Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Zittingsplaats Zwolle
Bestuursrecht
zaaknummer: AWB NL22.9344
uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen
[eiseres] , V-nummer: [nummer] , eiseres,
mede namens haar minderjarige dochter [dochter] , V-nummer: [nummer]
(gemachtigde: mr. F. van Dijk),
en
de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
(gemachtigde: mr. S.J. de Vries).
Inleiding
In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eiseres tegen de afwijzing van haar asielaanvraag. Eiseres stelt van Sierra Leoonse nationaliteit te zijn en te zijn geboren op
[geboortedatum] . Zij heeft op 12 december 2022 een aanvraag tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd ingediend. Verweerder heeft met het bestreden besluit van 12 december 2022 deze aanvraag in de verlengde procedure afgewezen als ongegrond.
Verweerder heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.
De rechtbank heeft het beroep op 24 november 2022 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: eiseres, de gemachtigde van eiseres, C. Fantamady als tolk en de gemachtigde van verweerder.
Beoordeling door de rechtbank
1. De rechtbank beoordeelt of verweerder de asielaanvraag van eiseres terecht heeft afgewezen. Zij doet dat aan de hand van de beroepsgronden van eiseres.
2. De rechtbank is van oordeel dat verweerder zich onvoldoende gemotiveerd op het standpunt heeft gesteld dat de asielaanvraag van eiseres moet worden afgewezen. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.
Wat is het asielrelaas van eiseres?
3. Eiseres legt aan haar asielaanvraag ten grondslag dat zij lesbisch is en als gevolg daarvan problemen heeft ondervonden.
Eiseres stelt dat haar moeder is overleden aan een hartstilstand toen ze de geaardheid van eiseres ontdekte en dat haar familie, in het bijzonder de broers van haar moeder, haar daarom en vanwege haar geaardheid willen vermoorden. Ook vreest ze dat haar ooms haar en haar dochter willen laten besnijden. Eiseres stelt dat ze niet kan terugkeren omdat haar familie haar overal in Sierra Leone zal vinden.
Wat zijn de relevante elementen van het asielrelaas?
4. Het asielrelaas van eiseres bevat volgens verweerder de volgende relevante elementen:
-de identiteit, nationaliteit en herkomst van eiseres;
-de seksuele geaardheid van eiseres;
-problemen vanwege de seksuele geaardheid van eiseres;
-eiseres en haar kind zijn onbesneden.
Wat is het standpunt van verweerder over de relevante elementen?
5. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat de leeftijd die eiseres heeft opgegeven ongeloofwaardig is. Verweerder volgt eiseres wel in de overige opgegeven gegevens betreffende haar identiteit, nationaliteit en herkomst. Ook de lesbische geaardheid van eiseres en de problemen die ze daardoor zou hebben ondervonden vindt verweerder ongeloofwaardig. Verweerder gelooft wel dat eiseres en haar kind onbesneden zijn, maar dat leidt er volgens verweerder niet toe dat zij worden aangemerkt als vluchteling dan wel dat zij een gegronde vrees hebben voor een behandeling in strijd met artikel 3 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Verweerder heeft het asielverzoek van eiseres daarom afgewezen als ongegrond.
6. Eiseres heeft de juistheid van het standpunt van verweerder gemotiveerd betwist. Op wat zij in dit verband heeft aangevoerd zal hieronder, voor zover relevant, worden ingegaan.
De geboortedatum van eiseres
Wat is het standpunt van verweerder?
7.1
Verweerder volgt niet dat eiseres is geboren op [geboortedatum] , zoals zij stelt. Verweerder vindt daarvoor van belang dat uit het Europese visuminformatiesysteem (EU-Vis) blijkt dat in het paspoort dat is gebruikt voor het visum van eiseres als geboortedatum [geboortedatum] is vermeld. Ook heeft eiseres geen identiteitsdocumenten overgelegd ter onderbouwing van haar stelling.
Wat voert eiseres daartegen aan?
7.2
Eiseres betoogt dat de geboortedatum verkeerd staat geregistreerd in EU-Vis. Vanwege de corruptie in Sierra Leone is het authentieke paspoort met steekpenningen verstrekt en is er een andere geboortedatum in terecht gekomen. Eiseres stelt het paspoort nooit zelf in handen te hebben gehad. Verder stelt zij dat zij nooit een identiteitskaart heeft gehad.
Wat is het oordeel van de rechtbank?
7.3
Deze beroepsgrond van eiseres slaagt niet. Verweerder mag, op grond van vaste rechtspraak [1] , in beginsel uitgaan van informatie zoals vermeld in EU-Vis.
Het is vervolgens aan de vreemdeling om aan te tonen dat deze informatie niet klopt. Met de stelling van eiseres dat de informatie niet klopt en dat sprake is van corruptie in Sierra Leone heeft eiseres dat niet aannemelijk gemaakt. Ook door het overleggen van de verklaring van de heer Karim Sesay, het hoofd van de middelbare school, van 10 juni 2022, is zij daarin niet geslaagd, aangezien hieruit haar identiteit niet blijkt. Het enkele betoog dat eiseres nooit een identiteitsdocument heeft gehad is onvoldoende, aangezien dat niet nader is onderbouwd.
De seksuele geaardheid van eiseres
Het beroep van eiseres op het rapport van LGBT Asylum Support
8. Eiseres heeft in beroep een rapport van LGBT Asylum Support van 17 november 2022 overgelegd. Daarin is, samengevat, gesteld dat de besluitvorming niet conform Werkinstructie (WI) 2019/17 heeft plaatsgevonden. De verklaringen van eiseres zijn niet op de juiste wijze beoordeeld en de beoordeling is gebrekkig gemotiveerd. Verder is er geen referentiekader opgesteld, zodat het standpunt van verweerder over de geloofwaardigheid van het asielrelaas niet toetsbaar is. Onduidelijk is waarom van eiseres verwacht wordt meer inzicht te geven in haar gedachten en gevoelens vanuit een (denk)proces. Uit meerdere verklaringen uit het rapport van nader gehoor blijkt dat eiseres juist wel inzicht geeft.
Wat is het oordeel van de rechtbank over dit rapport?
8.1
De rechtbank overweegt dat het aan verweerder is om de geloofwaardigheid van het asielrelaas te beoordelen. Het rapport van LGBT Asylum Support bevat, naast kritiek op de wijze waarop verweerder in deze zaak WI 2019/17 heeft toegepast, een grote hoeveelheid beknopte analyses van specifieke (delen van) verklaringen van eiseres. Daaruit zou volgens het rapport blijken dat eiseres als lesbisch is aan te merken. Deze analyse is naar het oordeel van de rechtbank aan te merken als een niet-objectieve, alternatieve wijze van beoordelen van de geloofwaardigheid van verklaringen van een asielzoeker over (gestelde) homoseksuele gerichtheid die voorbij gaat aan het feit dat het aan verweerder is om een integrale geloofwaardigheidsbeoordeling te maken. Hieraan kan daarom niet de waarde worden gehecht die eiseres daaraan gehecht wil zien, namelijk dat haar verklaringen als geloofwaardig worden aangemerkt. Dit betekent echter niet dat er geen enkele waarde aan het rapport kan worden gehecht. Het rapport kan namelijk wel terechte kritiek bevatten op de conclusies en werkwijze van verweerder in deze zaak. Om die reden zal de rechtbank het rapport – voor zover relevant – betrekken bij de beoordeling in de onderhavige procedure.
De stelling van eiseres dat de besluitvorming in strijd is met WI 2019/17 en het zorgvuldigheidsbeginsel
9. Eiseres betoogt dat verweerder niet zonder meer van de verklaringen zoals door haar afgelegd tijdens het nader gehoor heeft kunnen uitgaan. Daartoe voert eiseres aan dat zij laaggeschoold is, een beperkt talig vermogen heeft, is verwaarloosd tijdens haar opvoeding en uit een cultuur komt waarin het ongewoon is om over gevoelens te praten met een ander. Eiseres stelt dat verweerder onvoldoende rekening heeft gehouden met haar referentiekader. Ook kan volgens eiseres niet verwacht worden dat ze tijdens het nader gehoor kan vertellen over de wijze waarop ze op haar twaalfde jaar tot het besef kwam dat ze lesbisch is.
Wat is het oordeel van de rechtbank hierover?
9.1
De rechtbank volgt eiseres niet in haar betoog. Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres niet onderbouwd dat de enkele omstandigheden dat zij laaggeschoold is, een beperkt talig vermogen heeft en (opvoedkundig) zou zijn verwaarloosd, zonder meer betekent dat zij zich niet goed kan uitdrukken en dat verweerder daarom niet van haar verklaringen zoals afgelegd tijdens het nader gehoor mag uitgaan. Dat geldt ook voor de stelling van eiseres dat het praten over gevoelens voor haar persoonlijk en vanwege haar culturele, Sierra Leoonse, achtergrond in het algemeen moeilijk is. Met die enkele stellingen heeft eiseres niet aannemelijk gemaakt dat onvoldoende rekening is gehouden met haar culturele achtergrond.
Zoals de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling) heeft geoordeeld [2] , zijn de maatregelen die verweerder heeft genomen bij het inrichten van de asielprocedure om te waarborgen dat rekening wordt gehouden met de culturele achtergrond van een vreemdeling, in algemene zin voldoende. Als een vreemdeling aan de hand van landeninformatie, wetenschappelijke artikelen of een deskundigenrapport betoogt dat verweerder zijn verklaringen door een cultuurverschil verkeerd heeft begrepen of geduid, dan moet verweerder daar gemotiveerd op ingaan.
Een dergelijke onderbouwing, die in beginsel uiterlijk in de zienswijze moet worden aangevoerd, heeft eiseres naar het oordeel van de rechtbank niet geleverd. Voor zover eiseres in dit verband in de zienswijze heeft gewezen op het rapport IND TOELT Sierra Leone: positie van LHBTI’ers, van 28 januari 2021, waaruit volgt dat homoseksuele relaties in Sierra Leone taboe zijn, vindt de rechtbank dit onvoldoende om de conclusie te rechtvaardigen dat verweerder bij de besluitvorming onvoldoende rekening zou hebben gehouden met de culturele achtergrond van eiseres. Dit geldt ook voor de verwijzing in het beroepschrift van 21 juni 2022 naar de website https://artsci.case.edu, aangezien hieruit niet volgt dat mensen uit Sierra Leone niet in staat zijn om te verklaren over hun gevoelens, maar (enkel) dat ouders en kinderen meestal intieme onderwerpen zoals menstruatie en seks niet bespreken. Daarbij komt dat eiseres wel heel gedetailleerd over haar seksuele handelingen heeft verklaard. Ook neemt de rechtbank in aanmerking dat eiseres inmiddels veertig jaar oud is en dat uit het verslag van het nader gehoor niet blijkt dat zij de gestelde vragen niet begreep en niet adequaat kon beantwoorden. Uit het MediFirst rapport van
10 januari 2022 zijn ook geen beperkingen voor het horen van eiseres naar voren gekomen. Eiseres heeft ook niet geconcretiseerd op welke punten zij tijdens het nader gehoor onvoldoende heeft kunnen verklaren en op welke punten verweerder nader had moeten doorvragen. Van eiseres mag worden verwacht dat zij consistent kan verklaren over haar relaas en inzicht kan geven in haar gevoelsleven. Gelet op wat hiervoor is overwogen bestaat er geen grond voor het oordeel dat zij daartoe niet voldoende in staat was. De rechtbank volgt ook niet dat van eiseres niet mag worden verwacht dat ze nu kan vertellen over de wijze waarop ze op haar twaalfde tot het besef kwam dat ze lesbisch was. De rechtbank vindt daarvoor van belang dat eiseres bijna haar hele volwassen leven in Sierra Leone heeft gewoond en daar naar eigen zeggen ook meerdere relaties met vrouwen zou hebben gehad en problemen zou hebben ondervonden ten gevolge van haar seksuele geaardheid. Verweerder heeft daarom bij de beoordeling van het relaas van eiseres mogen uitgaan van de tijdens het nader gehoor door haar afgelegde verklaringen.
Wat is het oordeel van de rechtbank over het standpunt van verweerder dat de lesbische geaardheid van eiseres ongeloofwaardig is?
10. Naar het oordeel van de rechtbank volgt uit het bestreden besluit dat verweerder de gestelde lesbische geaardheid van eiseres conform WI 2019/17 heeft beoordeeld, waarbij het zwaartepunt lag bij de antwoorden van eiseres over haar eigen ervaringen en persoonlijke beleving met betrekking tot haar geaardheid en wat dit voor haar heeft betekend. Verweerder heeft bij de beoordeling van de verklaringen meegewogen dat van eiseres verwacht mag worden dat, nu zij afkomstig is uit Sierra Leone, een land waar men LHBTI-gerichtheid niet accepteert en waar dit mogelijk strafbaar is gesteld, sprake zal zijn van een (denk)proces. Eiseres ziet zich daarbij onder andere voor de vraag gesteld wat het betekent om anders te zijn dan wat de maatschappij (en de wet) verwacht/verlangt en op welke wijze zij daaraan invulling wil en kan geven.
De ontdekking van de lesbische geaardheid en de wijze waarop eiseres daarmee is omgegaan
10.1
Verweerder heeft – gelet op de motivering in het voornemen en het bestreden besluit – niet ten onrechte aan eiseres tegengeworpen dat zij door middel van haar verklaringen geen inzicht heeft gegeven in haar persoonlijke beleving bij het ontdekken van haar seksuele geaardheid.
10.1.1
Verweerder heeft van belang kunnen vinden dat eiseres summier en oppervlakkig heeft verklaard over het proces van ontdekking bij haarzelf. Eiseres heeft verklaard dat zij rond haar twaalfde levensjaar zeker wist dat zij lesbisch was en dat ze haar geaardheid meteen accepteerde omdat het haar een goed gevoel gaf en het niet slecht was.
Op zitting heeft verweerder nog verwezen naar de volgende verklaringen van eiseres:
‘
Heeft godsdienst ooit enige invloed gehad op hoe u denkt over uw geaardheid?
Heeft godsdienst ooit enige invloed gehad op hoe u denkt over uw geaardheid?
Nee, het heeft geen invloed. Ik ben wie ik ben en religie heeft geen invloed.’ [3]
‘
Op een gegeven moment zult u zich gerealiseerd hebben dat u dus één van die mensen bent waar dat maatschappelijke taboe op rust, dat u anders bent. Wat dacht u daar toen over?
Op een gegeven moment zult u zich gerealiseerd hebben dat u dus één van die mensen bent waar dat maatschappelijke taboe op rust, dat u anders bent. Wat dacht u daar toen over?
Het is moeilijk. Ik ben het er niet mee eens dat het niet mag in mijn land, maar mijn gevoelens zijn mijn gevoelens. Ik kan daar niks aan doen. Mijn gevoelens zijn belangrijker voor me dan wat zij denken, hoe moeilijk het ook is.’ [4]
‘Is er later, toen u zelfstandig ging wonen en daarna nog wel eens iets veranderd in uw gedachten over uw geaardheid?
Nee, geen verandering.’ [5]
‘Hoe is voor u dat uw familie uw geaardheid niet accepteert? Dat wist u al van uw vader natuurlijk, maar nu zag uw leven er anders uit, u woonde alleen. Hoe heeft u dat in die tijd ervaren?
Zeker is dat niet leuk, maar zoals ik eerder zei: Wat zij denken is wel een probleem, maar ik ben wie ik ben, en ik ben tevreden met wie ik ben.’ [6]
Verweerder heeft deze verklaringen van eiseres over de persoonlijke beleving van haar geaardheid onvoldoende kunnen vinden, mede gelet op de wijze waarop in haar land van herkomst, een (islamitisch) land waar homoseksualiteit niet wordt geaccepteerd en zelfs strafbaar is gesteld, naar homoseksualiteit wordt gekeken. Ook was de islamitische familie van eiseres het er niet mee eens. Eiseres heeft zelf ook verklaard dat ze haar geaardheid verborgen moest houden. De omstandigheid dat eiseres nog jong was toen ze besefte dat ze lesbisch was, maakt dit niet anders, omdat eiseres nog lange tijd als volwassene in Sierra Leone heeft gewoond. Verweerder mocht daarom van eiseres verwachten dat zij met gedetailleerde, consistente en persoonlijke verklaringen vertelt over de ontdekking en beleving van haar lesbische gerichtheid, de gevoelens die zij daarbij had en hoe zij daarmee is omgegaan. Hierin is eiseres niet geslaagd.
De verwijzing door eiseres in beroep naar passages op pagina 11 van het rapport van nader gehoor leidt niet tot een ander oordeel. Ook die verklaringen van eiseres (‘
Omdat ik toen ik 8 of 9 was alleen nog aan het spelen was. Ik wist het zeker toen ik seks heb gehad. (…) Ik voelde me niet anders dan anders. Ik voelde me heel goed toen. Er waren vriendinnen die speelden voetbal en die zijn ook lesbisch, die hadden vriendinnen. Het was de eerste keer seks hebben en ik voelde me heel goed.’)blijven oppervlakkig. Ook de stelling van eiseres dat verweerder er rekening mee had moeten houden dat haar identiteit in Nederland is gegroeid omdat de identiteit van iedereen groeit, zonder dit nader te concretiseren, maakt het voorgaande niet anders.
Omdat ik toen ik 8 of 9 was alleen nog aan het spelen was. Ik wist het zeker toen ik seks heb gehad. (…) Ik voelde me niet anders dan anders. Ik voelde me heel goed toen. Er waren vriendinnen die speelden voetbal en die zijn ook lesbisch, die hadden vriendinnen. Het was de eerste keer seks hebben en ik voelde me heel goed.’)blijven oppervlakkig. Ook de stelling van eiseres dat verweerder er rekening mee had moeten houden dat haar identiteit in Nederland is gegroeid omdat de identiteit van iedereen groeit, zonder dit nader te concretiseren, maakt het voorgaande niet anders.
De relaties met [A] , [B] en [C]
10.2
De rechtbank is verder van oordeel dat verweerder zich in het bestreden besluit niet ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat de verklaringen van eiseres over haar relaties met [A] , [B] en [C] summier en oppervlakkig zijn.
10.2.1
Verweerder heeft niet ten onrechte van belang kunnen vinden dat eiseres niet goed heeft kunnen uitleggen hoe de relatie met [A] zich onderscheidde van een normale vriendschap. Eiseres verklaart namelijk slechts over feitelijkheden, zoals het ontstaan van de gestelde relatie. Ook heeft verweerder van belang kunnen vinden dat eiseres geen inzicht heeft gegeven in haar gevoelens en beleving bij haar relaties met [B] en wat het voor haar betekende op het moment dat zij een relatie kregen. De enkele verklaring: “
Toen ik haar zag accepteerde mijn hart haar gelijk, gewoon in één keer”, is daarvoor onvoldoende. Met de overgelegde email van [B] van 10 juni 2022, heeft eiseres ook geen inzicht gegeven in haar gevoelens bij de relatie. Verweerder heeft verder in aanmerking kunnen nemen dat eiseres oppervlakkig heeft verklaard over haar gestelde huidige relatie met [C] . De overgelegde brief van [C] van 13 november 2022 maakt dit niet anders, aangezien deze brief geen feitelijke informatie bevat over het gedrag van eiseres. Uit de overgelegde foto’s en WhatsApp-berichten, waar geen naam boven staat, blijkt evenmin dat ze een relatie hebben. Gelet hierop heeft verweerder zich niet ten onrechte op het standpunt gesteld dat de verklaringen van eiseres over haar relaties niet geloofwaardig zijn. Er bestond daarom ook geen aanleiding de gestelde partner van eiseres te horen.
Toen ik haar zag accepteerde mijn hart haar gelijk, gewoon in één keer”, is daarvoor onvoldoende. Met de overgelegde email van [B] van 10 juni 2022, heeft eiseres ook geen inzicht gegeven in haar gevoelens bij de relatie. Verweerder heeft verder in aanmerking kunnen nemen dat eiseres oppervlakkig heeft verklaard over haar gestelde huidige relatie met [C] . De overgelegde brief van [C] van 13 november 2022 maakt dit niet anders, aangezien deze brief geen feitelijke informatie bevat over het gedrag van eiseres. Uit de overgelegde foto’s en WhatsApp-berichten, waar geen naam boven staat, blijkt evenmin dat ze een relatie hebben. Gelet hierop heeft verweerder zich niet ten onrechte op het standpunt gesteld dat de verklaringen van eiseres over haar relaties niet geloofwaardig zijn. Er bestond daarom ook geen aanleiding de gestelde partner van eiseres te horen.
Kennis van LHBTI-organisaties in Sierra Leone
10.3
Verweerder heeft zich verder niet ten onrechte op het standpunt gesteld dat nu eiseres jarenlang als lesbische (volwassen) vrouw in Sierra Leone heeft gewoond, daar naar eigen zeggen relaties met vrouwen heeft gehad en voorts stelt problemen te hebben ondervonden vanwege haar lesbische geaardheid, het in de rede ligt dat eiseres wel iets kan verklaren over het bestaan van organisaties die opkomen voor de belangen van de LHBTI-gemeenschap in Sierra Leone of de wetgeving omtrent homoseksualiteit in Sierra Leone.
Verklaringen van derden
10.4
De rechtbank overweegt verder dat stukken en verklaringen van derden op zichzelf bezien zelden overtuigend bewijs zijn van een gestelde seksuele gerichtheid, maar een vreemdeling hiermee wél, onder bepaalde omstandigheden, ondersteunend bewijs kan leveren van zijn verklaringen over bepaalde thema’s die bij de integrale beoordeling van belang zijn, zoals de activiteiten in Nederland [7] . Verweerder heeft zich echter terecht op het standpunt gesteld dat eiseres met de ondersteuningsbrieven, de brief van Colored Qollective van 8 september 2022, het eerdergenoemde rapport van de LGBT Asylum Support en de overgelegde foto’s haar gestelde lesbische gerichtheid niet aannemelijk heeft gemaakt. Verweerder heeft daarvoor van belang kunnen vinden dat de ondersteuningsbrieven niet afkomstig zijn uit een objectief verifieerbare bron. Verder maakt de omstandigheid dat eiseres deelneemt aan LHBTI-activiteiten niet dat eiseres dus ook lesbisch is. Verweerder hoefde daarom geen doorslaggevende waarde te hechten aan de overgelegde stukken.
11. De rechtbank is daarom van oordeel dat verweerder de door eiseres gestelde lesbische geaardheid niet ten onrechte ongeloofwaardig heeft kunnen achten. Deze beroepsgrond slaagt niet.
De gestelde problemen in Sierra Leone
Wat is het oordeel van de rechtbank?
12. Aangezien verweerder zich niet ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat de verklaringen van eiseres over haar gestelde lesbische geaardheid en daarmee ook haar relatie met [D] niet geloofwaardig zijn, heeft verweerder zich ook op het standpunt kunnen stellen dat de door eiseres gestelde problemen die daaruit zouden zijn voortgevloeid ook niet geloofwaardig zijn.
Vluchtelingschap
Wat is het oordeel van de rechtbank?
13. Verweerder heeft zich daarom terecht op het standpunt gesteld dat eiseres niet in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd op grond van artikel 29, eerste lid, aanhef en onder a, van de Vreemdelingenwet 2000.
Reëel risico op ernstige schade bij terugkeer
Wat is het standpunt van verweerder?
14. Verweerder bestrijdt niet dat eiseres en haar dochter niet zijn besneden. Verweerder stelt zich echter op het standpunt dat zij bij terugkeer geen reëel risico lopen alsnog te worden besneden. Verweerder vindt daarvoor van belang dat eiseres inmiddels veertig jaar is en dat zij na haar weigering te worden besneden nog jarenlang in Sierra Leone heeft verbleven, waarvan nog tien jaar in de buurt van haar moeder. Niet is gebleken dat zij in die periode gedwongen is zich te laten besnijden. Voor wat betreft de dochter van eiseres vindt verweerder van belang dat eiseres tegen haar besnijdenis is en dat zij negen jaar bij de moeder van eiseres heeft gewoond en nooit problemen heeft ondervonden. Verder neemt verweerder in aanmerking dat de moeder van eiseres is overleden en dat de problemen vanwege de gestelde geaardheid van eiseres ongeloofwaardig zijn.
Eiseres kan volgens verweerder haar dochter beschermen. Verweerder wijst ter onderbouwing op het rapport Sierra Leone: Female Genital Mutilation (FGM)/Vrouwelijke genitale verminking, van oktober 2022 (FGM rapport). Ook wijst verweerder op het algemeen ambtsbericht uit 2011 en stelt dat de situatie met betrekking tot gedwongen vrouwenbesnijdenis in Sierra Leone is verbeterd. Eiseres en haar dochter kunnen zich volgens verweerder aan het risico van besnijdenis onttrekken door zich in het chiefdom Masungbala te vestigen, waarvoor verweerder wijst op een artikel van Amnesty International van 22 juli 2014 [8] en de uitspraak van de Afdeling van 16 maart 2016 [9] . Verweerder leidt uit dit artikel af dat de situatie ten aanzien van besnijdenis daar is verbeterd en deze praktijk daar is afgenomen.
Wat betoogt eiseres?
14.1
Eiseres is het daar niet mee eens. Het ambtsbericht waar verweerder naar verwijst is sterk verouderd. De situatie in Sierra Leone is niet substantieel verbeterd. Zo blijkt uit het FGM rapport van oktober 2022, waar verweerder naar heeft verwezen, dat het aantal besneden vrouwen tussen de 15 en 49 jaar 83 procent is, een hoog percentage. Dit is een lichte daling ten opzichte van de vorige onderzoeken. Volgens UNICEF zijn bijna negen van de tien vrouwen besneden. Eiseres is niet besneden omdat zij bij haar vader woonde, daarna niemand wist waar ze woonde en ze na haar problemen met de familie is vertrokken uit Sierra Leone. De meeste Temne meisjes, waar eiseres en haar dochter toe behoren, worden besneden voor hun veertiende jaar. Alle vrouwen die zich in haar omgeving hebben opgehouden zullen volgens eiseres druk uitoefenen en je kunt niet verwachten dat ze zich alleen staande houdt in Sierra Leone.
Wat is het oordeel van de rechtbank hierover?
14.2
Niet in geschil is dat vrouwenbesnijdenis veel voorkomt in Sierra Leone. In het FGM rapport, waar beide partijen naar hebben verwezen, staat vermeld dat het aantal besneden vrouwen tussen de 15 en 49 jaar 83 procent is [10] . Verder blijkt dat het percentage vrouwen met de Temne etniciteit dat is besneden 88,1 procent is [11] . De meeste meisjes worden volgens dit rapport besneden als ze tussen de tien en veertien jaar oud zijn [12] .
14.3
Uit de uitspraak van de Afdeling van 24 augustus 2022 [13] blijkt dat het percentage van de vrouwelijke bevolking dat is besneden op zichzelf onvoldoende is voor de conclusie dat een vreemdeling bij terugkeer naar het land van herkomst een reëel risico loopt op besnijdenis. Er zijn volgens de Afdeling namelijk daarnaast nog veel verschillende andere factoren die het risico op besnijdenis in een individueel geval kunnen vergroten of juist verkleinen. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de voorkeur van de ouders, de vraag of andere vrouwelijke familieleden zijn besneden en de leeftijd van de desbetreffende vrouw. Aan de hand van de eigen verklaringen van een vreemdeling en de relevante landeninformatie moet verweerder al deze verschillende factoren kenbaar en in onderlinge samenhang betrekken bij de besluitvorming.
14.4
De rechtbank is van oordeel dat verweerder zich, gelet daarop, terecht op het standpunt heeft gesteld dat eiseres niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij gegronde vrees heeft dat ze wordt besneden. Verweerder heeft daarvoor van belang kunnen vinden dat eiseres inmiddels veertig jaar oud is en nog tot zevenendertigjarige leeftijd in Sierra Leone heeft kunnen wonen, vele jaren nadat geprobeerd is haar te besnijden. De enkele stelling dat niemand wist waar zij woonde leidt niet tot een ander oordeel. Eiseres heeft zelf verklaard dat zij lange tijd in de buurt van haar moeder woonde, die haar wilde laten besnijden.
14.5
Niet in geschil is dat eiseres niet wil dat haar dochter wordt besneden en dat haar moeder en dus de grootmoeder van [dochter] is overleden. Over de vader van [dochter] is niets bekend. Aangezien verweerder zich niet ten onrechte op het standpunt heeft gesteld dat de problemen die eiseres zou hebben ondervonden naar aanleiding van haar gestelde geaardheid ongeloofwaardig zijn, is dus ook ongeloofwaardig dat haar ooms een rol zouden spelen in het willen laten besnijden van eiseres en haar dochter. De rechtbank is echter van oordeel dat verweerder onvoldoende heeft gemotiveerd dat niet aannemelijk is gemaakt dat de dochter van eiseres het risico loopt te worden besneden. Uit het FGM rapport blijkt namelijk ook het volgende:
‘In een gemeenschap waar vrijwel alle meisjes/vrouwen zijn besneden kan de druk voor de overige meisjes groot zijn zich ook te laten besnijden. Meisjes en hun families kunnen geconfronteerd worden met groepsdruk, afwijzing of stigmatisering als ze deze praktijk niet ondergaan. Zij kunnen het gevoel hebben dat de sociale voordelen van FGM (identificatie, toegang tot middelen en kansen voor huwelijk) zwaarder wegen dan het nadeel van schade voor het meisje. Dit wordt ook wel ‘community decision making’ genoemd.
[…]
Om mee te kunnen doen aan gemeenschapsactiviteiten moet in sommige gevallen de vrouw of het meisje besneden zijn.’ [14]
‘Volgens de bron 28 Too May bestaat er een ernstig stigma tegen niet-geïnitieerde vouwen in Sierra Leone. Alle etnische groepen hebben pejoratieve termen voor onbesneden vouwen, die meestal ‘dwaas’, ‘kinderachtig’, ‘dom’ of ‘onzuiver’ betekenen.
[…]
In sommige gemeenschappen worden vrouwen en meisjes die niet besneden zijn
uitgesloten van bepaalde gemeenschapsactiviteiten.
Het wordt onbesneden vrouwen en meisjes verboden om met geïnitieerden te praten of naast ze te zitten; of om op bepaalde plekken te komen in de gemeenschap, soms zelfs buiten de gemeenschap.
[…]
Meisjes die zich niet laten besnijden worden onder druk gezet door hun omgeving. Ze worden onder andere geplaagd door buren, vrienden en familieleden. Of ze worden op school gepest door klasgenoten. Een meisje dat weigerde zich te laten besnijden mocht niet meer naar school gaan.
Vrouwen uit haar dorp betichtten haar dat zij ‘vies’ zou zijn, weer andere vrouwen beschuldigden haar ervan dat zij hun mannen wilde afpakken. Vrouwen zouden proberen haar een schuldgevoel te geven.
Meisjes of vrouwen die geen besnijdenis willen ondergaan worden in sommige gevallen ontvoerd om alsnog tegen hun wil te worden besneden. Dit zou vooral op het platteland gebeuren.’ [15]
De opmerking van verweerder op zitting dat de dochter van eiseres geen deel hoeft te nemen aan de gemeenschap, waarbij verweerder erop wijst dat het aantal besneden vrouwen in Freetown het laagste is van Sierra Leone, is onvoldoende voor een ander oordeel. Verweerder heeft niet geconcretiseerd hoe de dochter van eiseres zich in een land als Sierra Leone aan die gemeenschap zou kunnen onttrekken. Ook al zouden eiseres en haar dochter ergens anders in Sierra Leone gaan wonen, dan betekent dat niet dat er vanuit de gemeenschap waar ze dan terecht zouden komen geen druk meer zou zijn. Uit het FGM rapport blijkt weliswaar dat in de afgelopen jaren een daling heeft plaatsgevonden in het uitvoeren van FGM in alle provincies in Sierra Leone, maar nog steeds is sprake van heel hoge percentages. Bovendien is de daling in de Western Area, waar Freetown toe behoort, niet noemenswaardig [16] .
Verder is het artikel van Amnesty International uit 2014, waar verweerder in het verweerschrift naar heeft verwezen, onvoldoende om het standpunt van verweerder over het vestigingsalternatief in Masungbala te kunnen dragen. Het artikel beschrijft dat naar aanleiding van het delen van negatieve ervaringen door een groep vrouwen, in 2011 in een niet nader bepaalde gemeenschap een Memorandum of Understanding is gesloten gericht op het voorkomen van FGM. Volgens het artikel zouden 600 meisjes hierdoor gered zijn van FGM en verder worden enkele lokale activisten hierover geciteerd. De rechtbank is van oordeel dat uit dit artikel weliswaar volgt dat er in het betreffende chiefdom activiteiten worden ontplooid die zijn gericht tegen FGM, maar acht dit onvoldoende om te concluderen dat er alleen daarom in dat chiefdom thans geen reëel risico meer bestaat op FGM. Allereerst wijst de rechtbank erop dat in het artikel niet met concrete onderzoeksgegevens wordt gesteld en onderbouwd welk percentage van de vrouwen, ondanks de beschreven positieve ontwikkeling, nog steeds wel wordt besneden. Uit het FGM rapport blijkt dat in 2019 in het Kambia District, waarvan het chiefdom Masungbala deel uitmaakt, 94,2 procent van de vrouwen is besneden [17] . Ook ontbreken in het artikel andere relevante gegevens, zoals informatie uit andere bronnen dan Amnesty. Verder wijst de rechtbank erop dat het artikel dateert van acht jaar geleden, waardoor het zeer de vraag is of dit nog recent genoeg is om het reële risico te beoordelen dat de dochter van eiseres op dit moment loopt bij terugkeer.
Verweerder heeft, gelet op het feit dat de dochter van eiseres momenteel dertien jaar is, onvoldoende gemotiveerd dat zij geen risico loopt op een behandeling in strijd met artikel
3 van het EVRM.
Conclusie en gevolgen
15. Verweerder heeft de aanvraag ten onrechte afgewezen als ongegrond. Het beroep zal gegrond worden verklaard omdat het bestreden besluit in strijd is met artikel 3:46 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Dit betekent dat het bestreden besluit onvoldoende is gemotiveerd. De rechtbank zal het bestreden besluit daarom vernietigen. De rechtbank ziet geen reden een vorm van finale geschilbeslechting toe te passen. De rechtbank bepaalt met toepassing van artikel 8:72, vierde lid, van de Awb dat verweerder een nieuw besluit moet nemen met inachtneming van deze uitspraak.
16. Omdat het beroep gegrond wordt verklaard krijgt eiseres een vergoeding voor haar proceskosten. Verweerder moet deze vergoeding betalen. Deze vergoeding bedraagt € 1.674,- omdat de gemachtigde van eiseres een beroepschrift heeft ingediend en aan de zitting heeft deelgenomen. Verder zijn er geen kosten gemaakt die vergoed kunnen worden.
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep gegrond;
- vernietigt het bestreden besluit;
- draagt verweerder op een nieuw besluit te nemen op het bezwaar met inachtneming van deze uitspraak;
- veroordeelt verweerder tot betaling van € 1.674,- aan proceskosten aan eiseres.
Deze uitspraak is gedaan door mr. A. Skerka, rechter, in aanwezigheid van
mr. A. Korporaal-Wisman, griffier.
De uitspraak is uitgesproken in het openbaar en bekendgemaakt op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met de uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen 4 weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.