ECLI:NL:GHAMS:2018:859

• Datum uitspraak: 15 maart 2018
• Publicatiedatum: 15 maart 2018
• Zaaknummer: K14-0172
• Instantie: Gerechtshof Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Raadkamer
• Rechters: M.J.G.B. Heutink; P.C. Kortenhorst; N. van der Wijngaart
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Beoordeling van de ontvankelijkheid van klager in een beklagzaak inzake valse kunstwerken

In deze zaak, behandeld door het Gerechtshof Amsterdam, betreft het een beklag op grond van artikel 12 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) door klager, vertegenwoordigd door zijn advocaat mr. C.J. Nierop. Klager heeft zijn beklag beperkt tot de overtreding van artikel 326b van het Wetboek van Strafrecht, dat betrekking heeft op de verkoop van valse kunstwerken. Het hof verwijst naar een eerdere tussenbeschikking van 17 mei 2016, waarin werd vastgesteld dat er geen beslissing kon worden genomen zonder duidelijkheid over de strafzaak tegen de verdachte. Na een pro-formazitting op 18 oktober 2017, waarin de advocaat-generaal meldde dat de expertmeeting had plaatsgevonden, werd het hof verzocht om een nader verslag over het beklag. In het verslag van 29 december 2017 werd geconcludeerd dat klager niet als belanghebbende kan worden aangemerkt, omdat hij niet direct door het achterwege blijven van vervolging wordt getroffen. Het hof oordeelt dat de bescherming van artikel 326b Sr primair gericht is op de belangen van (potentiële) kopers van kunstwerken, en niet op die van klager, die geen koper is. Klager stelt wel een rechtstreeks belang te hebben, maar het hof oordeelt dat zijn belangen afgeleid zijn en niet voldoende zijn om hem als belanghebbende aan te merken. Daarom wordt klager niet-ontvankelijk verklaard in zijn beklag en wordt het beklag afgewezen. De beschikking is gegeven op 15 maart 2018 door de rechters M.J.G.B. Heutink, P.C. Kortenhorst en N. van der Wijngaart, in tegenwoordigheid van griffier mr. O. Boekraad.

Uitspraak

GERECHTSHOF AMSTERDAM

BEKLAGKAMER

Beschikking op het beklag met het rekestnummer K14/0172 van

[klager] ,

klager,

woonplaats kiezende ten kantore van zijn gemachtigde:

mr. C.J. Nierop, advocaat te Amsterdam.

1. Het beklag

Voor het verloop van de procedure en het verhandelde in raadkamer verwijst het hof naar zijn tussenbeschikking van 17 mei 2016. In die tussenbeschikking oordeelde het hof dat geen beslissing op het beklag kon worden gegeven alvorens duidelijkheid was verkregen over de ontwikkelingen in de strafzaak tegen [verdachte], in het bijzonder de uitkomsten van de expertmeeting in verband met de vraag of, en zo ja op welke wijze onderzoek kan plaatsvinden naar de echtheid van de in het geding zijnde werken.

Klager heeft zijn beklag, zo blijkt uit de aanvulling op zijn klaagschrift van 23 juni 2014, beperkt tot overtreding van artikel 326b Wetboek van Strafrecht (Sr) door het verkopen, te koop aanbieden of in voorraad hebben van valse [naam]-kunstwerken.

Het door klager ingediende klaagschrift hangt samen met door anderen en/of nadien ingediende klaagschriften in verband met dezelfde kwestie.

2. Het verdere verloop van de procedure

Na de tussenbeschikking is de behandeling telkens aangehouden tot een zogenoemde pro-formazitting ter bewaking van de voortgang, laatstelijk op 18 oktober 2017. Bij die gelegenheid heeft de advocaat-generaal medegedeeld dat de expertmeeting inmiddels had plaatsgevonden, en heeft het hof de advocaat-generaal verzocht om zich in deze fase in een nader verslag (opnieuw) uit te laten over het beklag.

Bij nader verslag van 29 december 2017 heeft de advocaat-generaal te kennen gegeven dat de behandeling in hoger beroep van de strafzaak tegen [verdachte] naar het zich laat aanzien nog geruime tijd zal duren, in verband met nog door het openbaar ministerie te vorderen nader onderzoek in die zaak. De advocaat-generaal is echter van mening dat de vraag naar de ontvankelijkheid los van de ontwikkelingen in de strafzaak tegen [verdachte] kan worden beantwoord. Zij komt tot de conclusie dat klager niet als belanghebbende zoals bedoeld in artikel 12 van het Wetboek van Strafvordering kan worden aangemerkt, zodat hij niet-ontvankelijk is in zijn beklag en dit moet worden afgewezen.

Het hof heeft naast de in de tussenbeschikking genoemde stukken kennisgenomen van:

- het nader verslag van de advocaat-generaal;

- de op 25 januari 2018 bij het gerechtshof binnengekomen schriftelijke reactie van de advocaat van klager op het nader verslag.

Gelet op de reeds aanzienlijke duur van deze procedure en de verwachtingen ten aanzien van het verdere verloop van (het onderzoek in) de strafzaak tegen [verdachte] en het door het openbaar ministerie ingenomen standpunt, ziet het hof aanleiding om over te gaan tot de beoordeling van de ontvankelijkheid van klager.

3. De ontvankelijkheid van klager

Terwijl
aangifte kan worden gedaan door ieder die kennis draagt van een strafbaar feit, is de mogelijkheid tot het doen van
beklag als bedoeld in artikel 12 Sv beperkt tot rechtstreeks belanghebbenden.

Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad kan slechts degene die door het achterwege blijven van vervolging getroffen is in een belang dat hem bepaaldelijk aangaat worden aangemerkt als belanghebbende. Daarbij dient sprake te zijn van een objectief bepaalbaar, persoonlijk of kenmerkend belang. Bovendien moet worden beoordeeld of de overtreden strafbepaling beoogt dit specifieke belang van klager te beschermen.

Artikel 326b Sr luidt, voor zover hier van belang:

Met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vijfde categorie wordt gestraft:

hij die opzettelijk een werk van letterkunde, wetenschap, kunst of nijverheid, waarop of waarin valselijk enige naam of enig teken is geplaatst, of de echte naam of het echte teken is vervalst, verkoopt, te koop aanbiedt, aflevert, ten verkoop in voorraad heeft of binnen het Rijk in Europa invoert, als ware dat werk van de hand van degene wiens naam of teken daarop of daarin valselijk is aangebracht.

Dit artikel betreft een vorm van bedrog en beschermt aldus primair het belang van (potentiële) kopers.

Hoewel klager geen koper is, stelt hij niettemin een rechtstreeks belang bij vervolging te hebben in verband met het volgende:

* hij is beëdigd taxateur, kunsthandelaar, bestuurslid van de [foundation], kenner van de werken van [naam] en (mede-)initiatiefnemer van het onderzoek naar de door beklaagden te koop aangeboden – naar zijn oordeel - valse [naam]-werken;

* schade als gevolg van niet-vervolgen is onder meer reputatieschade en schade aan de integriteit van de markt in [naam]-kunstwerken, terwijl klager voor zijn inkomen afhankelijk is van een goed functionerende kunstmarkt en dus belang heeft bij de strafrechtelijke vervolging van vervalsingen. Afname van vertrouwen in kunst als belegging en investering leidt tot omzet- en inkomensdaling;

* klager heeft zich steeds uitgesproken over de valsheid. Beklaagden hebben zijn deskundigheid en onpartijdigheid vaak en openlijk aangevallen en ter discussie gesteld. Zijn reputatie is beschadigd en zijn eer geschonden. Vervolging en veroordeling (met belangstelling pers) zou tot eerherstel kunnen leiden;

* vervolging van beklaagden kan een gevaarlijke verstoring van het maatschappelijk leven en het publieke debat afwenden.

Uit hetgeen klager naar voren heeft gebracht, noch anderszins, is aannemelijk geworden dat door de keuze van het openbaar ministerie om alleen [verdachte] te vervolgen in verband met [naam]-vervalsingen, een (gevaarlijke) verstoring van het maatschappelijk leven en het publieke debat dreigt. Tegen de achtergrond van hetgeen hiervoor is overwogen met betrekking tot het door artikel 326b Sr beschermde belang, vallen voor het overige uit hetgeen klager naar voren brengt (in dit verband: slechts) afgeleide belangen bij strafvervolging van beklaagden te destilleren.

Om klager als rechtstreeks belanghebbende bij vervolging aan te merken is dit naar het oordeel van het hof onvoldoende.

Hieruit volgt dat klager niet-ontvankelijk is in zijn beklag. Het hof zal daarom het door klager ingediende beklag afwijzen

4. De beslissing

Het hof wijst het beklag af.

Deze beschikking, waartegen voor betrokkenen geen rechtsmiddel openstaat, is gegeven op

15 maart 2018 door mrs. M.J.G.B. Heutink, voorzitter, P.C. Kortenhorst en N. van der Wijngaart, raadsheren, in tegenwoordigheid van mr. O. Boekraad, griffier, en ondertekend door de voorzitter en de griffier.