[verdachte] ,
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 2001,
thans verblijvende in P.I. Vught, afdeling PPC te Vught.
Bij vonnis waarvan beroep is de verdachte ter zake van ‘poging tot deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven’ veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 48 maanden, met aftrek van voorarrest. Daarnaast heeft de rechtbank aan de verdachte een gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel opgelegd. Ook heeft de rechtbank van twee inbeslaggenomen en nog niet teruggegeven telefoontoestellen de onttrekking aan het verkeer gelast.
Van de zijde van de verdachte is tegen voormeld vonnis hoger beroep ingesteld.
Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in hoger beroep en in eerste aanleg.
Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.
De advocaat-generaal heeft – na wijziging van de tenlastelegging in hoger beroep – gevorderd dat het hof het vonnis waarvan beroep zal vernietigen en, opnieuw rechtdoende, de verdachte ter zake van het onder 1 primair en 2 primair tenlastegelegde zal veroordelen tot een gevangenisstraf voor de duur van 48 maanden, met aftrek van voorarrest. Voorts heeft de advocaat-generaal gevorderd dat het hof aan de verdachte een gedragsbeïnvloedende en vrijheidsbeperkende maatregel oplegt. Met betrekking tot de twee inbeslaggenomen en nog niet teruggegeven telefoonstellen heeft de advocaat-generaal de onttrekking aan het verkeer gevorderd.
De verdediging heeft primair integrale vrijspraak bepleit. Subsidiair heeft zij een strafmaatverweer gevoerd.
Het beroepen vonnis zal worden vernietigd, omdat in hoger beroep de tenlastelegging – en aldus de grondslag van het onderzoek – is gewijzigd.
Aan de verdachte is – na wijziging van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg en in hoger beroep – tenlastegelegd dat:
1.
hij in of omstreeks de periode van 4 september 2023 tot en met 17 september 2023 te Helmond en/of elders in Nederland en/of te België en/of te Ethiopië
ter uitvoering van het door hem, verdachte, voorgenomen misdrijf
om deel te nemen aan een organisatie, te weten Islamic State (IS), althans (een) aan IS gelieerde organisatie(s), althans een organisatie die de gewelddadige Jihadstrijd voorstaat,
welke organisatie tot oogmerk heeft het plegen van (terroristische) misdrijven als bedoeld in artikel 83 van het Wetboek van Strafrecht, te weten (onder meer):
- moord en/of doodslag, te plegen met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 289 juncto 83 en artikel 288a van het Wetboek van Strafrecht), en/of
- opzettelijke brandstichting en/of teweegbrengen van een ontploffing, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood ten gevolge heeft, te plegen met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 157 en artikel 176a van het Wetboek van Strafrecht),
- zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van de Islamitische Staat (IS) eigen heeft gemaakt en/of
- heeft aangegeven te willen sterven als martelaar en/of
- de intentie heeft geuit zich te willen begeven naar een strijdgebied en/of
- contant geld – een bedrag van € 2.000 – voorhanden heeft gehad en/of
- contact heeft gehad met een (of meer) ander(en) over (nog) aan te schaffen goederen, over de gang van zaken/werkwijze in Somalië en om arrangementen te treffen voor de gang van zaken in Ethiopië/Somalië en/of
- in of omstreeks de periode van 4 september 2023 tot en met 17 september 2023 een reis naar Ethiopië heeft gemaakt en/of
- een boardingpas voor een binnenlandse vlucht van Addis Abeba (Ethiopië) naar Jijiga (gelegen in het oosten van Ethiopië nabij de grens met Somalië) met als reisdatum
7 september 2023 voorhanden heeft gehad en/of
- binnen Ethiopië vanuit Addis Abeba naar Jijiga is gereisd,
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
subsidiair, althans indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
hij in of omstreeks de periode van 4 september 2023 tot en met 17 september 2023 te Helmond en/of elders in Nederland en/of te België en/of te Ethiopië
met het oogmerk om (een) misdrij(f)(ven) omschreven in artikel 83 en/of 157 en/of 176a en/of 176b en/of 289(a) en/of 288a van het Wetboek van Strafrecht, te weten:
- moord en/of doodslag, te plegen met een terroristisch oogmerk, en/of
- opzettelijke brandstichting en/of teweegbrengen van een ontploffing, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood ten gevolge heeft, te plegen met een terroristisch oogmerk,
gelegenheid, middelen en/of inlichtingen tot het plegen van de misdrijven zich heeft getracht te verschaffen,
immers heeft hij, verdachte,
A. zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van de Islamitische Staat (IS) eigen gemaakt en/of
B. aangegeven te willen sterven als martelaar en/of
C. de intentie geuit zich te willen begeven naar het strijdgebied en/of
D. contant geld – een bedrag van € 2.000 – voorhanden gehad en/of
E. contact gehad met een (of meer) ander(en) over (nog) aan te schaffen goederen, over de gang van zaken/werkwijze in Somalië en om arrangementen te treffen voor de gang van zaken in Ethiopië/Somalië en/of
F. in of omstreeks de periode van 4 september 2023 tot en met 17 september 2023 een reis naar Ethiopië gemaakt en/of
G. een boardingpas voor een binnenlandse vlucht van Addis Abeba (Ethiopië) naar Jijiga (gelegen in het oosten van Ethiopië nabij de grens met Somalië) met als reisdatum
7 september 2023 voorhanden gehad en/of
H. binnen Ethiopië een reis vanuit Addis Abeba naar Jijiga gemaakt;
2.
hij in of omstreeks de periode van 18 september 2023 tot en met 31 oktober te Helmond en/of elders in Nederland en/of te België en/of te Ethiopië
ter uitvoering van het door hem, verdachte, voorgenomen misdrijf
om deel te nemen aan een organisatie, te weten Islamic State (IS), althans (een) aan IS gelieerde organisatie(s), althans een organisatie die de gewelddadige Jihadstrijd voorstaat,
welke organisatie tot oogmerk heeft het plegen van (terroristische) misdrijven als bedoeld in artikel 83 van het Wetboek van Strafrecht, te weten (onder meer):
- moord en/of doodslag, te plegen met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 289 juncto 83 en artikel 288a van het Wetboek van Strafrecht), en/of
- opzettelijke brandstichting en/of teweegbrengen van een ontploffing, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood ten gevolge heeft, te plegen met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 157 en artikel 176a van het Wetboek van Strafrecht),
- zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van de Islamitische Staat (IS) eigen heeft gemaakt en/of
- heeft aangegeven te willen sterven als martelaar en/of
- de intentie heeft geuit zich te willen begeven naar een strijdgebied en/of
- survivalkleding en survivalbenodigdheden van de [winkel] /een spiegelkompas en hardloopschoenen en een regenhoes en een backpack en een kofferslot en een waterdichte jas en wandelsandalen voorhanden heeft gehad en/of
- contact gehad met een (of meer) ander(en) over (nog) aan te schaffen goederen, over de gang van zaken/werkwijze in Somalië en om arrangementen te treffen voor de gang van zaken in Ethiopië/Somalië en/of
- een of meer reisbescheiden voor een reis van Brussels Airport naar Ethiopië voorhanden heeft gehad (reisdatum: 1 november 2023) en/of
- een taxi, in elk geval vervoer, heeft geregeld om hem op 1 november 2023 naar het vliegveld in Brussel te brengen,
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
subsidiair, althans indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
hij in of omstreeks de periode van 18 september 2023 tot en met 31 oktober te Helmond en/of elders in Nederland en/of te België en/of te Ethiopië
met het oogmerk om (een) misdrij(f)(ven) omschreven in artikel 83 en/of 157 en/of 176a en/of 176b en/of 289(a) en/of 288a van het Wetboek van Strafrecht, te weten:
- moord en/of doodslag, te plegen met een terroristisch oogmerk, en/of
- opzettelijke brandstichting en/of teweegbrengen van een ontploffing, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood ten gevolge heeft, te plegen met een terroristisch oogmerk,
gelegenheid, middelen en/of inlichtingen tot het plegen van de misdrijven zich heeft getracht te verschaffen,
immers heeft hij, verdachte,
A. zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van de Islamitische Staat (IS) eigen gemaakt en/of
B. aangegeven te willen sterven als martelaar en/of
C. de intentie geuit zich te willen begeven naar het strijdgebied en/of
D. survivalkleding en survivalbenodigdheden van de [winkel] /een spiegelkompas en hardloopschoenen en een regenhoes en een backpack en een kofferslot en een waterdichte jas en wandelsandalen voorhanden gehad en/of
E. contact gehad met een (of meer) ander(en) over (nog) aan te schaffen goederen, over de gang van zaken/werkwijze in Somalië en om arrangementen te treffen voor de gang van zaken in Ethiopië/Somalië en/of
F. een of meer reisbescheiden voor een reis van Brussels Airport naar Ethiopië voorhanden gehad (reisdatum: 1 november 2023) en/of
G. een taxi, in elk geval vervoer, geregeld om hem op 1 november 2023 naar het vliegveld in Brussel te brengen.
De in de tenlastelegging voorkomende taal- en/of schrijffouten of omissies zijn verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.
Vrijspraak feit 2 primair
Het hof heeft uit het onderzoek ter terechtzitting door de inhoud van wettige bewijsmiddelen niet de overtuiging bekomen dat de verdachte het onder 2 primair tenlastegelegde heeft begaan, zodat hij daarvan zal worden vrijgesproken. Het hof overweegt daartoe als volgt.
Artikel 45, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht luidt:
‘Poging tot misdrijf is strafbaar, wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard.’
Voor een strafbare poging is vereist dat er gedragingen zijn verricht die kunnen worden beschouwd als een begin van uitvoering van het voorgenomen misdrijf. Dat is het geval bij gedragingen die naar hun uiterlijke verschijningsvorm zijn gericht op de voltooiing van het voorgenomen misdrijf (vgl. HR 24 oktober 1978, ECLI:NL:HR:1978:AC6373). De vraag of sprake is van zulke gedragingen, laat zich niet in algemene zin beantwoorden. Het komt aan op een beoordeling van de concrete omstandigheden van het geval. Algemene regels kunnen daarvoor niet worden gegeven. Een belangrijke beoordelingsfactor is daarbij hoe dicht de vastgestelde gedragingen bij de voltooiing van het voorgenomen misdrijf lagen, bijvoorbeeld in tijd en/of plaats, en hoe concreet deze daarop waren gericht. Daarmee wordt ook afbakening van de poging ten opzichte van de strafbare voorbereiding bevorderd. Verder kan het bij poging gaan om een samenstel van gedragingen, met inbegrip van die van eventuele deelnemers. De aard van het misdrijf kan van belang zijn, maar niet noodzakelijk is dat al een bestanddeel van het misdrijf is vervuld. (Vgl. HR 28 maart 2023, ECLI:NL:HR:2023:479 en HR 30 maart 2021, ECLI:NL:HR:2021:388.) Uit het dossier volgt dat de verdachte diverse (voorbereidings)handelingen heeft getroffen om zich in Somalië aan te sluiten bij Islamic State (hierna: IS), althans een aan IS gelieerde organisatie of in elk geval een organisatie die de gewelddadige Jihadstrijd voorstaat. Zo heeft de verdachte zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van IS eigen gemaakt, heeft hij de intentie geuit zich te willen begeven naar een strijdgebied, heeft hij survivalkleding en diverse survivalbenodigdheden voorhanden gehad, heeft hij contact gehad met een of meer anderen over aan te schaffen goederen, over de gang van zaken/werkwijze in Somalië en om arrangementen te treffen voor de gang van zaken in Ethiopië/Somalië, heeft hij reisbescheiden voor een reis van Brussels Airport naar Ethiopië met als reisdatum
1 november 2023 voorhanden gehad en heeft hij een taxi of in elk geval vervoer geregeld om hem op 1 november 2023 naar het vliegveld in Brussel te brengen.
Naar het oordeel van het hof kan van deze gedragingen echter niet worden gezegd dat deze zodanig dicht in tijd en plaats bij de voltooiing van een van de in het onder 2 primair tenlastegelegde bedoelde terroristische misdrijven liggen en zodanig concreet daarop waren gericht dat sprake is van een begin van uitvoering van een of meer van die misdrijven.
Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 primair en 2 subsidiair tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande, dat:
1.
hij in de periode van 4 september 2023 tot en met 17 september 2023 te Helmond en/of elders in Nederland en/of te België en/of te Ethiopië
ter uitvoering van het door hem, verdachte, voorgenomen misdrijf
om deel te nemen aan een organisatie, te weten Islamic State (IS), althans een aan IS gelieerde organisatie, althans een organisatie die de gewelddadige Jihadstrijd voorstaat,
welke organisatie tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven als bedoeld in artikel 83 van het Wetboek van Strafrecht, te weten (onder meer):
- moord en/of doodslag, te plegen met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 289 juncto 83 en artikel 288a van het Wetboek van Strafrecht), en/of
- opzettelijke brandstichting en/of teweegbrengen van een ontploffing, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood ten gevolge heeft, te plegen met een terroristisch oogmerk (zoals bedoeld in artikel 157 en artikel 176a van het Wetboek van Strafrecht),
- zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van de Islamitische Staat (IS) eigen heeft gemaakt en
- de intentie heeft geuit zich te willen begeven naar een strijdgebied en
- contant geld – een bedrag van € 2.000 – voorhanden heeft gehad en
- contact heeft gehad met een of meer anderen over (nog) aan te schaffen goederen, over de gang van zaken/werkwijze in Somalië en om arrangementen te treffen voor de gang van zaken in Ethiopië/Somalië en
- in de periode van 4 september 2023 tot en met 17 september 2023 een reis naar Ethiopië heeft gemaakt en
- een boardingpas voor een binnenlandse vlucht van Addis Abeba (Ethiopië) naar Jijiga (gelegen in het oosten van Ethiopië nabij de grens met Somalië) met als reisdatum
7 september 2023 voorhanden heeft gehad en
- binnen Ethiopië vanuit Addis Abeba naar Jijiga is gereisd,
terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
2.
hij in de periode van 18 september 2023 tot en met 31 oktober te Helmond en/of elders in Nederland,
met het oogmerk om (een) misdrij(f)(ven) omschreven in artikel 83 en/of 157 en/of 176a en/of 176b en/of 289(a) en/of 288a van het Wetboek van Strafrecht, te weten:
- moord en/of doodslag, te plegen met een terroristisch oogmerk, en/of
- opzettelijke brandstichting en/of teweegbrengen van een ontploffing, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en/of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel en/of levensgevaar voor een ander te duchten is en/of dit feit iemands dood ten gevolge heeft, te plegen met een terroristisch oogmerk,
gelegenheid, middelen en inlichtingen tot het plegen van de misdrijven zich heeft getracht te verschaffen,
immers heeft hij, verdachte,
A. zich het radicaal extremistisch gedachtegoed van de Islamitische Staat (IS) eigen heeft gemaakt en
C. de intentie geuit zich te willen begeven naar het strijdgebied en
D. survivalkleding en survivalbenodigdheden van de [winkel] /een spiegelkompas en hardloopschoenen en een regenhoes en een backpack en een kofferslot en een waterdichte jas en wandelsandalen voorhanden gehad en
E. contact gehad met een of meer anderen over (nog) aan te schaffen goederen, over de gang van zaken/werkwijze in Somalië en om arrangementen te treffen voor de gang van zaken in Ethiopië/Somalië en
F. een of meer reisbescheiden voor een reis van Brussels Airport naar Ethiopië voorhanden gehad (reisdatum: 1 november 2023) en
G. een taxi, in elk geval vervoer, geregeld om hem op 1 november 2023 naar het vliegveld in Brussel te brengen.
Het hof acht niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders ten laste is gelegd dan hierboven bewezen is verklaard, zodat hij daarvan zal worden vrijgesproken. Met betrekking tot het onder 2 subsidiair, onder B tenlastegelegde, dat de verdachte zou hebben aangegeven te willen sterven als martelaar, overweegt het hof in het bijzonder het volgende.
Op 31 oktober 2023 heeft de Dienst Regionale Recherche van de politie-eenheid Oost-Brabant een ambtsbericht van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (hierna: AIVD) ontvangen, met als inhoud onder meer dat de verdachte sympathiseert met het ISIS-gedachtegoed, dat hij wil sterven als martelaar en dat hij de intentie heeft geuit om uit te reizen naar een strijdgebied. De summiere mededeling in een ambtsbericht dat de verdachte wil sterven als martelaar wordt naar het oordeel van het hof onvoldoende ondersteund door enig ander bewijsmiddel in het dossier. De verdachte dient daarom van dit onderdeel van de tenlastelegging te worden vrijgesproken.
[IN DEZE OP WWW.RECHTSPRAAK.NL GEPUBLICEERDE VERSIE ZIJN DE BEWIJSMIDDELEN NIET OPGENOMEN.]
De verdediging heeft, op de gronden als verwoord in de pleitnota, (primair) integrale vrijspraak bepleit. Deze gronden houden – voor zover nog relevant gezien de vrijspraak van feit 2 primair, samengevat – het volgende in.