ECLI:NL:PHR:2017:452

Conclusie

Nr. 15/04538

Zitting: 18 april 2017

Mr. A.E. Harteveld

Conclusie inzake:

[verdachte]

Het gerechtshof Amsterdam heeft bij arrest van 23 juli 2015 het vonnis van de meervoudige strafkamer van de rechtbank Amsterdam van 5 februari 2015 – waarbij verdachte wegens “medeplegen van in strijd met een hem bij of krachtens wettelijk voorschrift opgelegde verplichting, opzettelijk nalaten tijdig de benodigde gegevens verstrekken, terwijl het feit kan strekken tot bevoordeling van zichzelf of een ander, en terwijl hij weet of redelijkerwijze moet vermoeden dat de gegevens van belang zijn voor de vaststelling van zijn of eens anders recht op een verstrekking” is veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijftien maanden, waarvan vijf maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar – bevestigd, met dien verstande dat het hof de bewijsvoering van de rechtbank aanvult met nadere bewijsoverwegingen en terzijde stelt het gedeelte van de motivering van de strafoplegging dat betrekking heeft op het voorwaardelijke deel van de aan verdachte opgelegde straf. Voorts heeft het hof zijn overtuiging dat de verdachte het bewezen verklaarde heeft begaan gegrond op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat, zoals deze zijn opgenomen in het vonnis waarvan beroep en zoals deze zijn opgenomen in de aanvulling op het arrest.

Er bestaat samenhang met de zaken 15/03798. In deze zaken zal ik vandaag ook concluderen.

Het cassatieberoep is ingesteld namens de verdachte en mr. S.V. Ramdihal, advocaat te Amsterdam, heeft twee middelen van cassatie voorgesteld.

4.Bewezenverklaring en bewijsvoering

4.1.

Ten aanzien van de verdachte is bewezenverklaard dat hij:

“in de periode vanaf 1 september 2001 tot en met 10 september 2013 te Amsterdam, tezamen en in vereniging met een ander, in strijd met een haar bij of krachtens wettelijk voorschrift (te weten artikel 65 van de Algemene bijstandswet en/of artikel 17 van de Wet werk en bijstand) opgelegde verplichting, opzettelijk heeft nagelaten tijdig de benodigde gegevens te verstrekken aan de Dienst Werk en Inkomen te Amsterdam, immers hebben zij en haar mededader te weten [medeverdachte] in die periode en op die plaats niet aan genoemde dienst medegedeeld of kenbaar gemaakt dat

- zij en haar mededader een gezamenlijke huishouding voerden en

- zij beschikten en/of hadden beschikt over een vermogen in de vorm van sieraden en voertuigen met kentekens [AA-00-BB] en [CC-00-DD] en [EE-00-FF] en een geldbedrag van ongeveer 18.000 EURO, hoger dan de vermogensgrens als bedoeld in artikel 34 lid 3 onder a en/of b van de Wet werk en bijstand en
- inkomsten ontvingen en
- regelmatig verbleven in het buitenland

zijnde dit gegevens waarvan zij en haar mededader wisten of redelijkerwijs moesten vermoeden dat deze gegevens van belang waren voor de vaststelling van het recht op een verstrekking of tegemoetkoming - namelijk een uitkering krachtens de Wet werk en bijstand - dan wel voor de hoogte of de duur van voornoemde verstrekking of tegemoetkoming, zulks terwijl dit feit kon strekken tot bevoordeling van zichzelf of een ander.”

4.2.

De bewezenverklaring steunt mede op de bewijsmiddelen die in de aanvulling op het arrest zijn opgenomen. Voornoemde bewijsmiddelen dienen te worden gelezen in samenhang met en in aanvulling op de bewijsmiddelen in het bevestigde vonnis van beroep. De bewijsmiddelen in de aanvulling op het arrest houden in:

“1. Een
proces-verbaal van stelselmatige observatievan 10 september 2013, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 1] [doorgenummerde pagina’s 574-579].

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als
de mededeling van de verbalisant:

In opdracht van de officier van justitie zijn er met een technisch hulpmiddel stelselmatige observaties uitgevoerd op de [a-straat] 326-396, alwaar perceel 350 is gelegen.

Door de sociale recherche van de DWI werd in de perioden
- 19 juni 2013 tot en met 25 juni 2013
- 29 juni 2013 tot en met 1 september 2013
- 5 september tot en met 10 september 2013
stelselmatig observaties op de verdachte [medeverdachte] op dan wel nabij het uitkeringsadres van [verdachte] .

Het volgende werd vastgesteld.

Op de volgende data werd [medeverdachte] en/of de zwarte Hyundai van [medeverdachte] ochtends en/of ’s avonds waargenomen op de parkeerplaats:
- 19 tot en met 21 juni 2013
- 24 en 25 juni 2013
- 29 en 30 juni 2013
- 1 tot en met 15 juli 2013
- 17 tot en met 31 juli 2013
- 5 tot en met 8 augustus 2013
- 11 tot en met 13 augustus 2013
- 15 augustus 2013
- 19 en 20 augustus 2013
- 22 tot en met 24 augustus 2013
- 26 augustus 2013
- 28 augustus 2013 tot en met 1 september 2013
- 6 tot en met 10 september 2013

2. De
verklaring van de verdachte, afgelegd ter terechtzitting in hoger beroep van 9 juli 2015.

Deze verklaring houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven:
[medeverdachte] en ik hebben samen vier kinderen. Twee kinderen wonen nog bij mij op de [a-straat] .

3. Een
geschrift, zijnde een proces-verbaal van uitkeringsfraude van de Dienst Werk en Inkomen gemeente Amsterdam [doorgenummerde dossierpagina 13, 17-18].

Dit geschrift houdt, zakelijk weergegeven, het volgende in.

Met betrekking tot de historische adresgegevens van [medeverdachte]Ik zag in de DBI dat [medeverdachte] als (mede)bewoner op de volgende adressen ingeschreven is (geweest):
8 februari 2000 - 26 oktober 2005: [b-straat]
26 oktober 2005 - 5 januari 2007: [c-straat]
5 januari 2007 – 9 februari 2007: [d-straat 1]
9 februari 2007 – 12 november 2009: [e-straat]
12 november 2009 – 22 november 2009: [d-straat 2]
1 april 2010 tot en met heden: [d-straat 2]

Met betrekking tot de door [verdachte] betaalde geldboetesBetreffende [verdachte] en [medeverdachte] werd bij het CJIB informatie opgevraagd.
Uit de ontvangen informatie is gebleken dat [verdachte]
- voor pleegdatum 30 oktober 2009 een boete heeft betaald via rekeningnummer [001] voor het kenteken [CC-00-DD] , welke van 8 november 2006 tot 23 april 2010 op haar naam stond en welke eerder van 6 november 2006 tot 8 november 2006 op naam stond van [medeverdachte] ;
- voor pleegdatum 6 mei 2010 een boete heeft betaald via rekeningnummer [002] van [medeverdachte] , voor het kenteken [EE-00-FF] , welke toen op haar naam stond en welk kenteken sedert 13 november 2010 op naam staat van [medeverdachte] ;
- voor pleegdatum 21 september 2011 een boete heeft betaald via rekeningnummer [003] voor het kenteken [GG-00-HH] , een Piaggo bromfiets, welke toen op haar naam stond en welke in de periode daarvoor van 6 april 2010 tot 8 augustus 2011 op naam stond van [medeverdachte] .

4. Een
proces-verbaal van verhoorvan 17 september 2013, in de; wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 2] en [verbalisant 3] [doorgenummerde pagina 449].

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als op voormelde datum afgelegde
verklaring van de getuige [getuige 1]:

Ik ben eigenaar van [A] . Mensen kunnen bij mij een reis boeken. We gaan dan met een groep. Ik ben de begeleider. In 2011 zijn [medeverdachte] en [verdachte] samen met mij naar Mekka gegaan. Ze hebben contant betaald. We gaan nooit langer dan 28 dagen, omdat men dan in de problemen komt met de sociale dienst.

5. Een
proces-verbaal van verhoorvan 10 september 2013, in de wettelijke vorm opgemaakt door de bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 4] en [verbalisant 5] [doorgenummerde pagina 98].

Dit proces-verbaal houdt in, voor zover van belang en zakelijk weergegeven, als op voormelde datum afgelegde
verklaring van [medeverdachte]:
[verdachte] [het hof begrijpt: de verdachte] heeft nog nooit gewerkt, dus ontvangt zij een uitkering, denk ik.”

4.3.

De bewijsmiddelen die zijn opgenomen in het vonnis waarvan beroep, houden in:

“
1. Een geschrift, zijnde een proces-verbaal uitkeringsfraude van de Dienst Werk en Inkomen Gemeente Amsterdam, doorgenummerde pag. 1 e.v.

Dit geschrift houdt onder meer in, zakelijk weergegeven:

Verdachte 1: [verdachte]
Geboortedatum: [geboortedatum] .1956
Soort uitkering: Wwb; 01.01.1996 t/m 10.09.2013,, alleenstaande ouder.
Bandelingsperiode: 01.09.2001 t/m 10.09.2013
Bevolkingsadres: [a-straat] 350, Amsterdam
Feitelijk adres: [a-straat] 350, Amsterdam

Verdachte 2: [medeverdachte]
Geboortedatum: [geboortedatum] .1954
Bevolkingsadres: [d-straat 2] , Amsterdam
Feitelijk adres: [a-straat] 350, Amsterdam

Verdachte [verdachte] is sedert 10.09.2012 de te naam gestelde van een personenauto, merk Kia Picanto, met kenteken [AA-00-BB] .

Verdachte [medeverdachte] is de te naam gestelde van:
- een personenauto, merk Hyundai I20, met kenteken [EE-00-FF] , vanaf 13.11.2010
- een bromfiets, merk Tomos met kenteken [II-00-JJ] vanaf 27.12.2011.

[a-straat] 350Ik zag op het bellenbord bij nr. 350 de naam [verdachte] staan. In de nabije omgeving van dit adres werd tussen 05.06.2013 en 10.06.2013, op diverse tijdstippen, zowel de auto van verdachte [verdachte] , de oranje Kia Picanto met kenteken [AA-00-BB] alsook de auto van verdachte [medeverdachte] , de zwarte Hyundai I20 met het kenteken [EE-00-FF] , naast mekaar, geparkeerd aangetroffen op de parkeerplaats [a-straat] .

[d-straat 2]Ik zag op het bellenbord bij nr. 76 de naam [verdachte] staan. In de nabije omgeving van dit adres werd tussen 05.06.2013 en 10.06.2013 de auto van verdachte [medeverdachte] , de zwarte Hyundai I20 met het kenteken [EE-00-FF] alsook de bromfiets merk Tomos met kenteken [II-00-JJ] niet aangetroffen.

Op 07.06.2013 werd onder meer waargenomen dat verdachte [medeverdachte] omstreeks 07.15 uur het portiek [a-straat] 350 verliet, hij in de auto, de zwarte Hyundai met het kenteken [EE-00-FF] stapte en hij daarna wegreed. Ook werd waargenomen dat na ongeveer 20 minuten verdachte [medeverdachte] het parkeerterrein van [B] te Diemen kwam oprijden, hij de auto parkeerde en hij vervolgens na te zijn uitgestapt het pand van [B] betrad.

Verdachte [verdachte] heeft bij de DWI nimmer melding gedaan van:
- haar gezamenlijk huishouden met verdachte [medeverdachte] ;
- haar autobezit.

Ik zag in de administratie van de DWI dat verdachte [verdachte] vanaf 01.01.1996 t/m heden een alleenstaande ouder uitkering ontvangt met 20% woonkosten, toeslag, krachtens de Abw/Wwb. Ik zag op de opgevraagde inkomstenverklaringen vanaf 2001 t/m 2009 dat er door verdachte [verdachte] aan de DWI geen wijzigingen was opgegeven in haar gezinssituatie dan/wel dat zij inkomsten heeft ontvangen.

Uit informatie uit het Suwinet is gebleken dat verdachte [medeverdachte] - sedert 09.08.1999 t/m heden een arbeidsverhouding heeft bij [B] van de Gemeente Amsterdam en ontvangt hij maandelijks loon uit werkzaamheden.

Informatie Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW)Verdachte [verdachte] had/heeft de volgende kentekens op haar naam staan:
1. [CC-00-DD] een zwarte Suzuki Swift vanaf 08.11.2006 - 23.04.2010.
2. [EE-00-FF] een zwarte Hyundai I20 vanaf 23.04.2010 - 13.11.2010.
De waarde van deze auto was in 2010 ongeveer € 12.995,-.
5. [AA-00-BB] een oranje Kia Picanto vanaf 10.09.2012 t/m heden.
De waarde van deze auto was in 2012 ongeveer € 10.495,-.

Stelselmatige observatieIn de periode 19.06.2013 t/m 10.09.2013 werden met een technisch hulpmiddel stelselmatige observaties uitgevoerd op de toegangsdeur van het portiek [a-straat] 326 t/m 396, alwaar perceel 350 is gelegen. De stelselmatige observaties werden uitgevoerd op verdachte [medeverdachte] dan wel nabij het uitkeringsadres van verdachte [verdachte] door:
het Observatie Team (OT) van de politie Amsterdam-Amstelland in de perioden:
- 21.06.2013 t/m 24.06.2013
- 25.06.2013 t/m 28.06.2013
- 02.09.2013 t/m 05.09.2013
- de Sociale Recherche van de DWI in de perioden:
- 19.06.2013 t/m 25.06.2013
- 29.06.2013 t/m 01.09.2013
- 05.09.2013 t/m 10.09.2013
Gedurende deze periode van de observaties werd waargenomen dat verdachte [medeverdachte] :
- gedurende de dag op diverse tijdstippen genoemd portiek betrad dan wel verliet
- veelal alleen en soms samen met verdachte [verdachte] genoemd portiek in en uitging
- heel af en toe aanbelde maar hij doorgaans met een sleutel genoemd portiek betrad, soms met boodschappen
- door de weeks dagelijks in de ochtenduren tussen 07.00 en 07.30 uur genoemd portiek verliet, hij vervolgens in de auto, de zwarte Huyndai
(de rechtbank begrijpt: Hyundai)I20 met kenteken [EE-00-FF] stapte en hij daarmee wegreed
- dagelijks is de middaguren rond 16.00 uur genoemd portiek betrad, soms met sleutel of soms belde hij aan

- op de donderdag avonden genoemd portiek verliet, soms alleen en soms met verdachte [verdachte] , en droeg hij op het hoofd een mutsje
- hij later op de avond weer terug was en hij het portiek afwisselend met sleutel betrad of hij belde aan, waarna hij genoemd portiek betrad.

Tevens werden bij deze observaties dagelijks waargenomen dat:
- de voertuigen van verdachte [medeverdachte] en verdachte [verdachte] , namelijk de zwarte Huyndai I20 met kenteken [EE-00-FF] én de oranje Kia Picanto met het kenteken [AA-00-BB] zowel in de ochtenduren, door de dag en ook in de late avonduren, geparkeerd stonden op de parkeerplaats nabij de [a-straat] 350, zijnde het uitkeringsadres van verdachte [verdachte] .

Taxatie in beslag genomen sieraden 1De in beslag genomen gouden sieraden zijn getaxeerd.

De handelswaarde van de sieraden is in totaal € 6.640,00.

2. Een geschrift, zijnde een rapport van bevindingen van de Dienst Werk en Inkomen Gemeente Amsterdam, doorgenummerde pag. 469 e.v.

Dit geschrift houdt onder meer in, zakelijk weergegeven:

HistorieDoor DWI werd aan [verdachte] vanaf 1 februari 1997 tot 1 september 2007 een uitkering naar de norm alleenstaande ouder plus 20% toeslag woonsituatie verstrekt. De uitkering is beëindigd in verband met het feit dat klant met ingang van 1 september 2007 een stagevergoeding ontving, die gelijk is aan de voor haar geldende bijstandsnorm.

Aanvraag

[verdachte] heeft op 17 december 2007 een aanvraag levensonderhoud ingediend. Klant heeft opgegeven dat er buiten klant zelf andere personen woonachtig zijn op het uitkeringsadres [a-straat] 350 te Amsterdam, namelijk haar twee zoons.

Onderzoek

Ik zag dat kenteken [CC-00-DD] op 14 januari 2008 geregistreerd staat op naam van [verdachte] . De tenaamstelling van deze Suzuki Swift 1.3 uit 1990 vond plaats op 8 november 2006. Na raadpleging van de internetsite www.autotrader.nl zag ik dat voor een Suzuki Swift 1.3, bouwjaar 1990 een gemiddeld bedrag wordt gevraagd van € 911,00.

Verklaring klant op kantoor DWI

Ik woon aan de [a-straat] 350 te Amsterdam. Ik verblijf iedere dag van de week met mijn twee zoons op genoemd adres. Ik heb geen contact met de vaders van mijn kinderen. Ik heb geen vermogen. U legt mij uit wat de inlichtingenplicht inhoudt, ik heb dit begrepen en ik zal DWI zo snel mogelijk informeren als er iets wijzigt in mijn woon- en leefsituatie, wat van invloed kan zijn op het recht op bijstand of de hoogte hiervan.

3. Een proces-verbaal van verhoor getuige met zaaknummer 118677 van 10 september 2013, in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 6] en [verbalisant 7] , doorgenummerde pag. 324 e.v.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaring van [betrokkene 1] , zakelijk weergegeven:
Ik ben een achternicht van [verdachte] . Op de [a-straat] 350 te Amsterdam wonen mijn achternicht en haar partner en 2 kinderen. Mijn achternicht heeft een zwarte auto. Meestal rijdt [medeverdachte] . [medeverdachte] hoort bij mijn achternicht.

4. Een proces-verbaal van verhoor getuige met zaaknummer 118677 van 10 september 2013, in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 8] , doorgenummerde pag. 329 e.v.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaring van [betrokkene 2] , zakelijk weergegeven:

Ik weet niet waar [medeverdachte] officieel woont. Als ik hem weleens bezoek, is dat in de woning van onze schoondochter [verdachte] aan de [a-straat] 350. Ik noem haar mijn schoondochter, omdat zij een relatie heeft met onze zoon en zij kinderen hebben. Ik ken het adres [d-straat 2] niet.

5. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 10 augustus 2013, in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 9] en [verbalisant 10] , doorgenummerde pag. 406 e.v.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaring van [betrokkene 3] , zakelijk weergegeven:

Ik woon sinds 12 jaar op de [a-straat] 348 te Amsterdam. Op nummer 350 wonen een man en een vrouw. De kinderen zijn er niet altijd. Zij wonen daar al vanaf het begin, ongeveer 12 jaar.
6. Een proces-verbaal van verhoor getuige van 10 september 2013, in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 9] en [verbalisant 10] , doorgenummerde pag. 409 e.v.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaring van [betrokkene 4] , zakelijk weergegeven:

Ik woon sinds 11 jaar op de [a-straat] 344 te Amsterdam. Op nummer 350 wonen een man, een vrouw en twee zonen. Die man en vrouwen wonen daar ook vanaf het begin. Ze gaan naar de moskee. Ik zie ze ook bij de C1000 boodschappen doen, man en vrouw. Die man en die vrouw wonen daar al 11 a 12 jaar.
7. Een proces-verbaal van verhoor getuigen met zaaknummer 118677 van 10 september 2013, in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaren [verbalisant 11] en [verbalisant 12] , doorgenummerde pag. 415 e.v.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaringen van [betrokkene 5] (man) en [betrokkene 6] (vrouw), zakelijk weergegeven:

Vanaf oktober 2000 wonen wij op de [a-straat] 352 te Amsterdam. De bewoners van nummer 350 zijn man en vrouw, de man heet volgens mij [medeverdachte] en zij heet [verdachte] . Ik zie hun overdag en ’s avonds. Zij wonen daar vanaf 2000, gelijk met ons.
8. Een geschrift, zijnde een verkort rapport van bevindingen van de Dienst Werk en Inkomen Gemeente Amsterdam, doorgenummerde pag. 493 e.v.

Dit geschrift houdt onder meer in, zakelijk weergegeven:

Klant [verdachte] heeft op 21 juli 2011 een aanvraag levensonderhoud ingediend en geeft op zijn aanvraagformulieren aan alleenstaande en zelfstandig wonend te zijn op het adres [d-straat 2] , te Amsterdam.

Ik zag in de GBA op 26 juli 2011 op het opgegeven uitkeringsadres de volgende personen geregistreerd: sinds 1 april 2010: [medeverdachte] , geboren [geboortedatum] 1954.

Klant verklaarde: [medeverdachte] woont niet op mijn adres en heeft nooit op mijn adres gewoond. [medeverdachte] heeft een postadres bij mij. Hij slaapt nooit in mijn woning.
9. Een proces-verbaal van bevindingen van 19 september 2013; in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 13] , doorgenummerde pag. 206 e.v.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in een verklaring van verbalisant voornoemd, zakelijk weergegeven:

Op de lijst van inbeslagneming van de woning [a-straat] 350 staat die attachékoffer beschreven als

“1C Zwarte dossier koffer” en had de navolgende inhoud:

- Wit plastic mapje met- oud Nederlands rijbewijs van [verdachte] vervaldatum 04-02- 1987; twee maal plastic Arabische id kaart met foto van [verdachte] en [medeverdachte] , losse pasfoto van [medeverdachte]

- Geboorte akte [verdachte] en [medeverdachte]

- In een zwart heuptasje: 3 gouden schakel armbanden en één gevlochten gouden armband; 11 X bonnen (aankoop) van jewellery.

- Rood vierkant doosje met speld met sieraad.

- Kunststof groen doosje met drie goudkleurige pols kettingen; 1 x een goudkleurige ring; 5 x een meerkleurige kralen, 1 maal een diamant +/- 8 a 9 mm diameter.

- Ronde rode kunststof doosje met als inhoud: goudkleurige armband, ketting en munt polsketting, één setje oorbellen, bruin edelballetje met gouden setting, een goudkleurig sierraad.

- Parelmoer doosje met vier goudkleurige ringen en vier schakelarmbandjes.

- Grijs doosje met kinder goudkleurig ringetje met edelsteentjes.

- Meerkleurig doosje met goudkleurige deeltjes en één amulet rood-bruin

- Vierkant doosje inhoud: 1 set oorsieraden bladmotief, 3x goudkleurige armbanden, 1x rekening

- Vierkant doosje rood inhoud: 2x goudkleurige polsketting.

- Rode etui Po Lai Gyam inhoud: 2x goudkleurige armbanden.

- Rode jutten etui inhoud: 2x doosje rood met inhoud setje oorbellen, 1x amulet goudkleurig.

- Blauwe etui ‘Saluja Jewellery’ inhoud 8 kunststof doosjes:

- hartvormig doosje setje oorbellen met edelstenen

- blauwkleurig doosje inhoud 3x goudkleurige oorringen

- groenkleurig doosje inhoud: goudkleurige polsketting, 1 oorring

- rood transparant doosje inhoud 2x setjes oorring met edelsteentjes

- rood transparant doosje inhoud 1 setje oorringen

- wit transparant doosje inhoud goudkleurige hangertjes

- Zwart vierkant doosje inhoud: 1x goudkleurige ring

- Rond suède bruinkleurig doosje inhoud: 1x goudkleurige armband en 1x goudkleurige ring
10. Een proces-verbaal doorzoeking ter inbeslagneming met nummer 36/2013 van 11 september 2013, met als bijlage een lijst van inbeslaggenomen goederen, in de wettelijke vorm opgemaakt door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar [verbalisant 13] , doorgenummerde pag. 191 e.v.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in een verklaring van verbalisant voornoemd, zakelijk weergegeven:
Op 10-9-2013 vond een doorzoeking ter inbeslagneming plaats in de flatwoning [a-straat] 350 te Amsterdam. In slaapkamer C werd in een zwartkleurige buideltas
aangetroffen:

34 x € 500,00 bankbiljetten
2 x € 200,00 bankbiljetten
6 x € 100,00 bankbiljetten
Opgeteld: € 18.000,-.
11. De verklaring van verdachte [verdachte] , zoals afgelegd ter terechtzitting van 22 januari 2015.

Deze verklaring hield onder meer in, zakelijk weergegeven:

[medeverdachte] en ik zijn vijf keer in Mekka geweest in de ten laste gelegde periode, en een keer in India en een keer in Londen. Het in huis aangetroffen geldbedrag van € 17.500,- was van mij.

12. De verklaring van verdachte [medeverdachte] , zoals afgelegd ter terechtzitting van 22 januari 2015.

Deze verklaring hield onder meer in, zakelijk weergegeven:

Ik heb van 1996 tot 1999 een uitkering gehad. Daarna ben ik bij [B] gaan werken, tot nu.”

4.4.

Het hof heeft in het arrest op pagina 2 onder de kop “Bespreking van bewijsverweren” het volgende overwogen:

“
Standpunt van de verdediging

Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de verdediging zich primair op het standpunt gesteld dat de verdachte dient te worden vrijgesproken van het ten laste gelegde. Aan dat standpunt is kort gezegd ten grondslag gelegd dat de medeverdachte [medeverdachte] niet zijn hoofdverblijf had in de woning van de verdachte aan de [a-straat] , maar dat hij hoofdzakelijk verbleef in zijn eigen woning aan de [d-straat] . [medeverdachte] sliep slechts incidenteel bij de verdachte. De verdediging heeft in dat verband gewezen op de verklaringen van de getuigen [getuige 2] , [getuige 3] en [getuige 4] bij de rechter-commissaris. Voorts is aangevoerd dat geen sprake is geweest van een gemeenschappelijke huishouding.
Subsidiair heeft de verdediging betoogd dat partiële vrijspraak dient te volgen, omdat niet kan worden bewezen dat de verdachte zich gedurende de gehele pleegperiode schuldig heeft gemaakt aan het tenlastegelegde.

Beoordeling

Als vaststaand kan worden aangenomen dat de verdachte ten tijde van het tenlastegelegde (en ook thans nog) woont op het adres [a-straat] 350 te Amsterdam.

Uit de verklaringen van diverse buurtbewoners en familieleden van de verdachte en haar medeverdachte [medeverdachte] , afgelegd ten overstaan van de rechercheurs van de sociale dienst, leidt het hof af dat ook [medeverdachte] op dit adres zijn hoofdverblijf had. Deze verklaringen sluiten immers enerzijds uit dat [medeverdachte] op de [d-straat 2] woonde, terwijl zij anderzijds bevestigen dat hij op de [a-straat] 350 woonde. Uit die verklaringen blijkt voorts dat deze situatie in het najaar van 2013 feitelijk al zo’n twaalf jaar bestond. Het hof acht de verklaringen van de buurtbewoners betrouwbaar, nu deze elkaar over en weer ondersteunen en ook overigens steun vinden in het dossier. Zo blijkt uit een proces-verbaal van stelselmatige observatie [doorgenummerde dossierpagina 574 e.v.] dat de auto van [medeverdachte] in juni- september 2013 op veruit de meeste dagen zowel ’s ochtends als ’s avonds aanwezig is bij de [a-straat] .

Anders dan de verdediging hecht het hof geen geloof aan de verklaringen van de getuigen [betrokkene 1] , [getuige 3] en [getuige 4] bij de rechter-commissaris, zodat aan de inhoud daarvan voorbij wordt gegaan. Daarbij is van belang dat hetgeen de getuigen verklaren over het verblijf van [medeverdachte] in de woning aan de [a-straat] niet rijmt met de stelselmatige observaties en de verklaringen van de buurtbewoners. Het hof acht voorts niet zonder betekenis dat deze getuigen directe familieleden van de verdachte zijn en dat diverse andere familieleden van de verdachte, nadat zij ten overstaan van de sociale recherche belastend hadden verklaard, zonder aannemelijke reden op deze belastende verklaringen zijn teruggekomen toen zij bij de rechter-commissaris op verzoek van de verdediging als getuige werden gehoord. Het hof kan zich niet aan de indruk onttrekken dat deze getuigen, in een poging om de verdachte en haar medeverdachte uit de wind te houden, in strijd met de waarheid hebben verklaard.

Uit het dossier blijkt dat de verdachte en [medeverdachte] samen vier - deels inwonende - kinderen hebben. Dit gegeven, in samenhang met het gegeven dat [medeverdachte] zoals hiervoor is overwogen zijn hoofdverblijf had aan de [a-straat] , brengt met zich een bewijsvermoeden dat sprake is van een gezamenlijke huishouding. Dit vermoeden wordt versterkt door de kennelijke nauwe verwevenheid van de financiën van de verdachte en [medeverdachte] , zoals blijkt uit het gegeven dat de verdachte op 6 mei 2010 een boete heeft betaald via het rekeningnummer van [medeverdachte] en het gegeven dat diverse hen toebehorende voertuigen afwisselend op naam hebben gestaan van de verdachte en [medeverdachte] .

Een en ander leidt tot de slotsom dat sprake is geweest van een gezamenlijke huishouding.”

5.Het eerste middel

5.1.

Het middel klaagt dat het hof heeft nagelaten in het bijzonder de redenen op te geven waarom het hof is afgeweken van het uitdrukkelijk onderbouwde standpunt van de verdediging, inhoudende dat de medeverdachte [medeverdachte] niet zijn hoofdverblijf op het adres [a-straat] 350 te Amsterdam heeft gehad en er geen sprake was van een gezamenlijke huishouding, dan wel dat het hof de verwerping van dat standpunt onvoldoende heeft gemotiveerd. In het bijzonder klaagt het middel, met de toelichting daarop gelezen, dat het hof niet heeft gerespondeerd op het verweer dat de medeverdachte wel vaak op het voornoemde adres kwam, en daar soms ook verbleef, maar nooit langer dan drie dagen.

5.2.

Uit de hiervoor onder 4.4 geciteerde nadere bewijsoverweging van het hof blijkt dat het hof het ter terechtzitting in hoger beroep gevoerde verweer dat de medeverdachte niet zijn hoofdverblijf had op het adres [a-straat] 350 te Amsterdam en er voorts geen sprake was van een gezamenlijke huishouding, gemotiveerd heeft verworpen. Voor zover het middel klaagt dat het hof niet is ingegaan op het voornoemde verweer, mist het feitelijke grondslag. De klacht dat het hof de verwerping van het voornoemde standpunt onvoldoende gemotiveerd heeft verworpen, kan in samenhang worden besproken met hetgeen in de toelichting op het middel wordt aangevoerd, namelijk dat het gerechtshof ten onrechte de conclusie heeft getrokken dat “uit alle verklaringen bij elkaar wel de conclusie kan worden getrokken dat er sprake was van hoofdverblijf van medeverdachte op dat adres”.

5.3.

Vooropgesteld moet worden dat ingeval de rechter die over de feiten oordeelt, het tenlastegelegde bewezen acht, het - volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad – aan die rechter is voorbehouden om, binnen de door de wet getrokken grenzen, van het beschikbare materiaal datgene tot het bewijs te bezigen wat deze uit een oogpunt van betrouwbaarheid daartoe dienstig voorkomt en terzijde te stellen wat hij voor het bewijs van geen waarde acht. Deze beslissing inzake die selectie en waardering, die – behoudens bijzondere gevallen – geen motivering behoeft, kan in cassatie niet met vrucht worden bestreden.^[1]

5.4.

Het hof heeft in zijn nadere bewijsoverweging in het arrest zijn oordeel dat medeverdachte [medeverdachte] in de woning aan de [a-straat] 350 te Amsterdam zijn hoofdverblijf had en er sprake is van een gezamenlijke huishouding met verdachte [verdachte] , uitvoerig gemotiveerd. Een zodanige motivering kan in cassatie slechts op haar begrijpelijkheid worden getoetst.^[2]Het hof heeft – zo volgt uit de nadere bewijsoverweging – uit de verklaringen van diverse buurtbewoners en familieleden van de verdachte en medeverdachte [medeverdachte] afgeleid dat de medeverdachte zijn hoofdverblijf had aan het voornoemde adres aan de [a-straat] in Amsterdam. Uit die verklaringen volgt dat zowel de verdachte als haar medeverdachte al zo’n twaalf jaar woonachtig zijn op dit adres, en voorts zijn er familieleden die hebben verklaard dat zij – de verdachte en haar medeverdachte - samen op dat adres wonen en heeft een van de ouders van medeverdachte [medeverdachte] verklaard het adres aan de [d-straat 2] niet te kennen. In deze vaststellingen van het hof vindt het verweer dat medeverdachte [medeverdachte] nooit langer dan drie dagen in de woning aan de [a-straat] 350 verbleef, reeds zijn weerlegging. Mede gelet op de bevindingen gedurende de periode dat de woning aan de [a-straat] stelselmatig is geobserveerd,^[3]en de vastgestelde financiële verwevenheid^[4]tussen de verdachte en de medeverdachte is het oordeel van het hof dat de medeverdachte ook zijn hoofdverblijf had aan de [a-straat] 350 te Amsterdam en er sprake is van een gezamenlijke huishouding met verdachte, niet onbegrijpelijk en voldoende gemotiveerd.

5.5.

Het middel faalt.

6.Het tweede middel

6.1.

Het tweede middel valt uiteen in twee klachten. Over de klacht dat het hof niet heeft gemotiveerd dat medeverdachte [medeverdachte] opzettelijk voordeel heeft getrokken uit door misdrijf verkregen geld kan ik kort zijn, nu deze klacht faalt. In het oordeel van het hof dat verdachte samen met medeverdachte een gezamenlijke huishouding voerde, ligt besloten dat het nalaten van verdachte [verdachte] om aan haar inlichtingenplicht ten opzichte van de betrokken uitkeringsinstantie te voldoen, ook medeverdachte [medeverdachte] tot bevoordeling heeft kunnen strekken. Het opzet van medeverdachte [medeverdachte] hoefde daarop niet te zijn gericht.

6.2.

Het middel klaagt daarnaast dat het bewezenverklaarde medeplegen niet uit de bewijsmiddelen kan worden afgeleid, nu medeverdachte [medeverdachte] niet wist dat [verdachte] de relevante formulieren onjuist had ingevuld. Vooropgesteld kan worden dat het belang in cassatie bij deze klacht niet evident is, aangezien het (enkelvoudige) plegen door de verdachte zondermeer uit de bewijsmiddelen kan volgen en het medeplegen van het delict van art. 227b Sr niet als een strafverzwarende omstandigheid geldt en ook uit de strafmotivering niet blijkt dat het hof daaraan een dergelijke strafverzwarende waarde heeft toegekend.^[5]Uit de schriftuur kan ook niet worden gedestilleerd wat nu het belang is dat in het geding is bij dit middel. Maar ook los daarvan valt het volgende op te merken. Nu ten aanzien van zowel de verdachte als de medeverdachte de tenlastelegging en dus ook bewezenverklaring is toegespitst op artikel 227b Sr (nalaten tijdig de benodigde gegevens te verstrekken) en niet op artikel 227a Sr (niet naar waarheid gegevens verstrekken), vat ik het middel aldus op dat het beoogt te klagen dat niet uit de bewijsmiddelen kan worden afgeleid dat medeverdachte [medeverdachte] opzet had op het gronddelict, in die zin dat hij – in enige vorm - wist dat [verdachte] niet had voldaan aan de inlichtingenplicht op grond van de Wet werk en bijstand om tijdig de benodigde gegevens te verstrekken die van belang zijn voor – kort gezegd – de vaststelling van het recht op en de hoogte van de aan haar te verstrekken uitkering, zoals door artikel 227b Sr wordt vereist.

6.3.

Artikel 227b Sr bepaalt:

“Hij die, in strijd met een hem bij of krachtens wettelijk voorschrift opgelegde verplichting, opzettelijk nalaat tijdig de benodigde gegevens te verstrekken, wordt, indien het feit kan strekken tot bevoordeling van zichzelf of een ander, terwijl hij weet of redelijkerwijze moet vermoeden dat de gegevens van belang zijn voor de vaststelling van zijn of eens anders recht op een verstrekking of tegemoetkoming dan wel voor de hoogte of de duur van een dergelijke verstrekking of tegemoetkoming, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie.”

6.4.

De kern van artikel 227b Sr is het nalaten, een omissie van de informatieplichtige.^[6]Zowel artikel 17 van de Wet werk en bijstand en artikel 65 (oud) van de Algemene Bijstandswet bevat – kort gezegd – voor de belanghebbende die meent dat hij recht heeft op bijstand, een inlichtingenplicht. Op verdachte [verdachte] rust als uitkeringsgerechtigde op grond van voornoemde bepaling(en) de plicht om op verzoek of onverwijld uit eigen beweging mededeling te doen van alle feiten en omstandigheden waarvan haar redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op, voor zover hier van belang, het recht op bijstand. De belanghebbende dient hierbij duidelijkheid te verschaffen over onder meer zijn of haar financiële situatie.^[7]De uitkeringsgerechtigde op wie de inlichtingenplicht rust, is de normadressaat van artikel 227b Sr. De genoemde plicht tot handelen dient als een voor het plegen van artikel 227b Sr vereiste ‘kwaliteit’ te worden gezien.^[8]Derhalve kan van artikel 227b Sr worden gezegd dat het een kwaliteitsdelict is.

6.5.

Ten aanzien van zowel verdachte als medeverdachte [medeverdachte] is het bewezenverklaarde – kort gezegd - gekwalificeerd als medeplegen van artikel 227b Sr. Hoewel op de medeverdachte geen inlichtingenplicht rustte op grond van de Wet werk en bijstand / de Algemene bijstandswet (hij werkte immers in loondienst en had daaruit reguliere inkomsten) en de voor het plegen van artikel 227b Sr vereiste kwaliteit ten aanzien van de medeverdachte derhalve ontbreekt, heeft de Hoge Raad in het bekende Magazijnbediende-arrest uit 1926^[9]al geoordeeld dat het medeplegen van een kwaliteitsdelict mogelijk is, indien het opzet van de medepleger ten minste gericht is op het aanwezig zijn van die kwaliteit bij (een van) de andere betrokkene(n).^[10]Ten aanzien van de medeverdachte dient, gelet op hetgeen aan hem ten laste is gelegd, derhalve onder meer bewezen te worden dat hij wist dat [verdachte] een inlichtingenplicht had ten opzichte van de betrokken uitkeringsinstantie en voorts dat zij niet aan die inlichtingenplicht had voldaan. De steller van het middel richt zijn pijlen – als ik het goed begrijp – op het ontbreken van dit opzet, nu wordt geklaagd dat het hof niet uit de gebezigde bewijsmiddelen heeft kunnen afleiden dat de medeverdachte wist dat [verdachte] niet aan haar inlichtingenplicht had voldaan.

6.6.

Nu uit de door het hof gebruikte bewijsmiddelen volgt dat medeverdachte [medeverdachte] heeft verklaard dat verdachte [verdachte] nooit heeft gewerkt, en dat hij er vanuit gaat dat zij een uitkering heeft, en uit de getuigenverklaring van [getuige 1] blijkt dat verdachte en medeverdachte nooit langer dan 28 dagen op reis gaan, omdat zij dan in de problemen komen met de sociale dienst, terwijl medeverdachte [medeverdachte] zelf van 1996 tot 1999 zelf ook een uitkering heeft gehad, moet ook medeverdachte [medeverdachte] bekend zijn geweest met het bestaan van de inlichtingenplicht van verdachte [verdachte] . Het – gelet op de bewezenverklaring - kennelijke oordeel van het hof dat de medeverdachte eveneens wist, rechtstreeks of in de vorm van voorwaardelijk opzet, dat [verdachte] niet aan die inlichtingenplicht heeft voldaan, ligt in de bewijsmiddelen besloten. Het is immers onaannemelijk dat de verdachte een uitkering van de sociale dienst zou krijgen terwijl zij een gemeenschappelijke huishouding voerde met de verdachte, die zelf over werk (en naar aangenomen moet worden: inkomen) beschikte. De verdachte moet zich daarvan bewust zijn geweest en dan kan gezegd worden dat hij tenminste de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat zijn medeverdachte de op haar rustende inlichtingenplicht niet had nageleefd. Ik acht het oordeel van het hof dan ook niet onbegrijpelijk en voldoende gemotiveerd.

6.7.

Het middel faalt.

7. Tot slot heb ik mij nog afgevraagd of het recht tot strafvordering, gelet op de tenlastegelegde en bewezenverklaarde pleegperiode, gedeeltelijk is vervallen door verjaring van (een deel van) het bewezenverklaarde feit. De bewezenverklaarde periode betreft de periode vanaf 1 september 2001 tot en met 10 september 2013. Nu artikel 227b Sr naar de wettelijke omschrijving met een gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren wordt bedreigd, vervalt ingevolge artikel 70 lid 1 aanhef en onder 3° Sr het recht tot strafvordering door verjaring in twaalf jaren. Op grond van artikel 71 Sr vangt de termijn van verjaring in beginsel aan op de dag na die waarop het feit is gepleegd. Indien echter sprake is van een voortdurend (omissie)delict, kan worden aangenomen dat dit feit pas is voltooid als de dader niet langer in gebreke is. Dan vangt de verjaringstermijn pas aan na het einde van de in de tenlastelegging aangeduide pleegperiode.^[11]Nu op verdachte [verdachte] gedurende de tijd dat aan haar een uitkering werd verstrekt, de doorlopende verplichting rustte om de betrokken uitkeringsinstantie te informeren over wijzigingen in haar woon- en leefsituatie, is er sprake van een voortdurend delict. Dat betekent dat de verjaringstermijn pas na het einde van de in de tenlastelegging aangeduide pleegperiode is aangevangen en het recht tot strafvordering niet door verjaring is vervallen.

8. Beide middelen falen en kunnen met de aan artikel 81 lid 1 RO ontleende motivering worden afgedaan.

9. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

10. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

ECLI:NL:PHR:2017:452

Medeplegen van uitkeringsfraude en inlichtingenplicht in het kader van de Wet werk en bijstand

Conclusie

4.Bewezenverklaring en bewijsvoering

5.Het eerste middel

6.Het tweede middel

Voetnoten