ECLI:NL:HR:2018:262

• Datum uitspraak: 23 februari 2018
• Publicatiedatum: 22 februari 2018
• Zaaknummer: 17/03124
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: M.A. Fierstra; J. Wortel; A.F.M.Q. Beukers-van Dooren
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Navorderingstermijn erfbelasting en successierecht; onmogelijkheid navordering voor nalatenschappen van voor 1985

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 23 februari 2018 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure tegen de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam. De Staatssecretaris van Financiën had beroep in cassatie ingesteld tegen de uitspraak van het Hof, die op 23 mei 2017 was gewezen. De zaak betreft een navorderingsaanslag in het recht van successie die was opgelegd aan belanghebbende, die erfgenaam was van een erflater die in 1982 was overleden. Belanghebbende had in 1983 aangifte gedaan voor het recht van successie, maar had daarbij geen melding gemaakt van buitenlands vermogen dat door de erflater was aangehouden.

In februari 2012 meldde belanghebbende het bestaan van dit buitenlands vermogen aan de Inspecteur, wat leidde tot de navorderingsaanslag op 10 april 2014. Het Hof oordeelde dat de Inspecteur niet bevoegd was om deze navorderingsaanslag op te leggen, omdat de wetswijzigingen van 8 juni 1991 de betekenis van de tot 1 januari 1985 geldende tekst van artikel 66 van de Successiewet hadden doen vervallen. Dit betekende dat navordering slechts mogelijk was binnen twaalf jaar na het overlijden, en in dit geval was die termijn verstreken.

De Hoge Raad bevestigde het oordeel van het Hof en oordeelde dat het middel van de Staatssecretaris faalde. De Hoge Raad verklaarde het beroep in cassatie ongegrond en veroordeelde de Staatssecretaris in de proceskosten. Dit arrest is van belang voor de interpretatie van de navorderingstermijn in het recht van successie, vooral in gevallen waarbij het overlijden voor 1985 heeft plaatsgevonden.

Uitspraak

23 februari 2018

nr. 17/03124

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van
de Staatssecretaris van Financiën tegen de uitspraak van het
Gerechtshof Amsterdam van 23 mei 2017, nr. 16/00498, op het hoger beroep van de Inspecteur tegen een uitspraak van de rechtbank Noord-Holland (nr. HAA 14/5109) betreffende een aan
[X4] te
[Z] (hierna: belanghebbende) opgelegde navorderingsaanslag in het recht van successie. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

1. Geding in cassatie

De Staatssecretaris heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

De Advocaat-Generaal R.L.H. IJzerman heeft op 21 december 2017 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie (ECLI:NL:PHR:2017:1461).

Zowel de Staatssecretaris als belanghebbende heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd.

2. Beoordeling van het middel

2.1.

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

2.1.1.

Belanghebbende is tezamen met drie anderen erfgenaam van [A], die in 1982 is overleden (hierna: erflater). Ter zake van de verkrijging uit de nalatenschap heeft belanghebbende in 1983 aangifte voor het recht van successie gedaan. Daarin is geen melding gemaakt van door erflater in het buitenland aangehouden vermogen.

2.1.2.

In februari 2012 heeft belanghebbende het bestaan van buitenlands vermogen aan de Inspecteur gemeld. Naar aanleiding daarvan is aan belanghebbende met dagtekening 10 april 2014 een navorderingsaanslag in het recht van successie opgelegd met als grondslag zijn aandeel in dit vermogen (hierna: de navorderingsaanslag).

2.2.1.

Voor het Hof was in geschil of de Inspecteur bevoegd was om de navorderingsaanslag op te leggen.

2.2.2.

Het Hof heeft die vraag ontkennend beantwoord. Daartoe heeft het Hof overwogen dat de wetswijziging met ingang van 8 juni 1991, waarbij zowel artikel 16 AWR als artikel 66 Successiewet (hierna: SW) zijn aangepast, tot gevolg heeft gehad dat de tot 1 januari 1985 geldende tekst van artikel 66 SW zijn betekenis heeft verloren voor gevallen als het onderhavige waarbij het overlijden plaatsvond voor 1985, zodat navordering slechts mogelijk was binnen twaalf jaar na dat overlijden. Het Hof heeft vervolgens geoordeeld dat de bevoegdheid tot navorderen in dit geval was vervallen.

2.3.1.

Tegen het in 2.2.2 vermelde oordeel van het Hof richt zich het middel met de stelling dat op grond van het overgangsrecht het tot 1 januari 1985 geldende artikel 66 SW van toepassing is gebleven voor overlijdensgevallen van voor 1 januari 1985 en dat latere wetswijzigingen daar niet aan afdoen. Daarom is navordering mogelijk tot vijf jaar na de datum waarop de inspecteur op de hoogte komt van de onjuistheid of onvolledigheid van de aangifte, aldus het middel.

2.3.2.

Artikel 5 van de Wet algemene bepalingen bepaalt, voor zover hier van belang, dat een wet door een latere wet haar kracht kan verliezen. Artikel 66 SW is met ingang van 8 juni 1991 vervangen. Op de gronden die zijn vermeld in de onderdelen 5.27 tot en met 5.29 van de conclusie van de Advocaat-Generaal, komt aan de eerdere wettelijke regeling in een geval als het onderhavige geen betekenis meer toe. Het middel faalt.

3. Proceskosten

De Staatssecretaris zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie. Hierbij wordt in aanmerking genomen dat de zaken met nummers 17/03118, 17/03123 en 17/03144 met de onderhavige zaak samenhangen in de zin van het Besluit proceskosten bestuursrecht. De Hoge Raad ziet geen aanleiding voor afwijking van dat Besluit.

4. Beslissing

De Hoge Raad:

verklaart het beroep in cassatie ongegrond, en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op een vierde van € 2819, derhalve € 704,75, voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Dit arrest is gewezen door de raadsheer M.A. Fierstra als voorzitter, en de raadsheren J. Wortel en A.F.M.Q. Beukers‑van Dooren, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier F. Treuren, en in het openbaar uitgesproken op 23 februari 2018.

Van de Staatssecretaris van Financiën wordt een griffierecht geheven van € 501.