ECLI:NL:PHR:2021:1138

• Datum uitspraak: 7 december 2021
• Publicatiedatum: 1 december 2021
• Zaaknummer: 20/03088
• Instantie: Parket bij de Hoge Raad
• Type: Conclusie
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Rechters: D.J.M.W. Paridaens
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Betekeningsperikelen in strafrechtelijke procedure met betrekking tot niet-ontvankelijkheid in hoger beroep

In deze zaak heeft het gerechtshof Den Haag op 17 september 2020 de verdachte niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep tegen een vonnis van de politierechter in de rechtbank Rotterdam van 8 januari 2019, waarin de verdachte wegens opzetheling was veroordeeld tot een taakstraf van zestig uren. De verdachte heeft cassatie ingesteld, vertegenwoordigd door mr. T. Arkesteijn, die drie middelen van cassatie heeft voorgesteld. De kern van de zaak draait om de vraag of de oproeping voor de zitting van 17 september 2020 rechtsgeldig is betekend. De akte van uitreiking vermeldt dat de oproeping niet is uitgereikt aan de medewerker van het openbaar ministerie en dat er geen afschrift is verzonden naar het BRP-adres van de verdachte. Dit roept vragen op over de naleving van artikel 36e, tweede lid, onder b, van het Wetboek van Strafvordering, dat voorschrijft hoe gerechtelijke mededelingen moeten worden betekend.

De conclusie van de advocaat-generaal is dat de akte van uitreiking niet correct is ingevuld, waardoor de betekening van de oproeping nietig is. De Hoge Raad heeft eerder geoordeeld dat een dagvaarding rechtsgeldig kan worden betekend indien de gerechtelijke mededeling is uitgereikt aan de autoriteit van wie zij is uitgegaan, mits de verdachte op het moment van aanbieding op het BRP-adres was ingeschreven. In dit geval is echter niet aangetoond dat de oproeping op de juiste wijze is betekend, wat leidt tot de conclusie dat de bestreden uitspraak moet worden vernietigd en de betekening van de oproeping nietig moet worden verklaard.

Conclusie

PROCUREUR-GENERAAL

BIJ DE

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

Nummer 20/03088

Zitting 7 december 2021

CONCLUSIE

D.J.M.W. Paridaens

In de zaak

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1999,

hierna: de verdachte.

Inleiding

1. Het gerechtshof Den Haag heeft bij arrest van 17 september 2020 de verdachte niet-ontvankelijk verklaard in zijn hoger beroep tegen het vonnis van de politierechter in de rechtbank Rotterdam van 8 januari 2019. In dat vonnis is de verdachte wegens “opzetheling” veroordeeld tot een taakstraf voor de duur van zestig uren, subsidiair dertig dagen hechtenis.

2. Het cassatieberoep is ingesteld namens de verdachte en mr. T. Arkesteijn, advocaat te Rotterdam, heeft drie middelen van cassatie voorgesteld.

Het eerste en het tweede middel

3. Het eerste middel klaagt dat geen betekening van de oproeping in hoger beroep voor de zitting van 17 september 2020 aan het BRP-adres van de verdachte en aan het openbaar ministerie heeft plaatsgevonden, zodat de oproeping nietig is. Het tweede middel klaagt dat geen afschrift van de oproeping in hoger beroep voor de zitting van 17 september 2020 aan het BRP-adres van de verdachte is toegezonden, zodat de oproeping nietig is. Beide middelen lenen zich voor een gezamenlijke bespreking.

4. Bij de op de voet van art. 434, eerste lid, Sv aan de Hoge Raad toegezonden stukken bevinden zich:

(i) het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 30 maart 2020 dat, voor zover voor de beoordeling van de middelen van belang, inhoudt dat het hof het onderzoek heeft geschorst voor onbepaalde tijd;

(ii) een afschrift van de oproeping van de verdachte om te verschijnen ter terechtzitting in hoger beroep van 17 september 2020;

(iii) een akte van uitreiking, inhoudende dat de oproeping voor deze terechtzitting op 23 juli 2020 niet kon worden uitgereikt op het adres [a-straat 1] te [plaats] omdat de verdachte niet (meer) woont op dit adres en dat op 31 juli 2020 bij controle van de GBA is geconstateerd dat de verdachte op de dag van de aanbieding van de oproeping en vijf dagen daarna bij de GBA stond ingeschreven op het hiervoor vermelde adres;

(iv) een aan de akte van uitreiking gehechte Informatiestaat SKDB-persoon d.d. 31 juli 2020, inhoudende dat de verdachte vanaf 4 juni 2018 in de basisregistratie personen (hierna: BRP) staat ingeschreven op het briefadres [a-straat 1] te [plaats] ;

(v) het proces-verbaal van de terechtzitting in hoger beroep van 17 september 2020 dat, voor zover voor de beoordeling van de middelen van belang, het volgende inhoudt:

“De verdachte, opgeroepen als:

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1999,

adres: [a-straat 1] [plaats] ,

is niet ter terechtzitting verschenen.

De raadsvrouw van de verdachte mr. T. Arkesteijn, advocate te Rotterdam, is - hoewel behoorlijk opgeroepen - evenmin ter terechtzitting verschenen.

Het gerechtshof verleent verstek tegen de niet-verschenen verdachte.

De advocaat-generaal draagt de zaak voor en vordert, nu de verdachte geen schriftuur houdende grieven heeft ingediend noch heden ter terechtzitting is verschenen, dat de verdachte op grond van artikel 416, tweede lid van het Wetboek van Strafvordering, niet-ontvankelijk wordt verklaard in het hoger beroep.

(…)

Na sluiting van het onderzoek door de voorzitter doet het gerechtshof terstond uitspraak.”

(vi) het bij verstek gewezen bestreden arrest waarin het hof de verdachte op de voet van art. 416, tweede lid, Sv niet-ontvankelijk heeft verklaard in het hoger beroep.

5. Aan de middelen is ten grondslag gelegd dat op de akte van uitreiking niet is ingevuld dat de gerechtelijke brief is uitgereikt aan de medewerker van het openbaar ministerie en evenmin dat een afschrift van de brief is verzonden naar het op de akte vermelde adres, [a-straat 1] te [plaats] .

6. Voor de beoordeling van de middelen zijn de volgende bepalingen van belang:

• art. 36e Sv:
• art. 36n, eerste lid, Sv:

7. Centraal in deze zaak staat de naleving van art. 36e, tweede lid, onder b, Sv. ^[1] Op de akte is namelijk, zoals aan het middel ten grondslag is gelegd, niet aangekruist dat de gerechtelijke mededeling is uitgereikt aan de medewerker van het openbaar ministerie en evenmin dat een afschrift is verzonden naar het op de akte vermelde adres, [a-straat 1] te [plaats] .

8. Hoewel dit voor deze zaak geen gevolgen heeft, merk ik volledigheidshalve op dat art. 36e, tweede lid, onder b, Sv bij de Spoedreparatiewet herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen ^[2] is gewijzigd tussen de dag waarop in deze zaak de oproeping is aangeboden op het BRP-adres van de verdachte en de datum van de adresverificatie. Tot 25 juli 2020 hield deze bepaling namelijk in dat de gerechtelijke mededeling wordt uitgereikt “aan het openbaar ministerie” (thans: aan de autoriteit van welke zij is uitgegaan) en dat op de akte aantekening wordt gedaan van “de uitreiking aan het openbaar ministerie” (thans: deze uitreiking). Reden voor deze wijziging is dat het uitgangspunt van de betekeningsregeling weliswaar is dat de kennisgeving van gerechtelijke mededelingen op last van het openbaar ministerie geschiedt, maar dat bij wet anders kan worden bepaald (artikel 36a Sv). In gevallen waarin de opdracht tot betekening niet door het openbaar ministerie, maar door het parket van de procureur-generaal bij de Hoge Raad wordt gegeven, dient de gerechtelijke mededeling uiteindelijk niet te worden uitgereikt aan het openbaar ministerie, maar aan de autoriteit die het stuk heeft doen uitgaan. ^[3]

9. Met betrekking tot de destijds in art. 588, derde lid, onder c, (oud) Sv voorgeschreven uitreiking aan de griffier heeft de Hoge Raad in zijn arrest van 12 maart 2002 overwogen:

“Wanneer geen uitreiking heeft kunnen geschieden, wordt de dagvaarding teruggestuurd naar de autoriteit van welke zij is uitgegaan. Vervolgens kan zij worden uitgereikt aan de griffier van de rechtbank van het arrondissement waarbinnen de zaak zal dienen. De dagvaarding is dan rechtsgeldig betekend op voorwaarde dat bij adresverificatie blijkt dat de verdachte op de dag waarop de dagvaarding op het GBA-adres is aangeboden en tenminste vijf dagen nadien op dat adres was ingeschreven. De griffier zendt vervolgens de dagvaarding onverwijld als gewone brief over de post aan het GBA-adres (art. 588 lid 3 sub c), ook indien de verdachte ten tijde van die verzending niet meer op dat adres was ingeschreven. […]” ^[4]

10. De invoering van art. 36e, tweede lid, onder b, Sv, heeft in deze rechtspraak mijns inziens geen verandering gebracht, met dien verstande dat de gerechtelijke mededeling thans wordt uitgereikt aan de autoriteit van welke zij is uitgegaan. Er is met andere woorden sprake van een rechtsgeldige betekening indien de gerechtelijke mededeling is uitgereikt aan de autoriteit van welke zij is uitgegaan op voorwaarde dat bij adresverificatie is gebleken dat de verdachte op de dag waarop de gerechtelijke mededeling op het BRP-adres is aangeboden en tenminste vijf dagen nadien op dat adres was ingeschreven. De in art. 36e, tweede lid, onder b, Sv voorgeschreven toezending van een afschrift van de gerechtelijke mededeling maakt geen deel uit van de betekening. ^[5]

11. Gelet op het voorgaande kan ik over het tweede middel, dat inhoudt dat de oproeping nietig is omdat is verzuimd een afschrift van de oproeping toe te zenden aan het BRP-adres van de verdachte, kort zijn. Nu de in art. 36e, tweede lid, onder b, Sv voorgeschreven toezending van een afschrift geen deel uitmaakt van de betekening, kan het verzuim om een afschrift toe te zenden namelijk niet leiden tot nietigheid van de betekening van de oproeping, zodat het tweede middel tevergeefs is voorgesteld.

12. Het tweede middel faalt.

13. Met betrekking tot het eerste middel stel ik vast dat de akte van uitreiking op 31 juli 2020 is ingevuld door een medewerker van het ressortsparket Den Haag, [betrokkene 1] . Deze akte vermeldt de naam van een tweede medewerker van het openbaar ministerie ( [betrokkene 2] ), een invuldatum en tijd (31 juli 2020 om 8:53) en een plaats van handeling (RP Den Haag), waaruit mijns inziens minst genomen kan worden afgeleid dat het voornemen was om de oproeping op die datum, tijd en plaats uit te reiken aan een medewerker van het openbaar ministerie. Op de akte is echter niet aangekruist dat de akte van uitreiking daadwerkelijk is uitgereikt aan een medewerker van het openbaar ministerie. Evenmin is overigens ingevuld dat en wanneer een afschrift is verzonden naar het op de akte vermelde adres, te weten [a-straat 1] , [plaats] . Gelet op het voorgaande moet het er naar mijn oordeel voor worden gehouden dat een uitreiking aan een medewerker van het openbaar ministerie als bedoeld in art. 36e, tweede lid, onder b, Sv niet heeft plaatsgevonden ^[6] en dat het hof ten onrechte heeft geoordeeld dat de oproeping van de verdachte voor de terechtzitting in hoger beroep van 17 september 2020 rechtsgeldig is betekend.

14. Het eerste middel slaagt.

Het derde middel

15. Vanwege het voorgaande hoeft het derde middel niet te worden besproken. Indien de Hoge Raad over het eerste middel anders mocht oordelen, ben ik uiteraard tot nader concluderen bereid.

Conclusie

16. Het eerste middel slaagt. Het tweede middel faalt. Het derde middel kan buiten bespreking blijven.

17. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

18. Deze conclusie strekt tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot nietigverklaring van de betekening van de oproeping van de verdachte in hoger beroep om te verschijnen op de terechtzitting van het hof van 17 september 2020.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG

Voetnoten

1. Ik merk daarbij op dat de omstandigheid dat het adres waarop de verdachte in de BRP staat ingeschreven een briefadres betreft voor de beoordeling van het eerste en het tweede middel niet van belang is. De Hoge Raad heeft eerder namelijk geoordeeld dat voor de toepassing van art. 588 (oud) Sv, bij gebreke van een "woonadres", een "briefadres" als bedoeld in art. 1.1 Wet basisregistratie personen moet worden aangemerkt als "het adres waar de geadresseerde als ingezetene is ingeschreven in de basisregistratie personen" waaraan gerechtelijke mededelingen kunnen worden betekend (HR 17 november 2015, ECLI:NL:HR:2015:3323).

2.

3. Vgl.

4. HR 12 maart 2002, ECLI:NL:HR:2002:AD5163,

5. HR 12 oktober 2021, ECLI:NL:HR:2021:1506, rov. 2.4.

6. Vgl. HR 27 maart 2018, ECLI:NL:HR:2018:434, onder verwijzing naar de conclusie van AG Spronken (ECLI:NL:PHR:2018:94, onder 3.3-3.5). In die zaak was op de akte van uitreiking aangetekend dat een afschrift van de inleidende dagvaarding was verzonden naar het adres van de verdachte in Bulgarije, maar was de datum van verzending niet ingevuld, terwijl uit de stukken van het geding ook overigens niet bleek dat de dagvaarding was verzonden naar dat adres van de verdachte. Het oordeel van het hof dat de betekening van de inleidende dagvaarding rechtsgeldig had plaatsgevonden, was daarom niet begrijpelijk.