Uitspraak
mr. C.R. Zijderveld,
mr. D.G.J. Heemsen
mr. R. van Dijken, allen kantoorhoudende te Amsterdam,
mr. P.N. Ploeger,
mr. R.G.J. de Haan,
mr. H. Tilanus,
mr. G.Á.C. Orban,
mr. M.C. Aartsen
mr. I. Çakir, allen kantoorhoudende te Amsterdam,
HPSof
Verzoekersen verweerster als
Olympus Midco.
1.Het verloop van het geding
2.Inleiding en feiten
Jaarrekening 2021). In de Jaarrekening 2021 heeft Olympus Midco op de balans per 31 december 2021 onder de kortlopende schulden een post opgenomen genaamd ‘
COVID member compensations payable’ ter hoogte van € 30,4 miljoen (hierna: de
COVID Schuld). De COVID Schuld betreft de verantwoording van geïnde abonnementsgelden tijdens de lockdowns als gevolg van de uitbraak van COVID-19. In de Jaarrekening 2021 is geen toelichting op de COVID Schuld opgenomen. In deze zaak klagen Verzoekers dat het – zonder nadere toelichting – opnemen van de COVID Schuld in de Jaarrekening 2021 ertoe leidt dat de Jaarrekening 2021 niet voldoet aan de eisen van Titel 9 van Boek 2 BW.
Olympus Investment). Olympus Midco en Olympus Investment worden gezamenlijk aangeduid als
Olympus, en Olympus tezamen met alle dochtervennootschappen worden aangeduid als de
Groep. Enig bestuurder van Olympus Midco en Olympus Investment en CEO van de Groep is [B] . Op het niveau van Olympus Investment is ook een raad van commissarissen ingesteld.
Senior Facilities Agreement, oorspronkelijk aangegaan op 1 augustus 2018 (hierna, zoals van tijd tot tijd gewijzigd: de
SFA), heeft HPS aan Olympus Investment een lening verstrekt ter waarde van € 134,1 miljoen. In het kader van de SFA zijn zekerheden verstrekt aan HPS, waaronder pandrechten op de aandelen in Olympus Investment en op de aandelen in haar (indirecte) dochtervennootschappen.
Leverage Ratio’. De
Leverage Ratiobetreft de verhouding tussen de geconsolideerde nettoschuld en de geconsolideerde pro forma EBITDA van de Groep. Het overschrijden van de
Leverage Ratioop het relevante toetsmoment (aan het eind van een kwartaal) leidt tot verzuim (een
event of default) onder de SFA. In het kader van de SFA zijn door Olympus maandelijks interne financiële rapportages aan HPS verstrekt.
Lockdown 1). Gedurende Lockdown 1 heeft Olympus geen abonnementsgelden (door haar ook wel lidmaatschapsgelden genoemd) geïnd bij haar klanten (door Olympus vaak aangeduid als leden). Wel deed Olympus een oproep aan haar klanten om in die periode op vrijwillige basis abonnementsgelden te betalen. Naar aanleiding daarvan heeft Olympus een bedrag van in totaal € 1,7 miljoen ontvangen. Deze gelden werden in de boekhouding en managementrapportages van Olympus verwerkt als ‘donaties’.
notice of defaultgestuurd, met een mededeling van verzuim van Olympus onder de SFA. Bij verzuim zou HPS bevoegd worden onder meer de onder de SFA uitstaande lening op te eisen en haar zekerheden uit te winnen. Olympus moest kort daarna constateren dat zij waarschijnlijk bepaalde financiële convenanten uit de SFA niet zou halen, wat (eveneens) zou leiden tot verzuim onder de SFA. Op 28 januari 2021 heeft Olympus HPS daarvan op de hoogte gesteld. Diezelfde dag heeft zij de rechtbank Amsterdam verzocht een afkoelingsperiode te gelasten.
Lockdown 2). Anders dan tijdens Lockdown 1, ging Olympus tijdens Lockdown 2 wel door met het maandelijks innen van abonnementsgelden. Olympus heeft haar klanten op 16 december 2020 geïnformeerd dat klanten aanspraak konden maken op compensatie voor de door hen betaalde abonnementsgelden tijdens Lockdown 2. Die compensatie bestond onder meer uit vouchers om gedurende een periode gratis te sporten, bartegoed, een gratis sportdrankabonnement, gratis
personal trainerlessen en een sportpakket.
Accrued claims & Compensation’). Na afloop van Lockdown 2 (mei/juni 2021) werden de ontvangen abonnementsgelden weer geboekt als omzet. In juni 2021 was in totaal € 20,2 miljoen aan abonnementsgelden ontvangen en verantwoord als donaties, en bedroeg de COVID Schuld (het gedeelte van de ontvangen abonnementsgelden dat werd verantwoord als kortlopende schuld) volgens het door Olympus Midco opgestelde liquiditeitsmodel ca. € 6,5 miljoen.
In response to your questions regarding the impact of membership payments during lockdown II on the LE1 forecast[
Latest Estimate 1; de laatste financiële vooruitzichten in de periode 2021-2025
–OK]
, please find below the Company’s management view.
The alternative offering has further strengthened the support of members and increased their will to show solidarity with the Company. Accordingly, many members have remained an active member of the Company and have not asked for any compensation.(…)
shows which part of the memberships with the Company ended during lockdown II, which part of the members have opted for compensation and which part of the members is expected to still request compensation.
BFI) de opdracht gegeven een waarderingsrapport op te stellen van de reorganisatiewaarde van Olympus Investment. Op 7 juli 2021 heeft BFI een concept van dat rapport gestuurd. In dat concept-rapport onderzoekt BFI verschillende scenario’s en de gevolgen van die scenario’s voor de waardering van de Olympus Investment. Daarin gaat zij onder meer in op de zogenoemde
RB Forecast, een door Roland Berger opgestelde validatie van het belangrijkste financiële scenario over de periode 2021-20225. BFI schrijft hierover, voor zover relevant:
7.2.2 RB Forecast
on the revenues of c. EUR 31,0m that relate to the received membership revenues during the second lockdown(…)
7.2.2(…)
You were informed incorrectly; the company acknowledged no such risk. The company has made a thorough assessment of expected compensation claims as laid out in the compensation diagram, compensation memo and cash impact vs. LE1 calculation. This assessment shows that there will be no cash impact vs. LE1 coming from lockdown II compensation. We again refer to all the “compensation” documents sent to you and our extensive meeting. This bullet point is wrong.”
Leverage Rationiet getest zou worden en schending daarvan niet zou worden aangemerkt als een
event of defaultvan de Groep en dus ook niet tot vervroegde opeisbaarheid zou kunnen leiden (de zogeheten
Covenant Holiday). Verder werd de
Leverage Ratiowaaraan Olympus Investment moest voldoen na afloop van de
Covenant Holidaygewijzigd, alsmede de wijze waarop de
Leverage Ratiozou worden berekend. Bij de bepaling van die ratio werd enige marge ingebouwd (‘
headroom’), waarvoor aansluiting was gezocht bij de liquiditeitsprognose en de ontwikkeling van de verwachte inkomsten van Olympus.
Leverage Ratiopas zou plaatsvinden op 31 december 2022, over het laatste kwartaal van 2022.
Position Paper – Compensationhaar keuze toegelicht met betrekking tot de verantwoording in de jaarrekening 2020 van de abonnementsgelden die zij tijdens Lockdown I had ontvangen. Daarin schrijft Olympus Investment onder meer:
2) Transacties
position paperheeft Olympus de verwerking van de door haar geïnde abonnementsgelden in haar maandelijkse rapportage over de maand november 2021 gewijzigd. Niet langer nam zij 70% van deze gelden op als donaties en 30% als kortlopende schuld (zie 2.12), maar zij nam het gehele bedrag aan geïnde abonnementsgelden op als kortlopende schuld ten laste van het resultaat. In de maandrapportage over november 2021 heeft Olympus toegelicht dat die herclassificatie leidde tot een bruto verlies van € 20,2 miljoen over die maand:
During lockdown II (mid December 2020 – May 2021), we continued direct debiting our members and booked 30% of the collected fees as Accrued Compensations on the Balance Sheet and 70% as Donations in Holding Gross Margin. In November 2021, we have changed the treatment of Lockdown II revenue and recognised 100% of it as Accrued Claims on the Balance Sheet. This resulted in the correction of€20.2mdonations in Holding Gross Margin.”
Lockdown 3) opnieuw gesloten. Evenals tijdens Lockdown 2 heeft Olympus haar abonnementsgelden geïncasseerd en deze geboekt onder de kortlopende schulden.
COVID Voorziening). Tegelijk met deze herclassificering heeft Olympus een bedrag van € 3,5 miljoen laten vrijvallen ten gunste van het resultaat. Daarnaast is in 2022 een bedrag van € 3 miljoen van de COVID Voorziening vervallen in verband met klanten die gebruik hebben gemaakt van een compensatie.
Gross Margin
Your assertion that the various releases of the COVID-19 membership provision (the Provision) should not have been included in the calculation of the Consolidated EBITDA for purposes of calculating the Leverage Ratio compliance is incorrect.
3.De gronden van de beslissing
de factobelangrijkste kapitaalverstrekker er belang bij heeft dat de vermogenspositie van Olympus Midco juist wordt weergegeven, dit mede gelet op de aan haar verleende rechten in het geval Olympus Midco in verzuim zou komen te verkeren.
Kamerstukken II1967/68, 9595, nr. 3, p. 10). In HR 6 juni 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF9440 (
Scheipar) heeft de Hoge Raad een algemene maatstaf ontwikkeld ter beantwoording van de vraag of iemand belanghebbende is in de zin van artikel 282 Rv. Deze maatstaf leent zich voor overeenkomstige toepassing in een procedure als de onderhavige (vgl. ECLI:NL:PHR:2020:171). Dat betekent dat bij de beantwoording van de vraag of iemand belanghebbende in de zin van artikel 2:448 lid 1, aanhef en onder a, BW is, voortaan een rol zal spelen in hoeverre deze door de uitkomst van de procedure zodanig in een eigen belang kan worden getroffen dat deze daarin behoort te mogen opkomen ter bescherming van dat belang of in hoeverre deze anderszins zo nauw betrokken is of is geweest bij het onderwerp dat in de jaarrekeningprocedure wordt behandeld, dat daarin een belang is gelegen om in het verzoek te worden ontvangen. Het ligt daarbij op de weg van de verzoeker om te beargumenteren dat en waarom deze als belanghebbende kan worden aangemerkt, met dien verstande dat aandeelhouders steeds als belanghebbenden ten aanzien van de gehele jaarrekening worden beschouwd. De jaarrekening wordt immers in de eerste plaats te hunnen behoeve opgesteld, hun aangeboden en door hen vastgesteld of goedgekeurd (vgl.
KamerstukkenI 1969/70, 9595 en 9596, nr. 118b, p. 1).
Leverage Ratioen dat zij op 31 december 2022 in verzuim verkeerde. Op grond van de verzuimregeling in de SFA zou Olympus Midco, de aandeelhouder van Olympus Investment, een nieuwe investering in Olympus Investment hebben moeten doen om wel te voldoen aan de vereiste
Leverage Ratio, bij gebreke waarvan HPS op grond van de SFA zekerheidsrechten zou kunnen uitoefenen. De inrichting van de Jaarrekening 2021 is of kan aldus van beslissende betekenis zijn voor de vraag of HPS op grond van de SFA al dan niet een vordering jegens Olympus Midco heeft of enige zekerheden kan uitoefenen (vgl. OK 18 augustus 2005 (JOR 2005/273) (
Triavium)). Naar het oordeel van de Ondernemingskamer heeft HPS daarmee voldoende onderbouwd dat zij door de uitkomst van deze procedure zodanig in een eigen (overigens ook specifiek en concreet) belang kan worden getroffen dat zij daarin behoort te mogen opkomen ter bescherming van dat belang.
Current liabilities; subpost
Other liabilities, accruals and deferred income). Als gevolg hiervan namen de kortlopende schulden toe van € 32,95 miljoen (31 december 2020) naar € 58.64 miljoen (31 december 2021) zonder dat deze grote stijging van de kortlopende schulden in de Jaarrekening 2021 is toegelicht. Hierdoor is niet inzichtelijk op basis waarvan Olympus Midco een betrouwbare schatting heeft gemaakt van deze post. Dit is volgens HPS te meer bezwaarlijk in het licht van de volgende feiten en omstandigheden:
RJ) van belang. De voorschriften van deze Richtlijnen kunnen een belangrijk oriëntatiepunt en gezaghebbende kenbron vormen voor wat in het concrete geval als aanvaardbaar heeft te gelden. Ingeval de rechtspersoon bij het vaststellen van de jaarrekening is gekomen tot waarderingen die met deze voorschriften stroken, kan dit een belangrijke aanwijzing vormen dat het vereiste inzicht is verschaft en dat de ruimte die in redelijkheid aan de rechtspersoon moet worden gelaten bij zijn keuze voor de waardering van bepaalde posten niet is overschreden. (vgl. o.a. HR 10 februari 2006, ECLI:NL:HR:2006:AU7473)
Spyker)).
position papervan 22 november 2021, waarna Olympus Midco deze lijn in Jaarrekening 2021 heeft voortgezet. Deze keuze roept verschillende vragen op.
rapidly declining trend, waarbij de verwachting wordt uitgesproken dat uiteindelijk ongeveer 5.500 klanten compensatie zullen vragen. Naar Olympus Midco ter zitting heeft verklaard, vertoonde het aantal klanten dat wenste te worden gecompenseerd in de tweede helft van 2021 een verder dalende lijn, met dien verstande dat tijdens (de aanloop naar) Lockdown 3 weer meer klanten om compensatie vroegen. Olympus Midco heeft niet toegelicht hoe het gegeven dat in de praktijk maar weinig klanten aanspraak op compensatie maakten is meegewogen in de beslissing om alle in plaats van 30% van de geïncasseerde gelden als COVID Schuld onder de kortlopende schulden op de balans op te nemen. Zou de verplichting niet als een schuld, maar als een voorziening zijn opgenomen, dan had Olympus Midco een beste schatting moeten maken van de bedragen die nodig zijn om de verplichting per balansdatum af te wikkelen, hetgeen zou hebben geleid tot een lagere verplichting op de balans.
compensation documents’ dat er geen ‘
cash impact’ van compensatieclaims werd verwacht. Het beleid van Olympus was immers erop gericht dat klanten zo veel mogelijk in natura zouden worden gecompenseerd. Daarvan uitgaande kon Olympus zich redelijkerwijs op het standpunt stellen dat een scenario waarin de
cash impactvan voldoening van de COVID schuld op € 31 miljoen werd begroot, niet realistisch was.
COVID member compensations payable) voldoende inzicht bood. Ook het gegeven dat in Jaarrekening 2021 het beleid van Jaarrekening 2020 op dit punt is voortgezet brengt in de gegeven omstandigheden niet mee dat wordt voldaan aan het inzichtvereiste.
COVID member compensation payableonder de kortlopende schulden nader toe te lichten, evenals de daarbij behorende veronderstellingen en afwegingen die tot deze rubricering hebben geleid, zulks mede in het licht van de onder 3.18 bedoelde vragen die deze rubricering oproept;
COVID member compensation payablein een voorziening, en (ii) de gedeeltelijke vrijval van die voorziening, alsmede een schatting op te nemen van de financiële gevolgen, of een mededeling dat dit niet mogelijk is.
4.De beslissing
COVID member compensation payabletoe te lichten overeenkomstig de in onderdeel 3.27 vermelde aanwijzingen, met dien verstande dat Olympus Investment Midco B.V. aan dit bevel kan voldoen door deze toelichting op te nemen in een mededeling als bedoeld in artikel 2:362 lid 6, tweede volzin, BW;