De rechtbank stelt op grond van de hierna te noemen bewijsmiddelen, die de daartoe redengevende feiten en omstandigheden bevatten, het volgende vast over de tijdlijn van de gebeurtenissen, het overlijden van [slachtoffer] en de eerdere ervaringen van verdachte met GHB.
Tijdlijn van de gebeurtenissen in de nacht van 15 oktober 2021
Op 15 oktober 2021 om 2:14 uur arriveerden verdachte, [medeverdachte] , [slachtoffer] en [getuige 1] bij de woning van verdachte in Heerenveen. Om 2:17 uur kwam [getuige 2] bij de woning.
2Verdachte heeft gezien dat [slachtoffer] in de woning twee glazen alcohol heeft gedronken en een gedeelte van een xtc-pil heeft gehad.
3[medeverdachte] heeft dat ook gezien.
4
[medeverdachte] treft [slachtoffer] aan
[medeverdachte] werd om ongeveer 5:45 uur wakker op de bank. Zij zag [getuige 1] en [slachtoffer] naast zich op de bank en heeft een rondje door het huis gelopen. Toen ze terug kwam hoorde ze [slachtoffer] snurken. Na ongeveer 10 minuten probeerde ze haar wakker te maken. [medeverdachte] heeft tikken in [slachtoffer] haar gezicht gegeven, twee keer een glas water in haar gezicht gegooid en ze heeft haar zo hard door elkaar geschud dat ze van de bank af is gegleden. [slachtoffer] werd echter niet wakker.
5
[medeverdachte] heeft om 6:17 uur op haar telefoon via Google op de termen “drugs en niet meer wakker worden” gezocht. Om 6:21 uur heeft zij een filmpje van [slachtoffer] gemaakt.
6Op het filmpje is te zien dat iemand met de vlakke hand meermalen in het gezicht slaat en daarna met de vlakke hand het gezicht heen en weer beweegt.
7[medeverdachte] heeft het filmpje vervolgens via Snapchat aan getuige [getuige 4] verstuurd. [getuige 4] heeft in reactie op dit filmpje gezegd dat verdachte de ambulance moest bellen. Hij heeft dat advies gegeven omdat zijn instinct altijd is dat de ambulance gebeld moet worden als iemand niet bij bewustzijn is.
8
Verdachten raken bekend met GHB-inname door [slachtoffer]
Kort na het maken van het filmpje om 6:21 uur heeft [medeverdachte] verdachte wakker gemaakt.
9
Verdachte kwam beneden en zag [slachtoffer] voor de bank op de grond. Hij heeft haar op de bank gelegd en geprobeerd wakker te maken door haar naam te roepen en in haar gezicht te tikken. Dat lukte niet. Hij zag toen een waterflesje op de bar staan. Hij herkende de geur en de stroperige inhoud van het flesje als GHB.
10[getuige 1] werd wakker gemaakt. [getuige 1] zei toen dat [slachtoffer] een slokje uit het flesje had genomen.
11
Verdachte heeft, samen met [medeverdachte] , [slachtoffer] vervolgens naar de slaapkamer gebracht en op bed gelegd. Dat was zwaar, omdat [slachtoffer] niet meegaf. Hij heeft haar ademhaling en hartslag gecontroleerd en voorgesteld om de situatie nog een uur aan te kijken. Hij is vervolgens weer naar bed gegaan.
12
[medeverdachte] heeft verklaard dat ze voorstelde om de ambulance te bellen, maar dat verdachte zei dat [slachtoffer] haar roes moest uitslapen.
13
Handelingen op de telefoon van verdachte
Uit onderzoek in de telefoon van verdachte blijkt dat er vervolgens de volgende activiteiten plaatsvonden op zijn telefoon. Verdachte heeft verklaard dat niemand anders zijn telefoon op dat moment heeft gebruikt.
14
Om 6:47 uur werd met de telefoon op internet gezocht op ‘teveel g gehad en nu?’. Uit de webhistorie blijkt dat vervolgens de website www.drugsinfoteam.nl/drugsinfo/ghb/ghb-tips is bezocht.
15Op die webpagina staat onder meer ‘haal direct medische hulp als iemand niet bijkomt, niet goed ademt of als je het niet vertrouwt’.
16
Om 7:14 uur werd met de telefoon op internet gezocht op ‘hoe krijg je iemand wakker die teveel ghb heeft gehad’. Vervolgens is de website www.bnnvara.nl/spuitenenslikken/artikelen/wat-gebeurt-erals-je-out-gaat-door-ghb bezocht.
17Op die pagina staat onder meer: “Wanneer iemand niet op pijnprikkels reageert dan ligt hij of zij in coma. Ga dan meteen naar de EHBO. Is er geen EHBO in de buurt, bel dan de ambulance. Het risico is namelijk dat er minder zuurstof naar het brein gaat. In het ergste geval stopt de ademhaling en overlijdt hij of zij.”
18
Om 7:39 uur is met de telefoon een bericht gestuurd naar [getuige 2] .
19
Handelingen op de telefoon van [medeverdachte]is bij [slachtoffer] gebleven en heeft haar hartslag en ademhaling in de gaten gehouden. Zij heeft ondertussen op haar telefoon via Google naar informatie gezocht en advies gevraagd aan vrienden.
20Uit onderzoek in haar telefoon blijkt onder meer het volgende.
Om 6:42 uur werd de pagina ‘Wat is het risico van “out gaan” door GHB?’ bezocht op de website van Drugsinfo.
21Op die pagina staat “Wanneer tegelijk met GHB ook veel alcohol is gebruikt, bestaat het risico op een ademstilstand, omdat alcohol de dempende werking van GHB versterkt.”
22
Om 6:53 uur werd via Whatsapp het bericht “ [slachtoffer] is droogeert” gestuurd naar het contact [getuige 5] .
Om 6:55 uur werd via Google gezocht op “out haan door GHB” en meteen daarna werd de pagina over risico’s op de website van Drugsenuitgaan bezocht.
23Op die pagina staat onder meer
“Bewustzijnsverlies (out gaan) is een gevaarlijke toestand. Als de persoon niet gewekt kan worden, moet altijd 112 gebeld worden.”
24
Om 7:23 uur werd een Whatsappbericht gestuurd naar het contact [getuige 6] met de vraag “Is er een manier om iemand wakker te krijgen die teveel ghb heeft gehad?”
Vervolgens werd om 7:24 uur de pagina over “Overdosis drugs of medicijnen” op de website van het Rode Kruis bezocht.
25Op die pagina staat “Bel 112 als iemand bewusteloos is of als het slachtoffer niet kan blijven zitten.”
26
Om 7:25 uur werd de pagina “Risico’s van GHB” bezocht op de website drugslijn.be.
27Daarop is onder meer te lezen: “Vooral de combinatie van GHB met alcohol is gevaarlijk. Die twee verdovende middelen versterken elkaars effect, wat snel kan leiden tot bewusteloosheid of coma.”
28
Om 7:27 uur werd via Whatsapp het volgende bericht van [getuige 6] ontvangen: Uhm gaat heel moeilijk, eigenlijk is die persoon dan out gegaan. Kan wel uren duren voor dat die weer wakker is. En anders elke vorm van pijn, om die persoon wakker te maken. Of in ieder geval op reageert.”
Om 7:28 uur werd via Google gezocht op “pijnprikkel geven” en vervolgens werd een pagina over Fysische diagnostiek - de Glasgow-comaschaal voor het meten van bewustzijnsstoornissen op de website van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde bezocht.
29
Vervolgens werden onder meer de volgende Whatsappberichten gestuurd tussen [medeverdachte] (S) en getuige [getuige 6] (G):
S – 7:31 uur: [slachtoffer] is gedrogeerd….
G – 7:34 uur: Kijken of ze reageert op pijn, dus heel hard knijpen ect. Als ze daar niet op reageert zou ik de ambu bellen
S – 7:34 uur: Jaa ze reageert dus echt nergens op
S – 7:34 uur: Al 2 uren niet
S – 7:39 uur: Het is gewoon lastig of je wel of niet ambu moet bellen
G – 7:43 uur: Ik zou het wel doen, en anders spoed eisende hulp even bellen. En vragen wat zij verstandig vinden.
30
Om 7:45 uur werd via Google gezocht op “spoedeisende hulp” en “dokterswacht”. Vervolgens werd om 7:46 uur de pagina “Bellen, ja of nee?” op de website dokterswacht.nl bezocht.
31
Inschakelen van medische hulp
Om 8:19 uur kwam getuige [getuige 3] bij de woning aan om [medeverdachte] en [slachtoffer] op te halen. Zij zag [slachtoffer] liggen en heeft haar een pijnprikkel gegeven. [slachtoffer] ademde zwaar en reageerde nergens op.
32[getuige 3] heeft om 8:27 uur 112 gebeld.
33Om 8:38 uur heeft [medeverdachte] 112 gebeld, omdat de situatie verslechterde.
34[slachtoffer] werd blauw en haar ademhaling stopte. [medeverdachte] heeft op aanwijzingen van de meldkamer [slachtoffer] gereanimeerd.
35De ambulance kwam om 8:42 uur bij de woning aan.
36Verdachte kwam beneden toen het ambulancepersoneel ter plaatse was.
37
De politie kwam omstreeks 8:50 uur ter plaatse. Verbalisant [naam] zag dat [slachtoffer] door het ambulancepersoneel werd gereanimeerd. Na enige tijd kreeg zij geen borstmassage meer en had zij weer een zelfstandige hartslag. Zij werd nog wel beademd. Zij werd vervolgens in de ambulance meegenomen.
38
De verbalisanten hebben het flesje met GHB in beslag genomen.
39Onderzoek door het Nederlands Forensisch Instituut (verder: NFI) wees uit dat de vloeistof circa 0,6 gram GHB per milliliter bevat. Deze concentratie past bij pure GHB.
40
Oorzaak van het overlijden
Uit het schouwverslag en het forensisch pathologisch onderzoek van het NFI blijkt dat [slachtoffer] op 25 oktober 2021 is overleden aan de gevolgen van hersenschade op basis van zuurstoftekort door intoxicatie.
41Uit toxicologisch onderzoek blijkt dat er in het bloed van [slachtoffer] dat op 15 oktober 2021 is afgenomen, GHB is aangetroffen in een concentratie van 340 mg/ l.
42Deze concentratie kan passen bij een of twee slokken GHB uit het aangetroffen flesje.
43In haar bloed is verder ethanol (alcohol) gemeten in een concentratie van 0,9 mg/ml en er zijn amfetamine-achtigen en cocaïne in aangetroffen. De hoge bloedconcentratie van 340 mg/l GHB, in combinatie met ethanol (alcohol) en MDMA, heeft geleid tot het reanimatiebehoeftig worden en kan daarmee het uiteindelijke overlijden verklaren. In het rapport wordt verder opgemerkt dat bij concentraties van GHB in het bloed van meer dan 250 mg/l een diepe, coma-achtige slaap optreedt en dat de combinatie van GHB en alcohol kan leiden tot sterkere demping waaronder remming van de ademhaling.
44
Eerdere ervaringen van verdachte met GHB
Ter zitting heeft verdachte verklaard dat hij in zijn vorige relatie geëxperimenteerd heeft met GHB en dat hij één keer heeft meegemaakt dat iemand out ging door GHB.
45
Bij de politie heeft verdachte op 25 oktober 2021 verklaard dat hij twee of drie keer GHB heeft gebruikt. Hij weet dat je moet oppassen met de dosering, omdat je anders out kunt gaan. Voor het doseren gebruikte hij een klein spuitje met afgemeten milliliters. Van de GHB die hij had, was de dosering voor vrouwen niet meer dat 1,8 milliliter en voor mannen niet meer dan 2 milliliter. Hij heeft gehoord dat de combinatie van GHB met alcohol heel gevaarlijk is.
46
In de telefoon van verdachte is een chatgesprek tussen verdachte en getuige [getuige 7] op 26 april 2020 aangetroffen waarin [getuige 7] zegt dat hij iemand twee theelepels GHB heeft gegeven.
47Verdachte heeft hierover bij de politie verklaard dat het stom is om iemand GHB met een theelepel te geven, omdat je dan niet goed kan doseren.
48
Bewijsoverwegingen Schuld in de zin van artikel 307 Sr
Voor schuld als bestanddeel van de delictsomschrijving in artikel 307 Sr dient sprake te zijn van een grove of aanmerkelijke mate van verwijtbare onvoorzichtigheid. Van schuld is sprake als een verdachte een bepaald gevolg (zoals in dit geval het overlijden) niet heeft willen veroorzaken, maar het gevolg toch aan de verdachte kan worden verweten, omdat deze anders had moeten en kunnen handelen. Of sprake is van dergelijke schuld in de zin van artikel 307 Sr wordt bepaald door de manier waarop die schuld in de tenlastelegging nader is geconcretiseerd en is voorts afhankelijk van het geheel van de gedragingen van de verdachte, de aard en de ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval.
De schuld bestaat volgens de tenlastelegging - kort gezegd - uit het nalaten om tijdig medische hulp in te schakelen. De rechtbank is van oordeel dat het nalaten van verdachte schuld in de zin van artikel 307 Sr oplevert. De rechtbank overweegt daartoe als volgt.
Uit de bewijsmiddelen blijkt dat [medeverdachte] omstreeks 6:17 uur merkte dat [slachtoffer] niet wakker werd. Zij heeft om 6:21 uur een filmpje gemaakt waarop zichtbaar is in wat voor toestand [slachtoffer] op dat moment verkeerd. Zij werd heen en weer geschud en in het gezicht geslagen, maar zij reageerde nergens op. [medeverdachte] heeft vervolgens verdachte wakker gemaakt. Het lukte verdachte echter ook niet om [slachtoffer] wakker te krijgen. Toen verdachte beneden was, dit moet zijn geweest ergens tussen 6:21 uur en 6:42 uur, werd duidelijk dat [slachtoffer] uit een flesje met GHB had gedronken. De rechtbank stelt vast dat verdachten op dat moment wisten dat [slachtoffer] alcohol, xtc en een slecht gedoseerde hoeveelheid GHB had gehad en ondervonden dat [slachtoffer] niet wakker werd en niet reageerde op prikkels. De rechtbank vindt dat onder deze omstandigheden op verdachten de plicht rustte om zich te bekommeren om de gezondheid van [slachtoffer] .
De rechtbank verwerpt het verweer dat verdachte geen wetenschap had van de slecht gedoseerde hoeveelheid GHB. Uit de bewijsmiddelen blijkt dat verdachte wist hoe belangrijk het is om GHB goed te doseren. Daarom gebruikte hij zelf een spuitje met afgemeten milliliters en wist hij ook dat met een theelepel niet nauwkeurig genoeg gedoseerd kan worden. Op het moment dat hij van [getuige 1] hoorde dat [slachtoffer] uit het flesje had gedronken, wist hij dat zij een slecht gedoseerde hoeveelheid GHB had ingenomen. Juist het feit dat hij niet precies wist hoeveel GHB [slachtoffer] binnen had gekregen, maakt naar het oordeel van de rechtbank dat hij gelet op zijn voorkennis extra behoedzaam had moeten handelen.
[slachtoffer] is van de bank naar het bed gebracht en verdachten hebben haar hartslag en ademhaling gecontroleerd. Omdat verdachte wel enige handelingen heeft verricht, alleen niet de juiste, is de rechtbank van oordeel dat verdachte niet in grove mate nalatig is geweest. Hij heeft naar het oordeel van de rechtbank echter wel aanmerkelijk onvoorzichtig en nalatig gehandeld. Verdachte is daarna namelijk weer naar bed gegaan en heeft zich niet meer om [slachtoffer] bekommerd, terwijl hij wist dat zij buiten bewustzijn was. Hij kan zich niet meer herinneren wat er is gebeurd vanaf het moment dat hij zich terugtrok in zijn slaapkamer, maar uit de bewijsmiddelen blijkt in ieder geval dat hij tussen 6:47 uur en 7:39 uur zijn telefoon heeft gebruikt om informatie op internet op te zoeken en een bericht te versturen. Verdachte heeft in die tijd niet meer naar [slachtoffer] omgekeken en de zorg voor [slachtoffer] overgelaten aan [medeverdachte] .
Uit de bewijsmiddelen concludeert de rechtbank dat verdachte op de hoogte was van de gevaren van GHB-gebruik en bekend was met het advies om medische hulp in de schakelen wanneer iemand buiten bewustzijn is geraakt na het gebruik van GHB. Verdachte heeft verklaard dat hij wist dat de combinatie van GHB met alcohol heel gevaarlijk is, omdat je out kan gaan. Op de door verdachte om 6:47 uur en 7:15 uur geraadpleegde websites staat nadrukkelijk het advies om medische hulp in te schakelen wanneer iemand out gaat na GHB-gebruik. Het risico van out gaan staat ook beschreven: “In het ergste geval stopt de ademhaling en overlijdt hij of zij.” Naar het oordeel van de rechtbank was het gevolg, het overlijden van [slachtoffer] , daarom voor verdachte voorzienbaar. Het feit dat verdachte zich niet kan herinneren dat hij op zijn telefoon naar informatie heeft gezocht, maakt dat oordeel niet anders. Het feit dat verdachte zich de zoekslagen niet kan herinneren, betekent immers niet dat verdachte de informatie op dat moment niet tot zich heeft genomen. Het betekent enkel dat hij die informatie achteraf niet kan reproduceren.
Naar het oordeel van de rechtbank heeft verdachte door zijn nalaten de norm om medische hulp in te schakelen als iemand buiten bewustzijn raakt na inname van drugs en alcohol, geschonden. Hij had op basis van de toestand waarin hij [slachtoffer] aantrof, zijn kennis over de gevaren van GHB (in combinatie met alcohol) en de adviezen om medische hulp in te schakelen anders moeten en kunnen handelen.
Causaliteit
De rechtbank moet vervolgens beoordelen of er een causaal verband bestaat tussen het nalaten van verdachte en het overlijden van [slachtoffer] . Die vraag moet worden beantwoord aan de hand van de maatstaf of het overlijden redelijkerwijs als gevolg van het nalaten van verdachte en medeverdachte [medeverdachte] aan hen kan worden toegerekend. In dit geval gaat het om de vraag of verdachten door hun nalaten het risico dat het slachtoffer zou komen te overlijden in zodanige mate hebben verhoogd dat het overlijden redelijkerwijs aan hen kan worden toegerekend.
De rechtbank is van oordeel dat verdachten het risico dat [slachtoffer] zou komen te overlijden in zodanige mate hebben verhoogd, dat het gevolg mede aan hen kan worden toegerekend. Zij hebben
immers nagelaten om tijdig adequate medische hulp in te schakelen, terwijl zij merkten dat [slachtoffer] buiten bewustzijn was en wisten dat zij GHB, alcohol en xtc had ingenomen. In zijn algemeenheid kan worden aangenomen dat de kans op overleven in een dergelijk geval groter is als tijdig medische zorg beschikbaar is. Uit het rapport van het NFI blijkt dat de combinatie van GHB en alcohol kan leiden tot een sterke demping, waaronder remming van de ademhaling. Dit gevaar heeft zich verwezenlijkt. [slachtoffer] is reanimatiebehoeftig geworden en aan de gevolgen van zuurstoftekort overleden.
Dat op basis van het dossier niet kan worden vastgesteld dat [slachtoffer] niet zou zijn overleden als eerder medische hulp was ingeroepen, maakt dat oordeel niet anders. Volgens rechtspraak van de Hoge Raad is voor het aannemen van een oorzakelijk verband niet vereist dat is vast te stellen dat het slachtoffer niet zou zijn overleden bij het tijdig inschakelen van medische hulp.
49Het gaat om de vraag of het nalaten van verdachte het risico op overlijden heeft verhoogd. Zoals hiervoor overwogen, vindt de rechtbank dat daarvan sprake is.
Medeplegen
De rechtbank is van oordeel dat er dusdanig nauw en bewust is samengewerkt tussen verdachte en de medeverdachte, dat sprake is van medeplegen. Zij waren allebei op de hoogte van het feit dat [slachtoffer] naast alcohol en xtc ook GHB had gehad, zij hebben samen geprobeerd [slachtoffer] wakker te maken en in overleg besloten geen medische hulp in te schakelen. De rechtbank acht de dood door schuld in vereniging dan ook wettig en overtuigend bewezen.