ECLI:NL:CRVB:2020:187

Uitspraak

19.1807 WW

Datum uitspraak: 5 februari 2020

Centrale Raad van Beroep

Meervoudige kamer

Uitspraak op het hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank Amsterdam van

2 april 2019, 18/4397 (aangevallen uitspraak)

Partijen:

[appellante] te [woonplaats], Polen (appellante)

de Raad van bestuur van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (Uwv)

PROCESVERLOOP

Namens appellante heeft mr. T. Kocabas, advocaat, hoger beroep ingesteld.

Het Uwv heeft een verweerschrift ingediend.

Het Uwv heeft nadere stukken ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft, gevoegd met de zaken 18/5853, 18/5524, 19/1990, 18/5327 en 19/1500, plaatsgevonden op 13 november 2019. Appellante heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. Kocabas. Het Uwv heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. M. van Nederveen en mr. dr. J.H. Ermers. Na behandeling ter zitting zijn de zaken gesplitst en wordt in elk van deze zaken afzonderlijk uitspraak gedaan.

OVERWEGINGEN

1.1.

Appellante heeft op 3 mei 2014 een uitkering op grond van de Werkloosheidswet (WW) aangevraagd. Op het aanvraagformulier heeft zij vermeld dat ze laatstelijk werkzaam is geweest via [naam uitzendbureau] ([naam uitzendbureau]). Bij besluit van 21 mei 2014 heeft het Uwv aan appellante met ingang van 5 mei 2014 een WW-uitkering toegekend.

1.2.

Nadat appellante daar schriftelijk om had verzocht, heeft het Uwv bij besluit van 5 juni 2014 aan appellante toestemming verleend om met behoud van haar WW-uitkering in Polen naar werk te zoeken in de periode van 6 juni 2014 tot en met 4 augustus 2014.

1.3.

Op 5 oktober 2015 heeft appellante opnieuw een WW-uitkering aangevraagd. Bij besluit van 14 oktober 2015 heeft het Uwv aan appellante met ingang van 5 oktober 2015 een WW‑uitkering toegekend.

1.4.

Nadat appellante daar schriftelijk om had verzocht, heeft het Uwv bij besluit van 22 december 2015 aan appellante toestemming verleend om met behoud van haar WW‑uitkering in Polen naar werk te zoeken in de periode van 4 december 2015 tot en met 3 maart 2016.

1.5.

Naar aanleiding van een aantal meldingen is het vermoeden ontstaan dat Poolse

(ex-)werknemers van [naam uitzendbureau] hebben gefraudeerd bij het aanvragen van hun WW-uitkeringen in die zin dat zij direct na het beëindigen van hun dienstverband naar Polen zijn teruggekeerd. Op verzoek van het Uwv heeft de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) hiernaar een onderzoek ingesteld. In het kader van dit onderzoek heeft ISZW op haar vordering de beschikking gekregen over een aantal administratieve gegevens van [naam uitzendbureau], waaronder een excelbestand dat een lijst met aankomst- en vertrekgegevens omvat van Poolse werknemers in dienst van [naam uitzendbureau]. Dit bestand is door ISZW aangeduid als DOC-007-01 (lijst DOC-007-01). Tevens is de beschikking verkregen over een lijst met administratieve gegevens van [naam uitzendbureau] waarop alle vertrekdata van werknemers van [naam uitzendbureau] staan, dat wil zeggen ook van mensen die met eigen vervoer naar Polen terugreisden. Dit bestand wordt in navolging van ISZW aangeduid als Powroty-lijst. Uit het door de ISZW verrichte onderzoek is onder andere [X.] naar voren gekomen als tussenpersoon die Poolse (ex-)werknemers van [naam uitzendbureau] zou hebben gefaciliteerd bij het verkrijgen van een WW-uitkering. Daarbij zou zowel [X.] als de aanvrager de wetenschap hebben gehad dat de aanvrager op het moment dat deze niet meer werkzaam is, meteen naar Polen afreist. De WW-aanvragen zouden dus zijn gedaan op het moment dat de Poolse werknemers niet meer in Nederland verbleven. Naar aanleiding van deze uitkomsten van het door ISZW verrichte onderzoek heeft het Uwv een onderzoek ingesteld, waarbij ook informatie uit het door ISZW verrichte onderzoek is betrokken. De bevindingen van het onderzoek door het Uwv zijn neergelegd in een ‘Onderzoeksrapport Uwv Themaonderzoek IOWA’ (onderzoeksrapport) van 3 oktober 2017. Op basis van de bevindingen in het onderzoeksrapport heeft het Uwv de hierna volgende besluiten genomen.

1.6.

Bij besluit van 15 januari 2018 heeft het Uwv het recht op WW-uitkering met ingang van 5 mei 2014 en 5 oktober 2015 beëindigd vanwege schending van de inlichtingenplicht.

1.7.

Bij besluit van 8 februari 2018 heeft het Uwv appellantes WW-uitkering ingetrokken vanaf 5 mei 2014 en de over de periode van 5 mei 2014 tot en met 3 maart 2016 teveel uitbetaalde bedragen aan WW-uitkering tot een bedrag van € 7.399,58 bruto van appellante teruggevorderd.

1.8.

Bij een tweede besluit van 8 februari 2018 heeft het Uwv aan appellante een boete opgelegd van € 3.699,79.

1.9.

Bij beslissing op bezwaar van 30 mei 2018 (bestreden besluit) heeft het Uwv, voor zover van belang, de bezwaren van appellante tegen het besluit van 15 januari 2018 en het intrekkingsbesluit van 8 februari 2018 ongegrond verklaard. Het bezwaar tegen het boetebesluit van 8 februari 2018 is gegrond verklaard omdat appellante geen draagkracht heeft om de boete te betalen, waarbij de boete is vastgesteld op € 40,-. Aan het bestreden besluit heeft het Uwv ten grondslag gelegd dat appellante zowel op de lijst DOC-007-01 als op de Powroty-lijst staat als zijnde vertrokken naar Polen op 3 mei 2014 en 3 oktober 2015. Appellante heeft geen bewijs overgelegd van de door haar gestelde omstandigheid dat zij op een latere datum met zelf geregeld vervoer naar Polen is vertrokken. Daarnaast heeft appellante haar verblijf in Nederland in de periodes van 5 mei 2014 tot 6 juni 2014 en van 5 oktober 2015 tot 4 december 2015 niet kunnen aantonen. Van de door appellante overgelegde bankafschriften is niet duidelijk of appellante wel degene was die bedragen in Nederland heeft opgenomen. Gelet op deze omstandigheden, in onderlinge samenhang bezien, heeft het Uwv zich op het standpunt gesteld dat appellante op 3 mei 2014 en 3 oktober 2015 naar Polen is vertrokken. Appellante heeft dit niet gemeld aan het Uwv. Hiermee heeft zij haar inlichtingenplicht overtreden.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep van appellante tegen het bestreden besluit gegrond verklaard voor zover daarin de boete is gehandhaafd, het bestreden besluit in zoverre vernietigd en het boetebesluit van 8 februari 2018 herroepen. De rechtbank heeft vastgesteld dat het besluit van 15 januari 2018, waarbij het Uwv de WW-uitkering van appellante met ingang van 5 mei 2014 en 5 oktober 2015 heeft beëindigd, formele rechtskracht heeft gekregen omdat appellante daartegen niet (mede) bezwaar heeft gemaakt. De rechtbank heeft daarom uitsluitend de terugvordering en de boete beoordeeld. Het Uwv is op grond van artikel 36, eerste lid, in samenhang met artikel 22a, van de WW gehouden om het ten onrechte betaalde bedrag terug te vorderen. Appellante heeft geen inhoudelijke gronden tegen de terugvordering van € 7.399,58 aangevoerd. Dringende redenen om af te zien van terugvordering heeft appellante niet aangevoerd.

Met betrekking tot de boete heeft de rechtbank overwogen dat het Uwv niet heeft aangetoond dat appellante ten onrechte niet heeft doorgegeven dat zij vanaf 5 mei 2014 en 5 oktober 2015 in het buitenland verbleef anders dan wegens vakantie. Uit de overgelegde vervoerslijsten volgt niet onomstotelijk dat appellante op 3 mei 2014 en 3 oktober 2015 naar Polen is vertrokken.

3.1.

Appellante heeft in hoger beroep aangevoerd dat zij wel bezwaar heeft gemaakt tegen het besluit van 15 januari 2018. Verder heeft appellante aangevoerd dat zij ten tijde van de in geding zijnde periodes wel in Nederland verbleef. Zij is niet bekend met de lijst DOC-007-01 en de Powroty-lijst. Onder verwijzing naar een uitspraak van de rechtbank Zeeland‑West‑Brabant van 11 oktober 2018, ECLI:NL:RBZWB:2018:5907, en een uitspraak van de rechtbank Amsterdam van 13 februari 2019, ECLI:NL:RBAMS:2019:1996, heeft appellante gesteld dat deze lijsten niets aannemelijk maken over haar vertrekdata. Over haar verblijfadressen heeft appellante met een beroep op het vertrouwensbeginsel aangevoerd dat geen sprake is van schending van haar informatieplicht, omdat het Uwv destijds het verblijfadres aan het [adres 1] te [A.] heeft geverifieerd. Verder is niet onmogelijk dat appellante op dit adres verbleef, nu algemeen bekend is dat Poolse mensen met meerdere personen veelal tijdelijk in een woning verblijven. Voorts heeft appellante gesteld dat zij in de in geding zijnde periodes zelf pintransacties heeft verricht in Nederland.

3.2.

Het Uwv heeft bevestiging van de aangevallen uitspraak bepleit.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.1.

Op grond van artikel 64 van Verordening (EG) nr. 883/2004 betreffende de coördinatie van de sociale zekerheidsstelsels (Vo 883/2004, de basisverordening) behoudt de volledig werkloze die voldoet aan de bij de wetgeving van de bevoegde lidstaat gestelde voorwaarden om recht te hebben op uitkeringen en die zich naar een andere lidstaat begeeft om werk te zoeken, het recht op werkloosheidsuitkering onder de in die bepaling opgenomen voorwaarden en beperkingen. Een van de voorwaarden die worden gesteld in artikel 64 van Vo 883/2004 is dat de werkloze voor vertrek gedurende ten minste vier weken na de aanvang van zijn werkloosheid als werkzoekende ingeschreven is geweest en ter beschikking is gebleven van de diensten voor arbeidsvoorziening van de bevoegde lidstaat. Er kan echter toestemming worden verleend voor eerder vertrek. Het recht op uitkering wordt gehandhaafd gedurende een tijdvak van drie maanden vanaf de datum waarop de werkloze niet langer ter beschikking stond van de diensten voor arbeidsvoorziening van de lidstaat die hij heeft verlaten.

4.1.2.

In artikel 19, eerste lid, aanhef en onder e, van de WW is bepaald dat geen recht op uitkering heeft de werknemer die buiten Nederland woont of verblijf houdt anders dan wegens vakantie.

4.1.3.

In artikel 20, eerste lid, aanhef en onder a, van de WW is bepaald dat het recht op uitkering eindigt met ingang van de dag waarop de werknemer geen recht op uitkering meer heeft op grond van artikel 19.

4.1.4.

Op grond van artikel 22a, eerste lid, aanhef en onder a, van de WW trekt het Uwv een besluit tot toekenning van uitkering in indien het niet of niet behoorlijk nakomen van de verplichting op grond van artikel 25 heeft geleid tot het ten onrechte of tot een te hoog bedrag verlenen van uitkering.

4.1.5.

Artikel 25 van de WW, voor zover van belang, bepaalt dat de werknemer verplicht is het Uwv op zijn verzoek of onverwijld uit eigen beweging alle feiten en omstandigheden mede te delen, waarvan hem redelijkerwijs duidelijk moet zijn dat zij van invloed kunnen zijn op het recht op uitkering, het geldend maken van het recht op uitkering, de hoogte of de duur van de uitkering of op het bedrag van de uitkering dat aan hem wordt betaald.

4.1.6.

Op grond van artikel 36, eerste lid, van de WW wordt de uitkering die als gevolg van een besluit als bedoeld in artikel 22a van de WW onverschuldigd is betaald, alsmede hetgeen anderszins onverschuldigd is betaald, door het Uwv teruggevorderd.

4.2.

In hoger beroep heeft het Uwv zich op het standpunt gesteld dat ook tijdig bezwaar is gemaakt tegen het besluit van 15 januari 2018. Dit standpunt wordt onderschreven gelet op de datum van ontvangst van het bezwaarschrift en de inhoudelijke beoordeling van de intrekking van de WW-uitkering door het Uwv in bezwaar. Dit betekent dat ook ter beoordeling voorligt of het Uwv terecht de WW-uitkering per 5 mei 2014 en 5 oktober 2015 heeft ingetrokken, naast de beoordeling of het Uwv de betaalde WW-uitkering over de periodes van 5 mei 2014 tot en met 3 maart 2016 terecht heeft teruggevorderd op de grond dat appellante al voorafgaand aan 5 mei 2014 en 5 oktober 2015, namelijk vanaf 3 mei 2014 en vanaf 3 oktober 2015, in het buitenland (Polen) verbleef anders dan wegens vakantie.

4.3.

De besluiten tot intrekking en terugvordering van de WW-uitkering van appellante zijn belastende besluiten, waarbij het aan het Uwv is om de nodige kennis over de relevante feiten te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking en terugvordering is voldaan in beginsel op het Uwv rust. Die last om informatie te vergaren brengt mee dat het Uwv feiten moet aandragen die aannemelijk maken dat appellante vanaf 3 mei 2014 en vanaf 3 oktober 2015 buiten Nederland heeft verbleven. Als het Uwv aan deze bewijslast heeft voldaan, ligt het vervolgens op de weg van appellante de onjuistheid daarvan met tegenbewijs, berustend op objectieve en verifieerbare gegevens, aannemelijk te maken (zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Raad van 18 oktober 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:3766).

4.4.

Het Uwv heeft aan het bestreden besluit ten grondslag gelegd dat de naam van appellante is vermeld op de lijst DOC-007-01 en de Powroty-lijst met 3 mei 2014 en 3 oktober 2015 als vertrekdata naar Polen. Ook heeft het Uwv aan het bestreden besluit ten grondslag gelegd dat appellante haar verblijf in de periodes van 5 mei 2014 tot 6 juni 2014 en van 5 oktober 2015 tot 4 december 2015 niet heeft kunnen aantonen.

4.5.

Het feit dat appellante op de lijst DOC-007-01 en op de Powroty-lijst staat met als data 3 mei 2014 en 3 oktober 2015 voor terugkeer naar Polen vormt een indicatie dat appellante ook daadwerkelijk op deze data naar Polen is vertrokken. Hiertoe wordt in aanmerking genomen dat [Y.], directeur van [naam uitzendbureau], op 7 maart 2017 tegenover een medewerker van het Uwv heeft verklaard dat de lijst DOC-007-01 is verkregen van een vestiging van [naam uitzendbureau] in Polen. [Y.] heeft toegelicht dat op deze lijst is bijgehouden op welke datum een werknemer is vertrokken naar Nederland om daar te gaan werken en op welke datum de werknemer weer is teruggekeerd naar Polen. Voor de vestiging van [naam uitzendbureau] in Nederland was deze lijst van belang omdat daaruit blijkt welke personen beschikbaar zijn voor werk in Nederland en voor de vestiging van [naam uitzendbureau] in Polen was deze lijst van belang omdat daaruit blijkt welke personen beschikbaar zijn voor werk in Polen. Ook heeft [Y.] verklaard dat de werknemers na afloop van het dienstverband met [naam uitzendbureau] de door [naam uitzendbureau] geregelde verblijfsplaats moesten verlaten. Verder speelde daarbij een rol dat het vervoer van en naar Nederland en Polen werd geregeld door [naam uitzendbureau]. Gelet op het belang van [naam uitzendbureau] bij het bijhouden van de lijst en de accuraatheid daarvan, zoals dit volgt uit de verklaring van [Y.], is er geen aanleiding om te twijfelen aan de juistheid van de gegevens op de lijst. Dit geldt te meer nu de vermelding op deze lijst wat betreft appellante overeenkomt met de vermelding op de Powroty-lijst. Daarbij heeft het Uwv in aanmerking kunnen nemen dat appellante geen duidelijkheid heeft verschaft over haar verblijfsplaats in Nederland in de periodes van 5 mei 2014 tot 6 juni 2014 en van 5 oktober 2015 tot 4 december 2015. Appellante heeft op 14 mei 2014 bevestigend geantwoord op de schriftelijke vraag van het Uwv of zij ook daadwerkelijk woont op het [adres 1] te [A.] dat op haar eerste WW-aanvraag staat vermeld. Op de tweede WW-aanvraag staat als [adres 2] te [A.]. Appellante heeft onvoldoende inzichtelijk dan wel aannemelijk gemaakt dat zij ook daadwerkelijk op de genoemde adressen verbleef ten tijde van de in deze zaak in geding zijnde periodes
.Hierbij is van belang dat het Uwv appellante in het kader van het in 1.5 omschreven onderzoek meermalen heeft benaderd met het verzoek een afspraak met het Uwv te maken en/of nadere informatie over haar woon- en leefsituatie gedurende de uitkeringsperiode te leveren. Appellante heeft hierop gereageerd door bankrekeningafschriften over te leggen waarop transacties in [A.] staan van pinbetalingen in mei 2014 en in oktober en november 2015. Hiermee heeft appellante onvoldoende inzichtelijk dan wel aannemelijk gemaakt dat zij ook daadwerkelijk op de genoemde adressen verbleef ten tijde van de in deze zaak in geding zijnde periodes. De stelling dat appellante erop heeft mogen vertrouwen dat zij aan alle voorwaarden voldeed omdat het Uwv destijds haar eerste adres bij haar heeft geverifieerd slaagt niet. Voor een geslaagd beroep op het vertrouwensbeginsel is vereist dat de betrokkene aannemelijk maakt dat van de zijde van de overheid toezeggingen of andere uitlatingen zijn gedaan of gedragingen zijn verricht waaruit de betrokkene in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs kon en mocht afleiden of en zo ja, hoe het bestuursorgaan in een concreet geval een bevoegdheid zou uitoefenen. Van een dergelijke toezegging of uitlating is in dit geval geen sprake. Geoordeeld wordt dat het Uwv met de lijst DOC-007-01 en de Powerty-lijst, in samenhang bezien met de onduidelijkheid over de daadwerkelijke verblijfsplaatsen van appellante na afloop van de dienstverbanden met [naam uitzendbureau], aannemelijk heeft gemaakt dat appellante per 3 mei 2014 en per 3 oktober 2015 naar Polen is vertrokken.

4.6.

Het lag vervolgens op de weg van appellante om met tegenbewijs, berustend op objectieve en verifieerbare gegevens, aannemelijk te maken dat het standpunt van het Uwv onjuist is. Hierin is appellante niet geslaagd. Over de door appellante overgelegde bankafschriften wordt overwogen dat hieraan geen feitelijkheden zijn te ontlenen over haar daadwerkelijke verblijfsplaats per 3 mei 2014 en per 3 oktober 2015.

4.7.

Uit wat is overwogen in 4.3 tot en met 4.6 volgt dat het Uwv terecht de WW-uitkering van appellante per 5 mei 2014 en 5 oktober 2015 heeft ingetrokken vanwege de omstandigheid dat appellante vanaf 3 mei 2014 en 3 oktober 2015 buiten Nederland heeft verbleven anders dan wegens vakantie, terwijl appellante dit niet aan het Uwv heeft gemeld. Dit betekent dat de WW-uitkering over de periodes van 5 mei 2014 tot en met 4 augustus 2014 en 5 oktober 2015 tot en met 3 maart 2016 onverschuldigd is betaald en het Uwv gehouden was de onverschuldigd betaalde WW-uitkering van appellante terug te vorderen. Appellante heeft geen zelfstandige beroepsgronden aangevoerd tegen de hoogte van de terugvordering.

4.8.

Uit wat in 4.2 tot en met 4.7 is overwogen volgt dat de aangevallen uitspraak, voor zover aangevochten, moet worden bevestigd, met verbetering van de gronden ten aanzien van de intrekking van de WW-uitkering.

5. Er is aanleiding het Uwv te veroordelen in de proceskosten van appellante, begroot op

€ 1.050,- voor kosten van rechtsbijstand in hoger beroep.

BESLISSING

De Centrale Raad van Beroep

bevestigt de aangevallen uitspraak voor zover aangevochten;
veroordeelt het Uwv in de proceskosten van appellante tot een bedrag van € 1.050,-;
bepaalt dat het Uwv aan appellante het in hoger beroep betaalde griffierecht van € 128,- vergoedt.

Deze uitspraak is gedaan door H.G. Rottier als voorzitter en A.I. van der Kris en S. Wijna als leden, in tegenwoordigheid van D.S. Barthel als griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 5 februari 2020.

(getekend) H.G. Rottier

(getekend) D.S. Barthel