ECLI:NL:HR:2017:3126

• Datum uitspraak: 15 december 2017
• Publicatiedatum: 13 december 2017
• Zaaknummer: 16/05072
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: J.A.C.A. Overgaauw; P.M.F. van Loon; L.F. van Kalmthout; M.E. van Hilten; E.F. Faase
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Cassatie over belastingrente en evenredigheidsbeginsel in vennootschapsbelasting

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 15 december 2017 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure betreffende de vennootschapsbelasting en de belastingrente. De belanghebbende, aangeduid als [X] B.V., had een verzoek ingediend om herziening van een voorlopige aanslag in de vennootschapsbelasting voor het jaar 2013. De Inspecteur had dit verzoek afgewezen, waarbij hij belastingrente in rekening had gebracht. De belanghebbende stelde dat de Inspecteur op grond van het evenredigheidsbeginsel gehouden was om de belastingrente kwijt te schelden, omdat de voorlopige aanslag materieel eerder was vastgesteld dan de dagtekening aangaf.

De Rechtbank Den Haag had eerder geoordeeld dat de belastingrente correct was berekend en dat de Inspecteur niet op grond van het zorgvuldigheids- en/of evenredigheidsbeginsel gehouden was om de belastingrente kwijt te schelden. De Hoge Raad bevestigde dit oordeel en oordeelde dat de omstandigheden van de zaak geen aanleiding gaven voor de Inspecteur om van het in rekening brengen van belastingrente af te zien. De Hoge Raad benadrukte dat de wetgever bij de totstandkoming van de relevante wetgeving had beoogd dat aanslagbiljetten geen eerdere dagtekening zouden dragen dan die van het tijdstip van uitreiking.

De Hoge Raad verklaarde het beroep in cassatie ongegrond en oordeelde dat er geen termen aanwezig waren voor een veroordeling in de proceskosten. Dit arrest is van belang voor de interpretatie van het evenredigheidsbeginsel in relatie tot belastingrente in de vennootschapsbelasting.

Uitspraak

15 december 2017

nr. 16/05072

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van
[X] B.V. te
[Z] (hierna: belanghebbende) tegen de mondelinge uitspraak van de
Rechtbank Den Haag van 5 september 2016, nr. SGR 16/2864, betreffende de ten aanzien van belanghebbende voor het jaar 2013 gegeven beschikking inzake belastingrente. Het proces-verbaal van de mondelinge uitspraak van de Rechtbank is aan dit arrest gehecht.

1. Geding in cassatie

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Hoge Raad heeft bepaald dat vervanging van de mondelinge uitspraak door een schriftelijke achterwege blijft.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend.

2. Beoordeling van het middel

2.1.

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

2.1.1.

Belanghebbende heeft de Inspecteur op 8 april 2014 verzocht aan haar een voorlopige aanslag in de vennootschapsbelasting voor het jaar 2013 op te leggen naar een belastbaar bedrag van € 40.000.000. De Inspecteur heeft op 25 april 2014 overeenkomstig het verzoek van belanghebbende de voorlopige aanslag opgelegd
.

2.1.2.

Belanghebbende heeft de Inspecteur op 19 juni 2014 verzocht aan haar een nadere voorlopige aanslag in de vennootschapsbelasting voor het jaar 2013 op te leggen naar een belastbaar bedrag van € 45.885.000.

2.1.3.

De Inspecteur heeft belanghebbende, bij elektronisch bericht van 28 juni 2014, geïnformeerd dat een nadere voorlopige aanslag vennootschapsbelasting voor het jaar 2013 (hierna: de nadere voorlopige aanslag) is opgelegd naar een belastbaar bedrag van € 45.885.000.

2.1.4.

De nadere voorlopige aanslag is opgelegd met dagtekening 5 juli 2014. Daarbij is bij beschikking € 15.509 aan belastingrente in rekening gebracht, berekend over de periode 1 juli 2014 tot en met 16 augustus 2014.

2.1.5.

Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de nadere voorlopige aanslag. Het bezwaar hield in dat het in rekening brengen van belastingrente achterwege dient te blijven. De Inspecteur heeft dit bezwaar opgevat als een verzoek tot herziening in de zin van artikel 27 van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (hierna: de Wet). De Inspecteur heeft dit verzoek - op de voet van artikel 27, lid 2, van de Wet - bij beschikking van 9 december 2015 afgewezen. De Inspecteur heeft het tegen deze beschikking door belanghebbende gemaakte bezwaar afgewezen.

2.2.1.

Voor de Rechtbank was in geschil of de Inspecteur ter zake van de nadere voorlopige aanslag terecht belastingrente in rekening heeft gebracht.

Het geschil spitste zich toe op de vraag of de Inspecteur op grond van het zorgvuldigheids- en/of het evenredigheidsbeginsel was gehouden de in rekening gebrachte belastingrente kwijt te schelden.

Voor de Rechtbank was niet in geschil dat de belastingrente op grond van de wettelijke bepalingen tot het juiste bedrag is berekend en dat de Inspecteur de nadere voorlopige aanslag voortvarend heeft opgelegd.

2.2.2.

De Rechtbank heeft geoordeeld dat de omstandigheid dat de voorlopige aanslag op 28 juni 2014 materieel is vastgesteld niet ertoe leidt dat de Inspecteur op grond van het evenredigheids- en/of zorgvuldigheidsbeginsel zou zijn gehouden die voorlopige aanslag een dagtekening te geven van 30 juni 2014. Naar het oordeel van de Rechtbank staat het de Belastingdienst vrij om zijn bedrijfsproces zodanig in te richten dat opmaak, verzending en dagtekening van belastingaanslagen een geautomatiseerd proces is dat, afhankelijk van de capaciteit van de centrale verwerking in Apeldoorn, enige tijd in beslag neemt. Daarbij komt, aldus de Rechtbank, dat belanghebbende geen belastingrente verschuldigd zou zijn geweest indien zij tijdig, vóór 1 mei 2014, had verzocht om een (nadere) voorlopige aanslag. Gelet op dit een en ander, en met inachtneming van de voortvarendheid waarmee de Inspecteur de nadere voorlopige aanslag heeft vastgesteld, is de Rechtbank tot het oordeel gekomen dat de Inspecteur niet op grond van het zorgvuldigheids- en/of evenredigheidsbeginsel was gehouden de belastingrente kwijt te schelden.

2.3.1.

Het middel richt zich tegen de hiervoor in 2.2.2 weergegeven oordelen van de Rechtbank. Het betoogt dat de Inspecteur de nadere voorlopige aanslag, gelet op het elektronische bericht van 28 juni 2014, materieel voor 1 juli 2014 heeft opgelegd en dat indien de nadere voorlopige aanslag zou zijn gedagtekend op 28 juni 2014, belanghebbende geen belastingrente verschuldigd zou zijn geweest. Volgens het middel vereist het evenredigheidsbeginsel dat onder deze omstandigheden de belastingrente wordt kwijtgescholden.

2.3.2.

Het middel faalt. Onder omstandigheden kunnen beginselen van behoorlijk bestuur, waaronder het in artikel 3:4 van de Awb neergelegde evenredigheidsbeginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel, meebrengen dat geen belastingrente in rekening mag worden gebracht, dan wel dat de berekening van deze rente moet worden beperkt (vgl. HR 28 maart 2001
, nr. 35968
, ECLI:NL:HR:2001:AB0764, BNB 2001/297, rechtsoverweging 3.3
, en HR 25 september 2009, nr. 07/13362, ECLI:NL:HR:2009:BJ8524, BNB 2009/295, rechtsoverweging 3.5). De door de Rechtbank vastgestelde feiten en omstandigheden in aanmerking genomen, behoefden voornoemde beginselen – met inbegrip van het in het middel ingeroepen evenredigheidsbeginsel - de Inspecteur evenwel geen reden te geven in het onderhavige geval van het in rekening brengen van belastingrente af te zien dan wel de in rekening te brengen belastingrente te beperken.

In dit verband verdient opmerking dat uit de wetsgeschiedenis van artikel 5 AWR blijkt dat de wetgever bij de totstandkoming van die bepaling is uitgegaan van de veronderstelling dat aanslagbiljetten geen eerdere dagtekening dragen dan die van het tijdstip van uitreiking (zie Kamerstukken II 1955/56, 4080, nr. 5, blz. 5, rk). Uit de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel dat heeft geleid tot invoering van de Invorderingswet 1990 blijkt in dit verband dat het aanslagbiljet in het algemeen door de centrale dienst in Apeldoorn, op basis van de door de inspecteur aangeleverde gegevens, wordt opgemaakt en gedagtekend en vervolgens rechtstreeks naar de belastingplichtige wordt verzonden. Gelet op het tijdsverloop tussen opmaking dan wel verzending van het aanslagbiljet en de ontvangst daarvan door de belastingplichtige, wordt in de praktijk het aanslagbiljet gedagtekend enige dagen na de datum waarop het wordt verzonden. Daarbij wordt ervoor zorg gedragen dat aanslagbiljetten geen eerdere dagtekening dragen dan die van het tijdstip van uitreiking (Kamerstukken II 1987/88, 20588, nr. 3, blz. 37). Bovendien heeft de wetgever inzake aanslagen die worden opgelegd op verzoek van de belastingplichtige, wettelijke regelingen getroffen om te waarborgen dat de berekening van belastingrente beperkt blijft tot – kort gezegd – een periode van aanvaardbare behandelingstijden. Anders dan het middel betoogt, brengt het evenredigheidsbeginsel geen gehoudenheid van de inspecteur mee tot differentiatie, al naargelang de daaruit voor de belastingplichtige voortvloeiende nadelen en voordelen, van vorenvermelde praktijk die in het algemeen in het belang van de belastingplichtige is.

Het oordeel van de Rechtbank is derhalve juist.

3. Proceskosten

De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

4. Beslissing

De Hoge Raad verklaart het beroep in cassatie ongegrond.

Dit arrest is gewezen door de vice-president J.A.C.A. Overgaauw als voorzitter, en de raadsheren P.M.F. van Loon, L.F. van Kalmthout, M.E. van Hilten en E.F. Faase, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 15 december 2017.