ECLI:NL:CRVB:2020:2436

Uitspraak

18 4736 WSF

Datum uitspraak: 7 oktober 2020

Centrale Raad van Beroep

Enkelvoudige kamer

Uitspraak op het hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank Gelderland van

24 juli 2018, 17/2023 (aangevallen uitspraak)

Partijen:

[Appellant] te [woonplaats] (appellant)

de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (minister)

PROCESVERLOOP

Namens appellant heeft mr. B. Anik, advocaat, hoger beroep ingesteld.

De minister heeft een verweerschrift ingediend.

Op 13 mei 2020 heeft de Raad, naar aanleiding van een daartoe strekkend verzoek van de minister
,met toepassing van artikel 8:29, derde lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) beslist dat beperking van de kennisneming van de door de minister in beroep als bijlagen bij de brief van 1 maart 2018 overgelegde gedingstukken gerechtvaardigd is
.Namens appellant is vervolgens toestemming verleend om mede op grond van die gedingstukken uitspraak te doen
.

Het onderzoek ter zitting heeft - gelijktijdig met de zaak 18/4737 WSF - door middel van beeldbellen plaatsgevonden op 26 augustus 2020. Aan de zitting hebben deelgenomen appellant, bijgestaan door mr. Anik, en de minister, vertegenwoordigd door mr. G.J.M. Naber.

OVERWEGINGEN

1.1.

Appellant stond vanaf 7 juli 2014 in de basisregistratie personen (brp) ingeschreven onder het adres [brp-adres] in [woonplaats] (brp-adres). Appellant heeft, voor zover hier van belang, vanaf 1 september 2014 studiefinanciering op grond van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000) ontvangen, berekend naar de norm die geldt voor een uitwonende studerende.

1.2.

Op 11 oktober 2016 hebben twee controleurs in opdracht van de minister onderzoek gedaan naar de woonsituatie van appellant. Daartoe is, in het bijzijn van een tante van appellant die de hoofdbewoonster is van het brp-adres, een huisbezoek afgelegd op het brp-adres. Van de bevindingen van het onderzoek is een rapport opgemaakt.

1.3.

Bij besluit van 18 november 2016 heeft de minister op basis van de bevindingen van het onder 1.2 vermelde onderzoek de aan appellant toegekende studiefinanciering met ingang van 1 september 2014 herzien, in die zin dat hij vanaf die datum als thuiswonende studerende is aangemerkt. Daarbij is een bedrag van € 5.324,60 van hem teruggevorderd.

1.4.

Bij besluit van 28 maart 2017 (bestreden besluit) heeft de minister het bezwaar van appellant tegen het besluit van 18 november 2016 ongegrond verklaard.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep van appellant tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard. De rechtbank is van oordeel dat de controleurs die het onderzoek naar de woonsituatie van appellant hebben verricht daartoe bevoegd waren. Daartoe is overwogen dat op grond van artikel 1 van het Besluit van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 19 april 2012 (Stcrt. 2012, nr. 8364) de personen werkzaam bij Investiga B.V. met ingang van 1 januari 2012 belast zijn met het toezicht, bedoeld in artikel 1.5 van de Wsf 2000. Gezien de overgelegde arbeidsovereenkomsten waren beide controleurs van 1 oktober 2016 tot 31 december 2016 werkzaam bij Investiga B.V. De echtheid van deze arbeidsovereenkomsten is door de minister in voldoende mate aangetoond met de door de minister als bijlagen bij de brief van 1 maart 2018 overgelegde gegevens uit de salarisadministratie van Investiga B.V., de loonstaten van de controleurs en een bewijs van loonaangifte door Investiga B.V. Gelet op de aard van deze stukken en de daarop gegeven toelichting is beperking van de kennisneming van deze stukken door alleen de rechtbank op grond van artikel 8:29 van de Awb gerechtvaardigd. Uit deze stukken blijkt dat Investiga B.V. de controleurs over de maand oktober 2016 loon heeft uitbetaald en over dat loon ook loonheffing heeft betaald. Met deze gegevens heeft de minister aannemelijk gemaakt dat de controleurs in oktober 2016 ook feitelijk in dienst waren bij Investiga B.V. en dus niet als zzp’ers werkzaam waren. Het overleggen van stukken over de maanden na oktober 2016 was voor die vaststelling niet nodig. De rechtbank is verder van oordeel dat geen sprake is geweest van een onzorgvuldig onderzoek, dat de minister met het rapport van het huisbezoek aannemelijk heeft gemaakt dat appellant op 11 oktober 2016 niet woonde op het brp-adres en dat appellant niet met onomstotelijk bewijs heeft aangetoond dat hij in (een deel van) de periode voorafgaand aan het huisbezoek wel op het brp-adres heeft gewoond.

3. Appellant heeft zich in hoger beroep op de hierna te bespreken gronden tegen deze uitspraak gekeerd.

4. De Raad oordeelt als volgt.

4.1.

Niet valt in te zien dat appellant door de behandeling ter zitting bij de rechtbank op enigerlei wijze in zijn belangen is geschaad. Het proces-verbaal biedt geen enkel aanknopingspunt voor de juistheid van appellants stelling dat het beroep door de rechtbank gegrond zou worden verklaard. Dat appellant, zoals hij heeft gesteld, in het verdere verloop van de procedure bij de rechtbank zijn handelen, onder meer het afzien van een nadere zitting, heeft gebaseerd op de veronderstelling dat het beroep gegrond zou worden verklaard, komt geheel voor zijn rekening.

4.2.

Zoals uit het procesverloop volgt heeft de Raad, na kennisneming van de bijlagen bij de brief van de minister van 1 maart 2018, geoordeeld dat de verzochte beperking van de kennisneming gelet op de aard van deze gegevens gerechtvaardigd is. De rechtbank heeft terecht in gelijke zin geoordeeld. De gegevens uit de loonadministratie van Investiga B.V. in de vorm van betalingsgegevens en een bewijs van loonaangifte alsook de salarisspecificaties van de betreffende controleurs raken direct de privacy van deze derden die niet als partij bij de procedure betrokken zijn. Kennisneming van deze gegevens door appellant zou het belang van deze derden onevenredig schaden.

4.3.

Met de rechtbank, en onder overneming van de daartoe door de rechtbank gegeven overwegingen, is de Raad van oordeel dat van een gefingeerd dienstverband van de controleurs geen sprake is. De minister heeft met de door hem overgelegde gegevens aangetoond dat de controleurs ten tijde van het huisbezoek op basis van een arbeidsovereenkomst werkzaam waren bij Investiga B.V. en in die hoedanigheid waren de controleurs bevoegd tot het door hen verrichte onderzoek naar de woonsituatie van appellant. Dat deze arbeidsverhouding eerst, en louter, is aangegaan naar aanleiding van de rechtspraak van de Raad, inhoudende dat personen die als zzp’er werkzaamheden verrichten voor een privaat bedrijf niet bevoegd zijn tot het houden van toezicht op de naleving van artikel 1.5 van de Wsf 2000 (onder meer de uitspraak van 1 juni 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:1943), maakt het voorgaande niet anders. Dat de minister in de praktijk ook daadwerkelijk sturing geeft aan de controleurs, en de wijze waarop dat is vormgegeven, staat beschreven in de uitspraak van de Raad van 2 december 2015, ECLI:NL:CRVB:2015:4192, waarnaar hier wordt verwezen.

4.4.

Uit het rapport van het huisbezoek wordt afgeleid dat de hoofdbewoonster toestemming heeft verleend tot het betreden van de woning, nadat de controleurs zich hadden gelegitimeerd, het doel van het huisbezoek hadden uitgelegd en haar hadden gewezen op het recht om toegang tot de woning te weigeren. De aldus verleende toestemming door de hoofdbewoonster was voldoende voor het ten aanzien van appellant rechtmatig binnentreden in de woning, ook voor wat betreft de door de hoofdbewoonster als kamer van appellant getoonde kamer. Die kamer was namelijk niet bestemd tot het exclusief woongebruik van appellant reeds omdat de, op recept verstrekte, medicijnen van de hoofdbewoonster hier zijn aangetroffen. De stelling van appellant dat niet duidelijk is wat de aanleiding voor het huisbezoek was, doet, wat daar ook van zij, geen afbreuk aan de rechtmatigheid van het huisbezoek.

4.5.1.

Uitgangspunt bij een belastend besluit, zoals een hier aan de orde zijnde herziening, is dat de bewijslast in eerste instantie op het bestuursorgaan rust. De minister moet aannemelijk maken dat de studerende niet heeft voldaan aan de verplichtingen van artikel 1.5, eerste lid, van de Wsf 2000. Uit de wettelijke systematiek, zoals beschreven in de uitspraken van de Raad van 2 april 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:1146, en 13 januari 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:86, vloeit voort dat de op de minister rustende bewijslast beperkt is tot het aannemelijk maken dat de studerende op een bepaald moment niet heeft voldaan aan de verplichtingen van artikel 1.5, eerste lid, van de Wsf 2000. Is dat bewijs door de minister geleverd, dan wordt, ingevolge de werking van artikel 9.9, tweede lid, van de Wsf 2000, door de wetgever vermoed dat ook in de daaraan voorafgaande periode niet is voldaan aan de verplichtingen van artikel 1.5, eerste lid, van de Wsf 2000. Het wettelijk vermoeden kan worden weerlegd. Daarvoor is vereist dat de studerende bewijs levert waarmee onomstotelijk wordt bewezen dat het wettelijk vermoeden onjuist is.

4.5.2.

Het is vaste rechtspraak van de Raad (zie de uitspraak van 3 december 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:4044) dat het voor het uitvoeren van een zorgvuldig onderzoek in het algemeen niet noodzakelijk is dat de studerende bij het huisbezoek aanwezig is. In dit geval is dat niet anders. Uit het rapport van het huisbezoek blijkt niet dat het huisbezoek niet in goede orde heeft kunnen plaatsvinden.

4.5.3.

Met de rechtbank wordt geoordeeld dat de minister met de bevindingen van het huisbezoek aannemelijk heeft gemaakt dat appellant ten tijde van het huisbezoek niet woonde op het brp-adres. Uit het rapport volgt dat de hoofdbewoonster de controleurs kleding en een paar boeken van de middelbare school als aan appellant toebehorende spullen heeft getoond.

De hoofdbewoonster heeft expliciet verklaard dat er geen administratie en geen studieboeken of ander studiemateriaal van de huidige opleiding van appellant in huis liggen en dat zij alles wat van appellant is heeft laten zien. Waar appellant stelt dat hij ten tijde van het huisbezoek reeds ruim twee jaar op het brp-adres woont, valt redelijkerwijs te verwachten dat zich daar (meer) specifiek tot hem te herleiden persoonlijke spullen bevinden waaruit kan worden afgeleid dat hij daar woont. Ter verklaring van de afwezigheid van studieboeken op het brp-adres heeft appellant in bezwaar te kennen gegeven dat hij (een deel van) zijn studieboeken destijds bij zijn vorige woning (het ouderlijk adres) heeft achtergelaten omdat deze niet meer relevant voor hem waren nu hij alle vakken heeft gehaald en hij vanaf september 2016 stage loopt. Deze verklaring wordt niet geloofwaardig geacht nu appellant al vóór aanvang van zijn studie in september 2014 stelt te zijn verhuisd naar het brp-adres. Dat, zoals appellant in bezwaar heeft gesteld, zijn administratie zat in een tas in de kast op de als zijn kamer getoonde kamer, wordt niet gevolgd reeds gelet op de hiervoor weergegeven ondubbelzinnige verklaring van de hoofdbewoonster, die door haar is ondertekend.

4.6.

Het betoog van appellant dat de aan de herziening verleende terugwerkende kracht door de minister niet is onderbouwd nu het huisbezoek een momentopname is en niets zegt over de situatie daarvoor, miskent de werking van het in artikel 9.9, tweede lid, van de Wsf 2000 neergelegde wettelijk vermoeden, zoals hiervoor is beschreven onder 4.5.1. Gelet op de uit artikel 9.9 van de Wsf 2000 voortvloeiende bewijslastverdeling, rust de bewijslast voor de periode voorafgaand aan de vastgestelde overtreding van artikel 1.5 van de Wsf 2000 niet op de minister maar volledig op appellant. Van een situatie dat niet onverkort aan het wettelijk vermoeden kan worden vastgehouden is niet gebleken.

4.7.

Uit 4.1 tot en met 4.6 volgt dat het hoger beroep niet slaagt en dat de aangevallen uitspraak moet worden bevestigd.

5. Voor een veroordeling in de proceskosten bestaat geen aanleiding.

BESLISSING

De Centrale Raad van Beroep bevestigt de aangevallen uitspraak.

Deze uitspraak is gedaan door H.J. de Mooij, in tegenwoordigheid van F. Demiroǧlu als griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 7 oktober 2020.

(getekend) H.J. de Mooij

De griffier is verhinderd te ondertekenen