ECLI:NL:GHSHE:2022:865

Uitspraak

GERECHTSHOF ’s-HERTOGENBOSCH

Team belastingrecht

Meervoudige Belastingkamer

Nummer: 20/00725

Uitspraak op het hoger beroep van

[belanghebbende] ,

wonend in [woonplaats] ,

hierna: belanghebbende,

en het incidentele hoger beroep van

de inspecteur van de Belastingdienst,

hierna: de inspecteur,

tegen de uitspraak van de rechtbank Zeeland-West-Brabant (hierna: de rechtbank) van 26 november 2020, nummer BRE 18/3246 in het geding tussen belanghebbende, de inspecteur en

de Staat (de minister van Justitie en Veiligheid),

hierna: de minister.

1.Ontstaan en loop van het geding

1.1.

De inspecteur heeft een naheffingsaanslag belasting van personenauto’s en motorrijwielen (hierna: BPM) opgelegd. Daarnaast is een boete opgelegd. Op het aanslagbiljet is een belastingrente van nihil vermeld.

1.2.

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt. De inspecteur heeft uitspraak op bezwaar gedaan en het bezwaar niet-ontvankelijk verklaard.

1.3.

Belanghebbende heeft tegen deze uitspraak beroep ingesteld bij de rechtbank. De rechtbank heeft het beroep gegrond verklaard.

1.4.

Belanghebbende heeft hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak van de rechtbank. De inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.5.

De inspecteur heeft incidenteel hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak van de rechtbank. Belanghebbende heeft schriftelijk gereageerd op het incidentele hoger beroep.

1.6.

Naar aanleiding van de door [A] (hierna: [A] ), gemachtigde van belanghebbende, ingediende schriftelijke motivering van het hoger beroep van 7 januari 2021 en de daaropvolgende brief van 13 januari 2021 heeft het hof [A] , [B BV] en [C BV] bij tussenuitspraak van 21 januari 2021^[1]geweigerd om nog langer bijstand te verlenen in de onderhavige zaak, dan wel belanghebbende te vertegenwoordigen (hierna: de tussenuitspraak). Het hof heeft belanghebbende in de gelegenheid gesteld om binnen vier weken na 21 januari 2021 een andere gemachtigde aan te wijzen voor de verdere procedure. Belanghebbende heeft [D] van [E BV] als nieuwe gemachtigde aangewezen.

1.7.

Belanghebbende heeft voor de zitting een pleitnota toegezonden aan het hof. Deze pleitnota is doorgestuurd naar de inspecteur. De pleitnota wordt met instemming van partijen geacht ter zitting te zijn voorgelezen.

1.8.

De zitting heeft plaatsgevonden op 4 februari 2022 in ’s-Hertogenbosch. Daar zijn verschenen [D] , als gemachtigde van belanghebbende, en, namens de inspecteur, [inspecteur 1] en [inspecteur 2] . Op deze zitting zijn gelijktijdig, doch niet gevoegd, behandeld de onderhavige zaak en de zaak met het nummer 20/00722.

1.9.

Het hof heeft aan het einde van de zitting het onderzoek gesloten.

1.10.

Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat gelijktijdig met de uitspraak aan partijen wordt verzonden.

2.Feiten

2.1.

Belanghebbende heeft op 23 mei 2017 aangifte BPM gedaan met betrekking tot de registratie van een ingevoerde kampeerauto, merk Fiat [type] , VIN eindigend op [VIN-nummer] (hierna: de auto). De auto heeft als datum eerste toelating 29 februari 2016.

2.2.

Het aangiftebiljet vermeldt een te betalen bedrag van € 5.187 en dit bedrag is op 1 juni 2017 door belanghebbende voldaan.

2.3.

De inspecteur heeft bij brief van 28 augustus 2017 een aankondiging verstuurd met het voornemen om een naheffingsaanslag op te leggen. Belanghebbende is in de gelegenheid gesteld om vóór 11 september 2017 te reageren. Belanghebbende heeft daarvan geen gebruik gemaakt.

2.4.

De inspecteur heeft met dagtekening 23 oktober 2017 de naheffingsaanslag naar een bedrag van € 2.624 met een verzuimboete van € 262 opgelegd, omdat belanghebbende volgens de inspecteur een onjuiste koerslijst heeft gebruikt, namelijk die van een (gesloten) bestelauto en niet die van een kampeerauto. De inspecteur heeft het nieuw vastgestelde bedrag aan verschuldigde BPM van € 7.811 berekend op basis van de forfaitaire tabel van artikel 8 Uitvoeringsregeling BPM 1992.

2.5.

Belanghebbende heeft bij brief met dagtekening 31 oktober 2017 (pro forma) bezwaar gemaakt tegen de naheffingsaanslag en de boetebeschikking. Daarin staat vermeld dat [A] als gemachtigde optreedt namens belanghebbende. Een machtiging is niet bijgevoegd.

2.6.

De inspecteur heeft bij brief van 1 februari 2018 aan [A] bericht dat een schriftelijke machtiging ontbreekt en hem verzocht om tijdens het hoorgesprek alsnog een machtiging te overleggen. In dezelfde brief heeft de inspecteur aan belanghebbende medegedeeld dat hij voornemens is het bezwaar van belanghebbende af te wijzen.

2.7.

De inspecteur heeft bij uitspraak van 17 april 2018 het bezwaar niet-ontvankelijk verklaard, omdat [A] niet heeft aangetoond dat hij gemachtigd is om namens belanghebbende bezwaar in te dienen.

2.8.

Belanghebbende heeft op 23 mei 2018 beroep ingesteld. [A] trad in de beroepsfase als gemachtigde namens belanghebbende op.

2.9.

Bij brief met dagtekening 3 december 2019 heeft belanghebbende de behandelend rechter van de rechtbank gewraakt. Bij beslissing van 6 januari 2020^[2]is het wrakingsverzoek afgewezen.

2.10.

[A] heeft namens belanghebbende op 23 januari 2020 een pleitnota ingediend. Het in de pleitnota gebezigde taalgebruik was voor de rechtbank aanleiding om [A] en de vennootschappen, zoals [B BV] , waarvan [A] (indirect) aandeelhouder is bij tussenuitspraak van 28 januari 2020^[3]als gemachtigde te weigeren.

2.11.

Tijdens de zitting van de rechtbank op 24 juni 2020 heeft belanghebbende de behandelend rechter van de rechtbank gewraakt. Bij beslissing van 21 juli 2020^[4]is het wrakingsverzoek afgewezen en is bepaald dat een volgend verzoek tot wraking niet meer in behandeling zal worden genomen. Bij brief van 15 oktober 2020 heeft belanghebbende de behandelend rechter van de rechtbank wederom gewraakt. Dit wrakingsverzoek is niet door de wrakingskamer in behandeling genomen conform de beslissing van 21 juli 2020. Tijdens de zitting van de rechtbank op 29 oktober 2020 heeft belanghebbende de behandelend rechter van de rechtbank nogmaals gewraakt. De rechter heeft ter zitting medegedeeld dit verzoek naast zich meer te leggen conform de beslissing van de wrakingskamer van 21 juli 2020.

2.12.

Tijdens het eerste onderzoek ter terechtzitting bij de rechtbank op 24 juni 2020 heeft de inspecteur zich op het standpunt gesteld dat het bezwaar ten onrechte niet-ontvankelijk is verklaard. Gelet hierop heeft de rechtbank bij uitspraak van 26 november 2020 het beroep gegrond verklaard, de uitspraak op bezwaar vernietigd, de inspecteur opgedragen om een nieuwe uitspraak op bezwaar te nemen met inachtneming van de uitspraak van de rechtbank, de Minister voor Rechtsbescherming veroordeeld tot het betalen van een immateriële schadevergoeding van € 1.000, de inspecteur veroordeeld in de proceskosten van belanghebbende van € 656,25, gelast dat de inspecteur het door belanghebbende betaalde griffierecht van € 170 vergoedt en beslist dat, voor zover de immateriële schadevergoeding, de proceskostenvergoeding en/of de vergoeding van het griffierecht niet tijdig wordt betaald, de wettelijke rente daarover is gaan lopen vier weken na de datum waarop de uitspraak door de rechtbank is gedaan. De rechtbank heeft de weigeringsbeslissing zoals genomen bij tussenuitspraak van 28 januari 2020 in de uitspraak gelast.

3.Geschil en conclusies van partijen

3.1.

Het geschil betreft het antwoord op de volgende vragen:

Principaal hoger beroep

I. Is de beslissing van de rechtbank om [A] als gemachtigde te weigeren strijdig met het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (hierna: Handvest)?

II. Bestaat er aanleiding tot het stellen van prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: Hof van Justitie)?

III. Heeft belanghebbende recht op een hogere vergoeding van materiële en/of immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn?

IV. Dient op een verzoek tot vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn te worden beslist in een andere formatie dan die in de hoofdzaak heeft beslist?

V. Heeft de rechtbank de (proceskosten)vergoeding op een te laag bedrag vastgesteld?

VI. Heeft belanghebbende recht op een (hogere) vergoeding van (wettelijke) rente over het griffierecht en de proceskostenvergoeding?

VII. Is van belanghebbende terecht respectievelijk naar het juiste bedrag griffierecht geheven?

Incidenteel hoger beroep

VIII. Dient belanghebbende, wegens kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht, veroordeeld te worden tot vergoeding van de kosten van het geding bij de rechtbank aan de zijde van de inspecteur?

3.2.

In hoger beroep is tussen partijen niet meer in geschil dat de rechtbank de zaak terecht heeft teruggewezen naar de inspecteur. Gelet hierop kan de door belanghebbende in de pleitnota aangevoerde stelling, inhoudende - kort samengevat - dat de hoogte van de afschrijving van de kampeerauto moet worden bepaald aan de hand van de afschrijving van een vergelijkbare gesloten bestelauto zonder recreatieve voorzieningen, in de onderhavige hoger beroepsprocedure niet aan de orde komen. Partijen hebben dit uitgangspunt tijdens het onderzoek ter zitting in hoger beroep bevestigd.

3.3.

Belanghebbende concludeert tot toewijzing van diverse nevenvorderingen.

3.4.

De inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank, met uitzondering van de afwijzende beslissing van de rechtbank op het verzoek van de inspecteur om belanghebbende te veroordelen in de kosten van het geding bij de rechtbank aan de zijde van de inspecteur.

4.Gronden

Vooraf

Weigeringsbeslissing hof

4.1.

[A] alsmede [B BV] en [C BV] zijn bij de tussenuitspraak van 21 januari 2021 door het hof geweigerd om nog langer bijstand te verlenen aan belanghebbende dan wel haar te vertegenwoordigen in de onderhavige procedure.

4.2.

Uit het arrest van de Hoge Raad van 29 januari 2021^[5]volgt dat de weigering van [B BV] en [C BV] ten onrechte is. Het hof komt in zoverre terug op de beslissing in de tussenuitspraak.

4.3.

De beginselen van een behoorlijke procesorde brengen mee dat de te weigeren gemachtigde of bijstandsverlener en de desbetreffende procespartij in de gelegenheid worden gesteld op het daartoe strekkende voornemen te reageren voordat de beslissing tot weigering wordt genomen.^[6]Het hof stelt vast dat [A] bij brieven van 2 april 2020 en 11 januari 2021, aldus voorafgaand aan de beslissing tot weigering, in de gelegenheid is gesteld om het onwenselijk geachte gedrag achterwege te laten. In deze brieven is gewezen op de consequentie, namelijk weigering, indien [A] volhardt in zijn gedrag. Dat belanghebbende niet (mede) voorafgaand aan de tussenuitspraak in de gelegenheid is gesteld om op het voornemen tot weigering te reageren, heeft er naar het oordeel van het hof niet toe geleid dat belanghebbende is geschaad in haar procespositie of verdedigingsbelang. Bij dit oordeel betrekt het hof dat zowel [A] als belanghebbende onverwijld in kennis zijn gesteld van de in de tussenuitspraak begrepen weigeringsbeslissing en de reden daarvoor. De stukken die aanleiding hebben gegeven voor de weigeringsbeslissing, te weten de brief van [A] van 13 januari 2021 en de schriftelijke motivering van het hoger beroepschrift van 11 januari 2021, zijn gelijktijdig met de tussenuitspraak in afschrift naar belanghebbende gezonden. Belanghebbende is naar aanleiding van de tussenuitspraak in de gelegenheid gesteld om binnen een redelijke termijn te kennen te geven of zij de procedure met een andere gemachtigde of bijstandsverlener wil voortzetten. In de stukken die van de nieuwe gemachtigde van belanghebbende zijn ontvangen, zoals de schriftelijke reactie op het incidentele hoger beroep van 12 maart 2021 en de pleitnota van 28 januari 2022, wordt gereageerd op de weigeringsbeslissing van het hof. In deze stukken neemt belanghebbende het grievende taalgebruik niet terug, noch neemt zij op andere wijze hiervan afstand. Dit alles maakt dat het hof van oordeel is dat de schending van de aan de toepassing van artikel 8:25 Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) gestelde voorwaarden kan worden gepasseerd met toepassing van artikel 6:22 Awb.

4.4.

Het hof komt niet terug op de weigeringsbeslissing ten aanzien van [A] . De tussenuitspraak wordt als hier ingelast aangemerkt.

Ten aanzien van het geschil

Vraag I (weigeringsbeslissing rechtbank)

4.5.

Belanghebbende verzet zich tegen de door de rechtbank bij tussenuitspraak van 28 januari 2020 genomen weigeringsbeslissing. Belanghebbende voert hiertoe - kort samengevat - aan dat deze beslissing strijdig is met de artikelen 11, 17 en 47 Handvest.

4.6.

Naar het oordeel van het hof blijft het nemen van de weigeringsbeslissing, gelet op de zware aantijgingen en het grove taalgebruik zoals opgenomen in de pleitnota, binnen de op grond van artikel 8:25 Awb aan de rechtbank toekomende bevoegdheid. De artikelen 11, 17 en 47 Handvest staan naar het oordeel van het hof niet in de weg aan het nemen van deze beslissing.^[7]

4.7.

Het hof beantwoordt vraag I ontkennend, behoudens voor zover het de weigering van bijstand of vertegenwoordiging door de vennootschappen waarvan [A] (indirect) aandeelhouder is betreft, zoals [B BV] Artikel 8:25, lid 1, Awb biedt de rechter immers geen grondslag om, naast de natuurlijke persoon tegen wie ernstige bezwaren bestaan, ook de door de belanghebbende gemachtigde rechtspersoon waarvoor deze natuurlijke persoon optreedt te weigeren.^[8]Gelet op de door [D] verleende bijstand, is het hof van oordeel dat belanghebbende niet is benadeeld. In zoverre verbindt het hof geen gevolgen aan de op dit punt onjuiste weigeringsbeslissing.

Dat de rechtbank belanghebbende en [A] niet in de gelegenheid heeft gesteld om zich voorafgaand aan het nemen van de weigeringsbeslissing uit te laten over dit voornemen, doet aan dit oordeel niet af. Het hof leidt immers uit de onder 1.3 in de tussenuitspraak omschreven voorgeschiedenis af dat [A] voldoende op de hoogte was van de mogelijke consequenties van zijn gedragingen, namelijk weigering, en hij om deze reden niet overvallen heeft kunnen zijn door de weigering in de beroepsprocedure die eveneens te maken had met zijn taalgebruik. Het hof volgt de redenering van de rechtbank en ziet hierin aanleiding om deze schending te passeren met toepassing van artikel 6:22 Awb.

Vraag II (prejudiciële vragen)

4.8.

Belanghebbende stelt dat zich een schending van artikel 267 Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna: VWEU) heeft voorgedaan nu de rechtbank heeft verzuimd om prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie te stellen.

4.9.

Het betoog van belanghebbende houdt in de kern in dat de Nederlandse rechter niet bevoegd is het Unierecht zelf uit te leggen en toe te passen. Dit is onjuist. De beslissing van de rechtbank om geen prejudiciële vragen te stellen, blijft binnen de op grond van artikel 267 VWEU aan haar toekomende beoordelingsruimte. Uit deze bepaling volgt immers slechts dat de rechtbank bevoegd is om zich tot de Unierechter te wenden maar hiertoe, anders dan belanghebbende meent, geen verplichting heeft.

4.10.

In hetgeen belanghebbende in hoger beroep heeft aangevoerd heeft ook het hof geen aanleiding gezien tot het stellen van prejudiciële vragen. Hetgeen hierboven is overwogen omtrent de werking van artikel 267 VWEU heeft ook te gelden voor de hoger beroepsprocedure.

4.11.

Het hof beantwoordt vraag II ontkennend.

Vraag III (materiële en immateriële schadevergoeding)

4.12.

Belanghebbende stelt dat de rechtbank ten onrechte geen schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn heeft toegekend. Daartoe is door belanghebbende aangevoerd dat de rechtbank de redelijke termijn van berechting ten onrechte heeft verlengd met de tijd die gemoeid is geweest met de behandeling van de wrakingsverzoeken.

4.13.

De rechtbank heeft met betrekking tot de verlenging van de redelijke termijn het volgende beslist:

“2.7. Voor de beoordeling of belanghebbende recht heeft op een vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn worden, gelden de uitgangspunten in de jurisprudentie van de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2016:252). Als uitgangspunt geldt een redelijke termijn van twee jaar. In deze procedure zijn een aantal procedurele gebeurtenissen geweest, ter zake waarvan de vraag rijst of daarin aanleiding is gelegen om de redelijk termijn te verlengen. De rechtbank oordeelt als volgt:

Het eerste wrakingsverzoek leidt niet tot verlenging (Vgl. ECLI:NL:HR:2014:3119), ook omdat dat verzoek als zodanig niet heeft geleid tot uitstel van de zitting.
De aanvankelijk ingeplande zitting op 5 februari 2020 moest worden uitgesteld. Als uitgangspunt leidt een eerste uitstel niet tot verlenging van de termijn. In dit geval had de zitting echter gewoon kunnen plaatsvinden ware het niet dat het taalgebruik van de gemachtigde in de kort voor de zitting toegezonden pleitnota zodanig was dat er aanleiding was om de gemachtigde te weigeren, waardoor de zitting moest worden uitgesteld om belanghebbende in de gelegenheid te stellen een nieuwe gemachtigde te vinden. Anders gezegd: het uitstel was toerekenbaar aan de gemachtigde en daarmee aan belanghebbende. Dit is daarom wel een bijzondere omstandigheid die aanleiding geeft tot verlenging van de redelijke termijn.
De zitting zou vervolgens op 20 mei 2020 plaatsvinden, maar kon in verband met de maatregelen rondom het Corona-virus geen doorgang vinden. Deze omstandigheid komt niet voor rekening van belanghebbende en verlengt de redelijke termijn daarom niet.
Het tweede wrakingsverzoek op de eerste zitting heeft ertoe geleid dat een tweede zitting nodig was. Dit is wel een bijzondere omstandigheid die voor rekening van belanghebbende komt, in aanmerking genomen dat het om een tweede wraking ging en dat de wrakingskamer heeft beslist dat belanghebbende misbruik heeft gemaakt van zijn recht om de rechter te wraken.

De voornoemde bijzondere omstandigheden brengen niet zonder meer mee dat de redelijke termijn moet worden verlengd met de gehele periode tussen de datum van de desbetreffende zitting die niet kon worden gehouden dan wel afgerond, en de desbetreffende nieuwe (geplande) zittingsdatum. Een deel van die periode heeft er immers mee te maken dat het om organisatorische redenen bij de rechtbank niet eerder lukte om een nieuwe zitting in te plannen. Alles bij elkaar genomen is er aanleiding om de redelijke termijn met zes maanden te verlengen.”

4.14.

Het hof stelt voorop dat tot de bijzondere omstandigheden die aanleiding kunnen geven voor verlenging van de redelijke termijn onder meer worden gerekend: de ingewikkeldheid van de zaak en de invloed van de belanghebbende en/of diens gemachtigde op de duur van het proces.^[9]Belanghebbende heeft terecht gesteld dat een dergelijke bijzondere omstandigheid zich
in beginselniet voordoet indien de behandeling van een zaak ter zitting moet worden onderbroken omdat een verzoek tot wraking is ingediend.^[10]Dit uitgangspunt is door de rechtbank eveneens onderkend, maar de rechtbank heeft in het feit dat dit een tweede wrakingsverzoek betrof en de wrakingskamer op dit wrakingsverzoek heeft beslist dat belanghebbende misbruik heeft gemaakt van het wrakingsrecht, aanleiding gezien om (een deel van) de termijnoverschrijding als gevolg van dit tweede wrakingsverzoek voor rekening van belanghebbende te laten komen. Het hof acht deze overwegingen van de rechtbank juist en op goede gronden gegeven en bevestigt deze. Dat wat in hoger beroep is aangevoerd, leidt niet tot een ander oordeel.

4.15.

Het hof beantwoordt vraag III ontkennend.

Vraag IV (beslissing over immateriële schadevergoeding)

4.16.

Belanghebbende heeft gesteld dat de beslissing op het verzoek om immateriële schadevergoeding moet worden genomen door andere rechters dan degenen die over de hoofdzaak beslissen.

4.17.

De Hoge Raad heeft bij arrest van 19 april 2019^[11]geoordeeld dat de wijze waarop verzoeken tot vergoeding van immateriële schade wegens overschrijding van de redelijke termijn worden behandeld op zichzelf niet tot een inbreuk op de EU-rechtelijke grondrechten leidt. Het hof ziet geen aanleiding om in het onderhavige geval anders te beslissen.

4.18.

Het hof beantwoordt vraag IV ontkennend.

Vraag V (hoogte proceskostenvergoeding)

4.19.

Belanghebbende stelt dat zij recht heeft op vergoeding van de werkelijke kosten van bezwaar en beroep en dat dit rechtstreeks voortvloeit uit het Unierecht. Het hof verstaat dit beroep bovendien als een beroep op het bestaan van een bijzondere omstandigheid als bedoeld in artikel 2, lid 3, Besluit proceskosten bestuursrecht (hierna: Besluit) die toekenning van een hoger dan forfaitaire proceskostenvergoeding rechtvaardigt.

4.20.

Het hof is van oordeel dat geen sprake is van bijzondere omstandigheden die toekenning van een hogere vergoeding voor de kosten van het bezwaar en het geding bij de rechtbank, dan die volgt uit het Besluit, rechtvaardigen.

4.21.

Overigens vat het hof de in het hoger beroepschrift opgenomen verwijzingen naar geleden materiële schade, bij gebrek aan een specificatie van die kosten, op als een verzoek om vergoeding van werkelijke kosten waarvoor eveneens geldt dat geen sprake is van een bijzondere omstandigheid op grond waarvan een hogere kostenvergoeding dan de forfaitaire vergoeding op basis van het Besluit kan worden toegekend.

4.22.

Belanghebbende kan ook aan het Unierecht geen recht op toekenning van een hogere (proces)kostenvergoeding ontlenen.

4.23.

Het hof beantwoordt vraag V ontkennend.

Vraag VI (wettelijke rente)

4.24.

De rechtbank heeft in lijn met het arrest van de Hoge Raad van 21 december 2018^[12]beslist dat belanghebbende recht heeft op vergoeding van wettelijke rente indien en voor zover het griffierecht en/of de in beroep toegekende proceskostenvergoeding niet tijdig aan belanghebbende wordt uitbetaald, met dien verstande dat wettelijke rente wordt verschuldigd vanaf de dag nadat vier weken zijn verstreken na de openbaarmaking van de uitspraak van de rechtbank.

4.25.

Belanghebbende stelt dat deze vergoedingen niet zijn uitbetaald en dat daarover een passende rentevergoeding dient te worden vergoed.

4.26.

De belastingkamer van het hof is onbevoegd om vast te stellen of en zo ja, in hoeverre partijen aan de bestreden uitspraak van de rechtbank hebben voldaan. Uitsluitend de burgerlijke rechter is bevoegd om deze stelling te beoordelen (zie artikel 8:71 Awb).

4.27.

Het hof verstaat de stelling van belanghebbende voorts aldus dat belanghebbende recht stelt te hebben op vergoeding van rente over het griffierecht over een langere periode dan volgt uit de uitspraak van de rechtbank. Daartoe ziet het hof geen reden.^[13]Voorts ziet het hof geen aanleiding om te oordelen dat het Unierecht noopt tot het toekennen van een hogere rentevergoeding dan waarvan de rechtbank is uitgegaan.

4.28.

Het hof beantwoordt vraag VI ontkennend.

Vraag VII (griffierecht)

4.29.

Belanghebbende heeft zich met verwijzing naar het Unierecht verzet tegen de heffing van griffierecht respectievelijk de hoogte van het geheven griffierecht.

4.30.

Het Unierecht, meer in het bijzonder het arrest Kantarev^[14]en het arrest Orrizonte^[15], leidt er niet toe dat belanghebbende (gedeeltelijk) vrijgesteld dient te worden van de verplichting tot betaling van griffierecht. Het hof merkt voorts op dat belanghebbende geen beroep op (gedeeltelijke) vrijstelling wegens betalingsonmacht heeft gedaan. Ook ziet het hof geen aanleiding om te oordelen dat het Unierecht noopt tot een ruimere regeling voor betalingsonmacht. Het hof wijst ten overvloede op het arrest van de Hoge Raad van 11 oktober 2019.^[16]Dat het griffierecht vooraf betaald dient te worden, levert ook geen strijd op met het Unierecht.

4.31.

Voorts heeft belanghebbende gesteld dat, in strijd met nationaal recht, door de rechtbank en het hof teveel griffierecht van belanghebbende is geheven, nu belanghebbende een natuurlijk persoon is en/of het geding ressorteert onder de Regeling verlaagd griffierecht. Het hof stelt vast dat van belanghebbende griffierechten zijn geheven van € 170 (beroep) en € 265 (hoger beroep). Dit zijn de bedragen van de op grond van de artikelen 8:41, lid 1, letter b, en 8:109, lid 2, letter b, Awb destijds verschuldigde griffierechten voor het onderhavige beroep en hoger beroep dat is ingesteld door een natuurlijke persoon inzake een besluit met betrekking tot de toepassing van de Wet BPM. Het hof verwerpt daarom de stelling van belanghebbende.

4.32.

Het hof beantwoordt vraag VII ontkennend.

Vraag VIII (kennelijk onredelijk gebruik procesrecht)

4.33.

De inspecteur verzet zich in incidenteel hoger beroep tegen het oordeel van de rechtbank dat geen aanleiding bestaat om belanghebbende, op grond van artikel 8:75, lid 1, Awb te veroordelen tot vergoeding van de door de inspecteur gemaakte proceskosten, bestaande uit de kosten voor het bijwonen van de zittingen op 24 juni 2020, 8 juli 2020 en 29 oktober 2020, het indienen van een verweerschrift, het indienen van schriftelijke inlichtingen en reiskosten. Volgens de inspecteur bestaat hiertoe wel aanleiding, aangezien sprake is van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht. De inspecteur heeft daartoe in het bijzonder gesteld dat (de gemachtigde(n) van) belanghebbende misbruik heeft gemaakt van het recht om te wraken.

4.34.

De inspecteur verzoekt om de vergoeding van de kosten voor diverse door hem verrichte proceshandelingen in de zin van artikel 1, aanhef en letter a, Besluit en de bij het Besluit behorende bijlage. Het hof stelt voorop dat de kosten die gepaard gaan met de door de inspecteur genoemde proceshandelingen uitsluitend voor vergoeding in aanmerking komen voor zover dit de kosten van ‘door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand’ betreffen. Daaronder valt - anders dan door de inspecteur voor het hof is aangevoerd - niet de tijd die de bij het dossier betrokken ambtenaren vergeefs hebben besteed aan het voorbereiden en het voeren van de onderhavige procedure voor de rechtbank. Deze werkzaamheden vinden namelijk plaats in het kader van hun dienstbetrekking. Dit betekent dat een veroordeling van belanghebbende in de door de inspecteur gemaakte proceskosten in het onderhavige geval alleen betrekking kan hebben op de door de inspecteur gemaakte reiskosten in de zin van artikel 1, aanhef en letter d, Besluit.

4.35.

Tijdens het onderzoek ter zitting in hoger beroep heeft de inspecteur bevestigd dat op de zitting van de rechtbank te Breda van 24 juni 2020 naast de onderhavige zaak, ook andere (BPM-)zaken van de gemachtigde(n) van belanghebbende zijn behandeld. Op de zitting van 29 oktober 2020 zijn de zaken uiteindelijk inhoudelijk behandeld. Het hof is van oordeel dat in zoverre geen grond aanwezig is voor een veroordeling in de reiskosten van de inspecteur ten laste van belanghebbende. Wat betreft de reiskosten ten behoeve van de zitting van de wrakingskamer van de rechtbank van 8 juli 2020 overweegt het hof als volgt.

4.36.

Artikel 8:75, lid 1, Awb bepaalt dat een natuurlijk persoon slechts kan worden veroordeeld in de kosten indien sprake is van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht. De hieraan ten grondslag liggende gedachte is dat het procesrisico voor burgers niet te groot moet worden, omdat anders de drempel naar de rechter te hoog wordt (Kamerstukken II, vergaderjaar 1992-1993, 22 495, nr. 32). Hoewel dus slechts in bijzondere gevallen wordt overgegaan tot veroordeling van een belanghebbende in de proceskosten, ziet het hof in het onderhavige geval aanleiding om de belanghebbende te veroordelen in de (reis)kosten die de inspecteur ten behoeve van de zitting van de wrakingskamer van de rechtbank op 8 juli 2020 heeft gemaakt. Het hof baseert dit oordeel op de omstandigheid dat belanghebbende tijdens de procedure bij de rechtbank meerdere wrakingsverzoeken heeft ingediend en de wrakingskamer van de rechtbank naar aanleiding van het tweede verzoek tot wraking heeft beslist dat belanghebbende, door het doen van de wrakingsverzoeken op de wijze waarop dat is gedaan, misbruik heeft gemaakt van het recht om de rechter te wraken.^[17]Het hof is van oordeel dat belanghebbende, doordat zij telkens wrakingsverzoeken heeft ingediend waarvan het evident was dat daarvan geen positief resultaat viel te verwachten, onredelijk gebruik heeft gemaakt van haar procesrecht. Het hof overweegt daarbij dat het onredelijk gebruik van procesrecht in dit geval niet ziet op het instellen van beroep, maar alleen op het gebruik van het recht om te wraken. De inspecteur, die door de rechtbank was uitgenodigd om op de zitting van de wrakingskamer van 8 juli 2020 te verschijnen en zich daardoor genoodzaakt voelde om te komen, heeft door het lichtvaardig procederen van belanghebbende reiskosten gemaakt die naar het oordeel van het hof voor vergoeding in aanmerking komen.

4.37.

Het hof is van oordeel dat vraag XI bevestigend dient te worden beantwoord voor zover dit de door de inspecteur gemaakte reiskosten ten behoeve van de zitting van de wrakingskamer van de rechtbank van 8 juli 2020 betreffen. Deze kosten bestaan uit de reiskosten ten bedrage van (€ 47,60^[18]+ € 29,60^[19]=) € 77,20. Aangezien de inspecteur tijdens het onderzoek ter zitting in hoger beroep heeft bevestigd dat op de zitting van 8 juli 2020 eveneens het wrakingsverzoek in de zaak met kenmerk 20/00722 is behandeld, stelt het hof de veroordeling in de proceskosten in de onderhavige zaak op (€ 77,20 / 2 =) € 38,60.

Overig

4.38.

Hetgeen belanghebbende overigens nog heeft gesteld kan niet leiden tot een gegrond hoger beroep.

Tussenconclusie

4.39.

De slotsom is dat het hoger beroep ongegrond en het incidentele hoger beroep gegrond zijn en dat de uitspraak van de rechtbank dient te worden bevestigd, behoudens voor zover het de afwijzende beslissing op het verzoek van de inspecteur tot vergoeding van de door hem gemaakte reiskosten ten behoeve van de zitting van de wrakingskamer van de rechtbank van 8 juli 2020 betreft.

Ten aanzien van het verzoek om (immateriële) schadevergoeding

4.40.

Belanghebbende heeft het hof verzocht om toekenning van een vergoeding van immateriële schade wegens de overschrijding van de redelijke termijn voor beslechting van dit belastinggeschil in hoger beroep.

4.41.

Nu geen sprake is van overschrijding van de redelijke termijn in de hoger beroepsfase, ziet het hof geen aanleiding tot het toekennen van een immateriële schadevergoeding.

Ten aanzien van het griffierecht

4.42.

Het hof ziet geen aanleiding om het griffierecht te laten vergoeden.

Ten aanzien van de proceskosten

4.43.

De inspecteur heeft het hof verzocht om belanghebbende te veroordelen tot vergoeding van de door de inspecteur gemaakte proceskosten in hoger beroep, bestaande uit de kosten voor het indienen van een verweerschrift, het verschijnen ter zitting en reiskosten. Volgens de inspecteur bestaat hiertoe aanleiding, omdat naast de betaalkwesties door belanghebbende niets is aangevoerd dat de hoogte van de verschuldigde BPM kan verlagen en er dus - naar het hof begrijpt - sprake is van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht in de zin van artikel 8:75, lid 1, Awb.

4.44.

Het hof beperkt zich, gelet op hetgeen onder 4.34 is overwogen, tot de vraag of er aanleiding is om belanghebbende te veroordelen in de door de inspecteur gemaakte reiskosten.

4.45.

Zoals het hof onder 4.36 heeft overwogen, is slechts in bijzondere gevallen sprake van (kennelijk) onredelijk gebruik van procesrecht. Anders dan de inspecteur, acht het hof bij de beoordeling of daarvan sprake is niet alleen van belang of de aangevoerde gronden van invloed kunnen zijn op - in dit geval - de hoogte van de verschuldigde BPM, maar ook of anderszins sprake kan zijn van een gegrond hoger beroep. Dat belanghebbende evident geen (proces)belang had bij het indienen van het hoger beroep, is voor het hof niet gebleken. Evenmin hebben zich in de procedure voor het hof ongeregeldheden voorgedaan die van dusdanig gewicht zijn dat op basis daarvan tot de conclusie kan worden gekomen dat sprake is van onredelijk gebruik van procesrecht. Gelet hierop ziet het hof geen aanleiding voor het oordeel dat belanghebbende misbruik heeft gemaakt van haar procesrecht. Voor een veroordeling in de proceskosten van de inspecteur ten laste van belanghebbende bestaat dan ook geen aanleiding.

4.46.

Het hof concludeert dat er geen redenen zijn voor een veroordeling in de proceskosten als bedoeld in artikel 8:75 Awb.

5.Beslissing

Het hof:

verklaart het hoger beroep ongegrond;
verklaart het incidentele hoger beroep gegrond;
bevestigt de uitspraak van de rechtbank, behoudens de afwijzende beslissing op het verzoek van de inspecteur tot vergoeding van de door hem gemaakte reiskosten voor de zitting van de wrakingskamer van de rechtbank van 8 juli 2020;
veroordeelt belanghebbende in de door de inspecteur bij de rechtbank gemaakt kosten tot een bedrag van € 38,60, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf vier weken na de openbaarmaking van de uitspraak van het hof tot aan de dag van algehele voldoening.

De uitspraak is gedaan door J.M. van der Vegt, voorzitter, T.A. Gladpootjes en M.H.P. Groenland, in tegenwoordigheid van A.S van Middelkoop, als griffier.

De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 16 maart 2022 en afschriften van de uitspraak zijn op die datum aangetekend aan partijen verzonden.

Het aanwenden van een rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij
de Hoge Raad der Nederlanden via het webportaal van de Hoge Raad www.hogeraad.nl.

Bepaalde personen die niet worden vertegenwoordigd door een gemachtigde die beroepsmatig rechtsbijstand verleent, mogen per post beroep in cassatie instellen. Dit zijn natuurlijke personen en verenigingen waarvan de statuten niet zijn opgenomen in een notariële akte. Als zij geen gebruik willen maken van digitaal procederen kunnen deze personen het beroepschrift in cassatie sturen aan
de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer), postbus 20303, 2500 EH Den Haag.Alle andere personen en gemachtigden die beroepsmatig rechtsbijstand verlenen, zijn in beginsel verplicht digitaal te procederen (zie
www.hogeraad.nl).

Bij het instellen van beroep in cassatie moet het volgende in acht worden genomen:

Bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

(Alleen bij procederen op papier) het beroepschrift moet ondertekend zijn;

Het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

de naam en het adres van de indiener;

de dagtekening;

een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

e gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad.

In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de andere partij te veroordelen in de proceskosten.