ECLI:NL:GHARL:2025:539

Uitspraak

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-003045-22

Uitspraakdatum: 12 februari 2025

TEGENSPRAAK

Arrestvan de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof

Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, zittingslocatie Badhoevedorp, gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Midden-Nederland, zittingsplaats Utrecht, van 5 juli 2022 in de in eerste aanleg gevoegde strafzaken met parketnummers

16-706504-19, 16-659124-19 en 16-659041-20 tegen

[verdachte],

geboren in [geboorteplaats] op [geboortedag] 1981,

momenteel verblijvende in [gevangenis] .

1.INLEIDING

1.1.

De loop van het onderzoek

Op 7 juli 2017 is [slachtoffer 21] van het leven beroofd bij NS-station Breukelen (deelonderzoek Breuk). De politie kwam al snel op het spoor van twee verdachten, [kroongetuige] en [naam 24] . [kroongetuige] werd in oktober 2017 aangehouden in Spanje; [naam 24] in Nederland. [kroongetuige] heeft als verdachte vrijwel direct een bekennende verklaring afgelegd. Vervolgens werd duidelijk dat hij in staat en bereid was om meer te verklaren over mededaders en opdrachtgevers in het onderzoek Breuk, en ook over andere ernstige strafbare feiten. Hij heeft diverse kluisverklaringen afgelegd en uiteindelijk is met hem in november 2018 een overeenkomst als kroongetuige gesloten. Zijn verklaringen hebben nieuwe aanknopingspunten gegeven voor liquidatie-onderzoeken die waren vastgelopen en er is zicht gekregen op een groep personen die zich bezig leek te houden met het plegen van liquidaties en andere strafbare feiten die daarmee verband houden. Op 21 november 2018 is een landelijke actiedag gehouden, waarop vele aanhoudingen zijn verricht en een zeer groot aantal gegevensdragers in beslag is genomen. Het onderzoek naar deze criminele organisatie en de feiten die in dat kader zijn gepleegd, heeft de naam Eris gekregen.

1.2.

Het onderzoek Eris

Het onderzoek Eris heeft betrekking op 21 verdachten, die ervan worden beschuldigd samen met anderen, al dan niet in wisselende samenstelling, betrokken te zijn geweest bij een of meer liquidaties, pogingen daartoe of voorbereiding daarvan. Zeventien verdachten worden beschuldigd van het vormen van een criminele organisatie gericht op liquidaties, voorbereidingen daartoe en wapendelicten. Daarnaast worden enkele verdachten beschuldigd van andere strafbare feiten. Bij negentien verdachten is uiteindelijk hoger beroep ingesteld en gehandhaafd. In de zaak van de kroongetuige is het door het openbaar ministerie ingestelde hoger beroep ingetrokken. Bij een van de verdachten in de zaak Breuk is geen hoger beroep ingesteld.

In dit arrest zijn de beslissingen van het hof opgenomen die in de strafzaak tegen de hierboven genoemde verdachte zijn genomen en de overwegingen die daartoe hebben geleid.

Het procesdossier Eris bestaat uit een groot aantal deelonderzoeken, die voor een groot deel onderling met elkaar zijn verweven, al is het maar door de daarop gebaseerde verdenking van deelname aan de criminele organisatie. Deze verwevenheid maakt dat het hof net als de rechtbank niet alleen op de verweren van de betreffende verdachte zal ingaan, maar waar nodig ook op wat in andere zaken is aangevoerd.

Voor de leesbaarheid van het arrest gebruikt het hof in plaats van de termen ‘(mede)verdachte’ de namen van de (mede)verdachten: [medeverdachte 14] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 4] , [medeverdachte 18] , [medeverdachte 17] , [medeverdachte 11] , [medeverdachte 5] , [medeverdachte 7] , [verdachte] , [medeverdachte 3] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 1] , [kroongetuige] , [naam 24] , [medeverdachte 13] , [medeverdachte 16] , [medeverdachte 15] , [medeverdachte 10] , [medeverdachte 9] , [medeverdachte 8] en [medeverdachte 19] . Het hof gebruikt een voorletter in die gevallen waarin meerdere personen in het dossier dezelfde achternaam hebben. Waar het hof de naam

‘ [kroongetuige] ’ noemt, gaat het om [kroongetuige] ; zijn vader wordt steeds aangeduid als

[getuige 4] .

[kroongetuige] heeft verklaard dat [medeverdachte 14] hem heeft verteld dat ene [naam 45] de opdrachtgever van een aantal liquidaties was. Die naam wordt ook genoemd in een van de door [medeverdachte 14] vastgelegde PGPgesprekken. De officier van justitie heeft in eerste aanleg toegelicht dat [naam 45] ook daadwerkelijk als verdachte wordt beschouwd: hij zou de persoon zijn die aan de organisatie van [medeverdachte 14] liquidatieopdrachten heeft gegeven. Meer in het bijzonder zou zijn gebleken dat [medeverdachte 14] communiceerde met een of meer personen met de volgende gebruikersnamen:

‘Sir’;
‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER(S)’;
‘TICKET TO HELL MOTHERFUCKERS’;
‘LAST MAN STANDING’.

In het dossier van het onderzoek Eris wordt verwezen naar conclusies waarop de politie baseert dat achter deze PGP-namen de persoon van [naam 45] schuilgaat. De onderliggende onderzoeksbevindingen zijn deels afkomstig uit het onderzoek in de strafzaak Marengo, maar die zijn grotendeels niet gevoegd in het Erisdossier. Omdat [naam 45] in het onderzoek Marengo wordt vervolgd, heeft het openbaar ministerie ervoor gekozen om hem niet ook in het onderzoek Eris te dagvaarden. Dit heeft tot gevolg dat [naam 45] zich in dit proces niet heeft kunnen verweren en dat de rechtbank en het hof hem ook niet hebben kunnen confronteren met aanwijzingen dat hij achter de genoemde PGP-namen schuilgaat. Daarnaast is het voor het beoordelen van de rol van de verdachten in Eris ook niet van belang welke persoon of personen schuilgaan achter de hierboven genoemde gebruikersnamen. Het hof zal daarom spreken van ‘de opdrachtgever’, tenzij de verklaringen van [kroongetuige] of de inhoud van andere bewijsmiddelen wordt weergegeven waarin de naam [naam 45] wordt genoemd.

1.3.

Het Eris-dossier

De verschillende deelonderzoeken van het onderzoek Eris zijn in chronologische volgorde:

Charon, de moord op [slachtoffer 11] op 31 januari 2017;

Eend, het beramen van de moord op [slachtoffer 15] in de periode van

2 februari 2017 tot en met 10 januari 2018;

3. Kraai, het beramen van de moord op [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] op 18 februari 2017;

4. Spreeuw, het beramen van de moord op [slachtoffer 22] op 18 februari 2017;

5. Mus, het beramen van de moord op [slachtoffer 3] op 18 februari 2017;

6. Duif, het beramen van de moord op [slachtoffer 12] en [slachtoffer 17] op

18 februari 2017;

7. Barbera, de poging tot/voorbereiding van de moord op [slachtoffer 10] op 9 maart 2017;

8. Arford, de poging tot/voorbereiding van de moord op [slachtoffer 14] , [slachtoffer 5] ,

[slachtoffer 13] en [slachtoffer 20] op 17 maart 2017;

9. Charlie17, de moord op [slachtoffer 18] op 17 april 2017;

10. Gezicht, de poging om met een raketwerper een granaat af te schieten op een woning in Doorn op 28 juni 2017 en het schieten met een automatisch vuurwapen op een woning in Doorn op 29 juni 2017;

11. Breuk, de voorbereiding van de moord op [slachtoffer 21] op 5 juli 2017 en de moord op [slachtoffer 21] op 7 juli 2017;

12. Langenhorst, de moord op [slachtoffer 23] op 26 juli 2017;

13. Lis, de moord op [slachtoffer 4] op 21 september 2017;

14. Goudvink, de voorbereiding van de moord op [slachtoffer 6] in de periode van

juli 2018 tot en met 24 september 2018;

15. Art. 140 Sr, deelname aan de criminele organisatie in de periode van januari 2017 tot en met 21 november 2018.

Daarnaast maken de volgende deelonderzoeken deel uit van het onderzoek Eris:

16. Waterspin, de afpersing en poging tot afpersing van [slachtoffer 19] en [slachtoffer 8] in de periode van 2017-2018 (verdachten [medeverdachte 13] en [medeverdachte 19] );

17. Amarone, het bezit van en de handel in vuurwapens van 15 augustus 2017 tot en met 16 april 2019 (verdachte [medeverdachte 1] );

18. Brunello, de mishandeling van [slachtoffer 16] op 7 februari 2019 en het bezit van een vuurwapen op 25 oktober 2016 (verdachte [medeverdachte 6] ).

De rechtbank heeft over de samenstelling van de dossiers het volgende overwogen:

In de strafdossiers van iedere verdachte zijn, behalve het gehele zogeheten Eris-dossier (bovengenoemde achttien deelonderzoeken), tevens gevoegd:

alle processen-verbaal van de terechtzittingen van de rechtbank tegen ieder van de Eris-verdachten, met uitzondering van de processen-verbaal over de persoonlijke omstandigheden van de verdachten;
alle processen-verbaal van (getuigen)verhoor door de rechter-commissaris die in de zaken van één of meer van de verdachten zijn opgemaakt, met uitzondering van enkele getuigenverklaringen in de zaak Waterspin die alleen in de zaken van verdachten [medeverdachte 13] en [medeverdachte 19] zijn opgenomen;
documenten en bescheiden die, op initiatief van de verdediging of anderszins, gedurende de procedure zijn toegevoegd aan het dossier in de zaak tegen één of meer verdachten.

Hoewel de meeste verdachten al dan niet op verzoek van een medeverdachte op zitting als getuige zijn gehoord, zijn daarnaast alle processen-verbaal van de zittingen in alle dossiers gevoegd vóórdat het requisitoir en de pleidooien zijn gehouden. Daardoor maken alle verklaringen van alle verdachten zoals afgelegd op de zittingen in bijzijn van hun advocaat deel uit van het procesdossier, dus niet alleen de verklaringen die zij daar als getuige hebben afgelegd, maar ook de verklaringen die zij in hun eigen zaak hebben afgelegd. Dit maakt dat het dossier voor elke verdachte gelijkluidend is.

Anders dan in eerste aanleg zijn de processen-verbaal van de behandeling ter zitting in hoger beroep in de zaken van de medeverdachten niet in het dossier van elke verdachte gevoegd. Wel zijn de aanvullingen op de diverse zaakdossiers in het dossier van elke verdachte gevoegd. Daarnaast is het proces-verbaal van het verhoor als getuige van een verdachte in een zaak van een medeverdachte ook gevoegd in het dossier van die verdachte.

1.4.

De opbouw van de arresten

De arresten zijn in beginsel als volgt opgebouwd:

Hoofdstuk 1: Inleiding

Hoofdstuk 2: Het vonnis van de rechtbank

Hoofdstuk 3: Het hoger beroep

Hoofdstuk 4: De verkorte weergave van de tenlastelegging

Hoofdstuk 5: De voorvragen, overwegingen en algemene conclusies over de kroongetuige en overwegingen over het onderzoek aan gegevensdragers en locatiegegevens

Hoofdstuk 6: De waardering van het bewijs en de conclusies van de veredelingen

Hoofdstuk 7: De bewezenverklaring

Hoofdstuk 8: De strafbaarheid van de feiten

Hoofdstuk 9: De strafbaarheid van de verdachte

Hoofdstuk 10: De strafmaat

Hoofdstuk 11: Het beslag

Hoofdstuk 12: De vorderingen van de benadeelde partijen

Hoofdstuk 13: De toepasselijke wettelijke voorschriften

Hoofdstuk 14: De beslissing

Bijlage 1: De zittingsdagen in eerste aanleg en in hoger beroep per verdachte

Bijlage 2: De tenlastelegging per verdachte

Bijlage 3: De door het hof vastgestelde veredelingen en identificaties

Bijlage 4: De door het hof gebruikte (andere) bewijsmiddelen

In bijlage 3 bij dit arrest heeft het hof de gebruikers van diverse PGP-accounts, telefoons, en andere gegevensdragers veredeld en geïdentificeerd. Waar het hof in het arrest overweegt dat een gebruiker is veredeld/geïdentificeerd, verwijst het hof daarvoor naar de bewijsmiddelen en conclusies in deze bijlage 3.

In bijlage 4 heeft het hof per deelonderzoek de bewijsmiddelen opgenomen die het voor het bewijs in dat deelonderzoek gebruikt. In een aantal deelonderzoeken verwijst het hof op grond van de onderlinge verwevenheid daarbij naar bewijsmiddelen die in andere deelonderzoeken zijn gebruikt, voor zover zij in dat deelonderzoek voor het bewijs ook redengevend zijn.

Gelet op de onderlinge verwevenheid van de deelonderzoeken, inclusief het deelonderzoek over de criminele organisatie waarbinnen het merendeel van de vermoedelijke strafbare feiten is gepleegd, zijn in geval van een bewezenverklaring de bijlagen 3 en 4 voor alle verdachten grotendeels gelijkluidend. Dit geldt niet voor de deelonderzoeken Waterspin, Amarone en Brunello. De feiten van die deelonderzoeken zouden niet in het verband van de criminele organisatie zijn gepleegd. De bewijsmiddelen van de feiten van die deelonderzoeken zijn bij een bewezenverklaring daarom alleen in een bijlage bij het vonnis van de verdachten in die deelonderzoeken opgenomen.

2.HET VONNIS VAN DE RECHTBANK

De rechtbank Midden-Nederland heeft [verdachte] bij vonnis van 5 juli 2022 veroordeeld voor de volgende strafbare feiten:

het medeplegen van voorbereiding van moord op [slachtoffer 10] (deelonderzoek Barbera);
het medeplegen van voorbereiding van moord op [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5]

(deelonderzoek Arford);

- het deelnemen aan een criminele organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

[verdachte] is door de rechtbank vrijgesproken van het tenlastegelegde in het deelonderzoek Charon.

De rechtbank heeft aan [verdachte] een gevangenisstraf voor de duur van veertien jaren opgelegd, met aftrek van het voorarrest.

[verdachte] en de officier van justitie hebben tegen dit vonnis hoger beroep ingesteld.

Het hof zal het vonnis van de rechtbank vernietigen. Voor zover het hof zich kan vinden in de overwegingen van de rechtbank, neemt het die voor een deel over.

3.HET HOGER BEROEP

3.1.

Het onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van het hof en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzittingen in eerste aanleg. Een overzicht van de zittingsdagen in eerste aanleg en in hoger beroep is opgenomen in bijlage 1.

Dit arrest wordt op tegenspraak gewezen. Na voorbereidende zittingen is op

1 december 2023 de inhoudelijke behandeling begonnen en zijn meerdere zittingsdagen gevolgd. Op verscheidene dagen is de kroongetuige op zitting gehoord en zijn de deelonderzoeken en vorderingen van de benadeelde partijen behandeld.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering en standpunten van de advocaten-generaal in het onderzoek Eris en van wat [verdachte] en zijn raadsman, mr. B.J. de Pree, naar voren hebben gebracht. Ook heeft het hof kennisgenomen van de vorderingen van de benadeelde partijen en hun eventuele toelichting op die vorderingen. Dit betreft in de onderhavige zaak de volgende personen:

[benadeelde partij 1] , bijgestaan door mr. F.J.M. Hamers;
[benadeelde partij 7] , bijgestaan door mr. F.J.M. Hamers;
[benadeelde partij 8] , bijgestaan door mr. F.J.M. Hamers;
[benadeelde partij 10] , bijgestaan door mr. F.J.M. Hamers;
[benadeelde partij 12] , bijgestaan door mr. F.J.M. Hamers;
[benadeelde partij 11] , bijgestaan door mr. F.J.M. Hamers;
[benadeelde partij 9] , bijgestaan door mr. S. Tromp.

3.2.

De omvang van het hoger beroep

3.2.1.

De ontvankelijkheid van de verdachte in het hoger beroep

De rechtbank heeft [verdachte] vrijgesproken van het tenlastegelegde in het deelonderzoek Charon. Het hoger beroep van [verdachte] is onbeperkt ingesteld en is dus mede gericht tegen deze vrijspraak.

Gelet op wat er is bepaald in artikel 404, vijfde lid, van het Wetboek van Strafvordering staat voor [verdachte] tegen deze beslissing geen hoger beroep open. Het hof zal [verdachte] daarom niet-ontvankelijk verklaren in het ingestelde hoger beroep, voor zover dat is gericht tegen de in het vonnis gegeven vrijspraak.

3.2.2.

De ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in het hoger beroep

De officier van justitie heeft (ook) hoger beroep ingesteld tegen de vrijspraak van het tenlastegelegde in het deelonderzoek Charon. De verdediging heeft betoogd dat het openbaar ministerie in zoverre nietontvankelijk moet worden verklaard in het hoger beroep. Het openbaar ministerie heeft namelijk laten weten te berusten in de vrijspraak van [verdachte] in dit deelonderzoek en om die reden is er geen sprake meer van enig rechtens te respecteren belang bij de behandeling van deze feiten in hoger beroep.

Het hof overweegt dat de officier van justitie aanvankelijk – tijdig – bezwaren heeft geformuleerd tegen de vrijspraak van [verdachte] ter zake van de feiten in het deelonderzoek Charon. Die bezwaren zijn later, ter terechtzitting, niet gehandhaafd. Dat betekent dat het door de officier van justitie ingestelde hoger beroep zonder verder onderzoek van de zaak niet-ontvankelijk kan worden verklaard. Het hof is daartoe echter niet verplicht. De stelling dat het hof in een dergelijk geval alleen onder uitzonderlijke omstandigheden, die volgens de verdediging hier niet aan de orde zijn, tot een inhoudelijke behandeling kan en mag overgaan, is onjuist.

In het zaaksdossier Charon gaat het om een omvangrijke en ingewikkelde zaak, waarin [verdachte] in ieder geval enige rol heeft gespeeld bij het in brand steken van de vluchtauto. Die vluchtauto is gebruikt bij een geslaagde liquidatie. Dat betekent dat er ook nabestaanden zijn. Onder deze omstandigheden acht het hof het van belang ook de rol van [verdachte] ten volle bij de beraadslagingen te betrekken, ongeacht de uitkomst daarvan.

Voor zover de verdediging heeft willen betogen dat een inhoudelijke beoordeling afbreuk doet aan het opportuniteitsbeginsel, is dat onjuist. Op grond van artikel 416, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering is de rechter niet verplicht om het hoger beroep

niet-ontvankelijk te verklaren na intrekking van de bezwaren door het openbaar ministerie.

3.3.

Het verzoek tot het horen van de getuige [getuige 6]

Op 22 november 2023 is verzocht om het horen als getuige van [getuige 6] . De belangrijkste reden om deze persoon te horen is gelegen in de verklaring van [medeverdachte 14] dat hij via [getuige 6] in contact is gekomen met een zekere [getuige 5] . [getuige 6] zou het contact van [medeverdachte 14] met [getuige 5] kunnen bevestigen en daarmee ook het bestaan van [getuige 5] . Het hof heeft het verzoek toegewezen op 8 december 2023 en daarbij bepaald dat de getuige in alle zaken diende te worden gehoord.

Van de getuige is geen verblijfplaats bekend geworden. Hij is uitgeschreven uit de Basisregistratie Personen onder vermelding van ‘vertrek naar het buitenland’, zonder dat bekend is naar welk land hij is vertrokken. Het raadplegen van de politiesystemen heeft niet geleid tot aanknopingspunten voor een verblijfplaats van de getuige. De verdediging heeft geen informatie verschaft en ook anderszins is geen informatie naar voren gekomen waaruit zou kunnen blijken dat de niet te traceren getuige binnen een aanvaardbare termijn kan worden gehoord. Het hof heeft daarom van de oproeping van de niet verschenen getuige afgezien op de grond dat het onaannemelijk is dat de getuige binnen een aanvaardbare termijn (ter terechtzitting) zal verschijnen als bedoeld in artikel 288, eerste lid, aanhef en onder a, van het Wetboek van Strafvordering.

Voordat het hof uitspraak doet heeft het zich ervan vergewist dat de procedure in haar geheel voldoet aan het door artikel 6 EVRM gewaarborgde recht op een eerlijk proces ondanks dat [getuige 6] niet als getuige is gehoord. De getuige is een zogenoemde ‘defence witness’ en geen getuige die al een voor [verdachte] belastende verklaring heeft afgelegd die het hof eventueel voor het bewijs zou kunnen gebruiken. Er is bovendien een goede reden dat de verdediging de getuige niet heeft kunnen bevragen: hij bleek ondanks de nodige inspanningen vanaf 8 december 2023 van de autoriteiten niet te traceren. Daarbij komt dat er geen aanwijzingen zijn dat de getuige uit eigen wetenschap iets zou kunnen verklaren over de aan [verdachte] ten laste gelegde feiten.

4.DE TENLASTELEGGING

De tenlastelegging is op de zitting in eerste aanleg gewijzigd. De gewijzigde tenlastelegging is als bijlage 2 aan dit arrest gehecht.

De verdenking komt er kort, feitelijk en chronologisch weergegeven op neer dat [verdachte] :

Ten aanzien van het deelonderzoek Charon (16-706504-19)

Primair:op 31 januari 2017 in Amsterdam met een ander of anderen [slachtoffer 11] heeft vermoord;

Subsidiair:in de periode van 12 januari tot en met 4 februari 2017 in Nederland met een ander of anderen voorbereidingshandelingen voor de moord op [slachtoffer 11] heeft verricht;

Ten aanzien van de deelonderzoeken Barbera en Arford (16-659124-19)

Feit 2, primair:op 9 maart 2017 in Spijkenisse met een ander of anderen heeft geprobeerd [slachtoffer 10] te vermoorden;

Feit 2, subsidiair:in de periode van januari tot en met 9 maart 2017 in Spijkenisse met een ander of anderen voorbereidingshandelingen voor de moord op [slachtoffer 10] heeft verricht;

Feit 1, primair:op 17 maart 2017 in Amsterdam met een ander of anderen heeft geprobeerd [slachtoffer 14] , [slachtoffer 13] ,

[slachtoffer 20] en/of [slachtoffer 5] te vermoorden;

Feit 1, subsidiair:in de periode van januari tot en met 17 maart 2017 in Amsterdam met een ander of anderen voorbereidingshandelingen voor de moorden op

[slachtoffer 14] , [slachtoffer 13] , [slachtoffer 20] en/of

[slachtoffer 5] heeft verricht;

Ten aanzien van het deelonderzoek Criminele organisatie (16-659041-20)

in de periode van 1 januari 2017 tot en met

21 november 2018 in Den Haag, Leiden, Almere, Rotterdam, Spijkenisse, Breukelen, Mijdrecht, Zoetermeer en/of Doorn heeft deelgenomen aan een criminele organisatie die als oogmerk het plegen van levensdelicten, de voorbereiding daarvan en het voorhanden hebben van wapens en munitie had.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. [verdachte] is daardoor niet geschaad in de verdediging.

5.
DE VOORVRAGEN, OVERWEGINGEN EN ALGEMENE CONCLUSIES OVER DE KROONGETUIGE EN OVERWEGINGEN OVER HET ONDERZOEK AAN GEGEVENSDRAGERS EN LOCATIEGEGEVENS

De dagvaarding is geldig, het hof is bevoegd tot kennisneming van het tenlastegelegde, het openbaar ministerie is ontvankelijk in de vervolging van [verdachte] en er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging. Het debat dat is gevoerd over de ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de vervolging heeft zich toegespitst op het inzetten van de kroongetuige in het Eris-proces.

5.1.

De kroongetuige

De rechtbank heeft uitgebreide overwegingen gewijd aan de kroongetuige en de betrouwbaarheid van de door hem afgelegde verklaringen. Het hof kan zich grotendeels vinden in de overwegingen van de rechtbank over de kroongetuige en neemt deze daarom voor een groot deel over. Op enkele onderdelen wijkt het hof ervan af.

5.1.1.

Algemeen

De kerntaak van de feitenrechter met betrekking tot een kroongetuige is tweeledig. De feitenrechter beoordeelt de betrouwbaarheid van diens verklaringen en de rechtmatigheid van de overeenkomst die met de kroongetuige is gesloten, voor zover de rechtmatigheid daarvan is betwist.

Als eerste zal het hof de totstandkoming van de overeenkomst met [kroongetuige] schetsen. Daarna zal het de verweren bespreken die de rechtmatigheid van de overeenkomst betreffen en de daaraan te verbinden gevolgen. Vervolgens komen de verweren die de betrouwbaarheid van de verklaringen van de kroongetuige betwisten aan bod. Hoewel niet alle raadslieden zich (concreet) bij alle verweren hebben aangesloten, of zelfs expliciet hebben aangegeven een verweer niet te voeren, zal het hof deze verweren ambtshalve bespreken in alle arresten waarin de verklaringen van [kroongetuige] van belang zijn.

Bij de beoordeling heeft het hof rekening gehouden met de artikelen 226g e.v. van het Wetboek van Strafvordering die zien op de kroongetuigeregeling, met artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering en met artikel 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Ook heeft het hof acht geslagen op de voorafgaande beschouwing over het gebruik van verklaringen van kroongetuigen in HR 23 april 2019, ECLI:NL:HR:2019:602 (Passageproces), onder 3.

5.1.2.

De totstandkoming van de overeenkomst

Op 13 oktober 2017 is [kroongetuige] aangehouden op verdenking van de moord op [slachtoffer 21] , gepleegd op 7 juli 2017 in Breukelen. Hij heeft als verdachte in die zaak een bekennende verklaring afgelegd. In november 2017 heeft [kroongetuige] kenbaar gemaakt dat hij bereid en in staat is om over meer dan alleen zijn eigen rol in deze zaak verklaringen af te leggen in ruil voor bescherming, omdat hij vreesde voor zijn leven. Tussen januari 2018 tot en met

mei 2018 heeft [kroongetuige] in totaal 25 zogenoemde kluisverklaringen afgelegd tegenover het team Bijzondere Getuigen. Op 12 november 2018 heeft de rechter-commissaris in strafzaken de voorgenomen overeenkomst tussen de Staat en [kroongetuige] getoetst en rechtmatig bevonden. Op 13 november 2018 heeft de Staat met [kroongetuige] een overeenkomst gesloten. Daarbij heeft [kroongetuige] zich verbonden om als getuige zonder voorbehoud, volledig en naar waarheid verklaringen af te leggen over een aantal in de overeenkomst genoemde misdrijven (de zogenoemde ‘dealfeiten’) en afstand gedaan van zijn verschoningsrecht als verdachte [
het hof begrijpt: in zijn hoedanigheid van getuige]. De officier van justitie verbond zich om bij volledige nakoming door [kroongetuige] van de overeenkomst de strafeis voor zijn aandeel in de dealfeiten op twaalf jaren gevangenisstraf te stellen. Daarbij werd opgemerkt dat de strafeis tegen een verdachte die geen kroongetuige is, bij gelijke omstandigheden een gevangenisstraf van 24 jaren zou bedragen (de basisstrafeis). De strafvervolging van [kroongetuige] zou zich, behoudens bij gewijzigde omstandigheden, uitstrekken tot het medeplegen van de moord op [slachtoffer 21] , het medeplegen van het voorhanden hebben van twee vuurwapens, het medeplegen van opzetheling van twee personenauto’s, het medeplegen van opzettelijk gebruikmaken van een valse kentekenplaat, en ook – bij voldoende bewijs – het medeplegen van poging doodslag dan wel bedreiging en vernieling op 28 en 29 juni 2017 in Doorn en tot deelname aan een criminele organisatie.

5.1.3.

De rechtmatigheid van de overeenkomst

Er zijn meerdere verweren gevoerd die strekken tot niet-ontvankelijkheid van het

openbaar ministerie of tot bewijsuitsluiting van de verklaringen van [kroongetuige] , omdat de overeenkomst met [kroongetuige] niet rechtmatig zou zijn.

Er is onder meer aangevoerd dat het onmogelijk is om te toetsen of de inhoud van de verklaringen van [kroongetuige] is beïnvloed door eventuele verboden toezeggingen in het kader van de met [kroongetuige] gesloten beschermingsovereenkomst, omdat deze laatste niet toetsbaar of controleerbaar is. Verder zou de uiteindelijke nettostrafeis van acht jaren in de overeenkomst disproportioneel laag zijn en zou het openbaar ministerie op ongerechtvaardigde en onbegrijpelijke gronden hebben afgezien van vervolging van

[kroongetuige] in het deelonderzoek Langenhorst. Ook is aangevoerd dat in de overeenkomst verboden beloningen zijn ingebouwd, met name omdat het openbaar ministerie geen ontnemingsvordering indient voor onder meer het door [kroongetuige] wederrechtelijk verkregen voordeel van € 10.000,- voor de moord op [slachtoffer 21] , omdat [kroongetuige] een miljoenenschuld die hij aan derden heeft niet meer zal hoeven te betalen omdat hij straks in de anonimiteit verdwijnt en omdat de vader van [kroongetuige] niet wordt vervolgd. Deze beloningen zouden niet openlijk zijn gedeeld met de rechter en de verdediging.

Het hof beantwoordt aan de hand van de feiten en omstandigheden die ten tijde van het tot stand komen van de overeenkomst met [kroongetuige] aan de orde waren, de vraag of deze overeenkomst binnen de grenzen van het recht is gebleven. Het hof bespreekt dit aan de hand van de hieronder genoemde onderwerpen.

Overeenkomst met kroongetuige in dit geval mogelijk?Het hof beoordeelt allereerst of de overeenkomst met [kroongetuige] dringend noodzakelijk was om de opsporing, voorkoming of beëindiging van feiten mogelijk te maken die anders niet of niet tijdig zou plaatsvinden, of er een redelijke verhouding was tussen het belang van de te verkrijgen informatie en de te leveren tegenprestatie en of de overeenkomst ook overigens binnen de grenzen van het recht is gebleven.

Het hof stelt vast dat de verklaringen van [kroongetuige] betrekking hebben op misdrijven als bedoeld in artikel 226g, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering. Het hof is van oordeel dat het openbaar ministerie het op goede gronden dringend noodzakelijk heeft geacht om tot een overeenkomst met [kroongetuige] te komen. [kroongetuige] kon verklaren over een aantal voltooide levensdelicten waarvan de opsporing op een dood spoor was beland en zonder zijn verklaringen niet binnen afzienbare tijd tot resultaat had geleid. Zijn verklaringen betroffen niet alleen vermeende uitvoerders, maar ook vermeende opdrachtgevers. Door de verklaringen van [kroongetuige] is zicht gekregen op een criminele organisatie die als oogmerk had het plegen van liquidaties in opdracht van anderen voor geld en die tot dan toe onder de radar was gebleven. Zijn verklaringen boden veel aanknopingspunten voor nader onderzoek in lopende onderzoeken en voor onderzoek naar zaken die op dat moment nog niet bekend waren bij de politie.

Beïnvloeding door beschermingsovereenkomst?

Het openbaar ministerie heeft aangevoerd dat vóór het sluiten van de overeenkomst niet over de details van een getuigenbeschermingsovereenkomst met de kroongetuige wordt gesproken. Er wordt alleen toegezegd dat kroongetuigen hulp en steun krijgen om na afloop van de detentie elders een veilig bestaan op te bouwen. De details en de financiële aspecten komen pas aan de orde als de (fictieve) datum van invrijheidstelling van de kroongetuige in zicht komt. Omdat de verklaringen al lang daarvoor zijn afgelegd, kunnen die niet beïnvloed zijn door de beschermingsovereenkomst, aldus het openbaar ministerie.

Het hof bespreekt het verweer over de beschermingsovereenkomst in het licht van de zorgplicht die wordt ontleend aan de positieve verplichtingen van het EVRM, aan het burgerlijk recht en aan de in artikel 226l van het Wetboek van Strafvordering neergelegde bepaling. Aan deze zorgplicht wordt in voorkomende gevallen uitvoering gegeven door het maken van afspraken over getuigenbescherming met kroongetuigen. De Staat neemt ook een gedeelte van de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van deze persoon op zich door zijn medewerking aan de opsporing te vragen.

Uit het samenstel van de wettelijke regeling en de toepasselijke beleidsregels volgt dat ten aanzien van de rechtmatigheid en de doelmatigheid van maatregelen van getuigenbescherming in de strafvorderlijke context aan de strafrechter geen toetsende rol is toebedeeld. De totstandkoming van de afspraak in de zin van artikel 226g, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering en de specifieke maatregelen voor de bescherming van de getuige zijn juridisch twee verschillende trajecten. Hoewel in de afgelopen jaren soms duidelijk is geworden dat er in de praktijk wel degelijk verstrengeling kan bestaan tussen de kroongetuigenovereenkomst en de beschermingsovereenkomst, in die zin dat hoe de kroongetuige de specifieke maatregelen voor zijn feitelijke bescherming ervaart en de bereidheid om te verklaren elkaar kunnen beïnvloeden, en in de literatuur regelmatig wordt gepleit voor een vorm van externe, rechterlijke, toetsing van de beschermingsovereenkomst, biedt de wet hiervoor ook nu nog geen grond. Het openbaar ministerie is niet gehouden de processenverbaal en/of andere voorwerpen betreffende toezeggingen die zijn gedaan in verband met de feitelijke bescherming van de getuige op enig moment bij de processtukken te voegen. Zo een verplichting zou – temeer omdat de huidige wet geen specifieke regeling kent met betrekking tot de afscherming van processtukken in het belang van de veiligheid van de kroongetuige – onverenigbaar zijn met het doel van de bescherming van de getuige en de aard van de daartoe strekkende maatregelen
.^[1]Het hof wijst er overigens in dit verband op dat [kroongetuige] de kluisverklaringen al heeft afgelegd voordat met hem de in artikel 226g, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering bedoelde afspraak is gemaakt, dus zonder dat hij wist of de afspraak zou worden gemaakt en, zo ja, onder welke voorwaarden, terwijl de details van de toegezegde feitelijke maatregelen voor de bescherming van [kroongetuige] nóg later, pas kort voor het aflopen van de gevangenisstraf worden bepaald. Er is dus geen aanwijzing dat er sprake is van verboden toezeggingen in het kader van de beschermingsovereenkomst, laat staan dat onder invloed van verboden toezeggingen in strijd met de waarheid zou zijn verklaard.

Ook overigens is niet gebleken van verboden toezeggingen.

Overeenkomst proportioneel?

Het hof zal achtereenvolgens ingaan op de omvang van de vervolging van [kroongetuige] en het afzien van vervolging van de vader van [kroongetuige] , de basisstrafeis, de eis en het achterwege laten van een ontnemingsvordering en het feit dat [kroongetuige] een schuld aan derden niet meer zou hoeven te betalen.

Bij requisitoir heeft het openbaar ministerie uitgebreid toegelicht dat de beslissing om

[kroongetuige] niet te vervolgen in het deelonderzoek Langenhorst ruim na het sluiten van de overeenkomst door de zaaksofficieren naar aanleiding van de resultaten van het opsporingsonderzoek is genomen en dat daarbij niet het opportuniteitsbeginsel is toegepast, maar dat is beslist dat een vervolging in de ogen van het openbaar ministerie geen kans van slagen had. Deze beslissing was volgens het openbaar ministerie gelegen in het gegeven dat [kroongetuige] – in tegenstelling tot de andere verdachten – heeft duidelijk gemaakt dat hij de moord helemaal niet wilde plegen en ook tijdig is gestopt. Zijn verklaringen hierover acht het openbaar ministerie betrouwbaar en in lijn met andere onderzoeksbevindingen.

In de Aanwijzing toezeggingen aan getuigen in strafzaken (hierna: de Aanwijzing) zijn beleidsregels geformuleerd over de toepassing van de artikelen 226g tot en met 226l van het Wetboek van Strafvordering. In de Aanwijzing is geregeld welke toezeggingen aan getuigen toelaatbaar zijn en welke toezeggingen niet. Punt 5.1 van de Aanwijzing bevat een verbod om toezeggingen te doen met betrekking tot de inhoud van de tenlastelegging (bijvoorbeeld het aantal feiten op de tenlastelegging en de zwaarte daarvan). Punt 5.2 bevat een verbod om in afwijking van het geldende opsporings- en vervolgingsbeleid af te zien van actieve opsporing of vervolging van strafbare feiten.

Bij de beoordeling door het openbaar ministerie of vervolging van een verdachte voor een bepaald strafbaar feit opportuun is, spelen in ieder geval de aard van het feit, de bewijsbaarheid van het feit en het algemeen belang een rol. Ook in geval van een potentiële kroongetuige is de afweging daarvan bij uitstek een taak van het openbaar ministerie. De rechter die de overeenkomst met een kroongetuige toetst, dient deze afweging in beginsel te eerbiedigen. Het is niet de taak van die rechter om zelf te bepalen voor welke feiten de kroongetuige zou moeten worden vervolgd en welke strafeis bij die vervolging zou passen. Wel dient de rechter, gelet op de geldende wet- en regelgeving, te toetsen of er geen sprake is geweest van onderhandelingen met de getuige over het aantal ten laste te leggen feiten en de kwalificatie daarvan en of niet in afwijking van het geldende opsporings- en vervolgingsbeleid aan de getuige is toegezegd af te zien van vervolging voor bepaalde feiten. In dat geval zou er sprake kunnen zijn van een niet toelaatbare toezegging in de zin van de Aanwijzing.

Het hof stelt vast dat is gesteld noch gebleken dat [kroongetuige] en het openbaar ministerie hebben onderhandeld over de ten laste te leggen feiten. Het openbaar ministerie heeft aangegeven dat de vervolgingsbeslissing in het deelonderzoek Langenhorst het resultaat was van intern overleg tussen de zaaksofficieren ruim ná het sluiten van de overeenkomst en dat het resultaat daarvan aan [kroongetuige] is meegedeeld.

Ook is niet gebleken dat het achterwege laten van vervolging van [kroongetuige] voor zijn handelingen in het deelonderzoek Langenhorst is te duiden als een niet toelaatbare toezegging. Artikel 226g, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering schrijft voor dat in de op schrift gestelde afspraak met de kroongetuige wordt vastgelegd voor welke strafbare feiten de getuige zelf zal worden vervolgd. Dat betekent dat het openbaar ministerie de strafbaarheid van het feit, de kans op een veroordeling en aspecten van algemeen belang naar de stand van zaken van dat moment moet inschatten. Vanuit een oogpunt van algemeen belang is het niet onbegrijpelijk dat het openbaar ministerie de vervolging van de potentiële kroongetuige beperkt tot feiten waarvoor op dat moment al voldoende bewijs voorhanden lijkt te zijn of waarvoor in ieder geval geldt dat de mogelijkheid van voldoende bewijs na verder onderzoek reëel is. Als het openbaar ministerie een kroongetuige ook zou moeten vervolgen voor feiten waarin de bewijspositie dubieus is of vervolging zeer weinig kans van slagen heeft, zouden de te verwachten veroordeling en de straf(eis) uiterst onzeker worden. Het nuttig effect van de kroongetuigenregeling zou volgens die interpretatie ernstig worden aangetast.

Het openbaar ministerie heeft na de totstandkoming van de overeenkomst geoordeeld dat de slagingskans van een vervolging van [kroongetuige] in de zaak Langenhorst te klein was, omdat

– kort gezegd – bewijs voor het vereiste opzet op de moord bij [kroongetuige] ontbrak. Het hof constateert dat ook medeverdachte [naam 24] niet is vervolgd in de zaak Langenhorst en dat er aanwijzingen zijn dat [naam 24] en [kroongetuige] zich in aanloop naar de liquidatie hebben teruggetrokken. Men kan er over twisten of daardoor het opzet niet is te bewijzen of dat er sprake is van vrijwillige terugtred, maar het hof acht de beoordeling van de slagingskans van een vervolging van [kroongetuige] in de zaak Langenhorst niet onbegrijpelijk. Er is geen sprake van een situatie waarin het niet anders kan dan dat in afwijking van het geldende opsporings- en vervolgingsbeleid aan de getuige is toegezegd van vervolging voor bepaalde feiten af te zien en het achterwege laten van vervolging, achteraf moet worden opgevat als een verkapte verboden toezegging voor het afleggen van verklaringen.

Tijdens de behandeling in hoger beroep heeft het openbaar ministerie besloten dat de vader van de kroongetuige, [getuige 4] , niet zal worden vervolgd voor mogelijke betrokkenheid bij strafbare feiten in het dossier Eris. Maar voor een toezegging aan [kroongetuige] dat zijn vader niet zal worden vervolgd voor strafbare feiten in Eris, is geen aanwijzing gevonden.

Netto strafeis disproportioneel?Het openbaar ministerie heeft gesteld dat de strafeis niet disproportioneel laag is. Het openbaar ministerie heeft in de overeenkomst de basisstrafeis bepaald op 24 jaren en, bij nakoming van de verplichtingen door [kroongetuige] , toegezegd om 50% hiervan, dus twaalf jaren gevangenisstraf, als straf te eisen.

Ook voor de tegen een kroongetuige te formuleren basisstrafeis geldt dat het openbaar ministerie een ruime beoordelingsvrijheid heeft die de rechter heeft te eerbiedigen. Op voorhand kan echter niet worden uitgesloten dat een toegezegde basisstrafeis zo onbegrijpelijk laag is dat het verschil met een reguliere strafeis niet anders kan worden opgevat dan als tegenprestatie voor de door de kroongetuige af te leggen verklaringen. De rechter dient in verband daarmee te toetsen of het openbaar ministerie, gelet op alle omstandigheden van het geval en met inachtneming van zijn ruime beoordelingsvrijheid, in redelijkheid tot de toegezegde basisstrafeis heeft kunnen komen.

Het hof kan de rechtmatigheid van de basisstrafeis slechts afmeten aan de feiten die aan [kroongetuige] zijn ten laste gelegd. Zoals gezegd, gaat het om het medeplegen van moord, het voorhanden hebben van wapens, de heling van auto’s en het voorhanden hebben van een valse kentekenplaat. Daarbij zijn ook de feiten in het deelonderzoek Gezicht en deelname aan een criminele organisatie betrokken. Gelet op de ten laste gelegde feiten en de andere omstandigheden van het geval en in aanmerking genomen zijn ruime beoordelingsvrijheid, heeft het openbaar ministerie in redelijkheid tot de toegezegde basisstrafeis kunnen komen. Die basisstrafeis, van 24 jaren gevangenisstraf, is niet zo laag dat deze niet anders kan worden verklaard dan als een verkapte tegenprestatie voor het afleggen van verklaringen. Daarom acht het hof de overeenkomst met [kroongetuige] ook op dit punt niet onrechtmatig.

Bij aanvang van de inhoudelijke behandeling in eerste aanleg heeft het openbaar ministerie aangekondigd bij requisitoir een lagere straf te eisen dan in de overeenkomst is toegezegd. Dat is ook gebeurd. De reden was dat sinds de inwerkingtreding van de Wet straffen en beschermen op 1 juli 2021 de periode waarover voorwaardelijke invrijheidstelling wordt verleend niet langer kan zijn dan twee jaren. Ten tijde van het sluiten van de overeenkomst zou een gevangenisstraf van twaalf jaren in beginsel nog een nettostraf van acht jaren betekenen. Daar mocht [kroongetuige] bij het sluiten van de overeenkomst van uitgaan, aldus het openbaar ministerie. Uitgaande van de nieuwe wet betekent een gevangenisstraf van twaalf jaren in beginsel een nettostraf van tien jaren. De inhoud van de overeenkomst bood volgens het openbaar ministerie ruimte om een zodanige gevangenisstraf te eisen dat de kroongetuige netto acht jaren moet zitten. In eerste aanleg is daarom niet 24 jaren gevangenisstraf als uitgangspunt genomen, maar twintig jaren gevangenisstraf, die met 50% is verminderd tot de uiteindelijke eis van tien jaren (in plaats van twaalf jaren) gevangenisstraf.

Het hof stelt vast dat het openbaar ministerie in afwijking van de tekst van de overeenkomst met de kroongetuige een gevangenisstraf van tien jaren in plaats van twaalf jaren heeft gevorderd. Er zijn geen aanwijzingen dat die lagere strafeis eerder aan de kroongetuige was toegezegd. Het openbaar ministerie heeft de afwijking van de in de overeenkomst genoemde bruto-eis gemotiveerd en de rechtbank heeft die motivering beoordeeld en de strafeis overgenomen. Het hof vindt in deze gang van zaken geen aanleiding de overeenkomst met de kroongetuige of de uitvoering daarvan onrechtmatig te achten. Er is geen reden om aan te nemen dat door deze gang van zaken de verklaringen van de kroongetuige zijn beïnvloed of dat op een andere manier rechtens te respecteren belangen van verdachten zijn geschaad.

Ontoelaatbare toezegging inzake ontneming?Als het openbaar ministerie los van een eventuele overeenkomst niet tot vordering van het wederrechtelijk verkregen voordeel zou zijn overgegaan, hoeft het dat bij een getuige met wie een overeenkomst is gesloten ook niet te doen. Het openbaar ministerie kan dan eenzijdig beslissen van ontneming af te zien, zonder dat van een toezegging in de zin van de Aanwijzing sprake is. Ook op dit punt komt aan het openbaar ministerie een zekere beoordelingsvrijheid toe. Wel zal uit de motivering van het besluit om volledig van een ontnemingsvordering af te zien, moeten blijken dat geen sprake is van een verkapte financiële beloning voor het afleggen van verklaringen.

Volgens het openbaar ministerie is geen sprake geweest van een toezegging aan [kroongetuige] dat tegen hem geen ontnemingsvordering zal worden ingediend. Uit de processtukken blijkt niet dat hierover is gesproken tussen de officier van justitie van het team Bijzondere Getuigen en [kroongetuige] en zijn raadsman. Hoewel dit had gekund, is daarover geen afspraak gemaakt. Het openbaar ministerie heeft verder aangevoerd dat [kroongetuige] na afloop van zijn detentie elders, vermoedelijk in een ander land, een veilig nieuw bestaan zal moeten opbouwen. Financieel gezien begint hij bij nul. Hij zal in het begin een redelijke tegemoetkoming van het Team Getuigenbescherming ontvangen. Uitgangspunt voor de hoogte van die tegemoetkoming is dat iemand gezien de nieuwe leefomstandigheden een redelijk bestaan moet kunnen opbouwen. Een eventuele ontneming zou dus in feite ook door het Team Getuigenbescherming moeten worden betaald. Dat is volgens het openbaar ministerie geen werkelijke ontneming en uit het oogpunt van de Staat een

vestzak-broekzakaangelegenheid. Om die reden dient het openbaar ministerie geen vordering ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel in tegen [kroongetuige] .

Nog los van het feit dat niet gebleken is van een toezegging aan de kroongetuige over ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel is het hof van oordeel dat het openbaar ministerie voldoende reden heeft kunnen zien om het aanhangig maken van een ontnemingsvordering niet opportuun te achten. Het hof betrekt hierbij ook dat bij geen van de andere verdachten in het Eris-dossier een ontnemingsvordering is ingediend (of is aangekondigd) en de hoogte van het bedrag dat [kroongetuige] voor zijn rol in de moord op [slachtoffer 21] betaald heeft gekregen (€ 10.000,-). Van een zo onbegrijpelijke beslissing dat er in feite slechts sprake kan zijn van een verkapte financiële beloning is geen sprake.

De verdediging heeft nog aangevoerd dat [kroongetuige] in het criminele circuit een miljoenenschuld heeft aan derden en dat deze schuld hem feitelijk is kwijtgescholden omdat hij door het aangaan van de overeenkomst onvindbaar is geworden voor zijn schuldeisers. Voor zover de verdediging daarmee heeft bedoeld te betogen dat op dit punt sprake is van een (verkapte) financiële beloning en daarmee van een niet toelaatbare toezegging, kan dit betoog niet slagen. Niet is gebleken dat de kroongetuige een juridisch afdwingbare (miljoenen)schuld heeft bij derden. Bovendien is niet gebleken van enige toezegging door het openbaar ministerie dat deze eventuele schulden niet meer zouden hoeven te worden betaald.

Samenvatting en conclusie

De overeenkomst met [kroongetuige] heeft betrekking op feiten als bedoeld in artikel 226g van het Wetboek van Strafvordering. Het openbaar ministerie heeft het sluiten van de overeenkomst op goede gronden dringend noodzakelijk geacht. Uit de omvang van de vervolging, de strafeis en evenmin uit het achterwege laten van een ontnemingsvordering kan worden afgeleid dat aan [kroongetuige] verboden toezeggingen zijn gedaan in ruil voor het afleggen van verklaringen. Ook in onderling verband en samenhang bezien is bij de met [kroongetuige] gemaakte afspraak als bedoeld in artikel 226g van het Wetboek van Strafvordering geen sprake van een overschrijding van de grenzen van proportionaliteit en subsidiariteit. De verweren strekkende tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de vervolging van de verdachte of het uitsluiten van de verklaringen van [kroongetuige] van het gebruik voor het bewijs, slagen dus niet.

5.1.4.

De betrouwbaarheid van de verklaringen van de kroongetuige

Meerdere raadslieden hebben gewezen op de onbetrouwbaarheid van de kroongetuige. Aangevoerd is dat [kroongetuige] al sinds jonge leeftijd op meerdere terreinen strafbare feiten pleegt, zoals handel in drugs en oplichting. Omdat hij al zijn hele leven liegt en bedriegt, is het zeer riskant om zijn verklaringen te gebruiken voor het bewijs, zeker nu [kroongetuige] een duidelijk eigen belang heeft bij het afleggen van zijn verklaringen, aldus de raadslieden.

Bijna alle raadslieden hebben daarnaast op inhoudelijke gronden de bruikbaarheid en de betrouwbaarheid van (een deel van) de verklaringen van [kroongetuige] betwist. In de zaak van [medeverdachte 13] is dit punt – in eerste aanleg en herhaald in hoger beroep – als volgt verwoord:

De kroongetuige heeft veel vermoedens, invullingen, veronderstellingen en gevoelens en verkeerde ten tijde van de feiten waarover hij verklaart niet zelden onder invloed van verdovende middelen. Hij is na talloze verhoren door de politie, bij de rechter-commissaris en op de zitting nauwelijks meer in staat om onderscheid te maken tussen wat hij daadwerkelijk heeft meegemaakt, wat hij van derden heeft gehoord en wat hij later heeft opgepikt uit de media. De primaire bron is uiteindelijk vaak [medeverdachte 14] , die ooit iets tegen hem gezegd zou hebben, al weet hij niet meer waar, wanneer, in welke bewoordingen en in welke context.

Andere raadslieden hebben daaraan nog toegevoegd dat de verklaringen bewust of onbewust onbetrouwbaar zijn te achten: door het toepassen van Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) tijdens het verhoren van [kroongetuige] , het bestaan van valse herinneringen en het voeden met informatie door politie en justitie. De verklaringen kunnen daarom niet worden gebruikt voor het bewijs. In ieder geval is het volgens de raadslieden noodzakelijk om deze verklaringen met grote voorzichtigheid te benaderen.

Voorwaardelijk is verzocht om nader deskundigenonderzoek te gelasten over geheugentraining en de werking van het geheugen, of om een deskundige ter zitting daarover te bevragen.

Het openbaar ministerie heeft het volgende aangevoerd. [kroongetuige] heeft in zijn kluisverklaringen uitsluitend uit zijn eigen geheugen geput. In de vele tactische verklaringen die [kroongetuige] bij de verhoorders in het onderzoek Eris heeft afgelegd, heeft hij over een onderwerp globaal telkens hetzelfde verhaal als tijdens de kluisverklaringen verteld, maar vooral méér dan in zijn kluisverklaringen. Nergens is hij teruggekomen op zijn eerder afgelegde kluisverklaringen in de zin dat deze bewust onjuist zouden zijn geweest. De tactische verklaringen bevatten naar aanleiding van verhelderende vragen vooral meer details dan de kluisverklaringen. Uiteindelijk is [kroongetuige] geconfronteerd met de onderzoeksresultaten. Dat gebeurde soms om uit te leggen hoe zijn verklaringen passen in het beeld dat met (objectieve) onderzoeksbevindingen tot stand is gekomen, maar ook om zaken die hij zich kennelijk niet goed herinnerde helder te krijgen. Dat ging vaak om het verduidelijken van tijd en plaats. Zo heeft [kroongetuige] zich vergist in de plaats waar een van zijn vele ontmoetingen met [medeverdachte 14] is geweest (Leiden of Zoetermeer) en heeft hij grote moeite gehad om bepaalde gebeurtenissen goed in de tijd te plaatsen. Het openbaar ministerie heeft in dit verband tot slot opgemerkt dat in elk geval helder is hoe de verklaringen van [kroongetuige] tot stand zijn gekomen en dat controle voor de bruikbaarheid van zijn verklaringen goed uit te voeren is, als gevolg van de zeer getrapte manier van verhoren van [kroongetuige] en de woordelijke uitwerking van zijn verhoren.

Het hof stelt in dit verband voorop dat het niet de betrouwbaarheid van de persoon van

[kroongetuige] maar die van zijn verklaringen dient te toetsen. Het feit dat een kroongetuige in het verleden ook bij andere misdrijven betrokken is geweest en/of dat hij in het verleden mogelijk onbetrouwbaar is gebleken wat betreft zijn verklaringen over niet in de afspraak als bedoeld in artikel 226g van het Wetboek van Strafvordering opgenomen misdrijven, is op zich geen reden om geen waarde te hechten aan zijn als kroongetuige afgelegde verklaringen. Uiteindelijk gaat het erom of de verklaringen van de kroongetuige over de aan de verdachten ten laste gelegde feiten betrouwbaar zijn.

Een kritische benadering van de verklaringen van [kroongetuige] ligt voor de hand, nu hij deze heeft afgelegd als kroongetuige en aan hem strafvermindering en bescherming in het vooruitzicht zijn gesteld in ruil voor informatie over misdrijven. Het gaat dan meestal om informatie die zonder de verklaring van de kroongetuige niet, of zeer moeilijk, door de opsporingsinstanties is te verkrijgen. De van de kroongetuige te verkrijgen informatie moet voor de opsporingsautoriteiten een meerwaarde hebben. Daarin kan een motief zijn gelegen om informatie te verschaffen die niet op waarheid berust. Om die reden is het van belang dat de door de kroongetuige gegeven informatie zoveel mogelijk wordt getoetst in het opsporingsonderzoek en bij de berechting. Om diezelfde reden dienen zijn verklaringen met extra behoedzaamheid te worden beoordeeld, zoals ook tot uitdrukking komt in de motiveringseis van artikel 360, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering en de bewijsminimumregel dat het bewijs dat de verdachte het ten laste gelegde feit heeft begaan niet uitsluitend op de verklaring van één getuige mag worden aangenomen.

De eis van behoedzaamheid geldt in het bijzonder waar het gaat om de verklaringen die zien op informatie die [kroongetuige] stelt van [medeverdachte 14] te hebben verkregen. Zowel [kroongetuige] als [medeverdachte 3] heeft verklaard dat [medeverdachte 14] informatie wel eens aandikte of dat hij met desinformatie strooide.

Uitgangspunt is dat een verklaring van een getuige over wat hij van een andere persoon heeft gehoord in beginsel bruikbaar is voor het bewijs, maar dat de verdediging wel de gelegenheid moet hebben gehad om de getuige, het liefst ter terechtzitting, te horen. Vastgesteld kan worden dat de verdediging [kroongetuige] zowel bij de rechter-commissaris als ter terechtzitting in eerste aanleg en hoger beroep aan vele indringende verhoren heeft onderworpen, waarbij het aspect dat hij iets van [medeverdachte 14] heeft gehoord uitvoerig aan de orde is geweest. Het zou dan ook te ver gaan om aan de verklaringen van [kroongetuige] om die reden op voorhand slechts de waarde van steunbewijs toe te kennen, zeker omdat de beweerde bron van dergelijke verklaringen, [medeverdachte 14] , zich hoofdzakelijk heeft beperkt tot het ontkennen van de beweringen van [kroongetuige] en het presenteren van een ongeloofwaardig alternatief scenario.

De van de kroongetuige verkregen informatie is divers van aard. Zo heeft hij niet alleen verklaard over gebeurtenissen die hij zelf heeft meegemaakt, maar ook over wat hij van anderen, met name [medeverdachte 14] , heeft gehoord. Ten slotte heeft hij ook verklaard over de algemene gang van zaken bij Caloh Wagoh, waarvan hij deel heeft uitgemaakt.

Als informatie die de kroongetuige zegt te hebben verkregen van derden niet past bij de overige onderzoeksresultaten, kan maar hoeft dat niet te duiden op onbetrouwbaarheid van de kroongetuige. In dat geval is het ook mogelijk dat de kroongetuige naar waarheid heeft verklaard over wat hij heeft gehoord maar van die derde niet de juiste informatie heeft gekregen. Als voorbeeld noemt het hof een voorval in het deelonderzoek Breuk. De kroongetuige heeft verklaard dat zijn opdrachtgever hem op 5 juli 2017 heeft bericht dat het beoogde slachtoffer vanwege een file later zou komen. Dat het beoogde slachtoffer die dag na zijn vertrek uit Rotterdam om ongeveer 19.00 uur door een file is opgehouden, acht het hof niet waarschijnlijk. Voor deze ogenschijnlijke onjuistheid zijn meerdere verklaringen mogelijk: de kroongetuige kan de file hebben verzonnen, maar hij kan ook naar waarheid hebben verklaard over onjuiste informatie die hij van de opdrachtgever had gekregen, waarbij de opdrachtgever op zijn beurt deze onjuiste informatie van derden kan hebben ontvangen.

Van belang is of onderdelen van de verklaring van de kroongetuige steun vinden in ander bewijsmateriaal en passen bij de overige bevindingen van het onderzoek. De verdediging heeft gewezen op de mogelijkheid van beïnvloeding van de kroongetuige door de politie. In dat verband is van belang of en, zo ja, hoe en wanneer de informatie van de kroongetuige in het onderzoek is bevestigd. Hierbij is een aantal situaties te onderscheiden:

De informatie van de kroongetuige is geheel nieuw en wordt pas later in het onderzoek bevestigd door gegevens waarvan de kroongetuige niet op de hoogte kon zijn;
De informatie kan worden bevestigd met zich al in het dossier bevindende onderzoeksresultaten of andere gegevens waarvan de kroongetuige op de hoogte kon zijn;
De informatie wordt verkregen naar aanleiding van aan de kroongetuige voorgehouden onderzoeksresultaten.

Het is duidelijk dat de mogelijkheid van beïnvloeding in de als eerste vermelde situatie het kleinst en in de laatste situatie het grootst is.

Ook op het hof komt [kroongetuige] in zijn manier van verklaren bij de politie en de

rechter-commissaris, maar ook ter terechtzitting over als een getuige die duidelijk en in grote lijnen consistent en zonder te aarzelen verklaart. Van belang is ook dat [kroongetuige] ook heeft verklaard over zijn rol in zaken waarin hij tot op dat moment bij het openbaar ministerie niet in beeld was gekomen en dat zijn op punten gedetailleerde verklaringen voor een belangrijk deel bevestiging vinden in objectieve onderzoeksbevindingen zoals die in het verificatie/falsificatiedossier. Veel verklaringen van [kroongetuige] vinden bevestiging in opnames van PGP- en whatsappgesprekken die pas later onder [medeverdachte 14] zijn aangetroffen. Van de aanwezigheid van die opnames waren [kroongetuige] en de politie niet op de hoogte op het moment dat de kluisverklaringen werden afgelegd. Het hof geeft daarvan enkele voorbeelden:

De verklaring van de kroongetuige dat een zekere “ [naam gelijkend op naam 45] ” of “ [naam gelijkend op naam 45] ” opdrachtgever voor een aantal liquidaties was, komt overeen met een PGP-gesprek tussen [medeverdachte 14] en ‘The wizzard’ waarin “ [naam gelijkend op naam 45] ” als opdrachtgever wordt genoemd;
De kroongetuige heeft verklaard dat [medeverdachte 14] hem een A4’tje met een foto van

[slachtoffer 23] op een bruiloft heeft laten zien. Op die foto was het hoofd van

[slachtoffer 23] omcirkeld. Op gegevensdragers van [medeverdachte 14] is een foto gevonden van een A4’tje met een foto van [slachtoffer 23] met zijn hoofd omcirkeld die ook verder aan de beschrijving van de kroongetuige voldoet;

[medeverdachte 14] zou opdracht hebben gegeven voor de beschieting van een woning aan de [adres] in Doorn. Op gegevensdragers van [medeverdachte 14] is een beeldopname van een PGP-gesprek aangetroffen waarin wordt gesproken over een donkere straat met bomen bij de afslag Maarn (Doorn) van de A12. Ook is op die gegevensdrager een afbeelding van een printje van een routebeschrijving van Google Maps van ‘Mijn locatie’ naar de [adres] in Doorn gevonden;
[medeverdachte 14] zou zijn benaderd door [medeverdachte 18] omdat zijn zoon in de problemen was gekomen door een vergismoord. Onder [medeverdachte 14] zijn beeldopnames van whatsappgesprekken en PGPgesprekken tussen beiden van ongeveer twee weken na de betreffende vergismoord over de zoon van [medeverdachte 18] aangetroffen;
Het geld voor de moord op [slachtoffer 21] zou op de dag na de moord door een motorrijder zijn opgehaald. Op gegevensdragers van [medeverdachte 14] is de volgende chat van

8 juli 2017 aangetroffen: “Ok ik stuur hem, hij komt op de motor”.

Ook op veel andere onderdelen worden de verklaringen van de kroongetuige bevestigd door die bij [medeverdachte 14] aangetroffen opnames. Het hof komt daar bij de bespreking van de zaakdossiers op terug.

De conclusie is dat de verklaringen van de kroongetuige in de kern en op hoofdlijnen als betrouwbaar kunnen worden aangemerkt. Wel is duidelijk gebleken dat [kroongetuige] moeite heeft met het plaatsen van gebeurtenissen in de tijd en dat hij bepaalde feitelijkheden (nader) heeft ingevuld en met elkaar heeft verward, zoals in de deelonderzoeken Lis en Barbera, waar hij het heeft over het Belgische slachtoffer. Ook heeft [kroongetuige] zijn verklaringen gedurende het proces op punten moeten nuanceren, daar waar hij eerder al dan niet ingegeven door zijn eigen overtuiging in al te concluderende zin had verklaard. Sommige ongerijmdheden in de verklaringen van [kroongetuige] zijn niet geheel opgehelderd of op andere wijze verklaarbaar gebleken. Hiervan is bijvoorbeeld sprake in de deelonderzoeken Charlie17 en Langenhorst, daar waar het de gang van zaken in aanloop naar de moord en de rol van [kroongetuige] zelf betreft.

Een aantal raadslieden heeft ook terecht erop gewezen dat het geheugen alleen al door het tijdsverloop beïnvloedbaar is en dat informatie die naderhand is verkregen, vermengd kan worden met wat een getuige zelf heeft waargenomen. Het hof komt niet tot de conclusie dat [kroongetuige] bewust niet volledig naar waarheid heeft verklaard. Dat neemt niet weg dat de verklaringen van [kroongetuige] slechts bruikbaar zijn voor het bewijs als het hof oordeelt dat zij betrouwbaar zijn en conform de waarheid zijn afgelegd.

Ondanks de kanttekeningen die op onderdelen bij de verklaringen van [kroongetuige] kunnen worden geplaatst, blijft tegen de achtergrond van het totaal van zijn vele verklaringen en in het licht van de overige onderzoeksbevindingen het beeld van [kroongetuige] als een overwegend betrouwbaar verklarende getuige in stand. Uit de woordelijk uitgewerkte verhoren van

[kroongetuige] is van het toepassen van NLP, van het opwekken van valse herinneringen of het voeden van informatie in de verhoren door de politie niet gebleken. Ook verder zijn hiervoor geen aanwijzingen te vinden. Het hof ziet geen noodzaak om in dit verband nader deskundigenonderzoek te laten doen of een deskundige te bevragen, zodat het (voorwaardelijke) verzoek daartoe wordt afgewezen.

Bewijsminimum

Een aantal raadslieden heeft aangevoerd dat de strafrechtelijke betrokkenheid van een verdachte niet enkel of in beslissende mate kan worden gegrond op de verklaring van een kroongetuige. Er moet voldoende ander bewijs zijn voor de strafrechtelijke betrokkenheid van de verdachte.

Naar het oordeel van het hof is deze opvatting onjuist. Het tweede lid van artikel 342 van het Wetboek van Strafvordering bepaalt dat het bewijs dat de verdachte het ten laste gelegde feit heeft begaan door de rechter niet uitsluitend kan worden aangenomen op de verklaring van één getuige. Deze bepaling heeft betrekking op de tenlastelegging in haar geheel en niet op een onderdeel daarvan. Zij beoogt de deugdelijkheid van de bewijsbeslissing te waarborgen, in die zin dat artikel 342, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering de rechter verbiedt tot een bewezenverklaring te komen als de door één getuige naar voren gebrachte feiten en omstandigheden op zichzelf staan en onvoldoende steun vinden in ander bewijsmateriaal (HR 13 juli 2010, ECLI:NL:HR:2010:BM2452, rov. 2.4). De beslissing tot de bewezenverklaring van een ten laste gelegd feit moet naast de eventuele verklaring van de kroongetuige ook op een of meer andere bewijsmiddelen zijn gebaseerd. Die andere bewijsmiddelen mogen volgens artikel 344a van het Wetboek van Strafvordering niet slechts bestaan uit verklaringen van andere kroongetuigen. Dat neemt niet weg dat de wettelijke regeling van de kroongetuige inclusief artikel 344a, vierde lid, van het Wetboek van Strafvordering en de bewijsminimumregel van artikel 342, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering zich niet ertegen verzetten dat de bewezenverklaring van het tenlastegelegde in overwegende mate steunt op verklaringen van een getuige met wie door de officier van justitie een afspraak is gemaakt op grond van artikel 226h, derde lid, van het Wetboek van Strafvordering (zie HR 23 april 2019, ECLI:NL:HR:2019:601, rov. 8.4). Dat het gebruik van een verklaring van een kroongetuige voor de bewezenverklaring van het tenlastegelegde niet is onderworpen aan een verdere wettelijke beperking dan die van artikel 344a, vierde lid, en artikel 342, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering, laat onverlet dat het hof bij de beoordeling van de betrouwbaarheid en de waardering van de bewijswaarde van de verklaringen van de kroongetuige, zoals hiervoor al is overwogen, behoedzaam te werk gaat.

5.2.

Het onderzoek aan gegevensdragers en locatiegegevens

In het onderzoek Eris zijn diverse mobiele telefoons, computers en andere elektronische gegevensdragers inbeslaggenomen. De politie heeft zich toegang verschaft tot die gegevensdragers en onderzoek gedaan naar de gegevens die daarin zijn opgeslagen of anderszins zijn te vinden. Daarnaast heeft de officier van justitie in het onderzoek Eris verkeers- en locatiegegevens gevorderd, hebben telecomaanbieders toegang verleend tot dergelijke gegevens en heeft de politie ook daarnaar onderzoek gedaan.

Naar aanleiding van de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) en de Hoge Raad ziet het hof aanleiding ambtshalve het volgende te overwegen over het onderzoek aan de gegevens in mobiele telefoons, computers en andere gegevensdragers en over het onderzoek aan de verkeers- en locatiegegevens.

Het HvJ EU heeft geoordeeld dat een onderzoek naar de gegevens die beschikbaar zijn in een elektronische gegevensdrager, zoals een smartphone, valt onder de reikwijdte van de Richtlijn gegevensbescherming opsporing en vervolging (EU) 2016/680.^[2]Deze richtlijn diende uiterlijk op 6 mei 2018 in nationale wetgeving te zijn omgezet. Met de wetgeving waarmee Nederland uitvoering heeft gegeven aan Richtlijn (EU) 2016/680 zijn geen wijzigingen doorgevoerd van het Wetboek van Strafvordering ten aanzien van de regeling van de inbeslagneming van een gegevensdrager en het onderzoek van de gegevens die op of in een (mobiele) gegevensdrager zijn te vinden.^[3]In HvJ EU 4 oktober 2024, zaak C-548/21, ECLI:EU:C:2024:830 (
Landeck) heeft het hof geoordeeld dat voor het verkrijgen van toegang tot dergelijke gegevens voorafgaande toestemming nodig is van een rechterlijke instantie of een onafhankelijk, niet bij de opsporing betrokken, bestuursorgaan indien er een kans is dat die toegang het mogelijk maakt nauwkeurige conclusies over iemands privéleven te trekken.^[4]

Richtlijn 2002/85/EG^[5]geeft regels over privacy en elektronische communicatie en bepaalt (in artikel 5) dat de lidstaten het vertrouwelijke karakter van elektronische communicatie en daarmee verband houdende persoonsgegevens in de vorm van (historische)

verkeers- en locatiegegevens garanderen. Richtlijn 2002/85/EG biedt de lidstaten de mogelijkheid die vertrouwelijkheid te doorbreken voor de bestrijding, opsporing en vervolging van strafbare feiten (zie artikel 15). Daarvoor gelden voorwaarden. De richtlijn betreffende privacy en elektronische communicatie is in Nederland geïmplementeerd in de Telecommunicatiewet. Telecomaanbieders mogen op grond van de Telecommunicatiewet de vertrouwelijkheid van de door hen verzamelde gegevens doorbreken als dit noodzakelijk is in het belang van de voorkoming, opsporing en vervolging van strafbare feiten. In een arrest van 2 maart 2021 heeft het HvJ EU de voorwaarden voor toegang tot bewaarde verkeers- en locatiegegevens verduidelijkt en aangescherpt.^[6]De toegang tot historische verkeersgegevens, waaruit (nauwkeurige) conclusies kunnen worden getrokken over de persoonlijke levenssfeer van de gebruiker, moet zijn onderworpen aan een voorafgaande toetsing door een rechterlijke instantie of een onafhankelijk bestuursorgaan.^[7]

Naar aanleiding van HvJ EU 2 maart 2021, C-746/18, ECLI:EU:C:2021:152 (
Prokuratuur) is de Hoge Raad tot het oordeel gekomen dat de onder andere in artikel 126n van het Wetboek van Strafvordering neergelegde bevoegdheden tot het vorderen van

verkeers- en locatiegegevens niet in overeenstemming is met de eisen die Richtlijn 2002/58/EG stelt, als de toepassing van de betreffende bevoegdheid meebrengt dat sprake is van een ernstige inmenging in het recht op bescherming van het privéleven en de beslissing tot de toepassing van die bevoegdheid wordt genomen door de officier van justitie. Vereist is in een dergelijk geval – behalve in spoedeisende situaties – dat voorafgaand toezicht door een rechterlijke instantie of door een onafhankelijke bestuurlijke entiteit plaatsvindt. Dit voorafgaande toezicht is niet vereist wanneer het uitsluitend gaat om het verlenen van toegang tot gegevens aan de hand waarvan de betrokken gebruiker kan worden geïdentificeerd, zonder dat de gegevens in verband kunnen worden gebracht met informatie over de tot stand gebrachte communicatie. De Hoge Raad heeft in het arrest HvJ EU 2 maart 2021, C-746/18, ECLI:EU:C:2021:152 (
Prokuratuur) aanleiding gezien te bepalen dat als de officier van justitie verkeers- en locatiegegevens wil verkrijgen die meer omvatten dan uitsluitend identificerende gegevens, hij gehouden is een schriftelijke machtiging van de rechter-commissaris te vorderen voor het vorderen van die gegevens.^[8]

Het hof constateert dat uit de procestukken niet ten aanzien van elke gegevensdrager duidelijk wordt of de rechter-commissaris, de officier van justitie of een andere opsporingsambtenaar deze in beslag heeft genomen. Waar een mobiele telefoon of een andere elektronische gegevensdrager in beslag is genomen door de rechter-commissaris kan er – behoudens aanwijzingen voor het tegendeel – van worden uitgegaan dat met de inbeslagneming is beoogd onderzoek naar de inhoud van deze gegevensdrager te laten doen door de politie en andere door politie en justitie ingeschakelde personen zoals deskundigen van het NFI. De bevoegdheid van de rechter-commissaris tot inbeslagneming biedt in een dergelijk geval de grondslag voor het verrichten van onderzoek aan het inbeslaggenomen voorwerp, ook als dat een meer dan beperkte inbreuk op de persoonlijke levenssfeer meebrengt. Omdat de processtukken niet ten aanzien van elke gegevensdrager duidelijk maken door wie deze in beslag is genomen, moet ermee rekening worden gehouden dat niet alleen de rechtercommissaris maar ook de officier van justitie en andere opsporingsambtenaren elektronische gegevensdragers in beslag hebben genomen. Het hof kan bovendien aan de hand van de processtukken niet vaststellen of de rechter-commissaris – een rechterlijke instantie volgens de rechtspraak van het HvJ EU – per afzonderlijke gegevensdrager toestemming heeft gegeven voor onderzoek aan de daarin beschikbare gegevens, ook als er een kans is dat die toegang het mogelijk maakt nauwkeurige conclusies over iemands privéleven te trekken.

Daarnaast moet het hof op grond van de processtukken ervan uitgaan dat de politie zonder voorafgaand toezicht door een rechterlijke instantie of een onafhankelijke bestuurlijke entiteit onderzoek heeft gedaan aan gevorderde verkeers- en locatiegegevens (anders dan uitsluitend identificerende gegevens).

In het geval dat voorafgaande toestemming (in de vorm van een schriftelijke machtiging) van de rechter-commissaris ontbreekt, is er in de zojuist bedoelde gevallen waarin een elektronische gegevensdrager bij het voorbereidend onderzoek tegen de verdachte door de officier van justitie of een andere opsporingsambtenaar in beslag is genomen en onderzoek is gedaan naar de daarin beschikbare gegevens, waarbij er een kans bestaat dat nauwkeurige conclusies over iemands privéleven worden getrokken, en in de gevallen waarin onderzoek is gedaan aan door de officier van justitie gevorderde verkeers- en locatiegegevens (anders dan uitsluitend identificerende gegevens), sprake van een onherstelbaar vormverzuim in het voorbereidend onderzoek tegen de verdachte.

De omstandigheid dat de officier van justitie bij het voorbereidend onderzoek tegen de verdachte een vordering heeft gedaan tot het verstrekken van verkeers- of locatiegegevens (anders dan uitsluitend identificerende gegevens) zonder dat van tevoren een machtiging van de rechter-commissaris is verkregen, terwijl die machtiging wel was vereist, levert als zodanig geen grond op voor bewijsuitsluiting (zie HR 5 april 2022, ECLI:NL:HR:2022:475, rov. 6.12.4).

Naar het oordeel van het hof heeft hetzelfde te gelden ten aanzien van het vormverzuim dat zonder voorafgaande toestemming van de rechter-commissaris onderzoek is gedaan aan in een gegevensdrager beschikbare gegevens als er een kans is om nauwkeurige conclusies over iemands privéleven te trekken. Van belang hierbij is dat het uitsluiten van de resultaten van dergelijk onderzoek van het gebruik voor het bewijs niet noodzakelijk is om een schending van het recht op een eerlijk proces zoals gewaarborgd door artikel 6 EVRM – en het daarmee overeenkomende artikel 47, tweede lid, van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie – te voorkomen, tenzij door een of meer van de vormverzuimen in het verloop van de strafprocedure complicaties zijn opgetreden die het voeren van de verdediging ernstig hebben bemoeilijkt en die vormverzuimen vervolgens niet in voldoende mate zijn hersteld om het proces als geheel eerlijk te laten verlopen.

Dergelijke complicaties zijn door de verdediging niet gesteld en ook overigens niet gebleken.

Voor de toepassing van strafvermindering is vereist dat de verdachte door het vormverzuim daadwerkelijk nadeel heeft ondervonden en dat strafvermindering ook in het licht van het belang van het geschonden voorschrift en de ernst van het verzuim is gerechtvaardigd. Strafvermindering laat zich als rechtsgevolg dat geschikt is voor compensatie van door de verdachte ondervonden nadeel, verbinden aan onder meer vormverzuimen waardoor inbreuk is gemaakt op de persoonlijke levenssfeer van de verdachte. De vraag of, en de mate waarin de persoonlijke levenssfeer van de verdachte is geschonden, is daarbij mede bepalend voor de ernst van het verzuim en het door het verzuim daadwerkelijk geleden nadeel. Voor de toepassing van strafvermindering moet het gaan om een voldoende ernstig vormverzuim dat concreet de belangen van de verdachte in de strafzaak heeft aangetast. Als door het vormverzuim in niet meer dan geringe mate inbreuk is gemaakt op het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer, kan de rechter volstaan met de enkele constatering van dat vormverzuim.

(HR 1 december 2020, ECLI:NL:HR:2020:1889, rov. 2.3.2 en 2.3.4.)

In het onderzoek Eris gaat het om de verdenking van zeer ernstige strafbare feiten. Het onderzoek is gericht tegen een criminele organisatie die zich zou hebben beziggehouden met het plegen van liquidaties en daarbij gebruikmaakte van PGP-telefoons. Het onderzoeken van de inhoud van inbeslaggenomen gegevensdragers was noodzakelijk. Minder ingrijpende, maar even effectieve mogelijkheden, waren niet voorhanden. De inbreuk op het privéleven van de verdachte verschilt per gegevensdrager. In het geval van gegevens in PGP-telefoons gaat het – als deze bewaard zijn gebleven – voornamelijk om communicatie over de voorbereiding en de uitvoering van ernstige misdrijven en was ook van tevoren duidelijk dat het gebruik van PGP-telefoons alleen diende om criminele activiteiten te verhullen. De kans om dan nauwkeurige conclusies over iemands privéleven te trekken is gering. Bij het onderzoek aan gegevens in andere gegevensdragers dan PGP-telefoons is in het onderzoek Eris, naast talloze gegevens over criminele gedragingen, ook toegang verkregen tot gegevens die niet met criminele activiteiten te maken hebben. Daarbij is de privacy van de verdachte en personen uit zijn directe omgeving zoals gezinsleden (wel) in het geding.

Niet is gebleken dat de politie toegang heeft verkregen tot gegevens van grote aantallen willekeurige derden, zoals het geval kan zijn bij het zich toegang verschaffen tot de op een server beschikbare gegevens, in welk geval het nemen van maatregelen ter bescherming van de privacy van derden kan zijn geboden. De gegevens waartoe in het onderzoek Eris toegang is verkregen, betreffen voornamelijk de verdachten zelf en personen uit hun omgeving.

Dat door het onderzoek aan de gegevens die in de (onder de verdachte) inbeslaggenomen gegevensdragers beschikbaar zijn en door het onderzoek aan de

verkeers- en locatiegegevens inzicht is verkregen in aspecten van het privéleven van de verdachte en eventueel degenen waarmee de verdachte contact had, is onontkoombaar. Het hof is van oordeel dat de ernst van de feiten die in het onderzoek Eris centraal staan het rechtvaardigt dat dit onderzoek is verricht en dat het belang daarvan opweegt tegen de daarmee gepaard gaande schending van de privacy van de verdachte en een beperkt aantal derden. Het hof gaat er dan ook van uit dat, gelet vooral op de aard en ernst van de verdenkingen, de rechter-commissaris voor dit onderzoek voorafgaande toestemming zou hebben verleend als de officier van justitie deze had gevorderd.

De verdachte heeft geen verweer gevoerd over de hier door het hof ambtshalve aan de orde gestelde vormverzuimen in het voorbereidend onderzoek tegen de verdachte, die (mogelijk) een inbreuk hebben gemaakt op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de verdachte. De verdediging heeft niet gesteld dat de belangen van de verdachte in de strafzaak door een of meer van de bedoelde vormverzuimen concreet zijn aangetast.

Het hof volstaat mede daarom met de enkele constatering dat in het voorbereidend onderzoek tegen de verdachte een of meerdere van de door het hof aan de orde gestelde vormverzuimen zijn begaan.

6.
DE WAARDERING VAN HET BEWIJS EN DE CONCLUSIES VAN DE VEREDELINGEN

6.1.

De vordering van het openbaar ministerie

Volgens de advocaten-generaal moet [verdachte] worden vrijgesproken van het in het deelonderzoek Charon tenlastegelegde. De advocaten-generaal hebben zich verder op het standpunt gesteld dat (wel) wettig en overtuigend kan worden bewezen dat [verdachte] zich heeft schuldig gemaakt aan het in de deelonderzoeken Barbera en Arford subsidiair tenlastegelegde en dat hij heeft deelgenomen aan een criminele organisatie. Zij verwijzen daartoe naar de zich in het dossier bevindende bewijsmiddelen.

6.2.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging van [verdachte] heeft verzocht hem vrij te spreken van alle ten laste gelegde feiten. De daartoe gevoerde verweren komen, voor zover van belang voor de bewijswaardering, aan de orde in de overwegingen van het hof.

6.3.

Het oordeel van het hof

6.3.1.

Conclusies veredelingen en identificaties

Het hof heeft op basis van de bewijsmiddelen en conclusies die zijn opgenomen in bijlage 3 onder meer de volgende veredelingen van PGP-namen en bijnamen vastgesteld:

- [medeverdachte 14] is de gebruiker van de PGP-accounts ‘CB1D45’ (tussen 18 en

20 februari 2017), ‘C murder/971817’, ‘C MURDAH’, ‘C40’ en NN2 (deelonderzoek Goudvink);

[medeverdachte 2] is de gebruiker van het PGP-account ‘The wizzard’;
[medeverdachte 4] is de gebruiker van de PGP-accounts ‘B.I.G’, ‘Keyser soze’ en ‘Keyser soze0’;
[medeverdachte 6] is de gebruiker van het PGP-account ‘Max Payne’ en [medeverdachte 6] heeft de bijnamen ‘ [bijnaam medeverdachte 6] ’/‘ [bijnaam medeverdachte 6] ’ en ‘Max’;
[medeverdachte 3] is van 22 tot en met 24 februari 2017 de gebruiker van het PGP-account ‘CB1D45’ en [medeverdachte 3] heeft de bijnamen ‘ [bijnaam medeverdachte 3] ’/‘ [bijnaam medeverdachte 3] ’;
[medeverdachte 7] is van 14 maart 2017 tot en met 17 maart 2017 de gebruiker van het

PGP-account ‘CB1D45’ en [medeverdachte 7] heeft de bijnaam ‘ [bijnaam medeverdachte 7] ’;

- [medeverdachte 10] heeft de bijnaam ‘ [bijnaam medeverdachte 10] ’;

[medeverdachte 18] heeft de bijnaam ‘ [bijnaam medeverdachte 18] ’;
[medeverdachte 17] is de gebruiker van het PGP-account ‘Storing’.

6.3.2.

CHARON

Het hof leidt uit de inhoud van de bewijsmiddelen de volgende gang van zaken af.

6.3.2.1.
De liquidatie van [slachtoffer 11]

Op 31 januari 2017 omstreeks 22.30 uur is [slachtoffer 11] in Amsterdam neergeschoten en als gevolg daarvan diezelfde dag overleden. Het onderzoek in deze zaak onder de naam 13Penseel leidde niet tot vervolging van verdachten en werd afgesloten. Nadat [kroongetuige] verklaringen had afgelegd als kroongetuige is het onderzoek voortgezet.

6.3.2.2.
De verklaringen van [kroongetuige]

In de verklaringen van [kroongetuige] komt meerdere keren terug dat hij weet dat er een vergismoord in Utrecht heeft plaatsgevonden. Samengevat komen deze verklaringen erop neer dat de zoon van [bijnaam medeverdachte 18] betrokken was bij die vergismoord en problemen had. [bijnaam medeverdachte 18] heeft [medeverdachte 14] vervolgens om hulp gevraagd, om ervoor te zorgen dat zijn zoon niets zou overkomen. Daarvoor moest [medeverdachte 14] een represaille uitvoeren. Als die was geslaagd, zou [medeverdachte 14] het stokje overnemen van de zoon van [bijnaam medeverdachte 18] .

Een van de personen die betrokken waren bij de vergismoord is vervolgens daadwerkelijk geliquideerd, aldus de verklaring van [kroongetuige] . [medeverdachte 14] zou dat hebben geregeld in opdracht van de organisatie die ook achter de vergismoord zat. Hij zou zich daarmee hebben bewezen tegenover die organisatie. Aanvankelijk stond de zoon van [bijnaam medeverdachte 18] in rechtstreeks contact met die organisatie en voerde hij werkzaamheden voor die organisatie uit. Na de geslaagde represaille mocht [medeverdachte 14] het werk overnemen van de zoon van [bijnaam medeverdachte 18] .

Het hof acht de verklaringen van [kroongetuige] over wat hij van [medeverdachte 14] heeft vernomen over de gang van zaken betrouwbaar, omdat die verklaringen voor een groot deel bevestiging vinden in de door [medeverdachte 14] vastgelegde PGP-gesprekken en ander bewijsmateriaal.

Op basis van de inhoud van deze verklaringen, in samenhang bezien met het vonnis en arrest in de zaak over onderzoek Roos/Doorn en de bewijsmiddelen uit het onderzoek Charon, concludeert het hof dat [kroongetuige] doelt op de vergismoord van [naam 13] in Utrecht en dat de represaille de liquidatie van het slachtoffer [slachtoffer 11] is.

Het staat vast dat [medeverdachte 14] in opdracht van een andere organisatie de liquidatie van [slachtoffer 11] heeft georganiseerd. Dat blijkt uit de verklaringen van [kroongetuige] , PGP-gesprekken, het feit dat [verdachte] in opdracht van [medeverdachte 14] de vluchtauto in brand heeft gestoken en uit de contacten met de opdrachtgevers. Daarom kan ook worden aangenomen dat alle hierna beschreven activiteiten van [medeverdachte 14] verband houden met de moord op [slachtoffer 11] .

6.3.2.3.
Tijdlijn

Het hof zal hierna aan de hand van een tijdlijn vaststellen welke gebeurtenissen hebben plaatsgevonden in de periode van 12 januari 2017 tot en met 23 februari 2017. Daarbij zal het zoveel mogelijk duiding geven aan de verschillende gebeurtenissen. Het vaststellen van de tijdlijn acht het hof van belang voor de beoordeling van de ten laste gelegde feiten.

Donderdag 12 januari 2017

Zoals hiervoor overwogen, neemt het hof als uitgangspunt dat [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] enerzijds en [slachtoffer 11] anderzijds op 12 januari 2017 als respectievelijk schutters en bestuurder betrokken zijn geweest bij de liquidatie van [naam 13] , de zogenoemde vergismoord in Utrecht. Het beoogde doelwit van deze liquidatie bleek [naam 20] te zijn.

[medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] zijn onherroepelijk veroordeeld voor deze liquidatie.

Vrijdag 13 januari 2017

Op 13 januari 2017 treffen [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] voorbereidingen om het beoogde doelwit [naam 20] alsnog te vermoorden. [slachtoffer 11] is daar opnieuw bij betrokken. Tijdens de verkenning van de plek waar de beoogde liquidatie moet plaatsvinden, zit ook getuige [getuige 12] in de auto.

Het hof stelt aan de hand van de verklaring van getuige [getuige 12] vast dat [slachtoffer 11] zich tijdens de voorbereiding voor de beoogde moord op [naam 20] heeft teruggetrokken. Op enig moment was er een discussie met [slachtoffer 11] en toen is hij weggelopen. Dat er een discussie met [slachtoffer 11] heeft plaatsgevonden, vindt steun in de verklaring van [benadeelde partij 1] . Hij heeft verklaard dat hij van [slachtoffer 11] heeft gehoord dat hij niet meer wilde meedoen aan de liquidatie van [naam 20] . Als [slachtoffer 11] niet meer mee zou gaan, zou het ophouden voor hem, zo heeft hij kennelijk aan [benadeelde partij 1] verteld.

Zaterdag 14 januari 2017

Met het telefoonnummer *0028, dat in gebruik is bij [medeverdachte 2] , wordt contact gezocht met de telefoonnummers van [naam 25] en [medeverdachte 11] . Ook in de periode vóór 14 januari 2017 is er regelmatig contact tussen de telefoonnummers van [medeverdachte 2] en [medeverdachte 11] .

Vrijdag 20 januari 2017

[benadeelde partij 1] heeft verklaard dat [slachtoffer 11] hem op vrijdag 20 januari 2017 heeft verteld dat hij samen met [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] betrokken is geweest bij de liquidatie in Utrecht waarbij de verkeerde was neergeschoten. Volgens [benadeelde partij 1] zou [slachtoffer 11] met meer mensen hebben gesproken over de vergismoord.

Woensdag 25 januari 2017

Op 25 januari 2017 vindt er een ontmoeting plaats tussen [medeverdachte 14] en ‘ [bijnaam medeverdachte 18] ’. Dat blijkt uit een chat tussen beiden van die dag. Het hof concludeert op basis van de bewijsmiddelen dat [bijnaam medeverdachte 18] (net als [bijnaam medeverdachte 18] ) een bijnaam is van [medeverdachte 18] , de vader van

[medeverdachte 17] . Dat er op 25 januari 2017 een ontmoeting heeft plaatsgevonden tussen hem en [medeverdachte 14] , past bij de verklaring van [kroongetuige] dat [bijnaam medeverdachte 18] in de periode na de vergismoord naar [medeverdachte 14] is gegaan om hulp te vragen.

Donderdag 26 januari 2017

Op 26 januari 2017 vindt er een ontmoeting plaats tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] , waarbij ook [medeverdachte 17] aanwezig is.

Vrijdag 27 januari 2017

Op vrijdag 27 januari 2017 vindt er weer een ontmoeting plaats tussen [medeverdachte 14] en

[medeverdachte 17] . Uit de inhoud van de chats, in combinatie met de historische verkeersgegevens van de telefoon van [medeverdachte 17] , volgt dat er in Rotterdam rond 22.00 uur wordt afgesproken, waarna [medeverdachte 17] rond 23.30 uur met de trein vanaf Den Haag Centraal richting Amsterdam reist.

Zaterdag 28 januari 2017

Op 28 januari 2017 vinden er meerdere chats plaats tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 18] . Deze chats kunnen niet anders worden uitgelegd dan dat [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] die dag op zoek zijn geweest naar [slachtoffer 11] en dat [medeverdachte 17] daarover communiceerde met zijn vader, die de informatie vervolgens doorgaf aan [medeverdachte 14] .

[medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] zijn op zoek naar hem langs zowel de moeder als de vriendin van [slachtoffer 11] gegaan. Uiteindelijk vinden ze hem ’s avonds bij zijn vader, [benadeelde partij 1] . Tijdens dit bezoek is er kennelijk gesproken over iets nieuws dat [slachtoffer 11] moest gaan doen. Daarvoor moest hij ook telefonisch bereikbaar zijn. [benadeelde partij 1] heeft daarom een Lyca-kaartje voor een telefoon van het merk Alcatel aan [slachtoffer 11] gegeven.

De informatie over de zoektocht naar, en vervolgens het bezoek aan, [slachtoffer 11] is kennelijk relevant voor [medeverdachte 14] , nu dit direct met hem wordt gedeeld. In de berichten wordt gezegd dat [medeverdachte 14] “paraat was en dat hij het even moet cancelen”, wat erop duidt dat er iets stond te gebeuren dat niet door kon gaan.

[medeverdachte 14] wordt niet alleen direct geïnformeerd over de zoektocht naar, en uiteindelijk het vinden van, [slachtoffer 11] , maar na afloop van het bezoek geeft [medeverdachte 17] via

[medeverdachte 18] ook aan snel contact met [medeverdachte 14] te willen. Direct daarop maken

[medeverdachte 17] en [medeverdachte 14] onderling een afspraak om elkaar de volgende dag te treffen in Amsterdam.

Zondag 29 januari 2017

Op 29 januari 2017 stuurt [medeverdachte 17] even na middernacht een bericht naar [medeverdachte 14] . Kennelijk wil [medeverdachte 17] hem die dag voor 12.00 uur ontmoeten, wat wordt bevestigd in een whatsappgesprek tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] diezelfde nacht.

Uit het vervolg van het whatsappgesprek tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] blijkt dat er daadwerkelijk rond 12.00 uur een afspraak heeft plaatsgevonden tussen (wederom) [medeverdachte 17] en [medeverdachte 14] in Amsterdam aan de [adres] .

Even voor 13.00 uur vindt een whatsappgesprek plaats tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] . [medeverdachte 18] laat aan [medeverdachte 14] weten dat “dat ding vandaag geregeld moet worden” en dat die mannen druk zetten. Ook zegt hij: “Morgen heeft het gevolgen voor die mannen”. [medeverdachte 14] maakt duidelijk dat vandaag niet kan en dat hij “die man heeft uitgelegd” dat hij één dag moet hebben, omdat “wij” anders fouten maken.

Dat “het gevolgen kan hebben voor die mannen” past bij de verklaring van [kroongetuige] dat [bijnaam medeverdachte 18] hulp heeft gezocht bij [medeverdachte 14] om ervoor te zorgen dat zijn zoon, die in de problemen zat door de vergismoord, niets zou overkomen. Het hof concludeert op basis van deze gesprekken dat er kennelijk druk werd uitgeoefend op (het team van) [medeverdachte 14] .

Uit de verklaring van [benadeelde partij 1] volgt dat dezelfde dag ook een ontmoeting heeft plaatsgevonden tussen [medeverdachte 17] , [medeverdachte 11] en [slachtoffer 11] . [slachtoffer 11] moest zich in Amsterdam in de middag melden om 15.00 uur of 17.00 uur. Dit is na de ontmoeting tussen [medeverdachte 17] en [medeverdachte 14] , die rond 12.00 uur plaatsvond. [slachtoffer 11] was over deze ontmoeting gebeld op het telefoonnummer behorend bij zijn Lycakaartje. [slachtoffer 11] had aan [benadeelde partij 1] verteld dat het om dezelfde jongens ging. Dit vindt bevestiging in de verklaring van [medeverdachte 11] , die heeft verklaard dat ze voor die dag via het telefoonnummer behorend bij het Lyca-kaartje een afspraak met [slachtoffer 11] hadden gemaakt en dat [slachtoffer 11] rond 16.00 uur naar de lounge in Amsterdam is gekomen. [slachtoffer 11] is na ongeveer twee uren weggegaan, wat past bij de verklaring van [benadeelde partij 1] dat hij rond 19.30 uur weer thuiskwam. [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] zijn in de lounge gebleven.

Maandag 30 januari 2017

De dag begint om 00.07 uur met een chat tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] , waarin [medeverdachte 18] aangeeft dat die jongen een manier heeft gevonden om dat ding uit te stellen tot morgen. Het hof concludeert dat met “die jongen” wederom [medeverdachte 17] wordt bedoeld. Dat volgt uit de rest van de chat. Daarin wordt afgesproken dat [medeverdachte 14] hem de dag erna op dezelfde plek als “vandaag” zal ontmoeten. Zoals hiervoor vastgesteld, heeft op 29 januari 2017 rond 12.00 uur een ontmoeting plaatsgevonden tussen [medeverdachte 14] en

[medeverdachte 17] aan de [adres] in Amsterdam. Gelet op het tijdstip van de chat in combinatie met de inhoud gaat het hof ervan uit dat met “vandaag” 29 januari 2017 wordt bedoeld. Op basis van het vervolg van het gesprek stelt het hof vast dat op 30 januari 2017 uiteindelijk rond kwart voor twee ’s middags er opnieuw een afspraak tussen

[medeverdachte 17] en [medeverdachte 14] aan de [adres] in Amsterdam is geweest.

In de middag van 30 januari 2017 is er weer een ontmoeting in Amsterdam tussen [medeverdachte 17] , [medeverdachte 11] en [slachtoffer 11] . Dat volgt niet alleen uit de verklaring van [benadeelde partij 1] , maar ook uit de verklaring van [medeverdachte 11] . Deze ontmoeting gaat in de avond en nacht door. Vanaf ongeveer 18.00 uur tot 20.00 uur en vanaf ongeveer 22.30 uur heeft het nummer eindigend op *7682, dat zoals blijkt uit de bewijsmiddelen aan

[medeverdachte 17] kan worden toegeschreven, zendmasten aangestraald in de buurt van [café] in Amsterdam. Het hof leidt hieruit en ook uit de verklaring van [medeverdachte 11] af dat de ontmoeting opnieuw in dat loungecafé heeft plaatsgevonden.

Tussen [medeverdachte 17] , [medeverdachte 11] en [slachtoffer 11] is die dag afgesproken dat ze elkaar de volgende dag, 31 januari 2017, weer zullen ontmoeten.

Uit een whatsappgesprek tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] volgt dat er die avond ook nog een ontmoeting heeft plaatsgevonden tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] . Om

20.18

uur stuurt [medeverdachte 18] aan [medeverdachte 14] : “Same place”. Om 20.23 uur zegt hij: “3 à 4 min is hij er”. Zo lijken [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] elkaar rond 20.26 à 20.27 uur te zien. De historische gegevens van de telefoon van [medeverdachte 17] laten zien dat zijn toestel die avond in ieder geval om 21.12.31 uur een zendmast heeft aangestraald in de directe omgeving van de [adres] te Amsterdam, waar [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] elkaar twee keer eerder hebben ontmoet. Dat duidt erop dat [medeverdachte 17] zijn ontmoeting met [slachtoffer 11] in [café] die avond heeft onderbroken voor wederom een ontmoeting met [medeverdachte 14] .

De telefoons van [naam 1] en [naam 3] stralen vanaf 19.32 uur aan in Amsterdam. In ieder geval [naam 3] kan worden gerekend tot de organisatie van de opdrachtgever. Om 20.10 uur wordt de Renault Clio met het valse kenteken [kenteken] geregistreerd door een camera op de A10 Noord. Van deze gestolen auto zijn het originele kenteken en kentekenbewijs in februari 2017 aangetroffen in een loods in Landsmeer die ook in gebruik was bij de organisatie van de opdrachtgever. Hetzelfde voertuig wordt op 4 februari 2017 uitgebrand gevonden bij De Zilk.

Opvallend is dat de contactnaam ‘The wizzard’, die op basis van de processen-verbaal van veredeling aan [medeverdachte 2] kan worden toegeschreven, die avond om 20.29 uur in een

PGP-toestel is geplaatst met een nummer eindigend op *9768. Dit PGP-toestel heeft die dag een reisbeweging gemaakt van Utrecht naar Amsterdam. Bij het eerste gebruik straalde deze PGP een zendmast aan in de directe omgeving van de woning van [naam 3] in Utrecht. Bij hem thuis is administratie aangetroffen van meerdere simkaarten van PGP-toestellen, die onder meer te relateren zijn aan [medeverdachte 14] en de accounts ‘The wizzard’ en ‘B.I.G’. Het eerste deel van de reisbeweging van Utrecht naar Amsterdam heeft de PGP ook samen met [naam 3] gemaakt. Dat blijkt uit de zendmasten die de telefoon van [naam 3] tijdens die reisbeweging heeft aangestraald. Op enig moment, vanaf 20.21 uur, lopen de reisbeweging van [naam 3] enerzijds en die van de PGP anderzijds uiteen. Dat betekent dat een overdracht van de PGP aan een ander heeft plaatsgevonden.

Het moment dat de contactnaam ‘The wizzard’ in het PGP-toestel werd gezet, is rondom het moment van de ontmoeting tussen [medeverdachte 17] en [medeverdachte 14] die avond in Amsterdam aan de [adres] . Het hof leidt uit de bewijsmiddelen af dat tijdens deze ontmoeting het PGP-toestel met daarin de naam ‘The wizzard’ aan [medeverdachte 14] moet zijn overgedragen. Dat vindt bevestiging in de chat tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 18] van 31 januari 2017, waarin [medeverdachte 14] om 11.34 uur zegt: “Ik ga zo op dat ding” in combinatie met de datasessie van dit PGP-toestel om 12.41 uur. Dat [medeverdachte 17] betrokken is bij de overdracht van deze PGP blijkt uit het bericht om 17.11 uur van [medeverdachte 18] aan [medeverdachte 14] : “Hij zei dat hij je een nieuwe telefoon heeft gegeven”, “hij zegt dat die mannen zien dat je leest maar dat je niet reageert op zijn berichten” en “dat vragen ze aan hem waarom jij niet reageert”. Ook wordt [medeverdachte 17] er kennelijk op aangesproken als [medeverdachte 14] niet reageert op berichten op dit PGP-toestel. Dat met “hij” in de chats [medeverdachte 17] wordt bedoeld, leidt het hof af uit het vervolg van datzelfde gesprek waarin [medeverdachte 14] laat weten: “die jongen van jou moet veel leren”.

Ongeveer een uur na de ontmoeting tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] op 30 januari 2017 beginnen er whatsappgesprekken tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 7] en [medeverdachte 14] en [naam 35] . [medeverdachte 14] zegt dan onder meer dat hij in de [restaurant] in de Meern is. Het PGP-toestel met nummer *9768 straalt op dat moment aan op een zendlocatie in De Meern. Het hof ziet hierin bevestiging dat het PGP-toestel met nummer *9768 die avond aan [medeverdachte 14] is overgedragen.

Dinsdag 31 januari 2017

Op 31 januari 2017 om 01.02 uur straalt de telefoon van [medeverdachte 7] een mast aan de A12 in de buurt van Harmelen aan. Dit past bij aanwezigheid van [medeverdachte 7] vlak daarvóór in De Meern. Ook vindt vanaf ongeveer 01.00 uur opnieuw contact plaats tussen [medeverdachte 14] en [naam 35] . [medeverdachte 14] geeft aan [naam 35] [huisnummer] en het adres [adres] door. Dat is het adres van een vriendin van [medeverdachte 14] met de bijnaam Widow. Rond 01.30 uur meldt [naam 35] dat hij er is. [medeverdachte 14] is daar op dat moment blijkbaar ook aanwezig en vraagt [naam 35] om boven te komen.

Dezelfde nacht, om 04.19 uur, komt [slachtoffer 11] terug van zijn ontmoeting met in ieder geval [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] . [medeverdachte 17] kwam die ochtend ook pas rond 05.00 uur thuis, zo blijkt uit een gesprek tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 18] rond

11.3

uur. Ook [medeverdachte 11] heeft verklaard dat zij op 31 januari 2017 tot vroeg in de ochtend in Amsterdam zijn geweest.

[slachtoffer 11] laat bij thuiskomst aan [benadeelde partij 1] zien dat hij een PGP-telefoon heeft gekregen. Gelet op het feit dat hij de PGP-telefoon meteen na thuiskomst laat zien, na een lange ontmoeting met in ieder geval [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] , concludeert het hof dat [slachtoffer 11] die PGP tijdens die ontmoeting heeft ontvangen.

Later die ochtend vertelt [slachtoffer 11] aan [benadeelde partij 1] dat er die avond iets gaat gebeuren. Hij moet een laatste klusje doen. Uit zijn gebaar met zijn hand langs zijn keel maakt [benadeelde partij 1] op dat er iemand dood moest. Het hof concludeert dat het voor [slachtoffer 11] duidelijk moet zijn geweest dat er die avond nog een liquidatie zou plaatsvinden. Dat hij een PGP heeft ontvangen, past daarbij.

Rond 16.00 uur vindt er weer chatcontact plaats tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] .

[medeverdachte 18] bericht: “Hoe laat vraagt ie” en “zou je op zijn schrijven kunnen reageren”.

[slachtoffer 11] vertrekt rond 17.00 uur die dag richting Amsterdam. Hij ontmoet

[medeverdachte 17] , [medeverdachte 11] en een vierde man op station Amsterdam Lelylaan.

[medeverdachte 17] , [medeverdachte 11] en die vierde man waren daarvóór al samen in de stad geweest. In de buurt van het [school] lopen ze vervolgens met zijn vieren rond. Daarna gaan zijn ze enige tijd uit elkaar. [slachtoffer 11] en de vierde man gaan de ene kant op en [medeverdachte 17] en [medeverdachte 11] de andere kant (naar huis). [medeverdachte 17] heeft zich toen omgekleed. Dat was tussen 20.00 uur en 21.00 uur. In die tussentijd, om

20.35

uur, bericht [medeverdachte 18] aan [medeverdachte 14] dat hij moet texten, want die jongen wacht op hem. Het hof concludeert dat [medeverdachte 17] op dat moment wacht op een bericht van [medeverdachte 14] .

Eerder die avond, om 18.55 uur, laat [naam 35] in een chat aan [medeverdachte 14] weten dat hij die dag niet mee kan. Dezelfde avond stuurt [medeverdachte 14] aan Widow de volgende berichten: “Heb je doek en tas voor dat”, “Regel dat voor me. En schoon. Dus oppassen” en “Doe je tomtom erbij”.

Kort daarop vraagt [medeverdachte 14] aan [naam 38] , zijn broer, of hij nog met [bijnaam medeverdachte 7] is. Ook vraagt hij of ze [bijnaam medeverdachte 5] halen. “ [bijnaam medeverdachte 7] weet. Ze moeten iets daar ophalen. Bij sport. Daarna Widow en dan kom ik naar sport”, zegt hij erbij. Met “sport” wordt de sportschool van [medeverdachte 14] broer [naam 38] in Den Haag bedoeld.

Om 20.30 uur appt [medeverdachte 14] aan Widow: “kom maar brengen. Ben er”. Widow antwoordt: “ik kom. Achter”.

Het hof duidt de activiteiten en contacten in het kader van de voorbereiding van de liquidatie. In die contacten gaat het erom dat men iets moet ophalen bij “sport” en wordt ook Widow genoemd. In het licht van de overige bewijsmiddelen gaat het hof ervan uit dat met “schoon” wordt bedoeld vrij van sporen en dat bij Widow het moordwapen was gestald. Uit latere PGP-gesprekken die [medeverdachte 14] heeft gevoerd met ‘The wizzard’ en ‘B.I.G’ blijkt dat de organisatie van de opdrachtgever doorgaans zorgde voor “yzers en fietsen”, oftewel wapens en auto’s. De conclusie van het hof is dat rond 30 januari 2017 een of meer PGP-telefoons, auto’s en wapens zijn overgedragen vanuit de organisatie van de opdrachtgever aan [medeverdachte 14] en anderen die nauw met hem in contact stonden.

[medeverdachte 17] , [medeverdachte 11] , de vierde man en [slachtoffer 11] treffen elkaar later die avond weer op de [adres] . Na wat rondlopen komen ze op het pleintje van de [adres] . [slachtoffer 11] loopt op dat moment voorop. [medeverdachte 17] loopt daarachter en [medeverdachte 11] en de vierde man lopen daar weer achter. [medeverdachte 17] ziet op dat moment een man op hen afkomen en hij hoort schoten. Hij rent weg, maar ziet bij het omkijken nog dat [slachtoffer 11] in elkaar zakt. [slachtoffer 11] is doodgeschoten.

In de directe omgeving van [slachtoffer 11] worden meerdere hulzen aangetroffen. Op drie daarvan wordt DNA aangetroffen met dezelfde kenmerken als het DNA-profiel van [medeverdachte 7] (bijnaam: [bijnaam medeverdachte 7] ).

De telefoon van [medeverdachte 7] straalde om 18.29 uur een mast in Leiden aan en om 19.53 uur een mast in Den Haag. De eerstvolgende geregistreerde verbinding van de telefoon van [medeverdachte 7] is na de liquidatie om ongeveer 00.34 uur (op woensdag 1 februari 2017). Rond hetzelfde tijdstip wordt een aan [medeverdachte 3] toegeschreven telefoon geregistreerd. De door beide toestellen daarbij gebruikte masten staan aan of in de buurt van de [adres] in Den Haag. Verder is gebleken dat een contact van [medeverdachte 7] geprobeerd heeft hem te bereiken maar dat er geen verbinding tot stand kwam. Dat kan erop wijzen dat het toestel geen bereik had of uitgeschakeld is geweest.

Van het op 30 januari 2017 aan [medeverdachte 14] overhandigde PGPtoestel *9768 zijn mastgegevens geregistreerd. Het toestel straalde om 17.42 uur een mast bij de woning van [medeverdachte 14] in Zoetermeer aan. Later op de avond werd er met het toestel een datasessie gestart. Daarbij wordt in ieder geval om de twee uren een mast geregistreerd. Dat is een mast die in de twee uur vóór de registratie binnen bereik is geweest van het toestel. Daaruit blijkt dat het toestel is gesignaleerd op een mast nabij de snelweg bij Hoofddorp en later (tussen 22.16 uur en 00.16 uur op 1 februari 2017) op een mast bij Vijfhuizen. Dat past bij een rit van Den Haag naar de plaats van de liquidatie in AmsterdamOsdorp en bij een rit van AmsterdamOsdorp naar de plek waar de vluchtauto later uitgebrand is aangetroffen. Het PGPtoestel *9768 is op 30 januari 2017 aan [medeverdachte 14] overhandigd, maar dat wil nog niet zeggen dat het toestel ook in de nabijheid van [medeverdachte 14] is geweest gedurende die nacht. Uit het dossier blijkt dat het toestel met dit nummer diverse keren door anderen is gebruikt. Zo is het toestel begin februari 2017 in gebruik geweest bij [medeverdachte 3] en op 17 maart 2017 onder [medeverdachte 7] aangetroffen bij de aanhouding van [medeverdachte 7] , [verdachte] en [medeverdachte 3] in Amsterdam (onderzoek Arford).

Woensdag 1 februari 2017

Om 03.39 uur zoekt [medeverdachte 14] op zijn telefoon naar berichten over de liquidatie in Amsterdam. Op 1 februari 2017 chatten [medeverdachte 14] en [medeverdachte 18] weer over “die jongen”.

[medeverdachte 18] kan hem kennelijk niet bereiken. Om 20.52 uur zegt

[medeverdachte 18] tegen [medeverdachte 14] dat hij kan komen. [medeverdachte 14] noemt het adres [adres] . Om 22.10 uur zegt [medeverdachte 18] dat hij voor het hotel staat.

Uit een uitnodiging van [medeverdachte 5] volgt dat hij die avond een feest geeft in een restaurant aan de [adres] in Den Haag. Gelet op het gesprek tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 18] concludeert het hof dat [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] elkaar bij het restaurant waar het feest werd gehouden, hebben ontmoet.

Op een telefoon van [medeverdachte 7] zijn diverse foto’s aangetroffen. Op een van de foto’s zijn onder andere [naam 35] , [verdachte] en [medeverdachte 7] te zien. Die foto is genomen op de locatie van het feest, zodat het hof concludeert dat de hiervoor genoemde personen ook op het feest in het restaurant aan de [adres] in Den Haag aanwezig waren.

Op een andere foto die op de telefoon van [medeverdachte 7] is gevonden, is een stapel bankbiljetten in een toiletruimte te zien. De foto is genomen of verzonden op 1 februari 2017 om

23.36.57

uur. Gelet op het tijdstip van de foto concludeert het hof dat deze foto ook tijdens hetzelfde feest is genomen. Kennelijk beschikte [medeverdachte 7] op dat moment over een grote hoeveelheid contant geld.

Vrijdag 3 februari 2017

Op vrijdag 3 februari 2017 is er chatcontact tussen [medeverdachte 17] en zijn vader, [medeverdachte 18] . Op de vraag van zijn vader hoe het met hem gaat, antwoordt [medeverdachte 17] : “Ja relaxed ff”. [medeverdachte 18] vraagt in de chat of

[medeverdachte 17] al voor hem heeft wat hij hem zou geven: “a djing djing”. “Nog niet”, reageert [medeverdachte 17] , maar “komt goed”.

Zaterdag 4 februari 2017

Op 4 februari 2017 vindt om 01.27 uur een PGP-chat plaats tussen de gebruiker van PIN ‘971817’ en het account ‘The wizzard’, in gebruik bij [medeverdachte 2] . Op basis van de

processen-verbaal van veredeling kan PIN ‘971817’, dat is gekoppeld aan de gebruikersnaam ‘C murder’, worden toegeschreven aan [medeverdachte 14] . In deze PGP-chat laat [medeverdachte 2] aan [medeverdachte 14] weten dat hij het “deze dagen” “ff” met hem moet doen. [medeverdachte 14] reageert door te zeggen dat hij dit heeft begrepen. Hij zegt: “Zet hem op scherp, want ze gaan willen doorzagen”. Ook zegt hij: “Maar vervelend voor onze mensen”. Daarop zegt [medeverdachte 2] : “Ja tuurlijk sir, we willen niemand missen die aan onze kant staat”.

Het hof concludeert op basis van dit gesprek dat er even geen contact meer kan zijn tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] , dat het contact nu rechtstreeks moet plaatsvinden met [medeverdachte 2] en dat er gesproken wordt over het verhoor van [medeverdachte 17] bij de politie een dag later op 5 februari 2017. Dit vindt bevestiging in een gesprek tussen [medeverdachte 14] en ‘Storing’, die direct aansluitend aan de hiervoor vermelde chat plaatsvindt. Het hof schrijft op basis van de processen-verbaal van veredeling het account ‘Storing’ toe aan

[medeverdachte 17] .

[medeverdachte 17] laat in dit gesprek onder andere blijken dat hij verwacht een tijdje vast te zitten. Hij zegt ook: “Al die dingen kan je aan die andere man vragen, deze man neemt het over”. Dat sluit aan bij de conclusie dat [medeverdachte 14] een tijdje rechtstreeks contact moet hebben met [medeverdachte 2] .

Verder wordt in de chat tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] besproken hoe hij,

[medeverdachte 17] , het moet uitleggen. [medeverdachte 14] zegt: “Je handelde in paniek toch, zo moet je het uitleggen, en jullie wilden een ruzie bijleggen, jij ging mee maar was bang, paar Afrikanen waren geript, dichtbij waarheid blijven”.

Het hof concludeert dat [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] met elkaar afstemmen wat

[medeverdachte 17] de volgende dag tegen de politie zal zeggen over zijn aanwezigheid op de plaats delict. Dat vindt bevestiging in de verklaring zoals [medeverdachte 17] die heeft afgelegd bij de politie op 5 februari 2017, die past in het door [medeverdachte 14] geschetste scenario.

[medeverdachte 17] heeft toen verklaard dat hij die avond met [slachtoffer 11] mee was vanwege een conflict met Marokkanen naar aanleiding van een drugsdeal.

In hetzelfde gesprek met [medeverdachte 14] zegt [medeverdachte 17] ook: “Laat die mannen geen druk op je zetten”. [medeverdachte 14] vraagt vervolgens: “En hoe weet ik wat de prijzen echt zijn?”. Daarop reageert [medeverdachte 17] met de woorden: “Hij is correct met u die hele orga is correct met u. Prijzen zijn altijd real”. [medeverdachte 14] zegt vervolgens: “Ik bestel nu bij hem wat ik nodig heb”. Daarop reageert [medeverdachte 17] met: “Na elke actie kan j meer en meer eisen stellen en pgps vragen. Regel er één voor vaders”.

Het hof concludeert dat hier wordt gesproken over de overname van de werkzaamheden van [medeverdachte 17] door [medeverdachte 14] , waarover [kroongetuige] heeft verklaard.

Dat [medeverdachte 17] aan [medeverdachte 14] vraagt er één voor vaders te regelen, nadat hij heeft gezegd “na elke actie kan j meer en meer eisen stellen en pgps vragen”, sluit aan bij de chat die [medeverdachte 17] een dag eerder met ‘pap’, ( [medeverdachte 18] ) heeft gevoerd. Daarin vraagt ‘pap’: “Heb je dat al wat je mij zou geven, a djing djing”.

Het hof concludeert dat het hier om een telefoon gaat. Dit draagt eveneens bij aan de conclusie van het hof dat de gebruikersnaam ‘Storing’ aan [medeverdachte 17] kan worden gekoppeld. Dat ‘djing djing’ een telefoon is, volgt ook uit een ander deel van deze chat.

Voordat tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 17] wordt besproken hoe [medeverdachte 17] het moet uitleggen, vraagt [medeverdachte 14] aan [medeverdachte 17] : “En nog iets. Had je je normale djong djing op de spot”, waarop [medeverdachte 17] antwoordt: “Nee zeer zeker niet”. Door de ‘normale’ telefoon van [medeverdachte 17] zijn in de avond van 31 januari 2017 ook geen zendmasten aangestraald.

In de chat van 4 februari 2017 tussen [medeverdachte 17] en [medeverdachte 14] komt verder naar voren dat een betaling niet goed is gegaan. [medeverdachte 17] vraagt om niet meer te praten over het geld dat laatst ontbrak, “die 7,5K”. [medeverdachte 14] zegt dat hij het zal regelen met de grote man. De precieze omvang van dit geldbedrag komt later terug in een chat van

23 februari 2017 tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] . [medeverdachte 2] vraagt aan [medeverdachte 14] hoeveel hij “die dag” heeft gekregen, waarop [medeverdachte 14] aangeeft dat hij geld miste doordat [medeverdachte 17] teveel geld had gepakt als mazzel. [medeverdachte 14] bericht aan [medeverdachte 2] : “Hij vroeg me ook om er niet over te praten met jou of jullie. Maar ik miste 4500. Ik nam aan en telde het niet omdat ik blind op hem ging. Gaf hem en zijn vader nog 3000. Als mazzel. En de rest aan head. Toen ik thuis ging tellen was 4500 tekort”. [medeverdachte 2] geeft aan dat hij persoonlijk € 26.500,- heeft afgegeven en dat [medeverdachte 14] wordt genaaid door [medeverdachte 17] . [medeverdachte 14] stuurt verder: “Zat op club. Was druk. Hij kwam met die tas. Ik telde niet. Toen vroeg hij of hij een mazzel mocht, hij en zijn pa. Ik zei eigenlijk niet want het is voor head. Maar toen zei ik ok wat willen jullie. Zei hij geeft jij maar (toen vond ik ’t al raar). Daarna zei ok ga na wc en pak 3 eraf. Toen gingen ze weg”.

Het hof leidt hieruit af dat [medeverdachte 14] vanuit de organisatie van de opdrachtgever betaald heeft gekregen, dat hij op zijn beurt de schutter heeft betaald en dat [medeverdachte 7] die avond over een stapel briefgeld beschikte. Omdat de betaling heeft plaatsgevonden na de liquidatie van

[slachtoffer 11] , maar vóór 4 februari 2017 op een avond die [medeverdachte 14] omschrijft als “clubavond”, is duidelijk dat het de feestavond van 1 februari 2017 betreft, waarop twee aan Caloh Wagoh verbonden personen hun verjaardag vierden.

In een chat van 4 februari 2017 tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] wordt ten slotte vanaf 03.44 uur gesproken over “lichterlaaie tussen bloemendeel en harlem”. [medeverdachte 14] zegt: “Eén van mijn mensen is zelfs bijna verbrand”. [verdachte] heeft verklaard dat hij in opdracht van [medeverdachte 14] een auto in brand heeft gestoken in De Zilk. [kroongetuige] heeft ook verklaard dat hij heeft begrepen dat [verdachte] een auto in brand heeft gestoken.

Het hof concludeert dat het hier om de auto gaat die is gebruikt bij de liquidatie in deze zaak. Het tijdstip van het in brandsteken, een paar dagen na 31 januari 2017, en de locatie passen daarbij.

Woensdag 22 februari 2017

[medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] maken in een chat van 22 februari 2017 nader kennis met elkaar. [medeverdachte 14] zegt onder meer: “Heb zat soldaten”. Dat past bij zijn rol binnen de motorclub Caloh Wagoh. Daar is hij de baas en er is een groot aantal leden dat werkzaamheden voor hem verricht. Ook kan de inhoud van de chat niet anders worden uitgelegd dan dat hierin wordt gesproken over de vergismoord in Utrecht en dat daarbij fouten zijn gemaakt, zoals het met angst laten rondlopen van een “driver” die “sprak”.

In deze chat zegt [medeverdachte 14] op enig moment: “Mooiste is, die kleine kwam met zijn pa (zit ook in mijn club) om me werk te geven hahaha. Ik zei ok maar geef die bv over als ik je help. Hij was zo in paniek en zei ja”. Ook zegt hij in deze chat: “Ik praat nu met Big”.

Deze woorden sluiten (opnieuw) aan bij de verklaring van [kroongetuige] dat [bijnaam medeverdachte 18] ,

[medeverdachte 18] , hulp is gaan vragen bij [medeverdachte 14] om zijn zoon te beschermen, omdat hij betrokken was bij een vergismoord. Daarvoor moest hij een represaille uitvoeren. Als die was geslaagd, zou [medeverdachte 14] het stokje overnemen van de zoon van [bijnaam medeverdachte 18] ,

[medeverdachte 17] .

Ook sluiten deze woorden aan bij de gebeurtenissen die het hof eerder heeft vastgesteld. Een van de personen die betrokken waren bij de vergismoord is geliquideerd door (het team van) [medeverdachte 14] , waarmee de represaille was geslaagd. Daarna zijn conform de afspraak de werkzaamheden van [medeverdachte 17] overgedragen aan [medeverdachte 14] .

Het uitvoeren van de represaille door [medeverdachte 14] kan worden opgevat als de hulp die hij aan

[medeverdachte 17] zou bieden en daarmee ook aan zijn vader. Dat [medeverdachte 14] dat zelf ook zag als hulp volgt uit het gesprek van 29 januari 2017 tussen [medeverdachte 18] en [medeverdachte 14] , waarin [medeverdachte 14] tegen [medeverdachte 18] , de vader van [medeverdachte 17] , zegt: “Ik doe het voor jou”.

Het hof concludeert op basis van het voorgaande dat aan de woorden “geef die bv over als ik je help” in het gesprek van 23 februari 2017 geen andere betekenis kan worden toegekend dan dat [medeverdachte 14] aan [medeverdachte 17] heeft gevraagd zijn werkzaamheden (voor zijn opdrachtgever) aan hem over te dragen, als hij ervoor zou zorgen dat [medeverdachte 17] niets zou overkomen. Dat [medeverdachte 14] vervolgens in rechtstreeks contact komt te staan met de organisatie van de opdrachtgever blijkt uit de chat van 4 februari 2017 tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] .

Het hof concludeert dat [medeverdachte 2] , waarmee [medeverdachte 14] praat over de overname, onderdeel uitmaakte van de organisatie van de opdrachtgever. Het past bij het overnemen van de werkzaamheden voor de opdrachtgever dat [medeverdachte 14] in contact kwam te staan met andere belangrijke personen uit de organisatie van de opdrachtgever, waarvan [kroongetuige] zegt van [medeverdachte 14] te hebben gehoord dat het [naam 45] was. Daarbij past ook het deel van het gesprek op 22 februari 2017 tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] , waarin [medeverdachte 2] zegt: “Die ik je doorstuur af en toe ticket to hell. Dat is [naam gelijkend op naam 45] !!”. Het hof leest hierin dat [medeverdachte 2] berichten van ‘Ticket to hell’, volgens ‘The wizzard’ dus [naam 45] , zal doorsturen naar [medeverdachte 14] .

Donderdag 23 februari 2017

Het hof leidt uit de inhoud van het chatgesprek van 23 februari 2017 tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] af dat het geven van “die 3000” aan “hem en zijn vader” in relatie staat tot het geven van “de rest aan head”, de betaling aan de schutter voor de liquidatie van [slachtoffer 11] . Het hof heeft hiervoor geconcludeerd dat de betaling aan de schutter ( [medeverdachte 7] ) heeft plaatsgevonden op 1 februari 2017, een dag na de liquidatie. Ook concludeert het hof uit dit gesprek dat [medeverdachte 17] degene is geweest die het geld dat door de organisatie van de opdrachtgever voor de liquidatie is betaald naar [medeverdachte 14] heeft gebracht.

Zoals het hof hiervoor al heeft geconcludeerd, wordt met “hem en zijn vader”

[medeverdachte 17] en [medeverdachte 18] bedoeld.

Het hof concludeert dat [medeverdachte 14] naast de betaling aan de schutter een betaling heeft gedaan aan [medeverdachte 17] en [medeverdachte 18] voor de liquidatie van [slachtoffer 11] in deze zaak.

6.3.2.4.
De rol van [verdachte]

Het hof zal – net als de rechtbank – [verdachte] vrijspreken van de feiten die hem ten laste zijn gelegd in het deelonderzoek Charon.

De rechtbank heeft geruime tijd ernstige bezwaren aangenomen voor betrokkenheid van [verdachte] bij de moord op [slachtoffer 11] . De ernstige bezwaren bestonden uit de zeer sterke aanwijzingen voor betrokkenheid van [verdachte] bij het in brand steken van de vluchtauto, terwijl hij daar geen verklaring over wilde afleggen, samen met het feit dat zijn telefoon ten tijde van het plegen van de liquidatie geen contact heeft gemaakt met het netwerk en dus mogelijk uitstond.

Tijdens de inhoudelijke behandeling bij de rechtbank heeft [verdachte] voor het eerst verklaard dat hij de vluchtauto inderdaad op 4 februari 2017 in brand heeft gestoken. Samengevat komt zijn verklaring erop neer dat hij de auto in opdracht van [medeverdachte 14] in brand heeft gestoken. Hij wist niet waarom dat moest gebeuren, maar hij vermoedde dat het iets met verzekeringsfraude te maken had. Daarnaast heeft de verdediging aan de hand van telecomgegevens aangetoond dat de telefoon van [verdachte] in vergelijkbare tijdvakken voorafgaand aan de dag van de liquidatie en daarna, ook geen contact heeft gemaakt met het netwerk, zodat die omstandigheid niet dermate onderscheidend is dat het significant kan bijdragen aan de verdenking.

Mede gelet op de ondergeschikte positie die [verdachte] ten tijde van de liquidatie van [slachtoffer 11] nog had binnen Caloh Wagoh, is de verklaring van [verdachte] op zichzelf bezien niet onaannemelijk te noemen. Uit het dossier blijken geen feiten en omstandigheden die deze verklaring kunnen ontkrachten of waaruit zou kunnen worden afgeleid dat de rol van [verdachte] in het deelonderzoek Charon groter is geweest dan het in brand steken van de vluchtauto enkele dagen na de liquidatie.

Uit het voorgaande volgt dat er onvoldoende wettig en overtuigend bewijs voorhanden is op basis waarvan geoordeeld kan worden dat [verdachte] vooraf of tijdens de moord op [slachtoffer 11] op enige wijze daarbij betrokken is geweest. Het in brand steken van de auto is als zodanig niet apart ten laste gelegd.

6.3.3.

BARBERA

Het hof leidt uit de inhoud van de bewijsmiddelen de volgende gang van zaken af.

Anders dan de rechtbank laat het hof bij dit deelonderzoek de verklaringen van [kroongetuige] niet volledig buiten beschouwing. Het hof zal echter uitsluitend die onderdelen uit de verklaringen van [kroongetuige] voor het bewijs gebruiken die in voldoende mate worden ondersteund door andere bewijsmiddelen.

[kroongetuige] is niet zelf betrokken geweest bij dit misdrijf en heeft zijn wetenschap daarvan alleen van horen zeggen. Ook blijkt [kroongetuige] niet van alles volledig en juist op de hoogte te zijn. Zo geeft hij in zijn verklaringen aan dat het beoogde doelwit “ [bijnaam] ” was, met wie het latere slachtoffer [slachtoffer 4] (onderzoek Lis) wordt bedoeld, terwijl het in deze zaak (zoals hierna wordt besproken) gaat om [slachtoffer 10] als het beoogde slachtoffer. Dat

[kroongetuige] zich op sommige onderdelen vergist of dingen door elkaar haalt, doet echter zonder meer niet af aan de betrouwbaarheid van zijn verklaringen op andere onderdelen.

6.3.3.1.
Het uitlokken van een liquidatie

Op 5 maart 2017 vindt er een PGP-chatgesprek plaats tussen ‘C murder’, veredeld als [medeverdachte 14] , en het account ‘B.I.G’, veredeld als [medeverdachte 4] . [medeverdachte 4] vraagt aan [medeverdachte 14] of “ze die man in Roermond willen doen”. [medeverdachte 14] antwoordt hierop bevestigend. [medeverdachte 4] geeft [medeverdachte 14] te kennen dat hij het gaat opzetten. [medeverdachte 14] laat aan [medeverdachte 4] weten dat ze klaarstaan. Het hof stelt op basis van dit chatgesprek vast dat ‘C murder’ en ‘B.I.G’ bezig zijn geweest met een voorgenomen liquidatie, waarvan het beoogde slachtoffer “die man in Roermond” was. Het hof gaat er, zoals hierna nog wordt overwogen, van uit dat het hierbij gaat om [slachtoffer 10] . De liquidatie heeft niet plaatsgevonden.

Op 9 maart 2017 vanaf 21.42 uur neemt ‘The wizzard’, veredeld als [medeverdachte 2] , [medeverdachte 4] aan het PGPchatgesprek, op het moment dat duidelijk is dat de voorgenomen liquidatie van [slachtoffer 10] is mislukt. Het hof leidt uit de inhoud van deze en daarna gevoerde chats af dat [medeverdachte 2] samen met [medeverdachte 4] de opdracht heeft gegeven tot de liquidatie van [slachtoffer 10] .

Allereerst blijkt uit het chatgesprek dat op 9 maart 2017 vanaf 21.42 uur wordt gevoerd dat [medeverdachte 2] op de hoogte is van de voorgenomen liquidatie van [slachtoffer 10] . [medeverdachte 2] zegt tegen [medeverdachte 14] dat het niet mis mag gaan. [medeverdachte 14] antwoordt hierop dat [medeverdachte 2] “Big” het moet laten uitleggen. [medeverdachte 14] stuurt vervolgens naar [medeverdachte 4] dat hij het “Wizz” moet uitleggen. [medeverdachte 14] laat nog wel aan [medeverdachte 2] weten dat hij vindt dat de “tata” het niet goed heeft gedaan en hij vraagt zich af hoe dat kan terwijl “jullie” hem betalen. [medeverdachte 14] geeft vervolgens aan naar de “heads” te gaan om ze te bedaren.

Een paar uur na de mislukte liquidatie vraagt [medeverdachte 14] aan [medeverdachte 4] wat hij de “heads” kan zeggen. [medeverdachte 4] antwoordt hierop dat er morgen wat “pap” [
het hof begrijpt: geld] wordt gestuurd voor de moeite en dat [medeverdachte 14] dat dan kan delen. [medeverdachte 14] vindt dit goed. In de nacht van 10 op

11 maart 2017 vraagt [medeverdachte 14] aan [medeverdachte 2] wat het adres is. [medeverdachte 2] antwoordt hierop: “ [adres] ”. [medeverdachte 14] zegt tegen [medeverdachte 2] dat hij iemand stuurt en geeft dat adres vervolgens via WhatsApp aan [naam 35] door. [medeverdachte 2] vraagt aan [medeverdachte 14] of het klopt dat “Big” “35” heeft afgesproken. [medeverdachte 14] antwoordt hierop: “Ja ik zei voor jullie 2 1500. Geef ik heads de rest”. [medeverdachte 14] laat aan [medeverdachte 2] weten dat de persoon die hij heeft gestuurd er staat. [medeverdachte 2] antwoordt om 00.25 uur dat hij het al heeft gegeven. [naam 35] is die nacht om 00.05 uur door de politie op de [adres] in Amsterdam gecontroleerd.

In hetzelfde gesprek vraagt [medeverdachte 14] aan [medeverdachte 2] of [medeverdachte 2] het redelijk vindt. [medeverdachte 2] antwoordt dat dit de eerste keer is en “die man heeft nog niet van je gehoord maar zodra er progres volgt zal je zien heb het je al eens verteld geef me 2 snel en je zal geen geld problemen hebben broer!”. Vervolgens antwoordt [medeverdachte 14] : “Dank voor het gebaar mijn broer. We staan aan je zij. Sorry dat we je niet konden geven wat je hoorde te krijgen, maar ik hoop dat er nog een kans volgt om deze voor u naar Satan te sturen.. gr mijn broer”.

Uit een chatbericht tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] van 18 februari 2017 blijkt dat er voor een geslaagde liquidatie € 70.000,- aan [medeverdachte 14] wordt betaald door de organisatie waar [medeverdachte 2] deel van uitmaakte. Uit het feit dat [medeverdachte 14] in het deelonderzoek Barbera geld krijgt voor de moeite, leidt het hof af dat [medeverdachte 14] ook voor de moord op het beoogde slachtoffer een geldbedrag in het vooruitzicht is gesteld.

Het hof leidt uit bovengenoemde feiten en omstandigheden af dat [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] gezamenlijk [medeverdachte 14] hebben geprobeerd te bewegen tot het liquideren van het beoogde slachtoffer door [medeverdachte 14] een geldbedrag in het vooruitzicht te stellen. Uit wat het hof hierna overweegt over de uitvoering van de liquidatie, blijkt dat in het kader van de uitlokking ook aan [medeverdachte 14] is verteld waar het slachtoffer op het moment van de voorgenomen liquidatie zou zijn, dat het over een Marokkaanse man uit Roermond gaat die [slachtoffer 10] heet, dat hij lang en kaal is en dat hij in een Mazda rijdt.

6.3.3.2.
Het beoogde slachtoffer

In de politiesystemen gaven de zoektermen ‘ [slachtoffer 10] ’, ‘Roermond’ en ‘Mazda’ een hit op [slachtoffer 10] . [slachtoffer 10] heeft van 24 januari 2017 tot en met 26 november 2018 een Mazda op naam gehad. In 2017 was hij kaal en hij is 1.80 m lang. [slachtoffer 10] heeft zowel de Nederlandse als de Marokkaanse nationaliteit en wordt in verband gebracht met de handel in harddrugs. Het hof leidt uit deze feiten en omstandigheden af dat [slachtoffer 10] het doelwit van de beoogde liquidatie op 9 maart 2017 was. Dat [slachtoffer 10] niet heeft verklaard of hij op 9 maart 2017 in Spijkenisse is geweest, doet daaraan niet af.

6.3.3.3.
De plaats van de voorgenomen moord

Op 4 maart 2017 heeft [medeverdachte 14] aan [naam 31] gevraagd wat het adres is van [café]

en of dit café nog open is voor publiek. [café] was gelegen aan de [adres] in Spijkenisse. In dit café werden tot januari 2017 de clubbijeenkomsten van de afdeling Spijkenisse van Caloh Wagoh gehouden.

In de avond van 9 maart 2017 heeft [medeverdachte 14] contact met [naam 24] . Om 19.33 uur laat [naam 24] aan [medeverdachte 14] weten dat hij thuis is op de [adres] in Spijkenisse en dat dat vlakbij het café is. [naam 24] vraagt aan [medeverdachte 14] wat ze rijden en of hij thuis of bij het café moet wachten. [medeverdachte 14] antwoordt hierop dat [naam 24] ze vanzelf ziet en dat hij thuis op ze moet wachten. Om 20.42 uur vraagt [naam 24] aan [medeverdachte 14] of hij al wat weet. [medeverdachte 14] antwoordt hierop om 20.45 uur dat [naam 24] moet wachten. Daarna zijn er tussen [medeverdachte 14] en [naam 24] nog (al dan niet gemiste) telefoonoproepen waarvan de inhoud niet bekend is geworden.

Uit de hierna te bespreken chatberichten tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 4] blijkt dat het beoogde doelwit bij een café zou komen. Het hof leidt uit deze feiten en omstandigheden af dat het de bedoeling was dat [slachtoffer 10] op de avond van 9 maart 2017 in of in de buurt van [café]

in Spijkenisse zou worden geliquideerd.

6.3.3.4.
De voorbereidingshandelingen voor de (mislukte) liquidatie

6.3.3.4.1.
Gebruik PGP-telefoon door [medeverdachte 14]

Op 9 maart 2017 vanaf 20.28 uur hebben [medeverdachte 14] en [medeverdachte 4] contact via de PGP. Uit de chatberichten valt op te maken dat er iets staat te gebeuren. [medeverdachte 4] stuurt een bericht door van ‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER’: “Sir, het kan zijn dat hij daar eerder is om te kijken weet maar nooit”. Om 20.41 uur stuurt [medeverdachte 4] aan [medeverdachte 14] dat “hij er is”. Om 20.43 uur laat PGP-account ‘Bruto’ via PGPaccount ‘ [accountnaam] ’ via ‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER’ en vervolgens [medeverdachte 4] aan [medeverdachte 14] weten dat hij om negen uur exact naar binnen loopt. ‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER’ zegt daarover: “Dus hy staat daar gewoon sir 9uur gaat ie na binnen dus als ze zyn auto zien hem erin doen direct” en “Dus laat heads goed kyken hy moet daar zyn nu in auto sir 9uur gaat ie na binnen”. [medeverdachte 4] zegt tegen [medeverdachte 14] dat ze ready moeten staan. Het hof leidt uit de inhoud van deze berichten en het gebruik van het woord ‘heads’ af dat PGP-account ‘Bruto’ het doelwit is dat om 21.00 uur ergens zou komen en dat deze persoon vervolgens moest worden geliquideerd.

Uit het vervolg van het chatgesprek blijkt dat [medeverdachte 14] in de minuten daarna meer dan één keer aangeeft dat ze nog niets zien en dat hij ook bij herhaling vraagt of ‘ze’ binnen zijn. [medeverdachte 4] benadrukt daarop dat ‘Bruto’ heeft aangegeven dat hij om exact 21.00 uur naar binnen loopt, dat hij dus nog niet binnen is en dat hij in de omgeving moet staan. [medeverdachte 14] noemt dat er ‘popo’ [
het hof begrijpt: politie] in de buurt is en dat ‘ze’ er niet meer lang kunnen staan. [medeverdachte 4] antwoordt daarop dat ze zich dan moeten focussen en dat ze niet weg kunnen gaan. Om 21.06 uur stuurt ‘Bruto’ via ‘ [accountnaam] ’ via ‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER’ en vervolgens [medeverdachte 4] dat de “tent gesloten is”. [medeverdachte 4] stuurt ook nog het volgende bericht van ‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER’ door: “Hé deze kanker heads zitten te kanker deze man gaat zo weg en weer niks hy is daar al 25min”. Om 21.09 uur stuurt [medeverdachte 4] naar [medeverdachte 14] : “S die café gesloten”.

Om 21.08 uur krijgt [medeverdachte 14] van [medeverdachte 4] de opdracht om te kijken waar die ‘wagi’ [
het hof begrijpt: auto] staat. Dit moet een Mazda zijn. Volgens [medeverdachte 4] moeten ‘ze’ rijden om de Mazda te zoeken, “want man gaat max 10 min weg”. Om 21.21 uur stuurt ‘Bruto’ via ‘ [accountnaam] ’, ‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER’ en [medeverdachte 4] naar [medeverdachte 14] : “Ik ben weg hier”. Uit dit laatste bericht en het vervolg van het chatgesprek leidt het hof af dat het kennelijk niet gelukt is om de persoon te liquideren. Ook daarna heeft [medeverdachte 14] nog contact met [medeverdachte 4] om te bespreken waarom het niet is gelukt. Op de onder [medeverdachte 14] aangetroffen opnamen van

PGP-gesprekken is te zien dat vanaf 21.42 uur ook [medeverdachte 2] met [medeverdachte 14] chat.

Het hof leidt uit het bovenstaande af dat [medeverdachte 14] een PGP-telefoon in zijn bezit heeft gehad, die bedoeld was om te worden gebruikt bij de uitvoering van de moord op [slachtoffer 10] , te weten voor het doorgeven van het moment waarop het beoogde slachtoffer ter plaatse zou zijn en het onderhouden van contact over de uitvoering.

6.3.3.4.2.
Beoogde uitvoerders van de moord en gebruik bestelbus

Uit de telecomgegevens van 9 maart 2017 blijkt dat [medeverdachte 14] ten tijde van het ter plaatse komen van het doelwit en het hierover chatten met [medeverdachte 4] voornamelijk telefonisch contact had of probeerde te hebben met [medeverdachte 7] . Dit is het geval om 20.42 uur, 20.43 uur, 20.49 uur,

20.52

uur, 21.01 uur, 21.10 uur, 21.14 uur en 21.17 uur. Om 21.18 uur straalde een toestel van [medeverdachte 7] aan op de mast [adres] in Spijkenisse.

In het chatgesprek van 9 maart 2017 stuurt [medeverdachte 4] om 21.08 uur: “Stuur is foto van ingang van cafe”. [medeverdachte 14] antwoordt met “Ze zitten ervoor in bus”. Op 17 maart 2017, acht dagen na het moment van deze mislukte liquidatie, worden [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] aangehouden. [verdachte] heeft dan een sleutel van een Volkswagen Caddy, een bestelbus, bij zich. Deze auto is in de nacht van 7 op 8 maart 2017, twee dagen vóór de mislukte liquidatie van [slachtoffer 10] , in Zoetermeer gestolen. In het geïntegreerde navigatiesysteem van deze Volkswagen Caddy stond het adres [adres] in Spijkenisse als de laatst ingevoerde bestemming. De eigenaar heeft verklaard dat hij zich niet kan herinneren dat hij dit adres heeft ingevoerd. De andere in het navigatiesysteem aangetroffen bestemmingen heeft hij (wel) ingevoerd.

In de nacht van 8 op 9 maart 2017 hebben [medeverdachte 7] en [verdachte] whatsappcontact met elkaar. Het gaat erover of [medeverdachte 7] een sleutel aan [verdachte] heeft gegeven. [verdachte] geeft aan de sleutel te hebben. [medeverdachte 7] noemt nog dat als [verdachte] ernaar wordt gevraagd, hij moet zeggen dat [medeverdachte 7] de sleutel heeft. Over de inhoud van deze berichten hebben [medeverdachte 7] en [verdachte] geen aannemelijke verklaring afgelegd. Gelet op alle overige feiten en omstandigheden in dit dossier, in onderlinge samenhang bezien, gaat het hof er daarom van uit dat het hier gaat om de sleutel van de Volkswagen Caddy.

Uit de telecomgegevens van 9 maart 2017 blijkt dat [medeverdachte 7] en [verdachte] in de ochtend met elkaar hebben afgesproken. [verdachte] appt om 10.09 uur naar [medeverdachte 7] dat hij nu de deur uit is. Om 10.38 uur laat [medeverdachte 7] aan [verdachte] weten dat [verdachte] “gewoon voor kan parkeren” en dat hij dan naar [medeverdachte 7] toe moet komen. Om 18.35 uur straalt een toestel van [verdachte] aan op de mast [adres] in Spijkenisse. Zoals al gezegd, straalt een telefoon van [medeverdachte 7] kort na het moment van de beoogde liquidatie ook op deze mast aan. Op 10 maart 2017 om 01.27 uur straalde een telefoon van [verdachte] aan op de mast [adres] in Almere. Deze mast bevindt zich in de nabije omgeving van de woning van [medeverdachte 14] aan de [adres] in Almere. Nu niet aannemelijk is geworden dat [medeverdachte 7] en [verdachte] een ander adres hebben bezocht, gaat het hof ervan uit dat zij toen in Almere een ontmoeting met [medeverdachte 14] hebben gehad.

Uit de telecomgegevens die zich in het dossier bevinden blijkt niet dat [medeverdachte 7] en [verdachte] zich op de avond van 9 maart 2017 op enig moment in de nabijheid van [café] hebben bevonden. De raadslieden van [medeverdachte 7] en [verdachte] hebben gesteld dat dit tot vrijspraak zou moeten leiden. In dat verband hebben zij aangevoerd dat [verdachte] en [medeverdachte 7] ook op andere avonden in maart 2017 in Spijkenisse waren waarbij hun telefoons de zendmast aan de [adres] aanstraalden. Uit het enkele feit dat zij ook op de avond van 9 maart 2017 in Spijkenisse waren, kan dus geen betrokkenheid bij het tenlastegelegde worden afgeleid, aldus de verdediging.

Het hof acht op basis van de telecomgegevens van (het tijdstip van) de contacten tussen [medeverdachte 7] en [medeverdachte 14] , de feiten en omstandigheden met betrekking tot de Volkswagen Caddy en het gegeven dat [medeverdachte 7] en [verdachte] op 9 maart 2017 na de mislukte liquidatie samen naar [medeverdachte 14] zijn gereden, in samenhang met het feit dat zij die avond in Spijkenisse waren, wettig en overtuigend bewezen dat zij betrokken waren bij de uitvoering van het plan om [slachtoffer 10] van het leven te beroven. Dat zij op andere avonden in die periode ook in Spijkenisse waren en dat niet blijkt dat hun telefoons zich in de directe nabijheid van [café] hebben bevonden, staat een bewezenverklaring niet in de weg. Die gegevens sluiten niet uit dat de liquidatie niet is doorgegaan omdat de beoogde schutters niet op tijd ter plaatse – bij [café]

– waren.

Het hof gaat ervan uit dat [medeverdachte 7] en [verdachte] de beoogde schutters voor de liquidatie van [slachtoffer 10] waren en dat zij de genoemde bestelbus voorhanden hebben gehad om te gebruiken bij de voorgenomen liquidatie van [slachtoffer 10] . Het hof heeft daarbij gelet op het gegeven dat [medeverdachte 14] op het moment van de beoogde liquidatie veelvuldig chatcontact had met [medeverdachte 4] en later ook met [medeverdachte 2] over de uitvoering van de liquidatie en dat [medeverdachte 14] op datzelfde moment met zijn normale telefoontoestel continu contact zocht of heeft gehad met [medeverdachte 7] .

Het hof gebruikt in dit verband ook de verklaring van [kroongetuige] voor het bewijs. [kroongetuige] heeft op verschillende momenten zowel bij de politie als op de zitting verklaard dat hij van [medeverdachte 14] heeft gehoord over een liquidatie die is voorbereid. [kroongetuige] heeft verklaard dat [verdachte] (veredeld als [verdachte] ), [bijnaam medeverdachte 7] (veredeld als [medeverdachte 7] ) en [bijnaam medeverdachte 3] (veredeld als [medeverdachte 3] ) de beoogde uitvoerders waren. De liquidatie is niet doorgegaan omdat de uitvoerders te laat waren door de schuld van [verdachte] ( [verdachte] ). Ook [verdachte] zou tegen hem hebben gezegd dat er een liquidatie mislukt was omdat ze te laat waren. Dat gesprek zou hebben plaatsgevonden in de PI. Dat een dergelijk gesprek daadwerkelijk heeft plaatsgevonden, vindt steun in de verklaring van [verdachte] . [verdachte] heeft bevestigd dat [kroongetuige] en hij elkaar in de [PI] hebben gesproken en dat het erover ging dat [verdachte] te laat was. [verdachte] heeft dat tegenover [kroongetuige] bevestigd. Dat hij dat alleen sarcastisch zou hebben bedoeld omdat hij het gesprek wilde afkappen om ervan af te zijn, acht het hof in het licht van de overige bewijsmiddelen niet aannemelijk geworden. Dat, aldus zowel [kroongetuige] als [verdachte] , [kroongetuige] het tijdens dit gesprek over ‘een Belg’ had, maakt ook niet dat de verklaring van [kroongetuige] op dit punt niet betrouwbaar is. Vast staat dat [kroongetuige] in zijn verklaringen de zaken Barbera ( [adres] ) en Lis (liquidatie van [bijnaam] [slachtoffer 4] ) door elkaar haalt, terwijl het te laat zijn van [verdachte] uitsluitend betrekking kan hebben op de nietgelukte liquidatie in de zaak Barbera en niet op de zaak Lis.

6.3.3.5.
Verweren

Voor zover is aangevoerd dat de inhoud van de PGP-chats niet overeenkomt met de werkelijke gang van zaken, waardoor de verdachte(n) moet(en) worden vrijgesproken, wordt dit verweer weerlegd door de inhoud van de bewijsmiddelen.

Ook het verweer van [verdachte] dat hij niet wist dat sprake was een geplande liquidatie, kan niet slagen. In het licht van de hiervoor vastgestelde feiten en omstandigheden kan het mede gelet op het ontbreken van een aannemelijke, concrete en verifieerbare andersluidende verklaring niet anders dan dat hij daarvan wel op de hoogte was.

6.3.3.6.
De rollen van [medeverdachte 2] , [medeverdachte 4] , [medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en [verdachte]

Met de rechtbank overweegt het hof dat uit het dossier blijkt dat [medeverdachte 7] en [verdachte] zich in Spijkenisse bevonden ter uitvoering van het plan om [slachtoffer 10] van het leven te beroven. Uit het dossier kan echter niet worden afgeleid dat zij al tot een strafbaar begin van uitvoering waren gekomen. Zij zullen daarom worden vrijgesproken van het primair ten laste gelegde medeplegen van poging tot moord.

Omdat geen sprake is van een poging tot moord, zal ook [medeverdachte 14] van het aan hem primair tenlastegelegde worden vrijgesproken, terwijl [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] zullen worden vrijgesproken van het primair en het subsidiair tenlastegelegde.

Het hof zal [medeverdachte 14] ook vrijspreken van de aan hem subsidiair ten laste gelegde poging tot uitlokking van moord, omdat zich in het dossier geen bewijsmiddelen bevinden voor de in de tenlastelegging omschreven uitlokkingshandelingen.

6.3.3.6.1.
[medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en [verdachte]

Het hof acht wel wettig en overtuigend bewezen dat [medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en [verdachte] zich tezamen en in vereniging schuldig hebben gemaakt aan voorbereidingshandelingen voor moord, wat aan [medeverdachte 14] meer subsidiair is ten laste gelegd en aan [medeverdachte 7] en [verdachte] subsidiair is ten laste gelegd.

Uit de bewijsmiddelen blijkt dat de (bestel)bus waarvan [medeverdachte 7] en [verdachte] die avond gebruikmaakten, bestemd was tot de uitvoering van de voorgenomen liquidatie. Daarmee is ten aanzien van die auto voldaan aan het vereiste dat het object waarop een voorbereidingshandeling betrekking heeft, moet zijn bestemd tot het begaan van het misdrijf dat is voorbereid (zie HR 7 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1198 en HR 8 september 2020, ECLI:NL:HR:1380). Gelet op de nauwe en bewuste samenwerking tussen [medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en [verdachte] , waarbij de bijdrage van ieder van hen van voldoende gewicht is geweest voor de kwalificatie medeplegen, kan het voorhanden hebben van deze bus ook aan [medeverdachte 14] worden toegerekend.

Uit het dossier blijkt ook dat [medeverdachte 14] die avond een PGP-telefoon voorhanden heeft gehad, waarmee hij rond het tijdstip van de geplande liquidatie met [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] communiceerde over de uitvoering daarvan. Hiermee is ook voor deze PGP-telefoon voldaan aan het hiervoor genoemde bestemmingsvereiste. Niet is gebleken dat [medeverdachte 7] en/of [verdachte] die avond een PGP-telefoon voorhanden hebben gehad, zodat zij van het voorhanden hebben daarvan worden vrijgesproken.

Dat de andere mobiele telefoons die [medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en/of [verdachte] die avond voorhanden hebben gehad waren bestemd tot de uitvoering van de voorgenomen liquidatie, als bedoeld in de hiervoor aangehaalde rechtspraak, is niet gebleken. Het voorhanden hebben van deze telefoons kan daarom zonder meer niet als een voorbereidingshandeling worden gekwalificeerd, zodat ook van dit onderdeel van de tenlastelegging wordt vrijgesproken.

6.3.3.6.2.
[medeverdachte 2] en [medeverdachte 4]

Wettig en overtuigend is bewezen dat [medeverdachte 2] en [medeverdachte 4] zich schuldig hebben gemaakt aan het meer subsidiair ten laste gelegde medeplegen van een poging tot uitlokking van het medeplegen van moord.

Bij [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] is net als bij [medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en [verdachte] sprake geweest van voorbedachte raad. Sprake was van een samenwerkingsverband tussen de criminele organisatie van [medeverdachte 14] en de criminele organisatie van de opdrachtgever, waarbij [medeverdachte 14] in opdracht van de organisatie van deze opdrachtgever liquidaties uitvoerde en waarbij [medeverdachte 2] en [medeverdachte 4] voor [medeverdachte 14] als contactpersoon van die organisatie optraden. Het hof verwijst in dit verband naar de bewijsmiddelen zoals besproken bij het lidmaatschap van de criminele organisatie. Het dossier bevat geen aanknopingspunten dat in afwijking van de gebruikelijke gang van zaken [medeverdachte 2] en [medeverdachte 4] in deze kwestie voor zichzelf zouden hebben gehandeld. Het hof wijst hiervoor op de deelname aan de chats van 9 maart 2017 door ‘ENEMY FOR ALL MOTHERFUCKER’. Zoals eerder overwogen, vond in deze fase van de samenwerking de communicatie tussen de opdrachtgever en [medeverdachte 14] nog niet rechtstreeks plaats, maar verliep zij via [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] . [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] waren dus een belangrijke schakel in het contact met de opdrachtgever. Het hof acht daarom bewezen dat sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen [medeverdachte 2] , [medeverdachte 4] en de opdrachtgever, waarbij de bijdrage van [medeverdachte 2] en [medeverdachte 4] elk van voldoende gewicht is geweest om van medeplegen te kunnen spreken.

6.3.3.7.
De rol van [medeverdachte 3]

Uit het dossier kan niet worden afgeleid dat er tot een strafbaar begin van uitvoering is gekomen. Dit betekent dat [medeverdachte 3] (alleen daarom al) zal worden vrijgesproken van het primair ten laste gelegde medeplegen van poging tot moord.

Aan [medeverdachte 3] is subsidiair ten laste gelegd dat hij ter voorbereiding van de moord op [slachtoffer 10] een telefoon, een PGP-telefoon en/of een bus bestemd tot het begaan van dat misdrijf heeft verworven, heeft vervaardigd en/of voorhanden heeft gehad. Het dossier bevat geen aanknopingspunten voor het oordeel dat [medeverdachte 3] voor de uitvoering van de moord op [slachtoffer 10] een (PGP-)telefoon heeft verworven, vervaardigd of voorhanden heeft gehad. Evenmin kan uit het dossier met een voldoende mate van zekerheid worden afgeleid dat hij op

9 maart 2017 samen met [medeverdachte 7] en [verdachte] in de bestelbus heeft gezeten, dan wel dat hij op andere wijze die bestelbus heeft verworven, vervaardigd of voorhanden heeft gehad. De verklaring van [kroongetuige] over een mogelijke rol van [medeverdachte 3] is te weinig concreet en wordt onvoldoende ondersteund door andere bewijsmiddelen om op basis daarvan tot een bewezenverklaring te komen.

[medeverdachte 3] zal daarom worden vrijgesproken van de aan hem ten laste gelegde feiten van zaaksdossier Barbera.

6.3.4.

ARFORD

Het hof leidt uit de inhoud van de bewijsmiddelen de volgende gang van zaken af.

6.3.4.1.
De aangetroffen chats

Op 16 maart 2017 vindt er vanaf ongeveer 16.41 uur een PGP-chatgesprek plaats tussen

‘C murder’, veredeld als [medeverdachte 14] , en ‘The wizzard’, veredeld als [medeverdachte 2] . [medeverdachte 2] stuurt een foto en zegt “die 2” en geeft als adres [adres] . Op een harde schijf die onder [medeverdachte 14] in beslag is genomen staan twee foto’s die op 16 maart 2017 om 19.07 uur en 19.08 uur van een mobiele telefoon zijn gemaakt. Via het genoemde adres komt de politie uit bij

[slachtoffer 14] , mede omdat zijn vriendin en hun kind op dat adres woonden.

[slachtoffer 14] herkent zichzelf op een van de door [medeverdachte 2] gestuurde foto’s. Zijn vriend [slachtoffer 5] herkent zichzelf van de andere foto. [medeverdachte 2] geeft [medeverdachte 14] nog de volgende informatie: “vrouw rijdt zwarte golf 6 met zwarte velgen blondje en heeft dochtertje 2 a 3 jaar”, “niet in die straat staan want hij ziet alles als hij thuis is”, “rijdt meestal vanaf de [adres] de [adres] in na [adres] , dan verder na [adres] , komt vanaf de [adres] meestal!”, “hij woont op 3 hoog witte luxa flex daar kan hij heel stiekem door kijken zonder dat je het door hebt bro”, “hij gaat meestal via die deur rechts als je in de straat komt rijden soort brandtrapje niet bij de hoofdingang”, “hij traint ook bij die [sportschool] bij [sportschool] is 3 min lopen van z’n huis!”, “z’n vrouw werkt tot 3 uur” en “weet ook waar ze eten in West, tussen 5 en 7 uur”. [slachtoffer 14] herkent zichzelf in deze informatie als de persoon om wie het gaat.

Zowel [slachtoffer 14] als [slachtoffer 5] geeft aan dat er maar één persoon is die over al deze informatie beschikt. Het gaat om een persoon met wie zij tot voorheen dagelijks samen waren en die zij ‘ [bijnaam medeverdachte 2] ’ noemen. [slachtoffer 14] wijst [medeverdachte 2] op een foto aan als de persoon die hij kent als die ‘ [bijnaam medeverdachte 2] ’.

[medeverdachte 2] laat aan [medeverdachte 14] weten dat de prijs voor de twee mannen “140 allebei op snelheid 160” is. [medeverdachte 14] mag deze personen ook een “drive by geven”. Volgens [medeverdachte 2] stapt “hij uit voor zijn deur”, dan moet [medeverdachte 14] “hem pakken”. Als ze “met z’n 3tjes zijn ook”, dan “Pak je ze alle 3”. [medeverdachte 14] mag hem ook pakken “als hij naar huis loopt van gym”. [medeverdachte 2] tipt nog dat ze “in die hoofdstraat tegen over [sportschool] moeten staan, zie je iedereen erin of eruit rijden”.

Het hof stelt op basis hiervan vast dat [medeverdachte 2] via de chat een opdracht tot het liquideren van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] uitzet, daarover inlichtingen aan [medeverdachte 14] verschaft en er een prijs van € 140.000,- of € 160.000,- tegenover zet.

Later in het chatgesprek laat [medeverdachte 2] aan [medeverdachte 14] weten dat het als het “vandaag niks is dan morgen op scherp” en dat “deze binnen nu en paar dagen max klaar moet zijn”. [medeverdachte 14] antwoordt dat hij het “morgen 200% doet”, “als sportschool klopt of niet klopt hebben we savonds nog”. Hij “laat ze morgen hele dag daar zijn”. Ook noemt [medeverdachte 14] dat ze in een bus kunnen om te ‘timeren’ (observeren) en heeft hij het over een Clio.

6.3.4.2.
De aanhouding van verdachten en het aantreffen van goederen

Op 17 maart 2017 omstreeks 15.45 uur werden [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] bij de ingang van het Amstelpark aan de [adres] tegenover de [sportschool] aan de [sportschool] aangetroffen. Eerst enige tijd [medeverdachte 7] en [verdachte] en daarna ook [medeverdachte 3] hielden zich daar op en waren met elkaar aan het praten. Daarbij keken [medeverdachte 7] en [medeverdachte 3] geregeld in de richting van de bloemenkiosk, met in het verlengde daarvan zichtbaar de [sportschool] aan de

[adres] . Op een gegeven moment liepen zij naar een parkeerplaats en reden zij weg in een gestolen Renault Clio met valse kentekenplaten. De politie heeft hen vervolgens gecontroleerd en daarna aangehouden.

Tijdens de fouillering van [verdachte] werd een sleutel aangetroffen van een gestolen Volkswagen Caddy met valse kentekenplaten, die naast de Renault Clio op de parkeerplaats stond. Een Volkswagen Caddy is een bestelauto. In deze bestelauto bevonden zich meerdere wapens: twee automatische aanvalsgeweren (waarvan één met ontbrekende onderdelen) en twee pistolen, een geluidsdemper die op een van de pistolen paste en munitie voor de aanvalsgeweren en de pistolen. Daarnaast bevonden zich in de bestelauto een bivakmuts, een jerrycan en twee flessen motorbenzine. Die omstandigheden hebben alle kenmerken van een voorgenomen liquidatie waarbij de vluchtauto in brand wordt gestoken om eventuele sporen te vernietigen en de opsporing van de daders te bemoeilijken. Op een deel van de goederen is het DNA van [verdachte] en [medeverdachte 7] aangetroffen. Ook werd er een tv in de bestelbus aangetroffen. Daarop zat een handafdruk van [medeverdachte 3] . De kroongetuige heeft verklaard dat leden van Caloh Wagoh wapens in tv’s verstopten. Ook [medeverdachte 3] heeft dat verklaard. Hij heeft in dat verband ook verklaard dat hij zelf wapens inbouwde.

Tijdens de fouillering van [medeverdachte 7] is een PGP-toestel aangetroffen. Uit de uitgelezen data van dit toestel blijkt dat er op 17 maart 2017 164 berichten zijn gewisseld met een PGPaccount van [medeverdachte 14] . Er zijn ook vlak voor de aanhouding nog berichten gewisseld met dat account.

Het hof leidt hieruit af dat [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] op 17 maart 2017 bezig waren met de voorbereiding van de liquidatie van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] en dat zij daarbij in nauw contact stonden met [medeverdachte 14] , die de opdracht tot het liquideren van deze personen eerder van [medeverdachte 2] had aangenomen. In dit verband is ook van belang dat de plek waar [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] zijn aangetroffen precies de locatie is die [medeverdachte 2] in de chat met [medeverdachte 14] noemt als de plek waar hij moet staan. Dat maakt ook andere aangevoerde scenario’s, waaronder de overdracht van wapens na een filmopname, onaannemelijk.

6.3.4.3.
De rol van [medeverdachte 2]

Aan [medeverdachte 2] is primair het medeplegen van een poging tot moord en subsidiair het uitlokken van het medeplegen van een poging tot moord ten laste gelegd. Van een strafbare poging is pas sprake als er een begin is gemaakt met de uitvoering van het voorgenomen misdrijf. Daarvoor is vereist dat er een handeling is geweest die direct was gericht op de voltooiing van het delict. Op het moment dat [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] werden aangehouden, was van een dergelijke handeling nog geen sprake. Dit betekent dat geen sprake is van een strafbare poging. Het hof spreekt [medeverdachte 2] daarom vrij van het primair en subsidiair tenlastegelegde.

Meer subsidiair is aan [medeverdachte 2] ten laste gelegd dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van een poging tot het uitlokken van het medeplegen van moord. Het hof acht dit feit wettig en overtuigend bewezen.

Uit de hiervoor weergegeven feiten en omstandigheden blijkt dat [medeverdachte 2] aan [medeverdachte 14] heeft laten weten dat hij [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] wilde laten liquideren en dat hij geld in het vooruitzicht heeft gesteld voor deze liquidatie door [medeverdachte 14] “140 allebei op snelheid 160” te bieden. Verder heeft hij inlichtingen over [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] ten behoeve van de liquidatie aan [medeverdachte 14] verstrekt.

Uit de chat van 16 maart 2017 tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] blijkt dat het opzet van [medeverdachte 2] was gericht op de dood van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] . Het openbaar ministerie heeft gesteld dat uit het chatgesprek verder blijkt dat [medeverdachte 2] op de koop toenam dat [slachtoffer 13] (de dochter van [slachtoffer 14] ) en/of [slachtoffer 20] (de partner van [slachtoffer 14] ) bij de liquidatie om het leven zouden kunnen komen. Volgens de rechtbank berust deze opvatting op een onjuiste lezing van het chatbericht en zou met “Pak je ze alle 3” worden bedoeld: [slachtoffer 14] , [slachtoffer 5] en een eventuele taxichauffeur.

Het hof is van oordeel dat niet met zekerheid uit de chats valt af te leiden wie er bedoeld worden met “alle 3”. Wat er wél met zekerheid uit valt af te leiden is dat [medeverdachte 2] ‘collateral damage’ niet schuwt. Sterker nog, hij geeft aan dat er meer slachtoffers mogen vallen dan alleen de beoogde doelwitten. Omdat niet met zekerheid valt vast te stellen dat met “alle 3” [slachtoffer 14] , zijn partner en zijn dochter worden bedoeld, zal het hof net als de rechtbank [medeverdachte 2] wel vrijspreken van de ten laste gelegde poging tot uitlokking van de moord op de partner en dochter van [slachtoffer 14] .

Uit het dossier blijkt verder dat er sprake was van een samenwerkingsverband tussen de criminele organisatie van [medeverdachte 14] en de criminele organisatie van de opdrachtgever, waarbij [medeverdachte 14] in opdracht van die opdrachtgever liquidaties uitvoerde. In dit verband wordt verwezen naar de bewijsmiddelen zoals besproken in de overwegingen over de criminele organisatie. Het dossier bevat geen aanknopingspunt voor het oordeel dat in afwijking van de gebruikelijke gang van zaken [medeverdachte 2] in deze zaak voor zichzelf heeft gehandeld. In deze fase van de samenwerking verliep de communicatie tussen de vermoedelijke opdrachtgever en [medeverdachte 14] (nog) niet rechtstreeks met de opdrachtgever maar via ( [medeverdachte 4] en) [medeverdachte 2] , zodat [medeverdachte 2] een belangrijke schakel was in het contact met de opdrachtgever. Het hof acht daarom bewezen dat sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen [medeverdachte 2] en ten minste één mededader uit de organisatie van de opdrachtgever, waarbij de bijdrage van [medeverdachte 2] van voldoende gewicht was om de kwalificatie medeplegen te rechtvaardigen.

Er was bij [medeverdachte 2] ook sprake van voorbedachte raad. Omdat de moord destijds niet daadwerkelijk is uitgevoerd, acht het hof op grond van het bovenstaande als gezegd het aan [medeverdachte 2] ten laste gelegde medeplegen van een poging tot uitlokking van het medeplegen van moord op [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] wettig en overtuigend bewezen.

6.3.4.4.
De rol van [medeverdachte 14]

Aan [medeverdachte 14] is primair het medeplegen van een poging tot moord en subsidiair het uitlokken van het medeplegen van een poging tot moord ten laste gelegd. Van een strafbare poging is pas sprake als er een begin is gemaakt met de uitvoering van het voorgenomen misdrijf. Daarvoor is vereist dat er een handeling is verricht die direct was gericht op de voltooiing van het delict. Op het moment dat [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] werden aangehouden, was van een dergelijke handeling nog geen sprake. Dit betekent dat ook geen sprake is van een strafbare poging. [medeverdachte 14] wordt daarom vrijgesproken van het primair en subsidiair tenlastegelegde.

[medeverdachte 14] wordt ook vrijgesproken van het meer subsidiair ten laste gelegde medeplegen van een poging tot het uitlokken van het medeplegen van moord, omdat uit het dossier niet blijkt dat [medeverdachte 14] met de specifieke in de tenlastelegging omschreven uitlokkingsmiddelen [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en/of [verdachte] heeft proberen uit te lokken tot het medeplegen van de moord op [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] .

Uit de bewijsmiddelen blijkt dat [medeverdachte 14] de opdracht tot het liquideren van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] heeft aangenomen via [medeverdachte 2] . Hij heeft met [medeverdachte 2] besproken hoe en waar deze liquidatie het beste kon plaatsvinden. Hij heeft de opdracht vervolgens uitgezet bij [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] . Daarbij heeft [medeverdachte 14] via een PGPtelefoon contact onderhouden met in ieder geval [medeverdachte 7] en/of [verdachte] op het moment dat zij in de buurt waren van de plek waar een van de beoogde slachtoffers kon komen en de liquidatie eventueel zou kunnen worden uitgevoerd. Zij hadden daarbij de beschikking over vuurwapens met bijbehorende munitie en gestolen auto’s met valse kentekenplaten.

De liquidaties hebben niet daadwerkelijk plaatsgevonden. Het hof is van oordeel dat wel sprake is van het plegen van voorbereidingen daartoe. Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat [medeverdachte 14] zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van voorbereiding van de moord op [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] . Er is sprake van een nauwe en bewuste samenwerking tussen [medeverdachte 14] , [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] , waarbij de bijdrage van [medeverdachte 14] van voldoende gewicht is geweest om de kwalificatie medeplegen te rechtvaardigen.

Het hof acht het meest subsidiair ten laste gelegde feit dan ook wettig en overtuigend bewezen, met dien verstande dat [medeverdachte 14] wordt vrijgesproken van het voorhanden hebben van PGP-telefoons. Omdat niet is komen vast te staan dat deze PGP-telefoons bestemd waren tot het begaan van het misdrijf – het uitvoeren van de voorgenomen liquidatie(s) – is niet voldaan aan het vereiste dat het object waarop een in artikel 46 van het Wetboek van Strafrecht genoemde gedraging betrekking heeft, is bestemd tot het begaan van het misdrijf dat is voorbereid (zie HR 7 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1198).

[medeverdachte 14] heeft verklaard dat de aangetroffen wapens waren gebruikt voor de documentaire die hij aan het maken was en niet waren bestemd voor het plegen van een liquidatie. Hij had geregeld dat de wapens zouden worden teruggebracht. Het hof acht deze verklaring in het licht van het beschikbare bewijsmateriaal niet aannemelijk geworden. Daarbij komt dat de [getuige 14] heeft verklaard dat hij de op 17 maart 2017 inbeslaggenomen wapens niet herkent als voorwerpen die zijn gebruikt bij filmopnames en deze niet eerder heeft gezien.

6.3.4.5.
De rol van [medeverdachte 3]

Aan [medeverdachte 3] is primair het medeplegen van een poging tot moord ten laste gelegd. Van een strafbare poging is pas sprake als er een begin is gemaakt met de uitvoering van het voorgenomen misdrijf. Daarvoor is vereist dat er een handeling is verricht die direct was gericht op de voltooiing van het delict. Op het moment dat [medeverdachte 3] samen met [medeverdachte 7] en [verdachte] werd aangehouden, was van een dergelijke handeling nog geen sprake. Dit betekent dat geen sprake is van een strafbare poging. [medeverdachte 3] wordt daarom vrijgesproken van het primair tenlastegelegde.

Het hof stelt op basis van de bewijsmiddelen vast dat [medeverdachte 3] bezig was met de voorbereiding van de liquidatie van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] . [medeverdachte 3] heeft opdracht gegeven een tv naar [verdachte] (‘ [naam gelijkend op verdachte] ’) te laten brengen, wat op 16 maart 2017 ook is gebeurd. Hij was op 17 maart 2017 samen met [medeverdachte 7] en [verdachte] aanwezig op de door [medeverdachte 14] besproken plek en hij had daarbij samen met [medeverdachte 7] en [verdachte] de beschikking over gestolen voertuigen met valse kentekenplaten. In de Volkswagen Caddy lagen bovendien vuurwapens met bijbehorende munitie, plastic flessen en een jerrycan met benzine. Deze laatste twee voorwerpen kunnen worden gebruikt om een vluchtauto in brand te steken. Er is in de Volkswagen Caddy ook een televisietoestel met een handpalmafdruk van [medeverdachte 3] aangetroffen. Zowel [kroongetuige] als [medeverdachte 3] heeft verklaard dat er vaker televisies/televisieschermen werden gebruikt om daarin wapens te verstoppen/vervoeren.

[medeverdachte 3] heeft verklaard dat hij op geen enkele wijze betrokken was bij de voorbereiding van een liquidatie op 17 maart 2017, dat hij alleen naar Amsterdam was gekomen om [medeverdachte 7] en [verdachte] op te halen, dat hij niet wist dat hij in een gestolen auto reed en dat hij ook geen enkele betrokkenheid had bij de aangetroffen wapens. De verdediging van [medeverdachte 3] heeft ook aangevoerd dat de aangetroffen wapens ook voor een ander misdadig doel dan een liquidatie gebruikt hadden kunnen worden.

Het hof volgt [medeverdachte 3] hierin niet. De gedragingen van [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] op 17 maart 2017 in combinatie met de PGP-berichten tussen ‘The wizzard’ en ‘C murder’ laten geen andere conclusie toe dan dat zij bezig waren om een moord op [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] voor te bereiden. In de chats tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] over de liquidatie van

[slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] wordt gezegd dat het “200%” de bedoeling was dat het 17 maart 2017 zou gebeuren en dat [medeverdachte 14] ze daar de hele dag zou laten staan. Daarnaast waren alle benodigdheden voor een liquidatie die dag voorhanden.

Het is wettig en overtuigend bewezen dat [medeverdachte 3] zich schuldig heeft gemaakt aan het subsidiair aan hem ten laste gelegde medeplegen met [medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en [verdachte] van het voorbereiden van moord, met dien verstande dat hij wordt vrijgesproken van het voorhanden hebben van PGPtelefoons. Omdat niet is komen vast te staan dat deze

PGP-telefoons bestemd waren tot het begaan van het misdrijf – het uitvoeren van de voorgenomen liquidatie(s) – is niet voldaan aan het vereiste dat het object waarop een in artikel 46 van het Wetboek van Strafrecht genoemde gedraging betrekking heeft, is bestemd tot het begaan van het misdrijf dat is voorbereid (zie HR 7 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1198).

6.3.4.6.
De rol van [medeverdachte 7]

Aan [medeverdachte 7] is primair het medeplegen van een poging tot moord ten laste gelegd. Van een strafbare poging is pas sprake als er een begin is gemaakt met de uitvoering van het voorgenomen misdrijf. Daarvoor is vereist dat er een handeling is verricht die direct was gericht op de voltooiing van het delict. Op het moment dat [medeverdachte 7] samen met [medeverdachte 3] en [verdachte] werd aangehouden, was van een dergelijke handeling nog geen sprake. Dit betekent dat geen sprake is van een strafbare poging. [medeverdachte 7] wordt daarom vrijgesproken van het primair tenlastegelegde.

Het hof stelt op basis van de bewijsmiddelen vast dat [medeverdachte 7] bezig was met de voorbereiding van de liquidatie van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] . Hij was samen met [verdachte] en – na enige tijd – ook met [medeverdachte 3] aanwezig op de door [medeverdachte 14] besproken plek. Ze hadden op dat moment de beschikking over gestolen voertuigen met valse kentekenplaten en vuurwapens met bijbehorende munitie. In de Volkswagen Caddy waren ook plastic flessen en een jerrycan met benzine voorhanden, die kunnen worden gebruikt om een vluchtauto in brand te steken.

[medeverdachte 7] heeft verklaard dat hij geen wetenschap had van een voorgenomen liquidatie en dat hij daar ook verder op geen enkele wijze bij was betrokken. Het hof volgt [medeverdachte 7] hierin niet. De gedragingen van [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] op 17 maart 2017 in combinatie met de

PGP-berichten tussen ‘The wizzard’ en ‘C murder’ laten geen andere conclusie toe dan dat zij bezig waren om een moord op [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] voor te bereiden. In de chats tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] over de liquidatie van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] wordt gezegd dat het “200%” de bedoeling was dat het 17 maart 2017 zou gebeuren en dat [medeverdachte 14] ze daar de hele dag zou laten staan. Daarnaast waren alle benodigdheden voor een liquidatie die dag aanwezig en stonden in ieder geval [medeverdachte 7] en [verdachte] via de aangetroffen PGP die dag tot het moment van de aanhouding in contact met [medeverdachte 14] . Bovendien heeft [medeverdachte 7] zich, zoals is vastgesteld in het zaaksdossier Barbera, kort daarvoor samen met onder meer [verdachte] schuldig gemaakt aan het voorbereiden van een andere liquidatie. De stelling van [medeverdachte 7] dat hij niet op de hoogte was van de voorgenomen liquidatie wordt weersproken door de bewijsmiddelen.

Het verweer dat de aangetroffen wapens ook voor een ander misdadig doel dan een liquidatie gebruikt hadden kunnen worden, kan om dezelfde redenen evenmin slagen. Hierbij is ook van belang dat op geen enkele manier is gebleken of aannemelijk geworden om wat voor ander misdadig doel het dan wel zou gaan.

Wettig en overtuigend is bewezen dat [medeverdachte 7] zich samen met [medeverdachte 14] , [medeverdachte 3] en [verdachte] schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van het voorbereiden van moord, met dien verstande dat hij wordt vrijgesproken van het voorhanden hebben van PGP-telefoons. Omdat niet is komen vast te staan dat deze PGPtelefoons bestemd waren tot het begaan van het misdrijf – de uitvoering van de voorgenomen liquidatie(s) – is niet voldaan aan het vereiste dat het object waarop een in artikel 46 van het Wetboek van Strafrecht genoemde gedraging betrekking heeft, is bestemd tot het begaan van het misdrijf dat is voorbereid (zie HR 7 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1198).

6.3.4.7.
De rol van [verdachte]

Aan [verdachte] is primair het medeplegen van een poging tot moord ten laste gelegd. Van een strafbare poging is pas sprake als er een begin is gemaakt met de uitvoering van het voorgenomen misdrijf. Daarvoor is vereist dat er een handeling is verricht die direct was gericht op de voltooiing van het delict. Op het moment dat [verdachte] samen met [medeverdachte 3] en [medeverdachte 7] werd aangehouden, was van een dergelijke handeling nog geen sprake. Dit betekent dat geen sprake is van een strafbare poging. [verdachte] wordt daarom vrijgesproken van het primair tenlastegelegde.

Het hof stelt op basis van de bewijsmiddelen vast dat [verdachte] bezig was met de voorbereiding van de liquidatie van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] . Hij was samen met [medeverdachte 7] en – na enige tijd – ook met [medeverdachte 3] aanwezig op de door [medeverdachte 14] besproken plek. Ze hadden op dat moment de beschikking over gestolen voertuigen met valse kentekenplaten en vuurwapens met bijbehorende munitie. In de Volkswagen Caddy waren ook plastic flessen en een jerrycan met benzine voorhanden, die kunnen worden gebruikt om een vluchtauto in brand te steken.

[verdachte] heeft verklaard dat hem is gevraagd of hij de auto waarin later de wapens zijn aangetroffen naar Amsterdam wilde rijden en op een parkeerplaats bij het Amstelpark [
het hof begrijpt: [adres]] wilde neerzetten. Vervolgens moest hij richting de ingang van het park lopen waar iemand de sleutel zou komen ophalen. [verdachte] wist naar eigen zeggen niet waarom hij de auto daar moest neerzetten en dacht dat dit mogelijk te maken had met opnames voor een pilotfilm.

Het hof volgt [verdachte] hierin niet. De gedragingen van [medeverdachte 3] , [medeverdachte 7] en [verdachte] op 17 maart 2017 in combinatie met de PGP-berichten tussen ‘The wizzard’ en ‘C murder’ laten geen andere conclusie toe dan dat zij bezig waren om een moord op [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] voor te bereiden. In de chats tussen [medeverdachte 14] en [medeverdachte 2] over de liquidatie van [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] wordt gezegd dat het “200%” de bedoeling was dat het 17 maart 2017 zou gebeuren en dat [medeverdachte 14] ze daar de hele dag zou laten staan. Daarnaast waren alle benodigdheden voor een liquidatie die dag aanwezig en stonden in ieder geval [medeverdachte 7] en [verdachte] via de aangetroffen PGP die dag tot het moment van de aanhouding in contact met [medeverdachte 14] . Het hof betrekt hierbij ook nog dat [verdachte] , zoals is vastgesteld in het zaaksdossier Barbera, zich kort daarvoor samen met – onder meer – [medeverdachte 7] heeft schuldig gemaakt aan het voorbereiden van eveneens een liquidatie.

Dat de aangetroffen wapens mogelijk ook voor een ander misdadig doel gebruikt hadden kunnen worden dan een liquidatie is, gelet op al het voorgaande, evenmin aannemelijk geworden. Het hof overweegt in dit licht nog dat op geen enkele wijze is gebleken of aannemelijk geworden om wat voor ander misdadig doel het dan wel zou gaan. Tot slot geldt ook dat niet aannemelijk is geworden dat [verdachte] dacht of had kunnen denken dat de inbeslaggenomen wapens mogelijkerwijs bestemd waren voor opnames van een pilotfilm [
naar het hof begrijpt die van [medeverdachte 14]], alleen al vanwege het ontbreken van enige onderbouwing van die verklaring van [verdachte] .

Gelet op het bovenstaande is wettig en overtuigend bewezen dat [verdachte] zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van het voorbereiden van moord met [medeverdachte 14] , [medeverdachte 7] en [medeverdachte 3] , met dien verstande dat hij wordt vrijgesproken van de in de tenlastelegging genoemde

PGP-telefoons. Omdat niet is komen vast te staan dat deze PGP-telefoons bestemd waren tot het begaan van het misdrijf – de uitvoering van de voorgenomen liquidatie(s) – is niet voldaan aan het vereiste dat het object waarop een in artikel 46 van het Wetboek van Strafrecht genoemde gedraging betrekking heeft, is bestemd tot het begaan van het misdrijf dat is voorbereid (zie HR 7 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1198).

Van belang is tot slot nog dat een belangrijk onderdeel van de bewezenverklaring het voorhanden hebben van wapens en bijbehorende munitie betreft. Daarvoor is [verdachte] in de zaak 13Armonk in 2017 apart bestraft. Het hof zal, zoals hierna bij de strafmaatoverwegingen nader wordt overwogen, de straf die aan [verdachte] is opgelegd in de zaak 13Armonk in mindering brengen op de straf die het anders van plan was geweest op te leggen.

6.3.5.

CRIMINELE ORGANISATIE (140 SR)

6.3.5.1.
De criminele organisatie

De tenlastelegging houdt in dat sprake was van een criminele organisatie die, kort gezegd, tot oogmerk had het plegen van moord, het voorbereiden van moord en het bezit van vuurwapens en munitie.

Het hof hanteert het volgende juridisch kader. Onder een organisatie moet worden verstaan een samenwerkingsverband tussen ten minste twee personen met een zekere duurzaamheid en structuur. Niet vereist is dat daarbij komt vast te staan dat elke deelnemer aan deze organisatie heeft samengewerkt met, althans bekend is geweest met alle andere deelnemers, of dat de samenstelling van het samenwerkingsverband steeds dezelfde is

(zie HR 22 januari 2008, ECLI:NL:HR:2008:BB7134). Het oogmerk van de organisatie moet zijn gericht op het plegen van meer misdrijven (zie HR 15 juni 2010, ECLI:NL:HR:2010:BK6148). Oogmerk op het plegen van één misdrijf is dus onvoldoende. Voor het bewijs van dat oogmerk – waartoe ook het naaste doel dat de organisatie nastreeft moet worden gerekend – zal onder meer betekenis kunnen toekomen aan misdrijven die in het kader van de organisatie al zijn gepleegd, aan het meer duurzaam of gestructureerde karakter van de samenwerking, zoals daarvan kan blijken uit de onderlinge verdeling van werkzaamheden of onderlinge afstemming van activiteiten van deelnemers binnen de organisatie met het oog op het bereiken van het gemeenschappelijke doel van de organisatie, en, meer algemeen, aan de planmatigheid of stelselmatigheid van de met het oog op dit doel verrichte activiteiten van deelnemers binnen de organisatie (zie HR 15 mei 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA0502).

Op grond van de inhoud van de bewijsmiddelen in de diverse deelonderzoeken en wat daarover in het kader van de verschillende deelonderzoeken is overwogen, en ook op grond van de aanvullende bewijsmiddelen over de criminele organisatie en bijlage 3 bij dit arrest (veredelingen en identificaties) komt het hof tot de conclusie dat sprake was van een duurzaam en gestructureerd samenwerkingsverband dat zich gedurende meer dan een jaar in wisselende samenstelling maar met een vaste kern, heeft beziggehouden met het plegen van liquidaties dan wel voorbereidingen daartoe, alsmede het bezit van vuurwapens en munitie.

Sleutelfiguur van de criminele organisatie was [medeverdachte 14] . Hij organiseerde liquidaties en maakte daarvoor gebruik van personen uit zijn netwerk. Veel van die personen waren op een of andere manier verbonden met motorclub Caloh Wagoh. Toch kan Caloh Wagoh niet met de criminele organisatie worden vereenzelvigd. Aan de criminele organisatie werd ook deelgenomen door personen die niet of nauwelijks met Caloh Wagoh te maken hadden. Andersom was niet elk lid van Caloh Wagoh bij de activiteiten van de criminele organisatie betrokken.

De opdrachten tot liquidatie werden verstrekt door meerdere opdrachtgevers. Drie van de vijf in het dossier Eris behandelde moordonderzoeken zijn uitgevoerd in opdracht van één organisatie. Vanuit diezelfde organisatie zijn ook tal van opdrachten verstrekt tot het vermoorden van andere personen. Deze opdrachten hebben niet geleid tot voltooide liquidaties, maar wel tot voorbereidingen dan wel pogingen daartoe. Ook is er opdracht gegeven tot het beschieten van een huis in Doorn.

Het contact met die organisatie werd onderhouden via PGP-telefoons met de accountnamen ‘The wizzard’ en ‘B.I.G’. Zowel bij [medeverdachte 2] als [medeverdachte 4] gaat het om meerdere berichten over liquidaties die door hen zijn (door)gestuurd aan [medeverdachte 14] in de periode dat zij over het account ‘The wizzard’ of ‘B.I.G’ beschikten. Er was sprake van een duurzame samenwerking met [medeverdachte 14] . Om die reden maken de personen uit de organisatie van de opdrachtgever die regelmatig contact hadden met [medeverdachte 14] ook deel uit van de criminele organisatie rondom [medeverdachte 14] .

De moorden op [slachtoffer 23] (deelonderzoek Langenhorst) en [slachtoffer 4] (deelonderzoek Lis) zijn uitgevoerd in opdracht van anderen. [medeverdachte 14] zorgde bij alle liquidaties voor teams die de liquidaties of daarmee samenhangende opdrachten gingen uitvoeren.

Veelzeggend over het professionele karakter van de criminele organisatie zijn de woorden van [medeverdachte 14] tegen [medeverdachte 2] in februari 2017 over de overname van de liquidatiewerkzaamheden van [medeverdachte 17] : “Ik zei geef die bv over”. In

december 2017 spraken [medeverdachte 14] en [medeverdachte 4] over het verder professionaliseren van hun organisatie, de taakverdeling en de vergroting van de efficiëntie van hun bedrijfsplan in 2018.

De leden van de organisatie maakten gebruik van PGP-toestellen om heimelijk met elkaar te kunnen communiceren. Ook maakten zij gebruik van (automatische) vuurwapens, (gestolen) voertuigen, valse kentekenplaten en lokkers, zoals in de afzonderlijke deelonderzoeken bewezen is verklaard. Verder werden wapens en auto’s ten behoeve van liquidaties verborgen in een loods in Mijdrecht en werden wapens ingebouwd in elektronische apparatuur. Ook werden er bij liquidaties gebruikte auto’s in brand gestoken.

Dat het oogmerk van de organisatie niet alleen zag op moord en de voorbereiding daarvan, maar ook op het bezit van vuurwapens en munitie, volgt al uit het feit dat voor liquidaties wapens en munitie noodzakelijk zijn. Hierbij roept het hof in herinnering dat volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad tot het oogmerk van de organisatie ook moet worden gerekend het naaste doel dat de organisatie nastreeft. Het plegen van liquidaties heeft als noodzakelijk en daarmee door de organisatie gewild gevolg dat ook overtredingen van de Wet wapens en munitie worden begaan. Een aantal delicten wordt niet in de tenlastelegging genoemd als doel van de organisatie, maar het plegen daarvan kan wel bijdragen aan het verwezenlijken van het in de tenlastelegging genoemde doel van de organisatie. Zo is het gebruik van gestolen auto’s en kentekenplaten en het in brand steken van auto’s na een liquidatie bedoeld om de opsporing van de daders te bemoeilijken. Daardoor kan de organisatie haar activiteiten voortzetten.

6.3.5.2.
De deelnemers aan de criminele organisatie

Het hof hanteert hierbij het volgende juridisch kader. Van deelneming aan een organisatie als bedoeld in artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht is slechts sprake als de verdachte:

behoort tot het samenwerkingsverband; en

een aandeel heeft in gedragingen die strekken tot of rechtstreeks verband houden met de verwezenlijking van het oogmerk van de organisatie, dan wel deze gedragingen ondersteunt.

(HR 10 februari 2015, ECLI:NL:HR:2015:264.)

In het bestanddeel ‘deelneming aan’ een organisatie als bedoeld in artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht ligt ook een opzetvereiste van de verdachte besloten. Redelijke wetsuitleg brengt volgens de Hoge Raad mee dat voor ‘deelneming’ voldoende is dat de verdachte in zijn algemeenheid weet (in de zin van onvoorwaardelijk opzet) dat de organisatie tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven. Niet vereist is dat de verdachte wetenschap heeft van een of meer concrete misdrijven die door de organisatie worden beoogd (zie HR 18 november 1997, ECLI:NL:HR:1998:ZD0858). Ook hoeft de verdachte geen opzet op die concrete misdrijven te hebben (zie HR 8 oktober 2002, ECLI:NL:HR:2002:AE5651). Niet is vereist dat een deelnemer weet hoe de organisatie is samengesteld.

6.3.5.2.1.
De rol van [verdachte]

De verdediging van [verdachte] heeft geconcludeerd tot vrijspraak van dit feit, omdat [verdachte] geen wetenschap van het oogmerk van de criminele organisatie had.

Het hof volgt de verdediging hierin niet. Dat [verdachte] heeft deelgenomen aan de criminele organisatie en dat hij wist dat de organisatie het plegen van liquidaties en aanverwante misdrijven tot oogmerk had, volgt naar het oordeel van het hof genoegzaam uit wat hiervoor is overwogen in de deelonderzoeken Barbera en Arford. Ook heeft het hof de hiervoor opgenomen overwegingen met aanvullende bewijsmiddelen over de criminele organisatie in zijn oordeel betrokken.

Het hof acht bewezen dat [verdachte] in de periode van 1 maart 2017 (deelonderzoek Barbera) tot en met 17 maart 2017 (aanhouding [verdachte] in deelonderzoek Arford) heeft deelgenomen aan de criminele organisatie. [verdachte] heeft als deelnemer aan de voorbereiding van de liquidaties van [slachtoffer 14] , [slachtoffer 5] en [slachtoffer 10] een belangrijke bijdrage geleverd aan de doelstelling van de criminele organisatie. Hij heeft hierbij nauw samengewerkt met [medeverdachte 7] . Hoewel uit het deelonderzoek Charon blijkt dat [verdachte] sinds begin februari 2017 rechtstreeks onder [medeverdachte 14] viel en klussen voor hem deed zoals het in brand steken van de vluchtauto na de liquidatie op [slachtoffer 11] , kan hieruit niet worden afgeleid dat hij op dat moment al wetenschap had van de organisatie. Die wetenschap blijkt wel uit de dossiers Barbera en Arford. Het ging hierbij om professionele voorbereidingen voor liquidaties, met onder meer vluchtauto’s en wapens en met een sturende rol van [medeverdachte 14] . Dat [verdachte] wellicht niet van alle details op de hoogte werd gesteld, doet daaraan niet af. [verdachte] is niet uit eigen beweging gestopt, maar omdat hij werd aangehouden en twee jaren gedetineerd is geweest.

7.DE BEWEZENVERKLARING

Door wettige bewijsmiddelen, waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat [verdachte] :

Ten aanzien van de deelonderzoeken Arford en Barbera (16-659124-19)

Subsidiair:

hij op een of meer tijdstippenin
of omstreeksde periode van
januari16 maart 2017 tot en met 17 maart 2017 te Amsterdam,
althans in Nederland,tezamen en in vereniging met
een of meeranderen,
althans alleen, (telkens)ter voorbereiding van het misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld, te weten moord op [slachtoffer 14] en
/of [slachtoffer 13] en/of [slachtoffer 20] en/of[slachtoffer 5] (hetgeen een misdrijf genoemd in artikel 289 Wetboek van Strafrecht oplevert), opzettelijk
een of meervoorwerpen en
/of stoffen en/of informatiedragers en/ofvervoermiddelen, te weten:

een of meervuurwapens en
/of
een of meer (gestolen
)auto’s
en/of

-
een of meer PGP telefoons

bestemd tot het begaan van dat misdrijf,
heeft verworven, heeft vervaardigd en/ofvoorhanden heeft gehad;

Subsidiair:

hij op een of meer tijdstippenin
of omstreeksde periode van
januari7 maart 2017 tot en met 9 maart 2017 te Spijkenisse,
althans in Nederland,tezamen en in vereniging met
een of meeranderen,
althans alleen, (telkens)ter voorbereiding van het misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van acht jaren of meer is gesteld, te weten moord op die man uit Roermond ( [slachtoffer 10] ) (hetgeen een misdrijf genoemd in artikel 289 Wetboek van Strafrecht oplevert), opzettelijk een
of meer voorwerpen en/of stoffen en/of informatiedragers en/ofvervoermiddel
en, te weten

-
een of meer PGP telefoon(s) en/of

- een bestelbus
(althans een vervoersmiddel) en/of

-
telefoon(s)

bestemd tot het begaan van dat misdrijf,
heeft verworven, heeft vervaardigd en/ofvoorhanden heeft gehad;

Ten aanzien van het deelonderzoek Criminele organisatie (16-659041-20)

hij op een of meer tijdstippenin
of omstreeksde periode van 1
januarimaart 2017 tot en met
21 november 201817 maart 2017
te ‘s-Gravenhage en/of Leiden en/of Almere en/of Rotterdam en/of Spijkenisse en/of Breukelen en/of Mijdrecht en/of Zoetermeer en/of Doorn en/althans (elders)in Nederland,
al dan niet als oprichter, leider en/of bestuurder,heeft deelgenomen aan een organisatie, bestaande uit hem, verdachte, en
/of (al dan niet in wisselende samenstellingen) een of meermedeverdachten
[zijnde overwegend leden van de zogenaamde MC (MotorClub) Caloh Wagoh], welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, te weten
(onder meer):

het opzettelijk en
voorbereiding daarvan (zoals bedoeld en omschreven in artikel 46 lid 1 van het Wetboek van Strafrecht), en/of
het voorhanden hebben van

Het hof acht niet bewezen wat aan [verdachte] meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard, zodat hij daarvan moet worden vrijgesproken.

8.DE STRAFBAARHEID VAN HET BEWEZENVERKLAARDE

Het bewezenverklaarde levert volgens de wet de volgende strafbare feiten op:

Ten aanzien van de deelonderzoeken Arford en Barbera (16-659124-19)

Feit 1, subsidiair:medeplegen van voorbereiding van moord, meermalen gepleegd

Feit 2, subsidiair:medeplegen van voorbereiding van moord

Ten aanzien van het deelonderzoek Criminele organisatie (16-659041-20)

deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven.

9.DE STRAFBAARHEID VAN DE VERDACHTE

[verdachte] is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die hem niet strafbaar zou doen zijn.

10.DE OPLEGGING VAN STRAF

10.1.

Het vonnis van de rechtbank

De rechtbank heeft [verdachte] voor de feiten in de deelonderzoeken Barbera en Arford en voor het deelnemen aan een criminele organisatie veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van veertien jaren, met aftrek van het voorarrest.

10.2.

De vordering van het openbaar ministerie

De advocaten-generaal hebben gevorderd dat [verdachte] wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van zestien jaren, met aftrek van het voorarrest.

10.3.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft verzocht om bij bewezenverklaring van de volgens het openbaar ministerie te bewijzen feiten niet uit te gaan van een langere gevangenisstraf dan voor de duur van dertien jaren. De door [verdachte] al voor de feiten in de zaak 13Armonk uitgezeten straf dient daar dan nog eenopeen van te worden afgetrokken. De maximaal op te leggen straf komt daarmee op elf jaren gevangenisstraf.

10.4.

Het oordeel van het hof

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van de verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. Het hof heeft bij de keuze voor het opleggen van een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

10.4.1.

De (ernst van de) feiten

In de zaak Eris gaat het om een criminele organisatie, die zich richtte op het plegen van moorden, het voorbereiden van moorden en het bezit van vuurwapens en munitie. De strafwaardigheid van deelneming aan een criminele organisatie wordt bepaald door het ontwrichtende karakter daarvan voor de openbare orde en de daarmee samenhangende aard van de misdrijven die worden beoogd. Binnen de hier aan de orde zijnde criminele organisatie zijn meerdere buitengewoon ernstige en schokkende feiten begaan. Door leden van de organisatie zijn vijf liquidaties gepleegd. Daarnaast waren er plannen om elf andere personen te liquideren. In sommige van die gevallen waren ook al voorbereidingen getroffen voor de liquidatie.

De organisatie opereerde zonder meer professioneel. Via [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] werden namens een opdrachtgever opdrachten verstrekt aan [medeverdachte 14] om liquidaties te plegen. [medeverdachte 14] liet deze opdrachten vervolgens uitvoeren door leden van zijn organisatie. [medeverdachte 4] en [medeverdachte 2] werkten ten behoeve van de liquidaties nauw samen met [medeverdachte 14] en zijn mannen, waardoor zij ook deel uitmaakten van de criminele organisatie waarvan [medeverdachte 14] de spil was. Zij regelden namens de opdrachtgever de spotters (de personen die observaties deden), de lokkers, de wapens en de gestolen auto’s. [medeverdachte 14] regelde de ‘heads’ (schutters) en de daadwerkelijke voorbereiding en uitvoering van de liquidaties. [medeverdachte 2] en [medeverdachte 4] betaalden [medeverdachte 14] voor zijn werkzaamheden. [medeverdachte 14] betaalde daarvan weer zijn mannen. Daarnaast nam [medeverdachte 14] ook opdrachten aan van andere opdrachtgevers. [medeverdachte 14] had verschillende teams/mannen tot zijn beschikking die al dan niet in wisselende samenstelling de opdrachten voor hem uitvoerden.

De leden van de organisatie maakten gebruik van PGP-toestellen om heimelijk met elkaar te communiceren. Uit de aangetroffen communicatie doemt een schokkend beeld op van een organisatie die zich zo nodig 24 uur per dag bezighield met het voorbereiden en plegen van liquidaties. In de huiveringwekkende berichten werd gesproken over hoe de beoogde doelwitten het beste konden worden geliquideerd (zoals “fiets in de fik met die hond erin”, waarmee bedoeld werd dat iemand in zijn auto verbrand zou worden) en over de hoogte van het te betalen bedrag (“Geef je 70 de hoofd sir”/“Als je hem dit weekend nog of maandag geef ik je 80 snel zonder gezeik!!!”/“Maar als u uw eigen fietsen yzers alles dan kan ik na 90 sir soms een ton!”). De leden van de organisatie waanden zich onbespied en spraken in de berichten gewetenloos over andere (mensen)levens, die in hun ogen kennelijk niets waard waren.

De liquidaties werden op zeer gewelddadige wijze uitgevoerd. Zo werd op de openbare weg, soms in het bijzijn van getuigen, gebruikgemaakt van (semi-)automatische wapens waarbij meerdere kogels van dichtbij – onder meer in het hoofd – werden afgevuurd.

Er zijn vijf mensenlevens beëindigd.

Daarnaast zijn binnen de organisatie de liquidaties van elf andere personen voorbereid, waarbij het soms heel dicht bij een uitvoering kwam. Alleen door toeval of fouten van de organisatie hebben die voorbereidingen niet tot een voltooide liquidatie geleid. De deelnemers aan de criminele organisatie hebben allemaal een al dan niet voorbereidende rol gespeeld bij een of meer liquidaties en daarmee bijgedragen aan de publieke onrust en verontwaardiging die bij dit soort ernstige geweldsdelicten ontstaat.

Moord is een van de ernstigste misdrijven uit het Wetboek van Strafrecht. Een moord in de vorm van een liquidatie geeft aan die ernst een extra lading. De nabestaanden zijn niet alleen geconfronteerd met het verlies van het slachtoffer, maar ook met de afschuwelijke wijze waarop het slachtoffer is vermoord.

Het hof heeft bij het bepalen van de straffen gekeken naar de straffen die in andere moordzaken en zaken over voorbereidingshandelingen zijn opgelegd. Hoewel strafzaken zich moeilijk laten vergelijken, kan hieruit wel een zekere lijn worden afgeleid. In dat kader tekent zich een ontwikkeling af naar steeds zwaardere straffen, waarbij twintig jaren gevangenisstraf voor één liquidatie geen uitzondering is, net zoals zes tot acht jaren voor voorbereidingshandelingen voor moord. Dit kan worden gezien in het kader van steeds gewelddadiger optreden in het criminele milieu, waarmee de maatschappij in toenemende mate wordt geconfronteerd en waardoor de roep om vergelding steeds luider wordt. Het opleggen van straffen dient – naast andere doelen – bij te dragen aan de algemene preventie van strafbare feiten en daarom moet er een zekere afschrikkende werking van uitgaan. Ook in deze zaak wordt duidelijk gemaakt dat op deze ernstige vormen van ontwrichtend geweld een zeer stevige reactie van de strafrechter volgt, ook al kunnen zware straffen de golf van geweld niet tot stoppen brengen en kan zelfs de hoogste straf het leed van de nabestaanden niet vergelden.

[verdachte]

heeft een paar weken deelgenomen aan de criminele organisatie. Hij heeft in die periode niet alleen allerlei (losse) werkzaamheden voor de organisatie uitgevoerd, maar ook voorbereidingshandelingen verricht voor de liquidaties van [slachtoffer 10] (deelonderzoek Barbera) en [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] (deelonderzoek Arford). Door tijdig ingrijpen van de politie zijn [verdachte] en de mededaders op 17 maart 2017 aangehouden, welk onderzoek 13Armonk is gaan heten. [verdachte] is toen veroordeeld voor wapenbezit en heeft een straf van twee jaren uitgezeten. [slachtoffer 10] , [slachtoffer 14] en [slachtoffer 5] zijn destijds aan de dood ontsnapt. [verdachte] had zelf geen conflict met deze personen, maar voerde naar het zich laat aanzien klakkeloos werkzaamheden voor [medeverdachte 14] uit. Het is ontluisterend dat [verdachte] hiermee heeft bijgedragen aan de organisatie die op deze manier over leven en dood meende te kunnen beschikken. Gelet op de ernst van de feiten is alleen een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van zeer lange duur passend.

10.4.2.

De persoon van de verdachte

Het hof heeft gekeken naar het strafblad van [verdachte] en geconstateerd dat hij niet eerder is veroordeeld voor soortgelijke delicten. Dit heeft echter geen matigende invloed op de straf gelet op de aard en de ernst van het bewezenverklaarde.

[verdachte] heeft verklaringen afgelegd over een aantal belastende omstandigheden en hij heeft bekend dat hij op verzoek van [medeverdachte 14] een auto in brand heeft gestoken. Maar hij heeft geen verantwoordelijkheid genomen voor de feiten die het hof bewezen acht. Het hof heeft daardoor geen volledig inzicht gekregen in zijn drijfveren.

[verdachte] was verslaafd aan verdovende middelen in de periode dat hij heeft deelgenomen aan de criminele organisatie, maar hij is daarvan inmiddels afgekickt. Na afloop van de detentie in de zaak 13Armonk heeft hij werk gevonden in de bouw en hij zou daarin weer aan de slag kunnen. Deze omstandigheden zijn echter – in het licht van wat hiervoor, met name over de ernst van de feiten, is overwogen – van onvoldoende gewicht om de straf te matigen.

10.4.3.

De strafmaat

Gelet op het voorgaande is het hof van oordeel dat – rekening houdend met artikel 63 van het Wetboek van Strafrecht – als uitgangspunt het opleggen van een gevangenisstraf van veertien jaren passend en geboden is. Deze straf dient in de eerste plaats ter vergelding van het leed dat [verdachte] de beoogde slachtoffers heeft aangedaan. Daarnaast hoopt het hof met deze straf eraan bij te dragen dat anderen ervan worden weerhouden om soortgelijke misdrijven te begaan.

In het deelonderzoek Arford heeft het hof overwogen dat de straf die aan [verdachte] in de zaak

13Armonk is opgelegd in mindering wordt gebracht op de aan [verdachte] op te leggen straf. [verdachte] is door de rechtbank Amsterdam in de zaak 13Armonk veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van twee jaren. Het hof legt daarom aan [verdachte] in plaats van een gevangenisstraf voor de duur van veertien jaren een gevangenisstraf voor de duur van twaalf jaren op.

10.4.4.

De redelijke termijn

Als uitgangspunt geldt voor de gevallen waarin de verdachte in verband met de zaak in voorlopige hechtenis verkeert dat in eerste aanleg en hoger beroep de behandeling ter terechtzitting moet zijn afgerond met een einduitspraak binnen zestien maanden na het moment waarop respectievelijk de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn is aangevangen en het rechtsmiddel is ingesteld. Van deze uitgangspunten over de redelijkheid van de duur van een zaak kan worden afgeweken als sprake is van bijzondere omstandigheden. Deze bijzondere omstandigheden kunnen zijn gelegen in de ingewikkeldheid van de zaak – daartoe kan bijvoorbeeld worden gerekend de omvang van de zaak en de gelijktijdige berechting van zaken tegen medeverdachten –, de invloed van de verdachte en zijn raadsman op het procesverloop – daartoe kan bijvoorbeeld worden gerekend het doen van verzoeken door de verdediging die leiden tot vertraging in de afdoening van de zaak – en de manier waarop de zaak door de bevoegde autoriteiten is behandeld.

Het hof is van oordeel dat in deze zaak sprake is van dergelijke bijzondere omstandigheden, die met name zijn gelegen in de ingewikkeldheid van de zaak. De zaak van [verdachte] maakt deel uit van een megazaak met in eerste aanleg 21 verdachten en in hoger beroep negentien verdachten, die in wisselende samenstelling voorkomen in achttien deelonderzoeken.

Naar aanleiding van de verklaringen van de kroongetuige vond in november 2018 een landelijke actiedag plaats, met als resultaat de aanhouding van een groot aantal verdachten en onder meer de inbeslagname van een groot aantal gegevensdragers en bestanden die moesten worden uitgelezen, geverbaliseerd en onderzocht. Dit alles heeft uiteindelijk een zeer omvangrijk dossier opgeleverd. In juni 2020 is het einddossier verspreid. Daarna zijn er nog vele aanvullingen op het dossier gevolgd. Elke pro formazitting en de regiezitting in december 2020 resulteerden in een groot aantal getuigenverhoren. Zo is de kroongetuige vele malen door de rechter-commissaris en ook op de terechtzitting gehoord. Tussen augustus 2021 en maart 2022 heeft de inhoudelijke behandeling van alle zaaksdossiers plaatsgevonden. De rechtbank heeft op 5 juli 2022 vonnis gewezen.

Namens [verdachte] is op 18 juli 2022 hoger beroep ingesteld. Het openbaar ministerie heeft ook op 18 juli 2022 hoger beroep ingesteld. Het hof heeft het dossier op 1 augustus 2022 ontvangen. In februari 2023 heeft het hof een regiezitting gehouden. Meerdere raadslieden hebben onderzoekswensen ingediend. Bij tussenarrest van 31 maart 2023 heeft het hof die onderzoekswensen voor een deel toegewezen. Zo is de kroongetuige meerdere keren ter terechtzitting gehoord. Ook de overige bij dat tussenarrest toegewezen getuigen zijn zoveel als mogelijk ter terechtzitting van het hof gehoord. Het spreekt voor zich dat dit alles de nodige tijd in beslag heeft genomen. In het najaar van 2023 is het hof begonnen met de inhoudelijke behandeling van de zaaksdossiers. Tijdens de inhoudelijke behandeling heeft een aantal raadslieden verzocht om nog een aantal andere getuigen te horen. Deze verzoeken zijn toegewezen en deze getuigen zijn door de raadsheer-commissaris gehoord. Nadat in alle zaken was gerekwireerd en in de meeste zaken was gepleit, zijn nieuwe onderzoeksresultaten bekend geworden. De procespartijen zijn in de gelegenheid gesteld daarop te reageren. Het hof wijst op 12 februari 2025 arrest.

Ook de complexiteit van het plannen van zittingen heeft – gelet op het grote aantal procespartijen – een rol gespeeld bij de duur van de behandeling.

Naar het oordeel van het hof is vanwege de ingewikkeldheid van de zaak en in het bijzonder de omvang van de zaak en de gelijktijdige berechting van zaken tegen de medeverdachten de redelijke termijn in eerste aanleg en hoger beroep te bepalen op respectievelijk drie en tweeëneenhalf jaar. Het hof is van oordeel dat zowel de rechtbank als het hof de zaak voortvarend heeft behandeld en dat de zaak op geen enkel moment onnodig lang heeft stilgelegen.

Het hof is van oordeel dat in deze zaak de aanvangsdatum van de redelijke termijn

3 september 2019 is, de dag waarop [verdachte] in verzekering is gesteld. Dit betekent dat de redelijke termijn in eerste aanleg niet is overschreden. De redelijke termijn in hoger beroep is met ongeveer een maand overschreden. Dit is in het licht van de voor het hoger beroep vastgestelde redelijke termijn een geringe overschrijding. Het hof zal aan deze overschrijding daarom geen consequenties verbinden, maar volstaan met de constatering dat de redelijke termijn in hoger beroep is overschreden.

10.4.5.

Conclusie

Alles afwegend veroordeelt het hof [verdachte] tot een gevangenisstraf voor de duur van twaalf jaren, met aftrek van de tijd die hij in verzekering en in voorlopige hechtenis heeft doorgebracht.

De tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat de regeling van de voorwaardelijke invrijheidsstelling, als bedoeld in artikel 6:2:10 van het Wetboek van Strafvordering, aan de orde is.

11.HET BESLAG

Onder [verdachte] zijn de volgende, nog niet teruggegeven voorwerpen inbeslaggenomen:

AA.01.02.001 Tablet

AA.01.01.002 PX Mobiele telefoon

11.1.

De vordering van het openbaar ministerie

De advocaten-generaal hebben zich op het standpunt gesteld dat beide voorwerpen moeten worden teruggegeven aan [verdachte] , maar dat dit feitelijk niet mogelijk is vanwege de door het NFI gebruikte (destructieve) onderzoeksmethode.

11.2.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich niet uitgelaten over het beslag.

11.3.

Het oordeel van het hof

Het hof zal in overeenstemming met de vordering van de advocatengeneraal gelasten dat de voorwerpen aan [verdachte] worden teruggegeven. Als deze voorwerpen in de tussentijd zijn vernietigd, dient conform de regeling van artikel 119, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering te worden gehandeld.

12.De vorderingen van de benadeelde partijen

12.1.

Charon

12.1.1.

[benadeelde partij 1]

, de vader van het slachtoffer [slachtoffer 11] , heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze vordering bedraagt € 73.033,80, bestaande uit € 13.033,80 aan materiële schade en € 60.000,- aan immateriële schade. Daarbij heeft hij verzocht om vergoeding van de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.