Uitspraak
HOGE RAAD DER NEDERLANDEN
STRAFKAMER
Nummer18/05498
Datum7 juli 2020
ARREST
op het beroep in cassatie tegen een arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 25 oktober 2018, nummer 21-007433-15, in de strafzaak
tegen
[verdachte] ,
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1968,
hierna: de verdachte.
1.Procesverloop in cassatie
Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft P. Scholte, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur cassatiemiddelen voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
De advocaat-generaal P.C. Vegter heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.
2.Bewezenverklaring en bewijsvoering
2.1
Ten laste van de verdachte is overeenkomstig de tenlastelegging bewezenverklaard dat:
“zij op tijdstippen in de periode van 1 september 2014 tot en met 1 april 2015 te Almelo en/of te Deventer en/of te Zwolle en/of (elders) in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander, ter voorbereiding van het misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld, te weten het (medeplegen van) gijzeling als bedoeld in artikel 282a Wetboek van Strafrecht en/of wederrechtelijke vrijheidsberoving als bedoeld in artikel 282 Wetboek van Strafrecht en/of afpersing als bedoeld in artikel 317 Wetboek van Strafrecht, opzettelijk informatie heeft verzameld over meerdere personen te weten
- [betrokkene 3] ,
- [betrokkene 2] en
- [betrokkene 4]
en vervolgens die informatie op schrift heeft gesteld, welke geschriften onder meer de navolgende informatie over voormelde personen bevatten:
- personalia,
- adresgegevens,
- merk en/of type en/of kentekengegevens van door voormelde personen bestuurde/gebruikte voertuigen,
- foto's,
- andere persoonlijke en/of zakelijke informatie en
- het te eisen losgeldbedrag (1.000.000 euro of 1.250.000 euro of 750.000 euro)
en aldus geschriften en foto's, bestemd tot het begaan van dat misdrijf, heeft vervaardigd en voorhanden heeft gehad.”
2.2
Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:
“1. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van verhoor meerderjarige verdachte (als bijlage op pagina 62 e.v. van voornoemd proces-verbaal) d.d. 7 mei 2015, voor zover inhoudende als verklaring van verdachte:
V= Er zijn door de verdachte [betrokkene 1] geluidsopnames aangeleverd bij de politie. Daarop is een gesprek te horen tussen [betrokkene 1] , jou en je dochter [medeverdachte] . Er wordt gesproken over het plannen van een ontvoering van [betrokkene 2] en een ex familielid van de familie [naam] . [betrokkene 1] zou in opdracht van jullie de ontvoering gaan uitvoeren. Wat kun je over dit gesprek zeggen?
A= Ik kan mij wel herinneren dat ik gesprekken hierover heb gevoerd. Ik heb die uitspraken wel gedaan (...).
V= Wanneer ben je voor het eerst in contact gekomen met [betrokkene 1] ?
A= U heeft het over [betrokkene 1] maar ik ken hem alleen als [betrokkene 1] . Hij kwam voor het eerst in beeld in oktober 2014. De eerste ontmoetingen gingen over het zogenaamde zwijggeld contract.
2. Het in de wettelijke vorm opgemaakte proces-verbaal van verhoor meerderjarige verdachte (als bijlage op pagina 111 e.v. van voornoemd proces-verbaal) d.d. 30 april 2015, voor zover inhoudende als verklaring van [betrokkene 1] :
(...) V= Waar heb je met [verdachte] afgesproken?
A= 3 keer in Deventer, 3 keer in Zwolle en 1 keer in Almelo.
V= Wie waren daar nog meer bij?
A= Met haar dochters in verschillende samenstelling. (...)
V- We tonen je nu een aantal foto’s. Wat kun je daarop zeggen?
A= Dat zijn foto’s gemaakt van de ontmoeting die ik had met [verdachte] en haar jongste dochter
V= Waarom nam je dit op en nam je foto’s?
A= Om bewijs te verzamelen (...)
V= We hebben ook geluidsopnames gehoord gemaakt in een horecagelegenheid. Waar was dit?
A= Dat is gemaakt in een horecagelegenheid in Deventer (...).
V= Wie waren er bij dit gesprek?
A= [verdachte] en haar beide dochters.
V= Volgens ons gaat het gesprek over haar ex familie, klopt dat?
A= Dat kan kloppen.
A= Ik noem ze de familie [naam] . [verdachte] en haar dochters wilden deze familie gaan afpersen. Ze wilden dit omdat haar dochter was misbruikt door de vader van haar oudste dochter of door een buurman. Ook had de opa een rol.
V= Hoe moest die afpersing uitgevoerd gaan worden?
A= Ze kwamen met het voorstel om de familie [naam] te gaan ontvoeren. De familie [naam] zou heel veel geld hebben. Ik moest de familie gaan gijzelen. Ik kreeg via [verdachte] foto’s aangeleverd van de familieleden. Ook kreeg ik namen. Ze hadden ook gepost samen met haar dochters vertelde ze. Ik moest dit gaan organiseren. (...)
V= Hoeveel geld wilden ze hebben?
A= In totaal om een paar miljoen. (...)
3. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten een bijlage 2 bij het NFI-rapport, d.d. 26 april 2017 in zaak met nummer 2016.08.02.253 / 001-006 (transcriptie "gesprek 2"), voor zover inhoudende:
V = Vrouw ( [verdachte] ), M = Man ( [betrokkene 1] ), J = Jonge Vrouw ( [medeverdachte] )
V: [Mijn ex-familie die heeft ook] [...] [geld].
(...)
V: Mijn schoonvader heeft ons zo bedonderd.
J: Oh ja, oh dat is echt de ergste familie die ik heb [...].
(...)
V: Die heeft me zo genaaid, na de scheiding, [dat wil je niet] weten.
(...)
V: [en] m'n zwager, [...].
M: Je zwager
V: Ja.
(...)
M: Van, van [C] .
V: Ken je dat?
(...)
V: [C] [...] uh [...].
(...)
V: Zo genaaid, [ook] na de scheiding, [...] echt waar, met z'n drieën tegen mij, hè.
(...)
M: En die wil je bij hun thuis sturen? Heb je [hun/een] adres?
V: Ja.
J: Ja.
M: Waar is dat?
J: [plaats] .
(...)
V: [plaats] .
(...)
M: Die kennen we, die kunnen we wel aanpakken.
V: Ja, [...] zo.
V: Oh, dat zou, dat zou mij een kick geven, dat wil je niet weten.
(...)
J: Daar word ik echt blij van.
(...)
M: Maar dat is jouw vader?
J: ja, mijn vader en mijn opa.
(...)
M: Maar het zijn gasten, die gaan ernaartoe, niet om te praten.
V: Wat gaan ze dan doen?
M: Ja. Als je zegt van eh, wat voor bedrag moet er ongeveer betaald worden?
(...)
M: Dan stuur je een serieuze incassogroep naartoe, zeg maar.
V: Ja.
M: En dan wordt 'r eentje gewoon in z'n knieën geschoten. En dan is het gewoon van eh hup, jij moet dit betalen, anders komen we terug. Gewoon zo.
(...)
M: Echt waar. Hij verwacht toch nooit dat dat uit jouw hoek komt.
V: Nou dat hebben m'n kinderen wel verdiend.
(...)
V: Half miljoen.
M: Ja. Een half miljoen heeft-ie van je gepakt.
V: Neuh, [gewoon wat ik] [...]
M: Een half miljoen. Da's een serieus [bedrag].
(...)
M: Kan zo georganiseerd geworden.
V: Maar wat is dan [jullie deel]?
M: Als ze een half miljoen betalen, dan zullen ze zeker wel twee [betrokkene 10] willen, of iets.
V: Ja, dat begrijp ik
M: Ja. Ja. Maar daarvoor wordt het wel met een zodanige overtuigingskracht uitgevoerd dat die mensen wel voelen dat ze moeten betalen.
(...)
V: Maar ik heb wel het adres nodig, de namen, foto's.
J: Ja.
M: Dat ik weet van oké, dit is die, dit is die, dit is die.
V: [En nu heb ik d'r ook één]
(...)
V: Die [eigenlijk zelf al] eh
M: [aan wou pakken]?
V: Die mijn dochter heeft misbruikt.
M: Wie is dat?
V: Mijn ex-buurman.
(...)
M: Maar hoe snel kan je voor mij zeg maar hun adres hebben, en eh namen en foto's?
(...)
V: Foto van [betrokkene 2] heb ik [...] vanavond al wel.
(...)
M: Ja, dan gaan ze d'r gelijk [...] mee aan de slag. Morgenavond 7 uur.
(...)
V: Oh, ik word helemaal emotioneel.
4. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten een schriftelijke weergave van de geluidsopname van gesprek 3, (als bijlage op pagina 161 e.v. van voornoemd proces-verbaal) voor zover inhoudende:
(...)
Vrouw ( [verdachte] ): Ja, weetje, ik was er zo mee bezig, maar ja, zij heeft er niet zoveel moeite mee.
Kind ( [medeverdachte] ): Nee, ik heb dat niet zo erg.
Man ( [betrokkene 1] ): Ja, het is niet niks natuurlijk, het is spannend.
Kind: Ze heeft het de hele tijd over vingers.
Man: Ja.
Vrouw: Over de vingers, ik denk oeh! Straks lopen er 3 in [plaats] zonder vingers hahaha.
Man: Maar goed, dat is, zeg maar kijk, als die mensen jou zoiets geflikt hebben.. En uh..
Vrouw: Ja! Zoveel pijn! Zoveel pijn. En uh... Maar nou hebben we heel veel opgezocht. We hebben al heel veel gereden, gisteravond al.
Man: Oh, super.
Vrouw: Het nummer van die pedofiel hadden we direct.
Kind: Ja, kentekenplaat.
Vrouw: Nou, als je dat ziet, die rijdt gewoon in de nieuwste BMW. En zijn vrouw in een uh..
Kind: In een Vogue.
Vrouw: In een Vogue, ook de nieuwste. Daar zit geld genoeg.
Man: Hoe heet hij?
Vrouw: [betrokkene 2] .
Man: [betrokkene 2] .
Vrouw: Maar adres en alles staat op papier.
Kind: Ja.
Man: Ah, dat is super.
Vrouw: En van mijn zwager, maar ja, dat was moe, wij durfden niet op internet te gaan zoeken naar foto’s en zo.
Man: Nee?
Vrouw: Nee, maar ik weet niet wie dat bij jullie doet, of jij dat doet of iemand anders maar op Facebook staan ze wel, is die zo te vinden. Ik durf het niet, stel je voor dat...
Man: Heb je namen?
Vrouw: Ja alles! Adres, namen..
Kind: Namen...
Vrouw: Foto’s...
Kind: En ook auto, ja..
Man: Welke auto ze uh rijden.
Vrouw: Ja maar alle kentekens niet.
Kind: Ja opa in een zwarte Q7. Met een Duits kenteken, begint met [...] .
(...)
Man: En hoe heet die man dan?
Vrouw en kind: [betrokkene 4] .
Vrouw: Dat is de zwager.
Man: [betrokkene 4] is dus de broer van jouw, van jouw vader.
Vrouw: Van mijn ex ja. En [betrokkene 3] , dat is de vader.
Man: [betrokkene 3] .
Vrouw: Ja.
Man: Oké. En wat voor bedrag moeten we aan hem vragen?
Vrouw: Ja we hebben het opgeschreven, ik uh, ik hou het maar hoog aan.
Man: Ja.
Vrouw: Ik zeg [betrokkene 2] 1,2.. Wat heb jij gezegd?
Kind: 1.250.000.
(...)
Vrouw: Heeft centjes genoeg, hij heeft mijn dochter veel te veel pijn gedaan.
Kind: [betrokkene 5] , dat vind ik echt...
Vrouw: En mijn schoonvader een miljoen.
Man: Ja.
Vrouw: En mijn zwager 7,5 [betrokkene 10] .
Kind: 750.000.
(...)
Vrouw: Wij hebben thuis niks opgezocht op de computer, helemaal niks.
(...)
Man: Dus ik denk misschien als we geluk hebben, kunnen ze 2 van die opdrachten uitvoeren. 2 van die mensen pakken.
Vrouw: Ja.
Man: En dan uh, als zij betalen, het bedrag, dan heb je, als 1 al betaalt, heb je waanzinnig veel geld.
Kind: Ja.
Man: Dan heb je waanzinnig veel geld, heb je, mag ik je papieren even zien?
Kind: Oh ja, staat hier.
(...)
Man: Oh, [betrokkene 3] zeg maar, dat is de opa.
Vrouw: Dat is de vader.
Man: Ja, maar hoe lang zijn jullie al weg daar dan?
Vrouw: 7 jaar.
(...)
Vrouw: En ik heb foto’s van [betrokkene 2] natuurlijk, ik heb alle boeken nagekeken, maar bij mijn dochter...
Kind: Weggelaten.
Vrouw: Heb ik ze weggelaten. Of geknipt, dan wil ik niet dat ze daarmee geconfronteerd werd.
Man: Nee nee.
Kind: Als ze later die boeken door kijkt, dat ze dan hem ziet.
Vrouw: Nog 1 fotootje, van die [betrokkene 2] .
Man: Ja, dit is goede informatie, met die kentekens en zo kunnen ze zo zien, op welke naam staat die auto.
Vrouw: Ja maar dat weten we niet precies van mijn schoonvader.
Kind: Ja die BMW sowieso, dat is 100%.
Vrouw: Ja van die pedofiel dat is, maar is dat dan, je gaat ze niet alle 3 pakken?
(...)
Vrouw: Oké. Dus je pakt eerst de pedo.
Man: Ja je zou die pedo kunnen pakken. Of, zeg maar, zo’n oudere man, die wil natuurlijk zo snel mogelijk vrij worden gelaten.
Vrouw: Ja maar die pedo ook.
Man: Die pedo ook, denk je?
Vrouw: Ja tuurlijk
Kind: Weet ik zeker ja. Misschien nog wel sneller.
Vrouw: En die.... Die komt het makkelijkste aan geld, want die heb het meeste geld.
Man: Die heeft het meeste geld, oké.
Kind: Maar? 1,25 miljoen?
Vrouw: Maak er dan maar anderhalf miljoen van. Bij 2.
(...)
Vrouw: Nou Karin, die pedo, Karin zijn vrouw, die regelt zijn geldzaken.
Man: Die zal gelijk met geld komen?
Vrouw: Ja die weet alles over het geld. En over de zaken die ze hebben
(...)
Vrouw: Zij is de accountant, en uh... zij weet van precies van hoe en wat.
Kind: Ja, hoe ze aan geld kan komen.
Man: En het is niet zo dat je zegt van “pak zijn vrouw maar” en dat die dan eerder gaat betalen? Zogenaamd.
Vrouw: Nee, je moet hem pakken.
Man: Je moet hem pakken. Ja...
Vrouw: Ja dat denk ik wel, ik denk dat je hem moet pakken, dan.., ja, hij heeft het gedaan. Hij moet het voelen.
Kind: Ja.
Vrouw: Bij mijn schoonvader weet ik dus niet, ja dat gaat, dat lost de familie dan wel op.
Kind: Ja, [betrokkene 4] of zo. Dan zou ik, ik zou [betrokkene 3] en dan [betrokkene 2] .
Man: [betrokkene 3] en dan [betrokkene 2] . En, en wie is [betrokkene 3] ?
Vrouw: Oh je doet er 2? Je doet er niet 3?
Man: [betrokkene 3] is de opa?
Kind: Ja.
Man: En dan uh [betrokkene 2] ..
Kind: Is die pedo.
Man: Is die pedo, en wie betaalt dan voor [betrokkene 3] denk je?
Vrouw: Dat doet [betrokkene 4] wel, zijn zoon
Man: Zijn zoon die kan wel...
Kind: Ja die zijn heel close.
Vrouw: Ja dat trekken ze wel uit de zaak.
Man: Oké. Ja.
Kind: Of zou je dan [betrokkene 4] doen?
Vrouw: Ja, kan je beter [betrokkene 4] doen en dan [betrokkene 3] zorgt voor het geld. Schoonvader zorgt voor het geld.
Kind: Ja, kan je beter [betrokkene 4] doen. Dat is ook minder.. Als ze aan ons gaan denken, dan denken ze niet dat wij [betrokkene 4] gaan nemen.
Vrouw: Nee klopt
Man: Oké. Ja.
Vrouw: Ja, aan [betrokkene 4] heeft iedereen een hekel. In heel [plaats] .
Man: Ja?
Vrouw: Ja. Aan mijn schoonvader ook, maar aan [betrokkene 4] ook.
Kind: Ja dan zou ik [betrokkene 4] doen.
Vrouw: Ja maar dan zou ik [betrokkene 4] voor een hoger bedrag inzetten.
Kind: Ja, niet voor 750.
Vrouw: Maar je doet er 2? Maar geen 3?
Man: Ik denk dat de meeste kans van slagen is, als je 2 mensen pakt en geen 3.
Vrouw: Nou dan moetje 2.. [betrokkene 2] .. Dan moet alle 2 anderhalf miljoen worden.
(...)
Vrouw: Nee dat zei ik direct al. Dus [betrokkene 2] die pedofiel en [betrokkene 4] .
Man: Ja.
Vrouw: En alle 2 anderhalf miljoen.
Man: Ja. Ja...Oké.
Vrouw: Dan kan mijn schoonvader, die kan wel anderhalf miljoen betalen.
Kind: Ja en anders privé en anders zakelijk. Dat sowieso.
Vrouw: Juist. Die kan, die kan dat regelen, die gaat over het geld.
Kind: Ja, die heeft jachtgebieden en huizen in Duitsland en ik weet niet wat die allemaal heeft.
(...)
Man: Want uh, nu uh, ze willen dus 50.000 euro per persoon per opdracht.
Vrouw: Ja.
Man: 5.000 heb ik ze gister gegeven, en ze moeten nu nog 5.000 zeg maar om uh volledig te starten.
Vrouw: Ja.
Man: En zo weten zij dat het geen uh gekkigheid is.
Vrouw: Nee het is geen gekkigheid.
Man: Of puur belust op wraak of wat dan ook.
Vrouw: Ja het is wel op wraak belust, het is wel belust op wraak.
Man: Ja.
Kind: Anders ja...
Vrouw: Anders doe ik dat niet, het is wel belust op wraak.
Man: Ja.
Vrouw: Om die pedo weer te pakken en mijn familie weer te pakken.
Kind: Ja.
(...)
Man: Ja, op het moment dat je zeg maar bij een celletje zit met een stuk touw om je nek heen en je ziet dan gelijk van uh, hier, hier ben ik met een krant, en er gaat gewoon een vinger af.
Vrouw: Oké. Ja.
Man: Dan uh, dan is het gewoon serieus. En als ze niet in staat zijn om te betalen, dan laten ze hem verdwijnen. Dat is de keerzijde van de medaille.
Vrouw: Ja. Nee, alle 2 heb ik wel een goed gevoel bij.
Kind: Ja (...)
Man: Want je hebt niet altijd een tip van mensen die zodanig vermogend zijn, met de namen en adressen. Jullie hebben de kentekens, dus er is heel veel voorwerk al gedaan.
Vrouw: Ja.
Man: Maar nu hoeft er alleen nog gepost te worden en dan wordt diegene gewoon op een tijdstip van de dag, wat een mooi moment is, nu is het winter, dus het wordt eerder donker. Het wordt allemaal veel makkelijker. En dan kun je zo iemand pakken en vaak, voor de feestdagen dan wil de familie wel compleet zijn.
5. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten een schriftelijke weergave van de geluidsopname van gesprek 4, (als bijlage op pagina 187 e.v. van voornoemd proces-verbaal) voor zover inhoudende:
M ( [betrokkene 1] ): (...) daarom hebben we vanaf het begin ook gezegd, als die mensen niet betalen, laten ze hun ook niet naar huis gaan, of hebben jullie je bedacht?
V ( [verdachte] ): Nee.
JV ( [medeverdachte] ): Nee.
(...)
M: Dan worden ze naar een veilige locatie toegebracht, dan gaat er gelijk een vinger af, dan gaat de reactie gelijk terug naar de familie, dat zij...
V: Ja, dat bedoel ik, dat er geen dag over gaat, want dan gaan ze naar de politie.
V: Maar 5 december is op een vrijdag.
(...)
M. Ze hebben een locatie. Een team hebben ze bij elkaar. Ze hebben een observatiebus, hebben ze nu, een andere. En uh...Ja, goed, er zijn wat spullen aangeschaft.
JV: Oké.
V: Een bijl.
M: Een bijl bijvoorbeeld, ja.
(...)
V: Hahahaha. Maar wat ik dan apart vind, dan lopen er straks 2 in [plaats] zonder pink, hahahaha!
(...)
JV: Je kunt niet één de teen of zo.
M: Zou ook kunnen.
JV : Kan niet één de teen en de ander de pink?
M: Als je een verlanglijstje hebt, waarvan je zegt van uh...
V: Ja! Bij die ene de lul!
(...)
V: Dat die een pedofiel is. Dat dat niet wordt genoemd, want stel je voor, dan linkt hij dat weer naar ons.
JV: Naar [betrokkene 5] .
(...)
V: En dan worden ze in die auto gezet en vervoerd.
(...)
M: Als ze niet zouden betalen, dan zouden ze sowieso niet naar huis toe.
V: Dat weet ik! Dat weet ik!
(...)
M: Dan komen ze sowieso niet naar huis.
V: Dat begrijp ik.
JV: Dat begrijp ik.
M: Dat betekent dat ze dood gaan.
(...)
V: Ja, dus dan heb ik voor, voor 2015, dan ben ik miljonair?
(...)
V: Ja, ik ook! Nee, want toen had je gezegd, 1 december.
M: Nee.
V: [betrokkene 5] zegt, ja echt wel!
M: Ik had 14 gezegd.
V: Nee.
M: Ik heb een fotografisch geheugen, ik heb de 14e gezegd. En toen zei ze “Oh dan ben ik jarig” en toen zei ik “Dan doen we dan gewoon, dan doen we dan..”
V: En hoeveel doe je dan?
M: Doen we dan de 11e.
(...)
V: Dat [betrokkene 5] straks haar rijbewijs kan halen, dat ze kan blijven paardrijden, allemaal zulke dingen, weetje.
M: Ja.
V: En dat mijn broertje dat die het ook goed heeft.
V: Hé, 10 december zei je?
M: Ja.
6. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten een schriftelijke weergave van de geluidsopname van gesprek 5, (als bijlage op pagina 212 e.v. van voornoemd proces-verbaal) voor zover inhoudende:
V ( [verdachte] ): Wat gaaf!....Zenuwachtig
M ( [betrokkene 1] ): Champagne.
V: Die is voor jou.
(...)
V: Wie is nou geweest? Ben zo benieuwd.
M: Ja een groep van onze vrienden is dat.
V: Ja, maar wie? Wie?
M: Wie er gepakt is? Die pedo.
JV ( [medeverdachte] ): Ja?
(...)
V: Hoeveel is het?
M: 2,3 miljoen.
V: JA!
(gelach en geklap)
V: YEAH!!! YES!!! OOH GAAF! Ooh, ik ben zo blij.
M: Hahahaha.
V: Hoeveel had je gevraagd dan?
M: Ja we vroegen 4 miljoen.
V: Ooh 4...
M: Ja en dat wilden ze niet betalen.
V: Nee.
M: En uh... Hahahaha.
JV: Wat goed man! Wat goed!
7. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten een door verdachte [verdachte] aan het hof overgelegde "Tijdlijn zaak [verdachte] / [medeverdachte] ", (als bijlage bij het proces-verbaal terechtzitting van het hof d.d. 15 mei 2018) inhoudende:
13 oktober 2014 Opname 1 contractbespreking
(...)
30 oktober 2014 Opname 2 cafégesprek
(...)
31 oktober 2014 Opname 3 voorbereiding ontvoering
(...)
19 november 2014 Opname 4 uitvoering ontvoering
(...)
10 december 2014 Opname 5 champagnegesprek
8. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten informatie over " [betrokkene 2] ", (als bijlage op pagina 225 van voornoemd proces-verbaal) inhoudende:
[betrokkene 2]
Adres: [adres]
Tel: [...]
Eigenaar van:
- [A] B.V.
- [B]
Auto: zwarte BMW X5 (vrouw Karin rijdt kenteken: [kenteken] in een Evoque)
Hij is ook te vinden op internet
2 kinderen:
- meisje van 15 ( [betrokkene 7] )
-jongen van 13 ( [betrokkene 8] )
Hij is pedofiel, heeft mijn dochter op 4-jarige leeftijd misbruikt
Eis: € 1.250.000,-
Opmerking hof: aan het geschrift zit een foto gehecht, kennelijk van [betrokkene 2] .
9. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten informatie over " [betrokkene 4] ", (als bijlage op pagina 226 van voornoemd proces-verbaal) inhoudende:
[betrokkene 4]
Adres: [adres]
Eigenaar van:
[C]
[adres]
tel: [...] / [...]
Auto: zwarte auto met onbekend Duits kenteken (denk Audi, weet ik niet zeker)
3 kinderen:
- [betrokkene 9] 23/24 jaar
- [betrokkene 10] 20 jaar (rijdt in een Golf)
- [betrokkene 11] 18 jaar
Hij is ook te vinden op internet.
Vrouw [betrokkene 12] rijdt in een hoge grijze auto met NL-kenteken (waarschijnlijk Mercedes)
Eis: € 750.000,-
Opmerking hof: aan het geschrift zit een foto gehecht, kennelijk van [betrokkene 4] .
10. Een geschrift als bedoeld in artikel 344, eerste lid, aanhef en onder 5° van het Wetboek van Strafvordering, te weten informatie over " [betrokkene 3] ", (als bijlage op pagina 227 van voornoemd proces-verbaal) inhoudende:
[betrokkene 3]
Adres:
[adres]
Eigenaar van:
- [D]
- [C]
[adres]
tel: [...] / [...]
Auto: zwarte Audi Q7
Kenteken: Duits kenteken, begint met: [...]
Eis: € 1.000.000,-
Opmerking hof aan het geschrift zitten twee foto's gehecht, kennelijk van [betrokkene 3] .
11. Het proces-verbaal van verhoor van getuige d.d. 15 september 2015 opgemaakt door de rechter-commissaris strafzaken in de rechtbank Overijssel, voor zover inhoudende als verklaring van [betrokkene 1] :
(...) U vraagt naar het moment dat de mogelijkheid van een ontvoering ter sprake kwam. De exacte datum daarvan weet ik niet meer. (...) [medeverdachte] en [verdachte] wilden een manier hebben om aan geld te komen. Zij waren beiden even actief in het plannen maken daarvoor.
[medeverdachte] deed een rechtenstudie en die wist hoe de rechtsgang was en zij adviseerde haar moeder ook. Zij hebben, naar ik van hen begreep, samen plannen gemaakt en uitgeschreven op een paar A4’tjes. Daarop staat dan bv. de naam van [betrokkene 3] met daarbij hoeveel geld er voor hem als losgeld geëist zou kunnen worden. (...)
U wijst mij op pag. 136 e.v., gesprek 2, en vraagt of dat het gesprek was waarin er voor het eerst tussen [verdachte] en [medeverdachte] en mij over de ontvoering is gesproken. Dat zou goed kunnen, maar dat weet ik niet zeker. (...)
U wijst mij op pag. 158. Daar wordt volgens u plots over een ontvoering gesproken. Dat is niet plots en niet door mij bedacht. Ik leidde het gesprek ook niet. Dat idee kwam van [verdachte] en [medeverdachte] . Dat begrijpt u wel als u het hele gesprek in zijn context zou kennen.
Het is deels niet goed te horen omdat wij in een horecagelegenheid zaten. Het initiatief kwam juist van [verdachte] en [medeverdachte] (...).
Bij alle zeven gesprekken die ik heb gehad, waren altijd [verdachte] en [medeverdachte] aanwezig. Slechts één keer in Deventer, was [medeverdachte] er niet bij. Toen werd er geld in ontvangst genomen. Toen was de dertienjarige dochter van [verdachte] erbij. (...)
U vraagt mij naar het moment dat het gesprek komt op de familie [naam] en [betrokkene 2] . Ik weet dat niet goed meer. [verdachte] vertelde over haar familie en dat die veel geld hebben en dat zij benadeeld zijn bij de verdeling van geld. Zij zou niet gekregen hebben waar zij vond dat zij wel recht op had. Zij was boos op die familie. Zij zou boos zijn op [betrokkene 2] omdat hij in het verleden een dochter van haar seksueel zou hebben misbruikt. (...)
Zij toonden mij foto’s die zij hadden geknipt uit foto’s die zij nog van de familie hadden. [verdachte] en [medeverdachte] zeiden dat zij bewust niet op de computer hadden gezocht om geen digitale sporen achter te laten. Daarom waren de A4’tjes ook door hen geschreven en niet op een computer getypt. Zij vroegen ook steeds bij dingen of het toch niet aan hen terug te linken was. Ook hadden zij haast. Zij vonden dat het onderzoek dat zij deden naar hoe de ontvoering plaats zou moeten vinden, op enig moment te lang duren. Hun dochter was geloof ik op de 14 jarig, ik meen van december, en dan hadden ze weer geld nodig. (...)
12. De verklaring van getuige [betrokkene 1] afgelegd ter terechtzitting van het hof d.d. 11 oktober 2018, voor zover inhoudende:
U vraagt mij naar de sfeer tijdens de gesprekken met [verdachte] en [medeverdachte] .
Ze waren heel erg blij dat de daad ging gebeuren.
Ze hebben kentekens en adressen opgeschreven. Ze waren elke keer blij om mij te zien omdat ik geld meebracht. Ik heb ongetwijfeld links en rechts wat bijgestuurd. Ik maakte opmerkingen en ik heb volledig meegepraat, maar ik heb ze niet gepusht. Op de laatste opname hoort u ook hoe enthousiast ze waren. Ik heb ook de consequenties uitgelegd, daar hadden ze geen problemen mee.
13. De verklaring van verdachte afgelegd ter terechtzitting van het hof d.d. 15 mei 2018, voor zover inhoudende:
We hebben gegeten en gepraat, eerst over domme dingen. Hij zei gewoon dat ik zoiets moest gaan doen. Daar ben ik niet op ingegaan, ik wilde dat absoluut niet.
[medeverdachte] was bij dit gesprek aanwezig, zij wordt in de uitwerkingen aangeduid als "J (Jonge vrouw)". [betrokkene 1] ging door over het oplichten van mijn huisbaas [betrokkene 10] . Toen ik aangaf dat ik dat niet wilde, gooide hij het over een hele andere boeg en wist hij mij op mijn zwakke plekken te pakken. Hij wist hoe mijn schoonfamilie met mij is omgegaan en dat mijn jongste dochter is misbruikt. Hij zei: "Ik kan een incassogroep erop afsturen en ze laten gijzelen". Ik ben daar in meegegaan, omdat ik boos en verdrietig was. Boos op mijn toenmalige buurman, die mijn dochter heeft misbruikt, en boos op mijn ex-schoonfamilie, die mijn kinderen in de steek heeft gelaten. Er is veel gebeurd en altijd stank voor dank.
(...)
Hij vroeg om de adressen. Ik heb gezegd dat ik foto's had. [medeverdachte] en ik hebben die briefjes met de gegevens van [betrokkene 2] , [betrokkene 4] en [betrokkene 3] samen aan [betrokkene 1] gegeven. [medeverdachte] heeft die briefjes gemaakt, in opdracht van mij.
14. De verklaring van verdachte afgelegd ter terechtzitting van het hof d.d. 11 oktober 2018, voor zover inhoudende:
[betrokkene 14] gebruikte voor [betrokkene 1] de naam [betrokkene 1] , maar ik kende hem als [betrokkene 1] . [betrokkene 1] zijn naam heb ik gehoord van [betrokkene 14] . Pas bij de laatste opname kwam ik erachter dat [betrokkene 1] dezelfde persoon als [betrokkene 1] was.”
2.3
Het hof heeft ten aanzien van de bewezenverklaring verder het volgende overwogen:
“De verdediging heeft bepleit dat de verdachte dient te worden vrijgesproken van het aan haar onder 1 tenlastegelegde feit. Daartoe heeft de raadsman, kort samengevat, aangevoerd dat:
(...)
- geen sprake is van strafbare voorbereidingshandelingen nu verdachte enkel inlichtingen heeft verschaft aan [betrokkene 1] tot het plegen van een door hem en anderen te begaan misdrijf en [betrokkene 1] niets met die inlichtingen heeft gedaan;
- geen sprake is van een "daadwerkelijke voorbereiding", zodat het bestanddeel "ter voorbereiding van het misdrijf' niet kan worden bewezen.
(...)
Toetsingskader
Artikel 46, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht luidt:
"Voorbereiding van een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld is strafbaar, wanneer de dader opzettelijk voorwerpen, stoffen, informatiedragers, ruimten of vervoermiddelen bestemd tot het begaan van dat misdrijf verwerft, vervaardigt, invoert, doorvoert, uitvoert of voorhanden heeft."
De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 20 februari 2007, ECLI:NL:HR:2007:AZ0213, bepaald dat bij de beantwoording van de vraag of de in artikel 46, eerste lid, (oud) van het Wetboek van Strafrecht vermelde voorwerpen, stoffen, informatiedragers, ruimten of vervoermiddelen (hierna gezamenlijk ook als 'voorwerpen' aan te duiden), afzonderlijk of gezamenlijk, naar hun uiterlijke verschijningsvorm "kennelijk bestemd" zijn tot het begaan van het misdrijf in de zin van deze bepaling, niet kan worden geabstraheerd van het misdadige doel dat de verdachte met het gebruik van die voorwerpen voor ogen had. De rechter dient te beoordelen of deze voorwerpen, afzonderlijk dan wel gezamenlijk, naar hun uiterlijke verschijningsvorm ten tijde van het handelen dienstig kunnen zijn voor het misdadige doel dat de verdachte met het gebruik van de voorwerpen voor ogen had.
Voorts volgt uit het arrest van de Hoge Raad van 27 mei 2014, ECLI:NL:HR:2014:1233, dat niet is vereist dat de misdrijven ter voorbereiding waarvan de tenlastegelegde handelingen plaatsvonden, konden worden voltooid. Voldoende is dat uit de bewijsvoering kan worden afgeleid dat de bewezenverklaarde gedragingen strekten ter voorbereiding van feiten als in de bewezenverklaring bedoeld en dat het opzet van de verdachte op het begaan daarvan was gericht.
Feiten en omstandigheden
Het politiedossier omvat naast processen-verbaal van bevindingen en verhoren onder meer de uitwerking van geluidsfragmenten die op een USB-stick zijn ingebracht door de advocaat van [betrokkene 1] en zoals die zijn aangetroffen op een door de politie in de woning van [betrokkene 1] in beslaggenomen memorecorder. Het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) heeft op verzoek van de verdediging in hoger beroep de aanvankelijk niet te verstane passages zoveel mogelijk toegankelijk gemaakt en de uitwerking daarvan (transcripties) aan de raadsheer- commissaris verstrekt.
Het hof stelt vast dat verdachte de inhoud van de transcripties inhoudelijk niet heeft bestreden. Met andere woorden, de weergegeven gesprekken zijn gevoerd en verdachte heeft daadwerkelijk de haar toegedichte bewoordingen gebezigd.
Uit de inhoud van het dossier, waaronder de verklaring van verdachte en voornoemde transcripties, is - samengevat - af te leiden dat verdachte werd benaderd door [betrokkene 1] , die samen met de zoon van [betrokkene 14] (hierna: [betrokkene 14] ), een ex-partner van verdachte, op de oprit van de woning van verdachte stond. Op zijn verzoek heeft verdachte vervolgens contact met [betrokkene 1] opgenomen en is een gesprek in een café, op 30 oktober 2014, tot stand gebracht. Ook nadien heeft verdachte samen met [medeverdachte] meerdere malen met [betrokkene 1] een gesprek gevoerd. Aanvankelijk is tijdens die gesprekken, onder meer, gesproken over mogelijkheden om de huurbaas van verdachte te (laten) benaderen en onder druk te zetten teneinde aan geld te komen. [betrokkene 1] heeft in de gesprekken de mogelijkheden geïnventariseerd en meegedeeld op welke wijze hij daarin door inschakelingen van (criminele) derden behulpzaam kon zijn. In de loop van de gesprekken zijn door verdachte de namen van [betrokkene 3] , [betrokkene 4] en [betrokkene 2] (hierna ook gezamenlijk als ‘de slachtoffers’ aan te duiden) genoemd als vermogende personen jegens wie zij wraakgevoelens koesterde en die, door de door [betrokkene 1] in te schakelen groep mensen, konden worden benaderd, zodanig dat er grote geldbedragen zouden worden betaald. Verdachte en [medeverdachte] hebben daartoe [betrokkene 1] voorzien van schriftelijke informatie over de slachtoffers met foto’s en de te eisen losgeldbedragen. Nadien is meermalen gesproken over de wijze waarop er gehandeld moest worden en hebben verdachte en [medeverdachte] de plannen tezamen met [betrokkene 1] geconcretiseerd. Daarbij zijn de te betalen bedragen besproken en is aan de orde gekomen dat er een vinger, teen dan wel een geslachtsdeel zou worden afgeknipt. Ook is de door [betrokkene 1] geopperde mogelijkheid doorgenomen dat als er niet betaald zou worden, de slachtoffers mogelijk zouden verdwijnen. Daar stemde verdachte mee in. Uiteindelijk is er, na circa anderhalve maand, tijdens een laatste euforische bijeenkomst gevierd dat [betrokkene 2] was ontvoerd en dat er 2,3 miljoen euro losgeld was betaald, dat zich in de door [betrokkene 1] getoonde tas bevond. Dat bleek echter niet zo te zijn. [betrokkene 1] heeft in dit laatste gesprek uit de doeken gedaan dat hij alles in scène heeft gezet en dat hij alle gesprekken heeft opgenomen.
Bespreking verweren
Volgens de verdediging is geen sprake van strafbare voorbereidingshandelingen nu verdachte enkel inlichtingen heeft verschaft aan [betrokkene 1] tot het plegen van een door hem en anderen te begaan misdrijf en [betrokkene 1] voorts niets met die inlichtingen heeft gedaan. Bovendien is geen sprake is van een "daadwerkelijke voorbereiding", zodat het bestanddeel "ter voorbereiding van het misdrijf” niet kan worden bewezen.
Verdachte en medeverdachte [medeverdachte] hebben ter zitting van het hof van 15 mei 2018 beiden erkend dat [medeverdachte] in opdracht van verdachte de informatie over de slachtoffers op schrift heeft gesteld en dat zij deze geschriften samen aan [betrokkene 1] hebben overhandigd.
Het hof is van oordeel dat deze geschriften tezamen met de daaraan gehechte foto's, gelet op de bewoordingen die de verdachten hebben gebezigd tijdens de opgenomen gesprekken, naar hun uiterlijke verschijningsvorm bestemd zijn tot het begaan van een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld. Uit de inhoud van de gesprekken blijkt onmiskenbaar het misdadige doel dat verdachte en [medeverdachte] voor ogen hadden. De geschriften met daarop de informatie over de slachtoffers, met onder meer hun namen, adresgegevens, telefoonnummers en autogegevens, in combinatie met de foto's van de slachtoffers alsmede de op de geschriften vermelde hoogte van de te eisen losgeldbedragen, kunnen naar hun uiterlijke verschijningsvorm ten tijde van het handelen dienstig zijn voor het misdadige doel dat de verdachte en haar medeverdachte met het gebruik van de voorwerpen voor ogen hadden. Immers, zonder deze essentiële informatie over de slachtoffers, zouden de in te schakelen criminele derden niet weten welke personen het doelwit waren.
Dat [betrokkene 1] alles in scène heeft gezet en hij niet daadwerkelijk van plan was het beoogde misdrijf te laten uitvoeren en daartoe ook niet daadwerkelijk actie heeft ondernomen, is niet van belang voor de beoordeling of sprake is van strafbare voorbereiding door verdachte samen met [medeverdachte] . Voor strafbare voorbereiding is immers niet vereist dat de misdrijven, ter voorbereiding waarvan de tenlastegelegde handelingen hebben plaatsgevonden, ook daadwerkelijk tot uitvoering hadden kunnen komen. Voldoende is dat uit de bewijsvoering kan worden afgeleid dat de bewezenverklaarde gedragingen strekten ter voorbereiding van feiten als in de bewezenverklaring bedoeld en dat het opzet van de verdachte op het begaan daarvan was gericht. Hoewel verdachte ter zitting van het hof heeft verklaard dat zij niet wilde dat de slachtoffers daadwerkelijk zouden worden gegijzeld of anderszins zouden worden gedwongen tot het betalen van losgeld, blijkt uit de inhoud van de door verdachte en [medeverdachte] met [betrokkene 1] gevoerde gesprekken dat haar opzet wel degelijk was gericht op het medeplegen van dergelijke misdrijven. Zo is in het dossier, onder meer, te lezen (op pagina 174) dat verdachte heeft gezegd: "Nee, het is geen gekkigheid" en "Ja, het is wel op wraak belust" en "Anders doe ik dat niet, het is wel belust op wraak".
Hoewel het niet direct een in het kader van de artikelen 348 en 350 van het Wetboek van Strafrecht te beantwoorden vraag betreft, dringt zich de kwestie op in hoeverre het handelen van [betrokkene 1] door de beugel kan.
Het hof stelt daarover vast dat het door hemzelf aangevoerde motief, namelijk dat hij door [betrokkene 14] was gevraagd om te “bemiddelen” tussen [betrokkene 14] en verdachte omdat verdachte [betrokkene 14] zou afpersen, niet is komen vast te staan. Vast staat wel dat het handelen van [betrokkene 1] voortkomt uit de aanwezigheid van een hennepkwekerij in de woning van [betrokkene 14] , waarvan verdachte weet had, en waarin [betrokkene 14] , al dan niet tezamen met [betrokkene 1] , mogelijk een belang had.
Het hof heeft zowel [betrokkene 14] als [betrokkene 1] ter zitting ondervraagd. Het hof heeft aldus zoveel mogelijk de verklaringen van deze betrokkenen willen toetsen en ook de dynamiek en het besprokene tijdens de vastgelegde gesprekken willen toetsen. Het is immers [betrokkene 1] die om hem moverende redenen een USB-stick in handen van de politie heeft gesteld. De in transcripties uitgewerkte geluidsbestanden op die gegevensdrager en de nadien door de politie inbeslaggenomen memorecorder vormen een belangrijk onderdeel van het bewijs.
Het hof is van oordeel dat het handelen van [betrokkene 1] weliswaar vragen oproept over zijn motief om met verdachte en [medeverdachte] contact op te nemen, maar aan de betrouwbaarheid van de transcripties van de gesprekken doet dat niet af.
Het hof stelt ook vast dat zonder de inmenging van [betrokkene 1] verdachte en [medeverdachte] mogelijk niet tot de verweten voorbereidingshandelingen zouden zijn gekomen. Uit de transcripties leidt het hof evenwel af dat verdachte met het initiatief kwam niet de huurbaas maar de drie in de tenlastelegging genoemde personen - met wie zij een moeizame relatie had - onderwerp te maken van op dat moment nog nader te concretiseren misdadige plannen waarbij met de achteraf niet werkelijke hulp van [betrokkene 1] en een door hem in te schakelen criminele motorclub, geld door verdachte en [medeverdachte] zou worden geïncasseerd. Die plannen werden door verdachte en [medeverdachte] in de gesprekken met [betrokkene 1] besproken en geconcretiseerd. Daartoe heeft verdachte samen met [medeverdachte] informatie verzameld en op schrift gesteld. Ook hebben de verdachten de hoogte van de te vragen losgeldbedragen op deze geschriften vermeld. Deze schriftelijke informatie voorzien van foto’s hebben zij [betrokkene 1] ter hand gesteld.
De conclusie is dat verdachte ondanks de rol van [betrokkene 1] zelfstandig een strafrechtelijk feit heeft begaan. Verdachte heeft tezamen met [medeverdachte] gedragingen verricht die strekten ter voorbereiding van de ernstige feiten als in de bewezenverklaring bedoeld. Daarnaast is het opzet van de verdachte op het begaan van die feiten gericht geweest.
(...)
Gelet op het bovenstaande, verwerpt het hof integraal de verweren van de verdediging.”
3.Beoordeling van het tweede cassatiemiddel
3.1
Het cassatiemiddel klaagt dat de bewezenverklaring van het tenlastegelegde niet uit de gebruikte bewijsvoering kan worden afgeleid.
3.2.1
Artikel 46 lid 1 van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr) luidt:
“Voorbereiding van een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld is strafbaar, wanneer de dader opzettelijk voorwerpen, stoffen, informatiedragers, ruimten of vervoermiddelen bestemd tot het begaan van dat misdrijf verwerft, vervaardigt, invoert, doorvoert, uitvoert of voorhanden heeft.“
3.2.2
In deze bepaling wordt met “dat misdrijf” in de zinsnede “bestemd tot het begaan van dat misdrijf” gedoeld op het misdrijf dat is voorbereid, en dus niet op de voorbereiding zelf. (Vgl. HR 12 februari 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ1956.) Dat betekent dat het object waarop een in artikel 46 Sr genoemde gedraging betrekking heeft, moet zijn bestemd tot het begaan van het misdrijf dat is voorbereid.
3.2.3
Artikel 46 Sr onderscheidt zich mede hierin van de strafbaarstelling van poging om een ander te bewegen een misdrijf te begaan in artikel 46a Sr, in die zin dat het in artikel 46a Sr bedoelde middel, waaronder het verschaffen van inlichtingen, wordt aangewend om de ander te bewegen een misdrijf te begaan en niet van betekenis hoeft te zijn voor de uitvoering van dat misdrijf.
3.3
Uit de door het hof gebruikte bewijsvoering blijkt dat de foto’s en de geschriften, waarmee de verdachte en haar medeverdachte [betrokkene 1] voorzagen van informatie over de beoogde slachtoffers van de in de bewezenverklaring aangeduide misdrijven, bedoeld waren om te worden gebruikt bij de voorbereiding van die misdrijven. Uit de bewijsvoering kan echter niet zonder meer worden afgeleid dat de foto’s en de geschriften die de verdachte met haar medeverdachte heeft vervaardigd en voorhanden heeft gehad, waren bestemd tot het begaan van de in de bewezenverklaring bedoelde misdrijven van het (medeplegen van) gijzeling en/of wederrechtelijke vrijheidsberoving en/of afpersing.
3.4
Het middel slaagt.
4.Beoordeling van het eerste cassatiemiddel
Gelet op de beslissing die hierna volgt, is bespreking van het cassatiemiddel niet nodig.
5.Beslissing
De Hoge Raad:
- vernietigt de uitspraak van het hof;
- wijst de zaak terug naar het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, opdat de zaak opnieuw wordt berecht en afgedaan.
Dit arrest is gewezen door de vice-president W.A.M. van Schendel als voorzitter, en de raadsheren Y. Buruma, M.J. Borgers, J.C.A.M. Claassens en A.E.M. Röttgering, in bijzijn van de waarnemend griffier S.P. Bakker, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van
7 juli 2020.
7 juli 2020.