ECLI:NL:CRVB:2017:305

• Datum uitspraak: 25 januari 2017
• Publicatiedatum: 27 januari 2017
• Zaaknummer: 15/5000 WSF
• Instantie: Centrale Raad van Beroep
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Socialezekerheidsrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: J. Brand; M.S.E.S. Umans
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Onrechtmatige bewijsverkrijging door onbevoegde controleurs in studiefinancieringszaak

In deze zaak heeft de Centrale Raad van Beroep op 25 januari 2017 uitspraak gedaan in hoger beroep tegen een eerdere uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland. De zaak betreft de herziening van studiefinanciering van appellante door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, die haar vanaf 1 januari 2014 als thuiswonende studerende heeft aangemerkt. Tevens is er een bestuurlijke boete opgelegd. Appellante heeft bezwaar gemaakt tegen deze besluiten, maar dit werd ongegrond verklaard door de minister. De rechtbank heeft het beroep van appellante tegen dit besluit ook ongegrond verklaard, waarna appellante in hoger beroep ging.

De Centrale Raad oordeelt dat de bevindingen van het onderzoek naar de woonsituatie van appellante, uitgevoerd door onbevoegde controleurs, als bewijs ontoelaatbaar zijn. De Raad stelt dat toezicht op de naleving van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000) een overheidstaak is en dat het verlenen van toezichthoudende bevoegdheden aan personen buiten de overheid met terughoudendheid moet gebeuren. De Raad verwijst naar eerdere uitspraken waarin is vastgesteld dat het inschakelen van private bedrijven voor toezicht niet aanvaardbaar is. Aangezien het onderzoek in deze zaak is verricht door onbevoegde controleurs, zijn de bevindingen onrechtmatig verkregen.

De Raad vernietigt de aangevallen uitspraak van de rechtbank en verklaart het beroep van appellante gegrond. De besluiten van de minister worden herroepen, omdat deze niet op een deugdelijke motivering berusten. Het verzoek van appellante om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn wordt afgewezen, omdat de termijn van vier jaar niet is overschreden. De minister wordt veroordeeld in de proceskosten van appellante, die worden begroot op € 1.980,-.

Uitspraak

15/5000 WSF

Datum uitspraak: 25 januari 2017

Centrale Raad van Beroep

Enkelvoudige kamer

Uitspraak op het hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland van 4 juni 2015, 15/927 (aangevallen uitspraak) en uitspraak op het verzoek om veroordeling tot vergoeding van schade

Partijen:

[appellante] te [woonplaats] (appellante)

de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (minister)

PROCESVERLOOP

Namens appellante heeft mr. S. Maachi, advocaat, hoger beroep ingesteld.

De minister heeft een verweerschrift en een nader stuk ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 21 september 2016. Appellante is verschenen, bijgestaan door mr. Maachi. De minister heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. G.J.M. Naber.

OVERWEGINGEN

1. Bij besluit van 20 september 2014 heeft de minister de aan appellante op grond van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000) toegekende studiefinanciering herzien in die zin dat appellante vanaf 1 januari 2014 is aangemerkt als thuiswonende studerende. Bij besluit van
24 oktober 2014 heeft de minister aan appellante een bestuurlijke boete opgelegd. Het bezwaar tegen deze besluiten is door de minister ongegrond verklaard bij besluit van

8 januari 2015 (bestreden besluit).

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep van appellante tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.

3. Appellante heeft zich in hoger beroep tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad oordeelt als volgt.

4.1.

De minister heeft de bij het bestreden besluit gehandhaafde herziening en boeteoplegging gebaseerd op de resultaten van een onderzoek naar de woonsituatie van appellante. Dit onderzoek is verricht door twee controleurs in opdracht van een privaat bedrijf waarvan de daar werkzame personen ingevolge een aanwijzingsbesluit belast zijn met het toezicht bedoeld in artikel 1.5 van de Wsf 2000. Bij brief van 5 september 2016 heeft de minister verklaard dat beide controleurs het onderzoek hebben verricht als zelfstandigen zonder personeel.

4.2.1.

Zoals is overwogen in de uitspraak van de Raad van 2 december 2015, ECLI:NL:CRVB:2015:4192, is het toezicht op de naleving van artikel 1.5 van de Wsf 2000 de uitoefening van een overheidstaak en moet met het verlenen van toezichthoudende bevoegdheden aan personen buiten de overheid terughoudend worden omgegaan.

4.2.2.

In zijn uitspraak van 21 september 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:3566, heeft de Raad overwogen dat met de aanwijzing van werknemers van private bedrijven bij het uitoefenen van dat toezicht de grens van wat nog aanvaardbaar is, is bereikt. Niet kan worden aanvaard dat private bedrijven dat toezicht, al dan niet onder voorwaarden, (gedeeltelijk) uitbesteden aan een derde. Dit oordeel is herhaald en nader gemotiveerd in de uitspraak van
3 november 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:4186. Uit deze uitspraken volgt dat bevindingen van onderzoek dat (mede) is verricht door een onbevoegde controleur – zijnde een controleur die niet op basis van een arbeidsovereenkomst bij een eerder bedoeld privaat bedrijf

werkzaam is, maar voor dat bedrijf op andere basis werkzaamheden verricht – als bewijs ontoelaatbaar zijn.

4.3.

Nu het onderzoek in deze zaak is verricht door onbevoegde controleurs zijn de bevindingen van het onderzoek onrechtmatig verkregen en als bewijs ontoelaatbaar.

4.4.

Aangezien zonder de bevindingen van het onderzoek niet een voldoende feitelijke grondslag bestaat voor het standpunt van de minister dat appellante niet woont op het adres waaronder zij staat ingeschreven in de basisregistratie personen, berust het bestreden besluit niet op een deugdelijke motivering.

5. Nu de rechtbank het motiveringsgebrek niet heeft onderkend, komt de aangevallen uitspraak voor vernietiging in aanmerking. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaren en dat besluit vernietigen wegens strijd met artikel 7:12, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De Raad ziet tevens aanleiding om met toepassing van artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder b, van de Awb de besluiten van 20 september 2014 en 24 oktober 2014 te herroepen, nu daaraan hetzelfde gebrek kleeft en, gelet op het tijdsverloop, niet aannemelijk is dat dit gebrek kan worden hersteld.

6. Het verzoek van appellante om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn wordt afgewezen, omdat de termijn van vier jaar zoals die geldt in zaken zoals deze niet is overschreden.

7. Aanleiding bestaat de minister te veroordelen in de proceskosten van appellante. Deze kosten worden begroot op € 990,- in beroep en op € 990,- in hoger beroep voor verleende rechtsbijstand.

BESLISSING

De Centrale Raad van Beroep

• vernietigt de aangevallen uitspraak;
• verklaart het beroep gegrond;
• vernietigt het besluit van 8 januari 2015;
• herroept de besluiten van 20 september 2014 en 24 oktober 2014 en bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van het besluit van 8 januari 2015;
• wijst het verzoek om veroordeling van schade af;
• veroordeelt de minister in de proceskosten van appellante tot een bedrag van € 1.980,-;
• bepaalt dat de minister aan appellante het in beroep en hoger beroep betaalde griffierecht van in totaal € 168,- vergoedt.

Deze uitspraak is gedaan door J. Brand, in tegenwoordigheid van M.S.E.S. Umans als griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 25 januari 2017.

(getekend) J. Brand

(getekend) M.S.E.S. Umans

NK