Uitspraak
uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Zittingsplaats Utrecht Bestuursrecht zaaknummer: NL23.39030
uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen
[eiser], V-nummer: [V nummer] , eiser (gemachtigde: mr. P.M. van der Roest),
en
de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, (gemachtigde: mr. S. Kowsari).
Inleiding
1. In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eiser tegen de afwijzing van zijn asielaanvraag. Eiser stelt van Somalische nationaliteit te zijn en te zijn geboren op [geboortedatum] 2002. Hij heeft op 9 november 2021 een aanvraag tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd ingediend. De staatssecretaris heeft met het bestreden besluit van 6 december 2023 deze aanvraag in de algemene procedure afgewezen als ongegrond.
1.1.
De staatssecretaris heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.
1.2.
De rechtbank heeft het beroep op 1 februari 2024 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: eiser, de gemachtigde van eiser, de gemachtigde van de staatssecretaris en M. Gure als tolk.
Beoordeling door de rechtbank
2. De rechtbank beoordeelt de afwijzing van de asielaanvraag van eiser door de staatsecretaris. Zij doet dat aan de hand van de beroepsgronden van eiser.
3. De rechtbank verklaart het beroep gegrond. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.
Het asielrelaas
4. Eiser legt aan zijn asielaanvraag het volgende ten grondslag. De vader van eiser is door Al Shabaab vermoord. Al Shabaab wilde eiser rekruteren en dat wilde hij niet. Hij werd door Al Shabaab ontvoerd, maar hij kon na een explosie ontsnappen. Al Shabaab is naar eiser opzoek en wil hem doden.
Het bestreden besluit
5. Het asielrelaas van eiser bevat volgens de staatssecretaris de volgende relevante elementen:
Identiteit, nationaliteit en herkomst;
Problemen met Al Shabaab.
Deze elementen worden door de staatssecretaris geloofwaardig geacht.
6. De staatssecretaris concludeert daarom eiser niet terug kan naar zijn geboorteplaats. De staatssecretaris heeft echter overwogen dat eiser zich veilig in Mogadishu kan vestigen, zodat hij niet in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning.
Heeft de staatssecretaris terecht Mogadishu als vestigingsalternatief tegengeworpen?
7. In het kader van de weging van de zwaarwegendheid van het asielrelaas wordt getoetst of het land van herkomst een veilig vestigingsalternatief biedt waardoor Nederland niet de bescherming op zich hoeft te nemen. Volgens het beleid van de staatssecretaris kan een ander gebied in het land van herkomst als vestigingsalternatief worden aangenomen als de vreemdeling in dat gebied niet te vrezen heeft voor een reëel risico op ernstige schade1, de vreemdeling er veilig naartoe kan reizen en van de vreemdeling redelijkerwijs kan worden verwacht dat hij zich daar vestigt.2 Bij de beoordeling of sprake is van een vestigingsalternatief in Somalië dient de staatssecretaris op grond van zijn beleid eerder verblijf in dat gebied en de aanwezigheid van naaste familie te betrekken.3
8. Eiser voert aan dat de staatssecretaris onvoldoende heeft gemotiveerd dat Mogadishu voor hem een veilig vestigingsalternatief is. Eiser zal ook in Mogadishu bij terugkeer terechtkomen in een situatie die in strijd is met artikel 3 van het EVRM. 4 Eiser verwijst ter onderbouwing hiervan naar het antwoord van de Helpdesk van VluchtelingenWerk Nederland, waarin de ontwikkelingen aan de hand van recente landeninformatie worden besproken. Volgens het EUAA bereikt het willekeurig geweld het niveau van willekeurig geweld in de zin van artikel 15c Kwalificatierichtlijn in de op één na hoogste categorie. 5 Een binnenlands beschermingsalternatief in Mogadishu zal volgens EUAA alleen in uitzonderlijke gevallen redelijk zijn. Eiser wijst ten aanzien van de situatie in Somalië verder op het Algemeen Ambtsbericht over Somalië van 30 juni 2023, waaruit volgt dat de veiligheidssituatie in Mogadishu verslechterde tijdens de verslagperiode.6 Ondanks het feit dat Al Shabaab al jaren geen delen van Mogadishu meer onder feitelijke controle heeft, behield de groepering een aanzienlijk netwerk van leden en informanten in de stad. In een rapport van het Belgische landeninformatie-unit Cedoca staat dat Al Shabaab aanvallen blijft uitvoeren tegen de overheid, veiligheidsdiensten en burgerdoelwitten in de steden.7 In de update van ACLED van oktober 2023 over de situatie in Somalië staat dat de meeste aanvallen plaatsvinden in de hoofdstad Mogadishu.8 Het mensenrechtenjaarrapport van US Department of State meldt dat Al Shabaab willekeurige dodelijke aanvallen bleef
1. In de zin van artikel 29, eerste lid, aanhef en onder b, van de Vreemdelingenwet 2000.
2 Deze criteria staan in artikel C2/3.4 van de Vreemdelingencirculaire 2000.
3 Dit blijkt uit het specifieke landenbeleid voor Somalië opgemaakt in C7/30.5.2 van de Vreemdelingencirculaire 2000.
4 Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.
5 European Union Agency for Asylum, Country Guidance: Somalia, 11 augustus 2023, pagina 173.
6 Pagina 17.
7 Cedoca, COI focus Somalië, Veiligheidssituatie in Mogadishu, 23 oktober 2023.
8 Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED), 20 oktober 2023.
uitvoeren en in veel gevallen gericht burgers vermoordde.9 Ook wijst eiser ter onderbouwing naar een rapport van de UN security council10 en een rapport van de UNHCR.11 Verder voert eiser aan dat hij niet afkomstig is uit een sterke clan gemeenschap, niet beschikt over voldoende financiële achtergrond of steun en geen (voldoende) familie heeft binnen Mogadishu waar hij op kan terugvallen. Dit maakt het voor eiser extra risicovol om gedwongen naar Mogadishu te gaan om te proberen zich daar te vestigen.
9. De staatssecretaris stelt zich op het standpunt dat in Mogadishu geen sprake is van een situatie als bedoeld in artikel 15c van de Kwalificatierichtlijn waarbij eenieder door zijn aanwezigheid al een risico loopt op ernstige schade. Hierbij wordt verwezen naar de uitspraak van deze rechtbank, zittingsplaats Middelburg, van 28 februari 202312, de uitspraak van deze rechtbank, zittingsplaats Groningen van 11 augustus 202313 en naar de uitspraak van de Afdeling van 16 maart 202314. Verder volgt uit het Algemeen Ambtsbericht Somalië van juni 202315 dat in de regel burgers niet specifiek het doelwit waren van de aanslagen van Al Shabaab maar dat de groepering zijn aanslagen voornamelijk richt op prominente burgers en critici van en strijders tegen Al Shabaab. Eiser valt hier niet onder, waardoor niet aannemelijk is dat eiser doelwit van Al Shabaab zal zijn in Mogadishu. Daarnaast heeft eiser niet aannemelijk gemaakt dat hij persoonlijk problemen zal ervaren als hij terugkeert naar Mogadishu. De staatssecretaris werpt eiser hiertoe ten eerste tegen dat hij heeft verklaard dat hij niet weet of hij wel of niet veilig is in het vluchtelingenkamp in Mogadishu. Voorts werpt de staatssecretaris aan eiser tegen dat hij heeft verklaard dat Al Shabaab hem zal opzoeken en doden, maar Al Shabaab is niet aan de macht in Mogadishu. Tevens werpt de staatssecretaris aan eiser tegen dat niet is gebleken dat Al Shabaab op de hoogte is geraakt van zijn vlucht naar Mogadishu. Ook werpt de staatssecretaris aan eiser tegen dat hij van 1 juli 2019 tot 20 juli 2019 in Mogadishu heeft verbleven zonder dat hij enige problemen heeft ondervonden. Verder werpt de staatssecretaris aan eiser tegen dat hij niet aannemelijk heeft kunnen maken dat Al Shabaab ruim vier jaar later nog steeds op zoek naar hem is. Nergens blijkt uit dat zijn familie is benaderd door Al Shabaab.16 Tot slot werpt de staatssecretaris aan eiser tegen dat zijn moeder in een vluchtelingenkamp in Mogadishu zit en voorziet in haar eigen levensonderhoud. Als zijn moeder zich kan redden, dan kan eiser, als jongeman, zich zeker redden.
10. Naar het oordeel van de rechtbank heeft de staatssecretaris in het geval van eiser niet deugdelijk gemotiveerd waarom van hem verwacht kan worden dat hij zich vestigt in Mogadishu. De rechtbank betrekt hierbij het Algemeen Ambtsbericht van juni 2023, aangezien hieruit volgt dat de vraag of iemand zich veilig buiten het gebied van Al Shabaab kan vestigen, afhangt van zijn of haar individuele omstandigheden en sociale netwerk.17 In het Algemeen Ambtsbericht wordt in dat kader nog verwezen naar de rapporten van de EUAA en UNHCR (waar eiser ook naar heeft verwezen), waarin is geoordeeld dat een
9 US Department of State, 2022 Country Report on Human Rights Practices: Somalia‚20 maart 2023.
10 UN security council, Situation in Somalia Report of the Secretary-General, 16 februari 2023.
11 UNHCR ‘International Protection Considerations with Regard to People Fleeing Somalia’, september 2022.
15 Pagina 18.
16 Nader gehoor, pagina 25.
17 Pagina 76.
redelijk vestigingsalternatief in Somalië slechts in uitzonderlijke gevallen beschikbaar is. Ten aanzien van Mogadishu concluderen de rapporten dat een uitzonderlijke situatie van een redelijk vestigingsalternatief in het bijzonder aan de orde kan zijn bij sommige weerbare mannen en gehuwde paren zonder kinderen zonder bijkomende kwetsbaarheden, die behoren tot clans met een lokale meerderheid en die een opleidings- en beroepsachtergrond hebben die hun toegang vergemakkelijkt tot werk of een ondersteunend netwerk dat hen kan helpen om toegang te krijgen tot basisvoorzieningen, of degenen die anderszins over voldoende financiële middelen beschikken.18 Eiser heeft onweersproken gesteld dat hij niet behoort tot een meerderheidsstam, dat hij geen opleiding heeft gevolgd, niet beschikt over voldoende financiële middelen of steun en dat enkel zijn moeder en nichtje in Mogadishu wonen, in een vluchtelingenkamp. Daarbij komt dat eiser in het nader gehoor heeft verklaard dat hij een doelwit is van Al Shabaab en dat zij tegen zijn moeder hebben gezegd dat ze hem zullen opsporen en doden.19 De staatssecretaris heeft vervolgens zonder voorbehoud geloofwaardig geacht dat eiser problemen heeft met Al Shabaab en dat hij daarom is gevlucht. De rechtbank acht het daarom aannemelijk dat eiser in de negatieve belangstelling van Al Shabaab staat. Het standpunt van de staatssecretaris dat niet aannemelijk zou zijn dat eiser nog steeds een doelwit van Al Shabaab zal zijn in Mogadishu acht de rechtbank onvoldoende gemotiveerd. Enkel tijdsverloop is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende om aan te nemen dat dit niet langer het geval is. Uit het Algemeen Ambtsbericht van juni 2023 blijkt weliswaar dat in de regel burgers niet specifiek het doelwit waren van de aanslagen van Al Shabaab en dat de groepering zijn aanslagen voornamelijk richt op prominente burgers en critici van en strijders tegen Al Shabaab, maar hierbij is echter niet uitgesloten dat burgers zoals eiser ook slachtoffer kunnen worden van aanvallen van Al Shabaab. Daarbij komt dat – hoewel uit het Algemeen Ambtsbericht van juni 2023 volgt dat Al Shabaab geen controle meer heeft over Mogadishu – Al Shabaab wel nog een aanzienlijk netwerk van leden en informanten in de stad heeft.20 Het standpunt van de staatssecretaris dat niet is gebleken dat Al Shabaab eiser nog zoekt omdat zijn moeder geen problemen heeft gehad met Al Shabaab na haar vertrek naar Mogadishu acht de rechtbank eveneens onvoldoende, nu eiser ter zitting onweersproken heeft toegelicht dat Al Shabaab wel op de hoogte is van de vlucht van zijn moeder naar Mogadishu, maar dat zij niet weten waar zij daar verblijft en zij vanwege de verplichte gezichtsbedekking onder de radar kan blijven. Ook heeft de staatssecretaris onvoldoende gemotiveerd dat Mogadishu voor eiser – nog los van zijn achtergrond met Al Shabaab – een vestigingsalternatief is vanwege zijn eerdere verblijf in Mogadishu. Eiser heeft 20 dagen verbleven in een kleine kamer en in die tijd mocht hij niet naar buiten en zat de deur op slot vanwege de angst voor Al Shabaab.21 Hieruit blijkt niet zonder meer dat eiser binding heeft door zijn eerdere verblijf in Mogadishu, als bedoeld in paragraaf C7/30.5.2 van de Vreemdelingencirculaire 2000.
11. Het betoog van eiser slaagt. De rechtbank is van oordeel dat de staatssecretaris onvoldoende heeft gemotiveerd waarom eiser in Mogadishu geen reëel risico op ernstige schade heeft te vrezen en waarom van hem redelijkerwijs verwacht mag worden dat hij zich in Mogadishu vestigt.
Conclusie en gevolgen
18 European Union Agency for Asylum, Country Guidance: Somalia, 11 augustus 2023, pagina 230.
19 Nader gehoor, pagina’s 21 en 23.
20 Pagina 18.
21 Nader gehoor, pagina 9.
12. Het beroep is gegrond omdat het bestreden besluit niet deugdelijk is gemotiveerd en daarmee in strijd is met artikel 3:46 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De rechtbank vernietigt daarom het bestreden besluit. De rechtbank ziet geen reden om de rechtsgevolgen van het besluit in stand te laten of zelf een beslissing te nemen.
12.1.
De rechtbank bepaalt met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Algemene wet bestuursrecht dat de staatssecretaris een nieuw besluit moet nemen en daarbij rekening houdt met deze uitspraak. De rechtbank geeft de staatssecretaris hiervoor acht weken.
12.2.
Omdat het beroep gegrond is krijgt eiser een vergoeding van zijn proceskosten. De staatssecretaris moet deze vergoeding betalen. Deze vergoeding bedraagt € 1.750,- omdat de gemachtigde van eiser een beroepschrift heeft ingediend en aan de zitting heeft deelgenomen. Verder zijn er geen kosten gemaakt die vergoed kunnen worden.
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep gegrond;
- vernietigt het besluit van 6 december 2023;
- draagt de staatssecretaris op binnen acht weken na de dag van verzending van deze uitspraak een nieuw besluit te nemen op het bezwaar, waarbij rekening wordt gehouden met deze uitspraak;
- veroordeelt de staatssecretaris tot betaling van € 1.750,- aan proceskosten aan eiser.
Deze uitspraak is gedaan door mr. A. Skerka, rechter, in aanwezigheid van mr. M.A.W.M. Engels, griffier.
De uitspraak is uitgesproken in het openbaar en bekendgemaakt op:
15 februari 2024
Documentcode: [Documentcode]
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met de uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen 1 week na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.