Uitspraak
RECHTBANK NOORD-HOLLAND
Handel, Kanton en Bewind
locatie Zaanstad
Zaaknr./rolnr.: 10693021 \ CV EXPL 23-3076
Uitspraakdatum: 1 februari 2024
Vonnis van de kantonrechter in de zaak van:
[eiser]
wonende te [woonplaats]
eiser
verder te noemen: [eiser]
gemachtigde: mr. W.T.J. Schieman
tegen
[gedaagde]
wonende te [woonplaats]
gedaagde
verder te noemen: [gedaagde]
gemachtigde: mr. C.A.F. Visser.
De zaak in het kort
De tussen partijen gesloten overeenkomst om op deze wijze tropische vogels naar Nederland te importeren is nietig wegens strijd met de openbare orde. Een nietige overeenkomst heeft juridisch gezien nooit bestaan en kan dus nooit enig rechtsgevolg hebben gehad. Hierdoor heeft [eiser] onverschuldigd een bedrag aan [gedaagde] betaald. [gedaagde] wordt veroordeeld dit bedrag aan [eiser] terug te betalen.
1.Het procesverloop
1.1.
[eiser] heeft bij dagvaarding van 31 augustus 2023 een vordering tegen [gedaagde] ingesteld. [gedaagde] heeft schriftelijk geantwoord.
1.2.
Op 4 december 2023 heeft een zitting plaatsgevonden. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat partijen ter toelichting van hun standpunten naar voren hebben gebracht. [eiser] heeft gebruik gemaakt van pleitaantekeningen, die zijn overgelegd. Voorafgaand aan de zitting heeft [eiser] bij brief van 21 november 2023 stukken toegezonden. [gedaagde] heeft ter zitting nog een stuk overgelegd.
2.De feiten
2.1.
[eiser] en [gedaagde] zijn vogelverzamelaars. Partijen hebben in de afgelopen jaren over en weer vogels aan elkaar verkocht en geleverd.
2.2.
Op initiatief van [gedaagde] hebben partijen begin februari 2023 het plan opgevat om uit Zuid-Amerika afkomstige tropische vogels via Bulgarije naar Nederland te laten importeren. [eiser] en [gedaagde] hebben daartoe op een lijst met namen van vogelsoorten allebei vogels uitgekozen, in totaal ongeveer 30 exemplaren; gedeeltelijk voor zichzelf en voor een deel om samen in Nederland door te verkopen.
2.3.
[gedaagde] heeft [eiser] meegedeeld dat hij, [gedaagde] , via een Bulgaarse bekende van hem, zou regelen dat onder andere de door [eiser] van de lijst uitgekozen vogels bij [eiser] terecht zouden komen en dat deze bekende de vogels contant in Bulgarije zou betalen en de vogels naar Nederland zou vervoeren.
2.4.
[eiser] heeft op 10 februari 2023 via zijn holding Schellach Beheer B.V. onder vermelding van
“Vogels volgens afspraak”een bedrag van € 13.175,00 overgemaakt naar de bankrekening van [gedaagde] .
“Vogels volgens afspraak”een bedrag van € 13.175,00 overgemaakt naar de bankrekening van [gedaagde] .
2.5.
[gedaagde] heeft zowel op 10 februari 2023 als op 16 februari 2023 een bedrag van € 5.000,00 opgenomen van zijn bankrekening.
2.6.
[eiser] heeft geen vogels ontvangen.
3.De vordering en het verweer
3.1.
[eiser] vordert dat de kantonrechter [gedaagde] veroordeelt tot betaling van € 13.175,00 aan hem. [eiser] legt – kort weergegeven na aanvulling van de gronden ter zitting – aan de vordering het volgende ten grondslag. [eiser] heeft [gedaagde] voormeld bedrag betaald voor de aankoop van vogels maar hij heeft geen vogels ontvangen. Terugbetaling van dat bedrag dient plaats te vinden omdat sprake is van onverschuldigde betaling vanwege bedrog dan wel dwaling dan wel doordat de overeenkomst nietig is wegens strijd met de openbare orde of dwingend recht. Of er is sprake van schade uit hoofde van toerekenbare tekortkoming van een overeenkomst tot opdracht dan wel van schade op grond van onrechtmatige daad, aldus [eiser] .
3.2.
[gedaagde] betwist de vordering. Hij voert aan – samengevat – dat hij geen vogels te koop heeft aangeboden aan [eiser] maar dat hij [eiser] enkel heeft gewezen op de mogelijkheid om via Bulgarije vogels te laten komen. [gedaagde] heeft in totaal een bedrag van € 26.350,00 contant aan zijn bekende gegeven en deze bekende heeft dit bedrag in Bulgarije aan de particuliere verkoper gegeven. Deze verkoper is zijn afspraken niet nagekomen. Bij een voor vogelliefhebbers bekende locatie bij een dierentuin in Bulgarije is de verkoper niet komen opdagen met de te leveren vogels. [eiser] heeft [gedaagde] niet betaald voor zijn diensten; in ieder geval zijn daarover van tevoren geen afspraken gemaakt. Er is geen koopovereenkomst tussen partijen ontstaan en er is geen overeenkomst die vernietigd kan worden. [gedaagde] is alle afspraken nagekomen; hij heeft het geld zoals afgesproken contant meegegeven aan zijn bekende en hij heeft net zo’n groot verlies geleden als [eiser] . Er is geen sprake van bedrog of dwaling. Voor zover er sprake is van een nietige overeenkomst, dan leidt dat niet tot een onverschuldigde betaling aan [gedaagde] . Tot slot is [eiser] niet-ontvankelijk in zijn vordering omdat de betaling is gedaan door zijn holding.
4.De beoordeling
4.1.
Het gaat in deze zaak om het antwoord op de vraag of [gedaagde] een bedrag van € 13.175,00 aan [eiser] moet terugbetalen. De kantonrechter beantwoordt die vraag bevestigend en legt dit hierna uit.
4.2.
Eerst echter verwerpt de kantonrechter het verweer van [gedaagde] dat [eiser] niet-ontvankelijk is in zijn vordering omdat een bedrag van € 13.175,00 van de bankrekening van Schellach Beheer B.V. aan [gedaagde] is overgemaakt. Dat enkele feit leidt er niet toe dat deze (rechts)persoon de contractspartij van [gedaagde] is (geworden) en dat daarom alleen deze persoon bevoegd is om dat bedrag terug te vorderen. Het staat een persoon immers vrij om via een ander voor betaling zorg te dragen.
4.3.
Vervolgens ziet de kantonrechter aanleiding in te gaan op de stelling van [eiser] dat sprake is van een nietige overeenkomst tussen partijen.
4.4.
De kantonrechter neemt als uitgangspunt dat een rechtshandeling die door inhoud of strekking in strijd is met de openbare orde nietig is. [1] Het begrip openbare orde verwijst naar normen en regels van ongeschreven (dwingend) recht die in de Nederlandse samenleving als fundamenteel worden ervaren. Bij een overeenkomst moeten de gevolgen aan beide partijen kenbaar zijn. [2]
4.5.
De kantonrechter is van oordeel dat sprake is van een nietige overeenkomst wegens strijd met de openbare orde. Uit de stukken en het verhandelde ter zitting begrijpt de kantonrechter dat partijen hadden afgesproken dat [eiser] een bedrag van € 13.175,00 aan [gedaagde] zou betalen en dat [gedaagde] dan, via via zou regelen dat onder andere de door [eiser] van de lijst uitgekozen vogels bij [eiser] terecht zouden komen. Volgens mededeling van [gedaagde] aan [eiser] zou een Bulgaarse bekende van hem de vogels ergens in Bulgarije contant met het geld van [eiser] en [gedaagde] kopen waarna deze bekende de vogels naar Nederland zou vervoeren. De handelwijze die partijen voor ogen hadden, het via Bulgarije doorvoeren van tropische vogels afkomstig uit Zuid-Amerika, zonder dat gebleken is van enige officiële controle hierop, is illegaal. Dit is ook ter zitting door beide partijen desgevraagd bevestigd.
Het voorkomen van de illegale import van tropische vogels dient naar het oordeel van de kantonrechter een algemeen belang van fundamentele aard. De door partijen gesloten overeenkomst is aldus nietig wegens strijd met de openbare orde. Een nietige overeenkomst heeft juridisch gezien nooit bestaan en kan dus nooit enig rechtsgevolg hebben gehad.
Het voorkomen van de illegale import van tropische vogels dient naar het oordeel van de kantonrechter een algemeen belang van fundamentele aard. De door partijen gesloten overeenkomst is aldus nietig wegens strijd met de openbare orde. Een nietige overeenkomst heeft juridisch gezien nooit bestaan en kan dus nooit enig rechtsgevolg hebben gehad.
4.6.
De conclusie is dat er geen, althans geen geldige, titel ten grondslag heeft gelegen aan de betaling van € 13.175,00 door [eiser] aan [gedaagde] . Deze betaling moet dus ongedaan worden gemaakt omdat het bedrag onverschuldigd is betaald. [3] [gedaagde] zal een gelijk bedrag aan [eiser] moeten terugbetalen. [4]
4.7.
[eiser] vordert wettelijke rente over het toegewezen bedrag. De vordering van [eiser] wordt toegewezen omdat geen geldige titel ten grondslag lag aan de betaling op
10 februari 2023. Partijen zijn betrokken geweest bij de totstandkoming van een overeenkomst die in strijd is met de openbare orde. Onder deze omstandigheden acht de kantonrechter het niet passend de rente toe te wijzen. [gedaagde] kan niet geacht worden in verzuim te zijn met de betaling van het bedrag. De gevorderde wettelijke rente wordt dan ook afgewezen.
10 februari 2023. Partijen zijn betrokken geweest bij de totstandkoming van een overeenkomst die in strijd is met de openbare orde. Onder deze omstandigheden acht de kantonrechter het niet passend de rente toe te wijzen. [gedaagde] kan niet geacht worden in verzuim te zijn met de betaling van het bedrag. De gevorderde wettelijke rente wordt dan ook afgewezen.
4.8.
De proceskosten komen voor rekening van [gedaagde] , omdat hij ongelijk krijgt.
De kantonrechter zal de gevorderde nakosten niet afzonderlijk in de proceskostenveroordeling vermelden, omdat die veroordeling voor de nakosten al een executoriale titel oplevert. [5]
De kantonrechter zal de gevorderde nakosten niet afzonderlijk in de proceskostenveroordeling vermelden, omdat die veroordeling voor de nakosten al een executoriale titel oplevert. [5]
4.9.
Nu de overeenkomst nietig is, is er geen ruimte meer voor vernietiging van deze overeenkomst vanwege bedrog of dwaling en is evenmin sprake van een toerekenbare tekortkoming van [gedaagde] in zijn verplichtingen uit die overeenkomst. De stellingen van [gedaagde] daarover kunnen verder onbesproken blijven.
5.De beslissing
De kantonrechter:
5.1.
veroordeelt [gedaagde] tot betaling aan [eiser] van € 13.175,00;
5.2.
veroordeelt [gedaagde] tot betaling van de proceskosten, die de kantonrechter aan de kant van [eiser] tot en met vandaag vaststelt op:
dagvaarding € 130,48
griffierecht € 693,00
salaris gemachtigde € 792,00;
5.3.
verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;
5.4.
wijst de vordering voor het overige af.
Dit vonnis is gewezen door mr. D.D.M. Hazeu en op bovengenoemde datum in het openbaar uitgesproken in aanwezigheid van de griffier.
De griffier De kantonrechter