ECLI:NL:PHR:2015:796

Conclusie

Nr. 14/00325 B

Zitting: 21 april 2015

Mr. Knigge

Conclusie inzake:

[klagers]

1. De Rechtbank Midden-Nederland, zitting houdend te Lelystad, heeft bij beschikking van 20 december 2013 het door de Officier van Justitie gevorderde verlof als bedoeld in art. 552p, tweede lid, Sv gedeeltelijk verleend. De Rechtbank heeft de Officier van Justitie voor het overige niet-ontvankelijk verklaard in zijn vordering ex art. 552p, tweede lid, Sv. In dezelfde beschikking heeft de Rechtbank het namens klagers, [klager 1] en [klaagster 2], ex art. 552a, eerste lid, Sv ingediende klaagschrift ongegrond verklaard.

2. Tegen deze beschikking heeft het openbaar ministerie op 23 december 2013, derhalve tijdig, onbeperkt cassatieberoep ingesteld. Op 12 maart 2014 heeft het openbaar ministerie – blijkens de tot het dossier behorende “akte intrekken rechtsmiddel” van die datum - het cassatieberoep partieel ingetrokken, in die zin dat het cassatieberoep zich thans enkel nog richt tegen de gedeeltelijke niet-ontvankelijkverklaring van de Officier van Justitie in zijn vordering ex art. 552p, tweede lid, Sv. Namens klagers is op 12 juni 2014 – onbeperkt - cassatieberoep ingesteld, zo blijkt uit de twee daartoe strekkende akten rechtsmiddel.

3. Namens het openbaar ministerie heeft mr. H.H.J. Knol, plaatsvervangend officier van justitie bij het arrondissementsparket Midden-Nederland en bij het Functioneel Parket, een schriftuur houdende een middel van cassatie ingediend. Namens klagers hebben mr. J.M. Sjöcrona en Th.J. Kelder, advocaten te Den Haag, een schriftuur houdende tegenspraak van het door het openbaar ministerie voorgestelde cassatiemiddel ingediend. Tevens hebben zij namens klagers bij separate cassatieschriftuur drie cassatiemiddelen voorgesteld.

4.De ontvankelijkheid van de beroepen in cassatie

4.1.

Namens klagers is, als gezegd, op 12 juni 2014 cassatieberoep ingesteld tegen de beschikking van 20 december 2013. Dat roept de vraag of het cassatieberoep wel tijdig is ingesteld. Ingevolge art. 552d, tweede lid, Sv kan de klager binnen veertien na betekening van de beschikking beroep in cassatie instellen. Omdat uit het dossier niet blijkt of, en zo ja, wanneer de beschikking aan de klagers is betekend, heeft een van mijn medewerkers hiernaar bij het arrondissementsparket Midden-Nederland geïnformeerd. Uit het systeem van het arrondissementsparket Midden-Nederland bleek vervolgens dat er geen betekeningen hebben plaatsgevonden: niet van de bestreden beschikking aan de klagers en evenmin van de aanzegging van het door het openbaar ministerie ingestelde cassatieberoep aan de klagers. Uit een tot de stukken behorend “verzendoverzicht” blijkt wel dat de cassatieakte waarin staat dat het openbaar ministerie op 23 december 2013 cassatieberoep heeft ingesteld op 6 januari 2014 om 12.41 uur naar het kantoor van advocaat De Sitter is gefaxt. Mr. C.L.A. de Sitter was een van de (twee) advocaten die klagers in de beklagprocedure bij de Rechtbank bijstond. Ook blijkt uit het dossier dat mrs. J.M. Sjöcrona en C.L.A. de Sitter zich bij brief van 9 januari 2014 als respectievelijk raadsman en raadsvrouw hebben gesteld in de onderhavige cassatieprocedure.^[1]Hieruit kan worden afgeleid dat respectievelijk de raadsvrouw en de raadsman van klagers reeds begin januari 2014 op de hoogte waren van het door het openbaar ministerie ingestelde cassatieberoep. Waarom het cassatieberoep van klagers dan pas vijf maanden later is ingesteld is mij een raadsel.^[2]Nu de wet de klagers het recht geeft om binnen veertien dagen na de betekening van de beschikking beroep in cassatie in te stellen en deze betekening kennelijk achterwege is gebleven, meen ik echter dat de klagers niet kan worden tegengeworpen dat zij het beroep eerder hadden kunnen instellen.

4.2.

Tegen deze achtergrond kan worden geconcludeerd dat klagers ontvankelijk zijn in hun cassatieberoep.

4.3.

Dan nu het cassatieberoep van het openbaar ministerie. Dat is, als gezegd, bij akte intrekking rechtsmiddel van 12 maart 2014 gedeeltelijk ingetrokken. In de namens klagers ingediende schriftuur houdende tegenspraak wordt betoogd dat dit niet mogelijk is. Aangevoerd wordt dat art. 552p Sv die mogelijkheid van partieel beroep niet biedt. Als enige argument voor die stelling wordt als ik het goed begrijp aangevoerd dat art. 429 Sv geschreven is voor het cassatieberoep tegen uitspraken. Dat moge zo zijn, maar er is geen goede reden om deze bepaling niet van overeenkomstige toepassing te achten op het summier geregelde cassatieberoep tegen beschikkingen.^[3]Dat de Hoge Raad dit ook zo ziet, blijkt onder meer uit HR 17 januari 2012, ECLI:NL:HR:2012:BU2046 en HR 25 november 2014, ECLI:NL:HR:2014:3424, waarin telkens werd aangenomen dat het cassatieberoep van de klager zich niet richtte tegen de ex art. 552a Sv gegeven beschikking voor zover het beklag daarbij gegrond was verklaard.^[4]

4.4

Ik kom dus toe aan de bespreking van de middelen. Voor een goed begrip geef ik eerst kort weer waar het in deze beklagzaak om gaat. Daarna zal ik eerst het middel van het openbaar ministerie bespreken. Vervolgens de drie middelen die namens klagers zijn voorgesteld.

5.De procesgang en het oordeel van de Rechtbank

5.1.

Ter uitvoering van een Zweeds rechtshulpverzoek heeft de OvJ blijkens het zich bij de stukken bevindende proces-verbaal van doorzoeking op 16 mei 2013 op grond van art. 96c jo. 125i Sv een doorzoeking ter inbeslagneming bij [klaagster 2] verricht. Bij die doorzoeking zijn fysieke documenten en digitale gegevens inbeslaggenomen. In een op 5 juni 2013 door de Rechtbank ontvangen klaagschrift hebben [klaagster 2] en [klager 1] zich over deze inbeslagneming en over het uitblijven van last tot teruggave beklaagd. Bij vordering van 12 juli 2013 heeft de OvJ gevorderd dat de Rechtbank het in art. 552p lid 2 Sv bedoelde verlof zal verlenen. De Rechtbank heeft haar beslissingen op het klaagschrift en de vordering in één beschikking neergelegd.

5.2.

In het klaagschrift werd onder meer aangevoerd dat het beslag deels rust op “vertrouwelijke en geprivilegieerde documenten (in hardcopy en/of virtueel)” die worden beheerst door het “advocatuurlijke verschoningsrecht” en dat het (voortduren van) het beslag daarom onrechtmatig is. Uit de aan het proces-verbaal van de behandeling in raadkamer van 4 december 2013 gehechte pleitaantekeningen blijkt dat de klagers inmiddels zelf een selectie hebben gemaakt uit de inbeslaggenomen fysieke en digitale documenten van materiaal dat voor overdracht aan de Zweedse autoriteiten in aanmerking komt. Daarbij wordt gesteld:

“Bezwaar tegen verlof tot afgifte aan de Zweden van dit materiaal hebben we totaal niet. Sterker nog, we dringen er bij de OvJ op aan dat materiaal
omgaandnaar Zweden te sturen.

Wij menen namelijk dat dit – zowel voor [klager 1] als voor de Zweedse aanklager – het belang van de Zweedse strafzaak direct dient, terwijl tegelijkertijd de rechtens te respecteren belangen van klagers het volle pond krijgen om niet in Nederland het slachtoffer te worden van een fishing expedition.

Tegen deze achtergrond van een onvoorwaardelijk aan de Zweedse fiscale en strafzaak meewerkende [klager 1], is het te meer gerechtvaardigd dat uw rechtbank heel nauwkeurig beoordeelt wat er van het overige beslagen materiaal wel of niet voor inwilliging van het verzoek in aanmerking komt.”

Betoogd wordt voorts dat het volstrekt onaannemelijk is dat al het overige materiaal relevant is voor het Zweedse onderzoek en dat de OvJ ten onrechte heeft nagelaten het inbeslaggenomen materiaal inhoudelijk te beoordelen. Tevens wordt aangevoerd dat zich geheimhouderstukken onder het inbeslaggenomen materiaal bevinden:

“[klaagster 2]’s IT manager [betrokkene 1] heeft op ons verzoek ook onderzocht of het digitale beslag ook geheimhoudersmateriaal betreft.

Zijn bevindingen zijn ronduit schokkend.
Hij heeft vastgesteld dat 4971 e-mails aan of van geheimhouders in beslag zijn genomen.

- 3200 e-mails met […], een advocatenkantoor

- 499 e-mails met […], ook een advocatenkantoor

- En 1272 e-mails met […], eveneens een advocatenkantoor.”

5.3.

De officier van justitie stelde bij de raadkamerbehandeling blijkens een aldaar overgelegd “requisitoir” onder meer dat de Zweedse hoofdaanklager Sahlgren, die bij de doorzoeking aanwezig was, reeds een eerste globale selectie heeft gemaakt van de fysieke dossiers en digitale gegevens en dat op de juistheid van diens oordeel moest worden vertrouwd. Voorts werd aangevoerd dat de OvJ voorafgaand aan de doorzoeking aan [betrokkene 2] (PA van [klager 1]) en [betrokkene 3] (COO bij [klaagster 2]) heeft gevraagd of zich in het bedrijfspand mogelijke geheimhoudersstukken bevinden en dat, mochten dergelijke stukken tijdens de doorzoeking worden aangetroffen, deze dan ongezien aan de OvJ ter beoordeling moesten worden voorgelegd. Naar de “smaak” van de OvJ bevonden zich onder de fysieke documenten geen geheimhoudersstukken. Met betrekking tot het digitale beslag stelde hij:

“De vraag of er inderdaad zoals door klagers wordt gesteld zonder toestemming van een verschoningsgerechtigde (digitale) gegevens in beslag zijn genomen en onder beslag worden gehouden die deel uitmaken van het vertrouwelijke verkeer met een verschoningsgerechtigde en zo ja of bedoelde gegevens het voorwerp van het strafbare feit uitmaken of tot het begaan daarvan gediend hebben, moet beantwoording vinden in het onderzoek naar die gegevens, dat eerst na het door Uw raadkamer te verlenen verlof door de Zweedse autoriteiten wordt uitgevoerd. Anders: rechter-commissaris. Daarbij mag er op worden gerekend én vertrouwd dat de verzoekende Staat gelet op haar verdragsrechtelijke verplichtingen – waaronder die uit het EVRM – het onderzoek naar die gegevens zo inricht dat het verschoningsrecht niet in het gedrag komt (zie EHRM 7 juli 1989, NJ 1990, 158 (Soering vs. UK). De stelling die in het klaagschrift wordt betrokken dat Nederlandse autoriteiten in een verlofprocedure als in casu ook een onderzoek moeten instellen vindt naar mijn smaak geen steun in het recht. Tot de gewenste toets zijn de Nederlandse autoriteiten ook niet in staat, omdat zij niet in de positie verkeren om zich een goed oordeel te vormen over het (buitenlands) onderzoek. Vgl. Hoge Raad 20 februari 2007, LJN: AZ3564. Anders: Voorbehoud (zie beschikking Rechtbank Rotterdam).”

5.4.

De bestreden beschikking houdt onder meer het volgende in:

“Als uitgangspunt heeft te gelden dat, nu het verzoek is gedaan door een daartoe bevoegde autoriteit en is gegrond op een verdrag - hier het Europees Verdrag aangaande de wederzijdse rechtshulp in strafzaken - aan dat verzoek ingevolge art. 552k, eerste lid van het Wetboek van Strafvordering zoveel mogelijk het verlangde gevolg dient te worden gegeven.

De rechtbank stelt voorts vast dat zich geen dwingende weigeringsgrond als bedoeld in art. 552l van het Wetboek van Strafvordering voordoet, die zich verzet tegen inwilliging van het verzoek. Evenmin is sprake van een politiek delict waarvoor machtiging is vereist als bedoeld in art. 552m van het Wetboek van Strafvordering. De Minister van Veiligheid en Justitie heeft op 14 maart 2013 machtiging verleend als bedoeld in art. 552m, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering. Ten slotte doen zich geen verdragsrechtelijke weigeringsgronden voor.

Uit art. 552o, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering volgt dat aan een buitenlands verzoek tot inbeslagneming slechts kan worden voldaan als het feit in verband waarmee de rechtshulp is gevraagd, ware het in Nederland begaan, tot inbeslagneming had kunnen leiden en aanleiding had kunnen geven tot uitlevering aan de verzoekende staat. Uit het rechtshulpverzoek blijkt dat van toepassing is paragraaf 10 van de Wet belastingfraude obstructie van belastingcontrole, welke handelingen in Nederland strafbaar zijn gesteld in art. 69, eerste lid, van de Algemene wet inzake rijksbelastingen. Beide artikelen beogen hetzelfde rechtsbelang te beschermen. Daarmee is voldaan aan het vereiste van dubbele strafbaarstelling.

Met de officier van justitie is de rechtbank van oordeel dat een min of meer nauwkeurige vaststelling van de mate waarin de op verzoek van buitenlandse justitiële autoriteiten inbeslaggenomen stukken daadwerkelijk dienstig kunnen zijn voor de waarheidsvinding in het in de verzoekende staat gevoerde onderzoek, in een procedure als de onderhavige niet op haar plaats is. Een meer dan oppervlakkig onderzoek naar de inhoudelijke bewijswaarde van de op grond van het rechtshulpverzoek inbeslaggenomen stukken, met het oog op de feiten die in de verzoekende staat strafrechtelijk worden onderzocht, zou zich niet verdragen met het doel van het verdrag en de wettelijke voorschriften, welk doel erin is gelegen in zo ruim mogelijke mate gevolg te geven aan verzoeken om internationale rechtshulp.

De rechtbank merkt op dat zij slecht de beschikking heeft gekregen over een zeer klein gedeelte van de in beslag genomen stukken. Dit maakt het verrichten van zelfs oppervlakkig onderzoek onmogelijk. Voor dat onderzoek is in het onderhavige geval aanleiding, nu de verdediging overtuigend, en niet weersproken door de officier van justitie, heeft gesteld dat zich onder de inbeslaggenomen stukken 4.971 e-mails aan of van geheimhouders bevinden en zij voorts aannemelijk heeft gemaakt dat er een reële mogelijkheid bestaat dat zich onder de in beslag genomen stukken bedrijfsgeheimen van [klaagster 2] bevinden, die geen enkele relatie hebben tot het strafbare feit waarop het rechtshulpverzoek is gericht.

De rechtbank beziet een en ander in het licht van de zeer grote hoeveelheid in beslag genomen stukken, waaronder 181.307 e-mails, en de stellingname van de officier van justitie dat van de kant van het OM geen selectie daarop mag worden verwacht. Dat reeds tijdens de doorzoeking een voldoende nauwkeurige selectie heeft plaatsgevonden acht de rechtbank mede gelet op de aangetroffen geheimhoudersstukken niet aannemelijk geworden. Ook is niet gebleken dat degenen die van de kant van [klaagster 2] of [klager 1] - al dan niet op afstand – bij die doorzoeking aanwezig waren toestemming hebben gegeven tot het in beslag nemen van - onder meer - die geheimhoudersstukken, noch dat zij daartoe bevoegd en gezien hun functie in staat waren.

Bij deze stand van zaken kan slechts verlof worden verleend voor de door klagers als voor afgifte geschikt aangemerkte stukken en dient de officier van justitie in zijn vordering voor het overige niet-ontvankelijk te worden verklaard. Nu de rechtbank hiermee uitvoering geeft aan de uitdrukkelijke wens van de verdediging dat deze stukken zo spoedig mogelijk aan de Zweedse autoriteiten ter beschikking worden gesteld, komt de rechtbank niet toe aan de beoordeling van het niet-ontvankelijkheidsverweer in verband met de vertaling van het rechtshulpverzoek, noch aan de in de pleitnota genoemde subsidiaire verzoeken. Dat zelfde geldt voor de door de verdediging bepleite thematische beperking en beperking in periode, in verband met de bewoordingen en de strekking van het rechtshulpverzoek.

Het klaagschrift zal ongegrond worden verklaard voor wat betreft de geheimhoudersstukken. Nu de verdediging deze stukken niet specifiek heeft aangeduid en deze niet bekend zijn aan de rechtbank is de rechtbank niet in staat een - uitvoerbaar - bevel tot teruggave van concrete stukken te geven. Nu klagers inmiddels hebben kunnen kennisnemen van het rechtshulpverzoek en onderzoek hebben kunnen verrichten in het beslagen materiaal zal ook het tweede onderdeel van het klaagschrift ongegrond worden verklaard.”

6.Enkele opmerkingen vooraf

6.1.

Ik stel voorop dat de rechtbank bij de vraag of verlof kan worden verleend als bedoeld in art. 552p Sv, in het algemeen met een globaal oordeel kan volstaan als het gaat om de vraag of de desbetreffende stukken en gegevens kunnen dienen om de waarheid aan het licht te brengen. Dat kan anders zijn als door of namens de klager met argumenten onderbouwd is aangevoerd dat bepaalde stukken of gegevens iedere relevantie missen, zodat het rechtshulpverzoek daarop geen betrekking kan hebben.^[5]

6.2.

Ik stel ook voorop dat het feit dat zich onder het inbeslaggenomen materiaal geheimhoudersstukken bevinden, naar mijn oordeel een belemmering van wezenlijke aard oplevert om het rechtshulpverzoek in zijn geheel in te willigen dan wel dat een algehele inwilliging van het verzoek in dat geval in strijd komt met fundamentele beginselen van Nederlands strafprocesrecht. Dat betekent dat de rechtbank, indien wordt aangevoerd dat zich onder het beslag stukken bevinden die onder het professioneel verschoningsrecht vallen, op een dergelijk verweer dient te responderen en naar de juistheid ervan zo nodig een nader onderzoek moet instellen of moet laten instellen. Het komt mij daarbij voor dat de officier van justitie, juist omdat het verschoningsrecht zoveel mogelijk moet worden geëerbiedigd, niet de aangewezen figuur is om een dergelijk onderzoek in te stellen. Inschakeling van de rechter-commissaris, die zich kan laten bijstaan door de Deken, ligt meer voor de hand.^[6]

6.3.

Ik merk daarbij op dat het oordeel over de vraag of bepaalde gegevens onder het verschoningsrecht vallen, in beginsel toekomt aan de verschoningsgerechtigde. Die dient onder omstandigheden in raadkamer als belanghebbende te worden opgeroepen en gehoord.^[7]

6.4.

Ik merk ook op dat uit HR 12 februari 2013, ECLI:NL:HR:2013:BX4284, NJ 2014/92 m.nt. Vellinga-Schootstra – waarin de Hoge Raad oordeelde dat in beklagzaken waarin het verschoningsrecht in het geding is, alleen de verschoningsgerechtigde als belanghebbende kan worden aangemerkt – , niet kan worden afgeleid dat de klagers in de onderhavige zaak – die zelf geen verschoningsgerechtigden zijn – zich niet op de inbreuk op het verschoningsrecht zouden kunnen beroepen. In de genoemde beschikking ging het om de vraag wie als belanghebbende kan worden aangemerkt. Die vraag is hier niet aan de orde. Dat de klagers belanghebbenden zijn, staat buiten kijf, aangezien de documenten en de gegevens onder hen in beslag genomen zijn.^[8]

7.Het door het OM voorgestelde middel

7.1.

Het middel klaagt dat de Rechtbank bij haar beslissing om de officier van justitie deels niet-ontvankelijk te verklaren in zijn vordering het wettelijke toetsingskader heeft miskend, althans dat zij die beslissing ontoereikend heeft gemotiveerd.

7.2.

In de toelichting op het middel wordt met een beroep op onder meer HR 23 oktober 2012, ECLI:NL:HR:2012:BX6930 en HR 5 november 2013, ECLI:NL:HR:2013:1109 aangevoerd dat de Rechtbank haar eigen verantwoordelijkheid voor de deugdelijkheid van het onderzoek in raadkamer heeft miskend. Nu de Rechtbank van oordeel was dat zij niet in staat was om het door haar noodzakelijk geachte oppervlakkige onderzoek te verrichten doordat zij slechts over een zeer klein gedeelte van de in beslaggenomen stukken beschikte, had zij de OvJ op voet van art. 23 lid 1 jo. art. 23 lid 5 Sv kunnen bevelen die stukken alsnog over te leggen. Een grond om het gevraagde verlof niet te verlenen, levert de door de Rechtbank geschetste “stand van zaken” in elk geval niet op. Dat is pas anders als de OvJ weigert of in gebreke blijft de gevraagde informatie te verschaffen (HR 24 november 1998, ECLI:NL:HR:1998:ZD1433, NJ 1999/153).

7.3.

Ik meen dat de steller van het middel het gelijk op dit punt aan zijn zijde heeft. Ik merk daarbij op dat de Rechtbank weliswaar heeft gewezen op “de stellingname van de officier van justitie dat van de kant van het OM geen selectie (…) mag worden verwacht”, maar daarmee heeft zij niet vastgesteld dat de OvJ op voorhand heeft geweigerd aan een door de Rechtbank gegeven bevel tot overleggen stukken te voldoen dan wel heeft geweigerd medewerking te verlenen aan enige vorm van nadere selectie indien de Rechtbank daartoe opdracht gaf.

7.4.

Aan het gelijk van de steller van het middel doet mijns inziens niet af dat de Rechtbank de vordering niet heeft afgewezen, maar de OvJ niet-ontvankelijk heeft verklaard in zijn vordering. Mogelijk heeft de Rechtbank de deur voor de verlofverlening niet definitief in het slot willen gooien en gekozen voor een tussenweg. Daarop wijst dat de Rechtbank het door de klagers ingediende klaagschrift ongegrond heeft verklaard, hetgeen impliceert dat er naar het oordeel van de Rechtbank nog steeds een strafvorderlijk belang was dat het voortduren van het beslag rechtvaardigde. Dat belang kan – nu niets erop wijst dat de documenten en gegevens ook nog met een ander doel inbeslaggenomen zijn – enkel gelegen zijn in het gevolggeven aan het Zweedse rechtshulpverzoek. In de voorstelling van de Rechtbank stond het de OvJ dus vrij om opnieuw het verlenen van verlof te vorderen, maar dan op grond van een betere informatieverstrekking.^[9]Maar of de Rechtbank dat werkelijk zo heeft bedoeld, is onzeker. Juist die onzekerheid vormt een argument om de door de Rechtbank gekozen tussenweg voor onjuist te houden. Bij de “stand van zaken” waarmee de Rechtbank werd geconfronteerd, schept een bevel tot het overleggen van stukken voor de OvJ duidelijkheid. Hij weet precies wat de Rechtbank van hem verlangt. Dat is bij de door de Rechtbank mogelijk als tussenweg bedoelde oplossing niet het geval. De OvJ wordt in het ongewisse gelaten of een nieuwe vordering mogelijk is en zo ja, waaraan die vordering moet voldoen om te kunnen worden toegewezen. Mijn conclusie is dan ook dat voor een niet-ontvankelijkverklaring van de OvJ in zijn vordering op de door de Rechtbank aangedragen grond in het hier toepasselijke beoordelingskader geen plaats is.

7.5.

Het middel is in zoverre gegrond. De overige klachten die in het middel worden geuit, kunnen daarom onbesproken blijven.

8.De namens klagers voorgestelde middelen

8.1.

Het
eerste middelkeert zich tegen de gedeeltelijke verlofverlening. Aangevoerd wordt dat het onbegrijpelijk is dat de Rechtbank het verzoek om het door de klagers geselecteerde materiaal dat voor overdracht in aanmerking zou komen, “omgaand” naar Zweden te zenden nu klagers daartegen “totaal geen bezwaar” hebben, serieus heeft genomen. De Rechtbank zou ten onrechte of althans zonder toereikende motivering hebben aangenomen dat de gevoerde verweren (die mede zagen op de rechtmatigheid van de inbeslagneming) geen betrekking hadden op dat door klagers geselecteerde materiaal.

8.2.

De uitleg van hetgeen in feitelijke aanleg door of namens klagers is aangevoerd, is van feitelijke aard en kan in cassatie alleen op begrijpelijkheid worden getoetst. Onbegrijpelijk is de uitleg die de Rechtbank heeft gegeven aan hetgeen in de pleitnota wordt gesteld, naar mijn oordeel allerminst. Eerlijk gezegd acht ik eerder onbegrijpelijk dat met droge ogen het tegendeel wordt beweerd. Het middel faalt.

8.3.

Het
tweede middelvalt in twee klachten uiteen. De eerste is dat de Rechtbank ten onrechte heeft verzuimd een last tot teruggave te verstrekken ten aanzien van het materiaal waarvoor zij geen verlof ex art. 552p Sv heeft verleend. De tweede klacht houdt in dat de Rechtbank ten onrechte, althans ontoereikend gemotiveerd het klaagschrift ongegrond heeft verklaard.

8.4.

De eerste klacht kan op zich niet tot cassatie leiden. Nu de Rechtbank het klaagschrift ongegrond heeft verklaard, kan van een last tot teruggave geen sprake zijn (art. 552a lid 7 Sv). Waar het op aankomt, is de tweede klacht, die als ik het goed begrijp berust op de opvatting dat de Rechtbank het klaagschrift gegrond had moeten verklaren nu zij de OvJ niet-ontvankelijk verklaarde in de vordering tot verlofverlening. Op de keper beschouwd faalt ook deze klacht. Het noodzakelijke gevolg van de bedoelde niet-ontvankelijkverklaring (waarover niet wordt geklaagd, integendeel zelfs) is bepaald niet dat het beklag gegrond is. Zoals hiervoor, onder 7.4, is betoogd, verdraagt de beslissing van de Rechtbank zich zeer wel met het oordeel dat het belang van de strafvordering zich tegen teruggave verzet.

8.5.

De hier gevolgde strikte lezing van het middel doet daaraan naar mijn mening echter onvoldoende recht. Bij welwillende lezing van het middel, waarbij beide klachten in hun onderlinge samenhang worden bezien, wordt “in wezen” geklaagd over de door de Rechtbank gekozen tussenoplossing, waarvoor als gezegd in het toepasselijke beoordelingskader geen plaats is. Ik merk daarbij op dat het ex art. 552a Sv ingediende klaagschrift in gevallen als de onderhavige tevens dient te worden opgevat als een klaagschrift in de zin van art. 552p lid 4 Sv.^[10]Nu bij de “stand van zaken” waarvoor de Rechtbank zich zag gesteld, geen plaats is voor een niet-ontvankelijkverklaring van de vordering tot verlofverlening, is evenmin plaats voor een afwijzing van het tegen die vordering tot verlofverlening gerichte beklag. De Rechtbank dient na een behoorlijk onderzoek van de zaak het gevraagde verlof te verlenen of te weigeren, en op het klaagschrift een beslissing te geven die daarmee overeenkomt. Het middel slaagt.

8.6.

Het voorgaande brengt mee dat het
derde middelgeen bespreking behoeft.

9. Het door het openbaar ministerie voorgedragen middel slaagt, evenals het door de klagers ingediende tweede middel. Het eerste middel van de klagers faalt en kan worden afgedaan met de aan art. 81 lid 1 RO ontleende motivering. Het derde middel van de klagers behoeft geen bespreking.

10. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden beschikking ambtshalve te vernietigen, heb ik niet aangetroffen.

11. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden beschikking behoudens voor zover daarbij verlof is verleend tot afgifte van stukken van overtuiging aan de Zweedse autoriteiten, in zoverre tot zodanige beslissing met betrekking tot terug- of verwijzing als de Hoge Raad gepast zal voorkomen en tot verwerping van de cassatieberoepen van de klagers voor het overige.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden,