ECLI:NL:GHAMS:2019:606

Uitspraak

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 23-001060-17

Datum uitspraak: 20 februari 2019

TEGENSPRAAK

Arrest van het gerechtshof Amsterdam gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van

de rechtbank Amsterdam van 15 maart 2017 in de strafzaak onder parketnummer 13-845020-12 tegen

[verdachte],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1959,

domicilie kiezende te: [adres 1] .

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van

23 januari 2019 en 20 februari 2019 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422, tweede lid, van

het Wetboek van Strafvordering, naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg.

Tegen voormeld vonnis is door het openbaar ministerie hoger beroep ingesteld.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door de verdachte en de raadsvrouw naar voren is gebracht.

Tenlastelegging

Gelet op de in eerste aanleg door de rechtbank op 1 maart 2007 toegelaten wijziging is aan de verdachte ten laste gelegd dat:

1:
hij op of omstreeks de periode van 15 augustus 2004 tot en met 4 november 2004 te Amsterdam, althans in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk (een) authentieke akte(n), te weten:

-de "akte van levering appartementsrecht" van het pand [adres 2] te Amsterdam door [stichting] aan dhr. [naam 1] d.d. 6 september 2004 (D001) en/of

-de "akte van levering appartementsrecht" van het pand [adres 2] te Amsterdam door dhr. [naam 1] aan [BV 1] d.d. 6 september 2004 (D005) en/of

-de "akte van levering appartementsrechten" van het pand [adres 2] te Amsterdam door dhr. [naam 1] aan [BV 1] d.d. 4 november 2004 (D006),

zijnde (telkens) (een) akte(n) die bestemd was/waren om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft/hebben opgemaakt en/of doen opmaken en/of laten opmaken zulks met het oogmerk om die akte(n) als echt en onvervalst te gebruiken en/of door anderen te doen gebruiken en bestaande die valsheid/valsheden hierin dat

D-001:

- [naam 1] , aangeduid met Koper, bij onderhandse akte gedateerd achtentwintig april tweeduizend vier van Verkoper heeft gekocht het appartementsrecht, rechtgevende op het uitsluitend gebruik van de bedrijfsruimte op de begane grond, plaatselijk bekend [adres 2] Amsterdam, en/of

-de heer [naam 2] als zijn meester onder meer heeft aangewezen de Koper ( [naam 1] ), en/of

-Verkoper aan Koper ( [naam 1] ) het Verkochte levert en Koper ( [naam 1] ) die levering aanvaardt, en/of

-de kosten van de levering en overdracht van het Verkochte, waaronder begrepen de notariële kosten, de overdrachtsbelasting en het kadastrale recht voor rekening van Koper ( [naam 1] ) zijn, en/of

-deze kosten door Koper ( [naam 1] ) zijn voldaan door storting op de kwaliteitsrekening Derdengelden mr [verdachte] , notaris te Amsterdam, en/of

-vanaf heden de baten Koper ( [naam 1] ) ten goede komen, de lasten voor zijn rekening zijn en hij het risico van het Verkochte draagt, en/of

D-005:

- [naam 1] , aangeduid met Verkoper, aan Koper heeft verkocht het appartementsrecht, rechtgevende op het uitsluitend gebruik van de bedrijfsruimte op de begane grond, plaatselijk bekend [adres 2] Amsterdam, en/of Verkoper ( [naam 1] ) ter uitvoering hiervan dit appartementsrecht levert aan Koper, en/of

-de koopprijs van het Verkochte bedraagt één miljoen achthonderdvijftigduizend (EURO 1.850,00), en/of

-de koopprijs en alle overige bedragen, die Koper blijkens de nota van afrekening bij de levering aan Verkoper ( [naam 1] ) dient te betalen, deels door verrekening tussen partijen, alsmede deels door schuldigerkenning onder nader tussen partijen overeen te komen voorwaarden zullen worden voldaan, en/of

D-006:

-Verkoper ( [naam 1] ) en Koper een koopovereenkomst hebben gesloten, waarbij Verkoper voor de koopsom van één miljoen achthonderdvijftigduizend euro (EURO 1.850.000,00) aan Koper twaalf appartementsrechten heeft verkocht, en/of

-de koopprijs van het Registergoed, dat wil zeggen van alle twaalf genoemde appartementsrechten, één miljoen achthonderdvijftigduizend euro (EURO 1.850.000,00) bedraagt, en/of

-deze koopprijs bij genoemde levering de dato zes september tweeduizend vier is voldaan

(terwijl in werkelijkheid [BV 2] en/of [BV 1] de nader te noemen meester was/waren en het/de appartementsrecht(en) van [stichting] heeft/hebben gekocht voor een bedrag van EURO 1.000.000,00, en [naam 1] als stroman heeft gefungeerd);

2:
hij in de periode van 6 september 2004 tot en met 17 december 2014 te Amsterdam, althans in Nederland, tezamen en in vereniging met een (of meer) ander(en), althans alleen, opzettelijk gebruik heeft gemaakt en/of doen en/of laten maken van en/of afgeleverd heeft en/of doen en/of laten afleveren en/of voorhanden heeft gehad drie, althans een of meer authentieke akte(n), te weten

-de "akte van levering appartementsrecht" van het pand [adres 2] te Amsterdam door [stichting] aan dhr. [naam 1] d.d. 6 september 2004 (D001) en/of

-de "akte van levering appartementsrecht" van het pand [adres 2] te Amsterdam door dhr. [naam 1] aan [BV 1] d.d. 6 september 2004 (D005) en/of

-de "akte van levering appartementsrechten" van het pand [adres 2] te Amsterdam door dhr. [naam 1] aan [BV 1] d.d. 4 november 2004 (D006),

- zijnde (telkens) (een) akte(n) die bestemd was/waren om tot bewijs van enig(e) feit(en) te dienen -, terwijl hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) (telkens) wist(en), althans redelijkerwijs moest(en) vermoeden, dat die akte(n) bestemd was/waren tot gebruik als ware die akte(n) echt en onvervalst, immers

heeft/hebben hij, verdachte,en/of zijn mededaders(s) in die voornoemde akte(n), (telkens) valselijk en/of in strijd met de waarheid doen voorkomen en/of valselijk en/of in strijd met de waarheid opgenomen en/of doen/laten opnemen dat

D-001:

-de heer [naam 2] als zijn meester ondermeer heeft aangewezen de Koper ( [naam 1] ), en/of

-Verkoper aan Koper ( [naam 1] ) het Verkochte levert en Koper ( [naam 1] ) die levering aanvaardt, en/of

-de kosten van de levering en overdracht van het Verkochte, waaronder begrepen de notariële kosten, de overdrachtsbelasting en het kadastrale recht voor rekening van Koper ( [naam 1] ) zijn, en/of

-deze kosten door Koper ( [naam 1] ) zijn voldaan door storting op de kwaliteitsrekening Derdengelden mr [verdachte] , notaris te Amsterdam, en/of

-vanaf heden de baten Koper ( [naam 1] ) ten goede komen, de lasten voor zijn rekening zijn en hij het risico van het Verkochte draagt, en/of

D-005:

-de koopprijs van het Verkochte bedraagt één miljoen achthonderdvijftigduizend euro (EURO 1.850.000,00), en/of

D-006:

-de koopprijs van het Registergoed, dat wil zeggen van alle twaalf genoemde appartementsrechten, één miljoen achthonderdvijftigduizend euro (EURO 1.850.000,00) bedraagt, en/of

-deze koopprijs bij genoemde levering de dato zes september tweeduizend vier is voldaan

bestaande dat (doen en/of laten) gebruik maken en/of (doen en/of laten) afleveren hierin dat voornoemde akte(n) is/zijn ingeschreven in het Kadaster en/of voornoemde akte(n) en/of (een) kopie(ën) en/of (een) afschrift(en) daarvan is/zijn verzonden en/of overgedragen aan [stichting] en/of [bedrijf] (D-083) en/of bestaande dat voorhanden hebben hierin dat voornoemde akte(n) en/of (een) kopie(ën) en/of (een) afschrift(en) daarvan in zijn dossier(s) en/of bij zijn mededader(s) (middellijk, via/bij (een van) zijn/hun vennootschap(pen)) voorhanden is/zijn geweest;

3:
hij op een (of meer) tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 15 augustus 2004 tot en met 1 juni 2010 te Amsterdam en/of Hilversum, althans in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk (een) geschrift(en), te weten:

1. een nota van notaris Mr. [verdachte] aan [BV 1] d.d. 31 augustus 2004, nummer 394/856 (D-014, D-062, D-074, D-077) en/of

2. een nota van notaris Mr. [verdachte] aan [BV 1] d.d. 31 augustus 2004, nummer 394/856 (D-015, D-075)

zijnde (telkens) (een) geschrift(en) dat/die bestemd was/waren om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk heeft/hebben opgemaakt en/of doen opmaken en/of laten opmaken en/of vervalst en/of doen en/of laten vervalsen zulks met het oogmerk om dat/die geschrift(en) als echt en onvervalst te gebruiken en/of door anderen te doen gebruiken en

bestaande die valsheid hierin dat verdachte en/of zijn mededader(s) in die nota('s) ad 1 en/of ad 2 valselijk en/of in strijd met de waarheid het heeft/hebben doen voorkomen en/of valselijk en/of in strijd met de waarheid heeft/hebben opgenomen en/of heeft/hebben doen/laten opnemen, dat de koopsom registergoed (inzake de aankoop [adres 2] te Amsterdam) EURO 1.850.000,00 heeft bedragen, terwijl in werkelijkheid de koopsom registergoed EURO 1.000.000,00 bedroeg;

hij op een (of meer) tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 15 augustus 2004 tot en met 17 december 2014 te Amsterdam en/of Hilversum, althans in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk gebruik heeft gemaakt en/of doen en/of laten maken van en/of afgeleverd heeft en/of doen en/of laten afleveren en/of voorhanden heeft gehad (een) geschrift(en), te weten:

1.een nota van notaris Mr. [verdachte] aan [BV 1] d.d. 31 augustus 2004, nummer 394/856 (D-014, D-062, D-074, D-077) en/of

2.een nota van notaris Mr. [verdachte] aan [BV 1] d.d. 31 augustus 2004, nummer 394/856 (D-015, D-075)

zijnde telkens (een) geschrift(en) dat/die bestemd was/waren om tot bewijs van enig feit te dienen, terwijl hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) (telkens) wist(en), althans redelijkerwijs moest(en) vermoeden, dat dat/die geschrift(en) bestemd was/waren tot gebruik als ware dat/die geschrift(en) echt en onvervalst, immers

heeft/hebben hij, verdachte en/of zijn mededader(s) in die nota('s) ad 1 en/of ad 2 (telkens) valselijk en/of in strijd met de waarheid doen voorkomen en/of valselijk en/of in strijd met de waarheid opgenomen en/of doen/laten opnemen, dat de koopsom van het registergoed (inzake de aankoop [adres 2] te Amsterdam) EURO 1.850.000,00 heeft bedragen, terwijl in werkelijkheid de koopsom registergoed EURO 1.000.000,00 bedroeg

bestaande dat (doen en/of laten) gebruikmaken en/of (doen en/of laten) afleveren hierin dat voornoemde nota('s) de grondslag vormde(n) voor het betalingsverkeer en/of is/zijn verzonden en/of overgedragen aan [BV 2] en/of [BV 1] en/of bestaande dat voorhanden hebben hierin dat voornoemde nota('s) en/of (een) kopie(ën) en/of (een) afschrift(en) daarvan in zijn dossier(s) (D-062) en/of bij zijn mededader(s) (middellijk, via/bij (een van) zijn/hun vennootschap(pen)) voorhanden is/zijn geweest;

hij op een (of meer) tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 15 augustus 2004 tot en met 17 december 2014, te Amsterdam en/of Hilversum en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk

-(een vordering op [NV] Investment NV en/of [BV 2] en/of [BV 1] ter hoogte van) EURO 850.000,00, althans EURO 825.000, althans een geldbedrag

en/of

-(een) appartementsrecht(en) rechtgevende op het uitsluitend gebruik van de bedrijfsruimte op de begane grond, plaatselijk bekend [adres 2] Amsterdam, geheel of gedeeltelijk en/of

-(een) bedrag(en) wegens honorarium akte van levering, te weten EURO 700 (D-055) en/of EURO 2.850 (D-062), althans (een) geldbedrag(en)

heeft/hebben verworven en/of voorhanden heeft/hebben gehad en/of heeft/hebben overgedragen en/of heeft/hebben omgezet en/of van die vordering en/of dat geldbedrag en/of dat/die appartementsrecht(en) en/of dat/die bedrag(en) wegens honorarium gebruik heeft/hebben gemaakt en/of

de werkelijke aard en/of de herkomst en/of de vindplaats en/of de vervreemding en/of de verplaatsing van die vordering en/of dat geldbedrag en/of dat/die appartementsrecht(en) en/of dat/die bedrag(en) wegens honorarium heeft/hebben verborgen en/of verhuld en/of heeft/hebben verborgen en/of verhuld wie de rechthebbende(n) op die vordering en/of dat geldbedrag en/of dat/die appartementsrecht(en) en/of dat/die bedrag(en) wegens honorarium was/waren en/of wie het/die voorhanden had/hadden,

terwijl hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) wist(en), althans redelijkerwijs moest(en) vermoeden, dat bovenomschreven vordering en/of geldbedrag en/of appartementsrecht(en) en/of bedrag(en) wegens honorarium geheel of gedeeltelijk - onmiddellijk of middellijk - afkomstig was/waren uit valsheid in geschrifte en/of belastingfraude en/of een of meer andere misdrijven, in elk geval enig misdrijf.

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal het hof deze verbeterd lezen. De verdachte wordt daardoor niet in de verdediging geschaad.

Vonnis waarvan beroep

Het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd, omdat het hof weliswaar tot de zelfde beslissing komt als de rechtbank, maar daartoe op onderdelen anders overweegt.

Vordering van het openbaar ministerie

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte voor het onder de feiten 1 tot en met 5 ten laste gelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vijf maanden.

De advocaat-generaal heeft hiertoe bij schriftelijk requisitoir primair aangevoerd, kort en zakelijk weergegeven, dat de verdachte wist dat de medeverdachte - door middel van stroman [naam 1] - een schijnconstructie had opgezet en dat hij daarom ‘boos’ opzet had op het hem tenlastegelegde. Subsidiair heeft de advocaat-generaal gesteld dat de verdachte minst genomen heeft gehandeld met voorwaardelijk opzet.

Vrijspraak

[stichting] heeft begin 2004 haar bedrijfspand aan de [adres 2] te Amsterdam te koop aangeboden. Namens haar trad op makelaar [naam 3] . [naam 3] heeft in maart 2004 met een zekere [naam 2] overeenstemming bereikt over een koopovereenkomst waarbij het bedrijfspand voor één miljoen euro werd verkocht. [naam 2] vertegenwoordigde hierbij medeverdachte [medeverdachte] .

De koper zou [BV 2] of een nader te noemen meester zijn. De levering zou plaatsvinden op 1 september 2004. De verdachte heeft daartoe de benodigde akten opgemaakt.

Op 6 september 2004 heeft [stichting] haar bedrijfspand voor € 1.000.000 geleverd aan [naam 1] die door de medeverdachte [medeverdachte] (hierna medeverdachte) bij de verdachte als koper is geïntroduceerd. Op diezelfde dag heeft [naam 1] het pand doorgeleverd voor € 1.850.000 aan [BV 1] (hierna [BV 1] ), een dochteronderneming van [BV 2] , waarbij [BV 1] de door haar aan [naam 1] verschuldigde koopsom met hem zou verrekenen.

De medeverdachte was, via zijn Antilliaanse vennootschap [NV] (hierna [NV] ), enig aandeelhouder van [BV 2] .

Bij deze ABBC- transactie heeft [naam 1] als stroman gehandeld op instructie van de medeverdachte, die heeft verklaard dat daarbij in feite sprake was van een schijnconstructie (met als bedoeling daarbij winst te behalen en deze zo mogelijk uit het zicht van de Belastingdienst te houden). Als gevolg daarvan zijn de authentieke akten die de verdachte als notaris op verzoek van de medeverdachte heeft opgemaakt en gepasseerd en de nota’s die hij naar aanleiding daarvan heeft verstuurd en gebruikt, geen afspiegeling van de werkelijkheid.

De vraag die het hof heeft te beantwoorden is, of de verdachte dat wist.

Bij de beantwoording van die vraag zijn onder meer de volgende omstandigheden van belang.

Het bedrijfspand is tussen maart en september 2004 gesplitst in twaalf appartementsrechten.

De verdachte heeft in dat kader verschillende werkzaamheden verricht voor de medeverdachte,

zo heeft hij contact opgenomen met de gemeente en heeft hij de splitsingsakte verleden.

De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat hij wist dat het pand tussen maart en september in waarde was gestegen en dat hij dat destijds niet bijzonder vond, gelet op de lage koopprijs van € 1.000.000 in maart 2004 en de ontwikkeling en de splitsing van het verwaarloosde bedrijfspand

in de periode tot 6 september 2004, het moment waarop het pand voor € 1.850.000 werd verkocht.

De gerealiseerde appartementen zijn later voor een (gezamenlijk) nog veel hoger bedrag aangeboden

aan de uiteindelijke kopers.

De verdachte vond dat hij destijds een uitleg heeft gekregen van partijen die acceptabel was. Hij heeft steeds te goeder trouw gehandeld en wist niet dat de medeverdachte een schijnconstructie had opgezet met het doel belasting te ontduiken. Voor het overige heeft hij verklaard weinig of geen herinnering meer te hebben aan de beschreven gang van zaken. Hij denkt dat hij daarbij aantekeningen heeft gemaakt, maar dat hij daarvan niets heeft vastgelegd in een dossier.

Het hof acht de verklaring van de verdachte niet onaannemelijk en is overigens van oordeel dat hem niet (strafrechtelijk) kan worden aangerekend dat hij ten tijde van de start van het onderzoek, in 2012, niet meer precies wist wat in 2004 bij de betreffende transactie is voorgevallen. Op grond van de inhoud van het dossier acht het hof, anders dan de advocaat-generaal, de waardevermeerdering van het betreffende bedrijfspand in de periode van maart tot september 2004 niet zodanig opmerkelijk dat de verdachte in

dat licht bezien moet hebben geweten dat sprake was van een schijnconstructie met [naam 1] als stroman, met als gevolg dat hij ook heeft geweten dat de door hem opgestelde akten en nota’s geen weerspiegeling konden zijn van de werkelijkheid. In dat verband acht het hof de overige omstandigheden zoals hierboven beschreven evenmin zodanig alarmerend dat daaruit zonder redelijke twijfel de opzettelijke medewerking van de verdachte aan het hem tenlastegelegde kan worden afgeleid.

Wel is het hof van oordeel dat de verdachte onzorgvuldig heeft gehandeld door het door hem verrichte onderzoek niet deugdelijk schriftelijk vast te leggen. Hoewel hij daarmee de zorgplicht die hij als notaris had heeft geschonden, is het hof van oordeel dat uit de aard van zijn gedragingen en de omstandigheden waaronder deze zijn verricht niet zonder meer kan worden afgeleid dat de verdachte weet had van de aanmerkelijke kans op een schijnconstructie, met alle gevolgen van dien, laat staan dat hij de kans op

die gevolgen ook bewust heeft aanvaard.

Omdat het hof de verdachte vrijspreekt van de feiten 1 tot en met 4, zal het hof de verdachte ook vrijspreken ten aanzien van het onder 5 tenlastegelegde witwassen.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het onder 1, 2, 3, 4 en 5 ten laste gelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Dit arrest is gewezen door de meervoudige strafkamer van het gerechtshof Amsterdam, waarin

zitting hadden mr. A.D.R.M. Boumans, mr. S. Clement en mr. P. Greve, in tegenwoordigheid

van mr. A. Scheffens, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van dit gerechtshof

van 20 februari 2019.

=========================================================================

[…]