Uitspraak
GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN
locatie Leeuwarden
afdeling civiel recht
zaaknummer gerechtshof 200.138.382/01
(zaaknummer rechtbank Noord-Nederland C/19/92233 / HA ZA 12-105)
arrest van de eerste kamer van 10 november 2015
in de zaak van
[appellant] ,
wonende te [woonplaats 1] ,
appellant,
in eerste aanleg: eiser,
hierna:
[appellant],
[appellant],
advocaat: mr. J.J. van der Goen, kantoorhoudend te Soest,
tegen
[geïntimeerde/advocatenkantoor] ,
gevestigd te [vestigingsplaats] ,
geïntimeerde,
in eerste aanleg: gedaagde,
hierna:
[geïntimeerde/advocatenkantoor],
[geïntimeerde/advocatenkantoor],
advocaat: mr. J.V. van Ophem, kantoorhoudend te Leeuwarden.
1.Het geding in eerste aanleg
In eerste aanleg is geprocedeerd en beslist zoals weergegeven in het vonnis van 24 juli 2013 van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Assen.
2.Het geding in hoger beroep
2.1
Het verloop van de procedure is als volgt:
- de dagvaarding in hoger beroep d.d. 21 oktober 2013,
- de memorie van grieven (met producties),
- de memorie van antwoord.
2.2
Vervolgens hebben partijen de stukken voor het wijzen van arrest overgelegd en heeft het hof arrest bepaald.
2.3
De vordering van [appellant] in hoger beroep luidt:
"(….) bij arrest uitvoerbaar bij voorraad:
I. te vernietigen het vonnis van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Assen, sector civiel recht, gewezen onder nummer C/19/9 2233 HA ZA 12-105 d.d. 24 juli 2013;
II. en opnieuw rechtdoende:
I. te vernietigen het vonnis van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Assen, sector civiel recht, gewezen onder nummer C/19/9 2233 HA ZA 12-105 d.d. 24 juli 2013;
II. en opnieuw rechtdoende:
a. voor recht te verklaren dat geïntimeerde toerekenbaar tekortgeschoten is in de nakoming van zijn verplichtingen voortvloeiende uit de overeenkomst van opdracht ten opzichte van appellant;
b. geïntimeerde te veroordelen aan appellant te betalen binnen twee weken na het te dezen te wijzen arrest, als vergoeding voor geleden schade en gemaakte kosten in hoofdsom € 25.000,-, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 17 november 2009 tot de dag der algehele voldoening, althans vanaf de dag der inleidende dagvaarding tot de dag der algehele voldoening;
b. geïntimeerde te veroordelen aan appellant te betalen binnen twee weken na het te dezen te wijzen arrest, als vergoeding voor geleden schade en gemaakte kosten in hoofdsom € 25.000,-, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 17 november 2009 tot de dag der algehele voldoening, althans vanaf de dag der inleidende dagvaarding tot de dag der algehele voldoening;
c. geïntimeerde te veroordelen aan appellant te betalen, binnen twee weken na het te dezen te wijzen arrest, als vergoeding voor de buitengerechtelijke kosten een bedrag ad € 1.158,00, althans een in goede justitie te bepalen bedrag, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de dag der inleidende dagvaarding tot de dag der algehele voldoening;
d. geïntimeerde te veroordelen de door appellant betaalde proceskosten in de procedure tegen [X] ten bedrage van € 1.082,34, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 10 december 2008 tot aan de dag der algehele voldoening, althans vanaf de dag der inleidende dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening, aan appellant terug te betalen;
e. geïntimeerde te veroordelen om aan appellant te betalen binnen twee weken na het te dezen te wijzen arrest de kosten van dit geding, vermeerderd met de nakosten en vermeerderd met de wettelijke rente te rekenen vanaf 14 dagen na betekening van het te dezen te wijzen arrest tot aan de dag van algehele voldoening.
III. geïntimeerde te veroordelen in de kosten van deze procedure, zowel in eerste instantie, als in appel."
III. geïntimeerde te veroordelen in de kosten van deze procedure, zowel in eerste instantie, als in appel."
3.De feiten
3.1
Als enerzijds gesteld en anderzijds niet dan wel onvoldoende weersproken staat in deze zaak het volgende vast.
3.1.1
[appellant] heeft met Bouwbedrijf [X] (hierna: [X] ) een overeenkomst van aanneming van werk gesloten ter zake van het verrichten van diverse werkzaamheden aan de woning van [appellant] , onder meer het metselen van een nieuwe muur en het aanbrengen van nieuwe kozijnen (deurkozijn en de onderdorpels van de raamkozijnen).
3.1.2
De overeengekomen werkzaamheden zijn vastgelegd in de schriftelijke prijsopgave van [X] d.d. 2 juli 2005, die door beide partijen voor akkoord is getekend (productie bij de conclusie van antwoord in eerste aanleg). Deze prijsopgave heeft, voor zover thans van belang, de volgende inhoud:
"(…)
Aanbrengen van hoeklijn 150*100*10 gegalvaniseerd deze wordt aan de bestaande fundering vastgemaakt.
Schoonmetselwerk volgens tekening.
(…)
Er wordt een nieuwe onderdorpel geplaatst onder raamkozijnen.
(…)
Uitgraven gebeurd door opdrachtgever ongeveer 40 cm diep en 70 cm breed.
Hiervoor genoemde werkzaamheden kunnen wij voor u uitvoeren voor de prijs van 4937,67 euro inclusief BTW.
Bovengenoemde prijzen kunnen wij gestand doen tot 2 maanden na offertedatum.
(…)"
"(…)
Aanbrengen van hoeklijn 150*100*10 gegalvaniseerd deze wordt aan de bestaande fundering vastgemaakt.
Schoonmetselwerk volgens tekening.
(…)
Er wordt een nieuwe onderdorpel geplaatst onder raamkozijnen.
(…)
Uitgraven gebeurd door opdrachtgever ongeveer 40 cm diep en 70 cm breed.
Hiervoor genoemde werkzaamheden kunnen wij voor u uitvoeren voor de prijs van 4937,67 euro inclusief BTW.
Bovengenoemde prijzen kunnen wij gestand doen tot 2 maanden na offertedatum.
(…)"
3.1.3
[X] heeft ter zake van de door hem uitgevoerde werkzaamheden een bedrag van € 6.000,- gefactureerd, welk bedrag door [appellant] is betaald.
3.1.4
[appellant] heeft zich jegens [X] op het standpunt gesteld dat deze ondeugdelijk werk heeft geleverd. Hij heeft zich daarbij beroepen op de bevindingen van de door hem ingeschakelde deskundige, de heer ing. [naam deskundige] te [woonplaats 1] (hierna: [naam deskundige] ), welke zijn neergelegd in een brief d.d. 1 september 2007 (productie 1 bij de inleidende dagvaarding). [naam deskundige] heeft de volgende problemen gesignaleerd:
- door de wijze van aanbrengen van het hoekstaal is een koude brug ontstaan, waardoor er bij de aansluiting van de afwerkvloer en de voorzetwand een koude luchtstroom optreedt en de vloer koud aanvoelt;
- doordat het lood bij de achterdeur onder het kozijn te kort is aangebracht, is de aansluiting onder de onderdorpel niet dicht.
- door de wijze van aanbrengen van het hoekstaal is een koude brug ontstaan, waardoor er bij de aansluiting van de afwerkvloer en de voorzetwand een koude luchtstroom optreedt en de vloer koud aanvoelt;
- doordat het lood bij de achterdeur onder het kozijn te kort is aangebracht, is de aansluiting onder de onderdorpel niet dicht.
3.1.5
[appellant] heeft [X] van voornoemde gebreken in kennis gesteld bij brief van 5 september 2007.
3.1.6
Bij brief van 15 oktober 2007 heeft [appellant] [X] (nogmaals) gewezen op de door hem gesignaleerde gebreken, waaronder een nieuw gesignaleerd gebrek, te weten:
- de verticale kozijndelen zijn aan het 'drijven' op de onderdorpel, waardoor de glaslatten meetrekken.
- de verticale kozijndelen zijn aan het 'drijven' op de onderdorpel, waardoor de glaslatten meetrekken.
3.1.7
Bij brief van 17 oktober 2007 heeft [X] aansprakelijkheid van de hand gewezen.
3.1.8
Vervolgens heeft [appellant] [X] gedagvaard voor de toenmalige rechtbank Assen, waarbij [appellant] werd bijgestaan door mr. P. van Wijngaarden (hierna: mr. van Wijngaarden) van Kerstholt & Scheidema Advocaten te Groningen. [appellant] stelde zich in deze procedure op het standpunt dat [X] op na te noemen onderdelen ondeugdelijk werk had geleverd:
I [X] heeft de bestaande koudebrug niet verholpen, terwijl hij daartoe krachtens de overeenkomst verplicht was;
II de verticale kozijndelen zijn aan het 'drijven', waardoor de glaslatten meetrekken ('uitbolling van de kozijnen');
III [X] heeft het lood bij de achterdeur onder het deurkozijn te kort aangebracht waardoor de aansluiting onder de onderdorpel niet dicht is en [X] heeft nagelaten een kantplank onder het deurkozijn aan te brengen.
I [X] heeft de bestaande koudebrug niet verholpen, terwijl hij daartoe krachtens de overeenkomst verplicht was;
II de verticale kozijndelen zijn aan het 'drijven', waardoor de glaslatten meetrekken ('uitbolling van de kozijnen');
III [X] heeft het lood bij de achterdeur onder het deurkozijn te kort aangebracht waardoor de aansluiting onder de onderdorpel niet dicht is en [X] heeft nagelaten een kantplank onder het deurkozijn aan te brengen.
3.1.9
Bij vonnis van 10 december 2008 heeft de rechtbank de vorderingen van [appellant] afgewezen.
3.1.10
Van dit vonnis is [appellant] in hoger beroep gegaan bij het toenmalige hof Leeuwarden. Hij werd in deze procedure aanvankelijk bijgestaan door mr. [B] , maar vanaf 1 juli 2009 door mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] (hierna: mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] ), beiden als advocaat verbonden aan [geïntimeerde/advocatenkantoor] . [X] is in dit hoger beroep niet verschenen. De memorie van grieven, tevens houdende eiswijziging, is niet aan hem betekend. Bij de memorie van grieven heeft [appellant] een expertiserapport d.d. 3 maart 2009 van de heer ing. [Y] (hierna: [Y] ), werkzaam bij Interlloyd Survey B.V. te Rotterdam, overgelegd. Dit rapport is opgemaakt in opdracht van Achmea, de rechtsbijstandsverzekeraar van [appellant] en luidt, voor zover thans van belang, als volgt:
"
Schadeoorzaak:
"
Schadeoorzaak:
De in juni/juli 2005 aangebrachte bakstenen buitenspouw aan de voor- en achterzijde op de
benedenverdieping van de woning veroorzaakt volgens verzekerde al enige tijd een vocht- en kouproblemen in de woning. In deze werd ons verzocht een onderzoek in te stellen naar het ontstaan van een mogelijke koudebrug en vochtwerking door het mogelijk volstorten van de spouw met beton.
Wegens verrotting van het houtenpanelen onderkozijn van de woning had verzekerde besloten in overleg met wederpartij deze te vervangen door het plaatsen van een bakstenen buitenspouwblad gefundeerd op een verankerd hoekprofiel op de de bestaande fundatie van de woning met een houtskelet gesoleerde binnenspouw afgewerkt met MDF.
Toedracht van de schade:
Door middel van endoscopisch onderzoek en thermografische infrarood metingen hebben wij het volgende geconstateerd ten aanzien van de constructie zoals die door wederpartij destijds is aangebracht.
• Een koudebrug aan de tuinzijde van de woning boven de tuindeur, duidend op onvoldoende
spouwruimte tussen de houtskeletconstructie en de buitenspouw.
• Onvoldoende of geen spouw ter hoogte van het buitenspouwblad gedeelte dat zich onder het
maaiveld bevindt. Hierbij is de buitenspouw vrijwel direct tegen de bestaande fundering geplaatst
waardoor er zich een koudebrug vormt met vochtwerking in de kruipruimte van de woning.
• Onvoldoende vochtafvoer bij doorslag van de buitenspouw van het gedeelte boven het maaiveld
doordat de overgang met het ondergelegen gedeelte niet doorloopt en er geen condens noch vocht
kan worden afgevoerd.
Omvang van de schade:
Ten gevolge van de koudebruggen en de onvoldoende afvoermogelijkheden van vochtdoorslag zal het
rottingsproces van de binnenspouw houtskeletconstructie versneld worden (rotten van binnenuit). Hierdoor zal de te verwachten levensduur van de kozijnen snel achteruitgaan en dienden deze eerder dan verwacht te worden vernieuwd. Tevens bestaat er de mogelijkheid dat de fundatie van de buitenspouw in een versneld tempo corrodeert en onvoldoende draagkracht zal bezitten om de buitenspouw te dragen.
Wijze van herstel:
Ten aanzien van het herstel van de schade adviseren wij de gehele constructie te herzien en daarbij een
nieuw fundament te creëren. Ten aanzien van de huidige constructie dient de huidige fundatie in de
kruipruimte te worden voorzien van isolatie, de voorzijde van het fundament volledig te worden vrijgemaakt en opgevuld te worden met een grindlaag direct tegen de fundatie. Boven de fundament laag dient een drain bij de overgang van de van het spouwblad ter hoogte van het maaiveld. Tevens dient de spouw tenminste 2 cm - 4 cm te bedragen boven de tuindeur en dient nader te worden onderzocht.
Toelichting:
Ten aanzien van de gekozen constructie kunnen wij niet nagaan wat de destijds genomen afwegingen zijn geweest, maar de fundatieconstructie had niet op deze manier mogen worden uitgevoerd. Het stalen hoekprofiel zal dan ook vroeg of laat corroderen en de constructie niet meer dragen.
Schaderaming bij herzien constructie:
Opstal : € 25.000,00
Schaderaming bij aanpassing constructie:
Opstal : € 10.000,00
Foto’s:Ja
Overleg over schadevaststelling of anderszins:
Datum : 26-2-2009
Gesproken met : [Z] Munters Nederland"
3.1.11
Bij arrest van 17 november 2009 heeft het hof de eiswijziging niet toelaatbaar geacht, omdat deze niet tijdig bij exploot aan [X] is kenbaar gemaakt, en het bestreden vonnis bekrachtigd. Het hof heeft, voor zover thans van belang, het volgende overwogen:
"Ten aanzien van de wijziging van eis1. [appellant] heeft in de memorie van grieven zijn eis, zowel wat het petitum betreft als wat de (feitelijke) grondslag aangaat, ingrijpend gewijzigd. Deze eiswijziging is niet aan [X] betekend.Ingevolge artikel 353 Rv in samenhang met artikel 130, derde lid, Rv dient deze eiswijziging buiten beschouwing te worden gelaten indien deze niet tijdig bij exploot aan de wederpartij kenbaar is gemaakt.Het hof zal dan ook rechtdoen op de oorspronkelijke vordering."(…)Ten aanzien van grief II6. Deze grief heeft betrekking op de koudebrug en de uitvoering van de werkzaamheden.6.1. Het hof stelt vast dat de constatering van de rechtbank dat niet kan worden vastgesteld dat de gegeven opdracht ook omvatte het verhelpen van de bestaande koudebrug, door de grief niet wordt aangetast. Evenmin wordt in de toelichting op de grief aangegeven dat de reeds bestaande koudebrug ten gevolge van de werkzaamheden van [X] is verergerd. De toelichting op de grief bevat wel een aantal nieuwe verwijten richting [X] die betrekking hebben op de wijziging van eis, doch die dient het hof verder buiten beschouwing te laten.6.2. De grief tast de dragende overwegingen van het vonnis van de rechtbank niet aan en mist dan ook doel.Ten aanzien van grief IV7. Deze grief heeft betrekking op de bolling aan de kozijnen. Volgens [appellant] kan de oorzaak, behoudens door indringend vocht vanwege gebrekkig kit- en schilderwerk, ook gelegen zijn in rotting van binnenuit, als gevolg van een gebrekkige constructie.7.1. Het hof overweegt dat - daargelaten dat [X] in eerste aanleg heeft gesteld dat [appellant] niet tijdig bij hem over dit probleem heeft geklaagd - op [appellant] de bewijslast rust dat de bolling is veroorzaakt door een tekortkoming aan de zijde van [X] . In zijn stellingname ligt besloten dat niet vaststaat welke van twee mogelijke oorzaken het gebrek aan de kozijnen heeft veroorzaakt, terwijl slechts één van beide mogelijke oorzaken binnen het domein van [X] ligt. Het nog overgelegde deskundigenrapport geeft op dit punt evenmin uitsluitsel. Het hof moet dan ook tot dezelfde conclusie als de rechtbank komen: niet is komen vast te staan dat de bolling van de kozijnen is veroorzaakt door een gebrek in het werk dat aan [X] kan worden verweten.7.2. Ook deze grief faalt."
"Ten aanzien van de wijziging van eis1. [appellant] heeft in de memorie van grieven zijn eis, zowel wat het petitum betreft als wat de (feitelijke) grondslag aangaat, ingrijpend gewijzigd. Deze eiswijziging is niet aan [X] betekend.Ingevolge artikel 353 Rv in samenhang met artikel 130, derde lid, Rv dient deze eiswijziging buiten beschouwing te worden gelaten indien deze niet tijdig bij exploot aan de wederpartij kenbaar is gemaakt.Het hof zal dan ook rechtdoen op de oorspronkelijke vordering."(…)Ten aanzien van grief II6. Deze grief heeft betrekking op de koudebrug en de uitvoering van de werkzaamheden.6.1. Het hof stelt vast dat de constatering van de rechtbank dat niet kan worden vastgesteld dat de gegeven opdracht ook omvatte het verhelpen van de bestaande koudebrug, door de grief niet wordt aangetast. Evenmin wordt in de toelichting op de grief aangegeven dat de reeds bestaande koudebrug ten gevolge van de werkzaamheden van [X] is verergerd. De toelichting op de grief bevat wel een aantal nieuwe verwijten richting [X] die betrekking hebben op de wijziging van eis, doch die dient het hof verder buiten beschouwing te laten.6.2. De grief tast de dragende overwegingen van het vonnis van de rechtbank niet aan en mist dan ook doel.Ten aanzien van grief IV7. Deze grief heeft betrekking op de bolling aan de kozijnen. Volgens [appellant] kan de oorzaak, behoudens door indringend vocht vanwege gebrekkig kit- en schilderwerk, ook gelegen zijn in rotting van binnenuit, als gevolg van een gebrekkige constructie.7.1. Het hof overweegt dat - daargelaten dat [X] in eerste aanleg heeft gesteld dat [appellant] niet tijdig bij hem over dit probleem heeft geklaagd - op [appellant] de bewijslast rust dat de bolling is veroorzaakt door een tekortkoming aan de zijde van [X] . In zijn stellingname ligt besloten dat niet vaststaat welke van twee mogelijke oorzaken het gebrek aan de kozijnen heeft veroorzaakt, terwijl slechts één van beide mogelijke oorzaken binnen het domein van [X] ligt. Het nog overgelegde deskundigenrapport geeft op dit punt evenmin uitsluitsel. Het hof moet dan ook tot dezelfde conclusie als de rechtbank komen: niet is komen vast te staan dat de bolling van de kozijnen is veroorzaakt door een gebrek in het werk dat aan [X] kan worden verweten.7.2. Ook deze grief faalt."
3.1.12
Bij brief van 12 februari 2010 heeft [appellant] [geïntimeerde/advocatenkantoor] aansprakelijk gesteld voor de schade die hij lijdt doordat hij het hoger beroep heeft verloren. Hij stelt zich op het standpunt dat dit het gevolg is van beroepsfouten die mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] heeft gemaakt.
3.1.13
[geïntimeerde/advocatenkantoor] heeft aansprakelijkheid van de hand gewezen.
3.1.14
[appellant] heeft in het onderhavige hoger beroep een rapport d.d. 27 mei 2014 van [A] (hierna: [A] ) overgelegd. Dit rapport luidt, voor zover thans van belang, als volgt:
"3.
Beantwoording van de vraagstellingTen aanzien van de raamkozijnen:(…)
2. Van de kozijndelen is onvoldoende rot hout verwijderd. Welke (zichtbare) gebreken hebben zich als gevolg daarvan geopenbaard of kunnen zich op termijn gaan openbaren?
Bij inspectie is gebleken dat de rechter verticale tussen stijl van het kozijn aan de achterzijde van het woonhuis aan de onderzijde van binnen uit houtrot vertoont.Inspectie houdt in dat er gekeken wordt naar loszittend verf en of kit werk.Verder wordt er met een puntig voorwerp in het hout geprikt om te beoordelen hoe zacht het hout is.In dit geval kon er door de verflagen heen worden geprikt tot circa 5 tot 15 mm diep in het hout wat aangeeft dat het hout verzwakt is door de houtrot.Het nu bestaande houtrot is dus vrijwel zeker het gevolg van het tijdens het vervangen van de onderdorpel niet voldoende verwijderen en behandelen van het houtrot dat destijds bestond.Hierdoor sluit je de schimmel op waardoor het proces van binnenuit doorgaat, en de stijl verder zal verrotten.Het probleem doet zich alleen voor bij deze ene stijl, de rest van de aanhechtingen met oude stijlen zijn bij inspectie ok bevonden.3. De heer [appellant] heeft op 15 oktober 2007 geklaagd over de problemen die zijn ontstaan aan de raamkozijnen. Is dit in lijn met de te verwachten termijn waarbinnen dergelijke klachten zich manifesteren?
Er kan soms een lange periode over heen gaan eer het houtrot zich aan de buiten zijde openbaard.Als er voldoende verflagen overheen zitten lijkt het alsof het hout in prima conditie is, in een later stadium laat de verf los en wordt het rottingsproces pas aan de buitenkant zichtbaar.Het is dus logisch dat de heer [appellant] niet gelijk na oplevering van de werkzaamheden geklaagd heeft over dit gebrek.(…)
Ten aanzien van de deurkozijnen:(…)
7. Er is nagelaten een kantplank aan te brengen. Had [X] deze kantplank volgens de professionele standaard direct moeten aanbrengen?
De aannemer had volgens de professionele standaard de kantplank of verdichting d.m.v. metselwerk onder het kozijn moeten aanbrengen.Dit kan niet aan een leek worden overgelaten.(…)
Overige vragen:10. De heer [appellant] en [X] waren overeengekomen dat [X] een nieuwe muur tegen een bestaande muur zou bouwen. Dient in een dergelijk geval door een redelijk bekwaam handelende aannemer volgens de professionele standaard (voldoende) spouwruimte tussen de bestaande en de nieuwe muur te worden aangebracht?
Ja, dat had een aannemer moeten doen. Een nieuwe muur voor een binnenmuur metselen in dit specifieke geval dient een aantal doelen, o.a. een verfraaiing, een isolatie, en voorkomen van vocht en kou (vocht en koude brug) doorslag naar binnenmuur en vloer. Dit is in dit geval niet gebeurd.
"3.
Beantwoording van de vraagstellingTen aanzien van de raamkozijnen:(…)
2. Van de kozijndelen is onvoldoende rot hout verwijderd. Welke (zichtbare) gebreken hebben zich als gevolg daarvan geopenbaard of kunnen zich op termijn gaan openbaren?
Bij inspectie is gebleken dat de rechter verticale tussen stijl van het kozijn aan de achterzijde van het woonhuis aan de onderzijde van binnen uit houtrot vertoont.Inspectie houdt in dat er gekeken wordt naar loszittend verf en of kit werk.Verder wordt er met een puntig voorwerp in het hout geprikt om te beoordelen hoe zacht het hout is.In dit geval kon er door de verflagen heen worden geprikt tot circa 5 tot 15 mm diep in het hout wat aangeeft dat het hout verzwakt is door de houtrot.Het nu bestaande houtrot is dus vrijwel zeker het gevolg van het tijdens het vervangen van de onderdorpel niet voldoende verwijderen en behandelen van het houtrot dat destijds bestond.Hierdoor sluit je de schimmel op waardoor het proces van binnenuit doorgaat, en de stijl verder zal verrotten.Het probleem doet zich alleen voor bij deze ene stijl, de rest van de aanhechtingen met oude stijlen zijn bij inspectie ok bevonden.3. De heer [appellant] heeft op 15 oktober 2007 geklaagd over de problemen die zijn ontstaan aan de raamkozijnen. Is dit in lijn met de te verwachten termijn waarbinnen dergelijke klachten zich manifesteren?
Er kan soms een lange periode over heen gaan eer het houtrot zich aan de buiten zijde openbaard.Als er voldoende verflagen overheen zitten lijkt het alsof het hout in prima conditie is, in een later stadium laat de verf los en wordt het rottingsproces pas aan de buitenkant zichtbaar.Het is dus logisch dat de heer [appellant] niet gelijk na oplevering van de werkzaamheden geklaagd heeft over dit gebrek.(…)
Ten aanzien van de deurkozijnen:(…)
7. Er is nagelaten een kantplank aan te brengen. Had [X] deze kantplank volgens de professionele standaard direct moeten aanbrengen?
De aannemer had volgens de professionele standaard de kantplank of verdichting d.m.v. metselwerk onder het kozijn moeten aanbrengen.Dit kan niet aan een leek worden overgelaten.(…)
Overige vragen:10. De heer [appellant] en [X] waren overeengekomen dat [X] een nieuwe muur tegen een bestaande muur zou bouwen. Dient in een dergelijk geval door een redelijk bekwaam handelende aannemer volgens de professionele standaard (voldoende) spouwruimte tussen de bestaande en de nieuwe muur te worden aangebracht?
Ja, dat had een aannemer moeten doen. Een nieuwe muur voor een binnenmuur metselen in dit specifieke geval dient een aantal doelen, o.a. een verfraaiing, een isolatie, en voorkomen van vocht en kou (vocht en koude brug) doorslag naar binnenmuur en vloer. Dit is in dit geval niet gebeurd.
11.
Kan gesteld worden dat het aanbrengen van voldoende spouwruimte teneinde een bestaande koudebrug te verbeteren bij het bouwen van een nieuwe muur tegen een bestaande muur dusdanig inherent is aan de opdracht, dat dit niet specifiek in de aannemingsovereenkomst behoeft te worden vermeld?
Kan gesteld worden dat het aanbrengen van voldoende spouwruimte teneinde een bestaande koudebrug te verbeteren bij het bouwen van een nieuwe muur tegen een bestaande muur dusdanig inherent is aan de opdracht, dat dit niet specifiek in de aannemingsovereenkomst behoeft te worden vermeld?
Ja, dit is het geval. Volgens de professionele standaard dient een aannemer in een dergelijk geval altijd een spouw aan te brengen waarmee de koudebrug verholpen of verbeterd kan worden en dit hoeft niet specifiek vermeld te worden in de overeenkomst. Het is namelijk meer dan logisch dat de aannemer dit moet doen. Vergelijk het met een geval waarin iemand een aannemer vraagt om een nieuw dak op een paardenstal te bouwen. In de aannemingsovereenkomst hoeft dan bijvoorbeeld niet te worden vastgelegd dat er bepaalde balken gebruikt zullen worden die de constructie kunne dragen: een aannemer dient volgens de professionele standaard altijd balken te gebruiken die de constructie kunnen dragen. Dat dit niet specifiek in de overeenkomst staat betekent niet dat de aannemer dit niet hoeft te doen.
12. Heeft [X] (voldoende) spouwruimte tussen de bestaande en de nieuwe muur aangebracht?
Nee, onder het maaiveld is er geen spouw aangebracht en liggen de stenen o.a. door valspecie direct tegen de binnenmuur/vloer aan.Om aan de isolatie norm te voldoen had er een waarde moeten worden behaald van 2,5 rc (sinds 2013 is de norm 3,5rc). Voor exacte details verwijs ik naar het Bouwbesluit.
Spouw onder het maaiveld (tegen fundering/vloer)Om dit te behalen had er een spouw van 120mm te worden gemaakt met daarin 80mm rockwool rc2,69 isolatie, dit was in 2007 een standaard. Ideaal is om een pur isolatieplaat te gebruiken i.v.m. vochthuishouding. Om de muurdikte te beperken had er ook gekozen kunnen worden voor een smallere spouw met daarin een harde purisolatie (dunne platen met een hoge isolatie waarde, 2,77 rc). Voor deze smallere spouw opbouw was er een spouw nodig geweest van minimaal 70mm (50mm isolatie en 20mm luchtspouw.
Spouw van af het maaiveld (tegen nieuwe hout skelet wand)De nieuwe spouw is boven het maaiveld 80 cm[het hof leest: mm]
. Met gebruik van een hoogwaardige purisolatie zou er een redelijke waarde behaald kunnen worden. Om deze waarde te berekenen zou exact moeten kunnen worden vastgesteld welke isolatie is toegepast. Samen met de dikte van de steen (100mm)de luchtspouw(20mm) en de dikte van het mdf (10mm) kan dan de totale isolatie waarde worden berekend. Dit geldt echter voor de wand vanaf vloer/maaiveld niveau.
. Met gebruik van een hoogwaardige purisolatie zou er een redelijke waarde behaald kunnen worden. Om deze waarde te berekenen zou exact moeten kunnen worden vastgesteld welke isolatie is toegepast. Samen met de dikte van de steen (100mm)de luchtspouw(20mm) en de dikte van het mdf (10mm) kan dan de totale isolatie waarde worden berekend. Dit geldt echter voor de wand vanaf vloer/maaiveld niveau.
13. Heeft het niet aanbrengen van (voldoende) spouwruimte door [X] tot gevolg gehad dat de bestaande kou in de fundering/vloer niet is verbeterd?
Doordat er geen spouw is aangebracht met hoogwaardige purisolatie en de stenen koud tegen de bestaande fundering/vloer is aan gebracht en door niet te vermijden valspecie direct contact maakt met de fundering/vloer is de koude brug in stand gebleven zodat de bestaande situatie qua kou doorslag niet is verbeterd.Indien de spouw groter was geweest en de juiste isolatie was toegepast dan was de bestaande situatie flink verbeterd.
14. Gesteld dat [X] van de heer [appellant] de opdracht zou hebben gekregen om een nieuwe muur tegen bestaande fundering/vloer te bouwen en die opdracht niet het verhelpen dan wel verbeteren van de bestaande koudebrug had omvat en de heer [appellant] dan wel [X] derhalve de opdracht zou hebben gegeven om geen of onvoldoende spouwruimte te bouwen, had [X] dan als professional de heer [appellant] - een leek - moeten waarschuwen dat deze wijze van bouwen tot gevolg zou hebben dat de bestaande koudebrug zou verergeren dan wel in stand zou blijven?
De aannemer had nadrukkelijk moeten aangeven en bevestigen in een opdrachtbevestiging dat de gekozen opbouw van de buitenmuur de fundering en vloer onder het maaiveld niet zou verhelpen. Hierin is de aannemer nalatig geweest."
4.Het geschil en de beoordeling in eerste aanleg
4.1
[appellant] heeft in eerste aanleg gevorderd:
"(…) bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
I. voor recht te verklaren dat gedaagde toerekenbaar tekortgeschoten is in de nakoming van zijn verplichtingen voortvloeiende uit de overeenkomst van opdracht ten opzichte van eiser;
II. gedaagde te veroordelen om aan eiser tegen behoorlijk bewijs van kwijting te voldoen een bedrag van € 25.000,00 (zegge: vijfentwintigduizend euro) te vermeerderen met de wettelijke rente ex art. 6:119 BW berekend over de periode vanaf 17 november 2009 tot aan de dag der algehele voldoening, althans vanaf de dag van dagtekening van deze dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening;
III. gedaagde te veroordelen in de buitengerechtelijke kosten ten bedrage van € 1.158,-;
IV. gedaagde te veroordelen in de door eiser betaalde proceskosten in de procedure tegen [X] ten bedrage van € 1.082,34, te vermeerderen met de wettelijke rente ex art. 6:119 BW berekend over de periode vanaf 10 december 2008 tot aan de dag der algehele voldoening, althans vanaf de dag van dagtekening van deze dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening;
V. gedaagde te veroordelen in de kosten van deze procedure, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 14 dagen na de betekening van het in deze te wijzen vonnis tot de dag der algehele voldoening."
"(…) bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:
I. voor recht te verklaren dat gedaagde toerekenbaar tekortgeschoten is in de nakoming van zijn verplichtingen voortvloeiende uit de overeenkomst van opdracht ten opzichte van eiser;
II. gedaagde te veroordelen om aan eiser tegen behoorlijk bewijs van kwijting te voldoen een bedrag van € 25.000,00 (zegge: vijfentwintigduizend euro) te vermeerderen met de wettelijke rente ex art. 6:119 BW berekend over de periode vanaf 17 november 2009 tot aan de dag der algehele voldoening, althans vanaf de dag van dagtekening van deze dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening;
III. gedaagde te veroordelen in de buitengerechtelijke kosten ten bedrage van € 1.158,-;
IV. gedaagde te veroordelen in de door eiser betaalde proceskosten in de procedure tegen [X] ten bedrage van € 1.082,34, te vermeerderen met de wettelijke rente ex art. 6:119 BW berekend over de periode vanaf 10 december 2008 tot aan de dag der algehele voldoening, althans vanaf de dag van dagtekening van deze dagvaarding tot aan de dag der algehele voldoening;
V. gedaagde te veroordelen in de kosten van deze procedure, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 14 dagen na de betekening van het in deze te wijzen vonnis tot de dag der algehele voldoening."
4.2
[appellant] heeft aan zijn vorderingen tegen [geïntimeerde/advocatenkantoor] de volgende beweerdelijke beroepsfouten ten grondslag gelegd:
- het niet betekenen van de eiswijziging aan [X] ;
- het niet nader onderbouwen van stellingen, het niet voldoen aan de bewijsaandraagplicht en het niet op juiste wijze aanbieden van bewijs;
- het geen, althans geen duidelijke grief richten tegen rechtsoverweging 4.5 van het vonnis van de rechtbank, waarin de rechtbank overweegt dat het verhelpen van de bestaande koudebrug niet onder de opdracht zou vallen en dat nergens uit blijkt dat het indringen van de kou in de woning via de vloer is toegenomen;
- het verzuim om grieven op te werpen tegen het tussenvonnis van 27 augustus 2008;
- het nalaten om een beroep te doen op de waarschuwingsplicht ex artikel 7:754 BW: [geïntimeerde/advocatenkantoor] had moeten stellen dat [X] niet heeft gewaarschuwd voor de ondeugdelijkheid van de oplossing die [appellant] beweerdelijk zelf zou hebben gekozen, zodat [X] had moeten bewijzen dat hij [appellant] hiervoor heeft gewaarschuwd;
- het nalaten om een foto van de muur over te leggen waarop duidelijk te zien is dat de ondermuur tegen het bestaande fundament is gemetseld en waaruit duidelijk wordt dat [X] dus geen spouw heeft gebouwd, terwijl [appellant] [geïntimeerde/advocatenkantoor] had opgedragen de genoemde foto over te leggen.
- het niet betekenen van de eiswijziging aan [X] ;
- het niet nader onderbouwen van stellingen, het niet voldoen aan de bewijsaandraagplicht en het niet op juiste wijze aanbieden van bewijs;
- het geen, althans geen duidelijke grief richten tegen rechtsoverweging 4.5 van het vonnis van de rechtbank, waarin de rechtbank overweegt dat het verhelpen van de bestaande koudebrug niet onder de opdracht zou vallen en dat nergens uit blijkt dat het indringen van de kou in de woning via de vloer is toegenomen;
- het verzuim om grieven op te werpen tegen het tussenvonnis van 27 augustus 2008;
- het nalaten om een beroep te doen op de waarschuwingsplicht ex artikel 7:754 BW: [geïntimeerde/advocatenkantoor] had moeten stellen dat [X] niet heeft gewaarschuwd voor de ondeugdelijkheid van de oplossing die [appellant] beweerdelijk zelf zou hebben gekozen, zodat [X] had moeten bewijzen dat hij [appellant] hiervoor heeft gewaarschuwd;
- het nalaten om een foto van de muur over te leggen waarop duidelijk te zien is dat de ondermuur tegen het bestaande fundament is gemetseld en waaruit duidelijk wordt dat [X] dus geen spouw heeft gebouwd, terwijl [appellant] [geïntimeerde/advocatenkantoor] had opgedragen de genoemde foto over te leggen.
4.3
De rechtbank heeft de vorderingen van [appellant] afgewezen. Daartoe heeft de rechtbank, zakelijk weergegeven, onder meer het volgende overwogen:
- Het hof heeft overwogen dat de grieven II en IV geen doel treffen. Concreet komt het daarop neer dat de grieven niet of onvoldoende ingaan op het feit dat het geschil in eerste aanleg zich toespitst niet op de vraag of het werk gebreken vertoont en welke dat zijn, maar op de vraag voor wiens rekening die gebreken moeten komen. Centraal stond of het herstel van de koudebrug onder de overeenkomst van aanneming viel en wat de oorzaak is van de uitbolling van de kozijnen (rechtsoverweging 4.4);
- Met wat [appellant] stelt, kan niet worden bewezen dat er andere middelen voorhanden waren om te bewijzen dat het wegnemen van de koudebrug onderdeel van de aanneemovereenkomst was (rechtsoverweging 4.5);
- Omdat het aannemelijk is dat er in hoger beroep niet van uit zou zijn gegaan dat het verhelpen van de koudebrug onderdeel van de overeenkomst was, is het ook niet aannemelijk dat een beroep op artikel 7:754 BW doel had getroffen (rechtsoverweging 4.6);
- Met betrekking tot de uitbolling van de kozijnen acht de rechtbank het niet aannemelijk dat het overleggen van een deskundigenbericht of een aanbod om in die vorm bewijs te leveren, het hof tot een ander oordeel had geleid; [appellant] had concreet moeten stellen welke feiten en omstandigheden [geïntimeerde/advocatenkantoor] ten onrechte niet heeft gesteld (rechtsoverweging 4.7);
- De niet-betekening van de eiswijziging heeft geen schade veroorzaakt. De eiswijziging wordt toegelicht onder grief II. Daar wordt aan de hand van het rapport van Interlloyd beschreven welke gebreken het werk vertoont. Niet wordt (gemotiveerd) ingegaan op de vraag voor wiens rekening die gebreken moeten komen. De rechtbank acht het om die reden niet aannemelijk dat de gewijzigde eis zou zijn toegewezen (rechtsoverweging 4.8).
- Het hof heeft overwogen dat de grieven II en IV geen doel treffen. Concreet komt het daarop neer dat de grieven niet of onvoldoende ingaan op het feit dat het geschil in eerste aanleg zich toespitst niet op de vraag of het werk gebreken vertoont en welke dat zijn, maar op de vraag voor wiens rekening die gebreken moeten komen. Centraal stond of het herstel van de koudebrug onder de overeenkomst van aanneming viel en wat de oorzaak is van de uitbolling van de kozijnen (rechtsoverweging 4.4);
- Met wat [appellant] stelt, kan niet worden bewezen dat er andere middelen voorhanden waren om te bewijzen dat het wegnemen van de koudebrug onderdeel van de aanneemovereenkomst was (rechtsoverweging 4.5);
- Omdat het aannemelijk is dat er in hoger beroep niet van uit zou zijn gegaan dat het verhelpen van de koudebrug onderdeel van de overeenkomst was, is het ook niet aannemelijk dat een beroep op artikel 7:754 BW doel had getroffen (rechtsoverweging 4.6);
- Met betrekking tot de uitbolling van de kozijnen acht de rechtbank het niet aannemelijk dat het overleggen van een deskundigenbericht of een aanbod om in die vorm bewijs te leveren, het hof tot een ander oordeel had geleid; [appellant] had concreet moeten stellen welke feiten en omstandigheden [geïntimeerde/advocatenkantoor] ten onrechte niet heeft gesteld (rechtsoverweging 4.7);
- De niet-betekening van de eiswijziging heeft geen schade veroorzaakt. De eiswijziging wordt toegelicht onder grief II. Daar wordt aan de hand van het rapport van Interlloyd beschreven welke gebreken het werk vertoont. Niet wordt (gemotiveerd) ingegaan op de vraag voor wiens rekening die gebreken moeten komen. De rechtbank acht het om die reden niet aannemelijk dat de gewijzigde eis zou zijn toegewezen (rechtsoverweging 4.8).
5.Met betrekking tot de grieven
5.1
Grief Iheeft betrekking op de feitenvaststelling door de rechtbank (rechtsoverweging 2.1 t/m 2.7).
5.2
Nu het hof de feiten zelf heeft vastgesteld en daarbij rekening heeft gehouden met hetgeen [appellant] in het kader van grief I heeft aangevoerd, heeft [appellant] geen belang bij een afzonderlijke behandeling van deze grief. Voor zover [appellant] betoogt dat de feitenweergave door de rechtbank onvolledig is, omdat de rechtbank heeft nagelaten om het ontbreken van een kantplank onder het deurkozijn en het te kort aanbrengen van het lood onder de onderdorpel onder het deurkozijn niet als gebreken te vermelden, overweegt het hof het volgende. Deze gestelde gebreken zijn voor de onderhavige procedure niet relevant, aangezien [appellant] [geïntimeerde/advocatenkantoor] ter zake van deze gebreken geen beroepsfouten verwijt.
5.3
Grief IIheeft betrekking op de weergave van het standpunt van [appellant] door de rechtbank (rechtsoverweging 3.1).
5.4
Aangezien het hof het standpunt van [appellant] hiervoor onder 3.1.8 en 4.2 heeft weergegeven, waarbij het hof heeft rekening gehouden met hetgeen [appellant] in het kader van grief II heeft aangevoerd, heeft [appellant] geen belang bij een afzonderlijke behandeling van deze grief. Voor zover [appellant] betoogt dat weergave van zijn betoog door de rechtbank onvolledig is, omdat de rechtbank heeft nagelaten weer te geven dat [appellant] in de procedure in eerste aanleg heeft gesteld dat een kantplank onder het deurkozijn ontbreekt en dat het lood onder de onderdorpel onder het deurkozijn te kort is aangebracht, verwijst het hof naar hetgeen hiervoor onder 5.2 is overwogen.
Kern van het geschil
Kern van het geschil
5.5
Kern van het geschil tussen partijen is de vraag of [geïntimeerde/advocatenkantoor] aansprakelijk is jegens [appellant] , omdat mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] in de hoger beroep procedure tussen [appellant] en [X] één of meer beroepsfouten heeft gemaakt als gevolg waarvan [appellant] schade heeft geleden.
5.6
De overeenkomst tussen [appellant] en [geïntimeerde/advocatenkantoor] kan worden gekwalificeerd als een overeenkomst van opdracht (artikel 7:400 BW). Ingevolge artikel 7:401 BW moet de opdrachtnemer bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed opdrachtnemer in acht nemen. [geïntimeerde/advocatenkantoor] is als juridische opdrachtnemer aansprakelijk voor beroepsfouten die worden begaan door de aan haar kantoor verbonden advocaten die de werkzaamheden feitelijk hebben verricht (vergelijk artikel 7:404 slot BW). Dit brengt mee dat getoetst moet worden of de aan [geïntimeerde/advocatenkantoor] verbonden advocaten bij de uitoefening van hun werkzaamheden hebben gehandeld zoals een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot zou hebben gedaan (zie onder meer HR 7 maart 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF1304). Indien deze norm mocht zijn geschonden, moet voor de beantwoording van de vraag of, en zo ja in welke mate, [appellant] als gevolg van die fout(en) schade heeft geleden, in beginsel worden beoordeeld hoe zonder de gemaakte fout(en) in het hoger beroep had behoren te worden beslist, althans moet het toewijsbare bedrag worden geschat aan de hand van de goede en kwade kansen die [appellant] zou hebben gehad indien geen beroepsfout(en) zou(den) zijn gemaakt (vergelijk HR 24 oktober 1997, ECLI:NL:HR:1997:AM1905 Baijings en HR 11 december 2009, ECLI:NL:HR:2009:BK0859).
5.7
In de onderhavige procedure stelt [appellant] zich op het standpunt dat de aan [geïntimeerde/advocatenkantoor] verbonden advocaten op verschillende punten niet de zorg van een goed opdrachtnemer in acht hebben genomen. Het hof zal de gestelde beroepsfouten hierna afzonderlijk beoordelen.
I Met betrekking tot koudebruggenI a Onderdeel aanneemovereenkomst?
I Met betrekking tot koudebruggenI a Onderdeel aanneemovereenkomst?
5.8
In de procedure tussen [appellant] en [X] heeft mr. van Wijngaarden in de eerste aanleg namens [appellant] gesteld dat de ondeugdelijkheid van het werk van [X]
nietis gelegen in het feit dat het werk niet zou zijn uitgevoerd conform de door partijen ondertekende 'prijsopgave' d.d. 2 juli 2005 (zie hiervoor onder 3.1.2) en de bijbehorende tekening. De ondeugdelijkheid zit er volgens de stellingen van [appellant] in eerste aanleg in dat het werk niet is uitgevoerd volgens de STABU 1995 [STABU is de afkorting van standaard bestek burger- en utiliteitsbouw; toevoeging door het hof], die [X] verplichtten om de koudebrug op te heffen. [X] had [appellant] verzekerd dat de STABU 1995 op het werk van toepassing waren (zie rechtsoverweging 4.3 van het vonnis d.d. 10 december 2008). Dit werd door [X] gemotiveerd betwist (zie rechtsoverweging 4.4 van genoemd vonnis).
De rechtbank heeft vervolgens overwogen dat er
geen bewijsis voor de stelling van [appellant] dat de opdracht óók inhield dat er geen koudebrug mocht voortbestaan, ontstaan of erger worden. Dat dit uit de STABU 1995 zou voortvloeien, blijkt nergens uit. Ook blijkt nergens uit dat het indringen van kou in de woning via de vloer is toegenomen (zie rechtsoverweging 4.5 van het vonnis van de rechtbank).
Voorts heeft de rechtbank overwogen dat [appellant] heeft
nagelaten uiteen te zettendat binnen de bestaande beperkingen - een oudere woning die reeds een koudebrug naar buiten kende en een opdrachtgever met een vast budget - de eisen die hij stelt (zowel verfraaiing van de woning als het opheffen van de koudebrug) te combineren zijn. De conclusie moet volgens de rechtbank zijn dat [appellant]
niet mocht verwachtendat ondanks de beperkingen alles zou worden bereikt wat hij thans verlangt (rechtsoverweging 4.6 van genoemd vonnis).
nietis gelegen in het feit dat het werk niet zou zijn uitgevoerd conform de door partijen ondertekende 'prijsopgave' d.d. 2 juli 2005 (zie hiervoor onder 3.1.2) en de bijbehorende tekening. De ondeugdelijkheid zit er volgens de stellingen van [appellant] in eerste aanleg in dat het werk niet is uitgevoerd volgens de STABU 1995 [STABU is de afkorting van standaard bestek burger- en utiliteitsbouw; toevoeging door het hof], die [X] verplichtten om de koudebrug op te heffen. [X] had [appellant] verzekerd dat de STABU 1995 op het werk van toepassing waren (zie rechtsoverweging 4.3 van het vonnis d.d. 10 december 2008). Dit werd door [X] gemotiveerd betwist (zie rechtsoverweging 4.4 van genoemd vonnis).
De rechtbank heeft vervolgens overwogen dat er
geen bewijsis voor de stelling van [appellant] dat de opdracht óók inhield dat er geen koudebrug mocht voortbestaan, ontstaan of erger worden. Dat dit uit de STABU 1995 zou voortvloeien, blijkt nergens uit. Ook blijkt nergens uit dat het indringen van kou in de woning via de vloer is toegenomen (zie rechtsoverweging 4.5 van het vonnis van de rechtbank).
Voorts heeft de rechtbank overwogen dat [appellant] heeft
nagelaten uiteen te zettendat binnen de bestaande beperkingen - een oudere woning die reeds een koudebrug naar buiten kende en een opdrachtgever met een vast budget - de eisen die hij stelt (zowel verfraaiing van de woning als het opheffen van de koudebrug) te combineren zijn. De conclusie moet volgens de rechtbank zijn dat [appellant]
niet mocht verwachtendat ondanks de beperkingen alles zou worden bereikt wat hij thans verlangt (rechtsoverweging 4.6 van genoemd vonnis).
5.9
In de door mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] in de zaak [appellant] / [X] ingediende memorie van grieven wordt met
grief Ibestreden dat [appellant] slechts beschikte over een beperkt budget en voorts dat de werkzaamheden enkel dienden ter verfraaiing van de woning. Hoofddoel was een betere isolatie, aldus de toelichting op grief I.
Met
grief IIwordt opgekomen tegen de hiervoor verkort weergegeven rechtsoverwegingen 4.3, 4.5 en 4.6 van het vonnis van de rechtbank.
In de toelichting op deze grief wordt betoogd dat de door [X] uitgevoerde werkzaamheden bouwtechnisch in orde dienden te zijn, hetgeen niet het geval zou zijn. Volgens het expertiserapport van Interlloyd (zie hiervoor onder 3.1.10) had de fundatieconstructie niet op deze manier mogen worden uitgevoerd.
Voorts wordt betoogd dat [X] in zijn bouwtekening (productie 5 bij de desbetreffende memorie van grieven) wel een spouwruimte heeft getekend, maar dat hij bij de uitvoering van de werkzaamheden onvoldoende spouwruimte heeft aangebracht. Uit het expertiserapport van Interlloyd blijkt dat [X] de buitengevel nagenoeg strak tegen de binnengevel heeft geplaatst, hetgeen tot koudebruggen leidt. Voorts zit op sommige plaatsen de spouw vol met valspecie en stukken steen wat voor vochtdoorslag kan zorgen. Met een beroep op het expertiserapport wordt betoogd dat er wel degelijk sprake is van een toerekenbare tekortkoming in de nakoming door [X] van de met [appellant] gesloten aannemingsovereenkomst.
grief Ibestreden dat [appellant] slechts beschikte over een beperkt budget en voorts dat de werkzaamheden enkel dienden ter verfraaiing van de woning. Hoofddoel was een betere isolatie, aldus de toelichting op grief I.
Met
grief IIwordt opgekomen tegen de hiervoor verkort weergegeven rechtsoverwegingen 4.3, 4.5 en 4.6 van het vonnis van de rechtbank.
In de toelichting op deze grief wordt betoogd dat de door [X] uitgevoerde werkzaamheden bouwtechnisch in orde dienden te zijn, hetgeen niet het geval zou zijn. Volgens het expertiserapport van Interlloyd (zie hiervoor onder 3.1.10) had de fundatieconstructie niet op deze manier mogen worden uitgevoerd.
Voorts wordt betoogd dat [X] in zijn bouwtekening (productie 5 bij de desbetreffende memorie van grieven) wel een spouwruimte heeft getekend, maar dat hij bij de uitvoering van de werkzaamheden onvoldoende spouwruimte heeft aangebracht. Uit het expertiserapport van Interlloyd blijkt dat [X] de buitengevel nagenoeg strak tegen de binnengevel heeft geplaatst, hetgeen tot koudebruggen leidt. Voorts zit op sommige plaatsen de spouw vol met valspecie en stukken steen wat voor vochtdoorslag kan zorgen. Met een beroep op het expertiserapport wordt betoogd dat er wel degelijk sprake is van een toerekenbare tekortkoming in de nakoming door [X] van de met [appellant] gesloten aannemingsovereenkomst.
5.1
Met dit betoog heeft mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] in de zaak [appellant] / [X] in hoger beroep een andere onderbouwing aan de tekortkoming gegeven dan in eerste aanleg is gebeurd. In beginsel is het toegestaan om de feitelijke grondslag van de eis in hoger beroep te wijzigen (artikel 353 Rv in samenhang met artikel 130 lid 1 Rv). Nu [X] niet in het geding was verschenen, had deze verandering tevens vermeerdering van eis echter tijdig bij exploot aan [X] kenbaar gemaakt dienen te worden (artikel 130 lid 3 Rv). [geïntimeerde/advocatenkantoor] heeft erkend dat de eiswijziging onder de gegeven omstandigheden aan [X] betekend had moeten worden, en dat zij door dit niet te doen een beroepsfout heeft gemaakt (memorie van antwoord onder 4.3.8).
5.11
Omdat de eiswijziging niet aan [X] was betekend, heeft het hof de 'nieuwe' verwijten buiten beschouwing gelaten en mede om die reden grief II verworpen (zie hiervoor onder 3.1.11). Anders dan [geïntimeerde/advocatenkantoor] betoogt, heeft het hof hiermee geen onjuiste interpretatie aan artikel 130 lid 3 Rv gegeven, aangezien deze bepaling niet alleen betrekking heeft op een wijziging van het petitum, maar ook op een wijziging van de (juridische en/of feitelijke) grondslag van het gevorderde. Het op dit onjuiste betoog voortbordurende beroep op eigen schuld (artikel 6:101 BW), omdat op dit punt geen cassatie is ingesteld (memorie van antwoord onder 4.13.5), faalt dan ook. De vraag of deze beroepsfout tot schade voor [appellant] heeft geleid, komt aan de orde in het kader van de behandeling van grief XII.
5.12
[geïntimeerde/advocatenkantoor] heeft in het kader van zijn beroep op het bepaalde in artikel 6:101 BW voorts aangevoerd dat [appellant] in de cassatieprocedure had moeten aanvoeren dat het gerechtshof ten onrechte bij verstek arrest heeft gewezen (memorie van antwoord onder 4.13.6). Door [X] was immers een H-formulier ingediend waarmee hij het verstek zuiverde en waarin hij vroeg om een termijn voor het indienen van de memorie van antwoord (zie productie 5 bij de conclusie van antwoord). [geïntimeerde/advocatenkantoor] verbindt hieraan de conclusie dat de schade - voor zover daarvan al sprake zou zijn, hetgeen wordt betwist - voor rekening van [appellant] dient te blijven.
5.13
Nu [appellant] nog niet op dit nieuwe verweer heeft kunnen reageren, zal het hof hem in de gelegenheid stellen om dit bij akte te doen.
5.14
Grief IIIhoudt in dat de rechtbank in de rechtsoverwegingen 4.4 en 4.5 ten onrechte heeft nagelaten om een oordeel te vormen over één van de belangrijkste stellingen van [appellant] , namelijk dat [geïntimeerde/advocatenkantoor] ten onrechte heeft nagelaten te stellen dat het verhelpen van de koudebrug onderdeel uitmaakte van de overeenkomst.
Grief IVhoudt in dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat er geen bewijsmiddelen voorhanden waren om te bewijzen dat het verhelpen van de bestaande koudebruggen onderdeel was van de overeenkomst. In de toelichting op deze grief betoogt [appellant] dat het verhelpen van de bestaande koudebruggen onderdeel uitmaakte van de overeenkomst en stelt hij tevens dat hij dit zou kunnen bewijzen, maar daarbij haakt hij enkel aan bij de gewijzigde onderbouwing van de tekortkoming. Zijn stellingen komen erop neer dat de professionele standaard meebracht dat [X] bij het plaatsen van de nieuwe muur tegen de bestaande muur (voldoende) spouwruimte had moeten aanbrengen (zie onder meer de memorie van grieven onder 45). Ter onderbouwing van deze stelling beroept [appellant] zich op de rapporten van [Y] en [A] (zie hiervoor onder 3.1.10 en 3.1.14), die hij tevens als getuigen voordraagt. Voorts beroept hij zich op de bouwtekening waarop [X] een spouw heeft getekend (zie de memorie van grieven onder 52). Ten slotte beroept hij zich op foto's waaruit zou blijken dat [X] geen spouwruimte heeft aangebracht.
Grief IVhoudt in dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat er geen bewijsmiddelen voorhanden waren om te bewijzen dat het verhelpen van de bestaande koudebruggen onderdeel was van de overeenkomst. In de toelichting op deze grief betoogt [appellant] dat het verhelpen van de bestaande koudebruggen onderdeel uitmaakte van de overeenkomst en stelt hij tevens dat hij dit zou kunnen bewijzen, maar daarbij haakt hij enkel aan bij de gewijzigde onderbouwing van de tekortkoming. Zijn stellingen komen erop neer dat de professionele standaard meebracht dat [X] bij het plaatsen van de nieuwe muur tegen de bestaande muur (voldoende) spouwruimte had moeten aanbrengen (zie onder meer de memorie van grieven onder 45). Ter onderbouwing van deze stelling beroept [appellant] zich op de rapporten van [Y] en [A] (zie hiervoor onder 3.1.10 en 3.1.14), die hij tevens als getuigen voordraagt. Voorts beroept hij zich op de bouwtekening waarop [X] een spouw heeft getekend (zie de memorie van grieven onder 52). Ten slotte beroept hij zich op foto's waaruit zou blijken dat [X] geen spouwruimte heeft aangebracht.
5.15
Aangezien [appellant] geen feiten of omstandigheden stelt en aanbiedt te bewijzen waaruit volgt dat hij en [X] ten tijde van de totstandkoming van de overeenkomst hebben gesproken over de bestaande koudebruggen en zijn overeengekomen dat [X] deze zou verhelpen, acht het hof het niet aannemelijk dat [appellant] dit in de procedure tegen [X] zou hebben kunnen bewijzen. Dit brengt naar het oordeel van het hof mee dat [geïntimeerde/advocatenkantoor] geen beroepsfout heeft gemaakt door niet te stellen en te bewijzen aan te bieden dat het verhelpen van de koudebrug onderdeel uitmaakte van de overeenkomst.
5.16
De grieven III en IV falen derhalve.
I b Schending waarschuwingsplicht?
5.17
Grief VIIhoudt in dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat het [appellant] niet zou hebben gebaat, wanneer mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] een beroep had gedaan op schending door [X] van diens waarschuwingsplicht (artikel 7:754 BW) en dat [appellant] niet zou hebben gesteld in welk verband het beroep op de waarschuwingsplicht moet worden gezien. De
grieven VIII en IXbouwen hierop voort.
grieven VIII en IXbouwen hierop voort.
5.18
Het hof volgt [appellant] in zijn betoog dat mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] een beroep op schending door [X] van diens waarschuwingsplicht (artikel 7:754 BW) had moeten doen. Nu [X] als verweer voerde dat hij de onderhavige constructie op verzoek van [appellant] heeft toegepast, had mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] moeten aanvoeren dat [X] [appellant] ervoor had moeten waarschuwen dat deze constructie, zoals [X] toegeeft, niet ideaal was met het oog op koudebruggen en vochtafvoer. Ervan uitgaande dat het ontstaan dan wel verergeren van koudebruggen inherent was aan de door [X] toegepaste constructie, bestond deze waarschuwingsplicht ook als het verhelpen van bestaande koudebruggen geen onderdeel was van de overeenkomst. Indien een opdrachtgever kiest voor een constructie die koudebruggen veroorzaakt of bestaande koudebruggen verergert, dient de aannemer immers krachtens artikel 7:754 BW in beginsel voor deze 'fout' in de opdracht te waarschuwen.
heeft in de procedure tussen hem en [appellant] ook gesteld dat hij [appellant] hiervoor heeft gewaarschuwd. Anders dan [geïntimeerde/advocatenkantoor] betoogt, wordt in de (lagere) rechtspraak doorgaans de aannemer belast met het bewijs dat hij aan deze waarschuwingsplicht heeft voldaan, zodat het aannemelijk is dat - in geval van [appellant] in de procedure tegen [X] een beroep op artikel 7:754 BW zou hebben gedaan - op [X] de bewijslast en daarmee het bewijsrisico zou hebben gerust.
Dit brengt mee dat mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] door na te laten om een beroep op schending van de waarschuwingsplicht te doen, niet heeft gehandeld zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelend advocaat mag worden verwacht.
heeft in de procedure tussen hem en [appellant] ook gesteld dat hij [appellant] hiervoor heeft gewaarschuwd. Anders dan [geïntimeerde/advocatenkantoor] betoogt, wordt in de (lagere) rechtspraak doorgaans de aannemer belast met het bewijs dat hij aan deze waarschuwingsplicht heeft voldaan, zodat het aannemelijk is dat - in geval van [appellant] in de procedure tegen [X] een beroep op artikel 7:754 BW zou hebben gedaan - op [X] de bewijslast en daarmee het bewijsrisico zou hebben gerust.
Dit brengt mee dat mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] door na te laten om een beroep op schending van de waarschuwingsplicht te doen, niet heeft gehandeld zoals van een redelijk bekwaam en redelijk handelend advocaat mag worden verwacht.
5.19
Ten aanzien van de vraag of het beroep op schending van de waarschuwingsplicht [appellant] zou hebben gebaat, overweegt het hof als volgt.
Vooropgesteld wordt dat een in hoger beroep voor het eerst gedaan beroep op schending van de waarschuwingsplicht eveneens een wijziging van de grondslag van de vordering zou hebben opgeleverd. Ook hiervoor zou derhalve krachtens artikel 130 lid 3 Rv betekening aan [X] vereist zijn geweest, hetgeen mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] , zoals hiervoor overwogen, heeft nagelaten. Het beroep op eigen schuld (zie hiervoor onder 5.12) strekt zich derhalve ook uit tot deze beroepsfout. De vraag of deze beroepsfout tot schade voor [appellant] heeft geleid, komt aan de orde in het kader van grief XII.
Vooropgesteld wordt dat een in hoger beroep voor het eerst gedaan beroep op schending van de waarschuwingsplicht eveneens een wijziging van de grondslag van de vordering zou hebben opgeleverd. Ook hiervoor zou derhalve krachtens artikel 130 lid 3 Rv betekening aan [X] vereist zijn geweest, hetgeen mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] , zoals hiervoor overwogen, heeft nagelaten. Het beroep op eigen schuld (zie hiervoor onder 5.12) strekt zich derhalve ook uit tot deze beroepsfout. De vraag of deze beroepsfout tot schade voor [appellant] heeft geleid, komt aan de orde in het kader van grief XII.
5.2
De grieven VII tot en met IX treffen in zoverre doel.
5.21
De
grieven V en VIhouden in dat de rechtbank bij haar oordeel ten onrechte is uitgegaan van de
hypothetischesituatie dat [appellant] niet vanwege budgettaire redenen heeft gekozen voor de door [X] aangebrachte constructie. Volgens [appellant] was, anders dan [geïntimeerde/advocatenkantoor] - in navolging van [X] in de procedure tussen [appellant] en [X] - betoogt, geen sprake van een vast budget.
grieven V en VIhouden in dat de rechtbank bij haar oordeel ten onrechte is uitgegaan van de
hypothetischesituatie dat [appellant] niet vanwege budgettaire redenen heeft gekozen voor de door [X] aangebrachte constructie. Volgens [appellant] was, anders dan [geïntimeerde/advocatenkantoor] - in navolging van [X] in de procedure tussen [appellant] en [X] - betoogt, geen sprake van een vast budget.
5.22
Het hof overweegt dienaangaande als volgt.
De rechtbank heeft overwogen dat ook indien [appellant]
nietuit budgettaire overwegingen heeft gekozen voor de door [X] aangebrachte, goedkopere constructie, dit niet 'automatisch' tot de conclusie leidt dat is overeengekomen dat [X] de koudebrug zou verhelpen (rechtsoverweging 4.5, slot van het bestreden vonnis).
De rechtbank heeft overwogen dat ook indien [appellant]
nietuit budgettaire overwegingen heeft gekozen voor de door [X] aangebrachte, goedkopere constructie, dit niet 'automatisch' tot de conclusie leidt dat is overeengekomen dat [X] de koudebrug zou verhelpen (rechtsoverweging 4.5, slot van het bestreden vonnis).
5.23
Het hof sluit zich aan bij deze overweging van de rechtbank. Het beweerdelijk ontbreken van budgettaire beperkingen leidt niet dwingend tot de gevolgtrekking dat partijen zijn overeengekomen dat [X] de bestaande koudebruggen zou verhelpen.
5.24
De grieven V en VI falen derhalve.
II Met betrekking tot de uitbolling van de kozijnen
II Met betrekking tot de uitbolling van de kozijnen
5.25
Grief Xhoudt in dat de rechtbank het met betrekking tot de uitbolling van de kozijnen ten onrechte niet aannemelijk heeft geacht dat het overleggen van een deskundigenbericht of een aanbod om in die vorm bewijs te leveren, het hof in hoger beroep tot een ander oordeel zou hebben geleid. Volgens de rechtbank blijkt immers uit het arrest van het hof dat op dit punt niet aan de stelplicht is voldaan, zodat het onwaarschijnlijk is dat het hof tot een bewijsopdracht zou zijn gekomen. Grief XI bouwt hierop voort.
5.26
Het hof overweegt dienaangaande als volgt.
Met
grief IVin het hoger beroep tegen [X] werd opgekomen tegen het oordeel van de rechtbank dat [appellant] met betrekking tot de uitbolling van de kozijnen niet heeft bewezen noch een voldoende concreet en specifiek bewijsaanbod heeft gedaan ter zake van zijn stelling dat [X] op dit onderdeel ondeugdelijk werk heeft verricht. In de toelichting op deze grief wordt als
primaireoorzaak van de uitbolling genoemd dat [X] bij de herstelwerkzaamheden aan de kozijnen de verticale delen daarvan - ter plaatse van de rotte delen - te weinig heeft ingekort. Ter zake hiervan is echter geen concreet en specifiek bewijsaanbod gedaan. Voorts wordt als mogelijke oorzaak de foutieve fundatieconstructie (onvoldoende spouw en vochtafvoer) genoemd. Gesteld wordt dat hier niet aan afdoet dat [appellant] het schilderwerk zelf heeft verzorgd.
Het hof heeft met betrekking tot deze grief overwogen dat in de stellingname van [appellant] ligt besloten dat niet vaststaat welke van twee mogelijke oorzaken - indringend vocht vanwege gebrekkig kit- en schilderwerk of rotting van binnenuit als gevolg van een gebrekkige constructie - het gebrek aan de kozijnen heeft veroorzaakt, terwijl slechts één van de mogelijk oorzaken in het domein van [X] ligt, en dat ook het door [appellant] overgelegde deskundigenrapport op dit punt geen uitsluitsel biedt. Het hof is dan ook tot dezelfde conclusie gekomen als de rechtbank, namelijk dat niet is komen vast te staan dat de bolling van de kozijnen is veroorzaakt door een gebrek in het werk dat aan [X] kan worden verweten (zie hiervoor onder 3.1.11).
Met
grief IVin het hoger beroep tegen [X] werd opgekomen tegen het oordeel van de rechtbank dat [appellant] met betrekking tot de uitbolling van de kozijnen niet heeft bewezen noch een voldoende concreet en specifiek bewijsaanbod heeft gedaan ter zake van zijn stelling dat [X] op dit onderdeel ondeugdelijk werk heeft verricht. In de toelichting op deze grief wordt als
primaireoorzaak van de uitbolling genoemd dat [X] bij de herstelwerkzaamheden aan de kozijnen de verticale delen daarvan - ter plaatse van de rotte delen - te weinig heeft ingekort. Ter zake hiervan is echter geen concreet en specifiek bewijsaanbod gedaan. Voorts wordt als mogelijke oorzaak de foutieve fundatieconstructie (onvoldoende spouw en vochtafvoer) genoemd. Gesteld wordt dat hier niet aan afdoet dat [appellant] het schilderwerk zelf heeft verzorgd.
Het hof heeft met betrekking tot deze grief overwogen dat in de stellingname van [appellant] ligt besloten dat niet vaststaat welke van twee mogelijke oorzaken - indringend vocht vanwege gebrekkig kit- en schilderwerk of rotting van binnenuit als gevolg van een gebrekkige constructie - het gebrek aan de kozijnen heeft veroorzaakt, terwijl slechts één van de mogelijk oorzaken in het domein van [X] ligt, en dat ook het door [appellant] overgelegde deskundigenrapport op dit punt geen uitsluitsel biedt. Het hof is dan ook tot dezelfde conclusie gekomen als de rechtbank, namelijk dat niet is komen vast te staan dat de bolling van de kozijnen is veroorzaakt door een gebrek in het werk dat aan [X] kan worden verweten (zie hiervoor onder 3.1.11).
5.27
Naar het oordeel van het hof heeft mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] in de toelichting op
grief IVop zich voldoende gemotiveerd gesteld dat de oorzaak van het gebrek aan de kozijnen is gelegen in een ondeugdelijke uitvoering van het werk door [X] . Hij heeft immers gesteld dat de uitbolling is veroorzaakt (1) doordat [X] de verrotte delen van de verticale delen van de kozijnen onvoldoende heeft verwijderd dan wel (2) doordat de ondeugdelijk uitgevoerde fundatieconstructie vochtproblemen heeft veroorzaakt met als gevolg uitbolling van de kozijnen. Daarbij wordt expliciet gesteld dat hieraan niet afdoet dat [appellant] het schilderwerk heeft verzorgd. Nu het expertiserapport van Interlloyd geen betrekking heeft op de problematiek van de kozijnen, had van mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] echter mogen worden verwacht dat hij ter zake van deze stellingen een op dit gebrek toegesneden deskundigenrapport had overgelegd dan wel voldoende concreet en specifiek bewijs had aangeboden, bij voorkeur in de vorm van een deskundigenbericht. Aan zodanig bewijsaanbod had het hof niet, althans niet zonder meer mogen voorbijgaan. Nu mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] heeft nagelaten dit bewijs over te leggen dan wel aan te bieden, heeft hij op dit punt niet gehandeld zoals een redelijk bekwaam en redelijk handelend advocaat betaamt.
grief IVop zich voldoende gemotiveerd gesteld dat de oorzaak van het gebrek aan de kozijnen is gelegen in een ondeugdelijke uitvoering van het werk door [X] . Hij heeft immers gesteld dat de uitbolling is veroorzaakt (1) doordat [X] de verrotte delen van de verticale delen van de kozijnen onvoldoende heeft verwijderd dan wel (2) doordat de ondeugdelijk uitgevoerde fundatieconstructie vochtproblemen heeft veroorzaakt met als gevolg uitbolling van de kozijnen. Daarbij wordt expliciet gesteld dat hieraan niet afdoet dat [appellant] het schilderwerk heeft verzorgd. Nu het expertiserapport van Interlloyd geen betrekking heeft op de problematiek van de kozijnen, had van mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] echter mogen worden verwacht dat hij ter zake van deze stellingen een op dit gebrek toegesneden deskundigenrapport had overgelegd dan wel voldoende concreet en specifiek bewijs had aangeboden, bij voorkeur in de vorm van een deskundigenbericht. Aan zodanig bewijsaanbod had het hof niet, althans niet zonder meer mogen voorbijgaan. Nu mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] heeft nagelaten dit bewijs over te leggen dan wel aan te bieden, heeft hij op dit punt niet gehandeld zoals een redelijk bekwaam en redelijk handelend advocaat betaamt.
5.28
De grieven X en XI treffen derhalve in zoverre doel. Dit leidt echter op zich nog niet tot vernietiging van het bestreden vonnis.
5.29
Ten aanzien van de vraag of het hof tot een ander oordeel zou zijn gekomen indien [geïntimeerde/advocatenkantoor] wél zodanig bewijsaanbod zou hebben gedaan, overweegt het hof als volgt.
Hiertoe dient allereerst te worden beoordeeld of aannemelijk is dat het hof in dat geval het beroep van [X] op schending door [appellant] van zijn klachtplicht (artikel 6:89 BW) zou hebben verworpen. Voorts dient te worden beoordeeld of aannemelijk dat het hof in dat geval - na bewijslevering - tot het oordeel zou zijn gekomen dat op dit punt sprake is van een tekortkoming door [X] .
Hiertoe dient allereerst te worden beoordeeld of aannemelijk is dat het hof in dat geval het beroep van [X] op schending door [appellant] van zijn klachtplicht (artikel 6:89 BW) zou hebben verworpen. Voorts dient te worden beoordeeld of aannemelijk dat het hof in dat geval - na bewijslevering - tot het oordeel zou zijn gekomen dat op dit punt sprake is van een tekortkoming door [X] .
5.3
[appellant] heeft zich in dit verband beroepen op het rapport van [A] (zie hiervoor onder 3.1.14). [A] heeft na inspectie geconcludeerd dat (slechts) bij één stijl sprake is van houtrot, dat volgens hem vrijwel zeker het gevolg is van het tijdens het vervangen van de onderdorpel niet voldoende verwijderen en behandelen van het houtrot dat destijds bestond.
Hierdoor sluit je de schimmel op waardoor het proces van binnenuit doorgaat, en de stijl verder zal verrotten, aldus [A] . Voorts heeft [A] aangegeven dat het in eerste instantie, als er voldoende verflagen overheen zitten, lijkt alsof het hout in prima conditie is, en dat pas in een later stadium de verf loslaat en het rottingsproces aan de buitenkant zichtbaar wordt.
Hierdoor sluit je de schimmel op waardoor het proces van binnenuit doorgaat, en de stijl verder zal verrotten, aldus [A] . Voorts heeft [A] aangegeven dat het in eerste instantie, als er voldoende verflagen overheen zitten, lijkt alsof het hout in prima conditie is, en dat pas in een later stadium de verf loslaat en het rottingsproces aan de buitenkant zichtbaar wordt.
5.31
Op basis hiervan acht het hof het aannemelijk dat zonder vorenbedoelde beroepsfouten van mr. [geïntimeerde/advocatenkantoor] het hof in de procedure tegen [X] - na (nadere) bewijslevering - tot het oordeel zou zijn gekomen dat sprake is van een toerekenbare tekortkoming aan de zijde van [X] , bestaande in het onvoldoende verwijderen en behandelen van houtrot ter plaatse van de aangetaste stijl. Voorts acht het hof het aannemelijk dat het hof zou hebben geoordeeld dat [appellant] ter zake van dat gebrek tijdig heeft geklaagd, aangezien hij dit redelijkerwijs niet eerder had behoeven te ontdekken (artikel 6:89 BW).
5.32
Alvorens op dit punt verder te beslissen, zal het hof [appellant] opdragen om bij vorenbedoelde akte een begroting van de met het herstel van de aangetaste stijl gemoeide kosten over te leggen.
5.33
Het hof zal iedere verdere beslissing aanhouden.
6.De beslissing
Het hof, recht doende in hoger beroep:
verwijst de zaak naar de rol van 8 december 2015 teneinde [appellant] in de gelegenheid te stellen een akte te nemen tot het onder 5.13 en 5.32 genoemde doel;
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit arrest is gewezen door mr. R.A. Van der Pol, mr. M.M.A. Wind en mr. L. Janse en is door de rolraadsheer in tegenwoordigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op dinsdag 10 november 2015.