ECLI:NL:RBOVE:2016:5275

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK OVERIJSSEL

Team kanton en handelsrecht

Zittingsplaats Zwolle

zaaknummer / rolnummer: C/08/162869 / HA ZA 14-502

Vonnis van 15 juni 2016

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

ENEXIS B.V.,

statutair gevestigd te Rosmalen, mede kantoorhoudende te Zwolle,

eiseres,

procesadvocaat mr. A.J. van der Kolk te Zwolle,

advocaat mr. K. IJmker te Zwolle,

tegen

1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

GRONTMIJ NEDERLAND B.V.,

gevestigd te De Bilt,

gedaagde,

advocaat mr. P.E. Bloemendal te Arnhem,

2. vennootschap onder firma

[gedaagde 2],

gevestigd te [vestigingsplaats] ,

gedaagde,

procesadvocaat mr. D. Knottenbelt te Rotterdam,

advocaat mr. M.B. Esseling te Rotterdam.

Partijen zullen hierna Enexis en Grontmij en [gedaagde 2] genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit het vonnis in het incident ex artikel 843a Rv van 30 maart 2016 en de daarin genoemde stukken.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

Enexis is een regionale netbeheerder. Zij beheert de regionale elektriciteits- en gasnetten in grote delen van Noordoost- en Zuid-Nederland, waaronder ook het elektriciteitsnet in Zwolle.

2.2.

Grontmij is een bedrijf dat gespecialiseerd is in het verlenen van diensten en het verrichten van werkzaamheden op het gebied van milieu, infrastructuur, ruimtelijke inrichting, procestechniek, installaties en bouw.

2.3.

[gedaagde 2] drijft een onderneming die naast machineverhuur onder andere een loon- en agrarisch bedrijf, alsmede een grondverzetbedrijf exploiteert.

2.4.

Grontmij heeft op 13 juli 2010 met de gemeente Zwolle een overeenkomst gesloten voor de aanleg van een stadspark in het buurtschap Frankhuis, gelegen in het noordwesten van de stad Zwolle. Het werk bestond voornamelijk uit het plaatsen van een fietsbrug, vlonderpaden en straatmeubilair. Daaraan voorafgaand dienden onder meer sloop, bodemsanerings- en grondwerkzaamheden uitgevoerd te worden.

2.5.

Grontmij heeft de grondwerkzaamheden uitbesteed aan [gedaagde 2] : Grontmij heeft onder andere gebruik gemaakt van een graafmachine en een machinist van [gedaagde 2] .

2.6.

Op 19 juli 2010 heeft Grontmij een graafmelding gedaan en over de in het betreffende gebied aanwezige kabels en leidingen informatie opgevraagd bij het Kabel- en Leiding Informatie Centrum (KLIC), een zogenaamde KLIC-melding. Daarop heeft Grontmij informatie ontvangen over de zich in het door haar opgegeven werkgebied bevindende kabels en leidingen.

2.7.

Enexis heeft bij brief van 19 juli 2010 aan Grontmij gemeld dat zich in het door Grontmij genoemde gebied kabels en leidingen van Enexis bevinden, met daarbij gevoegd een tweetal kadastertekeningen. Enexis heeft daarnaast aan Grontmij meegedeeld dat zij het risico van de graafwerkzaamheden voor het ‘thema middenspanning’ inschat als ‘hoog’ en heeft Grontmij verzocht om voorafgaand aan de graafwerkzaamheden contact op te nemen met de heer [A] , medewerker ‘Preventie Aanwijs’ bij Enexis (hierna: [A] ).

2.8.

De werkzaamheden zijn op 9 augustus 2010 gestart.

2.9.

Grontmij heeft contact opgenomen met [A] . [A] is op 6 en 13 september 2010 ter plaatse geweest. Op het ‘Preventie formulier KLIC / Aanwijs’ heeft [A] over die werkzaamheden opgemerkt:

“In eerste instantie werd er gedacht dat er geen ms kabel lag toch maar contact gezocht, en er blijkt een hr ms kabel te liggen achter het Onderstation. Kabel met piketpalen uitgezet. Er is geen vooroverleg geweest, gekeken wordt of er een dam gemaakt moet worden of een aanpassing van de ms kabel. Op verzoek van aannemer op 13-9 kabels langs Frankhuisweg uitgezet en ms kabel vanuit woonwagenkamp ri. OS Frankhuis.”

2.10.

Op 10 mei 2011 omstreeks 13.06 uur heeft de heer [B] , machinist van [gedaagde 2] (hierna: [B] ), bij het verrichten van graafwerkzaamheden in voornoemd gebied een middenspanningskabel van Enexis geraakt, waarna een stroomstoring is ontstaan. [B] was op dat moment bezig om met behulp van een rupskraan een bestaande watergang te verbreden. De betreffende middenspanningskabel was niet gemarkeerd met piketpalen.

2.11.

Bij schrijven van 24 juni 2011 en 4 april 2012 heeft Enexis Grontmij en [gedaagde 2] aansprakelijk gesteld voor de geleden schade als gevolg van de beschadiging van de middenspanningskabel (bestaande uit herstelkosten en aan klanten betaalde compensatievergoedingen) en hen gesommeerd tot vergoeding van de schade over te gaan.

2.12.

Grontmij en [gedaagde 2] hebben te kennen gegeven elke aansprakelijkheid van de hand te wijzen.

3.Het geschil

3.1.

Enexis vordert – samengevat – hoofdelijke veroordeling van Grontmij en [gedaagde 2] tot betaling van € 283.578,57, te vermeerderen met de wettelijke rente, buitengerechtelijke kosten (€ 6.775,00) en de kosten voor een extern expertiserapport van KEMA (€ 6.080,25). Tevens vordert Enexis hoofdelijke veroordeling van Grontmij en [gedaagde 2] in de proceskosten en nakosten.

3.2.

Grontmij en [gedaagde 2] voeren verweer.

3.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.De beoordeling

Akte Enexis 11 november 2015 en opvolgende aktes

4.1.

In het vonnis in het incident van 30 maart 2016 heeft de rechtbank de vraag of Enexis zich in haar ‘conclusie van antwoord incidentele vordering ex artikel 843a Rv tevens antwoordakte met betrekking tot producties en overlegging productie’ van 11 november 2015 op ontoelaatbare wijze heeft uitgelaten over (vrijwel) alle geschilpunten en de eventuele gevolgen die daaraan verbonden moeten worden naar de behandelend(e) rechter(s) in de hoofdzaak verwezen.

4.2.

Met Grontmij is de rechtbank van oordeel dat Enexis zich in haar antwoordakte onvoldoende heeft beperkt tot het geven van een reactie op de producties die door Grontmij bij conclusie van dupliek zijn overgelegd. Voor zover de akte ziet op de inhoud van het geschil in de hoofdzaak en niet op een directe reactie op de producties, waaronder het in dat stadium nog indienen van producties in de hoofdzaak, zal de rechtbank daaraan voorbijgaan. Hetzelfde gaat ook op voor zover Grontmij zich vervolgens in haar akte van 20 januari 2016 richt op de inhoud van het geschil in de hoofdzaak.

Grondslag van de vordering

4.3.

Enexis legt aan haar vordering ten grondslag dat de veroorzaakte schade aan de kabel op 10 mei 2011 een onrechtmatige daad oplevert van Grontmij en [gedaagde 2] wegens inbreuk op haar eigendomsrecht en het schenden van de zorgvuldigheidsnorm. Volgens Enexis hebben Grontmij en [gedaagde 2] niet aan hun onderzoeksplicht voldaan, aangezien zij niet alle leidingen van de tekeningen hebben gelokaliseerd en gemarkeerd met proefsleuven. Volgens haar is [gedaagde 2] voorts op grond van artikel 6:170 jo 6:162 BW aansprakelijk als werkgever van [B] en Grontmij als opdrachtgever (artikel 6:171 jo 6:162 BW).

Aansprakelijkheid Grontmij

4.4.

Volgens vaste rechtspraak rust op een ‘grondroerder’ een zorgplicht om zorgvuldig de ligging van de in de graaflocatie aanwezige kabels en leidingen vast te stellen (Hoge Raad 2 oktober 1998, ECLI: ZC2723). Daartoe dient de grondroerder een KLIC-melding te doen. Indien uit de tekeningen die de grondroerder naar aanleiding van die melding ontvangt blijkt dat zich in de graaflocatie kabels of leidingen bevinden, dient de grondroerder die te lokaliseren. Deze zorgplicht is vastgelegd in artikel 2 van de Wet informatie-uitwisseling betreffende ondergrondse netten (WION).

4.5.

Bij de beoordeling van de vraag of Grontmij moet worden aangemerkt als grondroerder, wordt vooropgesteld dat ingevolge de WION de grondroerder degene is onder wiens verantwoordelijkheid of leiding de graafwerkzaamheden worden uitgevoerd. De rechtbank stelt vast dat de graafwerkzaamheden onder leiding van Grontmij zijn uitgevoerd. Voorts volgt uit de feitelijke gang van zaken dat Grontmij handelde als grondroerder. De KLIC-melding ten behoeve van het graafwerk is gedaan door Grontmij en de brief van Enexis met de kadastertekeningen (inhoudende informatie over de ligging van de kabels) is ontvangen en verwerkt door Grontmij. Naar aanleiding van een latere brief van Enexis over het risico van de graafwerkzaamheden, heeft Grontmij contact opgenomen met [A] . Een werknemer van Grontmij, [C], heeft met [A] besproken welke kabel(s) uitgezet diende(n) te worden. Het was ook Grontmij die proefsleuven heeft gegraven naar aanleiding van de uitgezette piketpalen door [A] . Uit deze omstandigheden leidt de rechtbank af dat Grontmij heeft gehandeld als grondroerder.

4.6.

Vervolgens komt de vraag aan de orde of Grontmij als grondroerder aan haar zorgplicht op grond van de WION heeft voldaan. Anders dan Grontmij betoogt, is de lokaliseringsplicht van kabels en leidingen die uit de KLIC-tekening blijken een resultaatsverplichting en geen inspanningsverplichting. De kabels moeten immers feitelijk door de grondroerder gelokaliseerd worden (vgl. Hof Arnhem, 25 november 2008, ECLI:NL:GHARN:2008:BG9077, Rechtbank Amsterdam 5 maart 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:1128). Dat zij contact heeft opgenomen met [A] om kabels te lokaliseren, ontheft haar niet van haar verplichting om te controleren of het hele graafgebied kabelvrij is aan de hand van de tekeningen en een feitelijke lokalisatie. Enexis heeft voldoende gemotiveerd heeft gesteld (en Grontmij heeft onvoldoende betwist) dat uit de tekeningen afdoende blijkt dat er ook middenspanningskabels (waaronder de beschadigde kabel) liggen in het graafgebied dat niet voorzien was van piketpalen. Onvoldoende betwist is dat de beschadigde kabel gemarkeerd stond op de kadastertekeningen. De stelling van Grontmij dat de kaarten onvoldoende duidelijk zouden zijn, poneert zij pas bij conclusie van dupliek en heeft zij niet onderbouwd, zodat de rechtbank daaraan voorbij gaat.

4.7.

Het verweer van Grontmij dat de afspraak met [A] zou zijn dat
allekabels in het
helegebied zouden worden uitgezet door [A] , passeert de rechtbank. Deze stelling wordt voldoende gemotiveerd betwist door Enexis, terwijl Grontmij haar stellingen op dit punt enkel onderbouwt met een ten tijde van de conclusie van dupliek afgelegde verklaring van [C]. Deze onderbouwing acht de rechtbank onvoldoende in het licht van de volgende omstandigheden. [A] heeft ten tijde van het uitvoeren van zijn werkzaamheden een verslag opgemaakt (rechtsoverweging 2.9), waaruit in het geheel niet is

op te maken dat de bedoeling was dat het hele gebied zou worden voorzien van piketpalen. Daarvoor geeft [A] ook een plausibele verklaring: de middenspanningskabel die hij had uitgezet in het noordelijk deel van het gebied liep in de vorm van een Z door het weiland met weinig tot geen referentiepunten, waardoor volgens hem het verzoek tot uitzetten van die kabels gerechtvaardigd was. Tevens zijn de piketpalen reeds in september 2010 uitgezet door [A] ter plaatse waar op korte termijn graafwerkzaamheden zouden plaatsvinden. De graafwerkzaamheden in het gebied van de kabelbeschadiging hebben pas in mei 2011 plaatsvonden. Gelet op een dergelijk tijdsverloop – waarin de situatie ter plaatse heeft kunnen wijzigen – is het naar het oordeel van de rechtbank onderdeel van de zorgplicht van Grontmij om alvorens met de graafwerkzaamheden aldaar aan te vangen, zich ervan te vergewissen dat er geen kabels in het gebied aanwezig waren. Dat heeft Grontmij nagelaten.

4.8.

Al met al was het aan Grontmij om zich aan de hand van de verstrekte tekeningen ervan te vergewissen dat ook daadwerkelijk het hele gebied was gemarkeerd door [A] . Enexis heeft aan haar informatieplicht voldaan door het verstrekken van de tekeningen met daarop de kabels en het uitzetten van piketpalen.

4.9.

Vaststaat dat Grontmij de beschadigde kabel voorafgaand aan de graafwerkzaamheden niet heeft gelokaliseerd en zich niet voldoende ervan heeft verzekerd dat het graafgebied vrij was van kabels en leidingen. Aldus heeft Grontmij jegens Enexis haar onderzoeksplicht en daarmee de zorgvuldigheidsnorm uit de WION geschonden en is zij om die reden reeds aansprakelijk voor de daardoor ontstane schade.

Aansprakelijkheid [gedaagde 2]

4.10.

Ten aanzien van de aansprakelijkheid van [gedaagde 2] overweegt de rechtbank als volgt. Enexis stelt zich – zo begrijpt de rechtbank – primair op het standpunt dat [gedaagde 2] is aan te merken als onderaannemer en daarmee (eveneens) als grondroerder. [gedaagde 2] betwist dat sprake is van een (onder)aanneemovereenkomst en voert aan dat sprake was van een gemengde overeenkomst (het verhuren van materieel en het inlenen van personeel). Volgens [gedaagde 2] kan [B] enkel aangemerkt worden als feitelijk graver, die werkte onder verantwoordelijkheid en leiding van Grontmij.

4.11.

De vraag die voorligt is of de overeenkomst tussen [gedaagde 2] en Grontmij dient te worden aangemerkt als een aanneemovereenkomst (artikel 7:750 BW) of als een overeenkomst van opdracht (artikel 7:400 BW). Uit de door [gedaagde 2] als productie 1 overgelegde conclusie van antwoord van Grontmij en de daarbij behorende productie 1 volgt dat de opdracht van Grontmij aan [gedaagde 2] zag op meer dan alleen het uitlenen van personeel en het inhuren van machines. De overeenkomst zag op het grondwerk van de opdracht die Grontmij van de gemeente had gekregen, zoals het ontgraven, vervoeren en verwerken van grond. Dit betreft het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard en niet op het enkel uitlenen van personeel en het inhuren van machines. [gedaagde 2] heeft haar standpunt dat het ging om een gemengde overeenkomst daarom onvoldoende onderbouwd, zodat de rechtbank daaraan voorbijgaat.

4.12.

Als (onder)aannemer dient [gedaagde 2] eveneens te worden aangemerkt als grondroerder in de zin van de WION. Onder haar verantwoordelijkheid zijn immers de graafwerkzaamheden uitgevoerd, ook al ligt kennelijk de (dagelijkse) leiding en instructiebevoegdheid bij Grontmij. Uit de memorie van toelichting bij de WION volgt ook dat meerdere partijen kunnen voldoen aan het begrip grondroerder. In een dergelijk geval rust op beide partijen de verplichting om te voldoen aan de bepalingen van de WION. Zij kunnen bijvoorbeeld afspraken maken over wie de KLIC-melding doet, maar op beiden rust de verplichting te controleren of aan de onderzoeksplicht van de WION is voldaan.

4.13.

Onder die omstandigheden was het dan ook aan [gedaagde 2] (althans haar ter plaatse aanwezige werknemer) om te controleren of Grontmij aan de onderzoeksplicht, bestaande uit het lokaliseren van de kabels in het graafgebied, had voldaan. De enkele mededeling van Grontmij dat in het graafgebied geen kabels aanwezig zouden zijn, is onvoldoende om aan te nemen dat dit feitelijk klopt. [gedaagde 2] had aan de hand van de aanwezige kadastertekeningen, waarop de beschadigde kabel (zo is onbetwist gebleven) gemarkeerd stond, moeten vaststellen of er kabels aanwezig in het gebied waren en zo ja, waar. Op [gedaagde 2] rustte als grondroerder eveneens de lokaliseringsplicht en zij kan zich ten aanzien van Enexis niet op mededelingen van Grontmij beroepen. Aldus heeft [gedaagde 2] eveneens jegens Enexis haar onderzoeksplicht en daarmee de zorgvuldigheidsnorm uit de WION geschonden en is zij om die reden aansprakelijk voor de daardoor ontstane schade.

Causaal verband – compensatievergoedingen

4.14.

Ten aanzien van de compensatievergoedingen die Enexis stelt te hebben uitgekeerd, hebben Grontmij en [gedaagde 2] aangevoerd dat het causaal verband met de normschending ontbreekt. Volgens Grontmij en [gedaagde 2] zou de door Enexis gevorderde schade wegens compensatievergoedingen niet of slechts gedeeltelijk zijn ontstaan indien de beveiliging van het elektriciteitsnet goed zou hebben gefunctioneerd en Enexis de storing voldoende voortvarend zou hebben verholpen.

4.15.

Niet in geschil is dat indien de kabels bij de graafwerkzaamheden op 10 mei 2011 niet door [B] zouden zijn beschadigd, Enexis geen compensatievergoedingen verschuldigd zou zijn geweest. Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad staat daarmee het causaal verband (condicio sine qua non-verband) tussen de kabelbeschadiging en de door de daarop volgende stroomstoringen verschuldigd geworden compensatievergoedingen vast (HR 29 april 2011, ECLI:NL:HR:2011:BQ2935). De schade die bestaat uit de door de netbeheerder betaalde compensatievergoedingen, kan aan de schadeveroorzaker als een gevolg van de kabelbeschadiging worden toegerekend. De schade is het gevolg van een zaaksbeschadiging. Stroomstoringen en daardoor verschuldigd geworden compensatievergoedingen moeten worden aangemerkt als een voorzienbaar gevolg van die zaaksbeschadiging. Er kan niet zonder meer van uit worden uitgegaan dat die vergoedingen het gevolg zijn van een niet-adequate organisatie van de netbeheerder en dat zij hem om die reden in redelijkheid niet (meer) als een gevolg van de kabelbeschadiging kunnen worden toegerekend.

4.16.

Het verweer van Grontmij en [gedaagde 2] dat de schade het gevolg is van onvoldoende beveiliging van het elektriciteitsnet en/of een niet-adequate organisatie van Enexis, moet worden aangemerkt als een beroep op eigen schuld in de zin van art. 6:101 BW. De rechtbank zal dit verweer hieronder verder bespreken.

4.17.

Al met al is sprake van een onrechtmatige daad van Grontmij en [gedaagde 2] die ook aan hen is toe te rekenen.

Hoogte schadevergoeding – herstelkosten

4.18.

Ten aanzien van de gevorderde herstelkosten voeren Grontmij en [gedaagde 2] aan dat Enexis deze schadepost onvoldoende heeft onderbouwd. Zij betwist dat de herstelkosten (volledig) verband houden met het herstel van de beschadigde middenspanningskabel op 10 mei 2011. In dat kader heeft Enexis een verklaring van een medewerker overgelegd met uitleg over de verrichte werkzaamheden en uitdraaien van de uren van de monteurs, uitvoerders/meettechnici, de materiaalkosten en kosten voor inleen bij derden.

4.19.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft Enexis met het overleggen van de urenstaten in combinatie met de verklaring van haar medewerker de uren van haar monteurs en uitvoerders voldoende onderbouwd. Onvoldoende is betwist dat deze uren, mede gelet op de uitleg van de medewerker dat er vele omstandigheden waren die maakten dat er veel extra tijd zat in de werkzaamheden, zoals het opzoeken van de storing, de grootte van het kabeltracé, het soort kabel en het testen van de beveiliging, niet in redelijkheid zijn gemaakt. Voor zover Grontmij en [gedaagde 2] van mening zijn dat Enexis niet voortvarend genoeg is geweest met het verhelpen van de stroomstoring, zal dat verweer niet hier, maar onder de beoordeling van de eigen schuld aan de orde komen.

4.20.

Voorts geldt dat de schade van Enexis door het beschadigen van de kabel wordt begroot op de objectieve herstelkosten, ongeacht of zij tot vervanging of reparatie overgaat, dan wel of zij een en ander door eigen personeel laat uitvoeren (vgl. HR 16 juni 1961, NJ 1961, 444). Het betoog van Grontmij en [gedaagde 2] dat de interne loonkosten van Enexis geen schade vormen, omdat niet gesteld of gebleken is dat Enexis de monteurs en uitvoerders niet ook had moeten betalen als de kabelschade zich niet had voorgedaan, gaat om die reden niet op.

4.21.

De materiaalkosten zullen eveneens als voldoende onderbouwd worden toegewezen. Ten aanzien van de geleende kraan bij Grondverzetbedrijf [D] geldt dat deze post tot een bedrag van € 462,16 voldoende is onderbouwd. Het resterende deel van € 46,22 zal worden afgewezen. Het verweer van Grontmij en [gedaagde 2] dat een rupskraan van [gedaagde 2] zou zijn gebruikt - en daardoor het inlenen van een kraan bij een derde niet noodzakelijk was - is tardief, aangezien dit pas bij conclusie van dupliek is aangevoerd, terwijl deze post reeds bij conclusie van antwoord bekend was en Enexis op dit verweer niet meer heeft kunnen reageren.

4.22.

Met Grontmij en [gedaagde 2] is de rechtbank van oordeel dat Enexis heeft nagelaten de posten ‘herstel tekenwerk’, ‘klic melding’ en ‘handlingskosten’ te onderbouwen. Deze posten ten bedrage van in totaal € 351,00 zullen worden afgewezen.

4.23.

Al met al betekent dit dat – behoudens het hierna te bespreken eigen schuld- verweer – een bedrag van € 6.541,35 (€ 6.938,57 -/- € 397,22) voor toewijzing gereed ligt wegens herstelkosten van de beschadigde kabel.

Hoogte schadevergoeding – compensatievergoedingen

4.24.

Grontmij en [gedaagde 2] hebben voorts aangevoerd dat Enexis de aard en omvang van de compensatievergoedingen onvoldoende heeft onderbouwd en dat ook niet is gebleken dat Enexis de vergoedingen daadwerkelijk heeft betaald.

4.25.

Enexis heeft een overzicht (productie 21 bij conclusie van repliek) overgelegd met een berekening van de compensatievergoedingen per aansluiting. Uit dit overzicht kan de rechtbank echter niet opmaken waar de betreffende aansluitingen zich bevinden en hoelang deze zijn getroffen door de stroomstoring. Bovendien kan uit dit overzicht noch uit het document zoals overgelegd bij productie 23 bij conclusie van repliek objectief worden opgemaakt dat Enexis de vergoedingen daadwerkelijk heeft betaald. Hoewel Enexis voldoende heeft onderbouwd dat zij compensatievergoedingen op grond van de Netcode verschuldigd was aan derden vanwege de stroomuitval, ziet de rechtbank aanleiding om gelet op de gemotiveerde betwisting van Grontmij en [gedaagde 2] Enexis in de gelegenheid te stellen bij akte nadere informatie te verstrekken. Deze informatie dient zoals gezegd te zien op objectief vast te stellen gegevens waaruit volgt dat Enexis de vergoedingen heeft betaald, waar de betreffende aansluitingen zich bevonden en hoe lang deze zijn getroffen door de stroomstoring. Na het verstrekken van deze informatie krijgen Grontmij en [gedaagde 2] de gelegenheid hierop te reageren, waarna de rechtbank de hoogte van de schade uit hoofde van de compensatievergoedingen zal vaststellen (met inachtneming van het hierna te bespreken eigen schuld verweer).

Eigen schuld Enexis

4.26.

Zoals hiervoor is overwogen, wordt het verweer van Grontmij en [gedaagde 2] dat het elektriciteitsnetwerk van Enexis niet naar behoren functioneerde en dat Enexis de storing niet voortvarend heeft verholpen, aangemerkt als een eigen schuld-verweer in de zin van artikel 6:101 BW. Dit verweer zal de rechtbank hieronder bespreken. Tevens voeren Grontmij en [gedaagde 2] aan dat Enexis heeft nagelaten alle in het werkgebied aanwezige kabels en leidingen te traceren en te markeren en dat Enexis Grontmij er niet voor heeft gewaarschuwd dat [A] de kabels en leidingen in het zuidelijke deel had overgeslagen. Deze verweren heeft de rechtbank reeds in het vorenstaande besproken: het was aan Grontmij en [gedaagde 2] om de kabels en leidingen te lokaliseren als onderdeel van haar onderzoeksplicht en dat kan zij niet afwentelen op Enexis. Bij onduidelijkheden (op basis van de kadastertekeningen) hadden zij bij Enexis aan de bel moeten trekken. Bij Grontmij lag dus het initiatief en niet bij Enexis.

4.27.

Op grond van artikel 6:101 BW wordt de vergoedingsplicht verminderd door de schade over de benadeelde en de vergoedingsplichtige te verdelen in evenredigheid met de mate waarin de aan ieder toe te rekenen omstandigheden tot de schade hebben bijgedragen, indien de schade mede een gevolg is van een omstandigheid die aan de benadeelde kan worden toegerekend. De stelplicht en de bewijslast van de feiten die Grontmij en [gedaagde 2] daartoe aanvoeren rusten op Grontmij en [gedaagde 2] , aangezien zij zich beroepen op vermindering van hun vergoedingsplicht.

4.28.

De stelling van Grontmij en [gedaagde 2] dat Enexis de stroomstoring niet voortvarend zou hebben verholpen, wordt als onvoldoende onderbouwd verworpen. Zo hebben Grontmij en [gedaagde 2] onvoldoende onderbouwd dat, op welk tijdstip en aan wie Grontmij de schade zou hebben gemeld bij Enexis, laat staan dat dit op een eerder tijdstop was dan het moment waarop Enexis de locatie van de beschadigde kabel had ontdekt. De rechtbank gaat er dan ook vanuit dat Enexis op basis van de bij haar bekend zijnde storingsgegevens de oorzaak moest achterhalen. Onvoldoende betwist is dat dit de nodige tijd met zich brengt. Weliswaar had Grontmij een KLIC-melding gedaan, maar die dateerde van 19 juli 2010, bijna een jaar voor het incident. Het kan dan ook niet aan Enexis worden tegengeworpen dat zij niet direct actie heeft ondernomen richting het betreffende graafgebied, maar eerst alle mogelijke oorzaken heeft onderzocht. Het is evident dat daarbij tijd verloren is gegaan, maar dat kan onder de gegeven omstandigheden niet aan Enexis worden toegerekend. Dat zij daarbij medewerkers buiten werktijd heeft moeten inschakelen, om de oorzaak zo snel mogelijk te vinden, is ook geen omstandigheid die aan Enexis moet worden toegerekend.

4.29.

Ten slotte de stelling van Grontmij en [gedaagde 2] dat de beveiliging van het elektriciteitsnetwerk van Enexis onvoldoende heeft gefunctioneerd op 10 mei 2011, waardoor de stroomstoring langer heeft geduurd en een grotere omvang had dan nodig was. Indien die stelling komt vast te staan, levert dit naar het oordeel van de rechtbank een omstandigheid op die aan Enexis kan worden toegerekend en die kan leiden tot vermindering van de vergoedingsplicht (ten aanzien van de compensatievergoedingen) aan de zijde van Grontmij en [gedaagde 2] .

4.30.

Grontmij en [gedaagde 2] hebben op dit punt verwezen naar diverse brieven van de verzekeraar van Grontmij, Cunningham Lindsey. Cunningham plaatst op essentiële onderdelen gemotiveerd kanttekeningen bij de rapporten en aanvullende reacties van KEMA en Smit Transformatoren, die door Enexis zijn overgelegd.

4.31.

Onder verwijzing naar het rapport van KEMA hadden volgens Grontmij en [gedaagde 2] bij een beschadiging van een middenspanningskabel zoals in het onderhavige geval twee beveiligingen moeten worden aangesproken: de overstroombeveiliging en de differentiaalbeveiliging, die reageren op respectievelijk kortsluiting dan wel overbelasting en een verschil tussen de heen- en teruggaande stroom. Worden de overstroom- en differentiaalbeveiliging aangesproken, dan leidt dat enkel tot een afschakeling van het gestoorde kabelcircuit en dus tot een stroomstoring van relatief beperkte omvang, die bovendien eenvoudig kan worden verholpen, aldus Grontmij en [gedaagde 2] . Naast de overstroom- en differentiaalbeveiliging is echter ook het stromingsrelais in de HS/MS transformator aangesproken. Deze beveiliging zorgt niet alleen voor de afschakeling van één kabelcircuit, maar van de volledige transformator.

4.32.

KEMA en Cunningham zijn het erover eens dat het aanspreken van het stromingsrelais onverwacht was. KEMA heeft een aantal hypotheses onderzocht waarom het stromingsrelais is aangesproken en daaruit geconcludeerd dat het beveiligingsconcept van Enexis logisch en correct was en dat de afschakeling door het stromingsrelais van de regelschakelaar niet het gevolg was van een conceptuele fout. Tevens heeft Smit Transformatoren schriftelijk bevestigd dat het onderzochte stromingsrelais geen afwijkingen vertoonde. Cunningham wijst er – kort samengevat – op dat relevante informatie ontbreekt, dat er slechts vanuit aannames wordt geredeneerd en dat eenduidige objectieve conclusies nog altijd ontbreken.

4.33.

De rechtbank stelt vast dat Grontmij en [gedaagde 2] niet zijn betrokken bij de onderzoeksrapporten van KEMA en Smit Transformatoren en dat zij de deugdelijkheid en de inhoud van de door Enexis ingebrachte rapporten gemotiveerd betwisten. Aangezien partijen twisten over de vraag of het stromingsrelais naar behoren functioneerde en of de beveiligingsinstellingen ten tijde van de beschadiging van de kabel voldeden aan de vereisten, acht de rechtbank gelet op de specifieke materie een onafhankelijk deskundigenbericht noodzakelijk. Indien uit het deskundigenrapport volgt dat de beveiliging van het elektriciteitsnetwerk (althans het stromingsrelais) onvoldoende was en dat daardoor de stroomstoring langer heeft geduurd dan gebruikelijk is als gevolg van een beschadiging van een middenspanningskabel, kan dit namelijk leiden tot een vermindering van de schadevergoedingsplicht voor wat betreft de compensatievergoedingen.

4.34.

Voordat de rechtbank overgaat tot het gelasten van een deskundigenbericht, zal de rechtbank partijen in de gelegenheid stellen zich uit te laten over de wenselijkheid van een deskundigenbericht, over het aantal deskundigen en het specialisme van de te benoemen deskundige(n) en over de aan de deskundige(n) voor te leggen vragen. Gelet op het specifieke specialisme verzoekt de rechtbank partijen zich uit te laten over de persoon van de te benoemen deskundige(n). Zij dienen daarbij te vermelden over welke deskundige(n) zij het eens zijn, dan wel tegen wie zij gemotiveerd bezwaar hebben. De rechtbank zal de zaak hiertoe naar de rol verwijzen.

4.35.

De rechtbank is voorlopig van oordeel dat kan worden volstaan met de benoeming van één deskundige op het gebied van elektrotechniek en dat de navolgende vragen dienen te worden voorgelegd:

Welke beveiligingen van het elektriciteitsnetwerk worden onder normale omstandigheden aangesproken bij beschadiging van een middenspanningskabel?

Waarom is het stromingsrelais van de HS/MS transformator van Enexis in Zwolle Frankhuis aangesproken op 10 mei 2011 en kan dit worden aangemerkt als een fout?

Functioneerden de overstroombeveiliging, de differentiaalbeveiliging en het stromingsrelais van Enexis in het betreffende gebied voldoende ten tijde van de kabelbeschadiging op 10 mei 2011?

Voldeden de instellingen van de overstroombeveiliging, de differentiaalbeveiliging en het stromingsrelais ten tijde van de kabelbeschadiging op 10 mei 2011 aan de daaraan te stellen eisen?

Voor zover naar uw mening de overstroombeveiliging, de differentiaalbeveiliging en/of het stromingsrelais of de instellingen daarvan niet (geheel) voldeden aan de daaraan te stellen eisen, heeft dit gevolgen gehad voor de omvang en duur van de stroomstoring op 10 mei 2011? Zo ja, wat is naar schatting het verschil in omvang en duur met het geval dat de beveiliging wel aan de vereisten voldeed?

Zijn er nog andere punten die u naar voren wilt brengen waarvan de rechter volgens u kennis dient te nemen bij de verdere beoordeling?

4.36.

De rechtbank ziet in de bewijslastverdeling ten aanzien van het eigen schuld-verweer aanleiding om te bepalen dat het voorschot op de kosten van de deskundige(n) door de gedaagde partij moet worden gedeponeerd. Dit voorschot zal daarom door Grontmij en [gedaagde 2] moeten worden betaald.

4.37.

Om redenen van proceseconomische aard zal de rechtbank tussentijds hoger beroep van dit vonnis toestaan.

4.38.

Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.

5.De beslissing

De rechtbank

5.1.

bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
13 juli 2016voor het nemen van een akte door beide partijen waarin zij zich uitlaten over de aangekondigde deskundigenrapportage en de onder 4.35 en 4.36 genoemde vragen;

5.2.

bepaalt dat de zaak eveneens op voornoemde roldatum zal komen voor het nemen van een akte aan de zijde Enexis over hetgeen is vermeld onder 4.25, waarna Grontmij en [gedaagde 2] in de gelegenheid zullen worden gesteld een antwoordakte te nemen;

5.3.

bepaalt dat van dit vonnis hoger beroep kan worden ingesteld voordat het eindvonnis is gewezen;

5.4.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. M.H.S. Lebens-de Mug, mr. F.E.J. Goffin en mr. S.J.S. Groeneveld-Koekkoek en in het openbaar uitgesproken door mr. S.J.S. Groeneveld-Koekkoek op 15 juni 2016.^[1]