ECLI:NL:RBDHA:2023:8572

Uitspraak

RECHTBANK DEN HAAG

Zittingsplaats Amsterdam

Bestuursrecht

zaaknummers: NL23.13739 (beroep) en NL23.13740 (voorlopige voorziening)

uitspraak van de enkelvoudige kamer en de voorzieningenrechter in de zaken tussen

[eiser] , eiser/verzoeker (hierna: eiser),

[v nummer]

(gemachtigde: mr. M.K. Bulthuis),

de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, verweerder

(gemachtigde: mr. K.A. van Iwaarden).

ProcesverloopBij besluit van 4 mei 2023 (het bestreden besluit) heeft verweerder de aanvraag van eiser tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd in de algemene procedure afgewezen als kennelijk ongegrond. Hij heeft eiser daarbij een onmiddellijke vertrekplicht en een inreisverbod voor de duur van twee jaar opgelegd.

Eiser heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld. Hij heeft daarbij de voorzieningenrechter verzocht een voorlopige voorziening te treffen.

De rechtbank heeft het beroep in de zaak NL23.13739, tezamen met het verzoek om een voorlopige voorziening in de zaak NL23.13740, op 22 mei 2023 op zitting behandeld. Eiser is verschenen, bijgestaan door zijn gemachtigde. Als tolk in de Somalische taal is verschenen [naam] . Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde.

Ter zitting heeft de rechtbank vragen aan verweerder gesteld, waarna zij het onderzoek heeft geschorst om verweerder in de gelegenheid te stellen schriftelijk daarop te reageren.

Nadat verweerder de rechtbank van schriftelijke antwoorden heeft voorzien en eiser daar schriftelijk op heeft gereageerd heeft de rechtbank het onderzoek gesloten. Een nadere zitting is met de ter zitting verleende toestemming van partijen achterwege gebleven.

Overwegingen

1. Eiser stelt [alias] te heten, de Somalische nationaliteit te bezitten en te zijn geboren op [geboortedatum] 1984 (deze persoonsgegevens zijn hierna te noemen: “Somalische persoonsgegevens”). Aan zijn asielaanvraag heeft hij het volgende ten grondslag gelegd. In Somalië zijn eisers vrouw en dochter verkracht. Omdat eiser aangifte daarvan wilde doen is hij door de stamleiders van de daders bedreigd en is zijn vader mishandeld, waarna hij is overleden. Daarna is eiser uit Somalië gevlucht.

2.1

Het asielrelaas van eiser bevat volgens verweerder de volgende relevante elementen:

Identiteit, nationaliteit en herkomst; en

problemen in Somalië

2.2

Verweerder heeft eisers identiteit, nationaliteit en herkomst ongeloofwaardig geacht. Hij heeft daarbij geoordeeld dat eiser hem heeft misleid over zijn identiteit en nationaliteit en daarom de asielaanvraag afgewezen als kennelijk ongegrond.

De beroepsgrond

3. Eiser voert aan dat verweerder ten onrechte zijn Somalische identiteit en nationaliteit ongeloofwaardig heeft geacht en hij bestrijdt dat hij verweerder daarover heeft misleid. Daartoe betoogt hij dat hij van meet af aan heeft aangegeven dat hij zijn Kenyaanse paspoort heeft gekocht en dat de gegevens daarin niet kloppen. Hij wijst er in dit verband op dat bij verweerder aanwijzingen zijn van een grote groep Somaliërs die een paspoort in Kenya hebben gekocht en daarmee naar Suriname zijn gereisd of een poging daartoe hebben gedaan. Uit diverse bronnen blijkt verder volgens eiser dat de illegale verkoop van Kenyaanse paspoorten met enige frequentie gebeurt.^[1]^[2]Verweerder dient die gegevens bij de beoordeling van de geloofwaardigheid te betrekken.

Het standpunt van verweerder

4. Verweerder heeft zich kortgezegd op het standpunt gesteld dat uit het gegeven dat eiser over een echt bevonden Kenyaans paspoort beschikt maakt dat van de daarin opgenomen persoonsgegevens dient te worden uitgegaan. Dat houdt in dat hij ervan uitgaat dat eiser [eiser] heet, op [geboortedatum] 1992 geboren is en de Kenyaanse nationaliteit heeft (hierna: “de Kenyaanse persoonsgegevens”). Hij volgt eiser daarom niet in de door hem opgegeven persoonsgegevens, zoals weergegeven in rechtsoverweging 1. Verweerder verwacht blijkens het bestreden besluit en zijn antwoorden op de vragen van de rechtbank van eiser dat hij zijn identiteit, nationaliteit en herkomst, zoals weergegeven in rechtsoverweging 1, aannemelijk maakt en ook dat Kenyaanse persoonsgegevens niet kloppen. Daarbij acht verweerder mede van belang dat indien eiser aannemelijk maakt dat hij de Somalische nationaliteit heeft, dat nog niet maakt dat eiser niet ook de Kenyaanse nationaliteit heeft.

Het oordeel van de rechtbank

5. Verweerder is van de identiteitsgegevens en nationaliteit uitgegaan die in het Kenyaanse paspoort staan vermeld. Niet is betwist dat dit paspoort echt is bevonden en dat het paspoort de foto van eiser bevat. In beginsel kan verweerder dan ook van deze identiteitsgegeven uitgaan. Gelet op de specifieke omstandigheden van het geval had verweerder naar het oordeel van de rechtbank echter nader onderzoek moeten doen alvorens deze gegevens in het bestreden besluit tegen te werpen. De rechtbank overweegt daartoe als volgt.

5.1

Eiser heeft bij het overhandigen van het Kenyaanse paspoort direct verklaard dat hij dit paspoort heeft gekocht en dat hij niet de in het paspoort vermelde persoon is. Eiser heeft tijdens de gehoren verklaard dat hij dit paspoort heeft gekocht teneinde Kenya uit te kunnen reizen alsook hoe hij dit paspoort heeft gekocht.

5.2

Eiser heeft er op gewezen dat in het Kenyaanse paspoort als lengte van de in dat paspoort vermelde persoon 2 meter en 1 centimeter staat vermeld. Eiser heeft ter zitting desgevraagd, en onbetwist, gesteld dat hij 1 meter en 78 centimeter groot is.

5.3

Eiser heeft verklaard over een Somalisch paspoort en geboorteakte te beschikken. In deze documenten staan de personalia [alias] , geboren op [geboortedatum] 1984, vermeld. De gemachtigde van eiser heeft verklaard dat deze documenten in haar bezit zijn en dat eiser deze documenten wil overhandigen teneinde op echtheid te laten onderzoeken.

5.4

Eiser is tijdens de gehoren, alsook op de zitting, gehoord met een tolk in de Somalische taal. Eisers stellingen dat de naam in het Kenyaanse paspoort typisch Kenyaans is, dat hij Somalische uiterlijke kenmerken heeft en dat hij niet de taal spreekt van de geboorteplaats in het Kenyaanse paspoort heeft verweerder niet bestreden.

5.5

Eiser heeft voorts onbetwist gesteld dat een grote groep vreemdelingen met een vergelijkbaar verhaal – Somalische identiteit en nationaliteit, terwijl zij in het bezit zijn van een Kenyaans paspoort – zich eveneens recent bij verweerder heeft gemeld.

5.6

Uit twee door eiser naar voren gebrachte bronnen blijkt dat er in Kenya sprake is van corruptie binnen de organisatie die paspoorten uitgeeft.^[3]^[4]

5.7

Eiser heeft desgevraagd aangegeven niet te weten op wat voor manier hij de door hem gestelde Somalische persoonsgegevens nader kan onderbouwen dan wel de Kenyaanse persoonsgegevens kan ontkrachten.

6. De rechtbank leidt uit verweerders standpunt af dat hij van eiser verwacht dat eiser met documenten onderbouwt dat de Kenyaanse persoonsgegevens niet kloppen en ook dat de Somalische persoonsgegevens wél kloppen. Verweerder heeft in zijn reactie op de vragen van de rechtbank ook toegelicht dat hij er ambtshalve mee bekend is dat er – kortgezegd – veelvuldig wordt gefraudeerd met Somalische documenten, waardoor een Somalisch paspoort en/of geboorteakte – zo begrijpt de rechtbank het standpunt van verweerder – in beginsel niet die bewijswaarde heeft die er normaliter aan gehecht kan worden.

7.1

Indien de rechtbank de redenering van verweerder doortrekt dan kan eiser nimmer aan de door verweerder gehanteerde maatstaf voldoen. Immers, voor zover van eiser verwacht wordt dat hij contact opneemt met de Kenyaanse autoriteiten om met documenten te kunnen onderbouwen dat de Kenyaanse persoonsgegevens niet kloppen, wordt daarmee ook van eiser verwacht dat hij – zoals hij ook terecht heeft gesteld – zich blootstelt aan een mogelijke vervolging voor het (doen) vervalsen van persoonsgegevens én wacht hem vervolgens een mogelijke uitzetting naar Somalië. In zoverre verweerder dat van eiser verwacht, acht de rechtbank die verwachting niet in enige mate redelijk, nu verweerder voorts een nadere onderbouwing van de Somalische persoonsgegevens – zoals een origineel Somalisch paspoort en/of geboorteakte – zal bezien tegen de door hem geschetste frauduleuze achtergrond.

7.2

Deze omstandigheden maken dat de rechtbank, in het licht van het feit dat eiser bij binnenkomst onmiddellijk te kennen heeft gegeven dat niet zijn Kenyaanse, maar de Somalische persoonsgegevens kloppen, van oordeel is dat eiser in bewijsnood verkeert.

Daarom acht de rechtbank het onzorgvuldig dat verweerder – in het kader van de samenwerkingsverplichting – geen nader onderzoek heeft gedaan naar de door eiser gestelde Somalische persoonsgegevens. Dit kan verweerder doen door bijvoorbeeld een taalanalyse uit te voeren en/of herkomstvragen aan eiser te stellen. Verweerder heeft dit, zoals eiser heeft gesteld, in een soortgelijke zaak ( [kenmerk] ) ook al gedaan. Dat die vreemdeling, zoals verweerder in zijn schriftelijke reactie heeft gesteld, niet gelijktijdig met eiser en/of de groep asielzoekers (zie r.o. 5.5) Nederland is ingereisd, maakt niet dat het daarom in de kern geen gelijk geval is.

Ook heeft verweerder, indien hij meent dat – in weerwil van zijn primaire standpunt – daaraan wel voldoende bewijswaarde kan worden gehecht, de mogelijkheid om eisers Somalische paspoort en de geboorteakte op echtheid te onderzoeken. Verweerder heeft dit in zijn schriftelijke reactie ook als mogelijkheid aangeboden.

De slotsom

8. Gelet op het voorgaande kan verweerder niet zonder nadere motivering stellen dat eisers identiteit, nationaliteit en herkomst ongeloofwaardig zijn en eiser verweerder heeft misleid over zijn identiteit en nationaliteit. De beroepsgrond slaagt.

Conclusie

9. Het beroep is gegrond. Het bestreden besluit wordt vernietigd wegens strijd met artikel 3:2 en artikel 3:46 van de Algemene wet bestuursrecht. Omdat met deze uitspraak op het beroep wordt beslist is een voorlopige voorziening niet meer nodig. Het verzoek daartoe wordt daarom afgewezen. Eiser krijgt ten aanzien van het verzoek wel een vergoeding voor de voor hem gemaakte proceskosten omdat het beroep gegrond is.

10. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiser gemaakte proceskosten. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 2.511,- (1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het indienen van het verzoek om een voorlopige voorziening en 1 punt voor het verschijnen ter zitting, met een waarde per punt van € 837,- en een wegingsfactor 1). Als aan eiser een toevoeging is verleend, moet verweerder de proceskostenvergoeding betalen aan de rechtsbijstandverlener.

Beslissing

De rechtbank:

- verklaart het beroep gegrond;

- vernietigt het bestreden besluit;

- draagt verweerder op binnen vier weken na de dag van verzending van deze uitspraak een nieuw besluit te nemen op de aanvraag met inachtneming van deze uitspraak;

- wijst het verzoek om een voorlopige voorziening af;

- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiser tot een bedrag van € 2.511,-.

Deze uitspraak is gedaan door mr. R.H.G. Odink, (voorzieningen)rechter, in aanwezigheid van mr.A.A. Faulborn, griffier.

De uitspraak is uitgesproken in het openbaar en bekendgemaakt op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kan hoger beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State binnen één week na de dag van bekendmaking. Tegen de uitspraak op het verzoek om een voorlopige voorziening staat geen rechtsmiddel open.