ECLI:NL:RBAMS:2024:5368

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER

Parketnummer: 13/108998-24

Datum uitspraak: 28 augustus 2024

TUSSEN-

UITSPRAAK

op de vordering van 7 juni 2024 van de officier van justitie bij deze rechtbank tot het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB).^[1]

Dit EAB is uitgevaardigd op 12 februari 2024 door
the Regional Court in Gliwice, Polen (hierna: de uitvaardigende justitiële autoriteit) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:

[opgeëiste persoon],

geboren in [geboorteplaats] (Polen) op [geboortedag] 1994,

zonder vaste woon- of verblijfplaats in Nederland,

gedetineerd in Justitieel Complex [plaats],

hierna ‘de opgeëiste persoon’.

1.Procesgang

De behandeling van het EAB heeft plaatsgevonden op de zitting van 14 augustus 2024, in aanwezigheid van mr. K. van der Schaft, officier van justitie. De opgeëiste persoon is niet verschenen en is vertegenwoordigd door zijn gemachtigd raadsman, mr. D.C. Dorrestein, advocaat in Houten.

De opgeëiste persoon heeft uitdrukkelijk afstand gedaan van zijn recht om bij de inhoudelijke behandeling van het EAB aanwezig te zijn. De schriftelijke afstandsverklaring van 14 augustus 2024 is in het dossier gevoegd.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van de Overleveringswet (OLW) uitspraak moet doen over de verzochte overlevering met 30 dagen verlengd^[2]en voor sluiting van het onderzoek ter zitting de gevangenhouding bevolen.

Gelet op het lopende onderzoek naar de detentieomstandigheden voor voorlopig gehechten in Polen heeft de rechtbank de termijn waarbinnen zij op grond van de OLW uitspraak moet doen op de zitting nogmaals met 30 dagen verlengd op grond van artikel 22, vijfde lid, OLW, met gelijktijdige verlenging van de gevangenhouding voor de duur van 30 dagen op grond van artikel 27, derde lid, OLW.

2. Identiteit van de opgeëiste persoon

De rechtbank heeft de identiteit van de opgeëiste persoon onderzocht en vastgesteld dat de bovenvermelde persoonsgegevens juist zijn en dat de opgeëiste persoon de Poolse nationaliteit heeft.

3.Grondslag en inhoud van het EAB

Het EAB vermeldt een aanhoudingsbevel van
the District Court in Gliwice(Polen) van 18 november 2022, referentie: III Kp 955/22.

De uitvaardigende justitiële autoriteit verzoekt de overlevering vanwege het vermoeden dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan naar Pools recht strafbare feiten. Deze feiten zijn omschreven in het EAB.^[3]

4.Strafbaarheid

4.1

Feit vermeld op bijlage 1 bij de OLW

De uitvaardigende justitiële autoriteit wijst het onder 2 omschreven feit aan als een zogenoemd lijstfeit, dat in Nederland in de lijst van bijlage 1 bij de OLW staat vermeld. Het feit valt op deze lijst onder:

seksuele uitbuiting van kinderen en kinderpornografie.

Uit het EAB volgt dat op dit feit naar het recht van Polen een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste drie jaren is gesteld.

Dit betekent dat een onderzoek naar de dubbele strafbaarheid van dit feit waarvoor de overlevering wordt verzocht, achterwege moet blijven.

4.2

Feit waarvoor dubbele strafbaarheid is vereist

De uitvaardigende justitiële autoriteit heeft het onder 1 omschreven feit, naar Pools recht “
anyone who induces a minor to drink heavily by supplying him or her with alcoholic beverages or by facilitating or encouraging his or her drinking”, niet aangeduid als feit waarvoor het vereiste van toetsing van dubbele strafbaarheid niet geldt. Overlevering kan in dat geval worden toegestaan, wanneer – kort gezegd - voldaan is aan het vereiste dat op het feit naar het recht van de uitvaardigende lidstaat een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste twaalf maanden is gesteld en dat het feit ook naar Nederlands recht strafbaar is.

Het standpunt van de raadsman

De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat gelet op de omschrijving van het onder 1 vermelde feit niet kan worden vastgesteld dat het feit naar Nederlands recht strafbaar is en dat om die reden de overlevering voor dit feit moet worden geweigerd.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich primair op het standpunt gesteld dat aan het vereiste van dubbele strafbaarheid is voldaan, omdat het feit als bestanddeel van de onder 2 omschreven aanranding kan worden aangemerkt zoals dat in Nederland strafbaar is gesteld in artikel 246 en 247 van het Wetboek van Strafrecht. Subsidiair heeft de officier van justitie de rechtbank verzocht af te zien van toepassing van de weigeringsgrond, omdat de verdenking is dat het feit is begaan in Polen, door een Poolse onderdaan tegen een andere Poolse onderdaan en de overlevering voor het onder 1 vermelde feit kan worden toegestaan.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank stelt vast dat het “
aanzetten van een minderjarige tot het drinken van alcoholische drank” niet strafbaar is naar Nederlands recht, nu artikel 45a van de Alcoholwet dat alleen verbiedt in het geval het feit op voor publiek toegankelijke plaatsen plaatsvindt. Dat is in deze zaak niet het geval, aangezien het feit in een woning zou zijn begaan. De rechtbank is echter van oordeel dat van toepassing van deze weigeringsgrond kan worden afgezien, omdat het feit geen aanknopingspunten met de Nederlandse rechtsorde heeft en is begaan door een onderdaan van Polen tegen een andere onderdaan van Polen. Daar komt bij dat de overlevering voor het onder 2 vermelde feit toelaatbaar wordt geacht en dat partiële weigering voor het onder 1 vermelde feit tot straffeloosheid zou kunnen leiden. Dat is niet wenselijk. De rechtbank verwerpt daarmee het verweer van de raadsman.

5.De weigeringsgrond van artikel 11 OLW

5.1.

Het recht op een eerlijk proces voor een onafhankelijk en onpartijdig gerecht

De rechtbank heeft eerder vastgesteld dat, vanwege structurele of fundamentele gebreken in de Poolse rechtsorde, in Polen een algemeen reëel gevaar bestaat van schending van het grondrecht op een eerlijk proces voor een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat vooraf bij wet is ingesteld.^[4]

Nu de opgeëiste persoon geen elementen heeft aangevoerd waaruit blijkt dat die structurele of fundamentele gebreken een concrete invloed zullen hebben op de behandeling van zijn strafzaak, is niet aangetoond dat sprake is van een individueel reëel gevaar van schending van het grondrecht op een eerlijk proces voor een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat vooraf bij wet is ingesteld.^[5]

5.2.

Detentieomstandigheden

Het standpunt van de raadsman en de officier van justitie

De raadsman en de officier van justitie hebben verzocht de behandeling van het EAB aan te houden, om de Poolse autoriteiten vragen te stellen over detentieomstandigheden in de
remand prisonwaar de opgeëiste persoon naar alle waarschijnlijkheid na overlevering zal worden geplaatst teneinde te kunnen beoordelen of daarmee het algemene reële gevaar van een onmenselijke of vernederende behandeling voor de opgeëiste persoon kan worden weggenomen.

Het oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft kennisgenomen van de zorgen die in het rapport van het
European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment(CPT) van 22 februari 2024 (hierna: het CPT-rapport) worden geuit met betrekking tot de detentieomstandigheden van voorlopig gedetineerden. Verder heeft de rechtbank kennisgenomen van de reactie van 22 februari 2024 van de Poolse autoriteiten daarop. In recente tussenuitspraken heeft de rechtbank aanvullende vragen gesteld, ter beoordeling van de vraag of sprake is van een algemeen reëel gevaar van schending van grondrechten.^[6]Inmiddels zijn deze vragen in een aantal zaken beantwoord.

In uitspraken van 5 juni 2024^[7]heeft de rechtbank overwogen dat de beantwoording van deze vragen door de Poolse autoriteiten niet afdoende is om de eerder geuite zorgen weg te nemen. Uit de antwoorden blijkt immers niet hoeveel m2 levensruimte (exclusief sanitair) een voorlopig gehechte in een meerpersoonscel heeft, terwijl uit de beschikbare informatie valt af te leiden dat voorlopig gehechten niet meer dan tussen de 3 en 4 m2 levensruimte (exclusief sanitair) in een meerpersoonscel zullen hebben. Dit is zorgelijk tegen de achtergrond van - hoofdzakelijk - het aantal uur per dag op cel (veelal 23 uur per dag), in voorkomend geval in combinatie met andere - de detentieomstandigheden verzwarende - aspecten, namelijk de beperking van het contact met de buitenwereld en de (duur van) de vereiste toestemmingsprocedure voor bezoek en telefonisch contact, zoals van toepassing in het gehele
remand regimein Polen.^[8]De rechtbank heeft dan ook geoordeeld dat sprake is van een algemeen reëel gevaar van schending van de grondrechten van gedetineerden die in het
remand regimein Polen terechtkomen.

De vaststelling van een algemeen reëel gevaar van schending van de grondrechten voor gedetineerden die terecht komen in het
remand regime, kan op zichzelf niet tot weigering van de overlevering leiden. Het enkele bestaan van gegevens die duiden op gebreken in dit regime, impliceert immers niet noodzakelijkerwijs dat, in een concreet geval, de grondrechten van de opgeëiste persoon bij overlevering zullen worden geschonden.

Teneinde te verzekeren dat de grondrechten in het concrete geval worden geëerbiedigd, is de rechtbank dan ook verplicht om vervolgens na te gaan of er, in de omstandigheden van het geval, gronden bestaan om aan te nemen dat de opgeëiste persoon na zijn overlevering aan Polen een reëel gevaar zal lopen van schending van zijn grondrechten gezien de detentieomstandigheden in het
remand regimein Polen.

In het kader van dat nadere onderzoek zal de rechtbank het onderzoek heropenen en de officier van justitie verzoeken om de uitvaardigende justitiële autoriteit de vraag te laten beantwoorden of, indachtig de omstandigheden op grond waarvan een algemeen gevaar voor het
remand regimeis aangenomen, dit gevaar - al dan niet met een individuele detentiegarantie - voor de opgeëiste persoon kan worden weggenomen. Voor zover de uitvaardigende justitiële autoriteit meent dat het algemeen gevaar voor de opgeëiste persoon binnen het
remand regimekan worden weggenomen, dan wenst de rechtbank in het bijzonder het volgende over het Huis van Bewaring, waar de opgeëiste persoon naar alle waarschijnlijkheid zal worden gedetineerd, te vernemen:

1) De rechtbank begrijpt uit het CPT-rapport dat voorlopig gehechten minimaal 3 vierkante meter persoonlijke ruimte (exclusief sanitair) in een meerpersoonscel ter beschikking hebben. Kan, tegen de achtergrond van het arrest Dorobantu (ECLI:EU:C:2019:857, punten 75-76), voor de opgeëiste persoon worden gegarandeerd dat hij minimaal 4 vierkante meter persoonlijke ruimte (exclusief sanitair) in een meerpersoonscel zal krijgen in het Huis van Bewaring waar hij terecht komt? Of zal hij slechts tussen de 3 en 4 vierkante meter persoonlijke ruimte (exclusief sanitair) in een meerpersoonscel krijgen?

2) Kan de opgeëiste persoon deelnemen aan activiteiten in het betreffende Huis van Bewaring?

3) Indien hij ervoor kiest deel te nemen aan alle aangeboden activiteiten, hoeveel uur per dag zou hij dan minimaal buiten zijn cel verblijven?

4) Geldt voor de opgeëiste persoon dat hij, indien hij contact met de buitenwereld wil hebben door gebruik van de telefoon en het ontvangen van bezoek, voorafgaand aan ieder bezoek of telefoongebruik altijd toestemming zal moeten vragen?

5) Zo ja, hoe lang duurt de procedure (inclusief het rechtsmiddel) om toestemming te krijgen voor het gebruik van de telefoon en het ontvangen van bezoek?

De rechtbank wijst erop dat de uitvaardigende justitiële autoriteit voor de beantwoording van boven gestelde vragen - zo nodig - bijstand kan verzoeken aan de centrale autoriteit of een van de centrale autoriteiten van Polen, in de zin van artikel 7 van het Kaderbesluit.^[9]

6.Beslissing

HEROPENThet onderzoek ter zitting onder gelijktijdige schorsing voor onbepaalde tijd,

teneinde de officier van justitie de hiervoor onder punt 5 opgenomen vragen te stellen aan de uitvaardigende justitiële autoriteit;

VERLENGTop grond van artikel 22, vijfde lid, OLW de termijn waarbinnen de rechtbank op grond van de OLW uitspraak moet doen over de verzochte overlevering met 30 dagen;

VERLENGTop grond van artikel 27, derde lid, OLW de gevangenhouding van de opgeëiste

persoon met 30 dagen;

BEPAALTdat de zaak uiterlijk 14 dagen voor 2 november 2024 (het einde van de verlengde beslistermijn) opnieuw op zitting moet worden gepland;

BEVEELTde oproeping van de opgeëiste persoon tegen nader te bepalen datum en tijdstip, met tijdige kennisgeving aan zijn raadsman;

BEVEELTde oproeping van een tolk in de Poolse taal tegen nader te bepalen datum en tijdstip.

Deze uitspraak is gedaan door

mr. R.A. Sipkens, voorzitter,

mrs. M. Vaandrager en B.M. Vroom-Cramer, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. I. van Heusden, griffier,

en in het openbaar uitgesproken op de zitting van 28 augustus 2024.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.