Uitspraak
09/348 TRP
Centrale Raad van Beroep
Meervoudige kamer
U I T S P R A A K
op het hoger beroep van:
[appellante], wonende te [woonplaats] (hierna: appellante),
tegen de uitspraak van de rechtbank Zwolle-Lelystad van 4 december 2008, 08/579 (hierna: aangevallen uitspraak),
in het geding tussen:
appellante
en
de Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank (hierna: Svb).
Datum uitspraak: 28 januari 2011
I. PROCESVERLOOP
Namens appellante heeft mr. L.N. Foppen, werkzaam bij ARAG Rechtsbijstand te Leusden, hoger beroep ingesteld.
De Svb heeft een verweerschrift ingediend.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 5 november 2010. Appellante is niet verschenen. De Svb heeft zich laten vertegenwoordigen door J.A.J. Groenendaal en mr. A.P. van den Berg. Het geding is gevoegd behandeld met de gedingen geregistreerd onder de nummers 09/1618 TRP, 09/229 TRP, 09/2165 TRP, 09/358 TRP, 09/3814 TRP, 09/2552 TRP, 09/2854 TRP, 09/5291 TRP en 08/6984 TRP. In ieder geding zal afzonderlijk uitspraak worden gedaan.
II. OVERWEGINGEN
1.1. Bij besluit van 4 januari 2008 heeft de Svb appellante medegedeeld dat zij geen recht heeft op een eenmalige uitkering op basis van de Tijdelijke Regeling eenmalige tegemoetkoming pensioenverevening (Stcrt. 2006, 243, gewijzigd bij Regeling van 27 augustus 2007, Stcrt. 2007, 170, hierna: TRP), omdat appellante haar aanvraag niet tijdig heeft ingediend.
1.2. Dit besluit is, na bezwaar, gehandhaafd bij besluit op bezwaar van 26 februari 2008 (hierna: bestreden besluit). De Svb heeft het bestreden besluit genomen zonder een hoorzitting te houden.
2. De rechtbank heeft het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard.
3. In hoger beroep heeft appellante benadrukt dat de Svb het buitenwettelijk begunstigend beleid op onredelijke wijze heeft toegepast en daarbij gewezen op haar persoonlijke omstandigheden die ertoe zouden moeten leiden dat een uitzondering op dit beleid moet worden gemaakt. Appellante verbleef van 20 september 2007 tot en met 22 december 2007 met haar kinderen bij familie in Spanje om te herstellen van haar gezondheidsproblemen, waardoor zij niet tijdig kennis heeft kunnen nemen van de mailing die eind september door de Svb is verzonden. Het was voor appellante niet mogelijk om tijdens haar afwezigheid de post door iemand anders te laten behandelen. Overigens heeft zij van de zijde van de Svb niet eerder informatie ontvangen over deze regeling. Het niet tijdig indienen van de aanvraag kan haar dan ook niet tegen geworpen worden.
4. De Raad dient in de eerste plaats te bezien of hij bevoegd is van het onderhavige hoger beroep kennis te nemen. De Raad stelt vast dat de TRP niet is opgenomen in de bij de Beroepswet behorende bijlage. Dit houdt in beginsel in dat de Raad niet bevoegd is van het hoger beroep kennis te nemen, tenzij zou moeten worden gezegd dat de TRP een zodanige verwantschap heeft met de op genoemde bijlage geplaatste dan wel anderszins aan de Raad toebedeelde wetten en regelingen, dat aan de Raad desondanks de bevoegdheid zou dienen toe te komen in hoger beroep te oordelen over het geschil. Naar het oordeel van de Raad doet deze situatie zich hier voor. De onderhavige regeling vertoont duidelijke aanknopingspunten met de wetten en regelingen op het gebied van (bijstands)uitkeringen welke tot de rechtsmacht van deze Raad behoren.
5. Ten aanzien van het eigenlijke geschil in hoger beroep overweegt de Raad als volgt.
5.1. In de procedure in eerste aanleg heeft appellante zich erover beklaagd dat zij in de bezwaarprocedure niet in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. Deze grond slaagt, nu, naar het oordeel van de Raad, van een kennelijk ongegrond bezwaar in de onderhavige zaak geen sprake was. Dat brengt mee dat het bestreden besluit in rechte geen stand kan houden en voor vernietiging in aanmerking komt. Uit het voorgaande volgt dat in zoverre het bestreden besluit vernietigd moet worden en dat de aangevallen uitspraak, waarbij dat besluit in stand is gelaten, evenmin in stand kan blijven.
Gezien het navolgende zijn er gronden om de rechtsgevolgen van het vernietigde besluit in stand te laten.
5.2. De TRP is een regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 8 december 2006. De regeling is getroffen om tegemoet te komen aan de door de Tweede Kamer geuite wens een regeling te treffen voor een groep mensen die gescheiden is voor 27 november 1981 en geen gebruik kan maken van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding. De regeling hield in dat, als aan een aantal vereisten was voldaan, een rechthebbende in aanmerking kwam voor een eenmalige tegemoetkoming van € 4.500,-. Eén van de voorwaarden waaraan moest zijn voldaan, was dat de aanvraag tussen 1 juli 2007 en 1 oktober 2007 diende te worden ingezonden. Het (standaard) aanvraagformulier werd door de Svb ter beschikking gesteld. Omdat de technische uitvoerbaarheid te wensen overliet, is bij de Regeling van 27 augustus 2007 bepaald dat de aanvraag ingediend moest worden vóór 15 november 2007. De TRP is per 1 januari 2008 ingetrokken.
5.3. Ten einde zoveel mogelijk mensen te bereiken die (mogelijk) in aanmerking kwamen voor de eenmalige tegemoetkoming heeft de Svb een aantal acties ondernomen. Aan iedereen die recht had op een AOW-pensioen dan wel Anw-uitkering, wordt halfjaarlijks een informatieblad toegezonden. In het blad van januari 2007 en dat van juli 2007 is onder andere aandacht besteed aan de TRP. Hierin was vermeld dat in beginsel iedereen die (mogelijk) recht had op genoemde tegemoetkoming een aanvraagformulier toegestuurd zou krijgen, maar dat, indien een dergelijk formulier niet werd ontvangen, een mogelijk rechthebbende ook rechtstreeks contact kon opnemen met de Svb. Tevens heeft de Svb een persbericht verspreid over deze regeling. Dit heeft geleid tot publicaties in verschillende dagbladen en op internetsites. Ook op de internetsite van de Svb zelf heeft de informatie gestaan.
5.4. Daarnaast heeft de Svb, door een vergelijking van verschillende databanken van de Svb, het GBA en de belastingdienst, adressen verzameld van ongeveer 24.000 personen die recht hadden op deze tegemoetkoming. Aan deze personen is op 27 september 2007 (hierna: eerste mailing) een aanvraagformulier toegezonden, dat op grond van de TRP teruggezonden diende te worden vóór 15 november 2007. Deze termijn is door de Svb, na overleg met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, verlengd tot 12 december 2007. Deze verlenging is slechts in interne richtlijnen bekendgemaakt.
5.5. Naderhand is gebleken dat er nog een groep was van personen die mogelijk voor een tegemoetkoming in aanmerking kwamen, maar die geen aanvraagformulier hadden ontvangen met de eerste mailing. Dit betrof een groep van ruim 2000 mensen. Aan hen is op 17 december 2007 (hierna: tweede mailing) alsnog een aanvraagformulier toegezonden. Bij de toezending is vermeld dat dit formulier, ondertekend, binnen vier weken, dat wil zeggen voor 14 januari 2008, moest worden teruggestuurd aan de Svb.
5.6. De Svb heeft aanvragen die zijn ontvangen na 12 december 2007 – voor de personen in de eerste mailing en de personen aan wie niet in een mailing een aanvraagformulier is toegezonden –, dan wel 14 januari 2008 – voor personen in de tweede mailing –, in beginsel afgewezen.
5.7. Een aantal rechtbanken heeft geoordeeld dat, nu de Svb tot tweemaal toe de indieningstermijn heeft verlengd, zonder dat de TRP zelf is aangepast, er sprake is van buitenwettelijk beleid, dat het fatale karakter van een wettelijke regeling ontbeert. Wil de uiterste aanvraagdatum een fataal karakter krijgen, dan moeten belanghebbenden tijdig zijn geïnformeerd hierover. De Svb heeft echter geen informatie verschaft waaruit af te leiden viel dat, indien de aanvraag niet uiterlijk op de genoemde datum was ontvangen, de aanvraag afgewezen zou worden. Derhalve kan een aanvraag niet vanwege een te late ontvangst worden afgewezen. De overige rechtbanken zijn tot het oordeel gekomen dat het verschuiven van de uiterste aanvraagdatum niet het fatale karakter van deze datum teniet heeft gedaan.
5.8. De Raad is van oordeel dat de vraag of er sprake is van een fatale termijn voor de indiening van de aanvraag bevestigend beantwoord dient te worden. Gezien de aard van de regeling en de tekst ervan kan niet anders dan geconstateerd worden dat de aanvragen voor de eenmalige tegemoetkoming uiterlijk op 15 november 2007 door de Svb hadden moeten zijn ontvangen. Uit de stukken blijkt dat voor deze datum was gekozen omdat alle betalingen dan nog in 2007 konden plaatsvinden. Dat de Svb deze uiterste aanvraagdatum uit coulance een aantal malen heeft verschoven, maakt niet dat geen sprake meer is van een fatale datum.
5.9. In de TRP is aan de Svb niet de bevoegdheid toegekend af te wijken van de uiterste aanvraagdatum. Naar uit de stukken en ter zitting is gebleken, en zoals hierboven reeds is aangegeven, heeft de Svb tweemaal de uiterste aanvraagdatum verschoven. Deze wijzigingen zijn niet gepubliceerd, zodat niet gesproken kan worden van beleidsregels. Zoals de Raad heeft geoordeeld in de uitspraak van 5 november 2008, LJN BG3717, dient in een dergelijk geval gesproken te worden van een bestendige gedragslijn. Een zodanige gedragslijn is op één lijn te stellen met een buitenwettelijk, begunstigend beleid. Naar vaste jurisprudentie – zie onder meer CRvB 3 augustus 2004, LJN AQ6598, en CRvB 29 maart 2005, LJN AT3544, – dient een dergelijk beleid door de bestuursrechter terughoudend te worden getoetst. Dit houdt in dat de aanwezigheid en de toepassing van dat beleid als een gegeven wordt aanvaard met dien verstande dat wordt getoetst of een zodanig beleid op consistente wijze is toegepast.
5.10. Het is de Raad niet gebleken dat de Svb deze gedragslijn niet op consistente wijze heeft toegepast. In alle, met onderhavig geding gevoegd behandelde, zaken is de aanvraag niet uiterlijk op de van belang zijnde fatale datum door de Svb ontvangen. In alle gevallen heeft de Svb om die reden de aanvraag afgewezen. Ter zitting heeft de Svb tevens, met cijfers onderbouwd, nader aangegeven in hoeveel gevallen een aanvraag is afgewezen omdat deze te laat was ingediend.
5.11. Niet in geding is dat het op 22 december 2007 door appellante gedateerde aanvraagformulier op 31 december 2007, derhalve buiten de aanvraagtermijn, door de Svb is ontvangen. Evenals de rechtbank ziet de Raad in de door appellante aangevoerde omstandigheden geen reden de termijnoverschrijding verschoonbaar te achten. Naar vaste rechtspraak ligt het op de weg van de betrokkene om bij langere afwezigheid voorzieningen te treffen ter afhandeling van de post. Door dit niet te doen moeten de eventuele gevolgen hiervan voor risico van appellante komen.
6. De Raad acht termen aanwezig om op grond van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht de Svb te veroordelen in de proceskosten van appellante in beroep en in hoger beroep. Deze kosten worden begroot op € 644,- voor verleende rechtsbijstand.
III. BESLISSING
De Centrale Raad van Beroep;
Recht doende:
Vernietigt de aangevallen uitspraak;
Verklaart het beroep tegen het bestreden besluit gegrond en vernietigt dat besluit;
Bepaalt dat de rechtsgevolgen van het vernietigde besluit in stand blijven;
Veroordeelt de Svb in de proceskosten van appellante tot een bedrag groot € 644,-;
Bepaalt dat de Svb aan appellante het betaalde griffierecht ad € 146,- vergoedt.
Deze uitspraak is gedaan door M.M. van der Kade als voorzitter en T.L. de Vries en E.E.V. Lenos als leden, in tegenwoordigheid van A.L. de Gier als griffier. De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 28 januari 2011.
(get.) M.M. van der Kade.
(get.) A.L. de Gier.
EK