Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Bestuursrecht
zaaknummer SGR 23/2701
uitspraak van de enkelvoudige kamer van 15 februari 2024 in de zaak tussen
[eiser] , uit [woonplaats] , eiser
(gemachtigde: mr. I. de Vink),
en
het college van burgemeester en wethouders van Den Haag, verweerder
(gemachtigde: mr. M.C. Remeijer-Schmitz).
Inleiding
1. In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eiser tegen de last onder dwangsom voor onvergunde onzelfstandige bewoning door meer dan 2 personen en voor overbewoning van de woning aan de [adres 1] in [plaats] .
1.1.
Met het bestreden besluit van 28 februari 2023 op de bezwaren van eiser is verweerder, overeenkomstig het advies van de Adviescommissie bezwaarschriften van 27 februari 2023, daarbij gebleven.
1.2.
De rechtbank heeft het beroep tezamen met het beroep in de zaak SGR 23/2700 op 18 januari 2024 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: eiser, de gemachtigde van eiser en de gemachtigde van verweerder.
Beoordeling door de rechtbank
Waar gaat deze zaak over?
2. Eiser is eigenaar van de woning aan de [adres 1] in Den Haag. De Haagse Pandbrigade heeft bij een inspectie van de woning tien slaapplaatsen geconstateerd, waarvan negen in gebruik. Bij de inspectie zijn vijf personen in de woning aangetroffen. De inspecteurs hebben geconcludeerd dat er in de woning waarschijnlijk negen personen wonen en dat er sprake is van onvergunde onzelfstandige bewoning en van overbewoning. Verweerder heeft een last onder dwangsom opgelegd om deze overtredingen te beëindigen en beëindigd te houden.
Wat vindt eiser in beroep?
3. In de eerste plaats is eiser ten onrechte als overtreder aangemerkt. Hij wist namelijk niet, en kon ook niet weten, dat anderen dan de huurders in de woning verbleven. Hij heeft toezicht op de woning gehouden door middel van bepalingen in de huurovereenkomst en door de woning periodiek te bezoeken.
In de tweede plaats was verweerder op grond van de Huisvestingswet 2014 en de Huisvestingsverordening Den Haag 2019 niet verplicht om een last onder dwangsom op te leggen. Verweerder heeft de belangen van eiser niet meegewogen en bovendien de overtredingen ten onrechte als ernstig aangemerkt.
Tot slot had verweerder de last onder dwangsom moeten intrekken, nadat de overtreding was beëindigd, net zoals verweerder deed bij de woning van eiser aan de [adres 2] . [1]
Wat zijn de regels?
4. Het wettelijk kader is opgenomen in de bijlage die deel uitmaakt van deze uitspraak.
Wat is het oordeel van de rechtbank?
Is eiser overtreder?
5. De rechtbank is van oordeel dat eiser terecht is aangemerkt als overtreder en dat hem daarom de last onder dwangsom mocht worden opgelegd. [2] De rechtbank legt hierna uit hoe zij tot dit oordeel komt.
5.1.
De overtredingen van onvergunde onzelfstandige bewoning en van overbewoning, waarvoor eiser is aangeschreven, zijn overtredingen die direct verband houden met de manier waarop een woning wordt gebruikt. De woning moet als zelfstandige woonruimte worden gebruikt en per bewoner moet er voldoende ruimte beschikbaar zijn. Een woningeigenaar kan in de regel beschikken over dit soort gebruik van zijn woning, ook als hij de woning heeft verhuurd. Dat kan hij bijvoorbeeld doen door in een contract bepalingen daarover op te nemen. Ook eiser kon als eigenaar van de woning in dit opzicht beschikken over dat gebruik van de woning. Eiser heeft dat ook feitelijk gedaan met artikel 2.1 van de algemene bepalingen huurovereenkomst woonruimte behorend bij de huurovereenkomst, waarin is bepaald dat de huurder de woning niet geheel of gedeeltelijk aan derden in onderhuur of gebruik mag afstaan.
5.2.
Eiser heeft daarmee echter niet de zorg betracht die in redelijkheid van hem kon worden gevraagd om de overtredingen te voorkomen. Eiser heeft niet aannemelijk gemaakt dat hij feitelijk toezicht hield op het gebruik van de woning. Het opnemen van bepalingen in de huurovereenkomst, zoals een verbod om de woning af te staan, het opleggen van een maximumaantal bewoners en het voorzien in een inspectierecht is daarvoor onvoldoende. Van eiser mag worden gevraagd dat hij toezicht houdt op de naleving van deze contractuele bepalingen. Eiser heeft niet aannemelijk gemaakt dat hij dat heeft gedaan. Eiser heeft zijn stelling, dat hij de woning medio februari 2022 en in maart 2022 heeft bezocht, niet concreet onderbouwd. De enkele stelling dat eiser doorgaans zijn woningen zelf bezoekt, of zijn makelaar dat laat doen, is daarvoor onvoldoende. De rechtbank volgt eiser daarbij niet in zijn stelling dat het logisch is dat hij de exacte datum van zijn bezoek niet meer weet, omdat hij eigenaar is van ongeveer 28 onroerende zaken. Verder valt niet in te zien dat eiser de woning niet vaker kon inspecteren omdat hij dan in strijd zou handelen met zijn verplichting om ongestoord woongenot te bieden en de persoonlijke levenssfeer van de huurders te eerbiedigen. Immers, het inspectierecht zoals dat in de huurovereenkomst is verankerd voorziet in een vooraf aangekondigde inspectie op werkdagen tussen 9.00 uur en 18.00 uur.
De verklaring van de huurder, de heer [naam] waarnaar eiser verwijst, leidt ook niet tot een ander oordeel. In het inspectierapport staat dat de heer [naam] heeft verklaard dat hij sinds juni 2021 in de woning woont, dat de huisbaas er sindsdien drie keer is geweest en dat de makelaar niet wist dat er een aantal mensen logeerden. Daaruit volgt dus niet dat de huurder heeft bevestigd dat eiser de woning periodiek bezocht. Uit de verklaring van de heer [naam] volgt ook niet dat eiser niet wist van het aantal bewoners.
Zijn er bijzondere omstandigheden?
6. Er zijn geen bijzondere omstandigheden zijn die maken dat verweerder had moeten afzien van het opleggen van de last onder dwangsom. Verweerder heeft toegelicht dat hij een vaste gedragslijn hanteert dat in de regel een last onder dwangsom niet onmiddellijk na beëindiging van de overtreding wordt ingetrokken als de last ook ziet op het beëindigd houden van de overtreding. Deze vaste gedragslijn acht de rechtbank niet onredelijk gelet op het doel van de last onder dwangsom (herstel en preventie). Niet valt in te zien dat verweerder in het geval van eiser niet volgens zijn vaste gedragslijn mocht handelen. Verweerder heeft daarbij uitgelegd dat de intrekking van de last onder dwangsom voor de woning aan de [adres 2] in strijd is met zijn vaste gedragslijn en berust op een fout. Uit vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State volgt dat een beroep op het gelijkheidsbeginsel niet zo ver strekt dat verweerder een gemaakte fout moet herhalen. [3]
Is handhaving evenredig?
7. Eiser vindt de dwangsom van € 7.000,- te hoog gelet op de ernst van de overtredingen. De rechtbank volgt eiser niet in zijn betoog dat de overtredingen minder ernstig zouden zijn, omdat de overtredingen zijn beëindigd. Dat zegt namelijk niets over de ernst van de gepleegde overtredingen. Verweerder heeft ter zitting toegelicht dat onvergunde bewoning en overbewoning schrijnende gevolgen hebben, die hij effectief wil bestrijden. De rechtbank oordeelt daarom dat de last onder dwangsom niet onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen belangen. Eiser heeft bovendien niet onderbouwd wat zijn belangen zijn en waarom die in dit geval zwaarder zouden moeten wegen dan het algemeen belang dat is gediend met handhaving.
Conclusie en gevolgen
8. Het beroep is ongegrond. Dat betekent dat het bestreden besluit, en daarmee de last onder dwangsom, overeind blijft. Eiser krijgt daarom het griffierecht niet terug. Hij krijgt ook geen vergoeding van zijn proceskosten.
Beslissing
De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door mr. E.K.S. Mollen, rechter, in aanwezigheid van mr. R.J.P. Lindhout, griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 15 februari 2024.
*de griffier is verhinderd om te ondertekenen
rechter
Een afschrift van deze uitspraak is verzonden aan partijen op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met deze uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen zes weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.
Bijlage: voor deze uitspraak belangrijke wettelijke regels en beleidsregels
Huisvestingswet 2014
Artikel 21
1. Het is verboden om een woonruimte, behorend tot een met het oog op het behoud of de samenstelling van de woonruimtevoorraad door de gemeenteraad in de huisvestingsverordening aangewezen categorie woonruimte en die gelegen is in een in de huisvestingsverordening aangewezen gebied, zonder vergunning van burgemeester en wethouders:
(…)
c. van zelfstandige in onzelfstandige woonruimte om te zetten of omgezet te houden;
(…)
Huisvestingsverordening Den Haag 2019 [4]
Artikel 1:1 Begripsomschrijvingen
In deze verordening wordt verstaan onder:
huishouden: een alleenstaande óf twee of meer personen die een duurzaam gemeenschappelijke huishouding (willen) voeren;
onzelfstandige woonruimte: woonruimte die geen eigen toegang heeft en niet door een huishouden kan worden bewoond zonder wezenlijke voorzieningen buiten die woonruimte;
zelfstandige woonruimte: zoals omschreven in artikel 234 van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.
Artikel 5:1 Woonruimten met een vergunningplicht voor onttrekking, omzetting of woningvorming
1. Artikel 21 van de Huisvestingswet 2014 is van toepassing op alle zelfstandige woonruimten behorend tot een gebouw gelegen in alle wijken van Den Haag.
(…)
Artikel 5:2 Vergunningplicht onttrekking, omzetting of woningvorming
De in artikel 5:1 genoemde woonruimten mogen niet zonder vergunning:
(…)
b. van zelfstandige in onzelfstandige woonruimte voor drie of meer personen worden omgezet;
(…)