ECLI:NL:RBAMS:2017:5888

• Datum uitspraak: 15 augustus 2017
• Publicatiedatum: 14 augustus 2017
• Zaaknummer: 13/751449-17
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Op tegenspraak
• Rechters: C. Klomp; J. Edgar; B. Poelert
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Uitstelbeslissing overlevering in verband met detentieomstandigheden Roemenië

Op 15 augustus 2017 heeft de Rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in een zaak betreffende een Europees aanhoudingsbevel (EAB) dat was uitgevaardigd door het Cluj County Court in Roemenië. De zaak betreft de opgeëiste persoon, geboren in 1985 in Roemenië, die momenteel gedetineerd is in Nederland. De rechtbank heeft de vordering van de officier van justitie, ingediend op 29 mei 2017, behandeld op een openbare zitting op 8 augustus 2017. De officier van justitie, mr. U.E.A. Weitzel, heeft verzocht om de overlevering van de opgeëiste persoon voor de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf van twee jaar, opgelegd voor verduistering.

De rechtbank heeft vastgesteld dat de detentieomstandigheden in Roemenië een belangrijk aandachtspunt zijn. De officier van justitie heeft gesuggereerd dat het onderzoek moet worden geschorst totdat er garanties zijn over de detentieomstandigheden van de opgeëiste persoon in Roemenië. De verdediging heeft betoogd dat de overlevering niet kan plaatsvinden vanwege de slechte detentieomstandigheden en de overschrijding van de redelijke termijn.

De rechtbank heeft geoordeeld dat er een reëel gevaar bestaat voor onmenselijke of vernederende behandeling van de opgeëiste persoon in Roemenië, zoals bedoeld in artikel 4 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Daarom heeft de rechtbank besloten de beslissing over de overlevering uit te stellen en het onderzoek voor onbepaalde tijd te schorsen. De rechtbank heeft ook bepaald dat de opgeëiste persoon opnieuw zal worden opgeroepen voor een zitting op een nader te bepalen datum.

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER

Parketnummer: 13/751449-17

RK nummer: 17/3436

Datum uitspraak: 15 augustus 2017

UITSPRAAK

op de vordering ex artikel 23 van de Overleveringswet (OLW), ingediend door de officier van justitie bij deze rechtbank. Deze vordering dateert van 29 mei 2017 en betreft onder meer het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB).

Dit EAB is uitgevaardigd op 26 april 2017 door
the Cluj County Court (Roemenië) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:

[naam opgeëiste persoon] ,

geboren te [geboorteplaats] (Roemenië) op [geboortedag] 1985,

zonder vaste woon- of verblijfplaats in Nederland,

thans gedetineerd in [naam penitentiaire inrichting] ,

hierna te noemen de opgeëiste persoon.

1. Procesgang

De vordering is behandeld op de openbare zitting van 8 augustus 2017. Het verhoor heeft plaatsgevonden in tegenwoordigheid van de officier van justitie, mr. U.E.A. Weitzel.

De opgeëiste persoon heeft zich doen bijstaan door zijn raadsman, mr. D.E. Wiersum, advocaat te Amsterdam, en door een tolk in de Roemeense taal.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van artikel 22, eerste lid, OLW uitspraak zou moeten doen met dertig dagen verlengd. De reden hiervan is gelegen in het feit dat de rechtbank er niet in slaagt binnen de in de wet bepaalde termijn uitspraak te doen.

2. Identiteit van de opgeëiste persoon

De rechtbank heeft de identiteit van de opgeëiste persoon onderzocht. De opgeëiste persoon heeft ter zitting verklaard dat de bovenvermelde personalia juist zijn en dat hij de Roemeense nationaliteit heeft.

3. Grondslag en inhoud van het EAB

In het EAB wordt melding gemaakt van:

• een vonnis van
• een arrest van

De overlevering wordt verzocht ten behoeve van de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf voor de duur van twee jaar, door de opgeëiste persoon te ondergaan op het grondgebied van de uitvaardigende lidstaat. De vrijheidsstraf is aan de opgeëiste persoon opgelegd bij voornoemd vonnis.

Het vonnis betreft het feit zoals dat is omschreven in onderdeel e) van het EAB. Een door de griffier gewaarmerkte fotokopie van dit onderdeel is als bijlage aan deze uitspraak gehecht.

4. Strafbaarheid, feit waarvoor dubbele strafbaarheid is vereist

De uitvaardigende justitiële autoriteit heeft het feit niet aangeduid als een feit waarvoor het vereiste van toetsing van dubbele strafbaarheid niet geldt. Overlevering kan in dat geval alleen worden toegestaan, indien voldaan wordt aan de kaderbesluitconform uitgelegde eisen die in artikel 7, eerste lid, aanhef en onder b, OLW juncto artikel 7, eerste lid, onder a, 2e OLW zijn neergelegd.

De rechtbank stelt vast dat hieraan is voldaan.

Het feit levert naar Nederlands recht op:

-
verduistering.

5. Artikel 4 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie: detentieomstandigheden in Roemenië

5.1

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat het onderzoek moet worden geschorst om het antwoord van de Roemeense justitiële autoriteiten op de bij e-mail van

1 augustus 2017 gestelde vraag, te weten of ten aanzien van de opgeëiste persoon kan worden gegarandeerd dat hij in detentie tijdens het semi-openregime over tenminste drie m2 persoonlijke ruimte zal beschikken, af te wachten.

5.2

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat de overlevering van de opgeëiste persoon niet kan worden toegestaan gelet op de detentieomstandigheden in Roemenië.

Volgens de raadsman moet de officier van justitie niet-ontvankelijk worden verklaard in haar vordering, omdat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn.

5.3

Oordeel van de rechtbank

Gelet op de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mensen (zie bijv. EHRM 24 april 2017, 61467/12, 39516/13, 48231/13 en 68191/13 (Rezmiveş e.a./Roemenië), stelt de rechtbank vast dat vanwege de algemene detentieomstandigheden in Roemenië, met name vanwege overbevolking in de gevangenissen, voor gedetineerden in Roemeense gevangenissen een reëel gevaar bestaat van onmenselijke of vernederende behandeling, zoals bedoeld in artikel 4 Handvest.

Met het oog op de beoordeling of voor de opgeëiste persoon in geval van overlevering een dergelijk gevaar bestaat, heeft het Openbaar Ministerie navraag gedaan bij de uitvaardigende justitiële autoriteit naar de omstandigheden waaronder de opgeëiste persoon naar verwachting in Roemenië zal worden gedetineerd.

De brief van 27 juni 2017 van het Roemeense Ministry of Justice, National Administration of Penitentiaries, bevat onder meer de volgende informatie:

- de opgeëiste persoon zal na zijn overlevering gedurende 21 dagen in quarantaine worden geplaatst in de gevangenis in Boekarest-Rahova. In deze gevangenis zal hij ten minste
3 m2 ‘
individual space ’ ter beschikking hebben;

- de opgeëiste persoon zal na de quarantaineperiode zijn straf meest waarschijnlijk uitzitten in de penitentiaire inrichting ‘Bistrita’,

- een omschrijving van de algemene detentieomstandigheden in de penitentiaire inrichting ‘Bistrita’ (onder meer op het gebied van accommodatie, ventilatie, daglicht en hygiëne), en een omschrijving van de detentieomstandigheden in het semi-open regime;

• na het ondergaan van een vijfde van de straf wordt opnieuw beoordeeld welk detentieregime van toepassing is;
• de brief eindigt met de volgende toezegging:

Nu uit de informatie van de uitvaardigende justitiële autoriteit blijkt dat de opgeëiste persoon in de penitentiaire inrichting ‘Bistrita’ (of een andere penitentiaire instelling) minder dan 3 m2 ‘
personal space ’ ter beschikking zal staan, bestaat het ernstige vermoeden dat de opgeëiste persoon daar onder onmenselijke of vernederende detentieomstandigheden zal verblijven (EHRM (Grote Kamer) 20 oktober 2016, 7334/13 (Muršić/Kroatië), § 124).

Een dergelijk vermoeden kan normaal gesproken alleen worden weerlegd als de volgende factoren cumulatief aanwezig zijn (Muršić/Kroatië), § 132). Deze factoren betreffen – kort gezegd – de volgende:

1. short, occasional and minor reductions of personal space’;

2. ‘ sufficient freedom of movement outside the cell and adequate out-of-cell activities’;

3. ‘ confinement in what is, when viewed generally, an appropriate detention facility’.

Deze toetsing geldt ook voor het semi-open regime (Rb. Amsterdam 18 april 2017, ECLI:NL:RBAMS:2017:2579).

Toetsing aan deze drie factoren leidt in de onderhavige zaak niet tot de conclusie dat het ernstige vermoeden van schending van artikel 4 Handvest is weerlegd.

De eerste factor houdt in dat de beperking van het aantal m2 ‘
personal space ’ kort van duur, incidenteel en van ondergeschikte betekenis is. Nu de opgeëiste persoon ten minste een vijfde deel van de straf – te weten ruim zeven maanden – in het semi-open regime in de penitentiaire inrichting ‘Bistrita’ (of een andere penitentiaire instelling) zal moeten ondergaan, kan in elk geval niet worden geconcludeerd dat de beperking van de ‘
personal space ’ kort van duur en incidenteel is. Om die reden kan niet worden geconcludeerd dat de beperking van de ‘
personal space ’ kort van duur en incidenteel is.

Omdat de uitkomst van de toetsing aan de eerste cumulatieve factor negatief is, komt de rechtbank tot de conclusie dat alleen al om die reden het ernstige vermoeden van een schending van artikel 4 Handvest niet is weerlegd (vgl. Rb. Amsterdam 16 februari 2017, ECLI:NL:RBAMS:2017:1274). In geval van overlevering aan Roemenië loopt de opgeëiste persoon dus een reëel gevaar van een onmenselijke of vernederende behandeling, zoals bedoeld in artikel 4 Handvest.

Overeenkomstig het besliskader dat het Hof van Justitie van de Europese Unie uiteen heeft gezet (HvJ EU 5 april 2016, C-404/15 en C-659/15 PPU, ECLI:EU:C:2016:198 (Aranyosi en Căldăraru)), moet de rechtbank de beslissing over de overlevering uitstellen. Dat besliskader biedt geen ruimte voor weigering van de overlevering (vgl. Rb. Amsterdam 28 april 2016, ECLI:NL:RBAMS:2016:2630) en aanhouding, zoals verzocht door de officier van justitie.

De rechtbank is van oordeel dat niet-ontvankelijk verklaren van de officier van justitie in haar vordering vanwege overschrijding van de redelijke termijn, zoals verzocht door de raadsman, mede gelet op het besliskader in voornoemd arrest, (nog) niet aan de orde is.

Wat betreft de volgens de OLW geldende beslistermijnen gaat de rechtbank, anders dan de raadsman, uit van de termijnen als bedoeld in artikel 22 van de OLW. Anders dan gesteld door de raadsman, heeft de opgeëiste persoon overigens niet gekozen voor de verkorte procedure. Na overleg met zijn toenmalige raadsman, mr. B.K.M. Fritz, heeft de opgeëiste persoon zowel tijdens het verhoor bij zijn inverzekeringstelling als het verhoor bij zijn inbewaringstelling verklaard te kiezen voor de lange procedure. Ten aanzien van de beslistermijnen ingevolge de OLW geldt in dit geval dat de beslistermijn van 60 dagen als bedoeld in artikel 22, eerste lid, van de OLW op 18 juli 2017 is verstreken. Voormeld artikel biedt in het derde lid echter de mogelijkheid de termijn met 30 dagen te verlengen, wat de rechtbank heeft gedaan.

Verder ziet de rechtbank, anders dan de raadsman, evenmin in de houding van de Roemeense autoriteiten aanleiding de procedure nu al te beëindigen door de officier van justitie niet-ontvankelijk te verklaren. De Roemeense autoriteiten hebben hun bereidwilligheid getoond te werken aan een oplossing wat betreft de detentieomstandigheden. Zo is meerdere malen informatie verstrekt en daaruit blijkt bovendien dat mogelijk individuele garanties zullen worden verstrekt.

Tot slot geeft de periode die de opgeëiste persoon thans in overleveringsdetentie verblijft (ten tijde van deze uitspraak 93 dagen) – anders dan gesteld door de raadsman – geen aanleiding schending van artikel 5 van het EVRM aan te nemen. Van belang is dat de overlevering wordt verzocht voor de tenuitvoerlegging van een gevangenisstraf van twee jaar. Dat de opgeëiste persoon doordat hij de detentie nog niet in Roemenië kan ondergaan mogelijke rechten wat betreft vervroegde invrijheidstelling niet kan opbouwen, zoals naar voren gebracht door de raadsman, doet daar niet aan af. De opgeëiste persoon heeft er zelf voor gekozen Roemenië te verlaten gedurende een (in hoger beroep) lopende strafzaak, zodat een en ander voor zijn rekening en risico komt.

De beslissing tot uitstel brengt de schorsing van de beslistermijnen mee.

Het vorenstaande laat onverlet dat het de officier van justitie vrijstaat om nader onderzoek naar het aanbod en de overige voorstellen van de Roemeense justitiële autoriteiten te doen gedurende de periode waarin de beslissing omtrent de overlevering is uitgesteld.

6. Beslissing

HEROPENT het onderzoek ter zitting.

STELT UIT de beslissing over de overlevering.

SCHORST het onderzoek voor
onbepaalde tijd .

BEVEELT de oproeping van de opgeëiste persoon tegen een nader te bepalen datum en tijdstip, met tijdige kennisgeving daarvan aan zijn raadsman.

BEVEELT de oproeping van een tolk voor de Roemeense taal tegen een nader te bepalen datum en tijdstip.

Aldus gedaan door

mr. C. Klomp, voorzitter,

mrs. J. Edgar en B. Poelert, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. R.R. Eijsten, griffier,

en uitgesproken ter openbare zitting van 15 augustus 2017.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.