Uitspraak
Rechtbank DEN HAAG
Strafrecht
Meervoudige strafkamer
Parketnummer: 09/222936-19
Datum uitspraak: 28 augustus 2020
Tegenspraak
(Promisvonnis)
De rechtbank Den Haag heeft op de grondslag van de tenlastelegging en naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting het navolgende vonnis gewezen in de zaak van de officier van justitie tegen de verdachte:
[verdachte],
geboren op [geboortedatum] 1958 te [geboorteplaats] ,
[adres]
1.Het onderzoek ter terechtzitting
Het onderzoek is gehouden op de terechtzittingen van 26 mei 2020 (regie) en 14 augustus 2020 (inhoudelijke behandeling).
De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officier van justitie
mr. A.M. Ariese en van hetgeen door de verdachte en haar raadsman
mr. G.W.L.A.M. Koppen naar voren is gebracht.
2.De tenlastelegging
Aan de verdachte is ten laste gelegd dat:
1.
zij op of omstreeks 9 april 2018 te Wassenaar, tezamen en in vereniging met een ander, althans alleen, als verkeersdeelnemer, namelijk als bestuurder/bijrijder van een motorrijtuig (auto), daarmede rijdende over de weg, (het parkeerterrein aan) de [straatnaam] zich zodanig heeft gedragen dat een aan haar schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden door zeer, althans aanmerkelijk, onvoorzichtig en/of onoplettend, als volgt te handelen:
zij, verdachte aldaar,
- zonder dat zij bevoegd was rijonderricht te geven en/of zonder dat haar motorrijtuig was voorzien van dubbele bediening en/of (vervolgens)
- aan [medeverdachte] rijonderricht heeft gegeven, althans haar motorrijtuig door die [medeverdachte] heeft laten besturen en/of (vervolgens)
- zij verdachte en/of die [medeverdachte] niet de nodige voorzichtigheid in acht heeft/hebben genomen en/of onvoldoende aandacht heeft/hebben gehad voor het verkeer en/of de verkeerssituatie ter plaatse en/of
(vervolgens)
- het motorrijtuig niet bij voortduring onder controle heeft/hebben gehouden en/of (vervolgens)
- te weinig afstand heeft/hebben gehouden tot de voetganger(s) die op het parkeerterrein liep(en) en/of (vervolgens/daarbij)
- de snelheid niet zodanig heeft geregeld dat zij het motorrijtuig tijdig tot stilstand kon(den) brengen waardoor zij met het door haar bestuurde motorrijtuig tegen een voetganger is gereden, waardoor een
ander (genaamd [slachtoffer] ) zwaar lichamelijk letsel, te weten een open enkelfractuur en/of een gecompliceerde dubbele beenbreuk, of zodanig lichamelijk letsel werd toegebracht, dat daaruit tijdelijke ziekte of verhindering in de uitoefening van de normale bezigheden is ontstaan;
subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
zij op of omstreeks 9 april 2018 te Wassenaar, tezamen en in vereniging, althans alleen, grovelijk, althans aanmerkelijk onvoorzichtig, onachtzaam en/of nalatig
- aan [medeverdachte] rijonderricht heeft gegeven, terwijl zij daartoe niet bevoegd was, althans haar motorrijtuig door die [medeverdachte] heeft laten besturen, terwijl die [medeverdachte] niet over een geldig rijbewijs beschikte en/of (vervolgens)
- zij verdachte en/of die [medeverdachte] niet de nodige voorzichtigheid in acht heeft/hebben genomen en/of onvoldoende aandacht heeft/hebben gehad voor het verkeer en/of de verkeerssituatie ter plaatse en/of
(vervolgens)
- het motorrijtuig niet bij voortduring onder controle heeft/hebben gehouden en/of (vervolgens)
- te weinig afstand heeft/hebben gehouden tot de voetganger(s) die op het parkeerterrein liep(en) en/of (vervolgens/daarbij)
- de snelheid niet zodanig heeft/hebben geregeld dat zij het motorrijtuig tijdig tot stilstand kon(den) brengen waardoor zij met het door haar bestuurde motorrijtuig tegen een voetganger is
gereden,
waardoor het aan haar schuld te wijten is geweest dat [slachtoffer] zwaar lichamelijk letsel, te weten een open enkelfractuur en/of gecompliceerde dubbel beenbreuk, heeft bekomen, althans zodanig lichamelijk letsel dat daaruit tijdelijke ziekte en/of verhindering in de uitoefening van de ambts- of beroepsbezigheden van deze was ontstaan;
meer subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
zij op of omstreeks 9 april 2018 te Wassenaar, tezamen en in vereniging, althans alleen, als bijrijder van een voertuig (auto), daarmee rijdende op de weg, (het parkeerterrein aan de) [straatnaam] , als volgt heeft gehandeld:
zij, verdachte aldaar,
- zonder dat zij bevoegd was rijonderricht te geven en/of zonder dat haar motorrijtuig was voorzien van dubbele bediening en/of (vervolgens)
- aan [medeverdachte] rijonderricht heeft gegeven, althans haar motorrijtuig door die [medeverdachte] heeft laten besturen en/of (vervolgens)
- zij verdachte en/of die [medeverdachte] niet de nodige voorzichtigheid in acht heeft/hebben genomen en/of onvoldoende aandacht heeft/hebben gehad voor het verkeer en/of de verkeerssituatie ter plaatse en/of
(vervolgens)
- het motorrijtuig niet bij voortduring onder controle heeft/hebben gehouden en/of (vervolgens)
- te weinig afstand heeft/hebben gehouden tot de voetganger(s) die op het parkeerterrein liep(en) en/of (vervolgens/daarbij)
- de snelheid niet zodanig heeft geregeld dat zij het motorrijtuig tijdig tot stilstand kon(den) brengen waardoor zij met het door haar bestuurde motorrijtuig tegen een voetganger is gereden, waardoor een
ander (genaamd [slachtoffer] ) letsle heeft bekomen, door welke gedraging(en) van verdachte gevaar op die weg werd veroorzaakt, althans kon worden veroorzaakt, en/of het verkeer op die weg werd gehinderd, althans kon worden gehinderd;
2.
zij op of omstreeks 09 april 2018 te Wassenaar rijonderricht heeft gegeven in het besturen van een motorrijtuig, auto, zonder dat zij in het bezit was van een door het door de Minister van Verkeer en
Waterstaat aangewezen instituut afgegeven geldige certificaat voor het geven van rijonderricht, dat geldig was voor het rijonderricht dat werd gegeven.
3.Bewijsoverwegingen
3.1
Inleiding
Op 9 april 2018 heeft er op het parkeerterrein van golfclub [naam club] aan de [straatnaam] te Wassenaar een verkeersongeval plaatsgevonden, waarbij [slachtoffer] (hierna: [slachtoffer] ) als voetganger is aangereden door een auto van het merk Toyota met het [kenteken] (hierna: de Toyota). [slachtoffer] heeft als gevolg van het ongeval letsel opgelopen. De Toyota werd bestuurd door de [medeverdachte] (tevens medeverdachte, hierna: [medeverdachte] ). Naast [medeverdachte] zat de verdachte (hierna ook: [verdachte] ) op de bijrijdersstoel.
Gelet op hetgeen is tenlastegelegd dient de rechtbank de vraag te beantwoorden of de verdachte, al dan niet samen met [medeverdachte] , schuld heeft aan het ongeval in de zin van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994 (hierna: WVW), dan wel in de zin van artikel 308 van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr), dan wel of door haar gedragingen gevaar op de weg werd veroorzaakt in de zin van artikel 5 WVW. Voorts is aan de orde de vraag of de verdachte onbevoegd rijles heeft gegeven.
3.2
Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat het onder 1 primair en 2 ten laste gelegde wettig en overtuigend bewezen kan worden.
3.3
Het standpunt van de verdediging
De raadsman heeft zich op het standpunt gesteld dat de verdachte dient te worden vrijgesproken van het onder 1 primair en subsidiair ten laste gelegde. Daartoe heeft de raadsman aangevoerd dat de verdachte niet aangemerkt kan worden als verkeersdeelnemer, nu zij niet de bestuurder van de auto was en geen directe betrokkenheid had bij de verkeershandelingen die door [medeverdachte] werden verricht. Voorts heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld dat er geen sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachte en [medeverdachte] . Ook kan volgens de raadsman niet bewezen worden dat er sprake is van schuld in de zin van artikel 6 WVW of artikel 308 Sr.
De raadsman heeft zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank voor wat betreft het onder 1 meer subsidiair en onder 2 ten laste gelegde.
3.4
De beoordeling van de tenlastelegging [1]
De bewijsmiddelen
[slachtoffer] heeft verklaard dat zij op 9 april 2018 omstreeks 13.45 uur met haar golfkarretje vóór zich op het parkeerterrein van golfclub [naam club] aan de [straatnaam] te Wassenaar liep. Zij liep aan de zijkant van de weg. Aan weerszijden van de weg zijn parkeervakken, die allemaal bezet waren. Vlakbij de ingang van de golfclub voelde zij een klap en vloog zij door de lucht. Zij lag vervolgens op de grond. Zij zag dat haar been bloedde. Zij is vervolgens per ambulance naar het ziekenhuis vervoerd. [2] Daar bleek dat zij een open breuk aan haar rechter enkel had. Zij is daaraan geopereerd, waarbij de enkel aan de buitenkant is gefixeerd met een plaat en aan de binnenkant met pennen en een draad. [3]
[medeverdachte] heeft verklaard dat zij op 9 april 2018 op het parkeerterrein van golfclub [naam club] een auto heeft bestuurd terwijl zij geen rijbewijs had. Zij kreeg toen rijles van [verdachte] . Dit hadden zij van tevoren afgesproken. [verdachte] gaf haar instructies en legde uit hoe de auto werkte, omdat zij niet wist hoe zij een auto moest bedienen. Ook heeft [verdachte] ingegrepen en aan het stuur gezeten terwijl [medeverdachte] aan het rijden was. Op een gegeven moment, toen zij aan het rijden was, zag zij een vrouw. Zij raakte in paniek en raakte met de auto de vrouw. [4]
[verdachte] heeft verklaard dat zij op 9 april 2018 op de parkeerplaats aan de [straatnaam] rijles heeft gegeven aan [medeverdachte] . Dit hadden zij van tevoren afgesproken. Op de parkeerplaats heeft zij uitleg aan [medeverdachte] gegeven over de bediening van de auto. [verdachte] heeft eerst meerdere rondjes gereden zodat [medeverdachte] kon kijken hoe zij moest rijden. Op een gegeven moment is [medeverdachte] gaan rijden, terwijl [verdachte] naast haar zat. Tijdens het rijden heeft zij aanwijzingen aan [medeverdachte] gegeven. Ook heeft zij meerdere keren bijgestuurd. Na meerdere rondjes rijden zag [verdachte] dat er een vrouw met een golfkarretje richting de golfbaan liep. Zij zei tegen [medeverdachte] dat zij de koppeling en de rem moest intrappen. [medeverdachte] raakte vervolgens de vrouw, waarna zij ten val kwam. [verdachte] wist dat zij geen rijles mocht geven. [5]
De Toyota had niet de voorzieningen waarmee een lesauto uitgerust dient te zijn, waaronder dubbele bediening van koppeling en rem. [6]
Het oordeel van de rechtbank
Bij de vraag of sprake is van schuld in de zin van artikel 6 WVW komt het aan op het geheel van de gedragingen van de verdachte, de aard en de ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval. Dat brengt mee dat niet in zijn algemeenheid valt aan te geven of één verkeersovertreding voldoende kan zijn voor de bewezenverklaring van schuld in de zin van de even bedoelde bepaling. Daarvoor zijn verschillende factoren van belang, zoals de aard en de concrete ernst van de verkeersovertreding en de omstandigheden waaronder die overtreding is begaan. In deze zaak neemt de rechtbank het volgende in aanmerking.
[medeverdachte] heeft een auto bestuurd, terwijl zij geen rijbewijs had en terwijl zij ook niet in staat was om een auto behoorlijk te besturen en onder controle te houden. [verdachte] was hiervan op de hoogte: zij heeft immers [medeverdachte] kort tevoren nog laten zien hoe de auto moest worden bediend en zij gaf haar instructies tijdens de rit. [verdachte] was niet bevoegd om rijles te geven, maar heeft desondanks rijles aan [medeverdachte] gegeven. Zij heeft [medeverdachte] laten rijden in haar auto, die niet was uitgerust met de standaard voorzieningen van een lesauto. Het ontbreken van een dubbele bediening maakte dat [verdachte] niet adequaat kon ingrijpen ingeval [medeverdachte] de auto niet onder controle kon houden. Een en ander vond plaats op het parkeerterrein van een golfclub rond twee uur in de middag; een tijdstip waarop daar naar verwachting andere personen aanwezig kunnen zijn. Dat was ook het geval en moet voor beiden zichtbaar zijn geweest: de parkeervakken in de nabijheid van het ongeval waren bezet. [medeverdachte] is vervolgens de controle over de auto kwijtgeraakt en is tegen een voetganger gereden, die daardoor zwaar lichamelijk letsel heeft opgelopen.
De rechtbank is van oordeel dat zowel [verdachte] als [medeverdachte] schuld heeft aan het ongeval, in de zin van artikel 6 WVW. Hun beider handelen, zoals hiervoor omschreven, acht de rechtbank in de gegeven omstandigheden en gelet op de aard en ernst daarvan, aanmerkelijk onvoorzichtig en onoplettend. Tussen beiden bestond daarbij een nauwe en bewuste samenwerking. [verdachte] had immers met [medeverdachte] afgesproken om haar rijles te geven, zij heeft [medeverdachte] instructies gegeven en heeft nog bijgestuurd terwijl [medeverdachte] aan het rijden was. De rechtbank is daarom van oordeel dat zij tezamen en vereniging hebben gehandeld. Dat betekent dat [verdachte] ook de door [medeverdachte] verrichte handelingen kunnen worden aangerekend. Daartoe is niet vereist dat [verdachte] zelf ook kan worden aangemerkt als verkeersdeelnemer. [7] De beide verdachten hebben aldus gezamenlijk deelgenomen aan verkeershandelingen die tot het ongeval hebben geleid. Beiden zijn daarvoor verantwoordelijk is, ook al is slechts één van hen de bestuurder van de auto geweest. [8]
De rechtbank acht daarmee het onder 1 primair en 2 ten laste gelegde wettig en overtuigend bewezen.
3.5
De bewezenverklaring
De rechtbank verklaart ten laste van de verdachte bewezen dat:
1.
zij op 9 april 2018 te Wassenaar, tezamen en in vereniging met een ander, als verkeersdeelnemer, rijdende over de weg, het parkeerterrein aan de [straatnaam]
,zich zodanig heeft gedragen dat een aan haar schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden door aanmerkelijk onvoorzichtig en onoplettend als volgt te handelen:
,zich zodanig heeft gedragen dat een aan haar schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden door aanmerkelijk onvoorzichtig en onoplettend als volgt te handelen:
zij, verdachte aldaar, zonder dat zij bevoegd was rijonderricht te geven en zonder dat haar motorrijtuig was voorzien van dubbele bediening aan [medeverdachte] rijonderricht heeft gegeven en vervolgens
- die [medeverdachte] niet de nodige voorzichtigheid in acht heeft genomen en onvoldoende aandacht heeft gehad voor het verkeer en de verkeerssituatie ter plaatse en vervolgens
- het motorrijtuig niet bij voortduring onder controle heeft gehouden en vervolgens
- te weinig afstand heeft gehouden tot de voetganger die op het parkeerterrein liep en daarbij
- de snelheid niet zodanig heeft geregeld dat zij het motorrijtuig tijdig tot stilstand kon brengen waardoor zij met het door haar bestuurde motorrijtuig tegen een voetganger is gereden, waardoor een ander, genaamd [slachtoffer] , zwaar lichamelijk letsel, te weten een open enkelfractuur, werd toegebracht;
2.
zij op 9 april 2018 te Wassenaar rijonderricht heeft gegeven in het besturen van een motorrijtuig, auto, zonder dat zij in het bezit was van een door het door de Minister van Verkeer en Waterstaat aangewezen instituut afgegeven geldige certificaat voor het geven van rijonderricht, dat geldig was voor het rijonderricht dat werd gegeven.
4.De strafbaarheid van het bewezen verklaarde
Het bewezen verklaarde is volgens de wet strafbaar, omdat er geen feiten of omstandigheden aannemelijk zijn geworden die de strafbaarheid van de feiten uitsluiten.
5.De strafbaarheid van de verdachte
De verdachte is eveneens strafbaar, omdat er geen feiten of omstandigheden aannemelijk zijn geworden die haar strafbaarheid uitsluiten.
6.De strafoplegging
6.1
De vordering van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gevorderd dat de verdachte ten aanzien van feit 1 primair wordt veroordeeld tot een taakstraf voor de duur van 90 uren, subsidiair 45 dagen hechtenis, en voorts tot een ontzegging van de bevoegdheid tot het besturen van motorrijtuigen voor de duur van 6 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren. Ten aanzien van feit 2 heeft de officier van justitie gevorderd dat de verdachte zal worden veroordeeld tot een geldboete van € 400,-, subsidiair 8 dagen hechtenis, voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren.
6.2
Het standpunt van de verdediging
De raadsman heeft verzocht aan de verdachte – gelet op haar persoonlijke omstandigheden en het lange tijdsverloop in deze zaak – een geheel voorwaardelijke straf op te leggen. Voorts heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld dat aan de verdachte niet een ontzegging van de bevoegdheid opgelegd kan worden, nu zij niet de bestuurder van de auto was.
6.3
Het oordeel van de rechtbank
Na te melden straf is in overeenstemming met de ernst van het onder 1 bewezen verklaarde feit en de omstandigheden waaronder dit is begaan en is gegrond op de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan tijdens het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank neemt hierbij in het bijzonder het volgende in aanmerking.
De verdachte heeft, samen met haar mededader, een aan haar schuld te wijten verkeersongeval veroorzaakt waarbij een ander zwaar lichamelijk letsel heeft opgelopen. Zonder daartoe bevoegd te zijn en zonder over een daartoe uitgeruste lesauto te beschikken, heeft zij rijles gegeven aan haar mededader, die geen rijbewijs had en ook geen auto kon besturen. De verdachte heeft aldus doelbewust onaanvaardbare risico’s genomen, waarbij de rechtbank met name meeweegt dat dit alles plaatsvond op klaarlichte dag op het openbaar toegankelijke parkeerterrein van een golfclub, waar de aanwezigheid van andere personen was te voorzien. Als gevolg van het handelen van de verdachte heeft het slachtoffer, destijds 72 jaar oud, een dubbele enkelbreuk opgelopen, waaraan zij is geopereerd en waarvan zij ruim twee jaar na dato nog altijd klachten ondervindt.
De rechtbank heeft acht geslagen op het Uittreksel Justitiële Documentatie op naam van de verdachte van 14 juli 2020. Daaruit blijkt dat de verdachte niet eerder in aanraking met politie en justitie is geweest.
De rechtbank heeft voorts acht geslagen op het rapport van de stichting Reclassering Nederland van 4 augustus 2020, betreffende de verdachte. De rapporteur schat het recidiverisico als laag in. Voorts zijn er op de verschillende leefgebieden geen problemen. Een reclasseringstoezicht is daarom niet geïndiceerd. De rapporteur adviseert aan de verdachte een taakstraf op te leggen.
Voor enig vergelijk heeft de rechtbank gekeken naar de landelijke oriëntatiepunten voor straftoemeting van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (LOVS). Als uitgangspunt voor het door aanmerkelijke onvoorzichtigheid veroorzaken van een verkeersongeval met zwaar lichamelijk letsel tot gevolg wordt een taakstraf van 120 uur en een ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van 6 maanden gehanteerd. De rechtbank ziet geen aanleiding om hiervan af te wijken voor wat betreft de op te leggen taakstraf. Naar het oordeel van de rechtbank komen de ernst van het bewezen verklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, zoals hiervoor omschreven, onvoldoende tot uitdrukking in de door de officier van justitie gevorderde straf. Daarom zal de rechtbank een zwaardere straf zal opleggen dan door de officier van justitie is gevorderd. De rechtbank zal evenwel geen ontzegging van de rijbevoegdheid opleggen. Dat is in dit geval niet mogelijk, omdat de verdachte niet de bestuurder was van de auto en artikel 179 WVW het opleggen van een rijontzegging alleen toestaat bij veroordeling van een bestuurder.
Onder 2 is bewezen verklaard dat de verdachte onbevoegd rijonderricht heeft gegeven. Dit is een overtreding, waarvoor op grond van artikel 62 Sr een afzonderlijke straf moet worden opgelegd. Het onbevoegd geven van rijonderricht maakt echter al een zodanig onderdeel uit van het verwijt dat de verdachte bij het onder 1 bewezen verklaarde wordt gemaakt, dat de rechtbank het niet noodzakelijk acht om de verdachte voor het onder 2 bewezen verklaarde nog een afzonderlijke straf op te leggen. De rechtbank zal de verdachte daarom met betrekking tot dit feit schuldig verklaren zonder oplegging van straf.
7.De toepasselijke wetsartikelen
De op te leggen straf is gegrond op de artikelen:
- 22 c, 22d en 47 van het Wetboek van Strafrecht;
- 6 en 175 van de Wegenverkeerswet 1994.
Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij ten tijde van het bewezen verklaarde rechtens golden dan wel ten tijde van deze uitspraak rechtens gelden.
8.De beslissing
De rechtbank:
verklaart wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte de onder 1 primair en 2 ten laste gelegde feiten heeft begaan, zoals hierboven onder 3.5 bewezen is verklaard, en dat het bewezen verklaarde uitmaakt:
ten aanzien van feit 1 primair
medeplegen van overtreding van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994, terwijl het een ongeval betreft waardoor een ander lichamelijk letsel wordt toegebracht;
ten aanzien van feit 2
overtreding van artikel 7 van de Wet rijonderricht motorrijtuigen 1993;
verklaart het bewezen verklaarde en de verdachte daarvoor strafbaar;
verklaart niet bewezen hetgeen aan de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij;
veroordeelt de verdachte
ten aanzien van feit 1 primairtot:
ten aanzien van feit 1 primairtot:
een taakstraf voor de tijd van
120 (HONDERDTWINTIG) UREN;
120 (HONDERDTWINTIG) UREN;
beveelt, voor het geval dat de veroordeelde de taakstraf niet naar behoren verricht, dat vervangende hechtenis zal worden toegepast voor de tijd van
60 (ZESTIG) DAGEN;
60 (ZESTIG) DAGEN;
bepaalt dat aan de verdachte
ten aanzien van feit 2geen straf of maatregel wordt opgelegd.
ten aanzien van feit 2geen straf of maatregel wordt opgelegd.
Dit vonnis is gewezen door
mr. B.W. Mulder, voorzitter,
mr. J.W. du Pon, rechter,
mr. P.G. Salvadori, rechter,
in tegenwoordigheid van W.H. Ng, griffier,
en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank van 28 augustus 2020.