ECLI:NL:RBZWB:2023:4473

Uitspraak

RECHTBANK ZEELAND-WEST-BRABANT

Strafrecht

Zittingsplaats: Middelburg

Parketnummer: 02/688117-15

tussenvonnis van de rechtbank d.d. 27 juni 2023

in de ontnemingszaak tegen

[betrokkene01] ,

geboren te [geboorteplaats01] op [geboortedatum01] 1958,

wonende te [postcode01] [plaats01] , [adres01] ,

raadsvrouw: mr. R.T.K. Davidse, advocaat te Middelburg.

1.De procedure

Betrokkene is op 11 juli 2022 door de meervoudige kamer van de rechtbank Zeeland-West-Brabant veroordeeld voor het medeplegen van in de uitoefening van een beroep/bedrijf opzettelijk handelen in hennep en het medeplegen van gekwalificeerde diefstal tot de in die uitspraak vermelde straf. De officier van justitie heeft ontneming van het wederrechtelijk verkregen voordeel gevorderd.

Op 27 juni 2022, tijdens de inhoudelijke behandeling van de strafzaak, heeft de rechtbank een schriftelijke voorbereidingsprocedure bevolen en termijnen bepaald. De officier van justitie heeft vervolgens op 26 augustus 2022 uitstel gevraagd voor het indienen van zijn conclusie van eis in de zaken tegen de medeverdachten ( [medeverdachte01] , [medeverdachte02] , [medeverdachte03] en [medeverdachte04] ), omdat in de zaak tegen betrokkene nog geen uitspraak was gedaan. De termijn voor het indienen van de conclusie van eis was toen al verstreken, deze liep namelijk af op 8 augustus 2022. Naar aanleiding van vorenstaande is de vordering pro forma behandeld op de zitting van 13 juni 2023, waarbij de officier van justitie mr. M. van Leeuwen en de verdediging hun standpunten kenbaar hebben gemaakt.

2.Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft gesteld dat de officier van justitie tijdens de inhoudelijke behandeling van de strafzaak tegen betrokkene het standpunt heeft ingenomen dat als de rechtbank mee zou gaan in het niet-ontvankelijkheidsverweer in de andere zaken, hij ook de ontnemingsvordering in deze zaak zou laten vervallen. In de zaken van de medeverdachten is bepleit dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in de ontnemingsvordering. Nu het Wetboek van Strafvordering geen termijnen voor de conclusiewisseling geeft, moet worden aangesloten bij het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Op grond van artikel 133 van dit wetboek is sprake van een fatale termijn voor het indienen van een conclusie van eis. Nu de officier van justitie hiermee te laat is geweest en bovendien pas uitstel heeft gevraagd na het verstrijken van de termijn, heeft hij zijn recht om de ontneming te vorderen verspeeld. Er is geen sprake van verschoonbaarheid.

3.Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie stelt zich op het standpunt dat het verweer van de verdediging moet worden verworpen. Het niet naleven van de gestelde termijnen is niet conform de gemaakte afspraken, maar dit kan geen niet-ontvankelijkheid tot gevolg hebben.

4.Het oordeel van de rechtbank

Om te komen tot niet-ontvankelijkheid van de officier van justitie moet er, gelet ook op het arrest van 20 december 2020 van de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2020:1890), sprake zijn van een zodanig ernstige inbreuk op het recht van betrokkene op een eerlijke behandeling van zijn zaak dat geen sprake meer kan zijn van een eerlijk proces in de zin van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). De beslissing om ontneming van het wederrechtelijk voordeel te vorderen, leent zich in zeer beperkte mate voor een inhoudelijke rechterlijke toetsing in die zin dat slechts in uitzonderlijke gevallen plaats is voor een niet‑ontvankelijk verklaring van de officier van justitie op de grond dat het instellen of voortzetten van die procedure onverenigbaar is met beginselen van een behoorlijke procesorde. Daarbij geldt als criterium dat geen redelijk handelend lid van het openbaar ministerie heeft kunnen oordelen dat met (voortzetting van) die procedure enig door strafrechtelijke handhaving beschermd belang gediend kan zijn.

De rechtbank stelt vast dat de ontnemingsvordering voor de inhoudelijke behandeling van de strafzaak aan betrokkene bekend is gemaakt en dat de vordering voor het eerst op de zitting van 27 juni 2022 aan de orde is geweest. Op die zitting is onder meer bepaald dat er een schriftelijke procedure gevolgd moest worden. De termijn voor het instellen van een conclusie van eis voor de officier van justitie werd gesteld op 8 augustus 2022. De officier van justitie heeft, ruim twee weken na die datum, op 26 augustus 2022 om uitstel gevraagd voor het indienen van zijn conclusie teneinde de behandeling van de ontnemingsvorderingen in de zaken tegen alle medeverdachten in het onderzoek [medeverdachte05] gelijk te laten lopen. De conclusie van eis is uiteindelijk, nadat op 22 februari 2023 ook vonnis is gewezen in de zaak tegen [betrokkene01] , op 24 februari 2023 door de officier van justitie ingediend.

De rechtbank overweegt dat uit artikel 511d, eerste lid van het Wetboek van Strafvordering volgt dat de behandeling van de ontnemingsvordering voorafgegaan kan worden door een schriftelijke voorbereiding op de wijze als door de rechtbank te bepalen. Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kunnen nadere regels worden gesteld over de schriftelijke voorbereiding. Voor de rechtbank Zeeland-West-Brabant geldt dat uit de Procedure Ontnemingszaken volgt dat de rechtbank kán bepalen dat aan de inhoudelijke behandeling van de ontnemingsvordering een schriftelijke procedure voorafgaat. Ook volgt hieruit dat partijen uiterlijk één week voor het verstrijken van termijnen gemotiveerd kunnen verzoeken om uitstel van die termijnen. Bij het niet tijdig nemen van een conclusie, dan wel indien niet tijdig om uitstel is verzocht, vervalt het recht tot concluderen.

Naar het oordeel van de rechtbank kan, op basis van het voorgaande, geen sprake zijn van een niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie. De mogelijkheid tot het instellen van een schriftelijke conclusiewisseling wordt vormgegeven in een zogenaamde kan-bepaling. Dat maakt dat er geen verplichting bestaat voor de rechtbank tot het gelasten van een schriftelijke conclusiewisseling. De Procedure Ontnemingszaken bepaalt dat bij het niet tijdig nemen van een conclusie het recht om te concluderen vervalt. De rechtbank overweegt dat, als de conclusie van eis van de officier van justitie vervalt, zij nog steeds op de ontnemingsvordering kan beslissen. De vordering is immers op tijd ingediend en vormt de grondslag van de behandeling ter terechtzitting in de ontnemingsprocedure. Het gelasten van een schriftelijke conclusiewisseling zorgt er met name voor dat de behandeling van de ontnemingszaak ter zitting wordt bekort en een doelmatige besluitvorming wordt bevorderd. Daarbij komt ook dat schriftelijke conclusies en verweren alleen van betekenis kunnen zijn als zij, eventueel in verkorte vorm, ter zitting worden voorgedragen. Het enkel niet voldoen aan de gestelde termijnen voor het indienen van een conclusie, of zelfs het geheel verzuimen hiervan, betekent op zichzelf niet dat voortzetting van de procedure onverenigbaar is met de beginselen van een behoorlijke procesorde.

De rechtbank verklaart, gelet op het voorgaande, het openbaar ministerie ontvankelijk in de ontnemingsvordering. Zij zal opnieuw een schriftelijke voorbereidingsprocedure bevelen. Deze schriftelijke procedure wordt gebaseerd op de Procedure Ontnemingszaken van de rechtbank Zeeland-West-Brabant, met dien verstande dat de officier van justitie zijn recht op het indienen van een conclusie van eis heeft verspeeld.

5.De beslissing

De rechtbank:

- verklaart het openbaar ministerie ontvankelijk in de ontnemingsvordering;

- heropent en
schorsthet onderzoek ter zitting
voor onbepaalde tijd;

-
bepaalt datwederom
de schriftelijke procedure gevolgd zal gaan worden;

- de verdediging legt uiterlijk zes weken na 1 september 2023 (dus uiterlijk op 13 oktober 2023) een schriftelijke conclusie van antwoord aan de rechtbank over, met gelijktijdig afschrift daarvan aan de officier van justitie (beide exemplaren dienen te worden verstuurd naar de Verkeerstoren);

- de officier van justitie heeft, indien daaraan behoefte bestaat, vier weken (dus uiterlijk op 10 november 2023) de gelegenheid voor het indienen van een nadere schriftelijke reactie (repliek), met een afschrift daarvan aan de verdediging en de Verkeerstoren;

- de verdediging heeft vervolgens vier weken (dus uiterlijk op 8 december 2023) de gelegenheid voor het indienen van een nader schriftelijk verweer (dupliek), met een afschrift daarvan aan de officier van justitie en de Verkeerstoren;

- de rechtbank geeft de officier van justitie de opdracht om de inhoudelijke behandeling van de vorderingen zo spoedig mogelijk, in beginsel vier weken na de laatste conclusie, te laten plaatsvinden;

- beveelt
de oproeping van betrokkene en de raadsvrouwtegen het tijdstip waarop het onderzoek ter zitting zal worden hervat.

Dit vonnis is gewezen door mr. G.H. Nomes, voorzitter, mr. H. Skalonjic en

mr. E.A. Mulders, rechters, in tegenwoordigheid van de griffier mr. J.E. Willeboordse en is uitgesproken ter openbare zitting op 27 juni 2023.