ECLI:NL:RBAMS:2021:7282

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

VONNIS

Parketnummer: 13/845099-18 (Promis)

Datum uitspraak: 13 december 2021

Vonnis van de rechtbank Amsterdam, meervoudige strafkamer, in de strafzaak tegen

[verdachte],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1959,

ingeschreven in de Basisregistratie Personen op het adres [BRP-adres] .

1.Onderzoek ter terechtzitting

Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van 13, 14, 25 en 27 oktober 2021 en 13 december 2021.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officieren van justitie mrs. T.R. van Roomen en F. Bahadin (hierna de officier van justitie) en van wat verdachte en zijn raadsman mr. C.F. Korvinus naar voren hebben gebracht.

2.Inleiding en beschuldiging

Advocatenkantoor [naam 8] heeft op 15 december 2016, namens een cliënt melding gedaan bij de Belastingdienst van mogelijke onregelmatigheden rondom de verkoop van een private equity portefeuille van [financieel dienstverlener] . In de melding staat het volgende:

“Het beursgenoteerde [financieel dienstverlener] heeft in 2016 een private equity portfolio verkocht voor circa € 400 miljoen aan [naam 1] uit de USA. Als "broker" (makelaar) komt het Limburgse [medeverdachte rechtspersoon] B.V. (hierna [medeverdachte rechtspersoon] B.V.) naar voren. De aandelen van deze vennootschap zijn in handen van [verdachte] . [medeverdachte rechtspersoon] B.V. is met [naam 1] een provisie overeengekomen van 2%, zijnde circa € 8 miljoen. Deze provisie zou ook in 2016 zijn betaald. Namens [financieel dienstverlener] zou [medeverdachte] , als medewerker van het controleteam, betrokken zijn bij de onderhandelingen over deze transactie. Verder zouden [medeverdachte] en [verdachte] elkaar kennen. [medeverdachte] en [verdachte] zouden hebben afgesproken de provisie te delen op basis van 50-50.”

En:

“Eind 2014 wordt [naam 2] BV opgericht door de ex-echtgenote ( [ex-echtgenote van verdachte] ) van [verdachte] . [medeverdachte] wordt op 1-11-2016 100% aandeelhouder van deze vennootschap. [naam 2] BV leent begin 2015 € 50.000 uit aan [medeverdachte rechtspersoon] BV middels een converteerbare obligatielening. De lening kan binnen 3 jaren geconverteerd worden in 50% van de aandelen van [medeverdachte rechtspersoon] BV. Op deze wijze zou [medeverdachte] door het bedongen conversierecht 50% recht krijgen op de provisie.”

Naar aanleiding van deze melding heeft eerst de Belastingdienst (fiscaal) boeken- en derdenonderzoeken gedaan en later heeft de Fiscale inlichtingen en opsporingsdienst (FIOD) onder de naam Pioneer een strafrechtelijk onderzoek ingesteld naar niet-ambtelijke omkoping. Het strafrechtelijk onderzoek is gaandeweg uitgebreid met onderzoek naar verdenkingen van valsheid in geschrift en witwassen. Het heeft uiteindelijk geleid tot deze strafzaak die gelijktijdig op de zitting is behandeld met de zaken tegen [medeverdachte rechtspersoon] B.V (hierna: [medeverdachte rechtspersoon] ) en [medeverdachte] . De rechtbank doet vandaag uitspraak in de zaken tegen alle verdachten.

[verdachte] wordt kort samengevat beschuldigd van het (mede)plegen van:

Actieve niet-ambtelijke omkoping (oftewel: iemand omkopen);

Een valse opgave doen in een authentieke akte;

Witwassen van een geldbedrag en/of een Porsche Cayenne.

De tenlastelegging is opgenomen als bijlage bij dit vonnis.

3.Verzoek om bewijsuitsluiting

3.1.

Standpunt van de verdediging

De verdediging voert aan dat het nemo tenetur-beginsel en het beginsel van détournement de pouvoir zijn geschonden. Daarmee is sprake van een onherstelbaar vormverzuim in het vooronderzoek en dat moet leiden tot bewijsuitsluiting. De Belastingdienst heeft namelijk in samenspraak en na overleg met de FIOD besloten om met een boekenonderzoek stukken bij [verdachte] / [medeverdachte rechtspersoon] op te vragen. Het opvragen van die stukken was gericht op de verdachte rechtspersonen en de verdachte transactie zoals uit de melding naar voren is gekomen, zodat eigenlijk sprake is van een opsporingsonderzoek in plaats van een fiscaal boekenonderzoek. Er was direct na de melding door [naam 8] bij de Belastingdienst een verdenking van een strafbaar feit en [verdachte] had toen de cautie moeten krijgen maar dat is niet gebeurd. In dit geval is doelbewust gekozen voor een boekenonderzoek door de Belastingdienst waarbij [verdachte] / [medeverdachte rechtspersoon] fiscaalrechtelijk gezien verplicht was informatie te verstrekken. De FIOD heeft vervolgens in het strafrechtelijk onderzoek gebruik gemaakt van de door [verdachte] (aan de Belastingdienst) verstrekte gegevens en dat had op deze manier niet gemogen. Het onderzoeksmateriaal dat uit het onderzoek van de Belastingdienst naar voren is gekomen, alsmede alle daaruit voortvloeiende onderzoeksbevindingen, moeten om die reden van het bewijs worden uitgesloten. Als de rechtbank vindt dat het standpunt onvoldoende is onderbouwd doet de verdediging een voorwaardelijk verzoek om ambtenaren van de Belastingdienst en de FIOD hierover als getuige te horen.

3.2.

Standpunt van het Openbaar Ministerie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat geen sprake is van een onherstelbaar vormverzuim dat zou moeten leiden tot bewijsuitsluiting. De melding bij de Belastingdienst brengt, ondanks dat daarin mogelijke strafbare feiten werden gemeld, niet automatisch mee dat direct een verdenking van het plegen van strafbare feiten tegen [verdachte] is ontstaan. Daar is meer voor nodig dan alleen een melding. Het controleonderzoek is gedaan vanuit de bestuursrechtelijk sfeer en was gericht op een juiste belastingheffing van [medeverdachte rechtspersoon] . De sfeerovergang van de controle- naar de opsporingsfase heeft plaatsgevonden in november 2017. De FIOD en het Openbaar Ministerie hebben dan ook geen enkele bemoeienis gehad met het controleonderzoek. De door de verdediging aangehaalde rechtsbeginselen zijn niet geschonden.
Het voorwaardelijke verzoek tot het horen van getuigen moet worden afgewezen, omdat de noodzakelijkheid daarvan niet is onderbouwd. Verder geldt dat de aanscherping van de jurisprudentie betreffende de beoordeling van getuigenverzoeken niet zonder meer opgaat voor rechtmatigheidsgetuigen.

3.3.

Oordeel van de rechtbank

Cautieplicht

De rechtbank stelt vast dat op grond van de uitkomsten van het fiscaal boekenonderzoek door de Belastingdienst in november 2017, dus geruime tijd ná de start van het fiscaal boeken- en derdenonderzoek, een redelijk vermoeden is ontstaan dat [verdachte] zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit in de zin van artikel 27 Sv. Anders dan de verdediging heeft aangevoerd, bevat het dossier geen aanknopingspunten om te kunnen concluderen dat deze verdenking al eerder bestond. De enkele melding van [naam 8] van 15 december 2016 (zoals hierboven onder 2. weergegeven) is onvoldoende om te kunnen spreken van een redelijk vermoeden van schuld in de zin van artikel 27 Sv. Daarbij weegt mee dat door [naam 8] geen onderliggende stukken bij de melding zijn overgelegd ter staving van de daarin opgenomen beweringen en dat zij geen nadere vragen wenste te beantwoorden. Dit betekent dat tot november 2017 geen plicht bij de Belastingdienst bestond om [verdachte] te wijzen op zijn zwijgrecht (de cautieplicht). Het dossier bevat verder geen informatie waaruit blijkt dat medewerkers van de Belastingdienst [verdachte] na november 2017 hebben ondervraagd over het op dat moment ontstane redelijke vermoeden van schuld aan een strafbaar feit. Dit betekent dat niet is komen vast te staan dat de cautieplicht is geschonden.

Nemo tenetur-beginsel

Het nemo tenetur-beginsel houdt in dat niemand is gehouden tegen zichzelf (bewijs) te leveren of dat niemand kan worden gedwongen aan zijn eigen veroordeling mee te werken. Anders gezegd: een verbod op gedwongen zelfincriminatie. Het verbod hangt samen met het zwijgrecht. Soms botst het nemo tenetur-beginsel echter met een (bijv. op grond van fiscaal recht) op een verdachte rustende verplichting om inlichtingen te verstrekken. In de rechtspraak is daarom onderscheid gemaakt tussen wilsafhankelijk (bijv. verklaringen van de verdachte) en wilsonafhankelijk materiaal (zoals documenten). Daarmee wordt beoogd dat het recht zichzelf niet te incrimineren ook wordt gewaarborgd in situaties waarin de verdachte gehouden is om inlichtingen te verstrekken of mee te werken aan onderzoek. Het verbod op zelfincriminatie strekt zich niet uit tot het gebruik in strafzaken van materiaal dat bestaat onafhankelijk van de wil van de verdachte.

Uit de brief van de Belastingdienst van 23 augustus 2017 blijkt dat de Belastingdienst aan [verdachte] en zijn onderneming [medeverdachte rechtspersoon] in het kader van het fiscaal boekenonderzoek heeft verzocht om het verstrekken van (kort gezegd) overeenkomsten, e-mailcorrespondentie, facturen, taxatierapporten, koopakten en dergelijke. Het zo verkregen materiaal (uit het dossier volgt niet welke van deze stukken precies door [verdachte] aan de Belastingdienst zijn verstrekt, maar [verdachte] heeft niet alle gevraagde documenten overhandigd) bestond niet afhankelijk van de wil van [verdachte] . De documenten bestonden in fysieke zin los van de wil van [verdachte] . Dat sommige documenten verklaringen van [verdachte] bevatten, maakt nog niet dat die documenten wilsafhankelijk materiaal vormen. Het gebruik van de uit het boekenonderzoek verkregen documenten als bewijsmiddel is om die reden niet in strijd met het nemo tenetur-beginsel. Uit het dossier blijkt niet dat bij het boekenonderzoek materiaal is verkregen dat zou kunnen worden aangeduid als wilsafhankelijk materiaal. De verdediging heeft ook niet aannemelijk gemaakt dat dit is gebeurd. Ook in zoverre is dus niet komen vast te staan dat sprake is van een schending van het nemo tenetur-beginsel.

Misbruik van bevoegdheden (détournement de pouvoir)

Het verbod op détournement de pouvoir houdt in dat een bevoegdheid niet mag worden gebruikt voor een ander doel dan waarvoor deze is gegeven. Van misbruik van bevoegdheden is dus alleen dan sprake indien de Belastingdienst zijn bevoegdheden heeft toegepast met het oog op een ander doel dan de controle op naleving van de belastingvoorschriften. Voor die conclusie biedt het dossier geen aanknopingspunten. Anders dan door de verdediging is betoogd, volgt dat niet uit de hierboven genoemde brief van de Belastingdienst van 23 augustus 2017. De daarin opgevraagde stukken passen in het kader van een boekenonderzoek. Zoals hierboven is overwogen, is pas op grond van de uitkomst van het boekenonderzoek in november 2017 een verdenking van een redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar feit ontstaan en is de sfeer van het onderzoek overgegaan van een controleonderzoek bij de Belastingdienst naar een opsporingsonderzoek bij de FIOD. Naar het oordeel van de rechtbank is dan ook geen sprake van een schending van het détournement de pouvoir-beginsel.

Conclusie

Het verweer van de verdediging wordt op al haar onderdelen verworpen.

Voorwaardelijk verzoek horen getuigen

Het voorwaardelijk verzoek tot het horen van zes getuigen (medewerkers van de Belastingdienst en FIOD) om het misbruik van bevoegdheden door de Belastingdienst te kunnen vaststellen, wordt afgewezen. Dit verzoek is namelijk gestoeld op de stelling dat de opgevraagde gegevens niet van belang zijn in het kader van een fiscaal onderzoek en er al vanaf de melding door [naam 8] sprake was van een verdenking van een mogelijk strafbaar feit. Hierboven heeft de rechtbank deze stellingen verworpen. De verdediging heeft dan ook geen belang bij het horen van de getuigen.

4.Waardering van het bewijs

4.1.

Standpunt van het Openbaar Ministerie

De officier van justitie vindt bewezen dat [verdachte] de ten laste gelegde feiten heeft begaan.

Uit de bewijsmiddelen in het dossier kan worden afgeleid dat [verdachte] / [medeverdachte rechtspersoon] en [medeverdachte] zich schuldig hebben gemaakt aan niet-ambtelijke omkoping. Er bestaat een rechtstreeks verband tussen de verkoop van de private equity portefeuille van [financieel dienstverlener] aan [naam 1] en de provisieovereenkomst die [verdachte] / [medeverdachte rechtspersoon] met [naam 1] heeft afgesloten. Zonder de samenspanning met [medeverdachte] had [verdachte] nooit een overeenkomst kunnen sluiten met [naam 1] en een dergelijke hoge provisie kunnen ontvangen. [verdachte] was bereid deze provisie te delen met [medeverdachte] . Die afspraak blijkt onder meer uit de onderzoeksbevindingen van de converteerbare geldlening, de schuldbekentenis en de vastgoedtransactie. [medeverdachte] heeft vervolgens op allerlei manieren de deal tussen zijn werkgever [financieel dienstverlener] en [naam 1] bevorderd, terwijl [verdachte] als makelaar van [naam 1] vertrouwelijke informatie van [medeverdachte] heeft ontvangen en doorgespeeld aan [naam 1] . [financieel dienstverlener] was van dit alles niet op de hoogte. [medeverdachte] zou zonder de belofte van [verdachte] de deal niet zijn aangegaan. De dubbelrol die [medeverdachte] speelde, was essentieel voor de totstandkoming van de deal tussen [financieel dienstverlener] en [naam 1] .

[verdachte] / [medeverdachte rechtspersoon] en [medeverdachte] hebben tevens een valse opgave (laten) doen opnemen in een notariële akte tot levering van eigendom van een pand in Haarlem en deze valse leveringsakte vervolgens als ‘in overeenstemming met de waarheid’ gebruikt. De valsheid bestaat eruit dat in strijd met de waarheid in de akte is opgenomen dat (i) de verkoper ( [medeverdachte] ) de verplichting op zich heeft genomen om het pand te verbouwen en (ii) dat de verbouwing ertoe zal leiden dat het verkochte een marktwaarde zal hebben gelijk aan de koopprijs die was overeengekomen met de koper ( [medeverdachte rechtspersoon] ). Dat laatste komt neer op een waardevermeerdering van circa € 300.000,-. Uit het dossier blijkt dat nooit is afgesproken dat [medeverdachte] de verbouwing zou uitvoeren, die verbouwing ook nooit is uitgevoerd en dat deze constructie slechts is opgezet om aan [medeverdachte] een deel van de voornoemde provisie te doen toekomen. Daarmee heeft [verdachte] zich schuldig gemaakt aan het onder feit 2 ten laste gelegde.

Tot slot heeft [verdachte] zich schuldig gemaakt aan het onder feit 3 ten laste gelegde witwassen. [verdachte] heeft een geldbedrag van € 46.745,- overgedragen van de bankrekening van [medeverdachte rechtspersoon] naar zijn privé bankrekening en vervolgens dat geld omgezet in een Porsche Cayenne. [verdachte] heeft de Porsche Cayenne voorhanden gehad, verworven en daarvan gebruik gemaakt, terwijl hij wist dat het voorwerp middellijk afkomstig was uit misdrijf, namelijk uit de niet-ambtelijke omkoping.

4.2.

Standpunt van de verdediging

De verdediging stelt dat de ten laste gelegde feiten niet zijn bewezen en verzoekt [verdachte] daarvan vrij te spreken.

Wat betreft de omkoping (feit 1) heeft de raadsman – kort gezegd – naar voren gebracht dat er geen sprake is van een gift of belofte, in ieder geval niet ten tijde van het verkooptraject in de periode tussen 1 januari 2015 en 31 december 2015. Ook is aangevoerd dat [medeverdachte] niet heeft gehandeld in strijd met zijn plicht en [verdachte] hoefde ook niet aan te nemen dat [medeverdachte] door beloften en/of giften in strijd met zijn plicht zou handelen. De transactie tussen [financieel dienstverlener] en [naam 1] is op een gebruikelijke wijze tot stand gekomen en niet beïnvloed door verwijtbare gedragingen van [verdachte] , [medeverdachte rechtspersoon] en/of [medeverdachte] . Aan het einde van de onderhandelingen hebben [financieel dienstverlener] en [naam 1] precies het resultaat bereikt dat zij voor ogen hadden. De provisie die [naam 1] heeft betaald aan [medeverdachte rechtspersoon] is bovendien niet ten koste gegaan van het bedrag dat [naam 1] aan [financieel dienstverlener] heeft geboden voor de portefeuille. Er is dus geen sprake van benadeling van [financieel dienstverlener] . Daarnaast is geen sprake van strafbare handelingen die zijn gepleegd voor 1 januari 2015, zodat de oude bepaling van artikel 328ter Sr niet van toepassing is.

Ten aanzien van de valse opgave in een authentieke akte (feit 2) voert de verdediging aan dat de in de akte opgenomen passages niet vals zijn, maar de bedoeling van partijen van dat moment hebben weergegeven. [verdachte] is volledig afgegaan op de adviezen van zijn juridisch adviseur, [persoon 1] , en het is diezelfde [persoon 1] geweest die alle contacten met de notaris en de aannemer heeft onderhouden. De akte is uiteindelijk bij volmacht, dus niet in persoon, door [verdachte] ondertekend. [verdachte] en [medeverdachte rechtspersoon] hebben daarom geen opzet gehad op het doen opnemen van een valse opgave in een authentieke akte, ook niet in voorwaardelijke zin.

Wat betreft het witwassen (feit 3) is aangevoerd dat geen sprake is van witwassen omdat het geldbedrag waarmee de Porsche is aangekocht afkomstig is van een contractueel overeengekomen succes fee met [naam 1] en daarmee dus niet met geld dat uit misdrijf is verkregen.

4.3.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank staat voor de vraag of verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan niet-ambtelijke omkoping, het (laten) doen van een valse opgave in een authentieke akte en witwassen.

Alvorens die vraag te beantwoorden overweegt de rechtbank dat door de verdediging is benadrukt dat geen nadeel is berokkend aan [financieel dienstverlener] , dat [financieel dienstverlener] en [naam 1] het resultaat hebben bereikt dat zij voor ogen hadden, dat [medeverdachte] niets heeft gedaan dat hij anders niet zou hebben gedaan (of niet paste bij zijn functie), en dat de overeenkomst tussen [medeverdachte rechtspersoon] en [naam 1] geen ongebruikelijke overeenkomst is. Voor een bewezenverklaring van niet-ambtelijke omkoping is echter toereikend dat kan worden vastgesteld dat de verleende of te verlenen prestatie aanleiding vormt voor een gift of belofte en dat de bedoelde prestatie werkzaamheden in dienstbetrekking betreft. De wet vereist niet dat wordt aangetoond dat de omgekochte iets heeft gedaan dat hij anders niet zou hebben gedaan, noch dat hij enig nadeel heeft berokkend aan de werkgever of dat hetgeen gedaan is als ongebruikelijk moet worden bestempeld.

4.3.1.

Niet-ambtelijke omkoping (feit 1)

Feiten en omstandigheden

De rechtbank stelt op grond van de bewijsmiddelen de volgende feiten en omstandigheden vast.^[1]

[medeverdachte rechtspersoon] is in 1991 opgericht. Sinds 1991 is [verdachte] bestuurder van [medeverdachte rechtspersoon] en sinds 2001 enig aandeelhouder.^[2][medeverdachte rechtspersoon] was, volgens [verdachte] , tegen beloning (‘fees’) werkzaam op het gebied van private equity als vertegenwoordiger van (meestal buitenlandse) fundmanagers en bedrijven als agent, fundraiser en adviseur naar (meestal Nederlandse) institutionele beleggers. [medeverdachte rechtspersoon] onderhield contact met institutionele beleggers waarbij door [medeverdachte rechtspersoon] vertegenwoordigde fundmanagers en bedrijven geïntroduceerd werden aan institutionele beleggers die interesse in hun producten hadden. [medeverdachte rechtspersoon] komt in 2013 en 2014 in financiële problemen; de omzet van het bedrijf is nagenoeg nihil en in beide jaren was sprake van een verlies.^[3]

[medeverdachte] kwam met ingang van 28 juni 2004 in dienst bij [financieel dienstverlener] en werkte vanaf 1 januari 2005 als senior portfoliomanager bij [naam 9] N.V.^[4][medeverdachte] was onder meer verantwoordelijk voor de private equity en hedge funds van [financieel dienstverlener] .^[5]In de arbeidsovereenkomst van [medeverdachte] en reglementen van [financieel dienstverlener] zijn gedragsregels omtrent vertrouwelijke informatie opgenomen, waaronder een verplichting tot geheimhouding van al hetgeen [medeverdachte] bij de uitoefening van zijn functie met betrekking tot de zaken en belangen van [financieel dienstverlener] en de aan haar gelieerde ondernemingen te weten komt (artikel 9 arbeidsovereenkomst).^[6]Uit de schriftelijke verklaring van [medeverdachte] volgt dat hij sinds medio 2010 samen met twee andere collega’s verantwoordelijk was voor de zogenoemde Alternative Investments portefeuille en dat zijn functie bijna volledig bestond uit het monitoren van de ontwikkeling en voortgang van de investeringen in de Alternative Investments portefeuille, oftewel de verschillende private equity fondsen en verschillende hedge fondsen.^[7]

In juli 2010 hebben [verdachte] en [medeverdachte] elkaar ontmoet.^[8]Zij onderhielden zakelijke en in de loop der tijd ook vriendschappelijke contacten. Omstreeks oktober/ november 2014 werd door [financieel dienstverlener] besloten het risicokapitaal te reduceren.^[9]In oktober 2014 heeft [medeverdachte] aan [verdachte] verteld dat [financieel dienstverlener] mogelijk haar private equity portefeuille geheel of gedeeltelijk wilde verkopen en gevraagd of [verdachte] daar goede partijen voor wist. [verdachte] heeft aan [medeverdachte] het voorstel gedaan om de provisie van 2% van de koopprijs van circa 400 miljoen euro, dus circa 8 miljoen euro, 50/50 te verdelen. Met dit voorstel heeft [medeverdachte] ingestemd.^[10]

[verdachte] heeft, namens [medeverdachte rechtspersoon] als intermediair, op 13 oktober 2014 contact gelegd met de onderneming “ [naam 3] ” over de verkoop van een private equity portefeuille, waarbij hij aangeeft dat hij “
al sinds lange tijd werkt aan de uiteindelijke verkoop van een omvangrijke private equity portefeuille (half miljard euro)”.^[11]Kennelijk doelde hij daarbij op de portefeuille van [financieel dienstverlener] . [verdachte] deelt het door hem gelegde contact dezelfde dag ook met [medeverdachte] .^[12]Vervolgens maakt [verdachte] met [persoon 2] van [naam 3] een afspraak op 30 oktober 2014 in het [naam 4] Hotel in Amsterdam.^[13]

In de tussentijd stelt [medeverdachte] een (voor [financieel dienstverlener] ) interne memo op over de toekomst van de private equity portefeuille, gedateerd 4 november 2014. Deze memo e-mailt hij op 5 november 2014 aan zijn collega [persoon 3] . Het memo is opgesteld naar aanleiding van de vraag van [persoon 3] aan [medeverdachte] over welke posities in volgorde van belangrijkheid, volgens [medeverdachte] , als eerste uit de portefeuille zouden moeten worden verkocht, als de omvang van de portefeuille kleiner moet worden. [medeverdachte] beantwoordt die vraag onder “scenario I” en introduceert hierbij ook een ‘scenario II” die inhoudt dat de portefeuille ook in zijn geheel kan worden verkocht. Zijn advies is om te kiezen voor ‘scenario II’ omdat dit meerdere voordelen voor [financieel dienstverlener] zou opleveren.^[14][medeverdachte] vermeldt niet dat hij samen met [verdachte] al actief op zoek is gegaan naar een zogeheten ‘secondary fund’ die geïnteresseerd zou zijn in de aankoop van de gehele portefeuille. [medeverdachte] stuurt op 5 november 2014 aan [verdachte] een WhatsAppbericht dat hij het memo (intern) heeft toegelicht en dat de “
uitkomst wordt OF doorgaan en dus nieuwe commitments OF verkoop. In elk geval zeer waarschijnlijk niet meer “op winkel passen”.^[15]

Op 5 november 2014 neemt [naam 3] rechtstreeks, dus zonder tussenkomst van [verdachte] , contact op met [medeverdachte] . Deze e-mail stuurt [medeverdachte] vrijwel direct door naar [verdachte] .^[16]Op vrijwel hetzelfde moment is er ook via Whatsapp contact tussen [medeverdachte] en [verdachte] waarin wordt besproken dat [naam 3] rechtstreeks zaken wil doen met [financieel dienstverlener] en dat dit 2% scheelt.^[17]Op 7 november 2014 stelt [medeverdachte] aan [verdachte] voor een andere kopende partij te benaderen. Op dat moment was er door [financieel dienstverlener] nog geen beslissing genomen of de portefeuille überhaupt verkocht zou worden.^[18][naam 3] heeft richting [medeverdachte rechtspersoon] nog een voorstel gedaan en [medeverdachte] bericht op 17 november 2014 via Whatsapp aan [verdachte] “
schiet het voorstel maar af want ik begrijp dat ik niet ga krijgen wat ik wil hebben."^[19][naam 3] haakt vervolgens op 1 december 2014 als koper af vanwege de door [medeverdachte rechtspersoon] neergelegde voorwaarden van een success fee en een retainer fee.^[20]Op 20 november 2014 stuurt [medeverdachte] een privé
e-mailadres aan [verdachte] en deelt mee dat er geen contact meer moet zijn via mobiele telefoon en andere e-mailaccounts.^[21]Vanaf dat moment ontstaan er twee communicatiestromen: een zakelijke en een heimelijke via het privé e-mailadres van [medeverdachte] . Medio december 2014 schaft [medeverdachte] ook een prepaid mobiele telefoon aan, waarmee hij en [verdachte] voortaan mee communiceren.^[22]

Eind november 2014 heeft [verdachte] voor het eerst contact met [naam 1] .^[23][verdachte] geeft dat op 26 november 2014 door aan [medeverdachte] en die informeert op zijn beurt [verdachte] over de ontwikkelingen in het besluitvormingsproces van [financieel dienstverlener] en concludeert dat binnen [financieel dienstverlener] de kans op verkoop van de portefeuille weer is gestegen.^[24]Op 4 december 2014 maakt [persoon 4] de interesse van [naam 1] aan [verdachte] bekend en er wordt een afspraak gemaakt in Londen op 9 december 2014.^[25][verdachte] stuurt op 4 december 2014 een bestand genaamd de ‘ [naam 1-berekening] ’ naar het privé e-mailadres van [medeverdachte] .^[26]Op 10 december 2014 stuurt [verdachte] aan het zakelijke e-mailadres van [medeverdachte] een bericht dat hij de dag ervoor zeer constructieve gesprekken heeft gevoerd met de directie van [naam 1] en vraagt hij, om tot een betere indicatie van de waarde van de private equity portefeuille te komen, om de kwartaalrapportages van de in die e-mail opgesomde fondsen. In de bijlage stuurt [verdachte] een door [naam 1] ondertekende geheimhoudingsverklaring (Non-Disclosure Agreement, hierna: NDA) mee.^[27][medeverdachte] stuurt dezelfde dag, zonder dat [financieel dienstverlener] de NDA heeft getekend, al de (kwartaal)rapportages naar [verdachte] op.^[28]Die informatie wordt vervolgens doorgestuurd naar [naam 1] .^[29]

In e-mailwisselingen tussen [medeverdachte] (alles via zijn privé emailadres) en [verdachte] in december 2014 wordt tussen hen besproken hoe [medeverdachte] 50% van de aan [medeverdachte rechtspersoon] te betalen provisie uitbetaald zou kunnen krijgen.^[30][medeverdachte] schrijft op 11 december 2014 aan [verdachte] – onder meer-:

“De mogelijkheden die wij hebben bekeken zijn:- belang in jouw BV;- verstrekken van converteerbare obligatielening in 50% van de aandelen van jouw BV(op vastgestelde datum in de toekomst en tegen vastgestelde prijs);- zelf een aparte BV oprichten:

Bestaande BV opkopen (…)

Bankrekening in land met fiscaalvriendelijk klimaat dat geen officiële juridische/fiscale banden heeft met de Nederlandse Staat (…)

[medeverdachte] stuurt [verdachte] op 10 en 11 december 2014 een bericht dat alles goed geregeld moet zijn voordat [naam 1] bij [financieel dienstverlener] binnenkomt. Hij stelt voor dat [verdachte] contact opneemt met de jurist waarmee hij bevriend is (de rechtbank begrijpt, [persoon 1] ) om te horen wat de slimste manier is om de helft van de provisie aan [medeverdachte] uit te keren.^[31]

Op 15 december 2014 werd door de directie van [financieel dienstverlener] tijdens een Asset Liability Committee (ALCO) besloten om de verkoop van de private equity en hedge funds nader te onderzoeken.^[32]Dit was de start van Project [naam 5] : de verkoop van private equity en niet-liquide hedge fund belangen.^[33]. De informatie binnen het project [naam 5] moest vertrouwelijk worden behandeld.^[34]

[verdachte] heeft op 18 december 2014 contact met [naam 1] over de provisie- en andere voorwaarden waaronder hij als makelaar kan fungeren in de transactie met [financieel dienstverlener] en deze e-mail is ook verstuurd aan [persoon 1] en [medeverdachte] .^[35]Op 19 december 2014 wordt [naam 2] B.V. opgericht door [ex-echtgenote van verdachte] (de ex-partner van [verdachte] ) en [medeverdachte] koopt 119 van de 120 aandelen voor een prijs van €1,19.^[36][persoon 1] informeert [medeverdachte] dat de calloptie op het laatste aandeel niet in de oprichtingsakte staat omdat “
iedereen dan weet dat [naam 2] B.V. eigenlijk van hem is.”^[37]Op 23 december 2014 wordt in een aandeelhouders-overeenkomst vastgelegd dat [medeverdachte] een calloptie heeft op het laatste aandeel van [naam 2] B.V.^[38]In een e-mail van 5 januari 2015 schrijft [medeverdachte] aan [verdachte] dat hij de projectgroep binnen [financieel dienstverlener] heeft overtuigd en hen op zijn hand heeft om de private equity te verkopen. [verdachte] moet zorgen voor een goed contact met [naam 1] zodat zij, na formele goedkeuring van [financieel dienstverlener] om de private equity te verkopen, kunnen worden uitgenodigd.^[39]Op 9 januari 2015 wordt een overeenkomst van converteerbare obligatielening gesloten tussen [naam 2] B.V. en [medeverdachte rechtspersoon] .^[40]Deze overeenkomst geeft aan [naam 2] B.V. (en dus [medeverdachte] ) het recht op 50% van het aandelenkapitaal van [medeverdachte rechtspersoon] en daarmee uiteindelijk ook 50% van de provisie als die in het vermogen van [medeverdachte rechtspersoon] zou vallen.^[41][naam 2] B.V. betaalt in dat verband op 12 januari 2015 € 50.000,- aan [medeverdachte rechtspersoon] en dat geldbedrag is afkomstig van [medeverdachte] .^[42]Op 9 januari 2015 vindt er ook een e-mailwisseling plaats tussen [medeverdachte] (privé e-mailadres) en [verdachte] over de inhoud van de provisieovereenkomst tussen [medeverdachte rechtspersoon] en [naam 1] . [medeverdachte] schrijft daarover
“als dit waterdicht contract is dan zetten we alles op alles om zoveel en liefst alle PE-belangen te verkopen. Heb er wel vertrouwen in dat [financieel dienstverlener] en [naam 1] tot deal gaan komen en wij ook vervolgens beloond worden.”en
“blijf goed opletten dat als je mij mail stuurt inzake contract tussen [medeverdachte rechtspersoon] en [naam 1] dat je niet per abuis [naam 1] in cc plaatst want dan is alles naar de haaien…”.^[43][financieel dienstverlener] is dan nog altijd niet op de hoogte van de betrokkenheid van [verdachte] en dus ook niet van wat er zich tussen [medeverdachte] en [verdachte] afspeelt.

Op 13 januari 2015 vindt het eerste gesprek tussen [financieel dienstverlener] en [naam 1] plaats waarbij [medeverdachte] en [verdachte] aanwezig zijn^[44][persoon 3] van [financieel dienstverlener] is ook bij de bijeenkomst aanwezig en hij denkt dat [verdachte] een medewerker van [naam 1] is.^[45]Op 15 januari 2015 besluit [financieel dienstverlener] om de besprekingen met [naam 1] en een tweede partij te weten [naam 6] aan te gaan.^[46][medeverdachte] adviseert binnen [financieel dienstverlener] negatief over [naam 6] en geeft die informatie via zijn privé e-mailadres door aan [verdachte] .^[47]Op 15 januari 2015 stuurt [naam 1] een getekende NDA naar [financieel dienstverlener] / [medeverdachte] en een dag later stuurt [medeverdachte] een door [financieel dienstverlener] getekend exemplaar terug.^[48]

Op 17 januari 2015 wordt de provisieovereenkomst (gedateerd op 15 januari 2015) tussen [medeverdachte rechtspersoon] en [naam 1] geformaliseerd.^[49]In de provisieovereenkomst is opgenomen dat [medeverdachte rechtspersoon] als makelaar voor [naam 1] bij [financieel dienstverlener] zorgt voor een contact op het juiste niveau en verder is een retainer fee van € 5.000,- per maand een success fee van 2% (bij exclusiviteit) van de transactiewaarde afgesproken.^[50]Op 28 januari 2015 sluiten [financieel dienstverlener] en [naam 1] een overeenkomst van exclusiviteit.^[51]Mede op basis van advies van [verdachte] / [naam 1] adviseert [medeverdachte] aan [financieel dienstverlener] om [persoon 5] een onafhankelijke waardering van de portefeuille te laten doen.^[52]Een memorandum van [financieel dienstverlener] met het advies voor [persoon 5] wordt door [medeverdachte] vanaf zijn privé e-mail-adres aan [verdachte] toegezonden.^[53][financieel dienstverlener] kiest uiteindelijk [persoon 5] voor de onafhankelijke waardering.^[54][medeverdachte] informeert de CFO en Raad van Bestuur van [financieel dienstverlener] over het verkoopproces van de private equity portefeuille met [naam 1] en krijgt daarvoor informatie van [verdachte] . [medeverdachte] e-mailt daarbij aan [verdachte]
“Als je hier donderdag vertrekt, neem dan gewoon afscheid zoals altijd zonder te smoesen of nog even wat in het Nederlands tegen mij te zeggen en vertrek samen met [naam 1] de deur uit.^[55]Als [medeverdachte] op 13 mei 2015 door zijn collega [persoon 6] wordt ge-e-maild dat [naam 3] interesse heeft getoond in de private equity portefeuille, e-mailt [medeverdachte] terug dat [naam 3] geen geschikte partij is.^[56]

Op 22 mei 2015 geeft [medeverdachte] een presentatie aan de Raad van Bestuur van [financieel dienstverlener] en informatie daaruit, inclusief strategische en prijsgevoelige informatie, wordt door hem aan [verdachte] doorgestuurd.^[57][medeverdachte] en [verdachte] hebben contact over het aanstaande bod van [naam 1] , de onderhandelingsruimte, kortingspercentages die kunnen leiden tot een overeenkomst en de optie van uitgestelde betaling.^[58][persoon 7] van [financieel dienstverlener] verklaart dat dergelijke vertrouwelijke informatie van [financieel dienstverlener] niet door [medeverdachte] gedeeld had mogen worden.^[59]Op 26 mei 2015 brengt [naam 1] haar eerste bod uit aan [financieel dienstverlener] .^[60]In interne e-mails van [naam 1] is te zien dat het bedrijf zich bewust is van het feit dat [verdachte] via wat zij noemen een “deep throat” (de rechtbank begrijpt dat daarmee [medeverdachte] wordt bedoeld) inzicht kan geven in de onderhandelingspositie van [financieel dienstverlener] waardoor zij weten dat hun bod niet zo teleurstellend was voor [financieel dienstverlener] als [financieel dienstverlener] had doen voorkomen.^[61]Op 15 juni 2015 geeft de directie van [financieel dienstverlener] interne goedkeuring aan de verkoop van de private equity portefeuille voor een verkoopprijs van 92% van de Net Asset Value die de portefeuille op 30 september 2014 volgens [persoon 5] had. De directe van [financieel dienstverlener] [persoon 9] heeft intern aangegeven dat zij bereid is een prijs van 91% te accepteren als dat noodzakelijk is om de deal te kunnen sluiten.^[62]Op 19 juni 2015 schrijft [medeverdachte] vanaf zijn privé
e-mailadres aan [verdachte] dat [naam 1] 92% moet bieden omdat [financieel dienstverlener] wel wil meewerken aan een uitgestelde betaling.^[63][naam 1] doet op 25 juni 2016 een hernieuwd bod overeenkomstig de suggestie van [medeverdachte] en dat bod wordt door [financieel dienstverlener] geaccepteerd.^[64]Op 18 november 2015 wordt de Sale and Purchase Agreement ondertekend door [naam 1] en [financieel dienstverlener] .^[65]In de periode januari-maart 2016 betaalt [naam 1] de afgesproken fee van (omgerekend) circa € 7.400.000,- in drie termijnen aan [medeverdachte rechtspersoon] .^[66][naam 7] N.V. (de rechtsopvolger van [financieel dienstverlener] ) heeft op 18 oktober 2019 aangifte gedaan van passieve en actieve niet-ambtelijke omkoping.^[67]

Bewijsoverwegingen

De hierboven vastgestelde feiten en omstandigheden leiden naar het oordeel van de rechtbank onmiskenbaar tot de conclusie dat [verdachte] zich schuldig heeft gemaakt aan niet-ambtelijke omkoping van [medeverdachte] . Vast staat immers dat [verdachte] aan [medeverdachte] 50% van de provisie van de 2% fee van de koopprijs van circa € 400.000.000,- (dus circa 4 miljoen euro) in het vooruitzicht heeft gesteld (een belofte) in ruil waarvoor [medeverdachte] het er binnen [financieel dienstverlener] toe heeft geleid dat zij over zouden gaan tot de verkoop van hun volledige private equity portefeuille aan [naam 1] . Die verkoop was nodig om de provisie van 2% te kunnen opstrijken. Evident is dat [medeverdachte] daarbij heeft gehandeld in strijd met zijn plicht door (i) vertrouwelijke informatie van/over [financieel dienstverlener] met [verdachte] te delen en (ii) de aan hem in het vooruitzicht gestelde betaling in strijd met de goede trouw te verzwijgen voor zijn werkgever. Evident is ook dat [verdachte] dit wist. Uit de bewijsmiddelen (met name de tussen [verdachte] en [medeverdachte] verzonden berichten) volgt dat [medeverdachte] en [verdachte] hun samenwerking bij de totstandkoming van de overeenkomst tussen [naam 1] en [financieel dienstverlener] steeds verborgen hebben willen houden. De verweren van de verdediging worden dan ook verworpen.

De rechtbank ziet de afspraak over de verdeling van de provisie dus als een belofte in de zin van artikel 328ter Sr. Dat geldt niet voor de eveneens in de tenlastelegging opgenomen schuldbekentenis en het geldbedrag van de ABCD-transactie, omdat dat handelingen zijn geweest gericht op inlossing van de belofte. Zij zijn op zichzelf niet als (onderdeel van) een belofte aan te duiden. Voor deze onderdelen volgt om die reden vrijspraak.

PleegperiodeDe verdediging heeft betoogd dat de strafbepaling van artikel 328ter Sr zoals die luidde voor 1 januari 2015 niet van toepassing is. Gelet op de bewijsmiddelen zoals hiervoor opgenomen onder de feiten en omstandigheden, stelt de rechtbank een pleegperiode vast die start omstreeks 1 oktober 2014 en eindigt op 8 oktober 2018. Het verweer wordt daarmee verworpen.

Conclusie

De rechtbank vindt bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan actieve niet-ambtelijke omkoping.

4.3.2.

Valse opgave authentieke akte (feit 2)

Feiten en omstandigheden

De rechtbank stelt de volgende feiten en omstandigheden vast.

Op 17 juli 2016 heeft [persoon 1] , de juridische adviseur van [verdachte] , de woning aan de [adres] in Haarlem gekocht voor € 765.000,-. Door het faillissement van [persoon 1] is de woning op 1 december 2016 niet aan [persoon 1] , maar aan [persoon 8] geleverd.^[68]Vervolgens is de woning verkocht voor € 800.000,- en op 1 december 2016 geleverd aan [medeverdachte] en zijn echtgenote.^[69]Op 21 november 2016 hebben [medeverdachte] en [medeverdachte rechtspersoon] een koopovereenkomst gesloten waarbij is afgesproken dat [medeverdachte rechtspersoon] deze woning koopt van [medeverdachte] voor een bedrag van € 1.100.000,-.^[70]Op 27 december 2016 is nog een koopovereenkomst gesloten tussen [medeverdachte] en [medeverdachte rechtspersoon] ten aanzien van dezelfde woning, tegen betaling van dezelfde koopprijs, maar daarin is (anders dan in de overeenkomst van 21 november 2016) de verplichting tot verbouwing door de verkoper opgenomen.^[71]

De levering van de woning door [medeverdachte] aan [medeverdachte rechtspersoon] heeft plaatsgevonden op 28 december 2016. In de notariële akte tot levering eigendom, opgemaakt door notaris [notaris] , is opgenomen dat verkoper [medeverdachte] de verplichting op zich heeft genomen om de verbouwing van het verkochte conform het aan het koopcontract aangehechte bouwplan voor zijn rekening en risico uiterlijk op 31 maart 2017 te zullen hebben voltooid en dat het bouwplan dat gehecht is aan het koopcontract ertoe zal leiden dat het verkochte een marktwaarde zal hebben gelijk aan de genoemde koopprijs van € 1.100.000,-. De verbouwing zou dus een waardestijging realiseren van € 300.000,-.^[72]Uit het aangehechte bouwplan volgt dat kosten van de verbouwing zijn begroot op € 97.000,-.^[73]

Notaris [notaris] heeft melding gedaan van een ongebruikelijke transactie en beschreven dat het opvallend is dat een verbouwing van € 97.000 de waarde van het pand van € 800.000,- doet stijgen naar € 1.100.000,-.^[74][medeverdachte] heeft verklaard dat deze constructie is opgezet om een deel van de door [medeverdachte rechtspersoon] opgestreken provisie (zie feit 1) bij [medeverdachte] te krijgen.^[75]Hij en [verdachte] hadden om fiscale redenen uiteindelijk afgezien van het converteren van de obligatielening (zie feit 1).^[76]Er moest daarom een andere manier worden gevonden om zijn aandeel van de provisie aan hem uit te kunnen keren. Hij heeft verder verklaard dat hij per saldo € 275.000,- aan deze transactie zou verdienen door de woning voor € 800.000,- te kopen, € 25.000,- aan verbouwingskosten te betalen om te doen alsof de verbouwing conform de akte werd uitgevoerd, en het pand vervolgens voor € 1.100.000,- te verkopen aan [medeverdachte rechtspersoon] .^[77]In het dossier zit correspondentie tussen [medeverdachte] en [verdachte] waarin zij deze “vastgoedroute” bespreken als constructie om via winsten op transacties een bedrag van “
een kleine 3m” of “
2,1 mln netto”aan [medeverdachte] uit te keren.^[78][persoon 1] heeft op 23 januari 2017 de aannemer ge-e-maild dat de verbouwingskosten door [medeverdachte rechtspersoon] overgenomen zouden worden.^[79][medeverdachte rechtspersoon] heeft vervolgens ook de tweede en derde factuur van de aannemer voor een totaalbedrag van € 115.591,35 betaald.^[80]

Bewijsoverweging

De rechtbank concludeert op basis van de hierboven vastgestelde feiten dat partijen nooit de bedoeling hebben gehad dat [medeverdachte] daadwerkelijk de woning zou laten verbouwen volgens het aan het koopcontract gehechte bouwplan of anderszins. Dat deze ‘verplichting’ wel is opgenomen in de akte van levering (DOC-052) is daarom in strijd met de waarheid en dus vals. Het verweer dat [verdachte] geen opzet heeft gehad op het doen opnemen van de valsheid in de akte omdat hij volledig is afgegaan op de adviezen van [persoon 1] en de akte bij volmacht is ondertekend wordt verworpen. Daarbij weegt de rechtbank mee dat de overeenkomst van 21 november 2016 en de bij de notaris opgemaakte overeenkomst van 27 december 2016 allebei door [verdachte] zelf zijn ondertekend. De pagina waarop de verplichting van de verkoper tot verbouwing staat vermeld is door [verdachte] voorzien van een paraaf. Hij wist dus wel degelijk dat sprake was van een valse opgave in de koopovereenkomst. Hij kan zich er dan niet achter verschuilen dat hij de akte van levering, waarin diezelfde (valse) verplichting is opgenomen, bij volmacht (en dus buiten zijn aanwezigheid) heeft laten passeren. Uit de feitenvaststelling volgt ook dat partijen steeds het oogmerk hebben gehad om de akte te (doen) gebruiken als ware die opgave in overeenstemming met de waarheid. Er moest immers een verklaring worden gegeven voor de forse waardevermeerdering in de korte tijd tussen 1 en 28 december 2016.

De rechtbank vindt niet bewezen dat in strijd met de waarheid in de akte is opgenomen dat het aan het koopcontract gehechte bouwplan zal leiden tot een waardevermeerdering van circa € 300.000,-. Hoewel het er alle schijn van heeft dat ook dit niet juist is, bevat het dossier onvoldoende informatie om dit te kunnen beoordelen. Voor dit onderdeel van de tenlastelegging volgt vrijspraak.

Conclusie

De rechtbank vindt op grond van de bewijsmiddelen bewezen dat verdachte samen met anderen een valse opgave heeft laten opnemen in een notariële, en daarmee authentieke, akte.

4.3.3.

Witwassen (feit 3)

Feiten en omstandigheden

De rechtbank stelt de volgende feiten en omstandigheden vast.^[81]

Op 14 januari 2016 is een geldbedrag van € 3.355.454,44 door [naam 1] gestort op de rekening van [medeverdachte rechtspersoon] .^[82][medeverdachte rechtspersoon] heeft op 14 januari 2016 een bedrag van € 35.000,- en op 8 februari 2016 een bedrag van € 15.000,- overgeboekt naar de bankrekening van [verdachte] . Op 14 januari 2016 en op 8 februari 2016 heeft [verdachte] respectievelijk € 35.000 en € 12.245 aan [autobedrijf] (onder vermelding van Porsche Cayenne) betaald.^[83]De Porsche Cayenne met kenteken [kenteken] staat sinds 2 februari 2016 op naam van [verdachte] .^[84][verdachte] heeft verklaard dat hij de Porsche Cayenne heeft gekocht met de provisie die op de rekening van [medeverdachte rechtspersoon] was gestort en dat hij het geld heeft overgemaakt naar zijn eigen bankrekening.^[85]

Bewijsoverweging

Uit misdrijf afkomstig

De raadsman heeft betoogd dat het geld waarmee de Porsche Cayenne is aangekocht niet uit misdrijf afkomstig is. De rechtbank verwerpt het verweer. Zoals hiervoor in paragraaf 4.3.1. is overwogen, hebben [verdachte] en [medeverdachte rechtspersoon] zich schuldig gemaakt aan niet-ambtelijke omkoping. De provisie die [medeverdachte rechtspersoon] daarmee als makelaar van de deal tussen [financieel dienstverlener] en [naam 1] heeft verdiend, is dus van misdrijf afkomstig. Uit de bewijsmiddelen kan worden opgemaakt dat met een deel van de provisie de Porsche Cayenne is aangekocht.

Conclusie

De rechtbank vindt bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan witwassen.

4.3.4.

Vrijspraak medeplegen (feiten 1 en 3)

Op grond van het dossier begrijpt de rechtbank de tenlastelegging zo dat [verdachte] en [medeverdachte rechtspersoon] de niet-ambtelijke omkoping en het witwassen samen zouden hebben gepleegd. De rechtbank stelt vast dat [verdachte] enig bestuurder/aandeelhouder van [medeverdachte rechtspersoon] was. Er waren geen andere personen werkzaam voor [medeverdachte rechtspersoon] . [verdachte] kan daardoor met [medeverdachte rechtspersoon] worden vereenzelvigd. Voor een bewezenverklaring ten aanzien van het medeplegen zou in deze zaak betekenen dat [verdachte] een nauwe en bewuste samenwerking met zichzelf heeft gehad. Alhoewel situaties denkbaar zijn waarbij iemand kan samenwerken met zijn B.V., is daar naar het oordeel van de rechtbank in deze zaak geen sprake van. De rechtbank vindt daarom – net als de officier van justitie – dat vrijspraak moet volgen voor het medeplegen.

5.Bewezenverklaring

De rechtbank vindt op grond van de bewijsmiddelen in rubriek 4.3 bewezen dat verdachte

in of omstreeks de periode van 1 oktober 2014 tot en met 8 oktober 2018 in Nederland

aan iemand die, anders dan als ambtenaar werkzaam is in dienstbetrekking, te weten [medeverdachte] , in dienst zijnde van [naam 7] NV en/of [naam 10] NV en/of [financieel dienstverlener] NV en/of [naam 9] NV in de functie van senior portfolio manager, naar aanleiding van hetgeen deze in dienstbetrekking zal doen of nalaten

een belofte, te weten

de toezegging om de helft van de door [medeverdachte rechtspersoon] BV behaalde provisie op de transactie tussen [medeverdachte rechtspersoon] BV en [naam 9] , aan hem, [medeverdachte] , te betalen of anderszins aan hem te doen toekomen

heeft gedaan onder zodanige omstandigheden dat hij, verdachte, redelijkerwijs moest aannemen dat die [medeverdachte]

uitsluitend voor zover betrekking op de ten laste gelegde periode tot 1 januari 2015:

deze belofte in strijd met de goede trouw zal verzwijgen tegenover zijn werkgever

uitsluitend voor zover betrekking op de ten laste gelegde periode vanaf 1 januari 2015: handelt in strijd met zijn plicht;

op 28 december 2016 te Haarlem, tezamen en in vereniging met anderen, in een authentieke akte, te weten een

"akte tot levering eigendom" van 28 december 2016 met betrekking tot het pand [adres] te Haarlem,

heeft doen opnemen een valse opgave aangaande een feit van welks waarheid de akte moet doen blijken, bestaande die valse opgave hierin dat in de akte - zakelijk weergegeven - is opgenomen

dat de verkoper de verplichting op zich heeft genomen om de renovatie/verbouwing van het verkochte conform het aan het koopcontract aangehechte renovatieplan/bouwplan voor zijn rekening en risico uiterlijk op 31 maart 2017 zal hebben voltooid

met het oogmerk om die akte te gebruiken en door anderen te doen gebruiken als ware die opgave in overeenstemming met de waarheid;

in de periode van 1 januari 2016 tot en met 8 oktober 2018, in Nederland, voorwerpen, te weten

een geldbedrag van in totaal € 46.745,- (de betaalde aankoopprijs van een personenauto van het merk Porsche, type Cayenne, gekentekend [kenteken] ),

voorhanden heeft gehad en heeft verworven en heeft omgezet en heeft overgedragen

een personenauto van het merk Porsche, type Cayenne, gekentekend [kenteken] ,

voorhanden heeft gehad en heeft verworven en van dat voorwerp gebruik heeft gemaakt,

terwijl hij, verdachte, wist dat dat geldbedrag en dat voorwerp geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk of middellijk - afkomstig waren uit enig misdrijf.

6.Motivering van de straf

6.1.

Standpunt van het Openbaar Ministerie

De officier van justitie vindt dat verdachte moet worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van tweeëntwintig maanden met aftrek van voorarrest, waarvan zes maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar.

Van belang daarbij is dat verdachte heeft gehandeld vanuit een financieel belang. Morele normen zijn op grove wijze geschonden en daarbij is wet- en regelgeving overtreden. De illegale constructie is niet uit eigen beweging gestopt, ondanks dat daarvoor in de loop van de tijd meerdere mogelijkheden waren. Door het gedrag van verdachte is de integriteit van de financiële sector in zijn diepste wezen geraakt. Omdat in deze zaak geen sprake is van een benadelingsbedrag, is geen aansluiting gezocht bij de oriëntatiepunten voor straftoemeting van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (LOVS). Bij de strafeis is wel rekening gehouden met de periode waarin de gedragingen hebben plaatsgevonden, het voordeelsbedrag, de rol van de verdachte bij de omkoping en er is aansluiting gezocht bij wat in vergelijkbare zaken wordt opgelegd. Specifiek voor [verdachte] geldt nog dat hij op geen enkele wijze inzicht heeft getoond in het kwalijke van zijn handelen. Het Openbaar Ministerie vindt daarmee de kans op herhaling aanwezig en heeft om die reden een deels voorwaardelijke gevangenisstraf geëist. In strafmatigende zin heeft de officier van justitie in haar strafeis rekening gehouden met het feit dat verdachte niet eerder in aanraking is geweest met justitie en met de overschrijding van de redelijke termijn.

6.2.

Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat aan verdachte een taakstraf moet worden opgelegd met eventueel daarnaast een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf.

Bij de strafoplegging moet rekening worden gehouden met de persoonlijke omstandigheden van verdachte. In het bijzonder zijn blanco strafblad, de slechte gezondheid van verdachte en het feit dat een toekomstige baan in de financiële sector door zijn aangetaste reputatie niet meer mogelijk is. Daarnaast heeft deze zaak ook grote gevolgen gehad voor de relatie van verdachte met zijn zoon, andere familie en vrienden. Er is geen sprake van benadeling van één van de partijen betrokken bij de transactie tussen [financieel dienstverlener] en [naam 1] en daardoor kan geen aansluiting worden gezocht bij oriëntatiepunten voor straftoemeting van het LOVS. In vergelijkbare zaken waarin sprake is van niet-ambtelijke omkoping wordt veelal volstaan met een voorwaardelijke gevangenisstraf naast een taakstraf.

6.3.

Oordeel van de rechtbank

De hierna te noemen strafoplegging is in overeenstemming met de ernst van het bewezen geachte, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals op de terechtzitting is gebleken.

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan actieve niet-ambtelijke omkoping door een belofte te doen aan [medeverdachte] . [verdachte] heeft als tussenpersoon opgetreden namens [naam 1] en vervolgens via medeverdachte [medeverdachte] zeer vertrouwelijke informatie van [financieel dienstverlener] ontvangen. Informatie waarvan verdachte wist dat het delen ervan de onderhandelingspositie van [naam 1] zou versterken en die van [financieel dienstverlener] ondermijnde. Omkoping is een ernstig misdrijf vanwege het ondermijnende en corrumperende karakter. Het zorgt voor concurrentievervalsing en het vormt een ernstige aantasting van de integriteit die in het handelsverkeer zo nodig is. Daarnaast heeft verdachte bij de koop van een woning samen met anderen een authentieke akte vals laten opmaken door daarin onjuiste gegevens over een verbouwing te laten opnemen. Hierbij heeft verdachte de notaris bewust op het verkeerde been gezet om de waardevermeerdering die met de koop was gemoeid te verklaren. Voor dit feit geldt dat in het maatschappelijk en economisch verkeer men moet kunnen vertrouwen op de juistheid van bepaalde essentiële akten en geschriften. Door het (laten) opmaken maken van valse stukken is dat vertrouwen geschaad. Tot slot heeft verdachte zich schuldig gemaakt aan witwassen.

Deze strafbare feiten zijn slechts aan het licht gekomen door onderzoek van de FIOD. [verdachte] heeft er tot op heden geen blijk van gegeven het kwalijke van zijn handelen in te zien.

Bij de strafoplegging ligt het zwaartepunt bij de niet-ambtelijke omkoping. Na de totstandkoming van de overeenkomst tussen [financieel dienstverlener] en [naam 1] is een miljoenenbedrag aan provisie uitgekeerd aan het bedrijf van verdachte. Met de officier van justitie en de raadsman is de rechtbank van oordeel dat in deze zaak geen benadelingsbedrag kan worden vastgesteld op grond waarvan aansluiting kan worden gezocht bij de oriëntatiepunten voor straftoemeting van het LOVS in fraudezaken.

De rechtbank is van oordeel dat de ernst van de feiten, de lange periode waarover de omkoping is gepleegd en het hoge provisiebedrag dat naar aanleiding van de omkoping is ontvangen, een (deels) onvoorwaardelijke gevangenisstraf van langere duur in beginsel rechtvaardigen. De rechtbank zal, gelet op de hierna te bespreken omstandigheden en vanwege de straffen die zijn opgelegd in (min of meer) vergelijkbare zaken, echter geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf opleggen.

De rechtbank heeft gekeken naar het uittreksel uit de Justitiële Documentatie van verdachte van 30 augustus 2021 waaruit blijkt dat verdachte een blanco strafblad heeft.

De rechtbank houdt in strafverminderende zin rekening met de overschrijding van de redelijke termijn. Het heeft namelijk te lang geduurd voordat er uitspraak wordt gedaan in deze zaak. Daardoor heeft verdachte lang in onzekerheid gezeten over de afdoening van de zaak en dit heeft ook grote gevolgen gehad voor zijn privéleven (op medisch, sociaal, emotioneel en financieel gebied). Ter compensatie van die onzekerheid en de gevolgen die deze strafzaak voor hem reeds heeft gehad krijgt hij een mildere straf. In beginsel moet een strafzaak binnen twee jaar tot een afronding komen. De redelijke termijn in de zaak van verdachte is gestart op 8 oktober 2018, de dag dat verdachte in verzekering is gesteld. Vanaf dat moment kon verdachte verwachten dat hij zou worden vervolgd. De zaak had dus in beginsel uiterlijk twee jaar later op 8 oktober 2020 afgerond moeten zijn met een eindvonnis van de rechtbank. De rechtbank doet pas op 13 december 2021 uitspraak. De redelijke termijn is dus met een jaar en ruim twee maanden overschreden. Dat is een forse overschrijding die niet aan de verdediging te wijten is, maar vooral aan organisatorische en logistieke kwesties bij de rechtbank en het Openbaar Ministerie. Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad wordt bij een overschrijding van meer dan één jaar door de rechtbank gehandeld naar bevind van zaken.

De rechtbank zal aan verdachte een taakstraf opleggen en vanwege de ernst van de feiten vindt de rechtbank het ook passend om daarnaast nog een forse voorwaardelijke straf op te leggen. Daarbij speelt een rol dat verdachte de strafbare feiten heeft gepleegd vanuit een situatie waarin zijn bedrijf in financiële problemen zat en liquide middelen nodig had. In deze strafzaak is (conservatoir) beslag gelegd op vermogen en vermogensbestanddelen van verdachte. Hierdoor is verdachte zowel zakelijk als privé in zwaar weer terechtgekomen en er is daarnaast ook nog sprake van een ontnemingsprocedure. Verdachte heeft zijn hele leven in de financiële sector gewerkt en heeft ter terechtzitting verklaard daar nog steeds interesse in te tonen. De voorwaardelijke gevangenisstraf dient er dus ook toe te voorkomen dat verdachte in de toekomst wederom (soortgelijke) strafbare feiten pleegt om uit de financiële zorgen te kunnen komen.

De rechtbank vindt alles overwegende dat een taakstraf voor de duur van 240 uur, met aftrek van de tijd die verdachte in voorarrest heeft doorgebracht, en een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van acht maanden, met een proeftijd van twee jaar, passend en geboden is. Als verdachte de taakstraf niet (goed) uitvoert kan de taakstraf worden omgezet in 120 dagen hechtenis.

7.Beslag

In deze zaak is zowel klassiek als conservatoir beslag gelegd op een woning aan de [adres] in Haarlem. Verder ligt er conservatoir beslag op contant geld (€ 3.500,-) en de waarde van de Porsche Cayenne na vervreemding (€ 15.555,-).

7.1.

Standpunt Openbaar Ministerie

De officier van justitie heeft naar voren gebracht dat het Openbaar Ministerie meerdere opties heeft om crimineel geld te ontnemen. In deze zaak wordt als bijkomende straf gevorderd dat de inbeslaggenomen voorwerpen verbeurd worden verklaard. De officier van justitie vindt dat de inbeslaggenomen voorwerpen in deze zaak vatbaar zijn voor verbeurdverklaring, omdat deze zijn verkregen door middel van of uit de baten van de gepleegde strafbare feiten.

7.2.

Standpunt van de verdediging

De raadsman vindt primair dat de vordering tot verbeurdverklaring moet worden afgewezen omdat verdachte niet schuldig is aan de tenlastegelegde feiten. Als het witwassen onder feit 3 wordt bewezen, kan alleen ten aanzien voor de waarde van de Porsche Cayenne de verbeurdverklaring worden opgelegd. Voor het overige dient de vordering te worden afgewezen omdat er ten aanzien van die voorwerpen geen sprake is van een witwas-beschuldiging.

7.3.

Oordeel van de rechtbank

De officier van justitie vordert verbeurdverklaring van zowel voorwerpen waarop klassiek en conservatoir beslag ligt, als van voorwerpen waarop alleen conservatoir beslag ligt.

De rechtbank stelt voorop dat voor verbeurdverklaring als bedoeld in artikel 33a Wetboek van Strafrecht (Sr) niet vereist is dat op de voet van artikel 94 Wetboek van Strafvordering (Sv) klassiek beslag is gelegd op het voorwerp waarvan de verbeurdverklaring wordt uitgesproken. Op grond van artikel 34 Sr zal in zo’n geval het voorwerp moeten worden uitgeleverd of de door de rechter geschatte waarde daarvan moeten worden betaald. Daarnaast geldt dat conservatoir beslag als bedoeld in artikel 94a Sv er niet aan in de weg staat dat een voorwerp verbeurd wordt verklaard.^[86]

Pand [adres] in Haarlem

Op dit pand is zowel klassiek als conservatoir beslag gelegd. Uit het dossier volgt dat de woning (uiteindelijk) door [medeverdachte rechtspersoon] is gekocht uit de baten van de omkoping. Op grond van artikel 33a lid 2 sub a Sr is het pand dan ook vatbaar voor verbeurdverklaring. Desondanks zal de rechtbank de vordering tot verbeurdverklaring van het pand aan de [adres] in Haarlem afwijzen. De rechtbank heeft namelijk onvoldoende aanknopingspunten om de actuele waarde van het pand in Haarlem te kunnen vaststellen. Dat is van belang omdat naast de hoofdzaak ook een ontnemingsprocedure tegen verdachte aanhangig is gemaakt.

Door verbeurdverklaring van voorwerpen die zijn verkregen door middel van een strafbaar feit, wordt bereikt dat aan een veroordeelde wederrechtelijk verkregen voordeel wordt ontnomen. Wordt in zo’n geval ook de maatregel van ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel opgelegd, dan dient (in verband met het reparatoire karakter van die ontnemingsmaatregel) de waarde van de onder de betrokkene inbeslaggenomen en in zijn strafzaak verbeurdverklaarde voorwerpen in mindering te worden gebracht op de aan de betrokkene in de ontnemingszaak op te leggen betalingsverplichting. Bij de verrekening van door de verbeurdverklaring ontnomen voordeel dient in beginsel te worden uitgegaan van de door de rechter te schatten waarde van de verbeurdverklaarde voorwerpen ten tijde van de inbeslagneming. Omdat die waarde in dit geval niet kan worden vastgesteld (behalve een bedrag dat staat vermeld op de beslaglijst en waarvan niet duidelijk is waarop dat bedrag is gebaseerd, heeft de rechtbank geen informatie over de actuele marktwaarde van het pand), vindt de rechtbank de verbeurdverklaring van het pand als bijkomende straf niet passend.

Op het pand ligt conservatoir beslag zodat de beslissing tot afwijzing van de vordering verbeurdverklaring niet betekent dat het voorwerp aan verdachte wordt teruggeven.

Waarde Porsche Cayenne

De waarde van de Porsche Cayenne na vervreemding (€ 15.555,-) zal verbeurd worden verklaard omdat het voertuig uit de baten van de omkoping is verkregen.

Contant geldDe rechtbank wijst de vordering tot verbeurdverklaring van het contante geldbedrag van € 3.500,- af. Verdachte heeft verklaard dat hij ook geldbedragen van familie en vrienden heeft geleend. De (criminele) herkomst van het geld kan niet worden vastgesteld en is ook geen andere relatie tot de bewezenverklaarde feiten die maakt dat het geld vatbaar is voor verbeurdverklaring.

Op het geldbedrag ligt conservatoir beslag zodat de beslissing tot afwijzing van de vordering verbeurdverklaring niet betekent dat het voorwerp aan verdachte wordt teruggeven.

8.Toepasselijke wettelijke voorschriften

De op te leggen straf is gegrond op de artikelen 9, 14a, 14b, 14c, 22c, 22d, 33, 33a, 47, 57, 227, 328ter (oud en nieuw) en 420bis van het Wetboek van Strafrecht.

9.Beslissing

De rechtbank komt op grond van het voorgaande tot de volgende beslissing.

Verklaart bewezen dat verdachte feit 1, 2 en 3 heeft begaan zoals hiervoor in rubriek 5. is vermeld.

Verklaart niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor is bewezen verklaard en spreekt hem daarvan vrij.

Het bewezenverklaarde levert op:

Feit 1:

het, aan iemand die, anders dan als ambtenaar, werkzaam is in dienstbetrekking, naar aanleiding van hetgeen deze in zijn betrekking heeft gedaan of nagelaten dan wel zal doen of nalaten, een belofte doet van die aard of onder zodanige omstandigheden, dat hij redelijkerwijs moet aannemen dat deze de belofte in strijd met de goede trouw zal verzwijgen tegenover zijn werkgever;

Feit 2:

medeplegen van in een authentieke akte een valse opgave doen opnemen aangaande een feit van welks waarheid de akte moet doen blijken, met het oogmerk om die akte te gebruiken of door anderen te doen gebruiken als ware zijn opgave in overeenstemming met de waarheid;

Feit 3:

witwassen.

Verklaart het bewezene strafbaar.

Verklaart verdachte [verdachte] daarvoor strafbaar.

Veroordeelt verdachte tot een
taakstraf van 240 (tweehonderdveertig) uur, met bevel voor het geval dat verdachte de taakstraf niet naar behoren heeft verricht dat vervangende hechtenis zal worden toegepast van 120 (honderdtwintig) dagen.

Beveelt dat de tijd die door verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering is doorgebracht bij de uitvoering van deze straf geheel in mindering zal worden gebracht naar de maatstaf van 2 (twee) uur per dag.

Veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf van
8 (acht) maanden.

Beveelt dat deze straf niet ten uitvoer zal worden gelegd, tenzij later anders wordt gelast.

Stelt daarbij een proeftijd van 2 (twee) jaren vast.

De tenuitvoerlegging kan worden gelast indien de veroordeelde zich voor het einde van de proeftijd schuldig maakt aan een strafbaar feit.

Verklaart verbeurd:

- Porsche Cayenne, kenteken [kenteken] (waarde na vervreemding € 15.555,-), voorwerpnummer 577713.

Dit vonnis is gewezen door

mr. C.M. Berkhout, voorzitter,

mrs. M. Smit en J.M. Jongkind, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. F.F. van Lier, griffier,

en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank van 13 december 2021.

[(...)]

ECLI:NL:RBAMS:2021:7282

Actieve niet-ambtelijke omkoping, valse opgave in authentieke akte en witwassen in de context van een private equity transactie

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

1.Onderzoek ter terechtzitting

2.Inleiding en beschuldiging

3.Verzoek om bewijsuitsluiting

4.Waardering van het bewijs

5.Bewezenverklaring

6.Motivering van de straf

7.Beslag

8.Toepasselijke wettelijke voorschriften

9.Beslissing

Voetnoten