Uitspraak
1.Black Pearl Vaarappartement
2. [appellant2]
3. [appellante3]
1.Het verloop van de procedure in hoger beroep
- de dagvaarding in hoger beroep;
- het tussenarrest van 9 januari 2024;
- het verslag (proces-verbaal) van de mondelinge behandeling die op 12 maart 2024 is gehouden, met de daarin vermelde akte eisvermeerdering van de zijde van Black Pearl c.s.;
- de memorie van grieven;
- de memorie van antwoord;
- het proces-verbaal van de mondelinge behandeling die op 18 maart 2025 is gehouden en de bij die gelegenheid genomen akte inbreng aanvullende producties, tevens wijzing van eis van de zijde van Black Pearl c.s.
2.De kern van de zaak
3.De toelichting op de beslissing van het hof
- i) [naam1] maakt zogenoemde
- ii) [appellant2] en [appellante3] hebben in 2018 contact met [naam1] opgenomen met de vraag of hij een houseboat voor een vaste ligplaats kon bouwen. [naam1] heeft op 4 oktober 2018 een offerte aan [appellant2] en [appellante3] gestuurd en heeft daarbij geschreven:
- iii) Op 8 oktober 2018 hebben [appellant2] en [appellante3] het volgende aan [naam1] bericht:
- iv) Op 2 januari 2019 heeft [naam1] een tweede offerte uitgebracht voor de bouw van de houseboat. Deze offerte is gelijk aan de eerdere offerte, met dien verstande dat daarop een aantal extra opties is toegevoegd. Die opties houden geen verband met het geschikt maken van de houseboat om daarmee structureel te kunnen varen.
- v) Op 18 januari 2019 hebben [appellant2] en [appellante3] de tweede offerte ondertekend. Daarmee zijn partijen overeengekomen dat [naam1] een houseboat zal bouwen voor een aanneemsom van € 179.750,- (incl. BTW). Black Pearl is opgericht voor de beoogde verhuur van de houseboat.
- vi) Op enig moment zijn partijen overeengekomen dat de houseboat varend zal worden gemaakt.
- vii) Een offerte voor meerwerk van 10 september 2019 telt op tot € 10.090,- (ex BTW) en betreft aanpassingen die nodig zijn om met de boot te kunnen varen. [naam1] heeft op 13 september 2019 een toelichting gegeven op de in deze offerte opgenomen bedragen en verder het volgende aan Black Pearl c.s. geschreven over het varend maken van de houseboat:
- viii) Black Pearl heeft een op 7 november 2019 gedateerde factuur ter hoogte van € 10.090,- (ex BTW) (€ 12.208,90 (incl. BTW)) ontvangen, met de omschrijving ‘Meerwerk boot ombouwen.’
- ix) Op 2 mei 2020 heeft Black Pearl c.s. aan [naam1] geschreven:
- x) Black Pearl c.s. heeft Brunsmann Jacht & Scheepsexpert (hierna: Brunsmann) ingeschakeld voor keuring van de houseboat. In een eerste brief van 14 januari 2020 aan [naam1] heeft Brunsmann opgemerkt dat er nog wat aandachtspunten voor het onderwaterschip en (volgens [naam1] ) afwerkingspunten zijn. In een brief van 26 februari 2020 heeft Brunsmann aan Black Pearl c.s. een overzicht gestuurd van de tot dan toe vastgestelde gebreken. Op 26 mei 2020 heeft Brunsmann een expertise-rapport van oplevering afgegeven. Daarin heeft hij geconcludeerd:
- xi) De houseboat is op 31 mei 2020 door [naam1] aan Black Pearl c.s. opgeleverd. Daarna is de houseboat in exploitatie gegaan bij Vaarhuis Consultancy (hierna: Vaarhuis).
- xii) Vanaf 2020 tot en met in ieder geval 2024 heeft Black Pearl c.s. huurinkomsten uit verhuur van de houseboat gehad.
- xiii) Op 29 mei 2021 heeft Black Pearl c.s. [naam1] een brief gestuurd waarin zij uiteenzet welke gebreken en mankementen er volgens haar een jaar na oplevering zijn. Daarbij is [naam1] gevraagd binnen veertien dagen te reageren.
- xiv) Tijdens een bespreking op 11 juni 2021 over de door Black Pearl c.s. genoemde gebreken heeft [naam1] voor het eerst aanspraak gemaakt op € 24.565,- voor het vaarpakket. Hij heeft een toen een kostenoverzicht ‘Vaarpakket Black Pearl’ voor dat bedrag getoond (door Black Pearl c.s. ‘pro forma factuur’ genoemd). Daarbij is aangeboden het verschuldigde bedrag te verlagen tot € 15.000,- als voor eind augustus wordt betaald.
- xv) Op 3 augustus 2021 heeft Black Pearl c.s. een e-mail aan [naam1] gestuurd, waarin staat:
Ik heb idd nog niet betaald. 1 Ik wil dat in elk geval de problemen naar tevredenheid worden opgelost. 2 Er zijn nog posten die hierbij betrokken moeten worden. Daar wil ik het eerst nog over hebben. Fijn als hierbij ok de offerte voor nieuwe motor bij betrokken kan worden. Het duurt allemaal super lang. De ernstige lekkage van P hut is van mei en ondertussen is het daar een puinhoop. Je hebt de afwatering aangepast maar dat heeft niets geholpen. Groet, [appellant2]
- xvii) Black Pearl c.s. heeft [naam1] op 17 september 2021 een brief gestuurd met het onderwerp ‘Formele ingebrekestelling met eisenpakket voor gedaagde’. In deze brief wordt door Black Pearl c.s. uitgebreid verslag gedaan van haar visie op de gang van zaken tot dan toe en staat, voor zover hier van belang, het volgende:
- xviii) Op 15 oktober 2021 is namens [naam1] op deze brief gereageerd. Daarbij is zij ingegaan op de verschillende door Black Pearl c.s. gestelde gebreken. Voor zover hier van belang, houdt de brief verder het volgende in:
- xix) De reactie daarop namens Black Pearl c.s. van 17 oktober 2021 luidt, voor zover hier van belang, als volgt:
- xx) Black Pearl c.s. heeft in kort geding gevorderd dat het [naam1] zal worden verboden zich op een opschortingsrecht te beroepen. De gevraagde voorziening is bij vonnis in kort geding van 4 januari 2022 afgewezen.
- xxi) In de eerste helft van 2022 heeft Black Pearl c.s. derden werkzaamheden aan de houseboat laten verrichten. Zij heeft de vloer van de panoramahut laten verwijderen en aan de binnen- en buitenzijde een coating laten aanbrengen.
- xxii) Brunsmann heeft in 2022 in opdracht van Black Pearl de houseboat opnieuw geïnspecteerd, omdat één van de bolders van het vaartuig was losgekomen. In zijn ‘deelexpertise-rapport van schadeoorzaak’ van 1 november 2022 heeft Brunsmann, voor zover hier van belang, het volgende opgenomen:
- xxiii) Op 25 april 2023 is de boot drooggezet voor reparaties. Black Pearl c.s. heeft derden onder meer het laswerk opnieuw laten uitvoeren. Ook heeft zij zelf aanpassingen aan de watertanks aangebracht.
- xxiv) Een in opdracht van Black Pearl c.s. door [naam2] (hierna: [naam2] ) van Boatbiz opgesteld ‘Inspectierapport schade pleziervaartuig’ van 21 december 2023 houdt, voor zover hier van belang, het volgende in:
in ieder gevaltoen opeisbaar was, omdat Black Pearl c.s. al enige tijd huurinkomsten had genoten (onder 3.19).
“Daarnaast staat het “vaarpakket” nog open, wat ik voor zal schieten en wat jullie terugbetalen met de opbrengsten uit de verhuur. Uiterlijk volgende week heb je daar ook de prijzen van.”Daarop is door Black Pearl c.s. niet gereageerd dat een dergelijke afspraak nooit is gemaakt. Op 2 mei 2020 heeft Black Pearl c.s. aan [naam1] geschreven:
“Ik ben sowieso benieuwd naar de details en prijzen van het vaarpakket want daar is nooit over gesproken.(…)
Wat wel staat is dat wij bij de introductie van het vaarpakket een duidelijke afspraak hebben gemaakt over de betaling hiervan en daar zal ik je ook aan houden.”Voor deze berichten heeft Black Pearl c.s. in hoger beroep geen verklaring gegeven. Het hof neemt op grond daarvan aan dat partijen de afspraak hebben gemaakt dat Black Pearl c.s. pas voor het vaarpakket hoeft te betalen op het moment dat zij huurinkomsten heeft.
“Ik heb idd nog niet betaald. 1 Ik wil dat in elk geval de problemen naar tevredenheid worden opgelost. 2 Er zijn nog posten die hierbij betrokken moeten worden. Daar wil ik het eerst nog over hebben.”Daarmee is volgens Black Pearl c.s. de betaling van het vaarpakket opgeschort.
“Dat ga ik absoluut niet doen! Ik ben bijzonder teleurgesteld dat je zo met mij als klant om gaat. De BP is al maanden een puinhoop en jij laat totaal geen urgentie zien. Je denkt kennelijk alleen aan geld. Ik heb trouwens geen formeel akkoord gegeven op jouw voorstel. Ik heb het uitsluitend aangehoord.”Een door haar aan [naam1] verzonden brief van 17 september 2021 (zie ook de feiten onder xvii) houdt op dit onderwerp, voor zover hier van belang, het volgende in:
“Meerwerk kan uitsluitend in rekening gebracht worden nadat er een specifieke opdracht voor is gegeven c.q. een geaccordeerde offerte aan ten grondslag ligt. Dat is hier niet aan de orde geweest.(…)
Eigenaren hebben 5x aanzienlijke bedragen per factuur als aanbetaling betaald zonder enige specificatie.(…)
Hierdoor kunnen eigenaren ervan uit gaan dat ‘Vaarpakket’ een onderdeel is geweest van de betaalde aanbetalingen en dus feitelijk al is betaald. Gelet op het bovenstaande zien eigenaren geen enkele juridische grondslag om een extra betaling te doen voor een ‘Vaarpakket’ en gaan er daarom vanuit dat dit onderwerp als vervallen kan worden beschouwd.”Van opschorting van de betalingsverplichting door Black Pearl c.s. is in ieder geval vanaf dit laatste moment geen sprake meer. Ook in de processtukken tot aan het hoger beroep heeft Black Pearl c.s. het standpunt ingenomen geen vergoeding verschuldigd te zijn.
“Gedaagde[ [naam1] , hof]
heeft kortgeleden toegezegd om op 21 september a.s. de laatst bekende gebreken en incidenten te gaan oplossen, waarbij het oplossen van de lekkage in de Panorama hut veruit de grootste prioriteit heeft. Helaas heeft gedaagde dit ineens gekoppeld aan het betalen van de zgn factuur genoemd in de eerste alinea van deze brief[de factuur van 11 juni 2021 met onderwerp ‘Vaarpakket’, hof]
.”Wat daarvan zij, bij brief van 15 oktober 2021 (zie de feiten onder xviii) is er namens [naam1] op de brief van 17 september 2021 gereageerd en is er uitdrukkelijk een beroep op opschorting gedaan, omdat door Black Pearl c.s. is aangegeven dat niet zal worden betaald voor het vaarpakket. [naam1] kon daartoe op deze grond ook overgaan. Hiervoor is onder 3.17 toegelicht dat de vordering van [naam1] al opeisbaar was, zodat aan haar in algemene zin een opschortingsrecht toekwam (artikel 6:52 BW). Maar ook zonder opeisbaarheid van de vordering mocht [naam1] tot opschorting overgaan omdat, zoals hiervoor is overwogen, Black Pearl c.s. kenbaar had gemaakt dat zij niet zou betalen (artikel 6:80 lid 1, aanhef en onder b BW).
nietin verzuim is. Black Pearl c.s. stelt dat [naam1] in de zomer van 2021 niets deed om de gebreken aan de houseboat te herstellen. Om die reden is de betaling van het vaarpakket opgeschort en is op 17 september 2021 een ingebrekestelling gestuurd. Omdat uit de houding van [naam1] bleek dat aanmaning nutteloos zou zijn, volstond het haar schriftelijk aansprakelijk te houden voor het uitblijven van nakoming (artikel 6:82 lid 2 BW). Aangezien Black Pearl c.s. al uit de mededelingen van [naam1] mocht opmaken dat zij niet zou gaan nakomen, was een ingebrekestelling eigenlijk niet nodig (artikel 6:83 aanhef en onder c BW), aldus nog steeds Black Pearl c.s.
‘vervolgcontrole c.q. eindcontrole’. Bij dat alles komt dat Black Pearl c.s. de houseboat inmiddels vijf jaar in gebruik heeft en daaraan door derden werkzaamheden heeft laten verrichten. Daardoor is niet eenvoudig vast te stellen in hoeverre eventuele gebreken verband houden met het werk van [naam1] of het later door deze derden uitgevoerde werk.