ECLI:NL:RBDHA:2019:2729

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK DEN HAAG

Team handel

zaaknummer / rolnummer: C/09/553876 / HA ZA 18-617

Vonnis van 20 maart 2019

in de zaak van

FUTURE CROPS COÖPERATIEF U.A., te Poeldijk (gemeente Westland),

eiseres,

advocaat mr. B.A.J. van Lammeren te Alphen aan den Rijn,

tegen

CERTHON BUILD B.V., te Poeldijk (gemeente Westland),

gedaagde,

advocaat mr. R.M. van Rompaey te Utrecht.

Partijen zullen hierna Future Crops en Certhon genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding van Future Crops van 18 mei 2018, met producties 1 tot en met 18;
de brief van mr. Van Lammeren van 11 juni 2018, met de ter depot aangeboden productie 9;
de conclusie van antwoord van Certhon van 20 juli 2018, met één productie;
het tussenvonnis 8 augustus 2018 waarbij een comparitie na antwoord is bevolen;
de brieven van mr. Van Lammeren van 30 oktober 2018 en 12 november 2018, met overlegging van nadere producties 19 en 20, respectievelijk 20 en 21; en
het proces-verbaal van de comparitie van 14 november 2018.

1.2.

Het proces-verbaal is, met instemming van partijen, buiten hun aanwezigheid opgemaakt. Bij brief van 7 december 2018 heeft Future Crops gereageerd op het proces-verbaal. Bij brief van 11 december 2018 heeft Certhon gereageerd op het proces-verbaal en tevens een aantal opmerkingen geplaatst bij voormelde brief van Future Crops. Op laatstgenoemde opmerkingen heeft Future Crops bij brief van 21 december 2018 gereageerd. De rechtbank zal de brieven van partijen lezen alleen voor zover zij zien op de feitelijke weergave van hetgeen tijdens de comparitie naar voren is gebracht.

1.3.

Ten slotte is een datum voor vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

Future Crops drijft een onderneming in de verticale teelt van kruiden.

2.2.

Certhon drijft een onderneming die zich bezig houdt met de bouw van tuinbouwkassen en de verwarmings- en luchtbehandelingstechniek daarvan.

2.3.

In februari 2016 is Future Crops gestart met de uitvoering van haar plan om door middel van verticale teelttechniek in een overdekte hal op grootschalige wijze kruiden te telen. Zij heeft onderzoek gedaan naar een manier van telen waarbij gebruik wordt gemaakt van verticale teelt in combinatie met diverse irrigatietechnieken. Verticale teelt houdt in dat op verschillende verdiepingen binnen één ruimte wordt geteeld, waardoor het bedrijfsoppervlak optimaal wordt benut. Ter uitvoering van haar plan om in een hal in Poeldijk (hierna: de hal) (een proefopstelling in te richten om) verticaal te (kunnen) telen, heeft zij de diensten ingeschakeld van diverse opdrachtnemers.

2.4.

Vervolgens heeft zij de bouw opgedeeld in drie fases: ‘fase 0’, ‘fase 1’ en ‘fase 2’. Deze fases waren op verschillende plekken in de hal geplaatst. De bouw van de diverse onderdelen in fase 1 is aan verschillende opdrachtnemers uitbesteed.

2.5.

Fase 0 heeft betrekking op de klimaatkamers van de teeltinstallatie. Fase 1 betreft de teeltinstallatie, met daarin onder meer de irrigatieverbindingen naar (gestapelde) kweekbakken en een verticaal luchtgordijn.

2.6.

Als één van de beoogd opdrachtnemers, is Future Crops medio 2016 in onderhandeling getreden met Certhon. Certhon heeft in juli 2016 een geheimhoudingsverklaring (hierna: de geheimhoudingsverklaring) ondertekend, waarin Certhon is aangeduid als ‘
The Recipient’, met daarin onder meer bepaald:

“5. The Recipient shall maintain all the Confidential Information and the importance of maintaining the confidentiality of the Confidential Information.

(…)

7. The Recipient undertakes to use the Confidential Information solely for the Purpose and not to use any Confidential Information for any other purpose. Further, the Recipient shall not reverse engineer, de-compile of disassemble Confidential Information.

(…)“

2.7.

Future Crops heeft in november 2016 aan Certhon als één van de opdrachtnemers die een bepaald deel van de teeltinstallatie zou bouwen, in november 2016 opdracht verstrekt voor de bouw van de klimaatkamers in fase 0 (hierna: de opdracht). In aanvulling op de geheimhoudingsverklaring is in de overeenkomst van de opdracht het volgende bepaald omtrent de geheimhoudingsplicht van Certhon:

“
Certhon and Future Crops shall commit to and be bound by the terms of the agreed NDA previously executed by the parties and such NDA shall govern the sharing and use of confidential information delivered by Certhon and Future Crops;

(…)

Certhon shall not provide any third party with information about the Westlands Project without Future Crops prior written approval and, if written approval is received from Future Crops, shall only provide the information specifically identified by Future Crops as being permitted to be disclosed to such specific third party.”

2.8.

In januari 2017 is Certhon gestart met de uitvoering van de opdracht. Medio januari 2017 heeft een medewerker van Certhon beeldopnamen gemaakt van Fase 1 (hierna: het eerste incident). Naar aanleiding hiervan heeft Future Crops op 23 januari 2017 het volgende e-mailbericht gestuurd naar Certhon:

“After our meeting last week, we all went down to the facility to have a look around in good faith and friendly intentions to see the progress of the project. After which I got information from our surveillance system that allegedly photos were taken of the area including the benches and the soil.

I do not want to make an issue on that but as you know and as stated in the contract the facility and the activities preformed in it are confidential and the customer has zero tolerance to information breeches as such.

Please address all workers and Certhon employees on site accordingly that taking pictures is strictly forbidden in the facility and any breech in the contract are due to information security will be dealt as such.

There is a surveillance system that works 24/7 on the site.

I appreciate your understanding of my honest request and help to eliminate actions of this matter in the future.

(…)”

Op dit bericht heeft Certhon per e-mailbericht van 24 januari 2017 als volgt gereageerd:

“Thank you for sharing your policy on site with me now.

I advise you to address and discuss your policy with the projectleader […] where it regards the Certhon employees that are working on the job.

(…)”

2.9.

Op 4 juli 2017 hebben personeelsleden van Certhon opnieuw beeldopnamen gemaakt. Uit door Future Crops gemaakte en overgelegde videobeelden van de in de hal geplaatste beveiligingscamera’s (hierna: de beveiligingsbeelden) blijkt dat twee personeelsleden van Certhon staande op een dak van de klimaatcellen van fase 0, zowel foto’s maken het dak waarop zij staan, als van de stellages die toebehoren aan fase 1. Voorts blijkt dat twee andere personeelsleden van Certhon, op de begane grond in de hal, beeldopnamen maken, staande op korte afstand van de stellage toebehorend aan fase 1 (hierna: het tweede incident).

2.10.

Naar aanleiding van het tweede incident hebben Future Crops en Certhon op 19 juli 2017 een bespreking gehad. Future Crops heeft Certhon verweten dat zij het verbod om beeldopnamen van fase 1 te maken had overtreden. Certhon heeft dit betwist.

2.11.

Bij brief van 20 juli 2017 heeft de advocaat van Future Crops Certhon aansprakelijk gesteld. Als bijlage van de brief heeft de advocaat een door Certhon te ondertekenen verklaring opgestuurd, die er toe strekte dat Certhon zich zou onthouden van het delen van de door haar waargenomen ‘
knowhow’.

2.12.

Bij brief van 25 juli 2017 heeft Certhon gereageerd op voormelde brief van Future Crops en onder meer verklaard dat zij niet bereid is tot ondertekening van de verklaring.

2.13.

Partijen hebben in de periode van juli 2017 tot en met maart 2018 gecorrespondeerd en onderhandeld over het ondertekenen van een nadere geheimhoudingsverklaring. Uiteindelijk zijn partijen het niet eens geworden over de formulering van deze verklaring. Wel heeft Certhon in dit kader een (niet-ondertekende) verklaring verstrekt aan Future Crops over hetgeen haar personeelsleden hebben waargenomen tijdens het tweede incident:

“At the time that our employees were present on site and the security footage was shot, Phase 1 was still a bare structure, whereby the walkway, the sandwich panels, the LED-modules and LED-cables and the Air Handling Units (AHU) were visible.

(…)

The other two Certhon employees were shown on the security footage on the ground floor of Phase 1. The exact date of the footage wasn’t visible on the still images provide by Future Crops. Both employees declared that during their presence the LED-modules weren’t installed yet, at least, weren’t visible from their position. The reason for taking the pictures was because they recognized the rails in the shelves/rack for guiding the benches. Future Crops’ contractor for installing these racks use a similar way as is usual with the (originally) warehouse storage shelves. Besides that, they also saw the water feed to the tables, and took a picture of this as well. Furthermore, it was visible from their position that the AHU’s were positioned on top of the roof structure of Phase 1, this is however, completely in line with the prescribed way for mounting these units according the instructions of the manufacturer.

(…)

The knowledge obtained through the pictures, which wasn’t part of the expert knowledge of the specific employee or within the organization of Certhon, and from which Certhon will renounce using it for the term stipulated in point 5 of the cease desist order, can be summarized as follows:

1.
The system for feeding the water on the benches, specifically its position in relation to the upright border.

The knowledge obtained through the pictures, which was already part of the expert knowledge of the specific employee or within the organization of Certhon, can be summarized as follows:

The method of mounting the Philips LED-modules and prefab-cables.

The way the benches are guided by the rails in the specific shelves and rack in the installations of Phase 0 and Phase 1.

The position of the AHU’s on the roof of Phase 1.

(…)”

3.De vordering

3.1.

Future Crops vordert dat de rechtbank, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

voor recht verklaart dat Certhon onrechtmatig jegens Future Crops heeft gehandeld door i) de foto’s te maken en ii) overige informatie te vergaren door fase 1 (van dichtbij) te bekijken, zich daarbij onbevoegd toegang verschaffend tot de hal;

Certhon gebiedt om alle foto’s en alle overige informatie – en iedere kopie daarvan – blijvend te vernietigen;

Certhon gebiedt – ten behoeve van zichzelf en/of een derde – het gebruik van de foto’s, en enige informatie en/of knowhow verkregen door de foto’s, te staken en gestaakt houdt;

Certhon gebiedt – ten behoeve van zichzelf en/of een derde – het gebruik van de overige informatie te staken en gestaakt houdt;

Certhon – en enig aan haar gelieerde onderneming of natuurlijk persoon – verbiedt om voor een periode van vijf (5) jaar na het in deze procedure te wijzen vonnis (de rechtbank begrijpt)
ergensin de wereld een installatie te ontwikkelen, te produceren of te vermarkten die:

i. de irrigatieverbindingen en/of de verticale textiel luchtgordijnen, gelijkend op die, of zoals die zijn gebruikt, in fase 1, en/of;

ii. is gebaseerd op verticale teelt gecombineerd met teelt op basis van aarde;

Certhon veroordeelt tot betaling van een dwangsom van € 500.000,- voor iedere overtreding van de veroordelingen onder b t/m e, te vermeerderen met € 50.000,- voor iedere dag of deel daarvan dat de overtreding van het gebod en/of verbod voortduurt, onverminderd het recht van Future Crops om schadevergoeding dan wel nakoming te vorderen in dat geval;

Certhon veroordeelt tot betaling van de buitengerechtelijke kosten van € 925,00 met bepaling dat Certhon dit bedrag binnen veertien dagen na dagtekening van het te wijzen vonnis aan Future Crops dient te hebben voldaan, bij gebreke waarvan Certhon vanaf de vijftiende (15e) dag de wettelijke rente verschuldigd wordt;

Certhon veroordeelt tot betaling van de proceskosten van deze procedure, met bepaling dat Certhon het bedrag van de proceskostenveroordeling binnen veertien dagen na dagtekening van het te wijzen vonnis aan Future Crops dient te hebben voldaan, bij gebreke waarvan Certhon vanaf de vijftiende (15e) dag de wettelijke rente over de proceskostenveroordeling alsmede nakosten – welke € 131,00, dan wel, indien betekening van het vonnis plaatsvindt, € 199,00 bedragen – verschuldigd wordt.

3.2.

Future Crops kwalificeert de gedragingen van Certhon als ongeoorloofde mededinging en daarmee als een onrechtmatig daad, waarbij zij verwijst naar het op basis van de EU-richtlijn 2016/943 (hierna: de richtlijn) geformuleerde wetsvoorstel Wet bescherming bedrijfsgeheimen, die op het moment van dagvaarden nog niet was ingetreden.

3.3.

Certhon voert gemotiveerd verweer. Op de stellingen van partijen wordt, voor zover van belang, hierna ingegaan.

4.De beoordeling

Niet-ontvankelijkheid

4.1.

Het meest verstrekkende verweer van Certhon is de stelling dat Future Crops niet-ontvankelijk is in haar vorderingen. De rechtbank zal dit verweer allereerst behandelen. Certhon heeft in dit verband het volgende aangevoerd. Het belang van Future Crops bij de vordering is dat voorkomen wordt dat de – beweerdelijk – onrechtmatig verkregen informatie wordt gebruikt of wordt gedeeld door Certhon. Dit belang wordt volgens Certhon echter reeds ondervangen doordat partijen de geheimhoudingsverklaring hebben getekend, waarin in artikelen 5 en 7 is bepaald dat de ‘
Confidential Information’vertrouwelijk moet worden behandeld en niet wordt gebruikt voor een ander doel dan het uitvoeren van de opdracht. Voor zover de verkregen informatie niet valt onder het bereik van de geheimhoudingsverklaring, valt niet in te zien hoe de verwerving van deze informatie –

welke verwerving wordt betwist – onrechtmatig zou kunnen zijn. Future Crops heeft daarom geen belang bij deze procedure. Ook heeft Future Crops geen belang bij haar vorderingen onder a tot en met e vanwege de afwezigheid van gestelde schade en heeft zij niet voldaan aan haar stelplicht om voldoende concrete stellingen aan te voeren om haar bedrijfsgeheim aannemelijk te maken.

4.2.

Dit verweer slaagt niet. De rechtbank is van oordeel dat Future Crops belang (in de zin van artikel 3:300 BW) heeft bij de procedure omdat zij zoveel mogelijk de gestelde onrechtmatige daad ongedaan wil maken, dan wel de gevolgen daarvan wil beperken. Ook is de afwezigheid van schade op dit moment geen belemmering tot het toewijzen van een vordering op grond van onrechtmatige daad, nu er een verklaring voor recht en daaraan gekoppelde ver- en geboden worden gevorderd. Voor toewijzing van dergelijke vorderingen is de dreiging van schade voldoende. Ook heeft Future Crops voldoende belang bij een enkele toewijzing van de gevorderde verklaring voor recht, indien het aannemelijk is dat schade als gevolg van de onrechtmatige daad mogelijkheid is (vgl. HR 27 maart 2015, ECLI:NL:HR:2015:760). Nu Future Crops hiertoe – hierna nader te bespreken – stellingen heeft aangevoerd, is mogelijke schade naar het oordeel van de rechtbank aannemelijk. Dat Future Crops eventueel ook een beroep kan doen op de schending van de geheimhoudingsverklaring, hetgeen door Future Crops ter zitting is betwist, maakt niet dat haar geen belang toekomt bij het instellen van een vordering die gegrond is op een onrechtmatige daad.

Beoordelingskader

4.3.

De gedragingen van Certhon worden door Future Crops gekwalificeerd als ongeoorloofde – en onrechtmatige – mededinging. Ter invulling van de vereisten van onrechtmatige daad heeft Future Crops verwezen naar de richtlijn en het daarop gebaseerde – en inmiddels bij wet van 17 oktober 2018 in werking getreden –wetsvoorstel Wet bescherming bedrijfsgeheimen en vervolgens de gedragingen van Certhon hieraan getoetst. De rechtbank stelt voorop dat de handelingen van Certhon, waarvan Future Crops in deze procedure de onrechtmatigheid inroept, dateren van vóór de inwerkingtreding van de Wet bescherming bedrijfsgeheimen en vóór de omzettingstermijn van de richtlijn. De richtlijn noch de Wet bescherming bedrijfsgeheimen heeft terugwerkende kracht, zodat de vordering van Future Crops niet rechtstreeks getoetst kan worden aan richtlijn of wet.

4.4.

Dit betekent dat de rechtbank de vordering zal toetsen aan de hand van het beoordelingskader van het commune aansprakelijkheidsrecht. Nu de richtlijn en de Wet bescherming bedrijfsgeheimen een codificatie zijn van het leerstuk omtrent onrechtmatige verwerving van bedrijfsgeheimen, hetgeen ook door partijen is onderkend, zal de rechtbank de normen die tot uitdrukking gebracht zijn in de richtlijn en de Wet bescherming bedrijfsgeheimen in haar beoordeling betrekken.

Bedrijfsgeheim

4.5.

Ter beantwoording van de vraag of Certhon onrechtmatig heeft gehandeld jegens Future Crops zal de rechtbank allereerst beoordelen of Future Crops houder is van een bedrijfsgeheim (vgl. artikel 2 sub 1 richtlijn). Een bedrijfsgeheim is informatie in die zin dat zij, in de juiste samenstelling en ordening van de bestanddelen, niet algemeen bekend is bij of gemakkelijk toegankelijk is voor degenen die zich gewoonlijk bezig houden met dergelijke informatie. De informatie moet ook handelswaarde bezitten omdat zij geheim is. Verder moet dit geheim ook zijn onderworpen aan redelijke maatregelen tot geheimhouding van de informatie. Dergelijke informatie wordt ook wel aangeduid als ‘
knowhow’.

4.6.

De rechtbank zal zich bij deze beoordeling van de vordering beperken tot de technieken die onderdeel zijn van fase 1, nu de vorderingen van Future Crops zien op kennisneming van informatie uit deze fase. Fase 1 wordt door Future Crops gedefinieerd als:

“(…) de installatie die onderdeel vormt van Fase 1, bestaande uit een meerlaags, volledig geautomatiseerde en volledig klimaatgestuurde installatie voor het verticaal telen van kruiden op aarde, gerealiseerd door FC in de Hal (…).”

4.7.

Future Crops stelt dat de verschillende specifieke onderdelen van de installatie in fase 1 niet worden beschermd door intellectuele eigendomsrechten, maar dat juist de combinatie van verschillende bestaande technieken uniek is. In de ontwikkeling van deze combinatie van technieken stelt Future Crops vele honderdduizenden euro’s te hebben geïnvesteerd. De
knowhowin fase 1 betreft het systeem van de gestapelde teeltbakken en de wijze van functioneren daarvan. Future Crops heeft ter zitting nader toegelicht dat verticale teelt op zichzelf geen uniek concept is, maar dat de wijze waarop Future Crops dat doet wel uniek is, omdat zij gebruik maakt van klimaatcellen van 15 meter hoog met temperatuurschakelingen. Future Crops heeft ook gesteld dat zij speciaal voor de specificaties van de hal kweekbakken heeft laten ontwerpen en produceren. Deze kweekbakken worden op twee millimeter nauwkeurig gekoppeld aan de stellage, waarbij deze kweekbakken ook worden gekoppeld aan het irrigatiesysteem. Ook de techniek voor het luchtgordijn is uniek, aldus Future Crops.

4.8.

Certhon betwist dat de teeltinstallatie in fase 1 uniek is en voert aan dat Future Crops niet aan haar stelplicht heeft voldaan door niet concreet te onderbouwen waarom er sprake zou zijn van een bedrijfsgeheim. Certhon stelt hiernaast slechts kennis te hebben genomen van haar bekende
knowhow. Het concept verticale teelt is volgens Certhon niet uniek en wordt al lang en breed toegepast door verschillende partijen. Certhon heeft ter zitting nog wel opgemerkt dat de gebruikte technieken reeds bestaande toepassingen zijn, maar dat de combinatie de installatie bijzonder maakt, en dat dat in het bijzonder geldt voor de klimaatregeling.

4.9.

De rechtbank stelt ten aanzien van de stelplicht van Future Crops voorop dat Future Crops in beginsel voldoende concrete stellingen moet aanvoeren om te onderbouwen dat sprake is van een bedrijfsgeheim. Het beginsel dat zij haar standpunt concreet moet onderbouwen komt echter in botsing met haar belang om dit bedrijfsgeheimen vertrouwelijk te houden. Als Future Crops haar bedrijfsgeheim te specifiek zou beschrijven, zou zij immers op die wijze haar geheim onthullen aan Certhon. Hierdoor zou het recht van Future Crops op een effectieve bescherming van haar bedrijfsgeheimen in het geding komen. Future Crops zal daarom zodanig concreet moeten stellen dat de door haar ontwikkelde
knowhowin fase 1 uniek is, zodat Certhon zich daarover weliswaar kan uitlaten, maar niet zodanig dat Future Crops daarmee inzicht geeft in de werking van de combinaties van technieken. In zoverre wordt de stelplicht van Future Crops genuanceerd.

4.10.

Future Crops heeft aangevoerd dat het concept van verticale kruidenteelt op zichzelf niet uniek is, maar dat dat wel geldt voor haar concrete teeltinstallatie. Ten aanzien van de techniek omtrent het luchtgordijn en het irrigatiesysteem, en de toepassing daarvan in de kweekbakken, heeft Future Crops aannemelijk gemaakt dat de samenstelling van de toegepaste technieken uniek is. Ten aanzien van het irrigatiesysteem heeft zij namelijk toegelicht dat de kweekbakken en de daarin aangelegde irrigatiesystematiek speciaal voor de afmetingen van de stellages in fase 1 zijn ontworpen en dat de verbinding van de kweekbakken en de irrigatieverbindingen uniek zijn. De enkele stelling van Certhon dat de samenstelling van de teeltinstallatie niet uniek is in dit licht een onvoldoende gemotiveerde betwisting. Daarbij neemt de rechtbank mede in aanmerking dat Certhon zich presenteert als een grote en deskundige leverancier op het gebied van teelttechnieken en klimaatbeheersing. Certhon wordt daarom in staat geacht om onderbouwd te betwisten dat deze combinatie van technieken uniek is, bijvoorbeeld door te verwijzen naar voorbeelden van concurrerende ondernemingen die gebruik maken van hierop lijkende (combinaties van) technieken. De stelling van Future Crops dat het luchtgordijn uniek is, heeft Certhon niet betwist, waardoor de rechtbank ook ten aanzien van dit onderdeel als vaststaand tussen partijen aanneemt dat deze
knowhowuniek is.

Maatregelen ter bescherming van de knowhow

4.11.

Future Crops betoogt dat zij redelijke maatregelen heeft getroffen om het bedrijfsgeheim geheim te houden. In dit verband heeft zij het volgende aangevoerd.

Future Crops heeft ten eerste voorafgaand aan de verlening van de opdracht aan Certhon te kennen gegeven dat er in de hal vertrouwelijke
knowhowzou zijn die zij geheim wenst te houden en dat zij daarom behoefte heeft aan een ethisch opererende partner. Certhon heeft hierop aan Future Crops medegedeeld een betrouwbare en ethisch opererende contractpartner te zullen zijn. Zowel voorafgaand aan en tijdens de uitvoering van de opdracht heeft zij aan Certhon, die een opdracht heeft gekregen in het kader van fase 0, fase 1 als verboden gebied bestempeld. Tevens heeft Certhon de geheimhoudingsverklaring ondertekend. Hiernaast heeft Future Crops de uitvoering van de bouw van de verschillende fases zo georganiseerd dat fase 0 en fase 1 los van elkaar staan en zichtbaar van elkaar zijn gescheiden. Ook was de bouw van die fases verdeeld in verschillende perioden en uitbesteed aan verschillende opdrachtnemers, waarbij fase 1 zelf ook weer was uitbesteed aan verschillende opdrachtnemers. Het was het idee van Future Crops om pas met fase 1 te beginnen nadat fase 0 was afgerond en opgeleverd. Omdat de bouw van fase 0 langer duurde dan aanvankelijk beoogd, was Certhon nog aanwezig in de loods toen met de bouw van fase 1 gestart was.

4.12.

Verder heeft Future Crops aangevoerd dat zij tijdens de uitvoering van de opdracht maatregelen genomen heeft om haar bedrijfsgeheimen te beveiligen. Zo was er zichtbare camerabewaking in en buiten de hal, en heeft Future Crops naar aanleiding van het eerste incident Certhon gewaarschuwd dat het verboden is om foto’s te maken in de hal. Hierop heeft zij extra beveiligingscamera’s opgehangen en zijn de gedragsregels bij de ingangen van de hal opgehangen, alsmede bij de afscheiding tussen fase 0 en fase 1. Ten slotte heeft Future Crops aangevoerd dat na het eerste incident alle deuren van het gebouw zijn beveiligd en toegang alleen mogelijk was na het scannen van een elektronische tag.

4.13.

Certhon betwist dat Future Crops redelijke maatregelen heeft getroffen om de bedrijfsgeheimen te bewaren. Zij heeft ter onderbouwing van dit standpunt het volgende naar voren gebracht. Het gedeelte van de hal waarin fase 1 gerealiseerd werd was vrij toegankelijk. Certhon is bovendien door Future Crops rondgeleid in de hal, waarmee Future Crops de
knowhowpubliek gemaakt heeft. Voorts is zichtbaar op de beveiligingsbeelden van het tweede incident dat de personeelsleden van Certhon niet werden aangesproken toen zij nabij fase 1 rondwandelden. Bovendien was er geen fysieke afscheiding tussen de verschillende fases, waardoor het eenvoudig was om fase 1 te benaderen. Ook was er geen sprake van een verbod om foto’s te maken, en waren er ook geen gedragsregels opgehangen, zoals ook blijkt uit de beveiligingsbeelden. Voorts nam Future Crops het niet zo nauw met de bescherming van haar geheim, blijkens de bewoordingen van Future Crops in het e-mailbericht van 23 januari 2017 aan Certhon (
‘I do not want to make an issue on that’). Hoewel er in dit e-mailbericht werd verzocht om geen foto’s te nemen van fase 1, is dit niet van belang, nu Future Crops er niet op heeft toegezien dat deze instructie ook werd nageleefd. Hiernaast heeft Future Crops dit e-mailbericht niet gestuurd aan de projectleider, ondanks dat Certhon haar daar op attendeerde. Ten slotte heeft Future Crops pas ná het eerste incident maatregelen genomen om het maken van beeldopnames in fase 1 te verbieden.

4.14.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft Future Crops onvoldoende gesteld waaruit volgt dat voorafgaand aan de incidenten de gedragsregels voldoende zichtbaar waren in de hal. Future Crops heeft geen beeldmateriaal, platte grond of verklaringen in het geding gebracht waaruit blijkt waar de gedragsregels waren opgehangen en hoe zichtbaar deze waren voor degenen die werkzaam waren in de hal. Dit had gezien de stellingen van Certhon wel op haar weg gelegen. Verder volgt uit de beveiligingsbeelden dat fase 1 niet voorzien is van een fysieke afscheiding. Fase 1 kan niet aan het zicht worden onttrokken zodra men op het dak van het testcentrum in fase 0 staat en tussen de fases 0 en 1 is een open ruimte die makkelijk te betreden is.

4.15.

Niettemin heeft Future Crops, naar het oordeel van de rechtbank, voldoende maatregelen getroffen die redelijkerwijze mochten worden verwacht om het bedrijfsgeheim geheim te houden. Daartoe zijn de volgende omstandigheden redengevend. Future Crops heeft Certhon voorafgaand aan de verlening van de opdracht meegedeeld dat zij de
knowhowgeheim wilde houden en heeft zij Certhon een geheimhoudingsverklaring laten ondertekenen. Voorts heeft Future Crops de ontwikkeling van de teeltinstallatie in de hal zodanig georganiseerd dat verschillende opdrachtgevers elk slechts een deel van de technieken zou installeren om te voorkomen dat één opdrachtnemer de hele samenstelling zou waarnemen en heeft zij de aanleg van de fases ook in tijd gefaseerd. De achtergrond van de fasering was voldoende bekend bij Certhon. Daarnaast heeft Future Crops Certhon verboden om foto’s te maken in de hal en heeft Certhon onvoldoende gemotiveerd betwist dat het deel van de hal waarin fase 1 werd gerealiseerd voor haar geboden gebied was. Het is niet in geschil dat Certhon door Future Crops op de hoogte was gesteld van de in de hal geplaatste beveiligingscamera’s, waaruit volgt dat Certhon moest weten dat Future Crops in staat was om de gang van zaken in de hal te controleren. Ten slotte heeft Certhon van Future Crops ná het eerste incident door middel van het e-mailbericht van 23 januari 2017 ondubbelzinnig te horen gekregen dat het verboden is om beeldopnamen te maken in de hal. Het feit dat dit bericht niet is gestuurd aan de projectleider, maar aan een andere manager binnen Certhon, doet hier niet aan af. Op basis van deze omstandigheden had het Certhon duidelijk moeten zijn dat zij geen kennis mocht nemen van fase 1 en daarvan al helemaal geen beeldopnamen mocht maken.

4.16.

Ook de omstandigheid dat Future Crops niet in fysieke zin Certhon heeft verhinderd tot het nemen van foto’s en het bekijken van fase 1 doet niet af aan dit oordeel, nu Future Crops reeds redelijke maatregelen heeft getroffen door duidelijke instructies te verstrekken en ook bij ontdekking van het eerste incident, haar daarop te wijzen. Van Future Crops hoefde daarom niet tevens verlangd te worden dat zij personeel zou inzetten om toe te zien op de naleving van de instructies. Ook strandt het betoog dat Future Crops haar geheim reeds zou hebben onthuld door Certhon rond te leiden door de hal, omdat niet is gesteld of gebleken dat Certhon bij deze gelegenheid de in geschil zijnde
knowhowheeft kunnen waarnemen.

Handelswaarde knowhow

4.17.

Vervolgens moet worden nagegaan of de
knowhowhandelswaarde heeft omdat zij geheim is. Future Crops heeft aangevoerd dat zij vele honderdduizenden euro’s heeft geïnvesteerd in de ontwikkeling van de
knowhow. Ter zitting heeft zij toegelicht dat deze kosten onder meer zijn besteed aan het ontwerp van de hal en de daarin te installeren machines. Het ontwerp van fase 1 betreft het gedeelte waarin veruit het meeste geld, namelijk € 10.000.000,- en tijd is geïnvesteerd. Future Crops heeft verder toegelicht dat zij de door haar ontwikkelde
knowhowwil gebruiken om winst te maken door het telen van kruiden.

4.18.

Volgens Certhon heeft Future Crops niet gesteld of onderbouwd dat de
knowhowhandelswaarde heeft. Future Crops heeft immers slechts gesteld dat de ontwikkeling van de
knowhowhonderdduizenden euro’s heeft gekost en niet onderbouwd waar die kosten mee gemoeid zijn geweest. Nu de ontwikkeling betrekking heeft op de combinatie van verschillende technieken, is het volgens Certhon maar zeer de vraag of die kosten betrekking hebben op de
knowhowin fase 1.

4.19.

De rechtbank is van oordeel dat Future Crops voldoende heeft onderbouwd dat de
knowhowin fase 1 handelswaarde bezit. Future Crops heeft immers toegelicht de
knowhowte willen gebruiken voor de teelt en daarmee de investering te willen omzetten in winst. Het is ook aannemelijk dat Future Crops met de ontwikkelde
knowhoween technisch voordeel heeft beoogd te bereiken ten opzicht van haar concurrentie en er daarom belang bij heeft om de
knowhowgeheim te houden. Ten slotte heeft Future Crops ter zitting nog toelichtingen gegeven waarop de investeringen betrekking hebben gezien, maar dit gegeven acht de rechtbank slechts indicatief maar niet bepalend.

4.20.

De rechtbank komt tot de tussenconclusie dat de
knowhowmet betrekking tot de irrigatiesystemen (daaronder mede begrepen de techniek rondom de kweekbakken) en het luchtgordijn in fase 1 zijn te kwalificeren als bedrijfsgeheimen, die een handelswaarde vertegenwoordigen, en waarvoor Future Crops voldoende maatregelen heeft getroffen om deze te beschermen.

Onrechtmatige verkrijging van de knowhow in fase 1

4.21.

De volgende vraag die voorligt is of Certhon op onrechtmatige wijze kennis heeft verkregen van het bedrijfsgeheim. Er is sprake van onrechtmatig handelen op het moment dat een derde, in dit geval Certhon, geheime informatie verkrijgt door zich onbevoegd toegang te verschaffen tot die informatie of tot informatie waaruit het bedrijfsgeheim kan worden afgeleid (vgl. artikel 2 van de richtlijn).

Eerste incident

4.22.

Future Crops heeft gesteld dat Certhon ten tijde van de inbreuk in januari 2017 beeldopnamen heeft gemaakt van fase 1, terwijl er afspraken waren dat dat niet mocht. Future Crops heeft verder gesteld dat de werkzaamheden van fase 1 nog niet van start waren gegaan, maar dat Certhon van de aldaar gestalde kweekbakken foto’s heeft gemaakt.

4.23.

Ten aanzien van het eerste incident is de rechtbank met Certhon van oordeel dat Future Crops onvoldoende heeft gesteld om een onrechtmatige verkrijging van het bedrijfsgeheim in fase 1 vast te stellen, nu niet gebleken is dat de als bedrijfsgeheim aangemerkte irrigatiesystemen of luchtgordijn zijn waargenomen en/of gefotografeerd.

Tweede incident

4.24.

Ten aanzien van de vraag of werknemers van Certhon bij het tweede incident beeldopnamen hebben gemaakt van haar bedrijfsgeheimen, stelt Future Crops het volgende. Verwijzend naar de beveiligingsbeelden, die ook in het geding gebracht zijn, heeft zij aangevoerd dat vier personeelsleden van Certhon beeldopnamen hebben gemaakt van fase 1. Op deze beelden is zichtbaar dat twee personeelsleden van Certhon vanaf het dak van het testcentrum van fase 0 foto’s hebben gemaakt van fase 1. Deze personeelsleden maken foto’s van specifieke onderdelen in fase 1, aldus Future Crops. De onderdelen die de personeelsleden hebben gefotografeerd hebben betrekking op de verbindingen van het irrigatiesysteem en op de aansluiting van de kweekbakken op de rails in de stellages. Tevens was een deel van de kranen reeds geïnstalleerd. Ook was zichtbaar hoeveel kweekbakken er waren en hoe die bakken werden verplaatst naar de verdiepingen van de stellages. Future Crops heeft ter zitting aangevoerd er minder zeker van te zijn of op dat moment het luchtgordijn zichtbaar was, maar zij heeft wel verwezen naar de door haar overgelegde verklaring van Certhon, over wat ten tijde van het tweede incident door haar is waargenomen. In deze verklaring, weergeven in randnummer 2.14 van dit vonnis, is te lezen dat personeelsleden van Certhon onder meer ‘
air handling units’ en de ‘
water feed into the tables’ hebben gezien. De rechtbank begrijpt dat hiermee is bedoeld het luchtgordijn en het irrigatiesysteem in verbinding met de kweekbakken.

4.25.

Certhon heeft ter zitting toegelicht dat zij foto’s heeft gemaakt van de LED-verlichting en dat de staalverbinding van de stellage een kraan in aanbouw zichtbaar waren. Zij stelt dat voor het overige dat ten tijde van het tweede incident slechts een kale stelling te zien was. Verder heeft Certhon aangevoerd dat uit de beveiligingsbeelden weliswaar blijkt dat bepaalde personen – waarvan niet is weersproken dat zij in dienst waren van Certhon – foto’s hebben genomen van de ruimte die behoort tot fase 1, maar niet duidelijk is te zien waarvan deze personen precies foto’s hebben gemaakt.

4.26.

De rechtbank acht het verweer van Certhon onvoldoende onderbouwd, nu zij zelf in een verklaring aan Future Crops (zie randnummer 2.14) te kennen heeft gegeven dat haar personeelsleden ‘
air handling units’ en
‘water feed to the tables’en
‘the rails in the shelves/rack for guiding the benches’hebben vastgelegd. De rechtbank acht daarom voldoende aannemelijk dat de
knowhowbetreffende het irrigatiesysteem en het luchtgordijn zichtbaar was ten tijde van het tweede incident en dat Certhon hiervan foto’s heeft genomen. De rechtbank kwalificeert de gedragingen van de personeelsleden van Certhon ten tijde van het tweede incident als onrechtmatig. Certhon heeft
knowhowvan Future Crops – en daarmee de bedrijfsgeheimen – van dichtbij waargenomen en gefotografeerd. Deze handelwijze is in strijd met een eerlijke handelspraktijk omdat fase 1 voor Certhon verboden gebied was en Certhon reeds voorafgaand de opdracht wist dat Future Crops de
knowhowgeheim wenste te houden. Bovendien heeft Certhon na het eerste incident per e-mailbericht van 23 januari 2017 een reprimande gekregen van Future Crops vanwege het maken van foto’s in de hal. Het maken van foto’s tijdens het tweede incident door de personeelsleden van Certhon van fase 1 wordt daarom aangemerkt als een bewuste poging om de
knowhowte verkrijgen.

Tussenconclusie vordering a

4.27.

De rechtbank komt op basis van het voorgaande tot de conclusie dat Certhon onrechtmatig heeft gehandeld door foto’s te nemen van de bedrijfsgeheimen die zich bevonden in fase 1 van de hal (het luchtgordijn, het irrigatiesysteem en de toepassing daarvan in de kweekbakken). De gevorderde verklaring voor recht onder a zal daarom worden toegewezen.

Beoordeling dreiging gebruik van het bedrijfsgeheim

4.28.

De vorderingen van Future Crops onder b tot en met f zien alle op het verhinderen dat het bedrijfsgeheim door Certhon wordt gebruikt of gedeeld met anderen. Voor toewijzing van deze vorderingen is vereist dat er concrete aanwijzingen zijn dat Certhon de bedrijfsgeheimen heeft gebruikt of voornemens is dat te doen.

4.29.

Future Crops vreest dat haar
knowhowwordt gebruikt of onthuld wordt door een ander en zij daardoor schade zal leiden. Aan haar standpunt dat de dreiging van het gebruik van haar bedrijfsgeheim ook concreet is, legt zij ten grondslag dat Certhon in dezelfde sector actief is en dat zij heeft geconstateerd dat Certhon recentelijk is gestart met een onderzoek naar het telen van kruiden in teeltinstallaties, welke activiteiten overeen komen met die van Future Crops. Voorts kan de intentie dat Certhon zich met de verworven kennis ook een voordeel beoogt te verschaffen worden afgeleid uit het feit dat Certhon tijdens de onderhandelingen over de onthoudingsverklaring heeft verklaard dat het fotograferen van fase 1 uit beroepsmatige interesse heeft plaatsgevonden. Ten slotte kan Future Crops, gelet op wat aan het tweede incident is vooraf gegaan, geen genoegen nemen met de stelling van Certhon dat de foto’s zijn verwijderd en om deze reden heeft zij dwangsommen gekoppeld aan haar vorderingen.

4.30.

Certhon stelt dat zij onderzoek doet naar verticale teelt door middel van computergestuurde klimaatkamers waarbij door middel van door LED-verlichting aangeklede klimaatkamers daglichtloos gewassen worden gekweekt. Certhon betwist dat de gefotografeerde informatie van fase 1 met derden is gedeeld of dat zij de
knowhowgebruikt of zich een concurrentievoordeel wenst te verschaffen. Certhon heeft ook herhaaldelijk verklaard dat de genomen foto’s blijvend zijn verwijderd.

4.31.

De rechtbank stelt voorop dat de vorderingen die Future Crops instelt onder b tot en met f alleen kunnen worden toegewezen indien een
concretedreiging komt vast te staan dat Certhon de door haar verkregen
knowhowgebruikt of deelt met derden. De rechtbank is van oordeel dat deze concrete dreiging niet is komen vast te staan. Future Crops heeft met haar stelling dat Certhon onderzoek doet naar het telen met teeltinstallaties onvoldoende concreet gesteld dat Certhon ook technieken gebruikt die gelijk zijn aan de door haar verkregen bedrijfsgeheimen, nu zij hierbij niet inzichtelijk heeft gemaakt dat de gebruikte
knowhowdezelfde unieke combinatie van technieken betreft. Nu Certhon heeft gesteld dat zij de gemaakte foto’s heeft verwijderd en Future Crops geen nadere stellingen heeft aangevoerd die strekken tot het tegendeel hiervan, is voldoende betwist door Certhon dat zij de verkregen
knowhowgebruikt of deelt met derden. Nu Future Crops aan haar stelling dat Certhon de verkregen
knowhowgebruikt of deelt met derden, onvoldoende ten grondslag heeft gelegd, ziet de rechtbank geen aanleiding voor het verstrekken van een bewijsopdracht. Het gevolg hiervan is dat de vorderingen onder b tot en met f zullen worden afgewezen.

Buitengerechtelijke incassokosten

4.32.

De rechtbank wijst de vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten van
€ 925toe, nu onweersproken vast staat dat Future Crops inspanningen heeft verricht die betrekking hebben op de toe te wijzen verklaring voor recht.

Proceskostenveroordeling

4.33.

Nu Certhon in overwegende mate in het ongelijk is gesteld, zal zij worden veroordeeld in de proceskosten. Deze kosten worden begroot op
€ 3.119,14, waarvan

€ 1.950,- aan griffierecht, € 1.086,- aan salaris advocaat (2 punten volgens Tarief II) en

€ 83,14 aan deurwaarderskosten.

4.34.

Voor veroordeling in de nakosten bestaat geen grond, nu de kostenveroordeling ook voor deze nakosten een executoriale titel oplevert (vgl. HR 19 maart 2010, ECLI:NL:HR:2010:BL1116, NJ 2011/237). De rechtbank zal, zoals gevorderd, de nakosten begroten conform het daarop toepasselijke liquidatietarief.

Uitvoerbaar bij voorraad verklaring

4.35.

Certhon heeft zich verzet tegen de uitvoerbaar bij voorraad-verklaring zoals gevorderd door Future Crops. Nu dit verzet uitsluitend is gegrond op het belang van Certhon bij een toewijzing van de gevorderde verbods- en geboden, welke vorderingen zijn afgewezenen, kan dit verweer verder onbesproken blijven.

5.De beslissing

De rechtbank:

5.1.

verklaart voor recht dat Certhon onrechtmatig heeft gehandeld jegens Future Crops door zich onbevoegd te begeven bij fase 1 en aldaar het luchtgordijn, het irrigatiesysteem en de kweekbakken die daarop aansluiten van dichtbij te bekijken en te fotograferen,

5.2.

veroordeelt Certhon tot betaling van een geldsom van € 925 aan buitengerechtelijke incassokosten, te vermeerderen met de wettelijke rente verschuldigd vanaf 3 april 2019 tot aan de dag der algehele voldoening,

5.3.

veroordeelt Certhon in de kosten van dit geding, aan de zijde van Future Crops tot op deze uitspraak begroot op € 3.119,14, te vermeerderen met de wettelijke rente verschuldigd vanaf 3 april 2019 tot aan de dag der algehele voldoening, en begroot de nakosten op € 157,-, te vermeerderen met € 82,- in geval van betekening;

5.4.

verklaart de veroordelingen onder 5.2 en 5.3. uitvoerbaar bij voorraad,

5.5.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. R.C. Hartendorp en in het openbaar uitgesproken op 20 maart 2019.^[1]

ECLI:NL:RBDHA:2019:2729

Onrechtmatige verkrijging en gebruik van bedrijfsgeheimen in de context van verticale teelttechnieken

Uitspraak

RECHTBANK DEN HAAG

1.De procedure

2.De feiten

3.De vordering

4.De beoordeling

Niet-ontvankelijkheid

5.De beslissing

Voetnoten