Uitspraak
RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT
Zittingsplaats: Breda
Bestuursrecht
zaaknummer: BRE 22/3979 Wajong
uitspraak van 10 oktober 2023 van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen
[eiseres] , te [plaats] , eiseres,
en
de Raad van bestuur van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen(UWV; kantoor Eindhoven), verweerder.
Inleiding
In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eiseres tegen de afwijzing van haar aanvraag om een uitkering op grond van de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong).
Het UWV heeft de aanvraag met het besluit van 21 december 2021 afgewezen. Met het bestreden besluit van 6 juli 2022 op het bezwaar van eiseres is het UWV bij de afwijzing van de aanvraag gebleven.
Het UWV heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.
De rechtbank heeft het beroep op 27 september 2023 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: eiseres, [naam 1] en namens het UWV mr. [naam 2].
Beoordeling door de rechtbank
Feiten
1. Eiseres, geboren in 1994, heeft in 2021 een aanvraag gedaan voor een Wajong-uitkering.
Met het besluit van 21 december 2021 heeft het UWV geweigerd een Wajong-uitkering toe te kennen. Eiseres heeft bezwaar gemaakt tegen dit besluit.
Met het bestreden besluit is het bezwaar van eiseres ongegrond verklaard.
Beoordeling door de rechtbank
2. De rechtbank beoordeelt of het UWV terecht heeft geweigerd een Wajong-uitkering toe te kennen. Zij doet dat onder meer aan de hand van de beroepsgronden van eiseres.
Wettelijk kader
3. De voor de beoordeling van het beroep belangrijke wet- en regelgeving is te vinden in de bijlage bij deze uitspraak.
Grondslag van het bestreden besluit
4. Aan het bestreden besluit ligt een onderzoek door een verzekeringsarts en een verzekeringsarts bezwaar en beroep (b&b) ten grondslag.
5. De verzekeringsarts heeft het dossier bestudeerd en eiseres gezien op het spreekuur van 20 december 2021. De verzekeringsarts heeft gerapporteerd dat er sprake is van fibromyalgie met partiële hypermobiliteit. Ook is er sprake van een angst- en paniekstoornis. Eiseres gebruikt medicatie waardoor de paniekaanvallen zijn afgenomen. Eiseres wordt beperkt geacht voor het langdurig leveren van zware fysieke inspanning. Ook is zij beperkt in het functioneren op mentaal en sociaal gebied. De verzekeringsarts ziet geen aanleiding een urenbeperking aan te nemen. De verzekeringsarts is van mening dat eiseres in staat is 1 uur aangesloten te werken en dat zij gedurende vier uur per dag belastbaar is.
6. De verzekeringsarts b&b heeft gerapporteerd dat eiseres op het moment van de aanvraag geen psychologische behandeling meer heeft. Wel gebruikt zij nog medicatie voor haar psychische klachten. Eiseres krijgt fysiotherapie vanwege de fibromyalgie. De verzekeringsarts b&b heeft opgemerkt dat de in bezwaar ingebrachte informatie grotendeels al bekend was bij de primaire verzekeringsarts. Dat er bij eiseres sprake is van dyslexie was nog niet bekend. Dat zal meegewogen moeten worden door de arbeidsdeskundige b&b. Verder heeft de verzekeringsarts b&b opgemerkt dat in het verslag van de revalidatie-arts niet vermeld staat dat eiseres scoliose heeft. Scoliose geeft echter geen reden om naast de al aangenomen beperkingen, meer beperkingen aan te nemen, aldus de verzekeringsarts b&b.
De verzekeringsarts b&b kan zich vinden in de beperkingen die de primaire verzekeringsarts heeft aangenomen. Ook de verzekeringsarts b&b is van mening dat eiseres 1 uur aaneengesloten kan werken. Anders dan de primaire verzekeringsarts is de verzekeringsarts b&b echter van mening dat de angstklachten van eiseres maken dat zij niet hele dagen belastbaar is. Zij kan wel tenminste vier uur per dag belastbaar zijn. Onder de juiste voorwaarden en met persoonlijke begeleiding kan participatie bijdragen aan herstel.
Arbeidskundig onderzoek
7. Zowel de primaire arbeidsdeskundige als de arbeidsdeskundige b&b zijn van mening dat eiseres basale werknemersvaardigheden heeft. Eiseres wordt in staat geacht om de taken ‘invoeren van gegevens’ en ‘scannen’ uit te voeren. Dit zijn fysieke lichte taken en ook passend gelet op de dyslexie volgens de arbeidsdeskundigen.
Standpunt eiseres
8. Eiseres heeft, zakelijk, weergegeven, aangevoerd dat zij het medisch onderzoeksverslag van de verzekeringsarts van 20 december 2021 dat in beroep is overgelegd, niet eerder heeft gezien. Zij heeft in bezwaar alleen de verzekeringsgeneeskundige rapportage van dezelfde datum ontvangen. De verslagen van het UWV bevatten fouten volgens eiseres. Ook is in de verslaglegging de ernst en mate van haar beperkingen door de angst/paniekstoornis niet terug te vinden. Haar beperkingen door fibromyalgie zijn onvoldoende aan bod gekomen, net zoals de wisselwerking hiervan met de angst en paniek. Bij overbelasting wordt zij ziek en verslechteren haar mentale klachten. Eiseres is van mening dat zij niet 4 uur per dag belastbaar is en dat zij geen uur aaneengesloten kan werken. Afspraken kan zij niet nakomen, omdat zij deze vaak op het laatst moet afmelden. Verder heeft eiseres nog opgemerkt dat haar situatie is verslechterd na de aanvraag en bezwaarprocedure. Eiseres geeft een weergave van haar huidige belastbaarheid.
Ook heeft eiseres opgemerkt dat zij in bezwaar niet is gezien door een verzekeringsarts en dat de beoordeling hetzelfde is gebleven, ook al heeft zij zelf nieuwe informatie overgelegd. Ter onderbouwing van haar standpunt dat zij meer beperkt is heeft eiseres verwezen naar diverse medische stukken en heeft zij stukken van de gemeente overgelegd waaruit onder andere blijkt dat zij vrijgesteld is van de arbeidsverplichtingen.
Standpunt UWV
9. Het UWV heeft opgemerkt dat er twee rapportages van 20 december 2021 zijn; een medisch onderzoeksverslag en een verzekeringsgeneeskundige rapportage. De laatste is een afgeleide rapportage van het medisch onderzoeksverslag. Eiseres heeft tijdens de bezwaarprocedure niet gevraagd om toezending van de stukken. Deze worden niet spontaan ingestuurd. Het gegeven dat de verzekeringsarts b&b eiseres niet op een spreekuur heeft gezien, maakt het onderzoek niet onzorgvuldig. Het standpunt van eiseres dat zij niet 4 uur per dag belastbaar is en niet 1 uur aaneengesloten kan werken, is niet onderbouwd met nieuwe medische gegevens. Een toename van de beperkingen kan niet meegenomen worden bij de beoordeling. De opmerkingen van eiseres bij het medisch rapport betreffen geen fouten maar een andere visie op diverse punten. Eiseres gaat uit van de eigen subjectieve beleving van de klachten. Zij heeft geen medische informatie overgelegd die aanleiding geeft te twijfelen aan het standpunt van de verzekeringsarts b&b. Dat eiseres vrijstelling van arbeidsverplichtingen heeft geeft geen aanleiding om tot een andere conclusie te komen.
Het UWV heeft nog een rapportage van de verzekeringsarts b&b van 20 december 2021 overgelegd. Ter zitting heeft de gemachtigde van het UWV verklaard dat dat de werkwijze van het UWV over de verstrekking van rapportages inmiddels is gewijzigd.
Periode in geding
10
.Omdat eiseres haar aanvraag voor een Wajong-uitkering geruime tijd na haar 18e verjaardag heeft ingediend, is sprake van een laattijdige aanvraag. In dat geval moet het UWV ook onderzoeken of eiseres binnen (de reeds verstreken periode van) vijf jaar na zijn 18e verjaardag alsnog jonggehandicapte is geworden. [1] Volgens vaste rechtspraak draagt de aanvrager in geval van een laattijdige aanvraag de bewijslast om met objectieve medische gegevens aannemelijk te maken dat hij op 18-jarige leeftijd en vijf jaar daarna voldeed aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een Wajong-uitkering, omdat het medisch beeld met het verstrijken van de tijd steeds moeilijker is vast te stellen. [2]
.Omdat eiseres haar aanvraag voor een Wajong-uitkering geruime tijd na haar 18e verjaardag heeft ingediend, is sprake van een laattijdige aanvraag. In dat geval moet het UWV ook onderzoeken of eiseres binnen (de reeds verstreken periode van) vijf jaar na zijn 18e verjaardag alsnog jonggehandicapte is geworden. [1] Volgens vaste rechtspraak draagt de aanvrager in geval van een laattijdige aanvraag de bewijslast om met objectieve medische gegevens aannemelijk te maken dat hij op 18-jarige leeftijd en vijf jaar daarna voldeed aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een Wajong-uitkering, omdat het medisch beeld met het verstrijken van de tijd steeds moeilijker is vast te stellen. [2]
Is er sprake van een gebrek bij de totstandkoming van het bestreden besluit?
11. Niet in geschil is dat de primaire afdeling heeft volstaan met het toesturen van een samenvatting van het medisch onderzoek. Pas in beroep heeft eiseres de volledige medische rapportage ontvangen. Hoewel eiseres in bezwaar niet heeft verzocht om toezending of inzage van de stukken, had het UWV eiseres er wel op moeten wijzen waar en wanneer de op haar zaak betrekking hebbende stukken ter inzage liggen. [3] Nu het UWV dat niet heeft gedaan is er sprake van een proceduregebrek. [4] Omdat eiseres in beroep alsnog heeft kunnen reageren op de volledige medische rapportage en dat ook heeft gedaan, is zij hierdoor niet benadeeld. De rechtbank zal dit gebrek daarom passeren met toepassing van artikel 6:22 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
12. Het is vaste rechtspraak dat de enkele omstandigheid dat een zelfstandig medisch onderzoek door een verzekeringsarts b&b achterwege is gebleven niet kan leiden tot de conclusie dat reeds daarom sprake is van een onzorgvuldige besluitvorming in bezwaar [5] . De rechtbank stelt vast dat de verzekeringsarts b&b de beschikking had over alle medische informatie en het dossier en de bezwaargronden van eiseres heeft bestudeerd. De verzekeringsarts b&b heeft daarin geen aanleiding gezien om eiseres op te roepen voor een spreekuur. De rechtbank kan dit volgen. Omdat het hier om een laattijdige aanvraag gaat, de 5 jaar-periode genoemd onder punt 9 afliep in 2019 en eiseres zelf in bezwaarschrift heeft gesteld dat haar situatie (nadien) verslechterd is, is de rechtbank van oordeel dat over de periode in geding voldoende informatie beschikbaar was en er geen noodzaak bestond voor de verzekeringsarts b&b om eiseres op te roepen voor een spreekuur.
De stelling van eiseres ter zitting dat zij nog een second opinion van de verzekeringsarts b&b wil(de), omdat zij het gesprek met de primaire arts niet als prettig heeft ervaren, maakt dat niet anders. Hierbij heeft de rechtbank ook betrokken dat alles wat eiseres tijdens het gesprek met de verzekeringsarts b&b had willen zeggen, schriftelijk is verwoord in haar bezwaarschrift. Zoals eerder al opgemerkt heeft de verzekeringsarts b&b dit bezwaar ook betrokken bij zijn heroverweging. De rechtbank is dan ook van oordeel dat het feit dat eiseres in de bezwaarfase niet is gezien door een verzekeringsarts b&b, geen onderzoeksgebrek oplevert.
Wanneer bestaat er recht op een Wajong-uitkering?
13. Recht op een Wajong-uitkering ontstaat pas indien de betrokkene duurzaam geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie (arbeidsvermogen) heeft.
Het UWV moet daarom eerst beoordelen of eiseres voldoet aan tenminste een van de volgende voorwaarden:
- eiseres kan geen taak uitvoeren in een arbeidsorganisatie
- eiseres beschikt niet over basale werknemersvaardigheden
- eiseres kan niet een uur aangesloten werken
- eiseres is niet tenminste vier uur per dag belastbaar (dan wel twee uur per dag belastbaar en in staat het minimumloon te verdienen).
Wordt aan tenminste een van de hiervoor genoemde voorwaarden voldaan dan ontbreekt arbeidsvermogen. Vervolgens moet het UWV dan beoordelen of deze situatie duurzaam is.
Bij de beoordeling maakt het UWV gebruik van de Sociaal Medische Beoordeling Arbeidsvermogen (SMBA)-systematiek. Bij deze beoordeling staat de ‘International Classification of Functioning, Disability and Health’ centraal. Voor het toepassen van de SMBA-systematiek heeft het UWV het ‘Compendium Participatiewet’ vastgesteld.
De rechtbank zal hierna beoordelen of eiseres voldoet aan deze voorwaarden. Hierbij is van belang dat de beoordeling ziet op de datum dat eiseres 18 jaar oud was en de periode van 5 jaar daarna. Een verslechtering in de medische situatie na 2019 kan daarom niet betrokken worden bij het oordeel van de rechtbank.
Kan eiseres 1 uur aaneengesloten werken?
14. Dit beoordelingspunt ziet op het zelfstandig functioneren van de betrokkene in relatie tot de continuïteit van het arbeidsproces. Daarbij gaat het er uitsluitend om dat niet vaker dan één keer per uur een substantiële onderbreking van het productieproces noodzakelijk is om de betrokkene bij te sturen als gevolg van beperkingen in aandacht, geheugen of stemming. De noodzaak om iemand bij te sturen is er als de betrokkene zelf niet kan onderkennen dat zij op enig moment niet adequaat functioneert en/of zij zichzelf daarin niet kan corrigeren. Het gaat er bij dit punt dus uitsluitend om dat niet vaker dan één keer per uur een substantiële onderbreking van het productieproces noodzakelijk is om de betrokkene bij te sturen. [6]
15. De rechtbank is van oordeel dat de verzekeringsartsen voldoende hebben gemotiveerd dat eiseres gedurende 1 uur aaneengesloten zelfstandig kan werken. De verzekeringsartsen hebben bij hun beoordeling de beschikbare medische informatie betrokken. Uit die informatie blijkt niet dat eiseres zich niet een uur kan concentreren. Uit de weergave van het onderzoek bij de primaire verzekeringsarts blijkt ook dat eiseres haar aandacht goed op het gesprek kan richten en houden en dat er geen aanwijzingen zijn voor stoornissen in de geheugenfuncties of concentratie. Bij eiseres is geen sprake van onbedwingbaar gedrag of cognitieve functiestoornissen. Eiseres heeft ook geen medische informatie overgelegd waaruit blijkt dat zij om medische redenen niet in staat zou zijn gedurende 1 uur aaneengesloten te werken. Uit de rapportages van de verzekeringsartsen blijkt dat zij alle klachten die eiseres heeft aangevoerd, hebben betrokken bij hun oordeel en dat zij ook de onderlinge samenhang van die beperkingen hebben meegenomen. Daarbij zijn de verzekeringsartsen uitgegaan van de te objectiveren beperkingen. De rechtbank is dan ook van oordeel dat het UWV op goede gronden heeft gesteld dat eiseres 1 uur aaneengesloten kan werken.
Is eiseres 4 uur per dag belastbaar?
16. Bij dit beoordelingspunt gaat het erom of de betrokken in totaal 4 uur per dag kan werken. Dat hoeft niet aaneengesloten te zijn. Volgens het compendium Participatiewet moet de verzekeringsarts beoordelen of binnen de 24-uurscyclus een zodanige recuperatie mogelijk is dat eiseres in totaal vier uur belastbaar is.
17. De verzekeringsarts b&b heeft gesteld dat eiseres niet hele dagen belastbaar is. Daarbij is overwogen dat de angstklachten van eiseres energie kosten. De verzekeringsarts b&b is echter van mening dat eiseres wel 4 uur per dag belastbaar is. Uit het dagverhaal van eiseres blijkt dat zij van 9 uur tot ongeveer 22.00 uur op is en dat zij af en toe 2 uur in de middag slaapt. Uit dit dagverhaal volgt niet dat eiseres niet, verspreid over de dag, 4 uur belastbaar zou kunnen zijn. Dat eiseres eerder verricht werk niet heeft kunnen volhouden, maakt niet dat hier anders over geoordeeld moet worden. Bij die werkzaamheden ging het immers om regulier werk waarbij geen rekening is gehouden met de beperkingen van eiseres. Hetzelfde geldt voor het feit dat eiseres vrijgesteld is van arbeidsverplichtingen. Het beoordelingskader van de bijstand is ook een heel andere dan die van de Wajong. Eiseres heeft geen medische informatie overgelegd waaruit opgemaakt kan worden dat zij door haar beperkingen geen 4 uur per dag belastbaar is. De rechtbank kan het UWV dan ook volgen in zijn stelling dat eiseres gedurende 4 uur per dag belastbaar is.
Basale werknemersvaardigheden en het verrichten van een taak
18. De stellingen van eiseres dat zij geen afspraak kan nakomen en de taak ‘scannen’ niet kan verrichten vloeien voort uit haar opvatting dat zij geen uur aaneengesloten kan werken en niet 4 uur per dag belastbaar is. Zoals de rechtbank eerder heeft overwogen is die opvatting niet juist. Daarbij merkt de rechtbank nog op dat het enkele feit dat eiseres soms een gemaakte afspraak moet afzeggen omdat zij zich niet goed voelt, niet maakt dat zij geen basale werknemersvaardigheden heeft. Juist het feit dat zij in staat is om een gemaakte afspraak af te zeggen als zij deze niet kan nakomen, maakt dat zij basale werknemersvaardigheden heeft.
Conclusie en gevolgen
19. Gelet op alles wat hiervoor is overwogen is de rechtbank van oordeel dat eiseres niet voldoet aan de voorwaarden voor het recht op een Wajong-uitkering. Het beroep zal daarom ongegrond worden verklaard. Dat betekent dat het UWV terecht heeft geweigerd een Wajonguitkering toe te kennen.
20. Omdat er sprake was van een gebrek en artikel 6:22 van de Awb is toegepast, moet het UWV het griffierecht aan eiseres vergoeden. Eiseres heeft geen proceskosten gemaakt die vergoed kunnen worden.
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep ongegrond;
- bepaalt dat het UWV het griffierecht van € 50,-- aan eiseres moet vergoeden.
Deze uitspraak is gedaan door mr. V.M. Schotanus, rechter, in aanwezigheid van mr. A.J.M. van Hees, griffier, op 10 oktober 2023 en openbaar gemaakt door middel van geanonimiseerde publicatie op www.rechtspraak.nl.
griffier rechter
Afschrift verzonden aan partijen op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Centrale Raad van Beroep waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met de uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden.
Bijlage wettelijk kader
Wajong
Artikel 1a:1, eerste lid
Jonggehandicapte in de zin van dit hoofdstuk en de daarop berustende bepalingen is de ingezetene die:
a. op de dag waarop hij achttien jaar wordt als rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling duurzaam geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie heeft;
b.na de in onderdeel a bedoelde dag als rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling duurzaam geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie heeft en in het jaar, onmiddellijk voorafgaand aan de dag waarop dit is ingetreden, gedurende ten minste zes maanden studerende was.
Artikel 1a:1, tweede lid
De ingezetene die op de dag, bedoeld in het eerste lid, onderdeel a of b, beperkingen ondervindt als gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling, maar op grond van het eerste lid niet aangemerkt wordt als jonggehandicapte, wordt alsnog jonggehandicapte in de zin van dit hoofdstuk en de daarop berustende bepalingen, indien hij binnen vijf jaar na die dag duurzaam geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie heeft, indien dit voortkomt uit dezelfde oorzaak als die op grond waarvan hij beperkingen als gevolg van ziekte, gebrek, zwangerschap of bevalling ondervond, op de dag, bedoeld in onderdeel a of b.
Artikel 1a:1, achtste lid
Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen met betrekking tot het eerste, vierde en zesde lid nadere regels worden gesteld. Bedoelde algemene maatregel van bestuur is het Schattingsbesluit arbeidsongeschiktheidswetten (het Schattingsbesluit).
Schattingsbesluit
Artikel 1a, eerste lid
Betrokkene heeft geen mogelijkheden tot arbeidsparticipatie als bedoeld in de artikelen 1a:1, eerste lid, 2:4, eerste lid, en 3:8a, eerste lid, van de Wajong, indien hij:
a. geen taak kan uitvoeren in een arbeidsorganisatie;
b. niet over basale werknemersvaardigheden beschikt;
c. niet aaneengesloten kan werken gedurende ten minste een periode van een uur; of
d. niet ten minste vier uur per dag belastbaar is, tenzij hij ten minste twee uur per dag belastbaar is en in staat is per uur ten minste een bedrag te verdienen dat gelijk is aan het minimumloon per uur.
Artikel 1a, tweede lid
Een taak als bedoeld in het eerste lid, onderdeel a, is de kleinste eenheid van een functie en bestaat uit één of meerdere handelingen.
Algemene wet bestuursrecht
Artikel 6:22
Een besluit waartegen bezwaar is gemaakt of beroep is ingesteld, kan, ondanks schending van een geschreven of ongeschreven rechtsregel of algemeen rechtsbeginsel, door het orgaan dat op het bezwaar of beroep beslist in stand worden gelaten indien aannemelijk is dat de belanghebbenden daardoor niet zijn benadeeld.
Artikel 7:4, tweede en derde lid
2. Het bestuursorgaan legt het bezwaarschrift en alle verder op de zaak betrekking hebbende stukken voorafgaand aan het horen gedurende ten minste een week voor belanghebbenden ter inzage.
3.Bij de oproeping voor het horen worden belanghebbenden gewezen op het eerste lid en wordt vermeld waar en wanneer de stukken ter inzage zullen liggen.