Uitspraak
GERECHTSHOF DEN HAAG
Civiel recht
Team Handel
Zaaknummer hof : 200.339.183/01
Zaaknummer rechtbank: : 9682139 EL 22-10
arrest van 15 juli 2025
in de zaak van
Dexia Nederland B.V.,
gevestigd in Amsterdam,
appellante,
hierna te noemen: Dexia,
advocaat: mr. I.M.C.A. Reinders Folmer, kantoorhoudende in Amsterdam,
tegen
1.[geïntimeerde 1] , en
2.
[geïntimeerde 2]
[geïntimeerde 2]
beiden wonende in [woonplaats] ,
geïntimeerden,
hierna gezamenlijk te noemen: [geïntimeerde 1] c.s.,
advocaat: mr. J.B. Maliepaard, kantoorhoudende in Rotterdam.
1.De procedure in eerste aanleg
Voor het verloop van de procedure in eerste aanleg verwijst het hof naar het bestreden vonnis van de kantonrechter in de rechtbank Rotterdam, zittingsplaats Dordrecht, van 7 december 2023.
2.De procedure in hoger beroep
2.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding in hoger beroep;
- de memorie van grieven met producties;
- de memorie van antwoord met producties;
- de akte uitlaten jurisprudentie van Dexia;
- de antwoordakte van [geïntimeerde 1] c.s.
2.2.
Het hof heeft een datum bepaald voor arrest. Het hof doet recht op bovenvermelde stukken en de stukken van de eerste aanleg.
3.De kern van de zaak
3.1.
Deze zaak gaat over acht effectenleaseovereenkomsten, tot stand gekomen tussen Dexia en [geïntimeerde 1] c.s. via een tussenpersoon ( [naam] Advies B.V. (hierna: [naam] Advies)) en – in eerste aanleg – over drie overeenkomsten die zijn afgesloten via Horizon Leven. Aan de orde is de vraag of [geïntimeerde 1] c.s. is geadviseerd door een tussenpersoon die niet de daarvoor vereiste vergunning had, terwijl Dexia dat wist, dan wel behoorde te weten. Als deze tussenpersoon beleggingsadvies heeft gegeven en Dexia dat wist, dan wel behoorde te weten, moet Dexia de volledige schade van [geïntimeerde 1] c.s. vergoeden.
3.2.
[geïntimeerde 1] c.s. heeft samengevat gevorderd dat de kantonrechter ter zake van acht overeenkomsten die met tussenkomst van [naam] Advies tot stand zijn gekomen, voor recht verklaart dat Dexia onrechtmatig heeft gehandeld of toerekenbaar is tekortgeschoten en uit dien hoofde schadeplichtig is tegenover [geïntimeerde 1] c.s., en gevorderd dat Dexia wordt veroordeeld de schade van [geïntimeerde 1] c.s. (inclusief buitengerechtelijke kosten), vermeerderd met de wettelijke rente, te vergoeden. Dexia heeft een tegenvordering ingesteld en een verklaring voor recht gevorderd dat Dexia met betrekking tot de overeenkomsten met contractnummers [nummer 1] , [nummer 2] , [nummer 3] , [nummer 4] , [nummer 5] , [nummer 6] , [nummer 7] , [nummer 8] , [nummer 9] , [nummer 10] en [nummer 11] , na betaling van een bedrag van € 5.296,95, te vermeerderen met de wettelijke rente, aan al haar verplichtingen heeft voldaan en niets meer aan [geïntimeerde 1] c.s. verschuldigd is.
3.3.
De kantonrechter heeft de vorderingen van [geïntimeerde 1] c.s. die zien op de overeenkomsten met de contractnummers [nummer 1] , [nummer 2] , [nummer 3] , [nummer 4] , [nummer 5] , [nummer 6] , [nummer 7] en [nummer 8] , toegewezen. Voor het overige zijn de vorderingen van [geïntimeerde 1] c.s. afgewezen. De kantonrechter heeft de vordering van Dexia toegewezen voor zover die ziet op overeenkomsten met contractnummers [nummer 9] , [nummer 10] en [nummer 11] . Voor het overige heeft de kantonrechter de vordering van Dexia afgewezen.
4.De beoordeling
4.1.
Het hof verwijst naar het bestreden vonnis voor de feiten die de kantonrechter heeft vastgesteld. Deze feiten zijn niet bestreden, zodat ze ook in hoger beroep het uitgangspunt vormen.
4.2.
In hoger beroep heeft Dexia grieven aangevoerd en geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden vonnis, en tot het alsnog afwijzen van de vorderingen van [geïntimeerde 1] c.s. en het alsnog volledig toewijzen van haar vordering.
4.3.
[geïntimeerde 1] c.s. heeft geconcludeerd tot verwerping van de aangevoerde grieven en tot bekrachtiging van het bestreden vonnis.
Verjaring
4.4.
Het beroep van Dexia op verjaring van de vorderingen van [geïntimeerde 1] c.s. gaat niet op. De vorderingen van [geïntimeerde 1] c.s. zijn gebaseerd op een onrechtmatige daad van Dexia. Deze vordering verjaart door verloop van vijf jaren vanaf het moment waarop [geïntimeerde 1] c.s. daadwerkelijk bekend is geworden met de schade en de aansprakelijke persoon (art. 3:310 lid 1 BW), in dit geval na beëindiging van de overeenkomsten. De verjaring kan worden gestuit door een schriftelijke mededeling waarin de schuldeiser zich ondubbelzinnig zijn recht voorbehoudt (art. 3:317 lid 1 BW). Voor het antwoord op de vraag of een schriftelijke mededeling voldoet aan de vereisten voor een stuitingshandeling is beslissend of sprake is van een voldoende duidelijke waarschuwing aan Dexia dat zij er, ook na het verstrijken van de verjaringstermijn, rekening mee moet houden dat zij de beschikking houdt over haar gegevens en bewijsmateriaal, opdat zij zich tegen een dan mogelijkerwijs alsnog door [geïntimeerde 1] c.s. ingestelde vordering kan verweren. Of de schriftelijke mededeling voldoet hangt niet alleen af van de inhoud van de mededeling, maar ook van de context waarin deze werd gedaan en de overige omstandigheden van het geval. Anders dan Dexia lijkt te betogen, kan aan een mededeling als bedoeld in art. 3:317 lid 1 BW niet de eis worden gesteld dat daarin een precieze feitelijke en juridische inkleding wordt gegeven waarop het vorderingsrecht zijn grondslag vindt. [1]
4.5.
[geïntimeerde 1] c.s. heeft Dexia binnen vijf jaar na beëindiging van de effectenleaseovereenkomsten een (eerste) sommatiebrief gestuurd. In die sommatiebrief heeft [geïntimeerde 1] c.s. zich onder meer beroepen op art. 6:162 BW (onrechtmatige daad) en heeft [geïntimeerde 1] c.s. Dexia gesommeerd om alle door [geïntimeerde 1] c.s. onder de effectenleaseovereenkomsten betaalde bedragen terug te betalen. Vervolgens heeft de gemachtigde van [geïntimeerde 1] c.s. met uitzondering van één periode telkens binnen een termijn van vijf jaar een nieuwe stuitingsbrief aan Dexia gezonden. De door [geïntimeerde 1] c.s. genoemde stuitingsbrief uit 2009 is niet overgelegd, maar er gaat eveneens stuitende werking uit van de opt-out verklaring van [geïntimeerde 1] c.s. (art. 7:907 lid 5 (oud)) BW. Daarmee heeft de gemachtigde van [geïntimeerde 1] c.s. telkens binnen een termijn van vijf jaar een nieuwe stuitingsbrief aan Dexia gezonden, of op andere wijze gestuit.
4.6.
Gelet op de inhoud van de sommatiebrieven en de context waarin deze aan Dexia zijn gestuurd, moet het Dexia duidelijk zijn geweest dat zij rekening moest houden met de mogelijkheid dat de vordering van [geïntimeerde 1] c.s. alsnog geldend gemaakt zou worden. Ook moet het Dexia duidelijk zijn geweest tegen welke (toekomstige) vordering van [geïntimeerde 1] c.s. zij zich in dat geval zou moeten verweren. In de sommatiebrieven staat immers welke verwijten [geïntimeerde 1] c.s. Dexia maakt ter zake de effectenleaseovereenkomsten. Dit alles betekent dat met de hiervoor genoemde brieven en opt-out verklaring de verjaring van de vordering van [geïntimeerde 1] c.s. steeds tijdig is gestuit.
Juridisch kader
4.7.
Dexia handelt als aanbieder van een effectenleaseovereenkomst ten opzichte van [geïntimeerde 1] c.s. onrechtmatig indien voorafgaand aan de totstandkoming van de effectenleaseovereenkomst met [geïntimeerde 1] c.s. (a) een cliëntenremisier tevens als financieel adviseur is opgetreden zonder te beschikken over de daarvoor benodigde vergunning, en (b) Dexia hiervan op de hoogte was of behoorde te zijn. Daadwerkelijke (subjectieve) bekendheid van Dexia met de advisering aan [geïntimeerde 1] c.s. is dus niet vereist. Vast staat dat bij de totstandkoming van de effectenleaseovereenkomsten met [geïntimeerde 1] c.s. [naam] Advies als cliëntenremisier is betrokken en dat deze niet beschikte over een vergunning om te adviseren. Het hof moet beoordelen of in dit geval is voldaan aan de hiervoor onder a) en b) genoemde vereisten met betrekking tot ‘advisering’ en ‘wetenschap’. Is dat het geval, dan heeft Dexia onrechtmatig gehandeld en is zij schadeplichtig. Verder geldt in dat geval dat een beroep van Dexia op eigen schuld van de afnemer geen succes heeft, omdat de billijkheid in een dergelijk geval in beginsel eist dat de vergoedingsplicht van Dexia geheel in stand blijft. De inhoud van het advies van de cliëntenremisier of een eventueel eigen inzicht van de afnemer in het af te nemen effectenleaseproduct is ook niet meer van belang. [2]
Advisering
4.8.
Er is sprake van niet-toegestane advisering indien een tussenpersoon in het kader van zijn beroep of bedrijf aan een afnemer een gepersonaliseerde aanbeveling heeft gedaan tot het aangaan van een specifieke effectenleaseovereenkomst of een ander specifiek financieel product. Voor de beoordeling of sprake is van een dergelijke gepersonaliseerde aanbeveling is vereist, maar ook voldoende, dat een effectenleaseproduct is voorgesteld als geschikt voor deze afnemer, of berust op een afweging van de persoonlijke omstandigheden van de afnemer. Voor de beoordeling of de tussenpersoon een aanbeveling heeft gedaan die berust op een afweging van persoonlijke omstandigheden is van belang of de tussenpersoon al dan niet:
- i) heeft geïnformeerd naar de financiële omstandigheden en financiële doelen van de afnemer;
- ii) ook andere mogelijke effectenleaseproducten heeft genoemd en besproken dan het uiteindelijk afgenomen product;
- iii) naast of in samenhang met het afgenomen effectenleaseproduct een ander financieel product heeft geadviseerd.
Maar ook als deze omstandigheden in een concreet geval niet worden vastgesteld, bestaat de mogelijkheid dat de tussenpersoon een gepersonaliseerde aanbeveling heeft gedaan, namelijk een aanbeveling die is voorgesteld als geschikt voor de betrokken afnemer. Hoewel een zodanige, niet op een afweging van persoonlijke omstandigheden berustende aanprijzing onder omstandigheden mogelijk ook als een ‘verkooppraatje’ kan worden gekarakteriseerd, gaat de tussenpersoon daarmee niettemin de reikwijdte van zijn vrijstelling te buiten. [3]
4.9.
[geïntimeerde 1] c.s. heeft een concrete uiteenzetting gegeven van de wijze waarop [naam] Advies in dit geval heeft bemiddeld bij de totstandkoming van de effectenleaseovereenkomsten, onder “De feitelijke gang van zaken” in het eerste processtuk van [geïntimeerde 1] c.s. in eerste aanleg. De stellingen van [geïntimeerde 1] c.s. komen, samengevat, op het volgende neer. [geïntimeerde 1] c.s. heeft tussen het jaar 1997 en december 2000 meerdere persoonlijke gesprekken gevoerd met bij naam genoemde medewerkers van [naam] Advies. [naam] Advies verzorgde destijds de belastingaangifte voor [geïntimeerde 1] c.s. en had uit dien hoofde wetenschap van de financiële situatie van [geïntimeerde 1] c.s. Daarbij is besproken dat [geïntimeerde 1] c.s. (extra) vermogen wenste op te bouwen, met welk doel, en welke middelen [geïntimeerde 1] c.s. daarvoor beschikbaar zou hebben. Naar aanleiding hiervan is [geïntimeerde 1] c.s. door de medewerkers van [naam] Advies geadviseerd om specifieke effectenleaseproducten van Dexia af te nemen en om bepaalde producten op een gegeven moment weer te verkopen om van de opbrengst vervolgens een ander effectenleaseproduct van Dexia te kopen. Het komt erop neer dat de medewerkers van [naam] Advies deze producten telkens geschikt hebben geacht voor de situatie van [geïntimeerde 1] c.s. [geïntimeerde 1] c.s. heeft op het advies van de medewerkers van [naam] Advies vertrouwd en heeft dit advies opgevolgd. Vervolgens zijn de overeenkomsten voor [geïntimeerde 1] c.s. gereed gemaakt en is [geïntimeerde 1] c.s. de effectenleaseovereenkomsten aangegaan, aldus [geïntimeerde 1] c.s.
4.10.
Dexia heeft de stellingen over wat feitelijk tussen [geïntimeerde 1] c.s. en de betrokken tussenpersoon is voorgevallen bij gebrek aan wetenschap betwist, omdat Dexia niet bij de advisering door de tussenpersoon aan [geïntimeerde 1] c.s. betrokken is geweest. Deze laatste omstandigheid brengt volgens Dexia mee, dat van haar niet kan worden gevergd de betwisting van de stellingen van [geïntimeerde 1] c.s. nader te motiveren. [geïntimeerde 1] c.s. kan volgens Dexia niet volstaan met een algemene beschrijving van de vermeende vaste werkwijze van de tussenpersoon en de (blote) stelling dat een dergelijke werkwijze ook in het geval van [geïntimeerde 1] c.s. van toepassing zou zijn geweest. Dexia voert verder aan dat de stellingen van [geïntimeerde 1] c.s. niet juist en niet voldoende concreet zijn. Dexia wijst er in dat verband op dat het gaat om herinneringen van [geïntimeerde 1] c.s. aan gebeurtenissen die zich meer dan 20 jaar geleden afgespeeld hebben. Dexia stelt dat het onjuist is dat tussenpersonen altijd een gepersonaliseerde aanbeveling deden. Tot slot betoogt Dexia dat uit de stellingen van [geïntimeerde 1] c.s. niet volgt dat de tussenpersoon een aanbeveling heeft gedaan die zij als geschikt voor [geïntimeerde 1] c.s. heeft voorgesteld en die berust op een afweging van de persoonlijke omstandigheden van [geïntimeerde 1] c.s.
4.11.
Het hof overweegt als volgt. In de vele andere procedures die Dexia over de effectenleaseproblematiek heeft gevoerd, zijn stukken in het geding gebracht waaruit duidelijk is geworden dat Dexia voor de distributie van haar effectenleaseproducten op grote schaal tussenpersonen heeft ingezet. Ook in deze procedure heeft [geïntimeerde 1] c.s. deze stukken (deels) overgelegd. Dexia maakte gebruik van tussenpersonen juist omdat die hun cliënten zouden kunnen adviseren een effectenleaseproduct af te nemen. Zij wist, dan wel behoorde te begrijpen, dat de bij haar aangesloten tussenpersonen de afnemers niet slechts in algemene zin over deze producten pleegden te informeren. Zo volgt (onder meer) uit het jaarverslag van (de rechtsvoorgangster van) Dexia over 1997, een artikel uit Het Financieele Dagblad van 22 april 1998, de tekst op de website van Dexia op 11 mei 2000 en een interview met de directeur beleggingsproducten van Dexia in het tijdschrift ‘Het effect Spaar Select’ uit 2000 dat Dexia bewust gebruikmaakte van tussenpersonen als afzetkanaal, juist omdat zij belangstellenden van een persoonlijk advies konden voorzien. Mede in aanmerking wordt genomen dat Dexia in een eigen memorandum (d.d. 25 maart 2007) ook het standpunt heeft ingenomen dat de werkzaamheden van de tussenpersonen, met wie zij werkte op basis van een cliëntenremisierovereenkomst, zich zelden beperkten tot de werkzaamheden van een cliëntenremisier in strikte zin en dat doorgaans sprake was van het geven van beleggingsadvies. Door deze bedrijfsmatige opzet waarmee effectenleaseproducten door tussenpersonen werden verkocht aan personen heeft Dexia gefaciliteerd en bevorderd dat tussenpersonen (die doorgaans op commissiebasis werkten) een specifiek op de persoon toegesneden advies gaven aan (potentiële afnemers), terwijl het juist op de weg van Dexia heeft gelegen te controleren wat de aard van de betrokkenheid van de tussenpersoon was en of er al dan niet sprake was van (verboden) vergunningplichtige advisering door de tussenpersoon. Als dat het geval was, zou Dexia de overeenkomst met de potentiële afnemer hebben moeten weigeren. Dat Dexia de stellingen van [geïntimeerde 1] c.s. inmiddels slechts bij gebrek aan wetenschap kan betwisten, is het gevolg van haar eigen nalatigheid en komt daarom voor haar rekening en risico.
4.12.
De door [geïntimeerde 1] c.s. geschetste betrokkenheid van de tussenpersoon bij de totstandkoming van de effectenleaseovereenkomsten, moet in het licht van de prejudiciële beslissing van de Hoge Raad van 10 juni 2022 worden gekwalificeerd als vergunningplichtige advisering. Uit de stellingen van [geïntimeerde 1] c.s. volgt namelijk dat (i) de tussenpersoon heeft geïnformeerd naar de wensen en financiële situatie van [geïntimeerde 1] c.s., (ii) [geïntimeerde 1] c.s. de financiële doelen aan de tussenpersoon bekend heeft gemaakt, (iii) de tussenpersoon vervolgens specifieke effectenleaseproducten van een specifieke aanbieder heeft geadviseerd. Deze stellingen volstaan in ieder geval voor de conclusie dat de tussenpersoon de effectenleaseproducten aan [geïntimeerde 1] c.s. heeft voorgesteld als geschikt voor [geïntimeerde 1] c.s., en dat op die grond sprake is van gepersonaliseerde aanbevelingen. Naar het oordeel van het hof bieden de door [geïntimeerde 1] c.s. overgelegde producties voldoende aanknopingspunten die de gang van zaken, zoals beschreven door [geïntimeerde 1] c.s., bevestigen. Daarmee heeft [geïntimeerde 1] c.s. de stelling dat er is geadviseerd, voldoende gemotiveerd onderbouwd.
4.13.
Dexia heeft de door [geïntimeerde 1] c.s. geschetste gang van zaken niet voldoende gemotiveerd betwist. Zij heeft ook onvoldoende aanknopingspunten verschaft om te kunnen concluderen dat de herinneringen van [geïntimeerde 1] c.s. over de gang van zaken niet (in grote lijnen) stroken met de werkelijkheid. Het hof zal Dexia daarom niet toelaten tot het leveren van tegenbewijs. Daarbij betrekt het hof dat uit het betoog van Dexia niet blijkt dat zij de medewerkers van de [naam] Advies, met wie [geïntimeerde 1] c.s. ten tijde van de totstandkoming van de overeenkomst heeft gesproken, op enig moment heeft bevraagd over de gang van zaken in de concrete situatie van [geïntimeerde 1] c.s. om aldus haar (blote) betwisting nader te kunnen onderbouwen.
4.14.
Uit het voorgaande volgt dat het ervoor moet worden gehouden dat de tussenpersoon vergunningplichtig advies heeft gegeven aan [geïntimeerde 1] c.s. in de zin van HR 10 juni 2022.
4.15.
Het verweer van Dexia dat de combinatie van het geven van beleggingsadvies en het aanbrengen van cliënten onder de toenmalige wet- en regelgeving geen vergunningplichtige activiteit was, wordt verworpen. Uit HR 2 september 2016 (ECLI:NL:HR:2016:2012) volgt dat een cliëntenremisier op grond van de Wet toezicht effectenverkeer 1995 over een vergunning moet beschikken indien hij zich niet beperkt tot het aanbrengen van een potentiële belegger bij een beleggingsinstelling of effecteninstelling, maar die belegger tevens in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf adviseert.
4.16.
Dexia heeft verder nog aangevoerd dat alle cliëntenremisiers destijds geregistreerd waren bij de STE (nu AFM), dat de STE/AFM actief contact onderhield met zowel Dexia als de cliëntenremisiers en dat de STE/AFM nooit hebben laten weten dat de handelwijze in strijd was met de wet en zij daaraan ook het vertrouwen heeft mogen ontlenen dat de tussenpersonen niet handelden in strijd met de wet. Dat verweer gaat niet op. Voor zover Dexia erop heeft vertrouwd dat de STE/AFM erop zouden toezien dat de tussenpersonen niet handelden in strijd met de wet, komt dit voor haar rekening en risico. Voor de beoordeling van haar privaatrechtelijke aansprakelijkheid is niet doorslaggevend hoe de STE/AFM destijds oordeelde over de handelwijze van tussenpersonen die voor Dexia effectenleaseovereenkomsten verkochten. Het gaat er in relatie tot [geïntimeerde 1] c.s. om of de handelwijze van [naam] Advies is aan te merken als ‘advies’ in de betekenis die de Hoge Raad daaraan geeft in de prejudiciële beslissing van 10 juni 2022.
4.17.
Het hof ziet in wat Dexia in deze procedure verder heeft aangevoerd over de juridische betekenis van het begrip ‘advies’ zoals omschreven door de Hoge Raad in zijn prejudiciële beslissing uit 2022, geen aanleiding om anders te beslissen dan wel om ter zake daarvan prejudiciële vragen te stellen aan de Hoge Raad of het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Wetenschap Dexia
4.18.
Ter zake van de wetenschap van Dexia heeft [geïntimeerde 1] c.s. gesteld dat Dexia een bedrijfsmatige werkwijze had voor de verkoop van effectenleaseproducten, waarvan onderdeel was dat door de tussenpersonen die effectenleaseproducten voor haar verkochten financieel advies werd gegeven gericht op de aanschaf van een effectenleaseproduct van Dexia. Volgens [geïntimeerde 1] c.s. was Dexia op de hoogte van de werkwijze van de door haar ingeschakelde tussenpersonen. Zij wist dat deze tussenpersonen standaard, althans op grote schaal, beleggingsadvies gaven aan de cliënten die zij als cliëntenremisier vervolgens bij Dexia aanbrachten als afnemers van effectenleaseproducten. [geïntimeerde 1] c.s. is dan ook van mening dat Dexia bekend heeft moeten zijn met de advisering aan [geïntimeerde 1] c.s.
4.19.
Het hof overweegt als volgt. Uit de door [geïntimeerde 1] c.s. en Dexia overgelegde producties, die ook in vele andere procedures zijn overgelegd, volgt dat Dexia haar producten aanbood via tussenpersonen. Dexia heeft deze tussenpersonen destijds zelf omschreven als onafhankelijke, gespecialiseerde adviseurs met kwaliteit en kennis van zaken, zodat een met zorg omkleed persoonlijk advies gegarandeerd was. Dat terwijl zij deze tussenpersonen aan zich had gebonden als cliëntenremisier (op commissiebasis) en wist dat deze tussenpersonen niet beschikten over een vergunning om te adviseren. Uit de overgelegde producties blijkt ook dat het voor Dexia kenbaar was dat deze tussenpersoon zich voorafgaand aan de totstandkoming van de effectenleaseovereenkomsten tegenover [geïntimeerde 1] c.s. als adviseur had gepresenteerd. Gezien deze gang van zaken had Dexia behoren te waarborgen dat [naam] Advies aan de eisen van art. 41 NR 1999 voldeed. Dexia heeft onvoldoende feiten of omstandigheden naar voren gebracht waaruit volgt dat zij ook bij nader onderzoek niet had kunnen weten dat de tussenpersoon vergunningplichtig advies had gegeven. Tegen deze achtergrond had het op de weg van Dexia gelegen nader te onderbouwen waarom zij in dit concrete geval niet wist en ook niet kon weten dat [geïntimeerde 1] c.s. door [naam] Advies werd geadviseerd. Kortom, er is voldaan aan het vereiste dat Dexia wist of behoorde te weten dat [naam] Advies [geïntimeerde 1] c.s. advies heeft gegeven.
4.20.
Dexia heeft ook in dit verband aangevoerd dat de STE/AFM nooit heeft laten weten dat de tussenpersonen zonder vergunning geen advies mochten verstrekken. Wat hier ook van zij, in verhouding tot haar afnemers, ligt op Dexia, als professionele effecteninstelling, het risico van de mogelijk (achteraf) onjuiste afweging over wat vergunningplichtig advies inhoudt of het ontbreken van signalen van de STE/AFM dat [naam] Advies adviseerde. Hierbij komt dat het hof hiervoor al heeft vastgesteld dat Dexia wist of behoorde te weten dat [naam] Advies [geïntimeerde 1] c.s. advies heeft gegeven.
4.21.
Het hof gaat voorbij aan het bewijsaanbod van Dexia, omdat zij de hiervoor geschetste gang van zaken met betrekking tot haar ‘wetenschap’ onvoldoende gemotiveerd heeft betwist. Bovendien heeft Dexia onvoldoende concrete feiten of omstandigheden aangevoerd die tot een ander oordeel zouden kunnen leiden.
Doorgeven order
4.22.
Met grief V vult Dexia haar standpunt aan op het punt van het doorgeven van een order. Nu [geïntimeerde 1] c.s. in het hoger beroep te kennen heeft gegeven niet langer beroep te doen op het ‘order-argument’, heeft Dexia geen belang bij behandeling van deze grief.
Fictieve restschuld
4.23.
Dexia heeft grief VI gericht tegen het oordeel van de kantonrechter dat zij de schadepost dient te vergoeden die als fictieve restschuld wordt aangeduid. Naar het hof begrijpt, is deze grief ingesteld onder de voorwaarde dat de voorafgaande grieven ongegrond zijn.
4.24.
Bij de beëindiging van de effectenleaseovereenkomst heeft [geïntimeerde 1] c.s. de aandelen van Dexia overgenomen tegen betaling van het openstaande totaalbedrag van de eindafrekening. De waarde van de aandelen op het moment van overname was lager dan het openstaande totaalbedrag. [geïntimeerde 1] c.s. heeft dus meer betaald dan de waarde van de aandelen ten tijde van overname. Dit verschil wordt aangeduid als de fictieve restschuld.
4.25.
Anders dan Dexia betoogt, bestaat voldoende causaal verband tussen dit onrechtmatig handelen en het ontstaan van de fictieve restschuld. De fictieve restschuld is een nadelig financieel gevolg van het aangaan van de effectenleaseovereenkomst. Noch het ontstaan, noch de omvang van deze schade is beïnvloed door de keuze van [geïntimeerde 1] c.s. om de aandelen over te nemen in plaats van deze door Dexia op de beurs te laten verkopen en de verkoopopbrengst te verrekenen met het openstaande totaalbedrag van de eindafrekening. Bij de berekening van de fictieve restschuld is een eventuele waardevermindering of waardevermeerdering van de aandelen ná de overname niet relevant. Dexia dient dus het verschil tussen het totaalbedrag van de eindafrekening dat de afnemer voor de overname van de aandelen heeft betaald en de waarde van de aandelen op het moment van overname volledig aan de afnemer te vergoeden. De grief van Dexia faalt.
Verklaring voor recht
4.26.
Dexia komt met haar voorwaardelijke grief VII op tegen het oordeel van de kantonrechter dat de door haar gevorderde verklaring voor recht voorwaardelijk wordt toegewezen. Nu de grieven I tot en met VI niet tot vernietiging van het bestreden vonnis kunnen leiden, behoeft deze grief geen verdere behandeling.
Conclusie
4.27.
Het voorgaande leidt tot de conclusie dat Dexia onrechtmatig heeft gehandeld en dat zij de schade van [geïntimeerde 1] c.s. volledig dient te vergoeden.
4.28.
Partijen zijn nu, met verwijzing naar rov. 4.13. van het bestreden vonnis van de kantonrechter, in staat zelf de door Dexia aan [geïntimeerde 1] c.s. verschuldigde schadevergoeding te berekenen.
Slotsom en proceskosten
4.29.
Uit het voorgaande volgt dat de grieven van Dexia niet slagen. Wat verder nog is aangevoerd door partijen, kan niet tot een andere beslissing leiden. Het bestreden vonnis zal worden bekrachtigd.
4.30.
Dexia is aan te merken als de in het ongelijk gestelde partij. Zij is daarom in eerste aanleg terecht in de proceskosten veroordeeld, zodat de daartegen gerichte grief van Dexia faalt. Dexia dient ook in hoger beroep te worden veroordeeld in de proceskosten. Gelet op de in hoge mate gestandaardiseerde processtukken in deze procedure, zal het hof voor het bepalen van het salaris van de advocaat aansluiten bij appeltarief II.
5.De uitspraak
Het hof:
5.1.
bekrachtigt het bestreden vonnis, voor zover dat aan het oordeel van het hof is onderworpen;
5.2.
veroordeelt Dexia in de proceskosten van het hoger beroep, en begroot die kosten tot op heden aan de zijde van [geïntimeerde 1] c.s. op € 349,00 aan griffierecht en op € 1.821,00 (1,5 punt × appeltarief II) voor salaris advocaat, en op € 178,00 voor nakosten. Als Dexia niet binnen veertien dagen na de dag van deze uitspraak aan de veroordelingen voldoet en het arrest daarna wordt betekend, worden de proceskosten vermeerderd met € 92,00 en de kosten van betekening;
5.3.
veroordeelt Dexia in de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de proceskosten als deze niet binnen veertien dagen na het verschuldigd worden daarvan zijn voldaan;
5.4.
verklaart dit arrest uitvoerbaar bij voorraad;
5.5.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit arrest is gewezen door mrs. C.A. Joustra, H.J. van Harten en P. Volker, en is in het openbaar uitgesproken op 15 juli 2025 in aanwezigheid van de griffier.
Bij afwezigheid van de voorzitter ondertekend door de rolraadsheer.