Uitspraak
GERECHTSHOF AMSTERDAM
[X2],te Amsterdam,
[X3]te Amsterdam,
[X4],te Amsterdam,
belanghebbenden,
gemachtigde namens [X1] VOF: mr. D.G. Barmentlo (KPMG Meijburg & Co, Belastingadviseurs) te Amsterdam,
1.Ontstaan en loop van het geding
2.Feiten
Bij binnenkomst van een klant wordt er in het systeem een tafel geopend. Per tafel wordt de bestelling ingebracht in het systeem.
Na het inbrengen van de bestelling worden er één of meerdere bonnen geprint (voor de keuken en de bar). Bij vervolgbestellingen worden er nieuwe bonnen geprint met alleen de vervolgbestelling. Wijzigingen in de bestellingen na het printen van de bon kunnen worden aangebracht door een bepaald product negatief in te boeken en het vervangende product als bestelling te boeken. Nadat de klanten hebben aangegeven te willen betalen, vindt binnen het systeem plaats de afhandeling en vrijgave van een tafel. Zolang er geen “betaling” heeft plaats gevonden blijft de tafel in het systeem open staan. Aan de hand van kleurcodes is te zien in welke “fase” een tafel zich bevindt.
Alle fooien van een dag worden op een lijstje geschreven per bedienend personeelslid.
Daarnaast wordt de z-uitdraai van de omzet per BTW-categorie gemaakt per dag en per week en wordt er een z-uitdraai gemaakt per produktcategorie. Op deze uitdraai staat tevens per produktcategorie aangegeven wat verstrekt is zonder opbrengst (bijvoorbeeld weggeven). De z-uitdraai is afkomstig van de kascomputer.
Op zondag is de zaak gesloten.
Bij de uitgaven staan de ontvangsten per creditcard dan wel per pin.
Daarnaast zijn er op het blad nog enkele kasuitgaven en overige kasontvangsten.
Uw adviseur de heer Lavrijsen heb ik een kopie van de informatiebeschikking gestuurd.”
Informatiebeschikking controleperiode 2008 en 2009
Geachte vennoten,
Op 13 mei 2011 heb ik een boekenonderzoek aangekondigd bij Vof [X1].
(…)
Het doel van het boekenonderzoek is de aanvaardbaarheid vast te stellen van de volgende aangiften:
- de aangiften inkomstenbelasting van de drie vennoten van de Vof over de jaren 2008 en
2009,
- de aangiften omzetbelasting van Vof [X1] (…) over de jaren 2008 en 2009 en
- de aangiften loonbelasting van Vof [X1] (…) over de jaren 2008 en 2009.
De drie vennoten van Vof [X1] zijn:
(…)
In verband met het boekenonderzoek heb ik u in de aankondiging[s]brief en later tijdens het boekenonderzoek verzocht om de gehele administratie.
U hebt voor de controlejaren niet geheel aan deze informatieverzoeken voldaan.
U hebt namelijk primaire bescheiden en gegevensdragers niet bewaard. Het gaat om de volgende gegevens:
- de digitale databestanden (detailgegevens) van de kascomputer;
- de dagelijks opgemaakte overzichten van de aansluiting van de omzetgegevens volgens de
uitdraai van de kascomputer en het getelde kasgeld door het personeel;
- fooienlijsten.
[Hof: volgt een beschrijving van “het ondernemingsgebeuren” die min of meer overeenkomt met het citaat uit het controlerapport dat onder 2.4 in de uitspraak van de rechtbank is opgenomen.]
(…)
Doordat de digitale bestanden niet bewaard zijn gebleven zijn alle detailgegevens betreffende de bestellingen, betalingen en correctieboekingen verloren gegaan.
Door het ontbreken van detailgegevens van de bestellingen, zoals o.a. tafelnummers, tijdstip bestelling, doorlopende nummering bestelling, omschrijving bestelling, aantal verkopen per product en verkoopprijs van het product, is een efficiënte en effectieve controle op de volledigheid van de geboekte omzet onmogelijk gemaakt. Eveneens kan er geen goederenbeweging worden gemaakt. De verkochte maaltijden en dranken kunnen niet worden aangesloten met de ingekochte goederen. Ook het niet bewaren van de gemaakte correctieboekingen brengt mee dat geen zekerheid omtrent de volledigheid van de geboekte omzet wordt verkregen.
Nu ook de dagbladoverzichten niet bewaard zijn gebleven is de aangegeven omzet niet meer te controleren met [de] door het personeel getelde omzet. Er is niet meer na te gaan of er verschillen zijn opgetreden.
Kortom:
De administratie voldoet niet aan de eisen (bewaarplicht) die gesteld zijn in artikel 52 Algemene wet inzake rijksbelastingen.”
Uitspraak in één geschriftDoor u is bezwaar gemaakt tegen één informatiebeschikking die aan vier belanghebbenden is verstrekt. De geschillen zijn echter identiek. Op grond van artikel 25, lid 7 [Het Hof begrijpt: lid 4], van de [Algemene wet inzake rijksbelastingen; hierna: AWR] wordt de uitspraak in één geschrift vervat.”
kassalade heeft verminderd met de fooi. De fooi heeft hij/zij
op het fooienbriefje geregistreerd
kassa-afslag
overeenkomen met het totaal van de pinuitdraai. Hierdoor
ziet men gelijk of een verschil veroorzaakt is door een
pinbon die kwijt is.
3.Geschil in hoger beroep
4.4. Beoordeling van het geschil
Volgens gemachtigde volgt uit de jurisprudentie over de tenaamstelling van een aanslagbiljet dat in geval van een onjuiste tenaamstelling van een aanslagbiljet geen formele belastingschuld kan ontstaan. Evenzo heeft de door belanghebbende gestelde onjuistheid in de tenaamstelling van de informatiebeschikking volgens gemachtigde tot gevolg dat die beschikking niet als een beschikking ten aanzien van de drie vennoten kan worden beschouwd dan wel moet worden vernietigd, voor zover die wel als een mede op die vennoten betrekking hebbende beschikking moet worden opgevat. Het arrest HR 27 februari 2015, nr. 14/03215, ECLI:NL:HR:2015:473, leidt volgens gemachtigde niet tot een ander oordeel, omdat in die zaak er geen twijfel bestond over de vraag aan welke belastingplichtige de informatiebeschikking was opgelegd.
Uit deze kennisgevingen moet voor belanghebbenden voldoende duidelijk zijn geweest dat en ten aanzien van welke heffingen en welke jaren ten aanzien van ieder van hen informatiebeschikkingen zijn genomen. De in één geschrift vervatte beschikkingen zijn dus naar 's Hofs oordeel op de voorgeschreven wijze aan belanghebbenden bekend gemaakt.
Voor zover van belang kan bovendien uit de brief van 17 september 2012 van Lavrijsen, de toenmalige gemachtigde van [X1] VOF en haar drie vennoten, worden afgeleid dat hij heeft begrepen dat ten aanzien van vier belastingplichtigen een informatiebeschikking is genomen. Hij is althans (pro forma) in bezwaar gegaan namens de vennootschap onder firma en de vennoten (zie onder 2.5). De uitspraken op deze bezwaren zijn door de inspecteur vervat in één geschrift (zie onder 2.6).
Het Hof concludeert derhalve dat sprake is van vier informatiebeschikkingen en één uitspraak op bezwaar, vervat in één geschrift. Voorts gaat het Hof ervan uit dat de uitspraak van de rechtbank betrekking heeft op een – zoals ook door de rechtbank is overwogen – zowel namens [X1] VOF, als de drie vennoten, tegen de uitspraak op bezwaar ingesteld beroep. Tegen deze uitspraak is door Lavrijsen, de toenmalige gemachtigde, namens zowel [X1] VOF als de drie vennoten hoger beroep ingesteld.
en creditcardbetalingen;
De administratieplicht houdt tevens in dat de administratieplichtige afdoende maatregelen dient te treffen om zijn gegevensdragers te beveiligen. De keuze van de inrichting van het administratieve systeem komt voor risico van eiseres. Gelet hierop is eiseres tekort geschoten in de op haar rustende zorgplicht voor het bewaren van de administratie. De gevolgen van deze keuze dient zij zelf te dragen en vormen onvoldoende grond de beschikking te vernietigen. Door aldus te handelen (of na te laten te handelen) heeft eiseres zichzelf in een positie gebracht waarin zij niet meer voldoet aan de verplichtingen die artikel 52 van de AWR aan haar als ondernemer stelt.”
In dit verband gaat het Hof – op de onder 4.3.4 vermelde grond – ervan uit dat ook de vraag of sprake is van overmacht als bedoeld in die bepaling, zich voor een beoordeling in het kader van een bezwaar respectievelijk beroep tegen een informatiebeschikking leent.
4.3.1. Met betrekking tot de vraag of belanghebbenden aan de administratieplicht hebben voldaan heeft de rechtbank het volgende overwogen:
Artikel 52, zesde lid, van de AWR bepaalt dat de administratie zodanig dient te zijn ingericht en te worden gevoerd en de gegevensdragers zodanig dienen te worden bewaard, dat controle daarvan door de inspecteur binnen een redelijke termijn mogelijk is. Daartoe verleent de administratieplichtige de nodige medewerking met inbegrip van het verschaffen van het benodigde inzicht in de opzet en de werking van de administratie.
(…)
4.4. In geschil is dan de vraag of eiseres voor de jaren 2008 en 2009 heeft voldaan aan de administratieplicht vervat in artikel 52 van de AWR.
De opzet van het kassasysteem, de financiële vastleggingen en de interne controlemaatrege-len binnen de onderneming waarborgen dat er geen waardes aan de onderneming onttrokken kunnen worden die niet zichtbaar zouden worden. De leiding bemoeit zich niet met het afrekenen door de bediening met cliënten en de bewaarde uitdraaien en kastotalen laten zien dat dit een sluitend geheel is. Het opzetten van een goederenbeweging zou volgens eiseres ook bij het wel aanwezig zijn van detailinformatie niet mogelijk zijn geweest. De ingekochte producten worden niet één op één doorverkocht, maar verwerkt tot samengestelde producten waarvan een individuele herleiding naar de inkoop onmogelijk is. De fooienlijstjes dienen slechts voor het personeel en worden door de vennoten niet gebruikt. Eiseres is van mening dat met de wel bewaard gebleven Z-afslagen voldaan is aan haar administratieplicht. Voor zover deze gegevens niet toereikend zijn beroept eiseres zich op overmacht, omdat buiten haar toedoen de door verweerder verlangde bescheiden door de computerstoringen in haar kassasysteem verloren zijn gegaan. De informatiebeschikking is daarom onterecht genomen, aldus eiseres.
Verweerder heeft gesteld dat het bewaren van de fooienlijsten eveneens van belang is om de aansluiting tussen de door het personeel getelde omzet inclusief de fooien en de Z-afslagen te controleren. Dit is door eiseres onvoldoende weersproken.
Nu verweerder niet meer in staat is op het niveau van de brongegevens de volledigheid van de omzet te verifiëren doordat vorenstaande gegevens niet meer beschikbaar zijn, concludeert de rechtbank dat eiseres niet heeft voldaan aan de in artikel 52 van de AWR gestelde eisen. De stelling van eiseres dat deze gegevens van zo weinig gewicht zijn en dat met de Z-afslagen kan worden volstaan, zodat de sanctie van de omkering van de bewijslast niet wordt gerechtvaardigd wordt dan ook verworpen. Gelet op het belang van de kasontvangsten in een onderneming als die van eiseres kan naar het oordeel van de rechtbank niet gezegd worden dat het ontbreken van de in geding zijnde gegevens in de administratie een gebrek van ondergeschikte aard is.”
Met een oordeel over het voldoen aan de informatieverplichtingen en de gerechtvaardigdheid van de omkering van de bewijslast is naar het oordeel van het Hof een oordeel over de toepassing van de bezitsfictie van artikel 54 AWR zo zeer verbonden, dat ook de toepassing van die fictie bij bezwaar of beroep tegen een informatiebeschikking voorwerp van geschil kan zijn.
De wijzigingsbon wordt door de keuken (of de bar) bij de oorspronkelijke bestelling gehouden zodat de levering conform de uiteindelijke bestelling is. Er kunnen niet meer gerechten uit de oorspronkelijke bestelling gehaald worden dan dat er ingebracht zijn. ‘Negatief’ boeken is in die zin dus niet mogelijk. (…)
Nadat de klant heeft aangegeven te willen betalen wordt de betaling geregistreerd in het kas-sasysteem en wordt de rekening afgeslagen. Hiermee ligt de omzet en alle bestelgegevens van deze tafel vast in het systeem en kunnen niet meer gewijzigd worden. Tevens wordt met het afslaan de tafel weer leeg vrijgegeven zodat deze opnieuw gebruikt kan worden. De totaalom-zet van de avond is de optelsom van alle afgeslagen tafels. (…)
De kassa-lade is verdeeld in vier geldvakken zodat de contante ontvangsten of de pinbonnen in de eigen lade kunnen worden gedaan: dat wil zeggen het ladevak van één van de drie wijken, of het ladevak van de barman/gastheer/pasman. (…)
Aan het eind van de avond draait elk personeelslid zijn individuele Z-afslag uit. Dit is het totaal van alle afgeslagen tafels op zijn of haar naam. Wijzigingen in die Z-afslag zijn niet mogelijk aangezien met het afslaan van de tafels alle gegevens al vast liggen en niet meer gewijzigd kunnen worden. De chef-bediening, of met zijn toestemming, een ander personeelslid, draait vervolgens de Totaal Z-afslag van de dag uit. Die wordt gevormd door het totaal van alle individuele Z-afslagen van de personeelsleden. Hiermee stat de kassa op nul en kan een nieuw dag beginnen. Dit alles gebeurt zonder tussenkomst van de vennoten. (…)
Dagelijks wordt door de chef-bediening – een werknemer en niet één van de vennoten – de Z-afslag vergeleken met het aanwezige kasgeld, de pinafrekeningen en de card-afrekeningen. Het bedienend personeel telt elke avond zelf zijn ontvangsttotalen aan contant en pin-/card-bonnen op een strookje en vergelijkt die met zijn individuele Z-afslag. Daarna worden die individuele totalen overgenomen op de dagstaat en opgeteld. De chef-bediening controleert aan de hand van de opgetelde totalen van dit overzicht (dagstaat) of dit opgetelde totaal overeenkomt met de Totaal Z-afslag van die dag. Indien er verschillen zijn wordt dit direct ’s avonds door het personeel uitgezocht. (…)
Na accorderen door de chef-bediening is binnen de onderneming de controle op het bedienend personeel en de verantwoording van omzet en ontvangsten rond. (…)
In het backoffice in het kantoor boven het restaurant worden de dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse Z-afslagen geprint. Hierop vermeld staan groepsomzet en btw. De groepsomzet is verdeeld in 6 omzetgroepen: keuken, wijn, koffie, frisdrank, bier en likeur en tevens is van elke omzetgroep te zien het deel dat wel geregistreerd is maar waarvoor niet betaald is: een klant krijgt bijvoorbeeld een verkeerd gerecht, vlees gekregen maar vegetarisch besteld, de wijn heeft kurk, circa 5% van de wijnen heeft kurk en gaat retour, diner als representatie gegeven, dit betekent wel verkoop, geen opbrengst, della casa (van het huis) of korting.
De btw is uitgesplitst in hoog en laag, inclusief en exclusief btw en het totaal van beide.
Alle Z-afslagen worden in tweevoud uitgeprint (…). De omzetgegevens worden overgenomen in het kasboek en de uitdraaien vanuit de backoffice gaan in de boekhouding. Een kopie van al deze uitdraaien blijft in [X1] achter als back-up. (…)
Voor de onderzochte jaren 2008 en 2009 zijn alle kopieën van de Z-afslagen Groepsomzet en Btw aanwezig zodat de volledigheid van de uiteindelijk geboekte omzet in het kasboek hiermee gecontroleerd kan worden. De Belastingdienst heeft ook inzage gehad in deze Z-afslagen.”
In het uitzonderlijke geval dat dat niet mogelijk blijkt, wordt het desbetreffende bedrag in het kasboek in- dan wel uitgeboekt. De Z-afslag is leidend. De omzet kan dan ook niet worden gecontroleerd op basis van de dagstaten, want de omzetgegevens op de dagstaten zijn afkomstig van de Z-afslagen. Verschillen op de dagstaten leiden nimmer tot een aanpassing van de omzet. De vennoten werken niet met de dagstaten; zij controleren het totaal van de ontvangen betalingen op basis van de Z-afslagen van de desbetreffende dag. Eventuele verschillen die nadien niet kunnen worden vereffend, worden opgenomen in het kasboek, aldus nog steeds gemachtigde.
De stelling van de inspecteur dat de uit de jaarstukken blijkende brutowinstpercentages (van 205 (2008) respectievelijk 184 (2009)) aanzienlijk lager zijn dan de volgens de inspecteur in deze branche gangbare brutowinstpercentages (van 250 – 350) is in dit verband eveneens onvoldoende, gelet op het gemotiveerde (en door de inspecteur onvoldoende weersproken) betoog van belanghebbende dat om een aantal bedrijfsspecifieke redenen het gerealiseerde brutowinstpercentage lager is dan het brutowinstpercentage van de branche als geheel.
5.5. Kosten
6.Beslissing
- vernietigt de uitspraken op bezwaar;
- vernietigt de in één geschrift vervatte informatiebeschikkingen;
€ 318 (beroep bij de rechtbank) en € 493 (hoger beroep bij het Hof), in totaal € 811 te vergoeden
.