ECLI:NL:RBGEL:2014:1240

• Datum uitspraak: 9 januari 2014
• Publicatiedatum: 25 februari 2014
• Zaaknummer: 256280
• Instantie: Rechtbank Gelderland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: R.J.B. Boonekamp
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Vordering tot verbod op levering van producten onder het merk BEMO in strijd met exclusieve distributieovereenkomst

In deze zaak vordert VAB Handel, een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, dat de voorzieningenrechter Maas Profile, een vennootschap naar Duits recht, verbiedt om producten van het merk BEMO of vergelijkbare producten aan derden te leveren, indien Maas Profile weet dat deze producten bestemd zijn voor klanten in Nederland. De vordering is gebaseerd op een exclusieve distributieovereenkomst en een vaststellingsovereenkomst tussen partijen. VAB Handel stelt dat Maas Profile in strijd handelt met deze overeenkomsten door producten te leveren aan Aluform Systems GmbH, terwijl deze producten bestemd zijn voor een project van Philips in Nederland.

De rechtbank heeft vastgesteld dat VAB Handel een spoedeisend belang heeft bij haar vordering, aangezien de producten op korte termijn geleverd moeten worden. De rechter heeft geoordeeld dat Maas Profile niet vrij is om producten van het merk BEMO te leveren aan derden, omdat dit in strijd is met de exclusiviteit die aan VAB Handel is verleend. De rechter heeft ook geoordeeld dat Maas Profile niet voldoende heeft aangetoond dat de bepalingen van de exclusieve distributieovereenkomst in strijd zijn met het mededingingsrecht.

De voorzieningenrechter heeft de vordering van VAB Handel toegewezen en Maas Profile verboden om gedurende de looptijd van de vaststellingsovereenkomst producten van het merk BEMO of vergelijkbare producten aan derden te leveren. Tevens is Maas Profile veroordeeld tot betaling van een dwangsom van € 100.000,- voor elke overtreding, met een maximum van € 500.000,-. De proceskosten zijn eveneens voor rekening van Maas Profile.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK GELDERLAND

Team kanton en handelsrecht

Zittingsplaats Arnhem

zaaknummer / rolnummer: C/05/256280 / KG ZA 13-698

Vonnis in kort geding van 9 januari 2014

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

DE VAB HANDEL B.V.

gevestigd te Putten

eiseres

advocaat mr. C. Snelders-van de Kamp te Arnhem

tegen

de vennootschap naar Duits recht

MAAS PROFILE GMBH

gevestigd te 74532 Ilshofen (Duitsland)

gedaagde

advocaat mr. R. Klein te Apeldoorn

Partijen zullen hierna VAB Handel en Maas Profile worden genoemd.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding;
• de brief van 2 januari 2014 van mr. Klein aan de rechtbank met producties 1a tot en met 3;
• de brief van 2 januari 2014 van mr. Snelders-van de Kamp aan de rechtbank met producties 21 tot en met 25;
• de mondelinge behandeling;
• de pleitnota van VAB Handel;
• de pleitnota van Maas Profile.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1.

VAB Handel is handelaar en importeur van onder andere BEMO ® felsdaksystemen. Zij is houdster van het Benelux merk BEMO (registratienummer 0616249).

2.2.

Maas Profile is producent van onder andere geprofileerde dakbeplating en houdster van een aantal andere BEMO-merken, waaronder het internationale merk met gelding in de Benelux BEMO ROOF (registratienummer 2068831) en het Europese merk BEMO SYSTEMS (registratienummer 6776777). Tot medio 2006 heette Maas Profile BEMO Systems GmbH & Co. KG.

2.3.

Van de Maasgroep maken onderdeel uit BEMO systems GmbH (dezelfde naam als Maas Profile voorheen had) en BEMO Project Engineering GmbH.

2.4.

Op 26 maart 2003 hebben Maas Profile en VAB Handel een exclusieve distributieovereenkomst gesloten. Uit het ‘Alleinvertriebsvertrag’ van die datum wordt geciteerd:

§ 1
Alleinvertrieb

1. Die Herstellerin überträgt der Vertragshändlerin mit sofortiger Wirkung den Vertrieb folgender Erzeugnisse (Vertragserzeugnisse) im Vertragsgebiet:

BEMO ® SYSTEMS

Vertragserzeugnisse sind auch diejenigen Erzeugnisse, welche die Herstellerin als Folge- oder Ergänzungserzeugnisse zu den vorbezeichneten Erzeugnissen in Produktion oder Vertrieb aufnimmt.

(...)

3. Die Herstellerin wird im Vertragsgebiet keine weiteren Vertragshändler einsetzen und geschäftliche Niederlassungen Dritter im Vertragsgebiet nur mit Zustimmung der Vertragshändlerin mit den Vertragserzeugnissen oder mit gleichartigen Erzeugnissen beliefern.

(...)

§ 2
Vertragsgebiet, Gebietsschutz

1. Das Alleinvertriebsrecht erstreckt sich auf das Vertragsgebiet des

Königreiches der Niederlande

2. Die Vertragshändlerin wird keine Dritten beliefern, von denen sie weiss oder den Umständen nach annehmen muss, dass sie mit den Vertragserzeugnissen Kunden im Vertragsgebiet zu beliefern beabsichtigen.

(...)

2.5.

Tussen de partijen zijn geschillen gerezen en procedures gevoerd onder andere over het gebruik van het merk BEMO. Uit een vaststellingsovereenkomst van 2 juli 2010 die partijen met elkaar hebben gesloten wordt geciteerd:

(...)

Artikel 2. Exclusiviteit

2.1

De VAB Handel heeft tot 1 januari 2018 in Nederland het exclusieve alleenverkooprecht – met uitsluiting van ieder ander, inclusief Maas en direct of indirect aan Maas gelieerde ondernemingen – van producten van Maas onder het merk BEMO. Dit recht is onopzegbaar tot 1 januari 2018, of zoveel eerder tussen partijen wordt overeengekomen. (...)

2.2

Overigens zullen op dit alleenverkooprecht de voorwaarden van toepassing zijn zoals neergelegd in het alleenverkoopcontract d.d. 26 maart 2003, tenzij in deze overeenkomst daarvan is afgeweken of partijen alsnog anders overeenkomen. (...)

2.3

De VAB Handel en de heer Erik de Vries verbinden zich geen andere producten dan van Maas onder het merk BEMO te verkopen in Nederland. Het is Maas niet toegestaan om direct of indirect via derden (al dan niet via een licentie) producten onder het merk BEMO of daarmee overeenstemmende tekens aan te bieden of te verkopen in Nederland en aldaar verkoopactiviteiten of leveranties te verrichten. (...)

Artikel 3. Benelux merk BEMO

3.1

Op 1 januari 2018, of zoveel eerder tussen partijen wordt overeengekomen, of indien het exclusieve alleenverkooprecht eindigt op grond van artikel 2.1, zal De VAB Handel het Benelux merk BEMO (registratienummer 0616249) overdragen aan Maas, onder de hierna genoemde voorwaarden.

(...)

3.3

Uiterlijk (...) betaalt Maas aan VAB een bedrag van € 12.000,- (...) vermeerderd met een bedrag ter waarde van 3% van de gemiddelde factuur(jaar)waarde (...) van de door Maas aan De VAB Handel over de drie kalenderjaren voorafgaande aan 2018, of zoveel eerder aan de orde: de dan geldende drie voorafgaande kalenderjaren, verzonden facturen ter zake van door Maas aan De VAB Handel geleverde producten. (...)

2.6.

Ten behoeve van de gevelrenovatie van haar campus te Best (Nederland) heeft Philips plaatbekleding met het profiel Trapezium 40/100 nodig. Dit is een profiel dat door Maas Profile wordt geproduceerd en onder het merk BEMO door VAB Handel in de Nederlandse markt wordt verkocht.

2.7.

Op 12 september 2013 heeft VAB Handel een offerte voor deze plaatbekleding doen toekomen aan Bouwbedrijf Berghege en Nedicom, respectievelijk de hoofdaannemer en een potentiële onderaannemer van Philips, na een prijs te hebben gevraagd en gekregen van Maas Profile.

2.8.

Op 20 september 2013 heeft VAB Handel een offerte voor deze plaatbekleding doen toekomen aan Pantos Profiles B.V., een andere potentiële onderaannemer. Deze had de offerte rechtstreeks aan Maas Profile gevraagd met de suggestie dat het om een project te Nettetal (Duitsland) ging, maar Maas Profile heeft begrepen dat het om het project in Best ging en heeft haar naar VAB Handel doorverwezen.

2.9.

Op 7 november 2013 heeft VAB Handel een offerte voor deze plaatbekleding gestuurd aan KempenCladding, een andere potentiële onderaannemer. KempenCladding heeft vervolgens ook een offerte gevraagd aan Aluform Systems GmbH, een in Duitsland gevestigde producent van dakbeplating en concurrent van Maas Profile. Deze heeft zich door tussenkomst van BEMO Project Engineering voor het aanbrengen van het gewenste profiel in de dakplaten gewend tot Maas Profile. Maas Profile heeft deze opdracht geaccepteerd. De hoofdaannemer heeft de opdracht tot het leveren en monteren van de geprofileerde plaatbekleding verstrekt aan Aluform en KempenCladding.

2.10.

Uit een email van 27 november 2013 van VAB Handel aan Maas Profile, met als onderwerp ‘Zuwiderhandlung unser Alleinvertriebsvertrag’ wordt geciteerd:

Am 26.11.2013, Dienstag Morgen, wurde ich informiert von meiner Kunde, das Maas/Bemo das Profil TP40/100 für der Baustelle Phillips – Best (NL) für Aluform rollformen wird. Es handelt sich hier um eine Menge von mehr als 12.500 m² in Starke 0,9 mm Alu beschichtet mit Euramax Anomax.

De VAB Handel bv führt Beschwerde über dieser Zuwiderhandlung unser Alleinvertriebsvertrag vom 26.03.2003 und unser Vaststellingsovereenkomst vom 02.07.2013

(...)

Teilen Sie uns gütigst folgendes mit:

A Ist Bemo/Maas bereit, unser Vertrag zu respektieren, und der Auftrag und Lieferung an Aluform zu stornieren.

(...)

2.11.

Maas Profile heeft in reactie hierop op 28 november 2013 een voorstel gedaan dat VAB Handel niet heeft geaccepteerd.

2.12.

Op 6 december 2013 heeft Aluform aan BEMO Project Engineering opdracht gegeven tot het aanbrengen van profielen in door Aluform aan te leveren aluminium. De ‘Bestellung’ van die datum vermeldt de levering van een eerste partij op 10 januari 2014.

3. Het geschil

3.1.

VAB Handel vordert dat de voorzieningenrechter Maas Profile verbiedt gedurende de looptijd van de vaststellingsovereenkomst rechtstreeks of via een van haar groepsvennootschappen producten van het merk BEMO ® SYSTEMS of daarmee vergelijkbare producten aan een andere partij dan VAB Handel te leveren of ten behoeve van een andere partij dan VAB Handel te produceren, indien Maas Profile weet of behoort te weten dat die partij die producten aan klanten gaat leveren die zich in Nederland bevinden; meer in het bijzonder Maas Profile te verbieden voor Aluform Systems GmbH & Co. KG ten behoeve van Philips te Best (Nederland) geprofileerde plaatbekleding van aluminium, dan wel van een ander materiaal, te vervaardigen met een profiel “Trapezprofil TP 40/100” of een ander profiel dat ook onder het merk BEMO ® SYSTEMS door VAB Handel in de Nederlandse markt wordt verkocht, op verbeurte van een dwangsom van € 100.000,- voor elke overtreding, met veroordeling van Maas Profile in de proceskosten te vermeerderen met rente.

3.2.

VAB Handel heeft de vaststaande feiten aan deze vordering ten grondslag gelegd. Zij betoogt dat Maas Profile in strijd handelt met de afspraken zoals deze zijn vastgelegd in de vaststellingsovereenkomst en het Alleinvertriebsvertrag dat op grond van de vaststellingsovereenkomst van toepassing is, doordat zij de profielen voor BEMO Project Engineering GmbH zal produceren, terwijl zij weet dat deze uiteindelijk bestemd zijn voor het project van Philips te Best.

3.3.

Maas Profile voert gemotiveerd verweer.

4. De beoordeling

4.1.

VAB Handel heeft een spoedeisend belang bij haar vordering omdat voldoende aannemelijk is dat het materiaal dat benodigd is voor de vervaardiging van de profielen waarop het gevorderde verbod ziet op 10 januari 2014 door Aluform zal worden geleverd.

4.2.

De Nederlandse rechter heeft rechtsmacht op grond van artikel 24 EEX-verordening. Uit artikel 5.1 van de vaststellingsovereenkomst blijkt van een keuze voor de toepasselijkheid van Nederlands recht.

4.3.

Maas Profile heeft het verweer gevoerd dat Aluform de verkeerde partij heeft gedagvaard. Daartoe heeft zij aangevoerd dat niet zij maar BEMO Project Engineering een overeenkomst heeft gesloten met Aluform. Dat verweer wordt verworpen omdat VAB Handel Maas Profile aanspreekt op grond van de vaststellingsovereenkomst en het Alleinvertriebsvertrag, waarbij Maas Profile partij is.

4.4.

De partijen verschillen van mening over hetgeen uit het Alleinvertriebsvertrag en de vaststellingsovereenkomst in onderling verband en samenhang voorvloeit met betrekking tot de exclusiviteit van het alleenverkooprecht van VAB Handel.

4.5.

Of Maas Profile handelt in strijd met de vaststellingsovereenkomst en het Alleinvertriebsvertrag, moet worden vastgesteld door uitleg van deze overeenkomsten. De vraag hoe in een schriftelijk contract de verhouding tussen partijen is geregeld kan niet worden beantwoord op grond van alleen maar een zuiver taalkundige uitleg van de bepalingen van dat contract. Het komt daarbij immers aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten (HR 13 maart 1981, NJ 1981, 635).

4.6.

Volgens § 1.3 van het Alleinvertriebsvertrag mag Maas Profile slechts met toestemming van VAB Handel derden in Nederland beleveren ‘mit den Vertragserzeugnissen oder mit gleichartigen Erzeugnissen’. Volgens § 2.2 mag Maas Profile geen derden beleveren van wie zij weet of op grond van de omstandigheden moet aannemen dat deze ‘mit den Vertragserzeugnissen’ klanten in Nederland wil beleveren. Uitleg volgens het genoemde criterium van deze beide bepalingen in samenhang gelezen leidt voorshands tot de conclusie dat niet alleen het verbod van § 1.3 maar ook het verbod van § 2.2 zowel geldt voor producten van het merk BEMO (‘Vertragserzeugnisse’) als voor gelijksoortige producten (‘gleichartige Erzeugnisse’). Een andere uitleg zou ertoe leiden dat § 2.2, waarmee is beoogd te voorkomen dat het verbod uit § 1.3 wordt omzeild door klanten in Nederland te bedienen via klanten buiten Nederland, de mogelijkheid openhoudt het verbod uit § 1.3 te omzeilen door klanten in Nederland te bedienen via afnemers buiten Nederland met gelijksoortige producten. Het had op de weg van Maas Profile gelegen nader toe te lichten dat partijen dit hebben beoogd, maar zij heeft dat niet gedaan.

4.7.

Volgens Maas Profile is deze uitleg in strijd met het mededingingsrecht, meer in het bijzonder met artikel 4 van de Europese Groepsvrijstellingsverordening. Zij betoogt met een beroep op de Richtsnoeren verticale dat die uitleg leidt tot een beperking van de passieve verkoop van een afnemer die in strijd is met het mededingingsrecht. VAB Handel heeft evenwel gevorderd dat Maas Profile zich houdt aan de vaststellingsovereenkomst en het Alleinvertriebsvertrag met haar, VAB Handel, door zelf geen producten van het merk BEMO en gelijksoortige producten te leveren aan derden als zij weet dat deze beogen de producten aan afnemers in Nederland te leveren. Het had op de weg gelegen van Maas Profile nader toe te lichten wat het verband is tussen enerzijds de bepaling over het beperken van passieve verkoop en anderzijds nakoming van de overeenkomsten als gevorderd en in het bijzonder in welk opzicht gebondenheid jegens VAB Handel leidt tot een overeenkomst in strijd met het mededingingsrecht met een afnemer (welke afnemer?) die die afnemer beperkt in passieve verkoop. Nu zij dat niet heeft gedaan, kan dit verweer er niet toe leiden dat de hiervoor gegeven uitleg van de vaststellingsovereenkomst en het Alleinvertriebsvertrag in strijd zou komen met het mededingingsrecht, nog daargelaten dat Maas Profile ook niet duidelijk heeft gemaakt welke rechtsgevolgen zij daaraan verbonden wenst te zien.

4.8.

Maas Profile heeft gesteld dat in artikel 2.1 van de vaststellingsovereenkomst een van de §§ 1.3 en 2.2 van het Alleinvertriebsvertrag afwijkende regeling is getroffen ten aanzien van de exclusiviteit en het haar dus niet langer verboden is BEMO of soortgelijke producten aan derden buiten Nederland te verkopen ook al weet zij dat die bestemd zijn voor klanten in Nederland. Volgens Maas Profile is de lastig te toetsen bepaling van § 2.2 van het Alleinvertriebsvertrag vervangen door de duidelijkere, makkelijker te toetsen en bij de praktijk beter passende bepaling van artikel 2.3 van de vaststellingsovereenkomst. Op de vraag van de rechter of partijen willens en wetens om die reden van § 2.2 zijn afgeweken, heeft de advocaat van Maas Profile (die zonder vertegenwoordiger van Maas Profile ter zitting is verschenen) slechts geantwoord dat het hem zo is verteld. Maas Profile heeft geen enkel feit en geen enkele omstandigheid gesteld waaruit volgt dat dit tussen de partijen zo is besproken of waaruit VAB Handel heeft moeten begrijpen dat haar exclusieve recht zo werd ingeperkt. Daarmee is voorshands onvoldoende aannemelijk dat VAB Handel heeft moeten begrijpen dat § 2.2 van het Alleinvertriebsvertrag met die bedoeling is vervangen door artikel 2.3 van de vaststellingsovereenkomst. Het ligt ook niet voor de hand dat VAB Handel daarmee akkoord zou zijn gegaan gezien de mogelijk ingrijpende gevolgen zowel voor de te behalen omzet als voor de prijs van dat merk bij verkoop op 1 januari 2018.

4.9.

Aldus wordt geoordeeld dat §§ 1.3 en 2.2 van het Alleinvertriebsvertrag onverkort zijn blijven gelden. Het staat Maas Profile daarom niet vrij producten van het merk BEMO en gelijksoortige producten te leveren aan derden van wie zij weet of op grond van de omstandigheden moet aannemen dat deze daarmee klanten in Nederland wil beleveren.

4.10.

Van de zijde van Maas Profile is ter zitting erkend dat zij beschikt over de machines waarmee de profielen in het geleverde aluminium kunnen worden aangebracht en dat zij die bewerking zal uitvoeren voor BEMO Project Engineering, die het product aan Aluform zal leveren. Maas Profile heeft weliswaar aangevoerd dat het product niet onder de merknaam BEMO zal worden geleverd, maar zij heeft niet betwist dat het een gelijksoortig product is. Of Maas Profile in het algemeen kan weten of moet onderzoeken of haar afnemers van plan zijn het geleverde door te leveren aan derden in Nederland is niet van belang, omdat in het onderhavige geval voorshands voldoende aannemelijk is dat Maas Profile wist dat het bestemd was voor het project van Philips te Best in Nederland. VAB Handel had haar daarvan immers op de hoogte gesteld in haar email van 27 november 2013, terwijl de opdracht van Aluform aan BEMO Project Engineering dateert van 6 december 2013.

4.11.

Maas Profile heeft nog betoogd dat het project is vergeven en dat dit niet meer te veranderen is, zodat VAB Handel geen belang heeft bij de gevorderde verboden. Dit verweer wordt verworpen omdat het ter zitting afdoende is weerlegd door VAB Handel, die bij monde van haar directeur heeft verklaard dat KempenCladding zich wegens de specifieke marktomstandigheden bij een verbod opnieuw zal moeten oriënteren en daarbij de offerte van VAB Handel zal moeten bekijken. Daar komt bij dat VAB Handel ook met het oog op opdrachten in de toekomst belang heeft bij een rechterlijke uitspraak als door haar gevorderd.

4.12.

De conclusie is dat Maas Profile handelt in strijd met de vaststellingsovereenkomst en het Alleinvertriebsvertrag door de profielen te produceren met de bedoeling de producten te leveren aan de aan haar gelieerde onderneming BEMO Project Engineering die op haar beurt aan Aluform levert en in de wetenschap dat de producten bestemd zijn voor het project van Philips te Best en voorts dat VAB Handel voldoende spoedeisend belang heeft bij de gevorderde verboden. De vordering is in zoverre toewijsbaar.

4.13.

Tegen de vordering aan elke overtreding een dwangsom te verbinden van € 100.000,- is geen afzonderlijk verweer gevoerd. De vordering zal ook in zoverre worden toegewezen, met dien verstande dat de dwangsom zal worden gemaximeerd tot € 500.000,-en dat deze niet verschuldigd is dan nadat het vonnis is betekend.

4.14.

Maas Profile zal als de in het ongelijk te stellen partij worden veroordeeld in de proceskosten.

5. De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

verbiedt Maas Profile gedurende de looptijd van de vaststellingsovereenkomst rechtstreeks of via een van haar groepsvennootschappen producten van het merk BEMO ® SYSTEMS of daarmee vergelijkbare producten aan een andere partij dan VAB Handel te leveren of ten behoeve van een andere partij dan VAB Handel te produceren, indien Maas Profile weet of behoort te weten dat die partij die producten gaat leveren aan klanten die zich in Nederland bevinden;

5.2.

verbiedt Maas Profile meer in het bijzonder voor Aluform Systems GmbH & Co. KG ten behoeve van Philips te Best (Nederland) geprofileerde plaatbekleding van aluminium, dan wel van een ander materiaal, te vervaardigen met een profiel “Trapezprofil TP 40/100” of een ander profiel dat ook onder het merk BEMO ® SYSTEMS door VAB Handel in de Nederlandse markt wordt verkocht;

5.3.

veroordeelt Maas Profile tot betaling aan VAB Handel van een dwangsom van € 100.000,- voor elke overtreding na betekening van dit vonnis, met een maximum van € 500.000,-;

5.4.

veroordeelt Maas Profile in de proceskosten, tot aan dit vonnis aan de zijde van VAB Handel begroot op € 92,82 aan kosten van dagvaarding, € 608,- aan vast recht en € 816,- aan salaris voor de advocaat, te vermeerderen met de wettelijke rente over deze proceskosten vanaf de veertiende dag na betekening van het vonnis tot aan de dag der algehele voldoening;

5.5.

verklaart het vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

5.6.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. R.J.B. Boonekamp en in het openbaar uitgesproken op 9 januari 2014.

coll.: CLB