ECLI:NL:HR:2014:1315

• Datum uitspraak: 6 juni 2014
• Publicatiedatum: 5 juni 2014
• Zaaknummer: 12/05835
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: J.A.C.A. Overgaauw; D.G. van Vliet; C.B. Bavinck; E.N. Punt; L.F. van Kalmthout
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Omzetbelasting en pro-rata-berekening bij woningcorporaties

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 6 juni 2014 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure die was aangespannen door de Staatssecretaris van Financiën tegen een uitspraak van het Gerechtshof te Leeuwarden. De zaak betreft de omzetbelasting die door een woningcorporatie, hier aangeduid als belanghebbende, was voldaan over het tijdvak december 2009. Belanghebbende had bezwaar gemaakt tegen het voldane bedrag aan omzetbelasting en verzocht om teruggaaf. De Inspecteur had dit verzoek ingewilligd, maar de Rechtbank te Leeuwarden verklaarde het daartegen ingestelde beroep ongegrond. Het Hof vernietigde vervolgens de uitspraak van de Rechtbank en gaf de Inspecteur de opdracht om een aanvullende teruggaaf te verlenen.

De Staatssecretaris van Financiën ging in cassatie tegen deze uitspraak van het Hof. De Hoge Raad oordeelde dat de omzet uit de verkoop van huurwoningen door de woningcorporatie niet in de noemer van de pro-rata-breuk moest worden opgenomen. Dit oordeel is gebaseerd op de interpretatie van artikel 14 van de Uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 en artikel 174, lid 2, van de BTW-richtlijn 2006. De Hoge Raad concludeerde dat de verkoop van de huurwoningen niet als een onvermijdelijke activiteit van de woningcorporatie kan worden beschouwd en dat deze verkoop niet noodzakelijk verbonden is met de gebruikelijke economische activiteiten van de onderneming.

De Hoge Raad verklaarde het beroep in cassatie ongegrond en veroordeelde de Staatssecretaris in de proceskosten, vastgesteld op € 1826,25 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand. Dit arrest is openbaar uitgesproken en de kosten van het geding in cassatie zijn aan de zijde van belanghebbende toegewezen.

Uitspraak

6 juni 2014

nr. 12/05835

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van
de Staatssecretaris van Financiën tegen de uitspraak van het
Gerechtshof te Leeuwarden van 13 november 2012, nr. 11/00301OB, betreffende een aan
Stichting [X] te [Z] (hierna: belanghebbende) op aangifte voldaan bedrag aan omzetbelasting.

1. Het geding in feitelijke instanties

Belanghebbende heeft over het tijdvak december 2009 op aangifte een bedrag aan omzetbelasting voldaan. Belanghebbende heeft tegen dit bedrag bezwaar gemaakt en verzocht om teruggaaf, aan welk verzoek bij uitspraak van de Inspecteur is tegemoetgekomen.

De Rechtbank te Leeuwarden (nr. AWB 10/1531) heeft het tegen die uitspraak ingestelde beroep ongegrond verklaard.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij het Hof.

Het Hof heeft de uitspraak van de Rechtbank vernietigd, het beroep bij de Rechtbank gegrond verklaard, de uitspraak van de Inspecteur vernietigd en de Inspecteur gelast een aanvullende teruggaaf van de op aangifte voldane belasting te verlenen. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

2. Geding in cassatie

De Staatssecretaris heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

De Advocaat-Generaal M.E. van Hilten heeft op 30 oktober 2013 geconcludeerd tot gegrondverklaring van het beroep in cassatie.

Belanghebbende heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd.

3. Beoordeling van de middelen

3.1.

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

3.1.1.

Belanghebbende is een op grond van artikel 70 van de Woningwet toegelaten instelling (woningcorporatie). De bedrijfsactiviteiten van belanghebbende bestaan uit het verhuren van woningen en het ontwikkelen van woonprojecten. In het kader van dit laatste laat belanghebbende nieuwe woningen bouwen, die zijn bestemd voor de verhuur dan wel de verkoop.

3.1.2.

In het onderwerpelijke jaar (2009) verhuurde belanghebbende 15.990 woningen. Belanghebbende heeft in 2009 131 door haar voorheen verhuurde woningen verkocht. De totale omzet van de verkoop van deze woningen bedroeg € 16.874.155.

3.1.3.

In 2009 heeft belanghebbende negen woonprojecten gerealiseerd. Zij heeft in dat jaar 114 nieuwe, aan haar opgeleverde woningen verkocht. Aan het einde van dat jaar waren 10 projecten nog in uitvoering en 11 projecten in voorbereiding.

3.1.4.

De totale omzet van belanghebbende bedroeg in 2009 € 115.598.324 (excl. omzetbelasting), waarvan € 19.806.113 toe te rekenen aan belaste prestaties, en € 95.792.211 aan vrijgestelde prestaties.

3.2.

Het Hof heeft geoordeeld dat op grond van artikel 14 van de Uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 (hierna: de Beschikking) bij het berekenen van de voor aftrek in aanmerking komende omzetbelasting die aan belanghebbende in rekening is gebracht ter zake van algemene kosten, geen rekening hoeft te worden gehouden met de omzet die is behaald met de hiervoor in 3.1.2 vermelde verkoop van woningen.

De middelen verzetten zich met rechts- en motiveringsklachten tegen dit oordeel van het Hof.

3.3.1.

Op grond van artikel 14 van de Beschikking wordt het afstoten van goederen die de ondernemer in zijn bedrijf heeft gebruikt, niet beschouwd als een handeling die voor de berekening van de aftrek van aan hem in rekening gebrachte omzetbelasting in aanmerking wordt genomen. Met dit artikel is uitvoering gegeven aan artikel 174, lid 2, letter a, van BTW-richtlijn 2006 (voorheen artikel 19, lid 2, eerste volzin, van de Zesde richtlijn).

3.3.2.

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft in zijn arrest van 6 maart 2008, Nordania Finans A/S en BG Factoring A/S, C-98/07, ECLI:EU:C:2008:144, BNB 2008/219, punt 25, geoordeeld dat het begrip ‘investeringsgoederen welke door de belastingplichtige in het kader van zijn onderneming worden gebruikt’ in de zin van artikel 19, lid 2, eerste volzin, van de Zesde richtlijn niet omvat in het bedrijf gebruikte investeringsgoederen waarvan de verkoop voor de belastingplichtige een gebruikelijke economische activiteit vormt, in die zin dat de verwerving en vervolgens de verkoop van dergelijke goederen het gewone gebruik van goederen en diensten met een gemengde bestemming noodzakelijk maakt.

Dit betekent dat de verkoop van in het bedrijf gebruikte goederen alleen dan is uitgezonderd van de toepassing van artikel 174, lid 2, letter a, van BTW-richtlijn 2006 en daarmee van artikel 14 van de Beschikking, indien deze verkoop onlosmakelijk is verbonden met de gebruikelijke economische activiteiten van de onderneming oftewel een noodzakelijk verlengstuk daarvan vormen.

3.3.3.

Het Hof heeft geoordeeld dat belanghebbende de door haar verhuurde woningen niet per definitie afstoot na een vooraf ingecalculeerde gebruiksduur en dat verkoop van deze woningen evenmin een onvermijdbare activiteit vormt. Het Hof heeft aan dit een en ander de gevolgtrekking verbonden dat ter zake van de verkoop van de voorheen verhuurde woningen artikel 14 van de Beschikking toepassing mist. In deze oordelen ligt besloten het oordeel van het Hof dat de verkoop van de huurwoningen op zichzelf staat en niet een noodzakelijk verlengstuk is geweest van de desbetreffende bedrijfsactiviteit van belanghebbende, te weten verhuur van woningen.

Gelet op hetgeen hiervoor in 3.3.2 is overwogen, geven ’s Hofs oordelen geen blijk van een onjuiste rechtsopvatting. Deze oordelen kunnen, als verweven met waarderingen van feitelijke aard, voor het overige in cassatie niet op juistheid worden getoetst. Zij zijn ook niet onbegrijpelijk of onvoldoende gemotiveerd. De middelen falen derhalve.

4. Proceskosten

De Staatssecretaris zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie.

5. Beslissing

De Hoge Raad:

verklaart het beroep in cassatie ongegrond, en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op € 1826,25 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Dit arrest is gewezen door de vice-president J.A.C.A. Overgaauw als voorzitter, en de raadsheren D.G. van Vliet, C.B. Bavinck, E.N. Punt en L.F. van Kalmthout, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 6 juni 2014.

Van de Staat wordt ter zake van het door de Staatssecretaris van Financiën ingestelde beroep in cassatie een griffierecht geheven van € 466.