Uitspraak
RECHTBANK NOORD-NEDERLAND
Zittingsplaats Groningen
Bestuursrecht
zaaknummers: LEE 20/2315, 20/3521 en 20/3522
uitspraak van de meervoudige belastingkamer van 5 november 2021 in de zaken tussen
[eiser] , te [woonplaats] , eiser
en
de inspecteur van de Belastingdienst/kantoor Amsterdam, verweerder
(gemachtigde: [gemachtigde verweerder] ).
Procesverloop
Verweerder heeft voor het jaar 2017 met dagtekening 28 januari 2020 aan eiser een aanslag opgelegd in de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (IB/PVV) berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 53.917 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 805.
Verweerder heeft voor het jaar 2018 met dagtekening 2 april 2020 aan eiser een aanslag IB//PVV opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 55.622 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 852.
Verweerder heeft voor het jaar 2019 met dagtekening 12 mei 2020 aan eiser een aanslag IB/PVV opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 59.743 en een belastbaar inkomen uit sparen en beleggen van € 2.641.
Bij uitspraak op bezwaar van 25 juni 2020 heeft verweerder het bezwaar van eiser tegen de aanslag IB/PVV 2017 kennelijk ongegrond verklaard.
Bij afzonderlijke uitspraken op bezwaar van 23 oktober 2020 heeft verweerder de bezwaren van eiser tegen de aanslagen IB/PVV 2018 en IB/PVV 2019 ongegrond verklaard.
Eiser heeft tegen de uitspraken op bezwaar beroep ingesteld. De rechtbank heeft deze beroepen geregistreerd onder zaaknummer 20/2315 (IB/PVV 2017), 20/3521 (IB/PVV 2018) en 20/3522 (IB/PVV 2019).
Verweerder heeft verweerschriften ingediend.
Eiser en verweerder hebben vóór de zitting nadere stukken ingediend.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 27 september 2021. Eiser is verschenen, bijgestaan door zijn partner [Y] en [bijstand eiser] . Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde, bijgestaan door [bijstand verweerder] Ter zitting zijn de zaken gezamenlijk behandeld met de beroepen van eiser met de zaaknummers LEE 20/2313, 20/2314 en 20/2915 en de beroepen van [Y] met de zaaknummers LEE 20/1290, 20/1291, 20/1964, 20/1965, 20/2914, 20/3440, 20/3445 en 20/3447. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan een afschrift aan deze uitspraak is gehecht.
Overwegingen
Feiten
1. De rechtbank neemt de volgende, door partijen niet betwiste, feiten als vaststaand aan.
1.1.
Eiser is geboren [op datum] 1960 en gehuwd met [Y] (hierna: de partner).
1.2.
Eiser is werkzaam bij de Belastingdienst.
1.3.
Verweerder heeft de door eiser en zijn partner aangegeven inkomsten en de daarover verschuldigde belasting voor de jaren 2017 tot en met 2019 in het verweerschrift als volgt berekend:
“
Jaar
Jaar
Gezamenlijk inkomen
Gezamenlijk betaalde belasting
Inkomen partner
Door de partner betaalde belasting
Inkomen eiser
Door eiser betaalde belasting
2017
€ 90.764
€ 28.570 (31,48%)
€ 36.847
€ 10.246 (27,81%)
€ 53.917
€ 18.324 (33,99%)
2018
€ 93.624
€ 29.504 (31,51%)
€ 38.002
€ 10.421 (27,42%)
€ 55.622
€ 19.083 (34,31%)
2019
€ 99.103
€ 31.550 (31,84%)
€ 39.360
€ 10.578 (26,88%)
€ 59.743
€ 20.972 (35,10%)”
Voor het inkomen is verweerder daarbij uitgegaan van het inkomen uit werk en woning en voor de betaalde belasting van de totale belasting over het inkomen uit werk en woning en het inkomen uit sparen en beleggen.
1.4.
De saldi op de bank- en effectenrekeningen per 1 januari van eiser en zijn partner zijn in 2014 tot en met 2019 in de aangiften IB/PVV als volgt aangegeven:
1.5.
Naast de bank- en effectenrekeningen (zie 1.4.) zijn over de jaren 2015 tot en met 2019 – voor zover van toepassing – de volgende overige bezittingen aangegeven:
1.6.
De aangegeven schuld in verband met de eigen woning bedroeg in de jaren 2013 tot en met 2019 op 1 januari:
Jaar:
Schuld:
2013
€ 71.952
2014
€ 71.952
2015
€ 71.952
2016
€ 71.952
2017
€ 57.898
2018
€ 54.454
2019
€ 54.454
1.7.
Eiser heeft verweerder per brief, ontvangen door verweerder op 11 juni 2020, in gebreke gesteld. Eiser heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat verweerder niet tijdig is met het beslissen op zijn bezwaar tegen de aanslag IB/PVV 2017.
1.8.
Met dagtekening 25 juni 2020 heeft verweerder uitspraak op het bezwaar tegen de aanslag IB/PVV 2017 gedaan en het bezwaar kennelijk ongegrond verklaard. Eiser is niet gehoord in de bezwaarfase.
Geschil en beoordeling
2. Tussen partijen is allereerst in geschil of de heffing van inkomstenbelasting over het vermogen (box 3-heffing) in de belastingjaren 2017 tot en met 2019 op regelniveau in strijd is met artikel 14 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Ook is in geschil of de box 3-heffing in 2017, 2018 en 2019 leidt tot een individuele en buitensporige last als gevolg waarvan de heffing in strijd is met artikel 1 van het Eerste Protocol (EP) bij het EVRM. Daarnaast is in geschil of verweerder met betrekking tot de afhandeling van het bezwaar over het jaar 2017 een dwangsom verschuldigd is.
Box 3-heffing op regelniveau
3. Eiser stelt dat ter zake van de box 3-heffing op regelniveau sprake is van een schending van artikel 14 van het EVRM.
4. Verweerder voert aan dat de beoordeling van het standpunt van eiser niet in deze procedure aan de orde kan komen omdat deze vraag meeloopt in de massaal bezwaarprocedures over de box 3-heffing.
5. De rechtbank overweegt dat niet in geschil is dat de bezwaarschriften van eiser tegen de aanslagen IB/PVV 2017, 2018 en 2019 allemaal door verweerder zijn gesplitst in een individueel bezwaarschrift en een deel dat meeloopt in een massaal bezwaarprocedure. [1] Voor elk jaar loopt een aparte massaal bezwaarprocedure waar voor dat jaar de rechtsvraag aan de orde komt of de box 3-heffing in strijd is met artikel 14 van het EVRM.
6. De gesplitste behandeling van het bezwaar heeft tot gevolg dat de rechter bij de beoordeling van de individuele uitspraak op bezwaar niet een oordeel mag geven over de aangewezen rechtsvraag die in hetzelfde bezwaarschrift werd opgeworpen. [2] De rechtbank komt daarom aan de beantwoording van de vraag of ter zake van de box 3-heffing op regelniveau sprake is van een schending van artikel 14 van het EVRM in deze procedures niet toe.
Individuele en buitensporige last7. Eiser stelt dat de box 3-heffing een individuele en buitensporige last vormt die in strijd is met artikel 1 van het EP EVRM. Eiser voert daartoe aan dat het behaalde rendement op het vermogen in 2017 tot en met 2019 lager was dan de effectieve belastingdruk over dat vermogen. Volgens eiser bedroeg het forfaitair rendement uitgedrukt in een percentage van het werkelijk rendement 840% in 2017, 3.360% in 2018 en 6.190% in 2019. Eiser en zijn partner hebben namelijk in 2017 een rendement behaald van € 387, terwijl het fictieve rendement € 3.253 was en de belasting over dat fictieve rendement € 975 bedroeg. Zij hebben in 2018 een rendement behaald van € 68, terwijl het fictieve rendement € 2.285 was en de belasting over dat fictieve rendement € 684 bedroeg. En zij hebben in 2019 een rendement behaald van € 82, terwijl het fictieve rendement € 5.076 was en de belasting over dat fictieve rendement € 1.522 bedroeg. Eiser stelt dat bij de beoordeling van de individuele en buitensporige last het inkomen uit werk en woning buiten aanmerking dient te blijven. Eiser wijst erop dat hij en zijn partner het vermogen in de toekomst nodig hebben voor de studie van hun dochter, een levensloopbestendige woning in verband met zijn ziekte, het opvangen van de negatieve gevolgen van de pensioenbreuk van zijn partner en als extra inkomen omdat zijn partner slechts gedeeltelijk recht heeft op AOW (de spaardoelen).
8. Verweerder betwist dat er sprake is van een individuele en buitensporige last als gevolg waarvan de box 3-heffing strijdig is met artikel 1 van het EP EVRM. Verweerder voert aan dat bij de beoordeling of sprake is van een individuele en buitensporige last de gevolgen van de heffing moeten worden bezien in relatie tot de totale inkomens- en vermogenspositie van eiser. Gelet op de op de belastingdruk en de gehele financiële situatie van eiser is hij niet in een zodanige bijzondere positie gekomen dat er sprake is van een individuele en buitensporige last, aldus verweerder. Verweerder stelt dat de door eiser aangevoerde spaardoelen niet tot een andere conclusie leiden, omdat het in het algemeen gronden zijn die aanleiding geven tot sparen.
9. De rechtbank overweegt dat sprake kan zijn van een schending van artikel 1 van het EP EVRM indien eiser wordt geconfronteerd met een individuele en buitensporige last. Van een individuele en buitensporige last is sprake indien deze last zich in het geval van eiser sterker laat voelen dan in het algemeen. Deze vraag moet worden beantwoord in samenhang met de gehele financiële situatie van eiser. [3] De rechtbank moet bij het onderzoek of de heffing een individuele en buitensporige last vormt, alle relevante feiten en omstandigheden in het oordeel betrekken. Daarbij is het inkomen uit werk en woning en uit aanmerkelijk belang een belangrijk aanknopingspunt. [4] Als de heffing over het inkomen uit sparen en beleggen hoger is dan het werkelijke rendement, moet ook in aanmerking worden genomen of en in hoeverre een belastingplichtige een zodanig laag inkomen heeft dat hij op zijn vermogen moet interen om de belasting te voldoen. Dat kan een aanwijzing zijn dat de belastingplichtige door die heffing wordt geconfronteerd met een buitensporige last. [5]
10. Gelet op de hiervoor weergegeven uitgangspunten, volgt de rechtbank eiser niet in zijn stelling dat het inkomen uit werk en woning buiten beschouwing moeten worden gelaten bij de beantwoording van de vraag of sprake is van een individuele en buitensporige last. Ook volgt de rechtbank eiser niet in zijn stelling dat zijn spaardoelen in dit geval betrokken dienen te worden bij de beantwoording van de vraag of sprake is van een individuele en buitensporige last in de in geschil zijnde jaren. De toekomstige besteding van het vermogen speelt geen rol bij de beoordeling of in een bepaald jaar sprake is van individuele en buitensporige last.
11. De rechtbank overweegt dat niet in geschil is dat de box 3-heffing die eiser en zijn partner in 2017, 2018 en 2019 over het vermogen verschuldigd waren, hoger was dan het met dat vermogen in die jaren behaalde rendement (zie 7). Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiser echter niet gesteld en overigens ook niet aannemelijk gemaakt dat hij en zijn partner een zodanig laag inkomen hadden dat zij op het vermogen moesten interen om de heffing over het inkomen uit sparen en beleggen in 2017, 2018 en 2019 te voldoen. De rechtbank wijst erop dat eiser en zijn partner in 2017 samen een inkomen van € 90.764 hebben aangegeven, in 2018 van € 93.624 en in 2019 van € 99.103 (zie 1.3.). Ook de vermogenssituatie geeft geen aanwijzing voor een intering op het vermogen (zie 1.4. tot en met 1.6). Naar het oordeel van de rechtbank is in 2017, 2018 en 2019 geen sprake van een individuele en buitensporige last. De beroepen zijn op dit punt ongegrond.
Dwangsommen
12. Eiser voert aan dat verweerder ter zake van de afhandeling van het bezwaar tegen de aanslag IB/PVV 2017 de maximale dwangsom van € 1.442 verschuldigd is, omdat het besluit rauwelijks en overhaast is genomen, zonder dossierinzage en zonder eiser te horen. Ook is het bezwaar volgens eiser ten onrechte kennelijk ongegrond verklaard.
13. Verweerder stelt dat geen dwangsom verschuldigd is. Verweerder voert aan dat van een rauwelijkse beslissing geen sprake is, omdat eiser al op de hoogte was van zijn standpunt over de individuele en buitensporige last vanwege de afhandeling van een bezwaar inzake een ander jaar. Volgens verweerder was er ook geen geschil over de feiten maar over de toepassing van het recht. Verweerder wijst erop dat eiser eerder, bij de behandeling van een ander bezwaar, heeft geweigerd om in te stemmen met een alternatieve manier van horen, terwijl hij als werknemer van verweerder wist dat de kantoren van de Belastingdienst vanwege de Covid-19 pandemie gesloten waren.
14. De rechtbank overweegt dat in het midden kan blijven of verweerder onzorgvuldig heeft gehandeld en of het bezwaar ten onrechte kennelijk ongegrond is verklaard. Dit kan namelijk niet leiden tot het verbeuren van een dwangsom, omdat in het kader van de dwangsomregeling ook een onzorgvuldig tot stand gekomen uitspraak op bezwaar moet worden aangemerkt als een beschikking in de zin van artikel 4:17, derde lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). [6] Omdat niet in geschil is dat verweerder tijdig, dat wil zeggen binnen de termijn van 4:17, derde lid, van de Awb, uitspraak op de bezwaren heeft gedaan, is verweerder naar het oordeel van de rechtbank dan ook geen dwangsommen verschuldigd. De beroepen zijn ook op dit punt ongegrond.
Conclusie
15. De beroepen zijn ongegrond.
Beslissing
De rechtbank verklaart de beroepen ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door mr. M. van den Bosch, voorzitter, en mr. P.P.D. Mathey-Bal en mr. R.R. van der Heide, leden, in aanwezigheid van mr. L. van Eijk, griffier, op 5 november 2021. De uitspraak wordt openbaar gemaakt op de eerstvolgende maandag na deze datum.
griffier voorzitter
Afschrift verzonden aan partijen op:
Rechtsmiddel
Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de dag van verzending daarvan hoger beroep worden ingesteld bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden.