ECLI:NL:GHAMS:2024:8

Uitspraak

GERECHTSHOF AMSTERDAM

afdeling civiel recht en belastingrecht, team I

zaaknummer: 200.328.385/01

zaaknummer rechtbank Amsterdam: 10197290 EA VERZ 22-698

beschikking van de meervoudige burgerlijke kamer van 9 januari 2024

inzake

[appellant],

wonende te [woonplaats] ,

appellant,

advocaat: mr. F. Damen te Amsterdam,

tegen

KONINKLIJKE LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ N.V.,

gevestigd te Amstelveen,

geïntimeerde,

advocaat: mr. T. Ridder te Amsterdam.

Partijen worden hierna [appellant] en KLM genoemd.

1.De zaak in het kort

In deze zaak staat centraal de vraag of de kantonrechter de arbeidsovereenkomst die tussen partijen heeft bestaan terecht heeft ontbonden op de zogenoemde e-grond. Het hof beantwoordt deze vraag bevestigend. Het primaire verzoek tot herstel van het dienstverband en het subsidiaire verzoek om een billijke vergoeding als alternatief voor herstel (ex artikel 7:683 lid 3 BW) worden dan ook afgewezen. Ook voor een billijke vergoeding op grond van artikel 7:671b lid 9 BW is geen plaats omdat de ontbinding niet het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen van KLM. Het vonnis in eerste aanleg wordt bekrachtigd en het in hoger beroep nieuw gedane verzoek om te verklaren voor recht dat de suppletieregeling van KLM van toepassing is wordt afgewezen.

2.Het geding in hoger beroep

[appellant] is bij beroepschrift, met producties, ontvangen ter griffie van het hof op
13 juni 2023, in hoger beroep gekomen van de beschikking die de kantonrechter in de rechtbank Amsterdam (hierna: de kantonrechter) op 15 maart 2023 onder bovenvermeld zaaknummer heeft gegeven (hierna: de bestreden beschikking).

Op 24 oktober 2023 is ter griffie van het hof een verweerschrift in hoger beroep, met producties, van KLM ingekomen.

Partijen hebben de zaak tijdens de mondelinge behandeling van 6 december 2023 laten toelichten, [appellant] door mr. Damen voornoemd en mr. A.T. Nijk, advocaat te Amsterdam, en KLM door mr. Ridder voornoemd, beiden aan de hand van overgelegde spreekaantekeningen. [appellant] heeft voorafgaand aan de zitting nog aanvullende producties (14 t/m 16) in het geding gebracht, die aan het procesdossier zijn toegevoegd.

Uitspraak is nader bepaald op heden.

[appellant] heeft het hof verzocht de bestreden beschikking te vernietigen en, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

primair:

KLM te veroordelen de arbeidsovereenkomst met [appellant] onder dezelfde voorwaarden met terugwerkende kracht vanaf 1 mei 2023 te herstellen, waarbij door het hof voorzieningen worden getroffen omtrent de rechtsgevolgen van de onderbreking, op straffe van verbeurte van een dwangsom;

subsidiair:

KLM te veroordelen tot betaling van een billijke vergoeding althans een schadevergoeding van € 1.535.533,00 bruto;

voor recht te verklaren dat de suppletieregeling uit bijlage 16 van de CAO voor KLM-vliegers op vleugelvliegtuigen (hierna: de cao) van toepassing is op [appellant] en KLM te veroordelen om de daarin genoemde uitkering te voldoen;

de bestreden beschikking in zoverre te vernietigen dat de ontbindingsdatum 1 augustus 2023 wordt, dan wel hier een passende voorziening voor te treffen en daarbij KLM te veroordelen tot betaling van de wettelijke transitievergoeding berekend per peildatum
1 augustus 2023;

voor zover het hof de i-grond aanwezig acht, KLM te veroordelen om tegen bewijs van kwijting te betalen een vergoeding ex artikel 7:671b lid 8 BW ter hoogte van 50% van de wettelijke transitievergoeding;

primair en subsidiair:

KLM te veroordelen/gebieden tot het binnen drie weken na deze beschikking opstellen en circuleren van een rehabilitatiebrief in lijn met randnummer 6.6 van het verweerschrift in eerste aanleg, op straffe van verbeurte van een dwangsom;

KLM te veroordelen in de proceskosten van beide instanties;

KLM te veroordelen tot betaling van de wettelijke rente over de genoemde bedragen vanaf de opeisbaarheid tot aan de voldoening.

KLM heeft geconcludeerd tot bekrachtiging, met - uitvoerbaar bij voorraad - veroordeling van [appellant] in de kosten van het geding in hoger beroep inclusief nakosten.

Beide partijen hebben een bewijsaanbod gedaan.

3.Feiten

De kantonrechter heeft in 1.1 tot en met 1.44 van de bestreden beschikking de feiten vastgesteld die zij tot uitgangspunt heeft genomen. In hoger beroep is niet in geschil dat de feiten juist zijn weergegeven, zodat ook het hof van deze feiten uitgaat. Samengevat en waar nodig aangevuld met andere feiten, komen de feiten neer op het volgende.

3.1.

[appellant] , geboren op [geboortedatum] en nu dus 56 jaar oud, is op 10 februari 1995 in dienst getreden van KLM. [appellant] was laatstelijk werkzaam in de functie van Gezagvoerder B777/787 tegen een bruto salaris van € 17.358,39 per maand exclusief vakantietoeslag en overige emolumenten (op basis van een terwerkstellingspercentage van 80%).

3.2.

Op de arbeidsovereenkomst is de cao van toepassing. In hoofdstuk 11 en 12 is omschreven hoe wordt gehandeld in geval van een voorval dat gemeld is en welke disciplinaire maatregelen mogelijk zijn. Een voorval dat aanleiding geeft voor een nader feitenonderzoek, bijvoorbeeld houding en/of gedrag, wordt onderzocht en de vlieger wordt gehoord. Mogelijke maatregelen zijn, voor zover hier relevant, een berisping en een verbod tot het verrichten van werkzaamheden en het betreden van gebouwen en terreinen. Alvorens tot een maatregel wordt overgegaan dient een vlieger in de gelegenheid te worden gesteld een verklaring te geven in een hoor- en wederhoor gesprek. In artikel 12.4 wordt vermeld dat KLM terughoudend gebruik zal maken van geanonimiseerde (getuigen)verklaringen. Ook staat in artikel 12.5 dat na twee respectievelijk drie jaar de aantekeningen betreffende de disciplinaire maatregelen geacht worden uit het personeelsdossier te zijn verwijderd. De gegevens worden dan wel in het dossier behouden, maar er wordt na twee respectievelijk drie jaar geen rekening meer mee gehouden.

3.3.

In het kader van een ontwikkelassessment van 8 juli 2013 is een overzicht gemaakt van de ontwikkelpunten van [appellant] . De ontwikkelpunten betroffen, voor zover relevant, de volgende:
“- balans in mens- en zaakgerichtheid: nadruk op resultaat- effectieve communicatie: praat veel, snel en kan domineren; is niet altijd tactvol- omgaan met kritiek: daadwerkelijk open stellen en consequenties onderzoeken van eigen houding en gedrag op anderen- irriteert zich vrij snel- weloverwogen besluitvorming, kan te snel zijn en de situatie niet voldoende breed onderzoeken.In de toelichting daarop staat onder meer:
(…) een achterliggend aandachtspunt: de rust nemen om zich in te leven in anderen, de consequenties op met name gevoelsniveau te overzien en zijn communicatiewijze daarop af te stemmen.(…) Hij prevaleert het rationeel oplossen van het probleem boven het meekrijgen van anderen. Daartoe gebruikt hij zijn gezag, autoriteit en waar mogelijk zijn positie.”

3.4.

[appellant] heeft in september 2013 een coachingstraject gevolgd bij [naam 1] dat zag op zijn wijze van communiceren. Ook heeft hij een hierover op 4 september 2013 een gesprek gehad met [naam 2] . In een verslag van de trainingsdag op 19 september 2013 staat:
“Rust bewaren in verbaal en non-verbaal is een rode draad door de dag geweest. Er is hier besproken wat de effecten van eigen gedragingen op een ander kunnen zijn. Denk hierbij aan collega FO en ook aan cabine personeel of grondmedewerkers”

3.5.

In maart 2015 heeft KLM twee klachten ontvangen van buitenstations Moskou en Barcelona over het gedrag van [appellant] . De klachten luidden als volgt:
Moskou:
“On the 8th of Feb at 7-55am the police brought a guest from the room #1721 ( [appellant] , KLM, 07.02-09.02.15).The policemen explained that the man had been escorted from the shop situated in front of the hotel where the guest had been taking bites out of various pastries situated on the shop shelfs. The policemen asked the reception employee [naam 3] to explain that this behavior was unacceptable and a possible penalty could follow. The policemen behaved in a professional and non-aggressive manner, the guest’s behavior however was found to be inappropriate petraing signs of possible inebriation. (…)After that the guest started to accuse the employees at the front desk of refusing to protect him. In his own words he had been seriously threatened by the police who weapons against him. The employees at the reception noted that the guest’s speech had been not connected and difficult to understand. (…)”Barcelona:
“One guest was missing at Gate. A lady, ‘Platinum’ customer, was coming from the Lounge, but was needing a special assistance (wheelchair). She was the only one missing. The flight had a slot of 24 minutes delay still. However the captain started to yell on groundstaff, ordered the offload the customer+bags and was completely out of his nerves, shouting even on the Platinum customer!It is certainly not a desired behavior, we reject completely this kind of non-cooperative and anti-customer person.We welcome with satisfaction his will not fly anymore to BCN (as per his words)”

3.6.

Op 7 maart 2015 heeft een formeel hoor- en wederhoorgesprek plaatsgevonden met [appellant] . [appellant] heeft tijdens dat gesprek verklaard dat hij zich van de gebeurtenissen in Moskou niets kan herinneren en dat hij na het lezen van de klacht de indruk heeft gekregen dat hij mogelijk gedrogeerd is geweest doordat in de discotheek iets in zijn drankje is gedaan of hij een drankje van iemand anders heeft gepakt. Over de klacht uit Barcelona staat in de gespreksbevestiging van 9 maart 2015 het volgende:
“U gaf aan de inhoud van deze klacht niet als zodanig letterlijk te herkennen en dat u niet geschreeuwd heeft naar de afhandelaars of de late passagier. U gaf wel aan dat u waarschijnlijk intens bent overgekomen op hen. U geeft aan dat het afhandelingsproces niet vlekkeloos is verlopen. Naar uw mening was er sprake van verschillen in interpretatie en hoe uw energie overkomt op anderen.(…) U had het gevoel dat de co-piloot de neiging had om “de show over te willen nemen”. Hierdoor wilde u nadrukkelijk bij de besluitvorming betrokken worden en ging u naar eigen zeggen “op uw strepen staan”. U gaf zelf aan dat u dan snel gaat praten en uw energie dan te groot en overdonderend kan overkomen op anderen. Toen vervolgens drie minuten voor vertrek bleek dat een passagier ontbrak bent u in geagiteerde staat naar boven gegaan om de afhandeling en de passagier te woord te staan. De coachingspunten die u vanuit uw traject met de heer [naam 1] (coach) heeft meegekregen heeft u op dat moment helaas niet toegepast. Daar bent u zich bewust van. (…)”[appellant] is in de bevestigingsbrief als volgt door KLM gewaarschuwd:
“Uw gedrag en de manier waarop u, in negatieve zin, op andere mensen overkomt in interactie is in het verleden meermalen met u besproken. Ik heb u laten weten dat gedrag wat dergelijke klachten oproept niet acceptabel is, schadelijk is voor KLM en haar klanten, en dat ik van u verwacht dat u er alles aan doet om herhaling in de toekomst te voorkomen. Indien u desondanks toch in herhaling valt kunnen wij ons dan ook genoodzaakt zien om maatregelen te treffen.(…) Wij zullen ons intern beraden en bepalen of verdere vervolgacties eventueel noodzakelijk zijn op dit moment. In afwachting daarvan blijft u vrijgesteld van werkzaamheden.”

3.7.

In een reactie op deze brief van 30 juli 2015 heeft [appellant] onder meer concreet betwist dat hij in Barcelona heeft geschreeuwd en met de passagier heeft gesproken. Verder heeft hij opgemerkt dat hij de toelichting die hij heeft gegeven mist in het verslag en dat KLM eerst onderzoek had moeten doen naar de meldingen voordat zij hem een onderzoek had laten doen betreffende problematisch middelengebruik. KLM had achter hem moeten gaan staan in plaats van hem te schorsen, hetgeen voor hem zeer belastend was. [appellant] acht een en ander onzorgvuldig en is ten onrechte drie maanden uit de running is geweest.

3.8.

Op 25 november 2015 heeft KLM een klacht over [appellant] ontvangen van de Maintenance manager in Tel Aviv. Deze luidde als volgt:
“I am very upset regarding the fact that I have to send to you a formal complain regarding a very annoying, improper and regretful behavior of the Captain [appellant] to our Technicians (…) This was OK unless the communication was done properly respecting the Technical crew, but unfortunately it was done in a way of insulting the crew and even shouting with a very aggressive way. (…) Our B1 Engineer tried to talk and to explain to the captain practically and in a calm way regarding the MEL. The Captain continued to insult our technician and our B1 Engineer with loud voices and doing strange moves with his hands very aggressively! (…) May I express my concerns that such behavior of a Captain to our Technical crew is unaccepted!! (…) May I add that this time I received a formal complain from our Guys, but verbally they told me that it isn’t the first time…(…).”

3.9.

Op 4 december 2015 heeft over de klacht uit Tel Aviv een hoor- en wederhoorgesprek plaatsgevonden met [appellant] . Daarbij verklaarde [appellant] dat er aanvankelijk slechte communicatie was omdat de eerste techneut onvoldoende Engels sprak en dat er onduidelijkheid bleef over het functioneren van een pomp. [appellant] was gehaast en is fel geweest richting de techneut qua tempo, snel maar niet agressief. In de bevestigingsbrief van 10 december 2015 staat verder:
“U gaf aan dat u naar uw mening niet beledigend bent geweest en dat u niet geschreeuwd hebt. Daarnaast gaf u aan de techneut niet eerder gezien te hebben dus dat het ook niet meerdere malen gebeurd kon zijn. Ik heb u laten weten dat het mij opviel dat u zich ook totaal niet kon herkennen in de over u geschreven klacht over uw gedrag in Barcelona (hoor/wederhoor gesprek in maart jl.). Ik heb u gevraagd of u hier een verklaring voor had. U gaf aan dat het situaties betreft waarin mensen, naar uw mening, niet goed hun werk uitvoeren en als u hen daar dan direct op aanspreekt vinden ze dat niet fijn. Vervolgens gaan ze door middel van het schrijven van een klacht proberen ‘hun hachje te redden’ naar uw mening. (…) Uit alle feedback die ik heb ontvangen over uw functioneren blijkt dat de manier waarop uw gedrag (in negatieve zin) overkomt op andere mensen niet door uzelf herkend wordt. Dit vind ik zeer zorgelijk. (…) Ik heb u aangegeven dat ik niet langer dergelijke klachten over uw gedrag wil ontvangen. M.i. schort het u aan zelfreflectie en zelfbeheersing. Daarnaast twijfel ik aan uw functioneren op de competenties voor gezagvoerder. (…) Ik heb u echter wel laten weten dat, indien er buiten proportioneel veel training nodig is om u op het juiste niveau uitvoering te laten geven aan uw rol van gezagvoerder of als de training onvoldoende resultaat geeft, er dan alsnog een Beoordelings Commissie ingezet zal kunnen worden (…)”

3.10.

Bij brief van 16 december 2015 heeft KLM [appellant] bericht dat hij geen formele berisping krijgt voor de klacht uit Tel Aviv, maar dat er - gezien de ernst van de situatie en de eerdere brief naar aanleiding van klachten omtrent gedrag - aanleiding is voor [appellant] om zijn handelen en gedrag te wijzigen. Ook staat in de brief dat volgende klachten over het gedrag van [appellant] direct zullen worden voorgelegd aan de Vice President Operations ter overweging van het nemen van disciplinaire maatregelen.

3.11.

Besloten is wel dat [appellant] als tussenstap voor de Beoordelingscommissie, zo schrijft KLM in haar brief van 23 maart 2016, vanaf januari 2016 een ‘niet-technisch trainingstraject’ zou gaan volgen gevolgd bij het externe bureau [bedrijf] . [appellant] heeft daar zes coachgesprekken gevoerd en heeft voorts een tijd lang onder begeleiding van route-instructeurs gevlogen.

3.12.

Route-instructeur [naam 4] heeft eind december 2015 als volgt geadviseerd:
“In het gesprek is duidelijk geworden dat [appellant] soms te directief, verbaal agressief zelfs, ondersteund met stevig non-verbaal gedrag, kan overkomen op zijn collega’s, afhandelaars, gate agents, techneuten, enz. Dit gaat gekoppeld aan een hoog tempo van communiceren, waardoor de balans tussen zender en ontvanger verstoord raakt. Dit kan leiden tot een suboptimale werksfeer, irritaties en zelfs ruzies. Het heeft inmiddels geleid tot diverse conflictsituaties in de operatie.”

3.13.

Op 7 april 2016 heeft het eindgesprek van het trainingstraject plaatsgevonden. De conclusie luidde dat [appellant] het traject succesvol heeft doorlopen en dat het vertrouwen van de Operations Manager in [appellant] weer hersteld was.

3.14.

Op 18 mei 2016 heeft KLM een nieuwe klacht over [appellant] ontvangen, dit keer van KLM Health Services. De klacht hield in dat [appellant] zeer luid en intimiderend praatte met een medewerker van de KLM Health Services, dat hij een andere medewerkster van KLM Health Services neerzette als ‘inflexibele Duitser’ en dat hij hen tijdens het weglopen luid roepend betitelde als ‘flapdrollen’.

3.15.

[appellant] is op 27 mei 2016 over de klacht van KLM Health Services gehoord. Tijdens het gesprek omschreef [appellant] de situatie als een kleine terugval vanwege haast en emoties, hij gaf aan het als een leermoment te beschouwen. [appellant] betwistte te hebben gescholden of geschreeuwd en de door de medewerksters van KLM Health Service genoemde benamingen te hebben gebruikt. Wel zou hij hebben gezegd dat het ‘te gek voor woorden was’ en ‘Duits aandeed’. In een bevestigingsbrief van 30 mei 2016 van het gesprek heeft KLM onder meer geschreven:

“Ik heb u laten weten paralellen te zien met de eerdere klachten over uw gedrag. In mijn ogen wilt u geen “nee” accepteren en als u het gevoel hebt dat mensen niet mee willen werken gaat u daar resoluut tegenin. Naar aanleiding van de eerdere klachten heeft u het afgelopen half jaar een niet-technisch traject doorlopen. Ik had gehoopt dat dit inmiddels zou leiden tot verbeterd gedrag in dit dergelijke situaties. Ik was er ook vanuit gegaan u niet meer te hoeven aanspreken op uw gedrag in dergelijke situaties. (…) Ik heb u aangegeven deze klacht van KLM Health Services te gaan bespreken met de VP OPS en zal u op korte termijn inlichten over de eventuele vervolgacties.”

3.16.

Bij brief van 3 juni 3016 heeft KLM [appellant] officieel berispt naar aanleiding van de situatie ‘KLM Health Services’. In de brief staat onder meer:
“Bovengenoemd gedrag - zeker gezien uw functie als gezagvoerder - is voor KLM onaanvaardbaar. Gezien de ernst van de feiten en gelet op onze eerdere brieven, delen wij u mee dat wij u berispen, zoals is bedoeld in artikel 12.1.(2)a van de CAO voor KLM-vliegers op vleugelvliegtuigen. Tevens delen wij u mee dat bij een volgende klacht over uw gedrag, in welke zin dan ook, wij verregaande maatregelen zullen nemen, waaronder zelfs het overwegen het dienstverband te beëindigen.”

3.17.

In juni 2017 is er bij KLM een klacht binnengekomen van een senior purser over het gedrag van [appellant] rond een vlucht naar Shanghai. Voorafgaand aan het indienen van de klacht heeft de senior purser [appellant] per e-mail van 1 juni 2017 aangesproken. Zij schreef in die e-mail:
“Ik stuur je dit mailtje omdat ik mij ernstig zorgen maak om jou manier van omgang met de bemanning, de chinezen mensen in Shannghai, de passagiers en KLM. Ik was in Shanghai met beiden mijn kinderen, net voordat wij wilden gaan ontbijten hoorden wij een enorm geschreeuw op de gang, dit duurde een aantal minuten en opeens werd het zo erg dat mijn dochter van 18 de deur open deed terwijl ze tegen mij zei “Mama… dit is te erg… wij moeten helpen..” Tot mijn grote verbazing zag ik jou in je ondergoed staan met een vrouw die om een bedrag gilde die jij haar nog schuldig was en volgens jou niet. Jij zei met verheven stem… “remove her from my room!” Het werd een gedoe… kamermeisjes rende heen en weer. Ik deed toen de deur dicht.Tijdens het uitstappen, na onze vlucht AMS-PVG stond je naast mij met uit te stappen… toen ik een C class gebruikte comfortbag aan een chinees meisje gaf zei jij… “waarom geef je die troep aan ze?, wat hebben ze daaraan? ik wou dat de KLM daarmee ophield, het vervuilt alleen maar de aarde.”Op onze terugreis klaagde bemanningsleden over de manier waarop jij hun ongemakkelijk liet voelen tijdens de borrel bij Cottons . (saaie mensen)Ik schrijf je dit [appellant] omdat ik door alle 3 dingen geen respect, vertrouwen of veiligheid bij jou voel en dit nu precies is wat een gezagvoerder in mijn ogen moet zijn voor zijn bemanning, de passagiers en de KLM.”

3.18.

[appellant] heeft bij e-mail van diezelfde dag gereageerd met de opmerking dat hij het vervelend vindt dat de purser zich zorgen om hem maakt, dat zij last van hem hebben gehad betreffende het incident in het hotel en dat hij blij is dat zij hem benadert. Voorts laat hij weten dat de opmerking omtrent het weggeven van (aangebroken) spullen op een misverstand moet berusten, hij niet degene was die het tijdens de borrel over saaie mensen had, en dat de dame in kwestie een hotelmasseuse was die hij via de hotelrekening wilde betalen om te voorkomen dat hij tweemaal zou betalen, waarna zij tegen hem begon te schreeuwen. Het zou uiteindelijk door het ondertekenen van de rekening zijn opgelost.

3.19.

[appellant] is hier op 7 juni 2017 over ook gehoord tijdens een hoor/wederhoor gesprek met KLM, waarbij hij zijn visie heeft gegeven. In de bevestigingsbrief van 12 juni 2017 heeft KLM onder meer geschreven:
“Ik heb bij u aangegeven, dat het ons als KLM helpt als u iets meer vrijuit spreekt, en dat wij moeite hebben om nu een goed beeld te krijgen. U voelt zich aangevallen en vindt het jammer dat het nu zo’n formeel gesprek moet zijn; bij een informeel gesprek zou u hetzelfde verteld hebben maar zou u zich meer gesteund voelen. U vindt dit echt zonde van de inspanningen van een ieder. Ik heb u aangegeven dat juist het formele traject zorgvuldigheid borgt. Verder is het zo, dat het u ook de kans geeft om zelfreflectie te laten zien met betrekking tot de gebeurtenissen. (…) Wij zullen dit hoor/wederhoor gesprek voorleggen aan de VP Operations.”

3.20.

Bij brief van 21 juni 2017 is [appellant] berispt. KLM heeft onder meer geschreven:
“U geeft aan dat deze klacht veel impact op u heeft. De stress heeft tot fysieke klachten heeft geleid waardoor u uw medical op dit moment niet heeft gehaald. (…)Ik geef u een schriftelijke berisping (…). Omdat wij vorig jaar ook een disciplinair gesprek hebben gehad over uw gedrag en houding heb ik ernstig overwogen of ik u moet schorsen. Bij een volgende klacht over uw gedrag of houding, in welke zin dan ook, zal ik verregaande maatregelen moeten nemen, waaronder zelfs het overwegen van het dienstverband een optie kan zijn.Wij vertrouwen erop dat deze disciplinaire maatregel voor u aanleiding is om u voortaan strikt aan de geldende (gedrags)regels te houden. En dat u zich pro-aktief en open zal opstellen waardoor gedrag en houdings incidenten niet meer zullen voorkomen.”

3.21.

Per 1 april 2018 is [naam 5] (hierna: [naam 5] ) Deputy Chief Pilot van KLM en direct leidinggevende van [appellant] geworden.

3.22.

In juni 2019 heeft KLM een nieuwe klacht over het gedrag van [appellant] ontvangen. Deze luidde als volgt:
“De captain was in het gesprek zeer geirriteerd over de gang van zaken en bleef maar hameren op het feit dat hij zelf niets ging regelen en niemand anders ging bellen. Ik heb alle begrip voor de kern van zijn verhaal. Immers, wanneer we iemand vragen om een ander schema te draaien dan wil je zo snel mogelijk het complete verhaal overdragen. (…) Ik denk aan de andere kant dat hij zich ook anders op had kunnen stellen en begrip op had kunnen brengen voor de situatie. Meerdere malen heb ik de CPT aangegeven dat a) een ETA nu eenmaal zijn verantwoordelijkheid is en b) de tickets en aanverwante zaken door YYZ/LP geregeld worden en dat zij al zijn vragen kunnen beantwoorden. Dit is nu eenmaal hoe dit proces door KLM is ingericht en het is volkomen zinloos en onprofessioneel om je ongenoegen hierover te uiten door je bot en aggresief op te stellen tegenover de mensen die bezig zijn om een en ander te (laten) regelen.”

3.23.

[appellant] heeft bij e-mail van 5 augustus 2019 met onder meer de volgende opmerkingen op de klacht gereageerd:

“Ten tweede spijt het me dat we beide tijd moeten besteden aan de klacht van [naam 6] . Zoals ik zal laten zien niet nodig als [naam 6] over wat meer introspectie zou beschikken. Zijn communicatie en verhaal zijn doordrenkt met onduidelijkheden en onjuistheden. (…) Resumé, de verhalen van zowel [naam 6] als [naam 7] zijn vooringenomen, doorspekt van misverstanden en fouten en spreken niet van respect. De vlucht van YUL naar AMS was die dag niet vertrokken als ik niet had ingegrepen. Ik vind het jammer dat je de verhalen van [naam 6] en [naam 7] als waar aannam en niet eerst mij hebt gehoord voor je jouw mening vormde.”

3.24.

[naam 5] heeft [appellant] daarop geschreven:
“Wel vind ik het jammer dat je niets schrijft over je eigen tone of voice. (de gele zin) Want of je inhoudelijk nu gelijk hebt of niet is niet zo heel erg van belang, het gaat erom hoe je manier van communiceren overkomt. Iets waar we al vaker over gesproken hebben en de reden ik ook mijn ‘point of view’ opgeschreven heb. Niet om te oordelen of om de verhalen van de schrijvers ‘als waar’ te bestempelen. Maar ik probeerde je te helpen…. Ik ben bang dat als jij schrijft: Resumé, de verhalen van zowel [naam 6] als [naam 7] zijn vooringenomen, doorspekt van misverstanden en fouten en spreken niet van respect dat eea nog niet goed is doorgekomen. Ik weet niet zo goed hoe ik dit gevoel bij je weg kan nemen…”

3.25.

In december 2021 heeft KLM een klacht van Hestia ontvangen, het bedrijf dat voor KLM de PCR testen regelt. De klacht luidde als volgt:
“Situatieschets: wij werden gebeld door een medewerker van Hestia dat er een cpt voor haar stond die alleen maar een PCR test accepteerde ondanks het feit dat voor Lima waar hij heen ging, een antigeen wordt gevraagd. Doordat de medewerker van Hestia vertelde dat een PCR test niet kon werd [appellant] erg boos en onredelijk en ontstond er een hevige discussie. Doordat de Hestia medewerker de situatie erg vervelend vond, belde zij ons.Mijn collega [naam 8] nam de telefoon op en hoorde [appellant] schreeuwen tegen de medewerkster. De Hestia medewerkster heeft [appellant] naar beneden gestuurd en toen stond hij dus bij ons voor de balie. Daar ik hem verwachtte, heb ik hem direct te woord gestaan en gevraagd wat er gebeurd was. [appellant] begon op een bijna overspannen toon te vertellen dat niemand hem uit liet praten en dat het belachelijk was dat hij geen PCR test kon doen, immers dit stond op zijn rooster.Ik heb het CDI erop na geslagen en ook daar zag ik wederom dat Lima een antigeen test vereist. Heb [appellant] gezegd dat de CDI leidend is en dat ook ik hem geen PCR kaartje zou geven. [appellant] bleef bij zijn standpunt dat hij alleen een PCR eiste en niet accoord ging met een antigeen. Ook mij beschuldigde hij van het feit dat ik hem niet liet uit praten. Hij gaf ook aan dat hij het belachelijk vond dat KLM zo karig was met PCR testen.OMF [naam 9] gebeld en de situatie uitgelegd. (…) Ook OMF vertelde [appellant] dat CDI leidend is en dat hij alleen een antigeen moest doen. Nadat dit telefoongesprek beeindigd was ben ik weer met [appellant] in gesprek gegaan en gezegd dat hij de antigeen moest gaan doen en heb hem gevraagd om zich boven bij Hestia te gedragen en zijn fatsoen te behouden”.

3.26.

[naam 5] heeft de melding doorgestuurd en daarin aangegeven dat men zich zorgen maakt over de manier van communiceren van [appellant] en dat deze overspannen en onfatsoenlijk over kwam.

3.27.

[appellant] heeft op de melding gereageerd bij e-mail van 17 december 2021. Hij heeft betwist dat hij heeft geschreeuwd en heeft gewezen op het feit dat men hem niet liet uitpraten en op onjuistheden in de melding. Voorts heeft hij geschreven:
“De hele toon van schrijven van het bericht voelt voor mij vervelend. Deze persoon gaat op een kinderlijke manier in de verdediging en lijkt slecht tegen kritiek te kunnen. Beschuldigen van het feit dat ik hem niet liet uitpraten komt er gewoon op neer dat ik haar weer vroeg om naar elkaar te luisteren. Het woord belachelijk heb ik zeker in deze context niet in de mond genomen.(…)[naam 5] , ik vind dit zeer vervelend. Ik ben mij zoals eerder gezegd terdege bewust van mijn communicatieve beperkingen. Jij noemt deze ineffectief, ik denk dat als mensen goed naar mij luisteren mijn inhoudelijke communicatie zeer effectief is. Het probleem is dat veel mensen zenden en niet willen ontvangen, niets menselijks is ook mij vreemd. Als ik echter merk dat iemand het punt mist en alsnog niet wil luisteren naar de juiste uitleg wordt het moeilijk. Terugschakelen en vertragen pas ik regelmatig toe maar ook dan moet er wel ontvangen worden. (…) De schrijfster heeft het over mijn gedrag, ik denk dat ze ook een hand in eigen boezem mag steken, (…)[naam 5] , ik ga na een korte nacht weer een nieuwe dag tegemoet waarin ik zoals gebruikelijk veel ga nadenken over mijn manier van communiceren. Ik ben nog zeker niet waar ik moet zijn maar krijg naast deze kritiek ook veel complimenten uit mijn omgeving over de sprongen die ik communicatief voorwaarts maak, zowel privé als bij KLM. Neemt niet weg dat als ik vermoeid ben ikvragen
kribbig kan overkomen en helaas komt dat met de leeftijd door minder goed slapen vaker voor. Mocht jij tips of toevoegingen op mijn communicatie hebben sta ik daar graag voor open.”

3.28.

Per e-mail van 10 januari 2022 heeft KLM [appellant] links toegezonden voor communicatietraining, waaronder een om begeleiding van een personal coach aan te vragen. [appellant] heeft daarop bij e-mail van 11 januari 2022 gereageerd met:
“Interessant TrainTool, ga ik mee aan de slag! Mocht er daarna nog behoefte zijn houd ik de persoonlijke coach in m’n gedachte.”

3.29.

In april 2022 heeft KLM een klacht ontvangen vanuit een hotel op Bonaire. Deze luidde als volgt:
“Vandaag, 16 April heeft dhr. [appellant] (kamer 511) zich zeer boos en ongemanierd geuit door naar onze restaurant hostess te schreeuwen. (…) Er kwam direct een F&B Supervisor bij die het hoorde en probeerde de meneer te kalmeren maar dit lukte niet. Meneer bleef roepen dat het hotel slecht was, dat hij altijd bij Delfins verblijft etc. Andere gasten waren geschrokken (…) De avond ervoor klaagde ook erg veel over het hotel en de kwaliteit van de rose die geserveerd werd..Bij het uitchecken die avond, heeft hij het front desk personeel onheus bejegend door niet de rekening te willen tekenen, uiteindelijk heeft hij dit bonnetje wel getekend met gewoon een streep en gooide hij het naar front desk agent [naam 10] .(…) Ook hier voelde het restaurantpersoneel zich vreselijk gekleineerd door zijn toon en boosheid echter sloeg dit om in zorgen toen zij zagen dat meneer de hele tijd luid en hardop tegen zichzelf aan het praten was, in zijn eentje terwijl hij het resort rondliep. Dit vonden zij verontrustend.”

3.30.

[appellant] heeft op de klacht gereageerd en de gang van zaken betwist. Hij heeft betwist te hebben geschreeuwd en het bonnetje naar de front desk agent te hebben gegooid. Voorts heeft hij zijn teleurstelling over het hotel geuit.

3.31.

[naam 5] heeft [appellant] daarop laten weten:
“Ik ga vooral over de vorm en hoewel jij in je app alles afschuift op jouw behandeling vanuit het hotel heb ik helaas meerdere berichten gehad over HOE jij communiceert. Men maakt zich zorgen [appellant] ! Daar wil ik het met je over hebben morgen.Je staat daar trouwens niet prive maar ook als KLM gezagvoerder. Juist dan is terughoudendheid en beleefdheid een groot goed in mijn ogen. Je hebt helaas al een verleden over jouw manier van praten/communiceren. Het zou je sieren als je ook bij jezelf te rade gaat en niet alleen maar goed praat of je op inhoud gelijk hebt zoals je nu in je reactie gedaan hebt. Het gaat om devorm(…)”

3.32.

Over voornoemde vlucht naar Bonaire heeft KLM ook een zorgmelding van de crew ontvangen, waarin staat dat [appellant] in bijzijn van passagiers tekeer zou zijn gegaan omdat zij waren vergeten een screenshot te maken van hun negatieve PCR test.

3.33.

In juli 2022 heeft KLM een melding van seksueel grensoverschrijdend gedrag door [appellant] ontvangen. De interne veiligheidsdienst van KLM, KLM Security Services, heeft daar onderzoek gedaan. Vast is komen te staan dat er seksueel contact is geweest. De meldster, [naam 11] (hierna: [naam 11] ), heeft verklaard dat (bepaalde) handelingen tegen haar zin zijn verricht en dat [appellant] haar belemmerd zou hebben de hotelkamer te verlaten. [appellant] heeft verklaard dat de seksuele handelingen met wederzijdse instemming hebben plaatsgevonden en dat hij [naam 11] daarna de kamer uit heeft gezet. Uit WhatsApp correspondentie volgt dat [appellant] de dag na het contact een berichtje aan [naam 11] heeft gestuurd met de vraag of zij nog boos was, en of ze nog even wil praten of niet. Na de terugvlucht heeft [naam 11] geprobeerd met [appellant] te praten, maar dat gesprek is niet goed verlopen.

3.34.

Op 2 augustus 2022 is [appellant] gehoord over de klacht van [naam 11] . Twintig minuten voorafgaand aan het gesprek heeft [appellant] een afschrift van het onderzoeksrapport mogen inzien.

3.35.

Bij brief van 4 augustus 2022 heeft KLM [appellant] het gesprek bevestigd en hem voor een week geschorst. In de brief staat onder meer:
“Ik heb u aangegeven dat ik op basis van alle stukken (…) geen oordeel kan vellen over wat er die avond/nacht op uw hotelkamer gebeurd is. (…) In ons gesprek heb ik u meerdere keren een spiegel voorgehouden en ook zo benoemd waarin u verbaal en non-verbaal veel ruimte inneemt. Ik heb u aangegeven dat dat op een ander, mede gelet op de positie die u binnen KLM bekleedt, vriendelijk gezegd imponerend kan overkomen. Iemand die wat onzeker is zou dit gedrag (eenvoudig en wat negatief uitgelegd) als aanvallend en agressief uit kunnen leggen. U komt op mij dominant in het gesprek over. Ik heb u aangegeven wat KLM verwacht van haar gezagvoerders. (…)Ik heb u medegedeeld dat ik ondanks het feit dat ik geen oordeel kan vellen over hetgeen in Kaapstad in de paar uren dat u samen met mevrouw [naam 11] in de hotelkamer was, gebeurd is, ik u wel een disciplinaire maatregel zal opleggen. Ik vind dat uw gedrag en houding met name na afloop van deze Kaapstad-vlucht veel beter had gekund en had gemoeten. U heeft onvoldoende gehoor gegeven aan de behoefte van niet alleen mevrouw [naam 11] maar ook aan de behoefte van andere crewleden, waaronder de Senior Purser van die vlucht. Het niet openstaan voor vragen of het bespreken van het voorval, en het niet willen verbinden of het uit laten praten van mevrouw [naam 11] , de Senior Purser en de medewerkers van CSH zijn hier voorbeelden van. Het past bij uw rol van gezagvoerder om te allen tijde open te staan voor feedback en u heeft een verantwoordelijkheid daar waar het gaat om het goed afronden van een vlucht. (…)Ik realiseer me heel goed dat we vandaag in het H12 gesprek spraken over de afhandeling van de klacht van mevrouw [naam 11] . Ik kan er echter niet omheen dat u in zijn algemeenheid veel vaker gedrag laat zien welke niet past bij dat van een gezagvoerder van KLM. U komt naar mijn mening te vaak in situaties terecht, zo ook in deze Kaapstad case, waarbij u stellig, direct, assertief en soms zelfs aanvallend gedrag laat zien welke door meerdere collega’s als niet gewenst wordt ervaren. Ik reken u dat aan. (…)Ik leg u daarom (als disciplinaire maatregel (…)) een schorsing op van een week (7 dagen) zonder inhouding van salaris. Daarnaast bied ik aan om u te faciliteren in een training die bijdraagt aan het verbeteren van met name uw manier van communiceren. Deze training is niet verplicht, dat laat ik aan u. (…) Ik bied het aan om u te helpen. Ik heb u echter gewaarschuwd dat ik niet nogmaals een klacht over uw houding en gedrag wens te ontvangen. (…) Mocht dat onverhoopt toch het geval zijn, dat heb ik u aangegeven, zie ik mij genoodzaakt u zwaardere sancties op te leggen, waaronder de mogelijkheid van ontslag.”

3.36.

[naam 11] heeft aangifte gedaan tegen [appellant] . Op 23 december 2022 heeft het Openbaar Ministerie [appellant] bericht dat hij niet verder zal worden vervolgd omdat het feit naar het oordeel van de officier van justitie niet strafbaar is.

3.37.

Op 5 oktober 2022 heeft [appellant] per e-mail aan [naam 12] , Vice President Cockpit Crew (hierna: [naam 12] ), laten weten dat hij zich niet kan vinden in het gespreksverslag van 2 augustus 2022 en dat hij dit wil aanvullen. Daarin geeft hij aan dat hij de klacht pas twintig minuten voor het gesprek ontving, dat het hem niet duidelijk werd wat de klacht van [naam 11] inhield en dat hij daar geen antwoord op kreeg. Voorts heeft [appellant] betwist dat hij vaker gedrag laat zien dat niet past bij een gezagvoerder van KLM en dat hij aanvallend gedrag vertoont.

3.38.

Na het gesprek op 2 augustus 2022 zijn onafhankelijk van elkaar via de vertrouwenspersoon drie nieuwe meldingen binnengekomen bij KLM over (seksueel) grensoverschrijdend gedrag van [appellant] in het verleden. Twee van die meldingen zijn anoniem gedaan en zien op meerdere momenten in de periode van 2009 tot 2022. KLM Security Services heeft een onderzoeksrapport opgesteld waarin de volgende samenvatting van deze klachten is opgenomen:
“De verklaringen schetsen het beeld van een collega die zich autoritair opstelt, collega’s uitscheldt en denigreert en geen nee accepteert. Hij wordt omschreven als een persoon met stemmingswisselingen die zich ook agressief kan opstellen (met name gericht tegen vrouwen). Het betreft met name (maar niet uitsluitend) gedrag buiten de cockpit, in de periode tussen de heen-en terugvlucht waarbij vaak ook alcohol gebruikt is door de heer [appellant] .Daarnaast blijkt uit beide meldingen dat dhr. [appellant] tegen/in het bijzijn van verschillende crewleden ongevraagd opmerkingen maakte over seksuele handelingen die hij zou hebben verricht. Een van die opmerkingen betrof een trio dat hij met een moeder en dochter zou hebben gehad. Opmerkingen die door dhr. [appellant] gemaakt zijn richting crewleden, dan wel woorden van gelijke strekking:- “Je komt net kijken en denkt dat je alles weet”- “Ik ben helemaal klaar met jullie stelletje kutwijven”- “Ik ga naar een discotheek waar ik gisteren was. Daar heb ik een chick geneukt en die ga ik vanavond weer neuken”- “Er wordt hier door mij besteld en naar mij geluisterd (in een bar)”Een van de meldsters geeft aan zich onveilig te hebben gevoeld tijdens de reis omdat ze nog met hem naar huis moest vliegen en vreesde waartoe hij in staat was. (…)Een andere meldster geeft aan een naar gevoel te hebben gekregen van dhr. [appellant] en daar niet de enige in te zijn geweest.”

3.39.

Het onderzoeksrapport bevat verder een verklaring van een niet-anonieme melding van mevrouw [naam 13] (hierna: [naam 13] ). Zij heeft als volgt verklaard:
In de kroeg vertoonde hij al gedragsverandering, ik beschrijf het als hyper gedrag, erg druk, daar zoende hij me ineens. Op dat moment wil je geen scène maken dus ik heb me er vriendelijk glimlachend uit losgemaakt en besloot toen uit zijn buurt te blijven.Ik was op een gegeven moment aan het dansen met vrouwelijke collega’s toen ik ineens heel hard in mijn schouder werd gebeten van achteren. Toen ik me geschrokken omdraaide stond [appellant] achter mij te lachen met een blik op zijn gezicht van: wat ga je doen dan? Ik kwam op dat moment zelf niet veel verder dan de opmerking : kappen nou, doe normaal! En draaide me weer om waarna ik vervolgens weer werd gebeten, nog harder dit keer en hij liet niet los. In een reflex van pijn zwaaide ik met mijn arm naar achteren en dat triggerde iets bij hem blijkbaar want toen ging ‘zijn licht uit’ zeg maar. Ik werd uitgescholden, bedreigd en geïntimideerd. (Wil je vechten hoer… ik kom van de straat...je zal niet de eerste zijn…ik kan je nek breken…jouw bestaansrecht ligt in mijn handen…). Op dat moment werd hij door lokaal personeel ingesloten en in een hoek gedreven en doen riep de gezagvoerder die erbij was ; ok allemaal nu naar beneden we gaan NU weg en dat deden we ook.Terug in het hotel ben ik meteen naar mijn kamer gegaan en daar verscheen hij niet veel later ook voor mijn deur. Hij wilde erin. Hij bleef bonken op de deur en roepen dat hij me ‘alleen maar mijn sigaretten terug wilde geven’ die ik achter had gelaten op de bar. Ik was het zat, ben naar de deur gelopen om hem weg te sturen maar voordat ik open deed zette ik uit voorzorg mijn voet tegen de deur aan (…). Dat had hij niet verwacht, hij liep letterlijk tegen de deur aan verwachtend dat die open zou gaan. Hij zei dat hij me sigaretten zou geven als hij binnen was, niet eerder. Ik heb gezegd dat hij ze kon houden en bleef maar herhalen: ga naar bed [appellant] ! Ga gewoon slapen!Op dat moment werd hij geïrriteerd en begon hij tegen de deur te duwen om binnen te komen, ik kreeg de deur niet meer dicht omdat hij hem met zijn lijf blokkeerde. Precies op dat moment kwam er stomtoevallig iemand van hotel security langslopen (…)(Hij is de volgende nacht nog een keer langs mijn kamer geweest, dit weet ik omdat ik ’s avonds laat nog room service had besteld en die daarna buiten mijn deur in de gang heb geplaatst, toen ik ’s ochtend wakker werd lag er een briefje onder mijn deur van hem met de tekst: ik zie dat je roomservice hebt besteld, als je betere keuzes had gemaakt hadden we veel leukere dingen kunnen doen)Eenmaal thuis begonnen de telefoontjes (…) Op een gegeven moment had hij een voicemail bericht ingesproken (…) waarin zulke nare termen voorbij kwamen dat ik op dat moment van telefoon nummer ben gewisseld. (Je bent moeilijk om te bereiken maar dat geeft niet, daar hou ik wel van… jij en ik moeten op een date… maar je vindt jezelf zeker te goed voor mij… vuile hoer… maar dat geeft niet ik krijg het toch wel…)(…)Tot ik twee jaar geleden met hem moest vliegen. Daar schrok ik zo erg van dat ik stond te trillen op mijn benen en even in paniek raakte. Op dat moment heb ik een gesprek aangevraagd met mijn mcc om te vertellen wat ik eerder had meegemaakt met hem (…)Tijdens die vlucht probeerde ik hem aan te spreken op zijn gedrag omdat hij zich vreselijk gedroeg. (…) En ik werd door hem compleet afgebrand en gekleineerd. (Ik doe dit al 25 jaar zo (het aantal jaren is een indicatie, ik weet niet precies meer hoeveel hij zei) en niemand legt mij wat in de weg, dat is ze nog nooit gelukt en dat lukt jou zéker niet…Wie ben ik! (…) En wat ben jij!... (ik gaf hier geen reactie op) Jij bent niets, helemaal niets, en dit gesprek is dus nu klaar, ga doen wat je moet doen..!Toen ik na de vlucht bij mijn mcc zat om te praten over waar ik van dit alles melding kon maken. Ving ik meteen bot. De vliegdienst doet hier niets mee, kreeg ik te horen. Ze zullen zeggen dat hij een ‘technisch goede vlieger’ is en daarmee is het klaar.”

3.40.

Bij brief van 7 oktober 2022 is [appellant] uitgenodigd voor een hoor/wederhoor gesprek op 12 oktober 2022 over deze drie verklaringen, die in de brief kort samengevat zijn weergegeven.

3.41.

Na ontvangst van de uitnodiging heeft de volgens WhatsAppuitwisseling tussen [appellant] en [naam 5] plaatsgevonden:
[appellant] , 7 oktober 2022:
“
Beste [naam 5] , zoals jij ook hebt kunnen zien is de klacht waarom het gaat “ongeveer” 15 jaar oud. Meen je nou echt dat je daarom haast hebt en mij aan de grond zet?Kan je dat als je blieft uitleggen?Grt, [appellant].”
[naam 5] , 8 oktober 2022:
“ [appellant] , ik heb aangegeven dat er meerdere klachten zijn binnengekomen waarvan sommige met heftige inhoud. Dat, opgeteld maakt dat we je op korte termijn via H11 je de kans willen geven jouw kant van de meldingen te geven. We willen je woensdag spreken , agenda technisch komen we hier op uit.”[appellant] , 8 oktober 2022 (avond):
“Hé [naam 5] , heb de foto’s van het bijtincident gevonden! :-)”Bij dit bericht is een foto gevoegd van [appellant] met een van zijn kinderen als baby die [appellant] in zijn schouder lijkt te bijten.

3.42.

Bij brief van 10 oktober 2022 heeft een vertrouwenspersoon van KLM een verklaring afgelegd, die, voor zover relevant, als volgt luidt:
“Betreft: meldingen grensoverschrijdend gedrag dhr. [appellant] (…)Inmiddels ontvangen: 4 persoonlijke meldingen van direct betrokkenen. Daarnaast geeft Vertrouwensteam Cabine en het Onafhankelijk Team Burger Luchtvaart aan dat ook daar in de loop der jaren meerdere meldingen (meer dan deze vier) zijn binnengekomen (…)Rode draad:
Ernstig seksueel overschrijdend gedrag naar collega’s op de route.


Ongewenste aanrakingen, bedreiging, stalking en verkrachting.


Meldingen dateren uit 2002, 2007, 2009, 2019, 2020, 2022.

Enkele voorbeelden van zijn gedrag (met toestemming van de meldsters gedeeld):


Toont (ongevraagd en ongewenst) pornografisch materiaal aan collega’s.


Heeft op bestemming prostitué in zijn hotelkamer, maakt veel lawaai terwijl collega’s in de kamers ernaast liggen.

 Toont verbale agressie tegen collega’s, hotelmedewerkers, restaurantmedewerkers en passagiers.

 Toont fysieke agressie, zoekt conflict op en schuwt niet om geweld te gebruiken, heeft collega gebeten terwijl ze op de dansvloer stond, ook slaan van collega en vechten tijdens uitgaan is voorgekomen.

(…)

De meldingen van de direct betrokkenen zijn van dusdanig ernstige aard dat ik mij grote zorgen maak over de veiligheid van collega’s waarmee hij werkt. De melders voelen zich in ieder geval niet veilig bij deze captain.”

3.43.

Op 11 oktober 2022 heeft [naam 5] [appellant] een e-mail gestuurd, waarin hij hem wijst op zijn houding en communicatie tijdens een telefoongesprek van 7 oktober 2022:
“Afgelopen vrijdag belde ik je om door te geven dat het H11 gesprek (…) op woensdag 12 oktober zal plaatsvinden. De aanleiding voor het gesprek is een aantal nieuwe meldingen van grensoverschrijdend gedrag (op de route). Vanaf het moment dat ik dit meedeelde sloeg de sfeer van ons gesprek om. Je begon hard te praten, ik kon merken dat je boos was. Je boosheid richtte zich ook op mij persoonlijk (…) [appellant] , ik zag in dit gesprek gedrag terug waar je eerder op aangesproken bent. Je luistert niet naar mijn kant van het verhaal, blijft intimiderend in je tone of voice en geeft niet de indruk ook maar iets te willen aanpassen om de zaak op te lossen of te zorgen dat je gaat werken aan gedragsverandering. Ik voelde eerder strijdlust om de confrontatie aan te gaan. Je stemmingswisselingen en het (te) boos worden als ik iets zeg waar jij het niet mee eens bent, komen ook terug in de meldingen over jouw gedrag tijdens het verblijf op de route.”

3.44.

[appellant] heeft hierop gereageerd et een e-mail van nog geen uur later, waarin hij onder meer schreef:
“ [naam 5] , ik heb het gevoel dat jij niet snapt dat ik slachtoffer ben in de zaak [naam 11] . Ze heeft mij versiert en veel leugens verspreid, zowel op de route als in haar verklaring. Ik heb haar niets aangedaan wat niet kan of mag. Ik moet me wel verdedigen.”

3.45.

Op 12 oktober 2022 heeft het hoor- en wederhoorgesprek over wat partijen ‘de nieuwe meldingen’ noemen plaatsgevonden. Voorafgaand daaraan heeft [appellant] het rapport van KLM Security Services niet ontvangen. Tijdens het gesprek heeft [appellant] verklaard dat hij zich niets kan herinneren van de voorvallen en heeft hij deze ontkend. Volgens [appellant] is het allemaal begonnen met de klacht van [naam 11] en heeft zij anderen opgeroepen om ook meldingen over hem te gaan doen. Haar doel zou zijn hem ‘op te hangen’. Bij brief van 18 oktober 2022 heeft KLM de inhoud van het gesprek aan [appellant] bevestigd.

3.46.

Bij separate brief van 18 oktober 2022 heeft KLM [appellant] bericht dat zij streeft naar een beëindiging van het dienstverband van [appellant] . [appellant] is vrijgesteld van werkzaamheden met behoud van salaris.

3.47.

Op 19 december 2022 heeft KLM een interne e-mail verzonden, die ook in de media terecht is gekomen. Deze luidt als volgt:
‘Onderzoek na meldingen vermeend ernstig grensoverschrijdend gedragDe afgelopen tijd hebben meerdere piloten bij ons melding gemaakt van vermeend ernstig grensoverschrijdend gedrag, door een oud-medewerker van KLM die werkzaam was als piloot.Wij zijn enorm geschrokken van deze meldingen. (…) Daarom hebben wij een extern onderzoeksbureau gevraagd de meldingen te onderzoeken. Inmiddels hebben wij hiervan de eerste terugkoppelingen ontvangen. Deze geven aanleiding om een breder onderzoek te doen binnen Flight Operations, Inflight Services en KLM Cityhopper (cockpit en cabine crew).Meldpunt Ongewenste OmgangsvormenDaarom aan jou de vraag: heb jij te maken (gehad) met ernstig grensoverschrijdend gedrag dat aansluit bij bovenstaande beschrijving, of ben je hiervan getuige geweest, meld dit dan. (…)’

4.Eerste aanleg

4.1.

In eerste aanleg heeft KLM verzocht (i) de arbeidsovereenkomst te ontbinden op primair de e-grond, subsidiair de d-grond, meer subsidiair de g-grond en nog meer subsidiair de i-grond, (ii) bij het bepalen van de einddatum rekening te houden met de duur tussen de ontvangst van het verzoekschrift en de datum van de beschikking,
(iii) te bepalen dat [appellant] ten hoogste recht heeft op een transitievergoeding van € 178.594,40 bruto en (iv) [appellant] in de proceskosten te veroordelen.

4.2.

[appellant] heeft gemotiveerd verweer gevoerd, verzocht het ontbindingsverzoek van KLM af te wijzen en [appellant] toe te laten tot zijn werkzaamheden op straffe van een dwangsom. Voor het geval de kantonrechter de arbeidsovereenkomst wel zou ontbinden, heeft [appellant] verzocht KLM te veroordelen tot betaling aan hem van de transitievergoeding, hem een billijke vergoeding op grond van artikel 7:671b lid 9 sub c BW dan wel schadevergoeding van € 1.535.533,00 bruto toe te kennen en bij het bepalen van de ontbindingsdatum de volledige opzegtermijn in acht te nemen. Daarnaast heeft [appellant] (onvoorwaardelijk) veroordeling van KLM verzocht om een rehabilitatiebrief op te stellen en - na afstemming met [appellant] - onder het KLM personeel te circuleren op straffe van een dwangsom en KLM te veroordelen zijn volledige proceskosten te voldoen.

4.3.

De kantonrechter heeft de arbeidsovereenkomst per 1 mei 2023 ontbonden op de e-grond en KLM veroordeeld tot betaling aan [appellant] van de transitievergoeding van € 189.982,00 bruto. De kantonrechter heeft daartoe - kort samengevat - overwogen dat de klachten omtrent seksueel grensoverschrijdend gedrag weliswaar niet vaststaan, maar wel de manier waarop [appellant] hiermee om is gegaan, die past in een patroon van eerdere klachten rondom zijn optreden. Daarbij is rode draad dat [appellant] de bejegeningsklachten betwist en bagatelliseert en de schuld van het ontsporen van de communicatie bij de klagers legt. [appellant] stelt daarbij de geloofwaardigheid van de klagers ter discussie, terwijl sprake is van een jarenlange reeks van klachten van telkens andere klagers. KLM heeft [appellant] daar telkens op aangesproken, hem berispt en trainingen laten volgen om zijn manier van communiceren te verbeteren maar daarna ging het steeds weer mis. Van zijn handelen kan [appellant] een voldoende ernstig verwijt worden gemaakt voor ontbinding op de e-grond, in welk geval herplaatsing niet aan de orde is. KLM heeft zich niet verzet tegen toekenning van de transitievergoeding, die herberekend naar 1 mei 2023 € 189.982,00 bruto bedraagt, zodat KLM tot betaling van dat bedrag aan [appellant] is veroordeeld. Voor toekenning van een billijke vergoeding aan [appellant] is geen plaats omdat KLM naar het oordeel van de kantonrechter niet ernstig verwijtbaar heeft gehandeld. Het verzoek tot rehabilitatie is afgewezen omdat de interne e-mail van 19 december 2022 geen betrekking op [appellant] had maar op iemand anders.

5.Beoordeling

5.1.

Tegen deze beslissing en de daaraan ten grondslag gelegde motivering richt zich het hoger beroep van [appellant] . [appellant] heeft zeven grieven aangevoerd, die door KLM zijn bestreden.

Onterechte ontbinding op de e-grond?

5.2.

Anders dan [appellant] met
grief 1heeft aangevoerd, is het hof op grond van de hiervoor uitvoerig geschetste feiten en omstandigheden van oordeel dat de kantonrechter de arbeidsovereenkomst terecht op de e-grond heeft ontbonden. Ter toelichting dient het volgende.

5.3.

Uit het dossier komt naar voren dat KLM jarenlang bezig is geweest [appellant]
- die bekend staat als een technisch goede vlieger - aan te spreken op en het bijsturen van zijn manier van communiceren en gebrek aan zelfreflectie. Deze ontwikkelpunten zijn al in juli 2013 uit een ontwikkelassessment naar voren gekomen en naar aanleiding daarvan heeft [appellant] in september 2013 een coachingstraject gevolgd bij [naam 1] . Desondanks kwamen er nadien vele klachten bij KLM binnen over autoritair en grensoverschrijdend gedrag van [appellant] . In maart 2015 ontving KLM de klachten uit Moskou en Barcelona, in december 2015 die uit Tel Aviv. [appellant] is gehoord over de klachten, waarbij hij steeds het grootste deel daarvan ontkende. De klacht uit Tel Aviv is voor KLM aanleiding geweest om [appellant] een niet-technisch trainingstraject aan te bieden, bestaande uit externe coaching en het vliegen onder leiding van route-instructeurs. [appellant] heeft zes coachingsgesprekken gevoerd bij [bedrijf] en diverse vluchten met instructeurs gevlogen. Alhoewel een van die route-instructeurs eind december 2015 nog adviseerde dat [appellant]
‘soms te directief, verbaal agressief zelfs, ondersteund met stevig non-verbaal gedrag, kan overkomen op zijn collega’s, afhandelaars, gate agents, techneuten, enz.’heeft KLM in april 2016 geconcludeerd dat het niet-technisch trainingstraject succesvol was afgerond en uitgesproken weer vertrouwen in [appellant] te hebben. Ruim een maand later kwam de klacht van KLM Health Services alweer binnen. [appellant] is opnieuw gehoord, gaf aan een kleine terugval te hebben en is naar aanleiding van dit incident berispt. In de brief waarin dit aan [appellant] is meegedeeld heeft KLM hem voor het eerst gewaarschuwd voor verdergaande maatregelen, waaronder beëindiging van het dienstverband. Nog geen jaar later bereikte de klacht over Shanghai KLM. Na te zijn gehoord, waarbij opnieuw zaken werden ontkend door [appellant] , heeft KLM hem voor de tweede maal berispt. Daarbij is [appellant] nogmaals gewaarschuwd voor een einde dienstverband scenario.

5.4.

[appellant] , die aldus een gewaarschuwd man was, kreeg per 1 april 2018 [naam 5] als nieuwe leidinggevende. Zoals KLM ook heeft betoogd, heeft hij daarmee geluk gehad want [naam 5] heeft de begeleiding van [appellant] op een open en welwillende manier overgenomen. Uit de correspondentie blijkt dat [naam 5] [appellant] niet alleen heeft aangesproken op zijn gedrag, maar ook vertrouwen heeft willen geven en hem heeft willen helpen. Ter zitting heeft [naam 5] dit beaamd en uitgelegd dat hij liever informeel contact met [appellant] onderhield dan dat hij steeds aanstuurde op een formeel ‘hoofdstuk 11-cao gesprek’. De eerste klacht die op het bord van [naam 5] kwam te liggen was die van juni 2019, waarbij grondpersoneel het gedrag van [appellant] als onprofessioneel en agressief bestempelden. Uit de reactie van [appellant] (
‘Ten tweede spijt het me dat we beide tijd moeten besteden aan de klacht van [naam 6] . Zoals ik zal laten zien niet nodig als [naam 6] over wat meer introspectie zou beschikken.’) blijkt dat hij de klacht niet serieus nam en de zaken omdraaide. Op geen enkel moment lijkt [appellant] zich in de klagers te hebben kunnen inleven. Eenzelfde soort reactie heeft [appellant] gegeven naar aanleiding van de klacht van Hestia die een kleine twee jaar later (december 2021) bij KLM is binnengekomen. Waar de klacht luidde dat [appellant] stond te schreeuwen tegen de medewerksters van Hestia omdat hij zijn zin niet kreeg, beticht [appellant] hen ervan dat zij hem niet lieten uitpraten en stelt hij dat zij niet tegen kritiek kunnen (
‘De hele toon van schrijven van het bericht voelt voor mij vervelend. Deze persoon gaat op een kinderlijke manier in de verdediging en lijkt slecht tegen kritiek te kunnen’). En alhoewel hij richting [naam 5] bevestigt dat hij zich bewust is van zijn communicatieve beperkingen, draait [appellant] - daarop aangesproken door [naam 5] - de zaken weer om (
’Ik ben mij zoals eerder gezegd terdege bewust van mijn communicatieve beperkingen. Jij noemt deze ineffectief, ik denk dat als mensen goed naar mij luisteren mijn inhoudelijke communicatie zeer effectief is. Het probleem is dat veel mensen zenden en niet willen ontvangen (…)’). De volgende klacht, de klacht van het hotel uit Bonaire, gevolgd door een zorgmelding van de crew, kwam nog geen vier maanden later, in april 2022. Nadat [appellant] hier zijn visie op heeft gegeven, waarbij hij weer vooral heeft ontkend en zijn gedrag heeft uitgelegd, heeft [naam 5] hem heel duidelijk aangesproken op zijn wijze van communicatie en hem aangespoord bij zichzelf te rade te gaan en zijn gedrag niet alleen goed te praten.

5.5.

Er lag dus al een dossier met een groot aantal klachten over het gedrag van [appellant] , toen in juli 2022 de melding van seksueel grensoverschrijdend gedrag door [naam 11] werd gedaan. Dit is aanleiding geweest voor een onderzoek door KLM Security Services en aangifte door [naam 11] . Zoals ook door de kantonrechter is geoordeeld, staat niet vast dat [appellant] zich seksueel grensoverschrijdend heeft gedragen jegens [naam 11] . De strafzaak tegen [naam 11] is geseponeerd en niet valt vast te stellen of de seksuele handelingen tussen [appellant] en [naam 11] al dan niet met instemming van [naam 11] hebben plaatsgevonden. KLM onderkent dit ook en de verwijten die [naam 11] [appellant] maakt worden dan ook niet aan de verzochte ontbinding ten grondslag gelegd door KLM of meegewogen (ook niet impliciet, zoals [appellant] heeft betoogd). Wat wel opvalt en meeweegt is dat het gedrag van [appellant] rondom de melding van [naam 11] hetzelfde is geweest als bij de eerdere klachten. [appellant] heeft niet echt met [naam 11] in gesprek willen gaan en willen luisteren naar haar beleving, ook niet in bijzijn van de senior purser en de crew service hub agent, die - anders dan [appellant] stelt - wel degelijk over de situatie zijn gehoord. Dit mocht, mede gelet op zijn functie, wel van [appellant] verwacht worden, ook als hij vond dat [naam 11] onredelijk boos was en dat wat zij zei niet waar was. Als gezagvoerder diende [appellant] zorgvuldig en rustig met zo’n situatie om te kunnen gaan en te luisteren naar wat zijn crewlid wilde zeggen. In plaats daarvan is [appellant] op zijn beurt boos in de verdediging gegaan, zodat een normaal gesprek niet mogelijk was. Ook later heeft [appellant] op geen enkel moment laten zien dat hij zich - uitgaande van de lezing van de feiten van [naam 11] - ook maar een heel klein beetje in [naam 11] heeft kunnen inleven. Integendeel, [appellant] stelt dat hij slachtoffer van [naam 11] is (
‘ [naam 5] ik heb het gevoel dat jij niet snapt dat ik slachtoffer ben in de zaak [naam 11] . Ze heeft mij versiert en veel leugens verspreid’), dat zij hem wil ‘ophangen’ en dat zij mensen zou hebben opgehitst ook meldingen over hem te doen.

5.6.

Die meldingen kwamen korte tijd later, zoals KLM onweersproken heeft gesteld, onafhankelijk van elkaar via de vertrouwenspersoon van KLM. [appellant] heeft in zijn communicatie met [naam 5] over een gesprek dat KLM hierover op korte termijn met hem wilde voeren, opnieuw laten zien de klachten over hem niet serieus te nemen. Het mag zo zijn dat [appellant] voor een begrafenis in San Francisco wilde zijn, het verzoek aan zijn leidinggevende om uitleg te geven over het doorzetten van het gesprek (
’Beste [naam 5] , zoals jij ook hebt kunnen zien is de klacht waarom het gaat “ongeveer” 15 jaar oud. Meen je nou echt dat je daarom haast hebt en mij aan de grond zet? Kan je dat als je blieft uitleggen?’) is de wereld op zijn kop. Verder heeft [appellant] door het sturen van de babyfoto aan [naam 5] naar aanleiding van het - overigens niet door hem betwiste - bijtincident met [naam 13] (
‘Hé [naam 5] , heb de foto’s van het bijtincident gevonden! :-)’)laten zien echt over weinig inlevingsvermogen te beschikken en de dingen alleen vanuit zijn eigen perspectief te kunnen zien. Ten slotte blijkt uit de e-mail van [naam 5] van 11 oktober 2022 dat [appellant] , toen hij door [naam 5] op zijn gedrag werd aangesproken, hetzelfde gedrag richting [naam 5] ging vertonen (
‘ [appellant] , ik zag in dit gesprek gedrag terug waar je eerder op aangesproken bent. Je luistert niet naar mijn kant van het verhaal, blijft intimiderend in je tone of voice en geeft niet de indruk ook maar iets te willen aanpassen om de zaak op te lossen of te zorgen dat je gaat werken aan gedragsverandering’).[naam 12] heeft ter zitting verklaard dat hij een soortgelijke ervaring met [appellant] heeft gehad.

5.7.

Het hof acht het hiervoor onder 5.3 tot en met 5.7 omschreven handelen van [appellant] verwijtbaar en wel zodanig verwijtbaar dat dit een voldragen e-grond oplevert. Zoals hiervoor overwogen was [appellant] een (meer dan) gewaarschuwd man, een gezagvoerder met - zoals hij zelf erkent - een voorbeeldfunctie. Het is [appellant] , ondanks alle geboden coaching en begeleiding vanuit KLM, niet gelukt om zijn gedrag aan te passen en op een acceptabele manier met mensen te communiceren of om op zichzelf te reflecteren. Ook op zitting kwam [appellant] gevraagd naar enige inleving niet verder dan zijn eigen pijn te benoemen. Hij voelt zich slachtoffer van [naam 11] en verwijt KLM dat zij hem niet voldoende steunt, terwijl KLM naar het oordeel van het hof juist veel heeft gedaan om hem te begeleiden en te helpen. [appellant] miskent hiermee niet alleen dat er op het moment waarop [naam 11] de melding deed al veel meer speelde, maar gaat ook volledig aan zijn eigen rol in de verschillende incidenten voorbij. Van KLM kan niet verwacht worden dat zij dit gedrag nog langer tolereert. Nog los van de gevoelens van de klagers en melders, hebben zowel [naam 12] als [naam 5] tijdens de zitting verklaard extreem veel tijd aan de begeleiding van [appellant] te hebben besteed in vergelijking met de tijd die nodig was om andere vliegers/gezagvoerders te begeleiden. En dit jarenlang.

5.8.

Juist is dat [appellant] al lang bij KLM in dienst is, maar dit leidt niet tot een ander oordeel. Hetzelfde geldt voor de positieve beoordelingen (ook op houding en gedrag) die [appellant] van route-instructeurs onder wiens leiding hij vloog heeft ontvangen. KLM heeft ter zitting (onbetwist) toegelicht dat [appellant] erg hiërarchisch is ingesteld. Dat hij zich keurig gedraagt wanneer hij onder toezicht staat, betekent niet dat hij zich in andere situaties niet autoritair opstelt. Dat blijkt ook uit de binnengekomen klachten. Die zijn afkomstig van de crew met wie hij ter plaatse op stap ging, van grondpersoneel en van hotelpersoneel, vaak dus van mensen die zich ten aanzien van [appellant] in een ondergeschikte positie bevinden. [appellant] heeft verder nog aangevoerd dat voor verwijtbaar handelen nodig is dat er sprake is van onwil of moedwil (anders zou er volgens hem sprake zijn van disfunctioneren) maar wordt daarin door het hof niet gevolgd. Anders dan [appellant] stelt, kan zijn verwijtbare handelen hem wel worden toegerekend. Het is de verantwoordelijkheid van [appellant] alleen dat hij onacceptabel gedrag achterwege laat. Dat hij heeft aangegeven open te staan voor verdere coaching maakt dit niet anders. KLM had al meerdere coachingstrajecten aangeboden en die zijn niet succesvol gebleken. [appellant] heeft KLM nog tegengeworpen dat zij niet is ingegaan op zijn verzoek om een persoonlijke coach toegewezen te krijgen, maar dit verwijt is niet terecht. Nog daargelaten dat [appellant] ook zelf naar een coach had kunnen gaan als hij daadwerkelijk aan zijn gedrag had willen werken, blijkt uit de e-mailcorrespondentie dat hij in januari 2022 heeft aangegeven dat hij dit zelf op zou pakken. Hij is het geweest, die dit heeft laten liggen, niet KLM. Aldus heeft [appellant] voor zover van belang ook voldoende kansen gehad bij KLM om zijn gedrag daadwerkelijk te veranderen en verbeteren.

5.9.

[appellant] heeft verder nog aangevoerd dat KLM onterecht om ontbinding heeft gevraagd omdat hij vanwege de kwestie [naam 11] een week geschorst is geweest. Hij gaat er daarmee aan voorbij dat er daarna nog nieuwe meldingen zijn binnengekomen waarbij hij opnieuw het hem verweten gedrag heeft vertoond. Dit is begrijpelijkerwijs voor KLM de zogenoemde ‘druppel’ geweest, haar werd toen duidelijk dat het gedrag van [appellant] echt niet zou veranderen. Ook is het niet zo, zoals [appellant] heeft gesteld, dat in het kader van de ontbinding op de e-grond oudere meldingen niet zouden mogen meewegen of minder belangrijk zouden zijn. De bepaling in de cao dat er na bepaalde tijd geen rekening meer wordt gehouden met ‘oude’ disciplinaire maatregelen ziet niet op een situatie als de onderhavige, waarin de werknemer keer op keer hetzelfde hem verweten gedrag vertoont. Dat gedrag wordt aan de hand van die eerdere maatregelen juist duidelijk.

5.10.

Nu ingevolge artikel 7:669 lid 1 BW herplaatsing bij verwijtbaar handelen van de werknemer niet in de rede ligt, luidt de conclusie dat de kantonrechter de arbeidsovereenkomst terecht op de e-grond heeft ontbonden. Dat betekent dat de grief faalt. Het primaire verzoek tot herstel en het subsidiaire verzoek voor de billijke vergoeding als alternatief voor herstel zullen niet worden toegewezen.

Billijke vergoeding

5.11.

Naast de hiervoor genoemde billijke vergoeding (van artikel 7:683 lid 3 BW), heeft [appellant] aanspraak gemaakt op de billijke vergoeding van artikel 7:671b lid 9 sub c BW. Met
grief 2komt [appellant] op tegen het oordeel van de kantonrechter dat hij daar geen recht op heeft.

5.12.

De grief slaagt niet. Zoals het hof hiervoor heeft toegelicht, is de arbeidsovereenkomst terecht ontbonden vanwege verwijtbaar handelen van [appellant] . De ontbinding van de arbeidsovereenkomst is dus het gevolg van zijn eigen handelen en niet van dat van KLM. Nog daargelaten dat KLM (zoals het hof hierna oordeelt) niet ernstig verwijtbaar heeft gehandeld, stuit het verzoek van [appellant] reeds daarop af.

Schadevergoeding

5.13.

Met
grief 3klaagt [appellant] erover dat de kantonrechter ten onrechte niet is ingegaan op zijn meer subsidiaire verzoek om hem schadevergoeding toe te kennen. Alhoewel juist is dat de kantonrechter dit verzoek niet heeft behandeld, kan dit niet tot vernietiging van de bestreden beschikking leiden. [appellant] heeft voor zijn verzoek, dat is gebaseerd op artikel 6:74 BW, artikel 6:162 BW en/of artikel 7:611 BW, geen enkele feitelijke onderbouwing gegeven, zodat dit moet worden afgewezen.

Suppletieregeling bijlage 16 van de cao

5.14.

[appellant] heeft in hoger beroep een nieuw (subsidiair) verzoek gedaan, namelijk een verklaring voor recht dat de suppletieregeling uit bijlage 16 van de cao van toepassing is.

5.15.

[appellant] stelt daartoe dat hij een vlieger is die niet of niet meer kan voldoen aan de bekwaamheidseisen voor zijn functie en geen andere functie aangeboden krijgt. Omdat communicatie een onderdeel is van SHAPE is de regeling ook op hem van toepassing, aldus [appellant] . KLM heeft hier - met een beroep op bijlage 16 bij de cao - gemotiveerd tegen aangevoerd dat onder bekwaamheidseisen voor de functie uitsluitend de vliegtechnische bekwaamheid moet worden verstaan en niet de houding en het gedrag van de gezagvoerder.

5.16.

Het hof is van oordeel dat [appellant] , in het licht van het gemotiveerde verweer van KLM, onvoldoende heeft gesteld en onderbouwd waarom de suppletieregeling op hem van toepassing zou zijn. Aan nadere bewijsvoering wordt dan niet toegekomen. Het verzoek zal worden afgewezen. Voor zover het om de bekwaamheid ‘communicatie’ zou gaan, heeft nog te gelden dat uit het voorgaande reeds volgt dat het aan [appellant] zelf te wijten is dat hij niet aan deze bekwaamheid voldoet en dat KLM voldoende heeft toegelicht dat deze regeling daarvoor niet geschreven is.

Opzegtermijn

5.17.

Grief 4is gericht tegen het oordeel van de kantonrechter dat de proceduretijd in mindering moet worden gebracht op de opzegtermijn bij het bepalen van de ontbindingsdatum.

5.18.

Ook deze grief heeft geen succes. KLM heeft naar het oordeel van het hof niet ernstig verwijtbaar gehandeld. Zij heeft wel degelijk zorgvuldig onderzoek naar de verschillende klachten gedaan, waarbij zij [appellant] steeds formeel of informeel heeft gehoord en [appellant] steeds is bijgestaan door een vertegenwoordiger van de Vliegersbond. Dat geldt ook voor de Shanghai melding. Dat KLM daarin aanleiding heeft gezien [appellant] te berispen (volgens [appellant] omdat zij ten onrechte van het verhaal van de senior purser is uitgegaan) maakt niet dat het onderzoek niet zorgvuldig is geweest. Het onderzoek inzake [naam 11] en de nieuwe meldingen werd verricht door KLM Security Services, waarvan als onweersproken vaststaat dat dit een zelfstandig functionerende onafhankelijke afdeling van KLM is met Security Officers die voorzien zijn van verschillende opleidingen en een certificaat voor particulier onderzoeker hebben. De vergelijking met de Volkskrant zaak (ECLI:NL:GHAMS:2021:3089) gaat dan ook mank.

5.19.

Dat [appellant] maar twintig minuten voorafgaand aan het gesprek over de klacht van [naam 11] inzage had in het onderzoeksrapport, had anders en beter gekund, maar wordt niet (ernstig) verwijtbaar geacht nu [appellant] geen gebruik heeft gemaakt van de door KLM aangeboden mogelijkheid om het gesprek vervolgens uit te stellen. Ook het niet delen van het onderzoeksrapport met betrekking tot de nieuwe meldingen kan KLM niet worden verweten, zij heeft in dit verband onweersproken toegelicht dat dit vanwege de anonieme meldingen niet mogelijk was. Nu KLM in de uitnodiging voor het gesprek daarover een korte samenvatting van de klachten heeft weergegeven, moet het [appellant] in grote lijnen duidelijk zijn geweest over welke onderwerpen hij zou worden gehoord. Dat daarbij ook niet in die samenvatting genoemde kwesties aan de orde zijn geweest, maakt de handelswijze van KLM niet verwijtbaar, laat staan ernstig verwijtbaar.

Verzoek rehabilitatie

5.20.

Grief 6ziet op het verzoek tot rehabilitatie dat volgens [appellant] ten onrechte door de kantonrechter is afgewezen.

5.21.

Ook deze grief kan bij gebrek aan feitelijke grondslag niet slagen. De enkele omstandigheid dat mensen uit de interne e-mail van 19 december 2019, waarvan KLM onweersproken heeft aangevoerd dat die op iemand anders (een toen reeds ‘oud-collega’) zag, (onterecht) hebben geconcludeerd dat het om [appellant] zou gaan, waardoor hij reputatieschade zou hebben geleden, kan niet aan KLM worden toegerekend en is onvoldoende om het verzoek toe te kunnen wijzen.

Bewijsaanbod

5.22.

Grief 7faalt eveneens. [appellant] heeft geen bewijs aangeboden van feiten en omstandigheden die, indien bewezen, tot andere beslissingen leiden dan hiervoor genomen. Ook al komen die feiten vast te staan, dan nog weegt wat in dit geding al vaststaat zo zwaar in het nadeel van [appellant] dat de ontbinding op de e-grond in stand moet blijven evenals het oordeel dat KLM niet ernstig verwijtbaar heeft gehandeld in de omstandigheden van dit geval.

Conclusie

5.23.

De conclusie van al het voorgaande is dat het bestreden vonnis zal worden bekrachtigd.
Grief 5mist zelfstandige betekenis en behoeft, gezien het voorgaande, geen bespreking meer.

5.24.

[appellant] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten van het hoger beroep.

4.Beslissing

Het hof:

bekrachtigt de bestreden beschikking;

veroordeelt [appellant] in de kosten van het geding in hoger beroep, tot op heden aan de zijde van KLM vastgesteld op € 3.149,00 (€ 783,00 aan verschotten en € 2.366,00 aan salaris) en op € 173,00 voor nasalaris, te vermeerderen met € 90,00 voor nasalaris en de kosten van het betekeningsexploot ingeval betekening van deze beschikking plaatsvindt;

verklaart deze kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

wijst af het meer of anders verzochte.

Deze beschikking is gegeven door mrs. F.J. van de Poel, I.A. Haanappel-van der Burg en
L.C. Heuveling van Beek en door de rolraadsheer in het openbaar uitgesproken op 9 januari 2024.