Uitspraak
6 november 2018
Strafkamer
nr. S 17/01705
Hoge Raad der Nederlanden
Arrest
op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof Den Haag van 10 februari 2017, nummer 22/002098-10, in de strafzaak tegen:
[verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1973.
1.Geding in cassatie
Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft R.A. van der Horst, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
De Advocaat-Generaal A.J. Machielse heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden arrest voor zover het de beslissingen over feit 1B en 2A en de strafoplegging betreft en tot terugwijzing van de zaak naar het gerechtshof Den Haag teneinde in zoverre opnieuw te worden berecht en afgedaan.
2.Beoordeling van het eerste en het tweede middel
2.1.
De middelen komen op tegen de bewezenverklaring van het in de zaak met parketnummer 09-754084-07 onder 1B tenlastegelegde.
2.2.1.
Aan de verdachte is - voor zover in cassatie van belang - in de zaak met parketnummer 09-754084-07 onder 1B tenlastegelegd dat:
"hij, op meerdere/een tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 24 mei 2007 tot en met 12 januari 2008, te Leiden en/of Arnhem en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, meermalen, althans eenmaal, (telkens) opzettelijk in de uitoefening van een beroep of bedrijf heeft bereid en/of bewerkt en/of verwerkt en/of verkocht en/of afgeleverd en/of verstrekt en/of vervoerd, in elk geval opzettelijk aanwezig heeft gehad, (telkens) een hoeveelheid henneptoppen en/of delen daarvan (zijnde (telkens) een hoeveelheid meer dan 500 gram)), zijnde (telkens) hennep, een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II, althans (telkens) een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II."
2.2.2.
Daarvan heeft het Hof bewezenverklaard dat:
"hij, op tijdstippen in de periode van 24 mei 2007 tot en met 12 januari 2008, in Nederland, tezamen en in vereniging met anderen, meermalen, telkens opzettelijk in de uitoefening van een beroep of bedrijf heeft verkocht en afgeleverd en vervoerd, telkens een hoeveelheid hennep zijnde (telkens) een hoeveelheid meer dan 500 gram, zijnde telkens hennep, een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II."
2.2.3.
Het Hof heeft het bewezenverklaarde gekwalificeerd als 'medeplegen van in de uitoefening van een beroep of bedrijf opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 3 onder B van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd'.
2.3.
Bij de beoordeling van de middelen zijn de volgende wettelijke bepalingen van belang.
- Art. 3, aanhef en onder B, Opiumwet:
"Het is verboden een middel als bedoeld in de bij deze wet behorende lijst II dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid:
(...)
B. te telen, te bereiden, te bewerken, te verwerken, te verkopen, af te leveren, te verstrekken of te vervoeren;
(...)"
- Art. 11, tweede, derde en vijfde lid, Opiumwet:
"2. Hij die opzettelijk handelt in strijd met een in artikel 3 onder B, C of D, gegeven verbod, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.
3. Hij die in de uitoefening van een beroep of bedrijf opzettelijk handelt in strijd met een in artikel 3, onder B, gegeven verbod, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.
5. Indien een feit als bedoeld in het tweede of vierde lid, betrekking heeft op een grote hoeveelheid van een middel, wordt gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie opgelegd. Onder grote hoeveelheid wordt verstaan een hoeveelheid die meer bedraagt dan de bij algemene maatregel van bestuur bepaalde hoeveelheid van een middel."
- De in art. 3, aanhef, Opiumwet genoemde lijst II bij de Opiumwet houdt onder meer in:
"andere benamingen: hennep
nadere omschrijving: elk deel van de plant van het geslacht Cannabis (hennep), waaraan de hars niet is onttrokken, met uitzondering van de zaden."
2.4.
Het eerste middel klaagt dat het Hof de grondslag van de tenlastelegging heeft verlaten door bewezen te verklaren dat de gedragingen van de verdachte betrekking hadden op 'hennep', terwijl de tenlastelegging ziet op 'henneptoppen'.
2.5.
Het Hof heeft de tenlastelegging kennelijk aldus verstaan dat daarin aan de verdachte wordt verweten dat hij zich heeft schuldig gemaakt aan (kort gezegd) het opzettelijk verkopen, afleveren en vervoeren van 'hennep'. Die uitleg is met de bewoordingen van de tenlastelegging niet onverenigbaar en moet in cassatie worden geëerbiedigd. Uitgaande van die uitleg heeft het Hof de grondslag van de tenlastelegging niet verlaten, waarbij de Hoge Raad in aanmerking neemt dat voor de kwalificatie van het bewezenverklaarde niet van betekenis is op welk deel van de hennepplant het bewezenverklaarde handelen betrekking heeft. Het eerste middel faalt.
2.6.
Het tweede middel klaagt dat het bewezenverklaarde, voor zover inhoudende 'zijnde telkens een hoeveelheid hennep (van) meer dan 500 gram', niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid.
2.7.
Het middel kan bij gebrek aan belang niet tot cassatie leiden. Immers, in aanmerking genomen dat tevens het beroeps- of bedrijfsmatige handelen door de verdachte is bewezenverklaard, worden bij weglating van het in het middel bedoelde onderdeel van de bewezenverklaring, de aard en de ernst van het bewezenverklaarde niet aangetast, terwijl ook de kwalificatie ongewijzigd blijft.
3.Beoordeling van het vierde middel
3.1.
Het middel klaagt dat de bewezenverklaring van het in de zaak met parketnummer 09-754084-07 onder 2A tenlastegelegde innerlijk tegenstrijdig en ontoereikend gemotiveerd is.
3.2.1.
Aan de verdachte is in de zaak met parketnummer 09-754084-07 onder 2A tenlastegelegd dat:
"hij op meerdere/een tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 januari 2004 tot en met 15 april 2008, te Rotterdam en/of Leiden en/of Amsterdam, althans in Nederland en/of in België en/of Curaçao,
tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, van het plegen van witwassen een gewoonte heeft gemaakt, immers heeft/hebben hij, verdachte en/of zijn mededader(s)
- meermalen/eenmaal (telkens) van een voorwerp, te weten een of meerdere contant(e) geldbedrag(en), de werkelijke aard en/of de herkomst en/of de vindplaats en/of de vervreemding en/of de verplaatsing verborgen en/of verhuld, en/of
- meermalen/eenmaal (telkens) verborgen en/of verhuld wie de rechthebbende op een of meerdere contant(e) geldbedrag(en) is en/of wie dit/deze geldbedrag(en) voorhanden heeft en/of
- meermalen/eenmaal (telkens) een voorwerp, te weten meerdere/een geldbedragen, verworven, voorhanden gehad, overgedragen en/of omgezet, althans van een voorwerp, te weten voornoemde geldbedrag(en), gebruik gemaakt,
immers heeft/hebben hij, verdachte, en/of zijn mededader(s), (telkens) een of meerdere contant(e) geldbedrag(en) direct of indirect geïnvesteerd en/of laten investeren in en/of besteed aan en/of laten besteden aan en/of betaald aan en/of laten betalen aan (onder meer):
- een woning aan de [a-straat 1] te Rotterdam en/of een of meer (andere) goederen, waaronder:
- (een gedeelte van) de inrichting van een woning aan de [a-straat 1] te Rotterdam en/of
- een personenauto merk Mercedes (kenteken [AA-00-AA] ) en/of
- een aanhangwagen merk Anssems (kenteken [BB-00-BB] ) en/of
- een aanhangwagen merk Saris (kenteken [CC-00-CC] ) en/of
- een personenauto merk Porsche (kenteken [DD-00-DD] ) en/of
- een personenauto merk Porsche (kenteken [EE-00-EE] ) en/of
- een vaartuig merk Sleekcraft Mustang (kenteken [FF-00-FF] ) en/of
- een vaartuig merk Sea Doo Challanger (kenteken [GG-00-GG] ) en/of
- een personenauto merk Mini Cooper (kenteken [HH-00-HH] ) en/of
- een personenauto merk Mercedes-Benz (kenteken [JJ-00-JJ] ) en/of
- een horloge merk Audemars Piquet en/of
- een horloge merk Welder en/of
- een horloge merk Officina del Tempo en/of
- een horloge merk Bulgari en/of
- een of meer contante betalingen aan restaurantbezoek en/of vakanties en/of de huur/lease van voertuigen en/of aan [betrokkene 1] en/of [betrokkene 2] ,
terwijl hij, verdachte, en/of die ander(en) (telkens) ten tijde van de verwerving of het voorhanden krijgen van het/deze voorwerp(en) wist(en), althans redelijkerwijze moest(en) vermoeden, dat het (een) - onmiddellijk of middellijk - van misdrijf afkomstige voorwerp(en) betrof(fen)."
3.2.2.
Daarvan is bewezenverklaard dat:
"hij op tijdstippen in de periode van 1 januari 2004 tot en met 15 april 2008, in Nederland, van het plegen van witwassen een gewoonte heeft gemaakt, immers hebben verdachte en zijn mededaders
- meermalen telkens een voorwerp te weten meerdere geldbedragen voorhanden gehad, overgedragen en omgezet immers hebben verdachte, en zijn mededaders, telkens geldbedragen direct of indirect geïnvesteerd en/of laten investeren in en/of besteed aan en/of laten besteden aan en/of betaald aan en/of laten betalen aan:
- goederen, waaronder:
- een personenauto merk Mercedes (kenteken [AA-00-AA] ) en
- een personenauto merk Porsche (kenteken [DD-00-DD] ) en
- een personenauto merk Porsche (kenteken [EE-00-EE] ) en
- een vaartuig merk Sleekcraft Mustang (kenteken [FF-00-FF] ) en
- een vaartuig merk Sea Doo Challenger (kenteken [GG-00-GG] ) en
- een personenauto merk Mini Cooper (kenteken [HH-00-HH] ) en
- een personenauto merk Mercedes-Benz (kenteken [JJ-00-JJ] ) en
- een horloge merk Audemars Piquet en
- restaurantbezoek en vakanties en de huur/lease van voertuigen en aan [betrokkene 1] en [betrokkene 2] ,
terwijl hij, verdachte, en die anderen telkens ten tijde van de verwerving of het voorhanden krijgen van deze voorwerpen wisten dat het - onmiddellijk of middellijk - van misdrijf afkomstige voorwerpen betroffen."
3.2.3.
Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:
"1. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 4 april 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:
Huidige inschrijfgegevens van [A] N.V. (situatie op 28 maart 2008).
Datum oprichting 18 december 2001
Bestuurder van [A] NV: [verdachte]
Geboren [geboortedatum] 1973 te [geboorteplaats] .
Tijdens het onderzoek is niet gebleken dat de rechtspersoon [A] NV handelsactiviteiten heeft en/of dat [verdachte] inkomsten genereert uit [A] NV
2. Een proces-verbaal voorlopige kasopstelling d.d. 26 mei 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:
Op grond van gegevens verstrekt door de Belastingdienst blijkt dat:
- van verdachte [verdachte] over de jaren 2004, 2005, 2006 en 2007 geen enkele loonopgave bekend is. Dit houdt in dat [verdachte] geen legaal inkomen genoten heeft in de jaren 2004 tot en met 2007.
- [A] NV (met [verdachte] als directeur) heeft over de jaren 2004 tot heden geen aangiften vennootschapsbelasting ingediend.
- De aangiften omzetbelasting van 2007 van [A] NV zijn ingediend als nihil. Over 2006 is geen aangifte omzetbelasting gedaan.
- Op 14 januari 2008 zijn van [A] NV over de jaren 2006 en 2007 geen loonaangiften ingediend. Volgens deze aangiften is er in geen enkele maand in deze jaren een werknemer geweest die gerechtigd was tot loon.
- Over het 3e kwartaal 2005 is aangifte loonbelasting ingediend voor een totaal loon van € 11.235,-. Het is niet bekend ten gunste van welke werknemer(s) dit loon is gekomen.
- Ten aanzien van [betrokkene 2] is door [A] NV geen eerstdagsmelding gedaan. Deze verplichting bestaat sinds 1 juli 2006.
Blijkens de registratie van de Rijksdienst voor het Wegverkeer heeft [verdachte] in de periode 2004 tot heden de volgende kentekens van voertuigen en vaartuigen op zijn naam of op zijn naam gehad:
Voertuigen:
18-02-2005 tot heden, Mercedes, [AA-00-AA]
13-08-2007 t/m 17-08-2007, Porsche, [DD-00-DD]
21-12-2007 tot heden, Porsche, [EE-00-EE]
Vaartuigen:
22-06-2005 tot heden, Sleekcraft Mustang, [FF-00-FF]
18-07-2007 tot heden, Sea Doo Challenger, [GG-00-GG]
Bovengenoemde voertuigen en vaartuigen zijn niet betaald via de bekende bankrekeningen van [verdachte] . Daarnaast is uit het onderzoek bekend dat [verdachte] voor zijn vriendin een Mini Cooper met kenteken [HH-00-HH] heeft gekocht, welke niet via de bankrekeningen is betaald. Uit de bankrekening van de vriendin blijkt dat ook zij de auto niet via haar bankrekening heeft betaald.
Tevens is uit het onderzoek bekend dat [verdachte] voor zijn ex een Mercedes Benz A met kenteken [JJ-00-JJ] heeft gekocht welke niet via de bankrekeningen is betaald.
Bij zijn aanhouding droeg [verdachte] een roze gouden horloge met zwarte band en zwarte rand, merk Audemars Piquet, Offshore. Ook de bijbehorende doos en certificaat werden aangetroffen.
Gespreksgegevens 19-11-07 16:18:18
[verdachte] en NN Man
[verdachte] : hallo?
NN Man: ja. 'n Roger gouwen A.P. rubberen ring voor
23 250, splinternieuw.
23 250, splinternieuw.
[verdachte] : Okee. En is gewoon off-shore, dus?
NN Man: Ja. Off-shore. Box and papers
[verdachte] : Okee. Box and papers.
[verdachte] : Ja, volgens mij heb ik 'm voor me. Als 't degene is die ik voor me heb, wil ik 'm in principe wel hebben. Morgen ben ik in België.
NN Man: ik ook
[verdachte] : dus ik kan morgen wel even langsrijden. Ja?
De betaling van dit horloge is niet via de bankrekeningen van [verdachte] gedaan.
Hieronder staat een weergave van facturen/bonnen die in de [a-straat 1] te Rotterdam zijn aangetroffen en waarvan aannemelijk is dat [verdachte] deze betalingen contant heeft voldaan:
- Hotel Don Carlos Leisure Resort & Spa van 20-06-2007 tot 27-06-2007 van € 2.099,72. Rekening voor [verdachte] ;
- Restaurant Nikki Beach Marbella, hotel Playa Don Carlos, op 22-06-2007 van € 169,50;
- Restaurant Las Palmas Rotterdam op 26-11-2007 van € 1.619,75;
- Verblijf Grand Hotel Amrath Amsterdam op 17-02-2008 van € 563,59;
- Verblijf Hyatt Regency Parijs op 31-03-2008 van € 1.255,-.
Deze facturen zijn niet betaald via de bankrekeningen van [verdachte] of zijn vriendin [betrokkene 2] .
[verdachte] heeft een relatie gehad met [betrokkene 1] . Samen hebben zij drie kinderen. De relatie is geëindigd in 2007. Uit de gegevens van de Belastingdienst blijkt dat [betrokkene 1] in 2004, 2005 en 2006 geen inkomsten uit arbeid heeft gehad. In de periode 1-1-2006 tot heden blijkt dat er contante geldstortingen op haar bankrekening zijn gedaan met een totaal aan € 10.700,- voor het eerst op 29-09-2006. Noch [betrokkene 1] noch [verdachte] willen tijdens hun verhoren hierover een verklaring afleggen. Uit tapgesprekken valt af te leiden dat [verdachte] aan [betrokkene 1] maandelijks € 2.500,- geeft als alimentatie. Ook worden vakanties van [betrokkene 1] en de kinderen contant betaald door [verdachte] .
3. Een proces-verbaal d.d. 13 oktober 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als de op 13 oktober 2008 afgelegde verklaring van [betrokkene 3] :
Ik vertelde dat ik af wilde van een Mercedes SL, een speedboot en een Porsche. Ik denk dat dit speelde in juli of augustus 2007. De koper bleek [verdachte] te zijn. [verdachte] zei mij dat hij de twee auto's en de boot wilde kopen voor € 70.000,-. Ik ging daarmee akkoord. [verdachte] gaf mij een envelop met € 20.000,- contant. [betrokkene 4] ontving het resterende aankoopbedrag contant van [verdachte] in een gesloten envelop. Toen ik thuis kwam en de auto's en de boot waren opgehaald, heb ik dat geld in de enveloppen gevonden. Het was een Sea Doo Challenger [GG-00-GG] .
4. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 27 november 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:
[verdachte] droeg bij zijn aanhouding op 15 april 2008 een horloge van het merk Audemars Piquet. De veilingwaarde van dit horloge was bepaald op 14.000,-. Nieuwwaarde € 34.000,-.
5. Een proces-verbaal van bevindingen aantreffen vakantiefotoboek Marbella d.d. 4 juni 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:
Op 15 april 2008 werd een doorzoeking verricht op het adres [a-straat 1] te Rotterdam. Dit betreft het woonadres c.q. de verblijfplaats van [verdachte] en [betrokkene 2] . Tijdens de doorzoeking werd een vakantie fotoboek van Marbella 2007 inbeslaggenomen. Op de voorzijde van dit boek staan twee foto's van [verdachte] en [betrokkene 2] . In het aangetroffen foto-vakantieboek Marbella 2007 staan foto's van [verdachte] en [betrokkene 2] . Voorts hebben zij in het boek vermeld dat zij gelogeerd hebben in hotel Don Carlos. Er werden voorts rekeningen en andere administratieve bescheiden aangetroffen en inbeslaggenomen:
- Kaarthouder ten behoeve van de sleutelkaart. Op de kaarthouder staat de naam [verdachte] vermeld met als datum 20-6-07 en datum vertrek 27-6-07. Betreft een kaarthouder Don Carlos Leisure resort & Spa ***** te Marbella.
- Rekening hotel Don Carlos Leisure resort & Spa *****. Totaalbedrag € 2.099,72 en staat op naam van [verdachte] . Aankomstdatum 20 juni 2007 en datum vertrek 27 juni 2007
- Betaalbon Nikki Beach, restaurant & bar te Marbella, onderdeel van Playa Hotel Don Carlos. De rekening bedraagt € 169,50.
6. Een proces-verbaal van bevindingen betreffende de belastinggegevens van [betrokkene 1] d.d. 23 november 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar (...):
tapgesprekken:
23-07-2007
[verdachte] gaf aan dat hij ten gevolge van de scheiding veel aan alimentatie moest betalen [betrokkene 1] deelde [verdachte] mede dat hij dat van te voren had kunnen verzinnen
[verdachte] betaalde tegen zijn zin in een vakantie voor [betrokkene 1] en voor [betrokkene 5] .
28-08-2007
[verdachte] had [betrokkene 2] een Mini in bruikleen gegeven omdat de auto van [betrokkene 2] kapot was [betrokkene 1] was hier achter gekomen en was verbolgen over het feit dat zij ( [betrokkene 1] ) afgescheept werd met een auto van € 10.000,- en dat de Mini van [betrokkene 2] veel duurder was [verdachte] gaf aan dat hij had meebetaald aan de hoge telefoonrekening van [betrokkene 1] en haar kapsel wat € 100,- had gekost
18-02-2008
[betrokkene 1] gaf aan dat ze best een uitkering wilde aanvragen maar dat [verdachte] dan ook met zijn billen bloot moest;
[verdachte] maakte het niet zoveel uit en zou zeggen dat hij gewoon werk had en zou dan alimentatie moeten betalen en dacht € 100,- tot € 150,- per kind kwijt te zijn;
[betrokkene 1] deelde mede dat ze al heel lang geld op haar rekening kreeg gestort en niet wist hoe zij dat moest verklaren als de ze rekeningafschriften zou moeten overleggen
[verdachte] deelde mede dat hij het vandaag allemaal zou regelen en daar druk mee bezig was;
[betrokkene 1] wilde compromissen sluiten en wilde afspreken dat ze minder "gewoon" geld kreeg en zou dan heel veel dingen laten, zodat [betrokkene 1] en [verdachte] niet door de molen zouden moeten;
7. Een proces-verbaal d.d. 19 mei 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:
Op 15 april 2008 werd een doorzoeking verricht op het adres [a-straat 1] te Rotterdam. Dit betreft het woonadres c.q. verblijfplaats van:
[verdachte] , geboren [geboortedatum] 1973 te [geboorteplaats] en
[betrokkene 2] , geboren [geboortedatum] 1984 te [geboorteplaats]
Tijdens de doorzoeking werd een arbeidsovereenkomst, een drietal salarisspecificaties en een werkgeversverklaring ten behoeve van het aanvragen van Nationale Hypotheek Garantie aangetroffen.
Genoemde arbeidsovereenkomst betreft een overeenkomst voor onbepaalde tijd tussen [A] NV, gevestigd te Rotterdam en [betrokkene 2] . Directeur van [A] NV betreft volgens deze arbeidsovereenkomst [verdachte] . Volgens de overeenkomst zou [betrokkene 2] per 5-6-2007 in dienst zijn als controler, hetgeen inhoudt dat zij de eindverantwoording heeft voor de gehele financiële administratie. Volgens de arbeidsovereenkomst zou [betrokkene 2] een brutosalaris van € 1.550,00 per maand ontvangen op basis van een 12 urige werkweek.
Genoemde specificaties betreffen salarisstroken van de maanden juni, juli en augustus 2007 van [betrokkene 2] .
Juni netto salaris: € 1123,00
Juli netto salaris: € 1211,00
Augustus netto salaris: € 974,41
8. Een geschrift, zijnde een tweetal salarisspecificatie ten name van [betrokkene 2] juni 2007/juli 2007 (...) Het houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:
[A] NV
Juni 2007
[betrokkene 2]
Salaris 1.123,00
Reeds betaald in juni 2007
[A] NV
Juli 2007
[betrokkene 2]
Salaris 1.211
Reeds betaald in juli 2007
9. Een proces-verbaal van bevindingen betreffende de belastinggegevens van [verdachte] , [A] NV en [betrokkene 2] d.d. 27 november 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:
Uit de rekeninggegevens bleek dat [A] NV autokosten had betaald aan [B] B.V. en aan [C] B.V.
Tussen 29-09-2003 en 04-05-2006 is in totaal € 3.756,70 betaald aan [B] B.V. [verdachte] moest vanaf 01-05-2005 maandelijks een bedrag betalen voor zijn leaseauto van € 1.195,05. Deze auto zou tussen 19-06-2003 en 24-01-2006 op naam hebben gestaan van [B] B.V. en tussen 24-01-2006 en 01-03-2008 op naam van [C] .
Via de bankrekening van [A] N.V. was er tussen 17-11-2005 en 02-01-2008 totaal € 22.339,25 betaald aan [C] B.V. en op 27-03-2008 was eenmalig een bedrag van € 3.159,21 terug ontvangen.
Vanaf de bankrekening van [A] N.V. was eenmalig een bedrag van € 181,33 betaald aan [verdachte] privé op 29-03-2005. Op 05-07-2007 had [A] een betaling gedaan aan [betrokkene 2] van € 1.123,- en op 02-08-2007 nog een betaling van € 1.211,-.
10. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 25 april 2008 van de politie Hollands Midden (...) Dit proces-verbaal houdt onder meer in (...) als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren:
Uit onderzoek is gebleken dat door het verhuurbedrijf [D] B.V. in de onderzoeksperiode een groot aantal auto's of bussen zijn verhuurd aan [verdachte] . Gegevens die betrekking hebben op de gehuurde voertuigen in de periode van 1-1-2004 tot 31-05-2008.
Uit de gegevens blijkt dat [verdachte] in genoemde periode 37 keer een voertuig gehuurd voor in totaal € 6.882,69."
3.2.4.
Het Hof heeft ten aanzien van de bewezenverklaring voorts het volgende overwogen:
"De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep van 27 januari 2017, overeenkomstig de overgelegde pleitnotities, bepleit dat de verdachte wordt vrijgesproken van het hem bij dagvaarding I onder 2A ten laste gelegde, nu niet kan worden bewezen dat de geldbedragen die de verdachte geïnvesteerd heeft in de in de ten laste gelegde genoemde goederen niet anders dan van misdrijf afkomstig kunnen zijn.
Het hof overweegt hieromtrent als volgt.
Witwassen kan bewezen worden verklaard wanneer het niet anders kan zijn dan dat voorwerpen - in de eerste plaats: het geld - uit enig misdrijf afkomstig zijn.
Om daartoe te kunnen concluderen dient allereerst op grond van wettige bewijsmiddelen een ernstig vermoeden van witwassen te worden aangenomen (stap i).
Indien dit ernstig vermoeden wordt aangenomen, mag van de verdachte worden verlangd dat hij een verklaring geeft voor de herkomst van het geld (stap ii). Die herkomst moet vervolgens concreet, min of meer verifieerbaar en niet op voorhand als volslagen onwaarschijnlijk zijn aan te merken (stap iii).
Als de verdachte een zodanige verklaring geeft kan (om desondanks toch tot een veroordeling te komen) van het Openbaar Ministerie worden verlangd daarnaar vervolgens onderzoek te doen (stap iv).
Uit de resultaten van een dergelijk onderzoek zal moeten blijken dat met voldoende mate van zekerheid kan worden uitgesloten dat het voorwerp waarop de verdenking betrekking heeft, een legale herkomst heeft en dat dus een criminele herkomst als enige aanvaardbare verklaring kan gelden (HR 27 september 2005, ECLI:NL:HR:2005:AT4094; HR 13 juli 2010, ECLI:NL:HR:2010:BM0787; HR 13 juli 2010, ECLI:NL:HR:2010:BM2471 en HR 28 januari 2014, ECLI:NL:HR:2014:194).
Het hof stelt hiertoe het volgende vast.
Uit wettige bewijsmiddelen in het onderliggende strafdossier volgt het volgende:
- Er is in de ten laste gelegde periode geen aangifte vennootschapsbelasting gedaan namens het bedrijf [A] N.V. dat door de verdachte is opgericht;
- [A] N.V. heeft in de ten laste gelegde periode geen handelsactiviteiten verricht noch heeft de verdachte inkomsten heeft gegenereerd uit [A] NV;
- In de woning waar de verdachte destijds met zijn toenmalige vriendin [betrokkene 2] verbleef zijn een aantal (zeer hoge) facturen uit de ten laste gelegde periode aangetroffen die verband houden met restaurantbezoek en vakanties. Deze facturen zijn telkens contant betaald;
- De verdachte heeft in de ten laste gelegde periode de op bewezenverklaarde voer- en vaartuigen op zijn naam gehad;
- Bij de aanhouding van de verdachte is onder de verdachte een horloge van het merk Audemars Piquet (met een veilingwaarde van € 14.000,-) in beslag genomen;
- De verdachte heeft in de ten laste gelegde periode contante bedragen betaald aan [betrokkene 1] en [betrokkene 2] ;
- De verdachte heeft in de ten laste gelegde periode een groot bedrag uit gegeven aan de lease van verschillende auto's.
Namens verdachte is nog aangevoerd dat [betrokkene 8] heeft verklaard dat hij de Porsche uit de deal met Verhelst per bank heeft betaald, doch van deze betaling zijn geen stukken voorhanden, terwijl de auto op naam van verdachte kwam en Verhelst gedetailleerd heeft verklaard over de contante betaling(en) door verdachte. Het hof passeert dit verweer.
Verder heeft de raadsman betoogd dat het horloge van het merk Audemars Piquet 'voor iemand anders bestemd was', waaraan naar het oordeel van het hof niet afdoet dat verdachte - zo volgt uit de bewijsmiddelen - de koop regelde en het droeg bij zijn aanhouding.
De verdachte heeft geen verklaring gegeven voor de in zijn woning aangetroffen facturen van vakanties, restaurantbezoek. Ten aanzien van de huur en lease van auto's heeft de verdachte verklaard dat hij wel eens een auto of bus huurde voor zijn neef [betrokkene 6] en dat hij auto's leasde via de coffeeshop.
Ten aanzien van het door de verdachte verkregen legale inkomen in de ten laste gelegde periode volgt uit het onderliggende strafdossier verder nog het volgende:
- dat de verdachte vanaf 1 november 2007 in dienst was bij [E] B.V. Uit de jaaropgave 2007 ten name van de verdachte volgt dat hij een fiscaal loon heeft genoten over het jaar 2007 van € 10.483 en uit de salarisspecificaties van de maanden november 2007 tot en met maart 2008 blijkt dat de verdachte een netto maandsalaris ontving van € 3.150,- te vermeerderen met vakantiegeld;
- dat de verdachte op 8 september 2005 zijn coffeeshop [F] heeft verkocht en dat de koper hem daarvoor in de periode van 18 oktober 2005 tot 3 januari 2008 € 1.000,- per maand heeft betaald, derhalve in totaal € 27.000,-. Blijkens gegevens van de Belastingdienst is er over het derde kwartaal 2005 aangifte loonbelasting ingediend voor een totaal loon van € 11.235,-, waarbij niet bekend is ten gunste van welke werknemer dit loon is gekomen.
Gelet op deze feiten en omstandigheden in onderlinge samenhang bezien is het hof van oordeel dat aan stap (i) is voldaan; het aannemen van een vermoeden van witwassen jegens de verdachte is gerechtvaardigd. Het legale inkomen van de verdachte verklaart op geen enkele wijze zijn uitgavenpatroon in de ten laste gelegde periode.
Vervolgens is het (stap ii) aan de verdachte om een verklaring te geven over de herkomst van de door hem in de ten laste gelegde periode verrichte (contante) betalingen.
De verdachte heeft - kort samengevat - verklaard dat hij naast zijn hiervoor vermelde legale inkomsten (uit de arbeidsovereenkomst met [E] B.V. en de verkoop van zijn coffeeshop) inkomsten heeft genoten uit zijn bedrijf [A] N.V., uit kansspelwinsten en uit de legale handel in een verscheidenheid van goederen, waaronder auto's, boten, diamanten, sieraden en horloges. Concrete bedragen genoten uit het bedrijf en handel zijn hierbij door de verdachte niet genoemd.
Voorts stelt verdachte dat hij een eerste aanbetaling van € 16.000,- heeft gekregen bij het ondertekenen van het koopcontract van de coffeeshop.
Namens de verdachte is deze stelling onderbouwd door onder meer te wijzen op een aantal opgenomen telefoongesprekken in de genoemde periode van de verdachte met derden waarin gesproken wordt over, onder andere, schadeauto's, sieraden en boten.
Wat betreft de stelling van de verdachte dat hij legale inkomsten genoot vanuit de handel in verschillende goederen overweegt het hof dat deze verklaring niet onderbouwd is met enig relevant stuk of gegeven. Het enkele bestaan van tapgesprekken waaruit kan worden opgemaakt dat daarin door de verdachte met derden wordt gesproken over auto's, boten en sieraden is hiervoor onvoldoende nu hieruit niet blijkt wanneer, wat en voor hoeveel is verkocht.
Dat de verdachte een legaal inkomen genoot in de ten laste gelegde periode vanuit zijn bedrijf [A] N.V. blijkt, anders dan uit de aangifte loonbelasting over het derde kwartaal van 2005 waarbij niet duidelijk is of dit loon van de verdachte betreft, op geen enkele wijze.
Inkomsten uit casino of lotto betekenen zonder verdere toelichting, die ontbreekt, - anders dan de raadsman heeft aangevoerd - niet dat verdachte winst heeft gemaakt, waaruit vervolgens bovenvermelde uitgaven kunnen worden verklaard. Integendeel, veeleer aannemelijk is dat verdachte - net als (bijna) iedere andere speler/deelnemer - meer inlegt dan krijgt uitgekeerd.
Dat de verdachte een eerste aanbetaling heeft ontvangen bij de verkoop van de coffeeshop is niet onderbouwd met concrete gegevens laat staan schriftelijke stukken, zodat het hof daaraan voorbij gaat. De verdachte kan voorts inkomen genoten hebben uit zijn coffeeshop [F] tot aan het moment dat hij deze heeft verkocht aan [betrokkene 7] in 2005 maar van deze inkomsten is concreet op geen enkele wijze gebleken.
Al met al heeft de verdachte naar het oordeel van het hof onvoldoende inzicht gegeven omtrent de herkomst van de geldbedragen die hij heeft aangewend voor de bewezenverklaarde uitgaven in de ten laste gelegde periode. Hij heeft met name geen verklaring gegeven die als concreet, min of meer verifieerbaar en niet op voorhand als volslagen onwaarschijnlijk is aan te merken. Gelet op alle voornoemde feiten en omstandigheden is het hof van oordeel dat er in redelijkheid geen andere conclusie mogelijk is dan dat het niet anders kan zijn dan dat verdachte inkomsten uit misdrijf heeft gegenereerd en dat hij deze inkomsten - grotendeels (afgezien van enkele girale leasebetalingen via [A] N.V.) contant - heeft aangewend voor de aanschaf of huur van (kort gezegd) auto's, boten, luxe goederen en voor het voldoen van persoonlijke verplichtingen. Deze goederen zijn daarmee onmiddellijk of middellijk uit enig misdrijf afkomstig en de verdachte was daarvan op de hoogte."
3.3.
Het bewezenverklaarde houdt in dat de verdachte van het plegen van witwassen een gewoonte heeft gemaakt, omdat hij en zijn mededaders meermalen geldbedragen - in de bewezenverklaring telkens aangeduid als "voorwerp" - voorhanden hebben gehad, overgedragen en omgezet, waarbij dat overdragen en omzetten betrekking had op de in de bewezenverklaring genoemde objecten en uitgaven, terwijl de verdachte wist dat die geldbedragen - onmiddellijk of middellijk - afkomstig waren uit misdrijf. Tevens heeft het Hof bewezenverklaard - hoewel dat geen bestanddeel is van art. 420bis en 420ter Sr - dat die wetenschap reeds "ten tijde van" het verwerven of het voorhanden krijgen van de geldbedragen bestond. Anders dan het middel betoogt, is deze bewezenverklaring niet innerlijk tegenstrijdig. Het bewezenverklaarde in zijn geheel is ook, gelet op de onder 3.2.3 en 3.2.4 weergegeven bewijsvoering, toereikend gemotiveerd.
3.4.
Het middel faalt.
4.Beoordeling van het zevende middel
4.1.
Het middel klaagt dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6, eerste lid, EVRM in de cassatiefase is overschreden omdat de stukken te laat door het Hof zijn ingezonden.
4.2.
Het middel is gegrond. Dit moet leiden tot vermindering van de aan de verdachte opgelegde gevangenisstraf van veertien maanden.
5.Beoordeling van de overige middelen
De middelen kunnen voor het overige niet tot cassatie leiden . Dit behoeft, gezien art. 81, eerste lid, RO, geen nadere motivering nu de middelen niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.
6.Slotsom
Nu de Hoge Raad geen grond aanwezig oordeelt waarop de bestreden uitspraak ambtshalve zou behoren te worden vernietigd, brengt hetgeen hiervoor is overwogen mee dat als volgt moet worden beslist.
7.Beslissing
De Hoge Raad:
vernietigt de bestreden uitspraak, maar uitsluitend wat betreft de duur van de opgelegde gevangenisstraf;
vermindert deze in die zin dat deze dertien maanden en twee weken beloopt;
verwerpt het beroep voor het overige.
Dit arrest is gewezen door de vice-president J. de Hullu als voorzitter, en de raadsheren M.J. Borgers en A.E.M. Röttgering, in bijzijn van de waarnemend griffier E. Schnetz, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van
6 november 2018.
6 november 2018.