ECLI:NL:RBOVE:2016:4543

Uitspraak

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team kanton en handelsrecht

Zittingsplaats Almelo

Zaaknummer : 5029765 \ CV EXPL 16-2346

Vonnis van 25 oktober 2016

in de zaak van

1.[eiser 1],wonende te [woonplaats],

2.
[eiser 2],
wonende te [woonplaats],

eisende partij, hierna te noemen [eiser 1] en [eiser 2],

gemachtigde: Leaseproces,

tegen

de besloten vennootschap
DEXIA NEDERLAND B.V.,
gevestigd en kantoorhoudende te Amsterdam,

gedaagde partij, hierna te noemen Dexia,

gemachtigde: USG Legal Amsterdam.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding van 20 april 2016

- de conclusie van antwoord in conventie tevens conclusie van eis in reconventie

- de conclusie van repliek in conventie tevens antwoord in reconventie

- de conclusie van dupliek in conventie tevens repliek in reconventie

- de conclusie van dupliek in reconventie.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten en het geschil

2.1.

Tussen partijen staat vast dat [eiser 1] en [eiser 2] beiden bij (de rechtsvoorganger van) Dexia een effectenleaseovereenkomst hebben gesloten. Het betreft twee overeenkomsten genaamd 4=10 Effect (Maandbetaling), met contractnummers [contractnummer 1] ([eiser 1]) en [contractnummer 2] ([eiser 2]), gesloten op 7 september 2001. Beide overeenkomsten zijn met verlies geëindigd.

De zogenaamde “Duisenberg-regeling” voor deze effectenleaseovereenkomsten is door het Gerechtshof Amsterdam op 25 januari 2007 algemeen verbindend verklaard. [eiser 1] en [eiser 2] hebben door middel van een “opt-out” verklaring aangegeven niet aan deze regeling gebonden te willen zijn. [eiser 1] en [eiser 2] hebben beiden ten aanzien van de door de ander gesloten overeenkomst een vernietigingsverklaring gestuurd aan Dexia d.d. 30 november 2005, op grond van art. 1: 89 BW.

2.2.

De vorderingen in conventie en in reconventie

[eiser 1] en [eiser 2] hebben in conventie gevorderd te verklaren voor recht dat de overeenkomsten tijdig buitengerechtelijk zijn vernietigd en voorts om Dexia te veroordelen tot (terug)betaling van al hetgeen [eiser 1] en [eiser 2] krachtens die overeenkomsten aan Dexia hebben betaald, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf de dag van de betalingen, te vermeerderen met (buiten-) gerechtelijke kosten.

2.3.

[eiser 1] en [eiser 2] hebben hiertoe het volgende aangevoerd, kort samengevat.

De overeenkomsten zijn tijdig buitengerechtelijk vernietigd bij brief van 30 november 2005, op grond van art. 1: 89 BW. Anders dan Dexia stelt hebben partijen geen schriftelijke toestemming aan de ander gegeven om de overeenkomsten te sluiten. De bevoegdheid de overeenkomsten te vernietigen was nog niet verjaard door de stuitende werking van de bij dagvaarding van 13 maart 2003 begonnen collectieve actie van onder anderen de Stichting Eegalease en de Consumentenbond. Dexia dient hetgeen [eiser 1] en [eiser 2] hebben betaald als onverschuldigde betalingen terug te betalen, inclusief rente en buitengerechtelijke kosten. Dexia dient daarover wettelijke rente te vergoeden vanaf de gedane betalingen omdat zij te kwader trouw was in de zin van art. 6:206 BW. Dexia dient verder (buiten-)gerechtelijke kosten te vergoeden volgens de offerte van Leaseproces, althans een in goede justitie te bepalen bedrag. Die kosten zijn redelijk en in redelijkheid gemaakt, aldus [eiser 1] en [eiser 2].

De vordering in reconventie, die ziet op de stelling van Dexia dat de overeenkomsten
nietzijn vernietigd, moet gelet op het gestelde in conventie worden afgewezen.

2.4.

Dexia heeft in conventie geconcludeerd tot afwijzing van de vorderingen van [eiser 1] en [eiser 2]. Dexia heeft het volgende aangevoerd, kort samengevat. Onder de gegeven omstandigheden (het gelijktijdig sluiten van gelijkluidende overeenkomsten door [eiser 1] en [eiser 2]) kunnen de handtekeningen onder ieders eigen overeenkomst niet anders worden gezien dan het geven van schriftelijke toestemming aan de ander ex art. 1:89 BW. Bovendien was de bevoegdheid de overeenkomsten te vernietigen al verjaard toen [eiser 1] en [eiser 2] daarop een beroep deden. Gelet op de verjaringstermijn van drie jaar (ingaande september 2001) was de bevoegdheid de overeenkomsten te vernietigen al verjaard in 2005. De eisers in de betreffende collectieve actie hebben bovendien afstand gedaan van de stuitende werking en verder is er geen sprake van een op de collectieve actie aansluitende vordering omdat de onderhavige overeenkomsten niet specifiek zijn genoemd in de dagvaarding in de collectieve actie. Er is evenmin sprake van kwade trouw bij Dexia in het kader van de gevorderde wettelijke rente en buitengerechtelijke kosten zijn niet verschuldigd/gemaakt dan wel begrepen in de proceskostenvergoeding. Dexia vordert in reconventie te verklaren voor recht dat de overeenkomsten rechtsgeldig tot stand zijn gekomen, niet zijn vernietigd en niet bloot staan aan vernietiging op enige grond waarop van de zijde van [eiser 1] en [eiser 2] een beroep kan worden gedaan.

3.De beoordeling in conventie en in reconventie

3.1.

Gelet op de samenhang worden de vorderingen in conventie en in reconventie gezamenlijk beoordeeld.

3.2.

Zowel in conventie als in reconventie speelt de vraag of [eiser 1] en [eiser 2] de in 2001 gesloten overeenkomsten buitengerechtelijk hebben kunnen vernietigen ex art. 1: 89 BW.

Voor huurkoopovereenkomsten als de onderhavige geldt dat de toestemming van de ander ex art. 1: 88 BW schriftelijk moet worden verleend en dat, indien dit niet het geval is, de ander daar een beroep op kan doen, met als gevolg dat de gehele overeenkomst wordt vernietigd (ECLI:NL:HR:2008:BC2837). Volgens Dexia moet onder de gegeven omstandigheden (het gelijktijdig sluiten van gelijkluidende overeenkomsten door [eiser 1] en [eiser 2]) worden geconcludeerd dat [eiser 1] en [eiser 2], met het ondertekenen van hun eigen overeenkomst, elkaar (ook) schriftelijk toestemming hebben verleend ex art. 1: 89 BW. Anders dan Dexia ziet de kantonrechter niet in dat de handtekeningen van partijen onder hun eigen contracten een dubbele functie zouden hebben in die zin dat daarmee ook schriftelijk toestemming is gegeven aan de ander als bedoeld in art. 1: 88 BW. Overigens is gesteld noch gebleken dat [eiser 1] en [eiser 2] destijds überhaupt hebben stilgestaan bij het feit dat -en waarom- schriftelijke toestemming was vereist.

3.3.

Dexia heeft voorts aangevoerd dat de overeenkomsten niet tijdig zijn vernietigd. Een rechtsvordering tot vernietiging van een lease-overeenkomst, die toekomt aan de echtgenoot van degene die deze overeenkomst heeft gesloten, zulks op grond van het ontbreken van (schriftelijke) toestemming, verjaart drie jaren na het tijdstip waarop die echtgenoot daadwerkelijk met de overeenkomst bekend is geworden. Volgens Dexia is de termijn van drie jaar ingegaan op het moment van het sluiten van de overeenkomsten (september 2001) en was de bevoegdheid de onderhavige overeenkomsten te vernietigen dus al verjaard toen de echtgeno(o)t(e) daarop in november 2005 een beroep deed. Het instellen van de collectieve actie heeft niet geleid tot stuiting van de verjaringstermijn, aldus Dexia.

3.4.

De Hoge Raad heeft wat betreft de stuitende werking van de collectieve actie bij arrest van 9 oktober 2015 (ECLI:NL:HR:2015:3018) het volgende geoordeeld:

1. De stuitende werking op de voet van art. 3:316 lid 1 BW van een collectieve vordering in de zin van art. 3:305a BW strekt zich uit tot de verjaring van een op die collectieve actie aansluitende, individuele vordering tot vernietiging van rechtshandelingen krachtens

1:89 BW en leidt ingevolge het bepaalde in art. 3: 52 lid 2 BW ertoe dat ook de verjaring van de bevoegdheid tot het uitbrengen van een buitengerechtelijke verklaring tot vernietiging wordt gestuit.

2. Een buitengerechtelijke vernietigingsverklaring als bedoeld in vraag 1 die wordt uitgebracht voor het tijdstip waarop de in art. 3: 316 lid 2 BW bedoelde termijn van zes maanden is verstreken, is tijdig uitgebracht.

3.5.

De stelling van Dexia dat de eisers in de collectieve actie afstand hebben gedaan van de stuitende werking en dat hierom de buitengerechtelijke verklaring van

30 november 2005 geen werking heeft gehad, wordt verworpen. Bij arrest van 4 november 2014 (ECLI:NL:GHAMS:2014:4585, r.o. 3.14) heeft het hof Amsterdam overwogen dat het de individuele afnemer, die tijdig een opt-out verklaring heeft afgelegd, niet regardeert dat de Stichting Eegalease in het kader van de schikking (uitmondend in de WCAM-overeenkomst) afstand heeft gedaan van alle rechten en vorderingen die inzet waren van de betrokken collectieve procedure, juist omdat de afnemer heeft verklaard niet aan deze Duisenbergregeling gebonden te willen zijn. Deze overweging en beslissing worden hier overgenomen. Ook het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft recent geoordeeld dat de getroffen schikking, ook al hebben de belangenverenigingen daarin afstand gedaan van rechten, niet tot gevolg kan hebben dat een belanghebbende zich niet meer kan beroepen op de stuitende werking van de collectieve actie (ECLI:NL:GHARL:2016:3085, overweging 2.8). Voorts staat voldoende vast dat de vernietigingsverklaringen van [eiser 1] en [eiser 2] aansluiten bij de vordering in de collectieve actie. De stelling van Dexia dat het onderhavige product 4=10 Effect Maandbetaling niet specifiek zo is genoemd in de dagvaarding van de collectieve actie, en er daarom geen sprake is van aansluiten bij de collectieve actie, wordt gepasseerd. De dagvaarding in de collectieve actie vermeldt wel het product 4=10 Effect en daaronder valt naar het oordeel van de kantonrechter ook de variant van dat product met “Maandbetaling”. Dexia lijkt daar overigens ook zelf van uit te gaan gelet op de eindafrekeningen, die “4=10 Effect” vermelden en niet “4=10 Effect Maandbetaling”.

3.6.

Dexia heeft verder niet aangevoerd dat de buitengerechtelijke verklaring niet binnen de in 3.4 vermelde termijn van zes maanden is uitgebracht. De conclusie is dan ook dat de overeenkomsten tijdig zijn vernietigd door de buitengerechtelijke verklaringen van

30 november 2005.

3.7.

De rechtsgeldige vernietiging van de overeenkomsten heeft tot gevolg dat hetgeen uit hoofde van die overeenkomsten aan Dexia is voldaan, onverschuldigd is betaald en door Dexia dient te worden terugbetaald, verminderd met hetgeen [eiser 1] en [eiser 2] op grond van de overeenkomsten van Dexia hebben ontvangen. De vordering tot terugbetaling zal dus worden toegewezen.

3.8.

[eiser 1] en [eiser 2] hebben verder wettelijke rente gevorderd over hetgeen terugbetaald moet worden, vanaf de door hen gedane betalingen, op grond van de artt. 6: 205 BW en

6: 206 BW. De kantonrechter overweegt hieromtrent het volgende. De overeenkomsten zijn buitengerechtelijk door [eiser 1] en [eiser 2] vernietigd ex art. 1: 89 BW. Hetgeen door [eiser 1] en [eiser 2] aan Dexia is betaald, is onverschuldigd betaald in de zin van 6: 203 BW. Voor de verschuldigdheid van wettelijke rente, als schadevergoeding bij het uitblijven van terugbetaling, is verzuim vereist. Art. 6: 205 BW, waarop [eiser 1] en [eiser 2] een beroep doen, bepaalt dat de ontvanger, in casu Dexia, zonder ingebrekestelling in verzuim is, als de ontvanger de betalingen te kwader trouw heeft aangenomen. [eiser 1] en [eiser 2] onderbouwen de kwade trouw bij Dexia met de stelling dat Dexia wist dat de overeenkomsten zonder schriftelijke toestemming van de eega waren afgesloten en derhalve vernietigbaar waren. De kantonrechter is echter met Dexia van mening dat van kwade trouw geen sprake is geweest. Voor zover Dexia al wist dat [eiser 1] en [eiser 2] getrouwd waren en dat de overeenkomsten de schriftelijke toestemming van de echtgeno(o)t(e) behoefden (pas veel later dan het afsluiten van de overeenkomsten is definitief uitgemaakt dat dergelijke overeenkomsten huurkoopovereenkomsten waren) betreft het geen nietige maar slechts vernietigbare overeenkomsten. Dat Dexia er tijdens het sluiten van de overeenkomsten al vanuit moest gaan dat deze zouden leiden tot onverschuldigde betalingen is dus niet juist. De kantonrechter is van oordeel dat van verzuim sprake is geweest 14 dagen na de aanmaning en buitengerechtelijke verklaring (30 november 2005), derhalve vanaf 13 december 2005.

3.9.

[eiser 1] en [eiser 2] hebben verder gevorderd Dexia te veroordelen tot betaling van buitengerechtelijke kosten. De offerte van Leaseproces ziet op het voeren van een procedure en dient daarom in dit kader buiten beschouwing te worden gelaten. [eiser 1] en [eiser 2] hebben bij dagvaarding onder punt 29 gewezen op de verrichte buitengerechtelijke werkzaamheden en zij hebben na het arrest van de Hoge Raad van 9 oktober 2015 Dexia nogmaals verzocht om vrijwillig tot terugbetaling over te gaan. Naar het oordeel van de kantonrechter hebben [eiser 1] en [eiser 2] voldoende aannemelijk gemaakt dat er kosten zijn gemaakt ter zake van andere verrichtingen dan die waarvoor de in artikel 241 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering bedoelde kosten een vergoeding plegen in te sluiten. De kantonrechter ziet aanleiding voor wat betreft de buitengerechtelijke kosten de staffel van het Rapport Voor Werk II toe te passen. Bij een terug te betalen bedrag van € 4039,08 komt de kantonrechter op een bedrag van € 726,00 incl. btw voor buitengerechtelijke kosten.

3.10.

Toewijzing van de vordering in conventie leidt in het onderhavige geval tot afwijzing van de vordering in reconventie. Dexia dient, als de overwegend in het ongelijk gestelde partij, de proceskosten te dragen, zowel in conventie als in reconventie.

4.De beslissing

De kantonrechter

In conventie:

4.1.

Verklaart voor recht dat de onderhavige overeenkomsten rechtsgeldig zijn vernietigd en veroordeelt Dexia om al hetgeen door [eiser 1] en [eiser 2] krachtens die overeenkomsten aan Dexia is betaald, aan [eiser 1] en [eiser 2] terug te betalen, vermeerderd met de wettelijke rente hierover vanaf 13 december 2005.

4.2.

Veroordeelt Dexia om aan [eiser 1] en [eiser 2] te betalen een bedrag van € 726,00 wegens buitengerechtelijke kosten.

4.3.

Veroordeelt Dexia in de kosten van de procedure in conventie, tot op heden aan de zijde van [eiser 1] en [eiser 2] begroot op € 573,08, waaronder € 400,00 gemachtigdesalaris.

4.4.

Verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad.

4.5.

Wijst af het meer of anders gevorderde.

In reconventie:

4.6.

Wijst de vordering in reconventie af.

4.7.

Veroordeelt Dexia in de kosten van de procedure in reconventie, tot op heden aan de zijde van [eiser 1] en [eiser 2] begroot op € 200,00 gemachtigdesalaris.

4.8.

Verklaart dit vonnis wat de proceskostenveroordeling betreft uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. P.L. Alers, kantonrechter, en in het openbaar uitgesproken op 25 oktober 2016.