Uitspraak
08/6984 TRP
Centrale Raad van Beroep
Meervoudige kamer
U I T S P R A A K
op het hoger beroep van:
de Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank (hierna: de Svb)
tegen de uitspraak van de rechtbank Almelo van 21 november 2008, 08/689 (hierna: aangevallen uitspraak),
in het geding tussen:
[betrokkene], wonende te [woonplaats] (hierna: betrokkene),
en
de Svb.
Datum uitspraak: 28 januari 2011
I. PROCESVERLOOP
De Svb heeft hoger beroep ingesteld.
Namens betrokkene heeft mr. G.B. Meijer, advocaat te Enschede, een verweerschrift ingediend.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 5 november 2010. Namens de Svb zijn verschenen J.A.J. Groenendaal en mr. A.P. van den Berg . Betrokkene is in persoon verschenen, bijgestaan door mr. Meijer. Het geding is gevoegd behandeld met de gedingen geregistreerd onder de nummers 09/1618 TRP, 09/229 TRP, 09/2165 TRP, 09/348 TRP, 09/358 TRP, 09/3814 TRP, 09/2552 TRP, 09/2854 TRP en 09/5291 TRP. In ieder geding zal afzonderlijk uitspraak worden gedaan.
II. OVERWEGINGEN
1.1. Bij besluit van 26 februari 2006 heeft de Svb betrokkene medegedeeld dat hij geen recht heeft op een eenmalige uitkering op basis van de Tijdelijke Regeling eenmalige tegemoetkoming pensioenverevening (Stcrt. 2006, 243, gewijzigd bij Regeling van 27 augustus 2007, Stcrt. 2007, 170, hierna: TRP), omdat betrokkene zijn aanvraag niet tijdig heeft ingediend.
1.2. Dit besluit is, na bezwaar, gehandhaafd bij besluit op bezwaar van 23 mei 2008 (hierna: bestreden besluit).
2. De rechtbank heeft het beroep tegen het bestreden besluit gegrond verklaard, het bestreden besluit vernietigd en bepaald dat de Svb een nieuw besluit op bezwaar neemt, met bepalingen omtrent de vergoeding van proceskosten en griffierecht. De rechtbank heeft overwogen dat de TRP een fatale termijn voor het indienen van een aanvraag kent. De regeling voorzag niet in een bevoegdheid voor de Svb om die aanvraagtermijn te verlengen. Nu dat toch tot twee maal toe is gedaan, is naar het oordeel van de rechtbank sprake van een buitenwettelijk beleid en ontbeert de door de Svb gehanteerde termijn een fataal karakter.
3.1. In hoger beroep heeft de Svb benadrukt dat verlenging van de termijn voor het indienen van een aanvraag het fatale karakter van die termijn niet wegneemt. Naar het oordeel van de Svb is sprake van buitenwettelijk begunstigend beleid, waarvan de toepassing slechts beperkt kan worden getoetst.
3.2. In zijn verweerschrift heeft de gemachtigde van betrokkene aangegeven zich te kunnen vinden in de aangevallen uitspraak. Betrokkene is niet op het fatale karakter van de aanvraagtermijn gewezen, zodat deze hem niet kan worden tegengeworpen.
4. De Raad dient in de eerste plaats te bezien of hij bevoegd is van het onderhavige hoger beroep kennis te nemen. De Raad stelt vast dat de TRP niet is opgenomen in de bij de Beroepswet behorende bijlage. Dit houdt in beginsel in dat de Raad niet bevoegd is van het hoger beroep kennis te nemen, tenzij zou moeten worden gezegd dat de TRP een zodanige verwantschap heeft met de op genoemde bijlage geplaatste dan wel anderszins aan de Raad toebedeelde wetten en regelingen, dat aan de Raad desondanks de bevoegdheid zou dienen toe te komen in hoger beroep te oordelen over het geschil. Naar het oordeel van de Raad doet deze situatie zich hier voor. De onderhavige regeling vertoont duidelijke aanknopingspunten met de wetten en regelingen op het gebied van (bijstands)uitkeringen welke tot de rechtsmacht van deze Raad behoren.
5. Ten aanzien van het eigenlijke geschil in hoger beroep overweegt de Raad als volgt.
5.1. De TRP is een regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 8 december 2006. De regeling is getroffen om tegemoet te komen aan de door de Tweede Kamer geuite wens een regeling te treffen voor een groep mensen die gescheiden is voor 27 november 1981 en geen gebruik kan maken van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding. De regeling hield in dat, als aan een aantal vereisten was voldaan, een rechthebbende in aanmerking kwam voor een eenmalige tegemoetkoming van € 4.500,–. Eén van de voorwaarden waaraan moest zijn voldaan, was dat de aanvraag tussen 1 juli 2007 en 1 oktober 2007 diende te worden ingezonden. Het (standaard) aanvraagformulier werd door de Svb ter beschikking gesteld. Omdat de technische uitvoerbaarheid te wensen overliet, is bij de Regeling van 27 augustus 2007 bepaald dat de aanvraag ingediend moest worden vóór 15 november 2007. De TRP is per 1 januari 2008 ingetrokken.
5.2. Ten einde zoveel mogelijk mensen te bereiken die (mogelijk) in aanmerking kwamen voor de eenmalige tegemoetkoming heeft de Svb een aantal acties ondernomen. Aan iedereen die recht had op een AOW-pensioen dan wel Anw-uitkering, wordt halfjaarlijks een informatieblad toegezonden. In het blad van januari 2007 en dat van juli 2007 is onder andere aandacht besteed aan de TRP. Hierin was vermeld dat in beginsel iedereen die (mogelijk) recht had op genoemde tegemoetkoming een aanvraagformulier toegestuurd zou krijgen, maar dat, indien een dergelijk formulier niet werd ontvangen, een mogelijk rechthebbende ook rechtstreeks contact kon opnemen met de Svb. Tevens heeft de Svb een persbericht verspreid over deze regeling. Dit heeft geleid tot publicaties in verschillende dagbladen en op internetsites. Ook op de internetsite van de Svb zelf heeft de informatie gestaan.
5.3. Daarnaast heeft de Svb, door een vergelijking van verschillende databanken van de Svb, het GBA en de belastingdienst, adressen verzameld van ongeveer 24.000 personen die recht hadden op deze tegemoetkoming. Aan deze personen is op 27 september 2007 (hierna: eerste mailing) een aanvraagformulier toegezonden, dat op grond van de TRP teruggezonden diende te worden vóór 15 november 2007. Deze termijn is door de Svb, na overleg met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, verlengd tot 12 december 2007. Deze verlenging is slechts in interne richtlijnen bekendgemaakt.
5.4. Naderhand is gebleken dat er nog een groep was van personen die mogelijk voor een tegemoetkoming in aanmerking kwamen, maar die geen aanvraagformulier hadden ontvangen met de eerste mailing. Dit betrof een groep van ruim 2000 mensen. Aan hen is op 17 december 2007 (hierna: tweede mailing) alsnog een aanvraagformulier toegezonden. Bij de toezending is vermeld dat dit formulier, ondertekend, binnen vier weken, dat wil zeggen voor 14 januari 2008, moest worden teruggestuurd aan de Svb.
5.5. De Svb heeft aanvragen die zijn ontvangen na 12 december 2007 – voor de personen in de eerste mailing en de personen aan wie niet in een mailing een aanvraagformulier is toegezonden –, dan wel 14 januari 2008 – voor personen in de tweede mailing –, in beginsel afgewezen.
5.6. Een aantal rechtbanken heeft geoordeeld dat, nu de Svb tot tweemaal toe de indieningstermijn heeft verlengd, zonder dat de TRP zelf is aangepast, er sprake is van buitenwettelijk beleid, dat het fatale karakter van een wettelijke regeling ontbeert. Wil de uiterste aanvraagdatum een fataal karakter krijgen, dan moeten belanghebbenden tijdig zijn geïnformeerd hierover. De Svb heeft echter geen informatie verschaft waaruit af te leiden viel dat, indien de aanvraag niet uiterlijk op de genoemde datum was ontvangen, de aanvraag afgewezen zou worden. Derhalve kan een aanvraag niet vanwege een te late ontvangst worden afgewezen. De overige rechtbanken zijn tot het oordeel gekomen dat het verschuiven van de uiterste aanvraagdatum niet het fatale karakter van deze datum teniet heeft gedaan.
5.7. De Raad is van oordeel dat de vraag of er sprake is van een fatale termijn voor de indiening van de aanvraag bevestigend beantwoord dient te worden. Gezien de aard van de regeling en de tekst ervan kan niet anders dan geconstateerd worden dat de aanvragen voor de eenmalige tegemoetkoming uiterlijk op 15 november 2007 door de Svb hadden moeten zijn ontvangen. Uit de stukken blijkt dat voor deze datum was gekozen omdat alle betalingen dan nog in 2007 konden plaatsvinden. Dat de Svb deze uiterste aanvraagdatum uit coulance een aantal malen heeft verschoven, maakt niet dat geen sprake meer is van een fatale datum.
5.8. In de TRP is aan de Svb niet de bevoegdheid toegekend af te wijken van de uiterste aanvraagdatum. Naar uit de stukken en ter zitting is gebleken, en zoals hierboven reeds is aangegeven, heeft de Svb tweemaal de uiterste aanvraagdatum verschoven. Deze wijzigingen zijn niet gepubliceerd, zodat niet gesproken kan worden van beleidsregels. Zoals de Raad heeft geoordeeld in de uitspraak van 5 november 2008, LJN BG3717, dient in een dergelijk geval gesproken te worden van een bestendige gedragslijn. Een zodanige gedragslijn is op één lijn te stellen met een buitenwettelijk, begunstigend beleid. Naar vaste jurisprudentie – zie onder meer CRvB 3 augustus 2004, LJN AQ6598, en CRvB 29 maart 2005, LJN AT3544, – dient een dergelijk beleid door de bestuursrechter terughoudend te worden getoetst. Dit houdt in dat de aanwezigheid en de toepassing van dat beleid als een gegeven wordt aanvaard met dien verstande dat wordt getoetst of een zodanig beleid op consistente wijze is toegepast.
5.9. Het is de Raad niet gebleken dat de Svb deze gedragslijn niet op consistente wijze heeft toegepast. In alle, met onderhavig geding gevoegd behandelde, zaken is de aanvraag niet uiterlijk op de van belang zijnde fatale datum door de Svb ontvangen. In alle gevallen heeft de Svb om die reden de aanvraag afgewezen. Ter zitting heeft de Svb tevens, met cijfers onderbouwd, nader aangegeven in hoeveel gevallen een aanvraag is afgewezen omdat deze te laat was ingediend.
5.10. Niet in geding is dat het aanvraagformulier van betrokkene op 8 februari 2008 door de Svb is ontvangen. Aan betrokkene is door de Svb in de tweede mailing een dergelijk formulier toegezonden. Hij had dit aanvraagformulier derhalve voor 14 januari 2008 retour moeten zenden.
5.11. Betrokkene heeft gesteld dat hem niet kan worden verweten het aanvraagformulier niet tijdig te hebben ingediend. Hij heeft in de loop van de procedure op diverse omstandigheden gewezen. Hij zou na het overlijden van zijn echtgenote gedurende lange tijd niet in staat zijn geweest zijn belangen te behartigen; voorts is sprake geweest van diverse ziekenhuisopnames; ten slotte was betrokkene ten tijde van de toezending van het aanvraagformulier met vakantie. De Raad overweegt hieromtrent dat voor zover sprake is geweest van onvermogen zijn belangen naar behoren te behartigen, betrokkene hiervoor hulp had moeten inroepen. Voor zover de te late aanvraag zou zijn toe te schrijven aan afwezigheid door vakantie, is de Raad van oordeel dat het voor rekening en risico van betrokkene komt dat hij geen voorziening heeft getroffen voor de afhandeling van zijn post in deze periode. De Raad neemt daarbij nog in aanmerking dat betrokkene al eerder dan ten tijde van de toezending van het aanvraagformulier op de hoogte kon zijn van zijn recht op de eenmalige uitkering op basis van de TRP en derhalve al eerder een aanvraag had kunnen (doen) indienen.
5.12. Uit de overwegingen 5.1 tot en met 5.11 vloeit voort dat het bestreden besluit stand kan houden. De rechtbank heeft dat besluit ten onrechte vernietigd. De Raad zal de aangevallen uitspraak derhalve vernietigen en het beroep tegen het bestreden besluit alsnog ongegrond verklaren.
6. Voor toepassing van artikel 8:75 van de Algemene wet bestuursrecht ziet de Raad geen aanleiding.
III. BESLISSING
De Centrale Raad van Beroep;
Recht doende:
Vernietigt de aangevallen uitspraak;
Verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door M.M. van der Kade als voorzitter en T.L. de Vries en E.E.V. Lenos als leden, in tegenwoordigheid van A.L. de Gier als griffier.
De beslissing is uitgesproken in het openbaar op 28 januari 2011.
(get.) M.M. van der Kade.
(get.) A.L. de Gier.
EK