Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Zittingsplaats Groningen
Bestuursrecht
zaaknummer: NL23.26588
uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen
[naam], eiser,
V-nummer: [nummer]
(gemachtigde: mr. H.A. Limonard),
en
de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, verweerder
(gemachtigde: mr. A.N. Sap).
Inleiding
1. In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eiser tegen het besluit van verweerder van 18 augustus 2023, waarbij verweerder aan eiser heeft medegedeeld dat zijn recht op tijdelijke bescherming, als bedoeld in Richtlijn 2001/55/EG (de Richtlijn) [1] en het daarop gebaseerde Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/382 (het Uitvoeringsbesluit), [2] eindigt op 4 september 2023 (bestreden besluit 1). Daarnaast heeft verweerder eiser opgedragen om Nederland binnen vier werken te verlaten en terug te keren naar Turkije (het terugkeerbesluit).
1.1.
Verweerder heeft op 2 november 2023 een verweerschrift ingediend, waarin is aangegeven dat hij het bij bestreden besluit 1 aan eiser opgelegde terugkeerbesluit intrekt.
1.2.
De rechtbank acht het beroep van eiser ingevolge artikel 6:19 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) mede gericht tegen het intrekkingsbesluit van 2 november 2023 (bestreden besluit 2).
1.3.
De rechtbank heeft het beroep, samen met het verzoek tot het treffen van een voorlopige voorziening (nummer NL23.26589), op 7 november 2023 op zitting behandeld. Aan de zitting hebben deelgenomen: eiser, de gemachtigde van eiser, een tolk in de Engelse taal en de gemachtigde van verweerder. De rechtbank heeft het onderzoek ter zitting gesloten.
Beoordeling door de rechtbank
2. De rechtbank beoordeelt de bestreden besluiten 1 en 2 aan de hand van de beroepsgronden van eiser.
3. De rechtbank zal het beroep van eiser tegen de bestreden besluiten 1 en 2 ongegrond verklaren en overweegt daartoe het volgende.
Het beroep tegen bestreden besluit 1
4. De rechtbank overweegt eerst dat door de intrekking van het terugkeerbesluit bij het bestreden besluit 2, dit geen onderdeel meer uitmaakt van bestreden besluit 1. De rechtbank overweegt over de beroepsgronden gericht tegen de beëindiging van eisers recht op tijdelijke bescherming in bestreden besluit 1 verder als volgt.
Bevoegdheid van verweerder, rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel en de voornemenprocedure
5. Bij uitspraak van 30 oktober 2023 heeft de meervoudige kamer van deze rechtbank en zittingsplaats geoordeeld dat verweerder bevoegd is de tijdelijke bescherming voor de groep die is aangeduid als de facultatieve groep, waaronder eiser valt, te beëindigen. Ook is in die uitspraak geoordeeld dat de beëindiging niet in strijd is met het rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel en dat verweerder kan volstaan met de voornemenprocedure en geen individueel gehoor hoeft af te nemen. [3]
5.1.
De rechtbank stelt vast dat een deel van eisers beroepsgronden eveneens betrekking hebben op de bevoegdheid van verweerder, het rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel en het horen in de besluitvormingsprocedure. Deze beroepsgronden slagen niet. De rechtbank ziet in wat eiser naar voren heeft gebracht, geen aanleiding om anders te oordelen dan in de bovengenoemde uitspraak van 30 oktober 2023 en maakt de dragende overwegingen in die uitspraak tot de hare.
5.2.
Eisers verwijzing naar de uitspraken van deze rechtbank, zittingsplaatsen Amsterdam (ECLI:NL:RBDHA:2023:13022) en Roermond (ECLI:NL:RBDHA:2023:12916) baat hem niet. De rechtbank is bekend met beide uitspraken, maar volgt in eisers zaak de lijn die deze rechtbank en zittingsplaats in de uitspraak van 30 oktober 2023 heeft uitgezet. De rechtbank volgt eiser voorts niet in zijn betoog dat uit rechtspraak van het Hof zou moeten worden afgeleid dat het rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel aan een wijziging van regelgeving in de weg zouden staan. [4] Dat deze beginselen daaraan niet in de weg staan volgt naar het oordeel van de rechtbank juist uit de beantwoording van de derde vraag in het arrest waar eiser naar heeft verwezen. [5] Ook eisers verwijzing naar de annotatie van hoogleraar Groenendijk onder de uitspraak van deze rechtbank, zittingsplaats Rotterdam baat hem, gelet op het voorgaande, niet. [6] Eiser heeft niet aannemelijk gemaakt dat verweerder aan hem een ondubbelzinnige toezegging heeft gedaan, zodat het beroep op het vertrouwensbeginsel om die reden faalt.
5.3.
De rechtbank stelt verder vast dat verweerder de voornemenprocedure heeft gevolgd en dat eiser naar aanleiding van het voornemen twee schriftelijke zienswijzen heeft ingediend. Daarmee is de besluitvormingsprocedure in overeenstemming met de regelgeving en zorgvuldig. Voorts faalt het betoog van eiser dat hij voorafgaande aan een terugkeerbesluit diende te worden gehoord en dat in dat verband een belangenafweging had moeten worden gemaakt. Aan eiser is immers geen terugkeerbesluit opgelegd.
Gelijkheidsbeginsel
6. Eiser voert aan dat verweerder in strijd heeft gehandeld met het gelijkheidsbeginsel. Eiser betoogt in dit verband dat verweerder niet deugdelijk heeft gemotiveerd dat de facultatieve groep derdelanders in tegenstelling tot de andere groep ontheemden geen beschermingsbehoefte of recht op bescherming heeft. Volgens eiser is er sprake van gelijke gevallen en wordt eiser ongerechtvaardigd ongelijk behandeld.
6.1.
Dit betoog slaagt niet. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder terecht gesteld dat sprake is van een in de regelgeving gerechtvaardigd juridisch onderscheid tussen de verschillende groepen van ontheemden. De facultatieve groep derdelanders beschikt over een tijdelijke Oekraïense verblijfsvergunning, terwijl de aangewezen doelgroep van de Richtlijn beschikt over de Oekraïense nationaliteit, over een permanente verblijfvergunning of gezinslid zijn van een tijdelijk beschermde. Verweerder heeft zich in dit verband ook op het standpunt kunnen stellen dat de facultatieve groep derdelanders, waaronder eiser valt, kan terugkeren naar het land van herkomst, dan wel de asielprocedure kan doorlopen indien zij menen te vrezen voor vervolging of ernstige schade. De rechtbank is daarom met verweerder van oordeel dat geen sprake is van gelijke gevallen, zodat het door eiser gedane beroep op het gelijkheidsbeginsel al om die reden faalt.
Evenredigheidsbeginsel
7. Eiser voert aan dat het bestreden besluit in strijd is met het evenredigheidsbeginsel. Eiser betoogt dat verweerder ten onrechte geen rekening heeft gehouden met bijzondere individuele belangen die verband houden met werk, wonen, studie, gezinsleven en het geïntegreerd zijn in de Nederlandse samenleving. Namens eiser is ter zitting aangegeven dat hij studeer voor apotheker. De beëindiging vormt volgens eiser een ernstige en disproportionele inbreuk op zijn belangen.
7.1
Deze beroepsgrond slaagt niet. In dit verband heeft verweerder er terecht op gewezen dat het doel van de Richtlijn is om te voorkomen dat de werking van het asielstelsel ontwricht raakt door een massale toestroom van ontheemden. De geboden bescherming is per definitie tijdelijk en moet uitmonden in terugkeer naar het land van herkomst of Oekraïne, ofwel een verblijfsprocedure in Nederland. Verweerder heeft, onder verwijzing naar de Kamerbrief van 18 juli 2022, aan de beëindiging van de facultatief geboden tijdelijke bescherming in het algemeen ten grondslag mogen leggen dat door derdelanders misbruik werd gemaakt van de tijdelijke bescherming en dat sprake is van bredere opvangproblematiek in Nederland. [7] Door de beëindiging van de facultatief geboden tijdelijke bescherming zal de druk op de schaarse opvangcapaciteit verminderen. [8] De beëindiging legt mogelijk druk op de asielketen, maar het ligt evenzeer voor de hand om te veronderstellen dat menig derdelander wil terugkeren naar hun land van herkomst. [9] De rechtbank is daarom van oordeel dat verweerder deugdelijk heeft gemotiveerd dat het bestreden besluit geschikt en noodzakelijk is om het beoogde doel te bereiken.
7.2.
Verder is de rechtbank van oordeel dat de beëindiging niet onevenredig is in verhouding tot het uiteindelijke hierboven weergegeven doel. De rechtbank stelt vast dat eiser heeft gesteld dat zijn belangen verband houden met werk, wonen, studie en gezinsleven, maar eiser heeft niet nader geconcretiseerd of onderbouwd waarom de inbreuk op zijn belangen onevenredig zou zijn. De omstandigheid dat eiser niet langer aanspraak kan maken op bepaalde voordelen die zijn verbonden aan tijdelijke bescherming, is inherent aan het besluit van verweerder om de facultatieve bepaling niet langer te implementeren, waardoor eiser niet langer onder de Richtlijn valt. Bovendien krijgt eiser gedurende een asielprocedure opvang van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers en is het hem daarbij toegestaan om 24 weken in het jaar te werken. Daarnaast kan eiser indien hij voor een ander doel in Nederland verblijf beoogt, zoals studie of gezinsleven, een daartoe strekkende aanvraag voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning regulier indienen. Tot slot heeft verweerder terecht gesteld dat het continueren van bestaanszekerheid, zoals eiser heeft betoogd, niet onder het doel van de Richtlijn valt.
7.3.
Naar het oordeel van de rechtbank is de beëindiging van de tijdelijke bescherming van eiser gelet op al het voorgaande daarom niet in strijd met het evenredigheidsbeginsel. De verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 2 februari 2022 leidt de rechtbank niet tot een ander oordeel, omdat dit niet aan het voorgaande afdoet. [10]
Vooringenomenheid
8. Eiser voert tot slot aan dat er sprake is van vooringenomenheid.
8.1
Deze beroepsgrond slaagt evenmin. Naar het oordeel van de rechtbank blijkt uit het dossier niet van vooringenomenheid bij verweerder. Voor zover eiser stelt dat zijn aanvullende zienswijze niet is genoemd in het bestreden besluit, constateert de rechtbank dat de inhoud daarvan wel degelijk in het bestreden besluit is betrokken. Verweerder is immers ingegaan op het evenredigheidsbeginsel, op het horen van eiser en de gestelde verplichtingen die hij op het gebied van werk en studie zou zijn aangegaan.
9. Het beroep tegen bestreden besluit 1 is daarom ongegrond.
Het beroep tegen bestreden besluit 2
10. Ook dit beroep acht de rechtbank ongegrond. Eiser heeft tegen de intrekking van het terugkeerbesluit geen beroepsgronden naar voren gebracht. De rechtbank is van oordeel dat verweerder het bij het bestreden besluit 1 genomen terugkeerbesluit terecht heeft ingetrokken, omdat eiser vanwege zijn ingediende asielaanvraag waarop ten tijde van het nemen van het bestreden besluit 1 nog niet was beslist, rechtmatig verblijf heeft.
Conclusie en gevolgen
11. Het beroep tegen de bestreden besluiten 1 en 2 is ongegrond.
12. Uit de voorgaande overwegingen blijkt dat verweerder heeft erkend dat hij in het bestreden besluit 1 aan eiser ten onrechte een terugkeerbesluit had opgelegd. Omdat eiser hiertegen in beroep terecht is opgekomen, dient verweerder de proceskosten van eiser te vergoeden. Verweerder heeft aangeboden ten aanzien van het indienen van het beroepschrift de proceskosten te vergoeden tot een bedrag van € 837,00. Eisers gemachtigde heeft op zitting aangegeven dit bedrag te accepteren. Nu echter de intrekking van het terugkeerbesluit en de gevolgen daarvan voor deze procedure ter zitting zijn besproken, is de rechtbank van oordeel dat verweerder ook de proceskosten in verband met deelname aan de zitting moet vergoeden. De totale vergoeding aan proceskosten stelt de rechtbank dan ook vast op € 1.674,00 (een punt voor het indienen van het beroepschrift en een punt voor deelname aan de zitting).
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep tegen de bestreden besluiten 1 en 2 ongegrond;
- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiser tot een bedrag van € 1.674,00.
Deze uitspraak is gedaan door mr. N.M. van Waterschoot, rechter, in aanwezigheid van A.J. van Bruggen, griffier, en openbaar gemaakt door middel van geanonimiseerde publicatie op rechtspraak.nl.
De uitspraak is bekendgemaakt op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met de uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen vier weken na de dag waarop deze uitspraak bekend is gemaakt. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.