ECLI:NL:RBAMS:2020:2757

• Datum uitspraak: 2 juni 2020
• Publicatiedatum: 2 juni 2020
• Zaaknummer: 13/752023-19
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht; Europees strafrecht
• Procedures: Eerste en enige aanleg
• Rechters: M. van Mourik; H.P. Kijlstra; V.V. Essenburg
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Overlevering op basis van Europees Aanhoudingsbevel; beoordeling detentieomstandigheden in Litouwen

In deze zaak heeft de Rechtbank Amsterdam op 2 juni 2020 uitspraak gedaan over een vordering tot overlevering op basis van een Europees Aanhoudingsbevel (EAB) dat was uitgevaardigd door het Openbaar Ministerie van Litouwen. De vordering was ingediend door de officier van justitie en betreft de overlevering van een opgeëiste persoon die in Nederland gedetineerd was. De rechtbank heeft de identiteit van de opgeëiste persoon vastgesteld en de detentieomstandigheden in Litouwen beoordeeld, waarbij zij zich baseerde op rapporten van het Comité voor de Preventie van Foltering (CPT). De rechtbank heeft eerder, op 20 augustus 2019, in een andere zaak geoordeeld dat er een reëel gevaar bestond voor onmenselijke of vernederende behandeling in Litouwse detentie-instellingen. Dit leidde tot een uitstel van de beslissing over de overlevering in de onderhavige zaak.

Tijdens de zittingen op 9 januari, 18 februari en 19 mei 2020 heeft de rechtbank de argumenten van de raadsman en de officier van justitie gehoord. De raadsman voerde aan dat de detentieomstandigheden in Litouwen ontoelaatbaar zijn, terwijl de officier van justitie stelde dat het reële gevaar voor onmenselijke behandeling was weggenomen op basis van aanvullende informatie van de Litouwse autoriteiten. De rechtbank heeft deze informatie zorgvuldig gewogen en geconcludeerd dat de omstandigheden in de detentie-instellingen inmiddels verbeterd zijn.

Uiteindelijk heeft de rechtbank geoordeeld dat er geen belemmeringen zijn voor de overlevering van de opgeëiste persoon aan Litouwen, nu het EAB voldoet aan de eisen van de Overleveringswet. De rechtbank heeft de overlevering toegestaan, waarbij zij de relevante wetsartikelen heeft toegepast en heeft vastgesteld dat er geen weigeringsgronden zijn. De uitspraak is gedaan door een meervoudige kamer, waarbij de voorzitter en twee andere rechters aanwezig waren, en is openbaar uitgesproken.

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER

Parketnummer: 13/752023-19

RK nummer: 19/6745

Datum uitspraak: 2 juni 2020

UITSPRAAK

op de vordering ex artikel 23 Overleveringswet (OLW), ingediend door de officier van justitie bij deze rechtbank. Deze vordering dateert van 22 november 2019 en betreft onder meer het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB).

Dit EAB is uitgevaardigd op 3 januari 2018 door
The Prosecutor General’s Office of the Republic of Lithuania (Litouwen) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:

[opgeëiste persoon] ,

geboren te [geboorteplaats] (Litouwen) op [geboortedag] 1992,

zonder vaste woon- of verblijfplaats in Nederland,

uit anderen hoofde gedetineerd in de [plaats detentie] ,

hierna te noemen de opgeëiste persoon.

1. Procesgang

De vordering is behandeld op de openbare zitting van 9 januari 2020. Het verhoor heeft plaatsgevonden in tegenwoordigheid van de officier van justitie mr. C.L.E. McGivern. De opgeëiste persoon is bijgestaan door zijn raadsman, mr. D. Koningsbloem, advocaat te ‘s-Hertogenbosch en door een tolk in de Litouwse taal.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van artikel 22, eerste lid, OLW uitspraak moet doen met dertig dagen verlengd omdat zij die verlenging nodig heeft om over de verzochte overlevering te beslissen.

De rechtbank heeft op 23 januari 2020 een tussenuitspraak gedaan, waarbij het onderzoek is heropend en geschorst en de beslissing over de tenuitvoerlegging van het EAB is uitgesteld.

De behandeling van de vordering is, met toestemming van partijen, in gewijzigde samenstelling voortgezet op de openbare zitting van 18 februari 2020 in stand waarin het zich bevond ten tijde van de schorsing van 23 januari 2020. Het verhoor heeft plaatsgevonden in tegenwoordigheid van de officier van justitie mr. J.J.M. Asbroek. De opgeëiste persoon is bijgestaan door zijn raadsman, mr. D. Koningsbloem, advocaat te ‘s-Hertogenbosch en door een tolk in de Litouwse taal.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van artikel 22, derde lid, OLW uitspraak moet doen voor onbepaalde tijd verlengd omdat zij die verlenging nodig heeft om over de verzochte overlevering te beslissen.

De rechtbank heeft het onderzoek ter zitting geschorst.

De behandeling van de vordering is, met toestemming van partijen, in gewijzigde samenstelling voortgezet op de openbare zitting van 19 mei 2020 in stand waarin het zich bevond ten tijde van de schorsing van 18 februari 2020. Het verhoor heeft plaatsgevonden in tegenwoordigheid van de officier van justitie mr. R. Vorrink. De opgeëiste persoon, via een telehoorverbinding, is bijgestaan door zijn raadsman, mr. D. Koningsbloem, advocaat te

‘s-Hertogenbosch en door een tolk in de Litouwse taal.

2. Identiteit van de opgeëiste persoon

De rechtbank heeft de identiteit van de opgeëiste persoon onderzocht. De opgeëiste persoon heeft ter zitting verklaard dat de bovenvermelde personalia juist zijn en dat hij de Litouwse nationaliteit heeft.

3. Tussenuitspraak van 23 januari 2020

De rechtbank verwijst naar haar tussenuitspraak van 23 januari 2020. Hierin heeft de rechtbank de grondslag van het EAB, de inhoud van het EAB en de strafbaarheid van het feit al beoordeeld. Deze overwegingen dienen hier als herhaald en ingelast te worden beschouwd.

4.
Artikel 4 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (het Handvest)

4.1

Standpunt van de raadsman

De raadsman voert aan dat de overlevering ontoelaatbaar is vanwege de detentieomstandigheden. De door het CPT geconstateerde zorgen ten aanzien van

Pravieniškés Prison, in het bijzonder wat betreft ‘
interprisoner violence ’ is niet weggenomen met de aanvullende informatie van april 2020 van de Litouwse autoriteiten. Er is geen controle geweest, waaruit blijkt dat de omstandigheden inderdaad zo zijn als in de aanvullende informatie is vermeld. Het overleveringsverzoek moet daarom worden afgewezen.

Subsidiair verzoekt de raadsman het onderzoek te schorsen om nadere informatie te vragen. De opgeëiste persoon zou dan moeten worden geschorst, omdat een situatie als bedoeld in artikel 67a, derde lid, Wetboek van Strafvordering aan de orde is.

4.2

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de detentieomstandigheden geen belemmering vormen voor overlevering. Gelet op de aanvullende informatie van april 2020 is het reële gevaar op een onmenselijke of vernederende behandeling weggenomen.

4.3

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft eerder, op 20 augustus 2019 (ECLI:NL:RBAMS:2019:6202), in een andere overleveringszaak geoordeeld dat een reëel gevaar bestaat voor onmenselijke of vernederende behandeling, zoals bedoeld in artikel 4 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (hierna: Handvest) in de Litouwse detentie-instellingen: Alytus Correction Home, Marijampolė Correction Home en Pravieniškės Prison, waar Pravieniškės Correctional House–Open Colony onderdeel van is.

De rechtbank is tot deze conclusie gekomen op grond van het meest recente rapport van het Comité voor de preventie van foltering en onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing (CPT) dat is uitgebracht naar aanleiding van het bezoek van het CPT aan Litouwen in 2018, waarin buitengewone niveaus van geweld, intimidatie en uitbuiting zijn beschreven. Het gaat om zowel onderling geweld tussen gedetineerden als excessief geweld door beveiligers om aan deze situaties een einde te maken. Dit is het gevolg van ruime aanwezigheid van drugs, alcohol, telefoons en steekwapens enerzijds en zeer geringe aanwezigheid van gevangenismedewerkers en soms ook corruptie bij deze medewerkers anderzijds.

Daarom heeft de rechtbank bij voornoemde tussenuitspraak van 23 januari 2020 de beslissing over het overleveringsverzoek uitgesteld.

In de aanvullende informatie van april 2020 van het
Prison Department under the Ministry of Justice of the Republic Lithuania staat dat personen die via een EAB aan Litouwen worden overgeleverd in een bepaald aantal detentie-instellingen worden geplaatst, waar Pravieniškės Correctional House–Open Colony er één van is.

Verder staat in voornoemde aanvullende informatie samengevat dat er sprake is van persoonlijke ruimte van 7 m² in een éénpersoonscel en tenminste 6 m² in een meerpersoonscel in nieuwe en gerenoveerde detentie-instellingen en dat de cellen die door het CPT te klein zijn bevonden in de detentie-instellingen (waaronder Pravieniškės Prison) niet langer in gebruik zijn. Daarnaast wordt vermeld wat de compenserende factoren binnen de detentie-instelling zijn, zoals onbeperkte toegang tot water- en sanitaire voorzieningen, ventilatiesystemen alsook toegang tot buitenlucht en sportvoorzieningen. Ook wordt vermeld welke maatregelen er zijn genomen om gedetineerden tegen geweld binnen de detentie-instellingen te beschermen. Zo is de structuur van
the Criminal Intelligence Board gecentraliseerd en worden hun werkzaamheden vermeld. Ook worden alle geweldsincidenten door hen onderzocht. Daarnaast wordt vermeld op welke wijze de preventie van het geweld binnen de detentie-instelling plaatsvindt. Genoemd wordt onder meer dat er intensief contact met de gedetineerden is en dat bij geweld betrokken gedetineerden van elkaar worden gescheiden en dat zelfs de aanstichter van het geweld in een andere detentie-instelling kan worden geplaatst.

De rechtbank is, met de officier van justitie en anders dan de raadsman, van oordeel dat gelet op deze informatie geen reëel gevaar meer bestaat voor een onmenselijke of vernederende behandeling, zoals bedoeld in artikel 4 van het Handvest, ten aanzien van opgeëiste personen die na overlevering in Litouwen gedetineerd worden.

Gelet op het voorgaande staat het bepaalde in artikel 4 van het Handvest niet in de weg aan het nemen van een (positieve) beslissing over de tenuitvoerlegging van het EAB. Daarom ziet de rechtbank geen aanleiding om het onderzoek te schorsen en de overleveringsdetentie van de opgeëiste persoon te schorsen.

5. Slotsom

Nu is vastgesteld dat het EAB voldoet aan de eisen van artikel 2 OLW en ook overigens geen weigeringsgronden aan de overlevering in de weg staan, dient de overlevering te worden toegestaan.

6. Toepasselijke wetsartikelen

De artikelen 2, 5 en 7 OLW.

7. Beslissing

STAAT TOE de overlevering van
[opgeëiste persoon] aan
The Prosecutor General’s Office of the Republic of Lithuania (Litouwen).

Aldus gedaan door

mr. M. van Mourik, voorzitter,

mrs. H.P. Kijlstra en V.V. Essenburg, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. C.W. van der Hoek, griffier,

en uitgesproken ter openbare zitting van 2 juni 2020.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.