Uitspraak
RECHTBANK AMSTERDAM
INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER
Parketnummer: 13/083181-22
RK nummer: 22/1917
Datum uitspraak: 15 juni 2022
UITSPRAAK
op de vordering ex artikel 23 Overleveringswet (OLW), ingediend door de officier van justitie bij deze rechtbank. Deze vordering dateert van 6 april 2022 en betreft onder meer het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB).
Dit EAB is uitgevaardigd op 1 april 2022 door de Onderzoeksrechter in de Rechtbank van Eerste Aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen (België) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:
[opgeëiste persoon] ,
geboren te [geboorteplaats] (Ghana) op [geboortedag] 1994,
zonder vaste woon- of verblijfplaats in Nederland,
verblijvende op het adres:
[verblijfadres] ,
gedetineerd in het [detentieadres] ,
hierna te noemen de opgeëiste persoon.
1.Procesgang
De vordering is behandeld op de openbare zitting van 1 juni 2022. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in tegenwoordigheid van de officier van justitie, mr. K. van der Schaft. De opgeëiste persoon is niet verschenen. De raadsman van de opgeëiste persoon, mr. T.H.L. Kneepkens, advocaat te Amsterdam, heeft verklaard uitdrukkelijk door de opgeëiste persoon te zijn gemachtigd om namens hem het woord te voeren.
Op grond van artikel 22, derde lid, OLW heeft de rechtbank de termijn waarbinnen zij op grond van het eerste lid van dit artikel uitspraak moet doen met dertig dagen verlengd omdat zij die verlenging nodig heeft om over de verzochte overlevering te beslissen.
2.Identiteit van de opgeëiste persoon
De rechtbank heeft de identiteit van de opgeëiste persoon onderzocht en vastgesteld dat de bovenvermelde personalia juist zijn en dat de opgeëiste persoon de Nederlandse en de Ghanese nationaliteit heeft.
3. Grondslag en inhoud van het EAB
In het EAB wordt melding gemaakt van een aanhoudingsbevel, bij verstek uitgevaardigd op 1 april 2022 door de Onderzoeksrechter bij de Rechtbank van Eerste Aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen (referentie: dossiernummer 2022/033, not.nr. AN10.F1.500130-22).
De overlevering wordt verzocht ten behoeve van een door de justitiële autoriteiten van de uitvaardigende lidstaat ingesteld strafrechtelijk onderzoek ter zake van het vermoeden dat de opgeëiste persoon zich schuldig heeft gemaakt aan naar Belgisch recht strafbare feiten.
Deze feiten zijn omschreven in onderdeel e) van het EAB.
4.Strafbaarheid: Feiten vermeld op bijlage 1 bij de OLW
Onderzoek naar de dubbele strafbaarheid van de feiten waarvoor de overlevering wordt verzocht, moet achterwege blijven, nu de uitvaardigende justitiële autoriteit de strafbare feiten heeft aangeduid als feiten vermeld in de lijst van bijlage 1 bij de OLW. De feiten vallen op deze lijst onder nummers 1 en 18, te weten:
deelneming aan een criminele organisatie,
en:
georganiseerde of gewapende diefstal.
Uit het EAB volgt dat op deze feiten naar het recht van België een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste drie jaren is gesteld.
5.De garantie als bedoeld in artikel 6, eerste lid, OLW
De opgeëiste persoon heeft onder meer de Nederlandse nationaliteit. Zijn overlevering kan daarom worden toegestaan, indien naar het oordeel van de rechtbank is gewaarborgd dat, zo hij ter zake van de feiten waarvoor de overlevering kan worden toegestaan in de uitvaardigende lidstaat tot een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf wordt veroordeeld, hij deze straf in Nederland zal mogen ondergaan.
De Procureur des Konings van het Parket van de Procureur des Konings Antwerpen, afdeling Turnhout, heeft bij brief van 4 mei 2022 de volgende garantie gegeven:
Overeenkomstig artikel 5 §3 van het kaderbesluit van 13 juni 2002 betreffende het Europees aanhoudingsbevel, bied ik u de garantie voor de terugkeer naar Nederland van de door u over te leveren Nederlandse onderdaan of ingezetene, in casu [opgeëiste persoon] .
Deze garantie houdt in dat, eens betrokkene in België onherroepelijk tot een vrijheidsbenemende straf of maatregel is veroordeeld, deze persoon naar Nederland zal terugkeren om zijn straf of maatregel aldaar te ondergaan. De terugkeer zal gebeuren op basis van het Europees Kaderbesluit inzake de toepassing van het beginsel van wederzijdse erkenning op de vrijheidsbenemende straffen of maatregelen uitgesproken in een lidstaat van de Europese Unie (2008/909/JBZ).
De opgeëiste persoon heeft bij gelegenheid van zijn verhoor bij de officier van justitie verklaard dat hij, als hij in Nederland is, bij zijn tante logeert, dat hij wel eens in België verblijft maar dat hij woont in Ghana, daar zijn onderneming heeft en daaruit zijn inkomen genereert. Zijn raadsman heeft op zitting desgevraagd aangegeven dat het goed zou kunnen dat de opgeëiste persoon geen gebruik zal maken van de terugkeergarantie. De rechtbank is, gelet op het vorenstaande, op het doel en de strekking van artikel 6, eerste lid, OLW, gezien het Kaderbesluit EAB [1] en de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ EU) van oordeel dat terugkeer naar Nederland om hier de eventueel opgelegde vrijheidsstraf te ondergaan de kansen op resocialisatie in de Nederlandse maatschappij niet zou verhogen en dat de rechtbank daarom, hoewel er een terugkeergarantie is verstrekt, ervan afziet om toepassing te geven aan artikel 6, eerste lid, OLW en dus ervan afziet om de overlevering afhankelijk te maken van deze garantie. Deze beslissing heeft tot gevolg dat, in geval van een veroordeling tot een vrijheidsstraf, België niet gehouden is om de betrokkene terug te zenden naar Nederland met het oog op tenuitvoerlegging van die straf.
6.Weigeringsgrond als bedoeld in artikel 13 OLW
Standpunt van de raadsman
De raadsman heeft de rechtbank verzocht de overlevering te weigeren op grond van artikel 13 OLW. Uit het EAB blijkt dat door de Nederlandse politie in Nederland een zeer uitvoerig opsporingsonderzoek is verricht en de feiten ten dele op Nederlands grondgebied zouden zijn gepleegd. In dat geval verbiedt artikel 13, eerste lid onder a, OLW overlevering voor deze feiten.
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft zich primair op het standpunt gesteld dat de weigeringsgrond van artikel 13 OLW niet aan de orde is. Het opsporingsonderzoek heeft in Nederland plaatsgevonden op basis van een Europees Onderzoeksbevel dat afkomstig is van de Belgische autoriteiten. Subsidiair, indien de rechtbank wel van oordeel zou zijn dat de feiten in het EAB gedeeltelijk op Nederlands grondgebied hebben plaatsgevonden, heeft de officier van justitie de rechtbank meerdere argumenten in overweging gegeven om af te zien van toepassing van de weigeringsgrond.
Oordeel van de rechtbank
De rechtbank is, met het primaire standpunt van de officier van justitie, van oordeel dat de weigeringsgrond van artikel 13 OLW niet aan de orde is. Uit het EAB blijkt niet dat dit betrekking heeft op feiten die geacht worden geheel of gedeeltelijk op Nederlands grondgebied te zijn gepleegd.
7.Artikel 11 OLW: detentieomstandigheden
Bij uitspraak van 22 juni 2021 [2] heeft de rechtbank in een andere zaak geconcludeerd dat in België een reëel gevaar bestaat op een onmenselijke of vernederende behandeling voor gedetineerden die terecht komen in een instelling waar sprake is van grondslapers, waardoor de minimale persoonlijke ruimte van 3m2 in een meerpersoonscel niet meer is gewaarborgd, alsmede waar sprake is van niet-afgeschermde toiletten in meerpersoonscellen. De detentie-instellingen waar hiervan sprake is, zijn: Antwerpen, Gent, Brugge, Oudenaarde, Hasselt, Dendermonde en Mechelen.
De rechtbank stelt vast dat er bij brief van 9 september 2021, afkomstig van de Directeur-generaal bij het Directoraat-generaal Wetgeving, Fundamentele Rechten en Vrijheden, te Brussel de volgende algemene detentiegarantie is gegeven:
Als algemene regel, kunnen in België de volgende algemene waarborgen gegeven worden bij een overlevering in het kader van de tenuitvoerlegging van een Europees aanhoudingsbevel:
- De overgeleverde persoon zal in een cel worden opgesloten waarvan de oppervlakte en de inrichting beantwoordt aan de normen van het CPT van de Europese Raad (minimum 3m2). Dit zowel wanneer hij alleen verblijft in een cel als wanneer hij een daarvoor aangepaste en grotere cel deelt met een andere persoon.
- De sanitaire blokken, doorgaans voorzien van een wasbak en toilet, zijn afgescheiden van de rest van de cel door een muur of door een scherm. Soms is er ook een douche voorzien. In dat geval is het sanitair complex afgescheiden van de rest van de cel.
Eerder in deze brief is ten aanzien van gevangenissen waar gedetineerden op een extra matras slapen, ofwel waar de ‘grondslapers-problematiek’ zich voordoet, over de celruimte en de sanitaire blokken de volgende opmerking gemaakt:
Bovendien garanderen wij dat in de gevangenissen waarin dit fenomeen zich voordoet, er zal op toegezien worden dat de overgeleverden niet zullen worden opgesloten in een dergelijke afdeling zodat de overgeleverde personen ten minste over 3m2 personal space beschikken exclusief de sanitaire blokken.
In haar uitspraak van 7 oktober 2021 [3] heeft de rechtbank overwogen dat de hiervoor genoemde brief van de Belgische autoriteiten van 9 september 2021 in elke overleveringszaak geldig is, zoals de Belgische autoriteiten in bedoelde brief hebben bevestigd, en dat het om die reden niet noodzakelijk is dat voor elke individuele opgeëiste persoon een detentiegarantie wordt opgevraagd.
Standpunt van de verdediging
De raadsman heeft betoogd dat deze algemene detentiegarantie niet actueel is, waardoor het overleveringsverzoek dient te worden geweigerd. Gelet op recente berichtgeving lijkt het erop dat de situatie in België sterk is verslechterd. Subsidiair heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld de behandeling van de zaak aan te houden teneinde een individuele detentiegarantie op te vragen voor de opgeëiste persoon.
Standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de overlevering kan worden toegestaan. Er is sprake van een actuele detentiegarantie die ook wordt nageleefd door de Belgische uitvaardigende autoriteiten.
Oordeel van de rechtbank
Aan de hand van een globale beoordeling van alle gegevens waarover zij beschikt, gaat de rechtbank uit van de geboden zekerheid in de algemene detentiegarantie. [4] Het enkele tijdsverloop brengt niet mee dat niet meer op deze garantie kan worden vertrouwd. De raadsman heeft geen omstandigheden aangevoerd waaruit kan voortvloeien dat de garantie niet meer voldoet en de rechtbank is ambtshalve niet bekend met zulke omstandigheden.
De rechtbank is van oordeel dat het reële gevaar op een onmenselijke of vernederende behandeling dat zij ten aanzien van voornoemde penitentiaire inrichtingen heeft aangenomen, hiermee voor de opgeëiste persoon is weggenomen.
8.Slotsom
Nu is vastgesteld dat het EAB voldoet aan de eisen van artikel 2 OLW, er ook overigens geen weigeringsgronden aan de overlevering in de weg staan en er geen sprake is van een geval waarin aan het EAB geen gevolg mag worden gegeven, dient de overlevering te worden toegestaan.
9.Toepasselijke wetsartikelen
De artikelen 2, 5, 6 en 7 van de OLW.
10. Beslissing
STAAT TOEde overlevering van
[opgeëiste persoon]aan de Onderzoeksrechter in de Rechtbank van Eerste Aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen (België) voor de feiten zoals die zijn omschreven in onderdeel e) van het EAB.
[opgeëiste persoon]aan de Onderzoeksrechter in de Rechtbank van Eerste Aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen (België) voor de feiten zoals die zijn omschreven in onderdeel e) van het EAB.
Aldus gedaan door
mr. J.G. Vegter, voorzitter,
mrs. J.P.W. Helmonds en C. Klomp, rechters,
in tegenwoordigheid van mr. D. Gigengack, griffier,
en uitgesproken ter openbare zitting van 15 juni 2022.
Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.