Uitspraak
14.3847 WWB
Datum uitspraak: 7 februari 2017
Centrale Raad van Beroep
Enkelvoudige kamer
Uitspraak op het hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van
4 juni 2014, 13/376 (aangevallen uitspraak) en uitspraak op het verzoek om veroordeling tot vergoeding van schade
Partijen:
[appellant] te [woonplaats] (appellant)
het college van burgemeester en wethouders van Groningen (college)
PROCESVERLOOP
Appellant heeft hoger beroep ingesteld.
Het college heeft een verweerschrift ingediend.
Het onderzoek ter zitting heeft tezamen met de zaken 14/3838 WWB en 14/3843 WWB plaatsgehad op 15 november 2016. Appellant is, met bericht, niet verschenen. Het college heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. F.H. Grommers en M.R. van Timmeren.
OVERWEGINGEN
1. De Raad gaat uit van de volgende in dit geding van belang zijnde feiten en omstandigheden.
1.1.
Appellant ontvangt sinds 2 juni 2003 bijstand, ten tijde in geding op grond van de Wet werk en bijstand (WWB) naar de norm voor een alleenstaande met een toeslag van 20%.
1.2.
Op 9 juni 2011 heeft appellant een aanvraag om bijzondere bijstand ingevolge de WWB ingediend voor kosten in verband met een vordering bij [Bank] . Bij besluit van 21 juni 2011, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 11 november 2011, heeft het college de aanvraag om bijzondere bijstand afgewezen. Aan de afwijzing heeft het college ten grondslag gelegd dat geen bijstand wordt verleend voor schulden. Er is geen sprake van zeer dringende redenen op grond waarvan bijstand voor de schuld aan [Bank] moet worden toegekend. Bij uitspraak van 10 april 2012, kenmerk 11/1196, heeft de rechtbank Groningen het beroep tegen het besluit van 11 november 2011 ongegrond verklaard. Appellant heeft tegen deze uitspraak geen hoger beroep ingesteld.
1.3.
Bij een op 14 juni 2012 door hem ondertekend, bij het college op 18 oktober 2012 ingekomen formulier heeft appellant opnieuw een aanvraag om bijzondere bijstand ingevolge de WWB ingediend voor de in 1.2 genoemde kosten.
1.4.
Bij besluit van 29 november 2012 heeft het college de aanvraag om bijzondere bijstand afgewezen. Aan de afwijzing heeft het college ten grondslag gelegd dat appellant geen kosten heeft gemaakt.
1.5.
Bij besluit van 18 maart 2013 (bestreden besluit) heeft het college het bezwaar tegen het besluit van 29 november 2012 onder wijziging van motivering ongegrond verklaard. Aan het bestreden besluit heeft het college ten grondslag gelegd dat geen bijstand wordt verleend voor schulden. Er is geen sprake van zeer dringende redenen op grond waarvan bijstand voor de schuld aan [Bank] moet worden toegekend.
2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.
3. Appellant heeft zich in hoger beroep op de hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.
4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.
4.1.
Bij uitspraak van 20 december 2016 (ECLI:NL:CRVB:2016:4872) heeft - ook - de Raad zijn rechtspraak over de toetsing door de bestuursrechter van besluiten op een herhaalde aanvraag of een verzoek om terug te komen van een besluit gewijzigd. In het voorliggende geval leidt dit tot het volgende.
4.2.
Het college heeft de op 18 oktober 2012 ontvangen aanvraag van appellant na een inhoudelijke beoordeling afgewezen en die afwijzing bij het bestreden besluit gehandhaafd. Gelet hierop zal de Raad, anders dan de rechtbank, de afwijzing toetsen aan de hand van de aangevoerde beroepsgronden als ware dit het eerste besluit over die aanvraag.
4.3.
Appellant heeft aangevoerd dat de aanvraag om bijzondere bijstand niet ziet op het aflossen van een schuld. Hij heeft geen lening afgesloten bij [Bank] en er was ook geen terugbetalingsverplichting.
4.3.1.
Voor de beantwoording van de vraag of en, zo ja, in hoeverre sprake is van een aanvraag om bijzondere bijstand voor schulden is niet alleen bepalend de strekking van de aanvraag maar ook de feitelijke situatie op het moment van de aanvraag. Van een schuld is sprake indien de kosten vóór de dag van de aanvraag bij de betrokkene in rekening zijn gebracht maar nog niet zijn voldaan. Zijn de kosten voor de dag van de aanvraag bij de betrokkene in rekening gebracht en feitelijk al door een ander betaald, dan is sprake van een schuld aan die ander, indien een verplichting tot terugbetaling aan die ander voldoende is aangetoond. Kosten die voor de dag van de aanvraag zijn gemaakt maar pas daarna bij de betrokkene in rekening worden gebracht en kosten die op of na de aanvraagdatum zijn of zullen worden gemaakt kunnen niet als schuld worden beschouwd.
4.3.2.
Uit de gedingstukken blijkt dat appellant ondanks herhaaldelijke aanmaningen van [Bank] een ongeoorloofde overschrijding van het kredietlimiet op zijn betaalrekening met nummer [nummer] niet heeft aangevuld. Vervolgens heeft [Bank] per brief van 3 juni 2011 aan appellant te kennen gegeven dat hij uiterlijk 17 juni 2011 een bedrag van € 5.107,42 moet voldoen. Appellant kan dan ook niet worden gevolgd in zijn betoog deze kosten ten tijde van de aanvraag nog niet bij hem in rekening waren gebracht.
4.3.3.
Uit 4.3.2 volgt dat appellant bijzondere bijstand heeft aangevraagd ter aflossing van een schuld.
4.3.4.
Op grond van artikel 13, eerste lid, aanhef en onder g, van de WWB heeft degene die bijstand vraagt ter gedeeltelijke of volledige aflossing van een schuldenlast en die overigens bij het ontstaan van de schuldenlast, dan wel nadien, beschikte of beschikt over middelen om in de noodzakelijke kosten van het bestaan te voorzien, geen recht op bijstand. In artikel 49, aanhef en onder b, van de WWB is de mogelijkheid opgenomen om in afwijking van
artikel 13, eerste lid, aanhef en onder g, van de WWB bijzondere bijstand te verlenen indien daartoe zeer dringende redenen bestaan en de in onderdeel a van dat artikel genoemde mogelijkheid van bijstandsverlening, in de vorm van borgtocht na afwijzing van een saneringskrediet, geen uitkomst biedt.
4.3.5.
Appellant heeft niet aannemelijk gemaakt dat sprake was van zeer dringende redenen als bedoeld in artikel 49, aanhef en onder b, van de WWB. Gelet op het uitzonderingskarakter van deze bepaling en mede gelet op de bewoordingen daarvan, moet sprake zijn van een situatie waarin de behoeftige omstandigheden op geen andere wijze zijn te verhelpen en bijstandsverlening onvermijdelijk is. Appellant heeft niet aannemelijk gemaakt dat de betreffende schuld hem in zijn bestaan bedreigde. Het college was daarom niet bevoegd om appellant met toepassing van artikel 49, aanhef en onder b, van de WWB niettemin bijstand te verlenen voor de schuld bij [Bank] , nu appellant niet aannemelijk heeft gemaakt dat sprake was van zeer dringende redenen als bedoeld in dat artikel.
4.3.6.
Uit 4.3.1 tot en met 4.3.5 volgt dat de in 4.3 vermelde beroepsgrond niet slaagt en dat het college de aanvraag terecht heeft afgewezen.
4.4.
Appellant heeft voorts aangevoerd dat de rechtbank heeft miskend dat het college niet tijdig op zijn bezwaar heeft beslist. Niet valt in te zien waarom het college pas op 18 oktober 2012 zijn aanvraag van 14 juni 2012 heeft ontvangen. Voor zover appellant hiermee beoogt te stellen dat het college in verband daarmee aan hem een dwangsom is verschuldigd, slaagt ook deze beroepsgrond niet. Daartoe wordt het volgende overwogen.
4.4.1.
Ingevolge artikel 4:17, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb), voor zover van belang, verbeurt het bestuursorgaan, indien een beschikking op aanvraag niet tijdig wordt gegeven, aan de aanvrager een dwangsom voor elke dag dat het in gebreke is. Ingevolge artikel 4:17, derde lid, van de Awb is de eerste dag waarover de dwangsom is verschuldigd, de dag waarop twee weken zijn verstreken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking is verstreken en het bestuursorgaan van de aanvrager een schriftelijke ingebrekestelling heeft ontvangen.
4.4.2.
Ingevolge artikel 4:13, eerste lid, van de Awb dient een beschikking te worden gegeven binnen de bij wettelijk voorschrift bepaalde termijn of, bij het ontbreken van zulk een termijn, binnen een redelijke termijn na ontvangst van de aanvraag. Ingevolge artikel 4:13, tweede lid, van de Awb is de in het eerste lid bedoelde redelijke termijn in ieder geval verstreken wanneer het bestuursorgaan binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag geen beschikking heeft gegeven, noch een mededeling als bedoeld in artikel 4:14, derde lid, heeft gedaan. Nu de WWB geen bepaling kent inzake de termijn waarbinnen op een aanvraag moet worden beslist, geldt als redelijke beslistermijn een periode van acht weken.
4.4.3.
Niet in geschil is dat appellant het college op 18 oktober 2012 in gebreke heeft gesteld. Partijen zijn verdeeld over het antwoord op de vraag of het college het in 1.3 genoemde formulier reeds op 14 juni 2012 heeft ontvangen. Die vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
4.4.4.
Het ligt op de weg van appellant, als aanvrager van bijzondere bijstand, om aannemelijk te maken dat hij de bewuste aanvraag niet eerst op 18 oktober 2012, maar reeds op 14 juni 2012 bij het college heeft ingediend. Met de enkele stelling van appellant dat niet valt in te zien waarom het college de aanvraag pas op 18 oktober 2012 heeft ontvangen, heeft hij niet aannemelijk gemaakt dat de aanvraag door het college op 14 juni 2012 is ontvangen. Dat appellant geen ontvangstbewijs heeft, komt voor zijn rekening en risico. Het college kan hierom geen dwangsom verbeuren.
4.5.
Appellant heeft ten slotte verzocht om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn, bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).
4.5.1.
De vraag of de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM is overschreden moet beoordeeld worden aan de hand van de omstandigheden van het geval. Daarbij zijn van betekenis de complexiteit van de zaak, de wijze waarop de zaak door het bestuursorgaan en de rechter is behandeld, het processuele gedrag van appellant gedurende de procesgang en de aard van het besluit en het daardoor getroffen belang van appellant, zoals ook uit de jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens naar voren komt.
4.5.2.
Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van 26 januari 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BH1009) is de redelijke termijn voor een procedure in drie instanties in zaken zoals deze in beginsel niet overschreden als die procedure in haar geheel niet langer dan vier jaar in beslag heeft genomen. In die uitspraak heeft de Raad verder overwogen dat de behandeling van het bezwaar ten hoogste een half jaar, de behandeling van het beroep ten hoogste anderhalf jaar en de behandeling van het hoger beroep ten hoogste twee jaar mag duren, terwijl doorgaans geen sprake zal zijn van een te lange behandelingsduur in de rechterlijke fase in haar geheel als deze niet meer dan drie en een half jaar heeft geduurd. De omstandigheden van het geval kunnen aanleiding geven een langere behandelingsduur te rechtvaardigen.
4.5.3.
Vanaf de indiening van het bezwaarschrift van 10 december 2012 tegen het primaire besluit van 29 november 2012 tot de datum van deze uitspraak is vier jaar, één maand en
elf dagen verstreken. Appellant heeft echter op 8 juli 2014 aan de Raad medegedeeld dat tussen appellant en het college mediationgesprekken zijn gestart. De begindatum van de mediation is daarom te stellen op 8 juli 2014. Partijen hebben op respectievelijk 5 maart 2015 en 16 april 2015 aan de Raad verzocht de behandeling van het hoger beroep voort te zetten. De mediation heeft dus circa acht maanden geduurd. Volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 17 maart 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BP8882 en uitspraak van 2 februari 2012, ECLI:NL:CRVB:2012:BV3551) wordt de tijd die gemoeid is geweest met een poging tot het oplossen van het geschil door middel van mediation, gedurende welke de behandeling bij de Raad heeft stilgelegen, niet meegerekend voor de bepaling van de redelijke termijn.
4.5.4.
Gelet op 4.5.3 is van een overschrijding van de toegestane behandelduur geen sprake. Het verzoek om schadevergoeding op grond van artikel 6 van het EVRM zal daarom worden afgewezen.
4.6.
Uit 4.1 tot en met 4.5 vloeit voort dat het hoger beroep niet slaagt, zodat de aangevallen uitspraak, gelet op 4.3.2 met verbetering van gronden, moet worden bevestigd.
5. Voor een proceskostenveroordeling bestaat geen aanleiding.
BESLISSING
De Centrale Raad van Beroep
- bevestigt de aangevallen uitspraak;
- wijst het verzoek om veroordeling tot vergoeding van schade in verband met overschrijding
van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het EVRM af.
Deze uitspraak is gedaan door E.C.R. Schut, in tegenwoordigheid van A. Mansourova als griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 7 februari 2017.
(getekend) E.C.R. Schut
(getekend) A. Mansourova