Uitspraak
vonnis
RECHTBANK UTRECHT
Sector handels- en familierecht
zaaknummer / rolnummer: 251233 / HA ZA 08-1348
Vonnis in incident van 5 november 2008
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
GLASGROEP SPLIET & DE WAAL BUCHSBAUM B.V.,
gevestigd te Lopik,
eiseres in conventie in de hoofdzaak,
verweerster in reconventie in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
advocaat mr. P.H. van der Vleuten,
tegen
de naamloze vennootschap
A.G.S. ALUMINIUM AND GLAS SYSTEMS N.V.,
gevestigd te Santa Cruz, Aruba,
gedaagde in conventie in de hoofdzaak,
eiseres in reconventie in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
advocaat mr. D. van de Lockant-Geschiere.
Partijen zullen hierna Spliet & De Waal en AGS genoemd worden.
1. De procedure
1.1 Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding d.d. 27 maart 2008 en de door Spliet & De Waal overgelegde producties;
- de conclusie van antwoord in conventie houdende exceptie van onbevoegdheid, tevens eis in reconventie, met producties;
- de conclusie van antwoord in het incident tot onbevoegdheid.
1.2 Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2. De beoordeling in het incident
2.1 In de hoofdzaak vordert Spliet & De Waal, samengevat, betaling van openstaande facturen. Deze facturen, met een totaalbedrag van € 60.290,41, zien op de levering van diverse partijen glas aan AGS. Spliet & De Waal meent dat deze rechtbank bevoegd is tot kennisname van de vordering op grond van de forumkeuze opgenomen in haar algemene voorwaarden die op de onderhavige overeenkomsten van toepassing zijn. Spliet & De Waal heeft gesteld dat zij in haar offertes expliciet heeft verwezen naar haar algemene voorwaarden en voorts dat zij onderaan haar briefpapier een verwijzing naar haar algemene voorwaarden heeft opgenomen, terwijl deze voorwaarden op de achterzijde van het briefpapier zijn afgedrukt. De verwijzing luidt volgens Spliet & De Waal:
“The General Terms of Delivery apply to all agreements. These terms are filed with the registry of the Court of Utrecht (the Netherlands) under number 214/2004 and – upon request – can be sent to you free of charge. All agreements are governed by Netherlands law. The Court of Utrecht (the Netherlands) has exclusive jurisdiction.”
2.2 AGS concludeert, samengevat, dat deze rechtbank zich onbevoegd dient te verklaren. Hiertoe voert zij aan dat de algemene voorwaarden waarop Spliet & De Waal zich beroept niet van toepassing zijn en vernietigt zij deze. AGS heeft aangevoerd dat zij telkens telefonisch en per fax contact heeft gehad met Spliet & De Waal en geen schriftelijke offertes en opdrachtbevestigingen heeft ontvangen. Gelet op het bepaalde in artikel 4 lid 1 EVO is de Arubaanse rechter bevoegd tot kennisname van de vordering van Spliet & De Waal, aldus AGS.
2.3 De rechtbank overweegt het volgende. Het gaat hier om een geschil tussen een Nederlandse en een Arubaanse partij. Zowel Aruba als Nederland zijn verdragsluitende staten bij het EEG-Executieverdrag (hierna: EEX). De voorliggende bevoegdheidsvraag dient derhalve aan de hand van het EEX te worden beantwoord.
2.4 Artikel 17 EEX bepaalt dat wanneer partijen, van wie er ten minste één woonplaats heeft op het grondgebied van een Verdragsluitende Staat, een gerecht of de gerechten van een Verdragsluitende Staat hebben aangewezen voor de kennisneming van geschillen welke naar aanleiding van een bepaalde rechtsbetrekking zijn ontstaan of zullen ontstaan, dit gerecht of de gerechten van die Staat bij uitsluiting bevoegd zijn. Deze overeenkomst dient te worden gesloten, hetzij (a) bij schriftelijke overeenkomst of schriftelijk bevestigde mondelinge overeenkomst, hetzij (b) in een vorm die wordt toegelaten door een tussen partijen gebruikelijk geworden handelswijze, hetzij, (c) in de internationale handel, in een vorm die overeenstemt met een gewoonte waarvan de partijen op de hoogte zijn of hadden behoren te zijn en die in de internationale handel algemeen bekend is en door partijen bij dergelijke overeenkomsten in de betrokken handelsbranche doorgaans in acht worden genomen.
2.5 Tussen partijen is niet in geschil dat in de algemene voorwaarden van Spliet & De Waal een forumkeuze voor de rechtbank Utrecht is opgenomen. Spliet & De Waal heeft zich op het standpunt gesteld dat deze forumkeuze eveneens op de voorzijde van haar briefpapier, waarop haar facturen, orderbevestigingen en overige correspondentie worden gedrukt, is opgenomen. Spliet & De Waal heeft voorts, bij de dagvaarding, een op 28 juni 2006 aan AGS uitgebrachte offerte overgelegd waarin onder meer is opgenomen:
“Levering: CiF Oranjestad – Aruba (Incoterms 2000)
Op alle overeenkomsten zijn de Algemene Leveringsvoorwaarden van
toepassing, die zijn gedeponeerd bij de griffie van de rechtbank te Utrecht onder nummer 214/2004 en worden desverzocht kosteloos aan u toegezonden.
Op alle overeenkomsten is uitsluitend Nederlands recht van toepassing en alleen de Rechtbank te Utrecht (Nederland) is bevoegd.”
2.6 Een overeenkomst tot aanwijzing van een bevoegde rechter in de zin van artikel 17 EEX kan slechts dan worden aangenomen, indien de aanwijzing daadwerkelijk het voorwerp heeft uitgemaakt van een wilsovereenstemming tussen partijen, die uitdrukkelijk en nauwkeurig tot uitdrukking komt.
De enkele verwijzing naar algemene voorwaarden en meer specifiek het opnemen van een forumkeuze onderaan het briefpapier, ook al zijn de voorwaarden afgedrukt op de achterzijde van dat briefpapier, kan dan ook niet worden aangemerkt als een schriftelijke forumkeuzeovereenkomst in de zin van het hiervoor in overweging 2.4 onder (a) weergegeven onderdeel van artikel 17 EEX. Het betreft hier immers een eenzijdige mededeling, waaruit niet kan worden afgeleid dat tussen partijen wilsovereenstemming over de forumkeuze heeft bestaan.
2.7 Spliet & De Waal heeft betoogd dat zij er op mocht vertrouwen dat AGS de forumkeuze, als opgenomen onderaan het briefpapier, stilzwijgend had aanvaard, nu zij diverse malen onder gebruikmaking van haar briefpapier facturen en orderbevestigingen aan AGS heeft toegezonden. In dit incident heeft Spliet & De Waal niet betwist dat tussen partijen veel telefonisch verkeer en faxverkeer plaatsvond, terwijl zij tegelijkertijd aangeeft dat het moeilijk is het briefpapier zodanig te kopiëren dat de volledige tekst van de algemene voorwaarden volledig leesbaar wordt. Op geen van de in het geding gebrachte producties is de tekst onder aan het briefpapier (volledig) leesbaar. Gelet hierop, alsmede gelet op de betwisting van AGS, is naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende aannemelijk geworden dat deze verwijzing op de verzonden faxberichten leesbaar was. Daarnaast kan uit deze stelling, zonder een nadere onderbouwing, welke ontbreekt, niet volgen dat deze forumkeuze tussen partijen op enig moment ter sprake is gekomen dan wel dat sprake is van een tussen partijen gebruikelijk geworden handelswijze. Voor zover Spliet & De Waal zich dus heeft willen beroepen op een tussen partijen gebruikelijk geworden handelswijze (hiervoor onder 2.4 onder (b) genoemd), gaat dit betoog dan ook niet op.
2.8 Een verwijzing naar algemene voorwaarden in een offerte en de opname in die offerte van een forumkeuze - in een door beide partijen gebruikte taal - is naar het oordeel van de rechtbank in beginsel echter wel te kwalificeren als een uitdrukkelijke verwijzing naar, althans vermelding van algemene voorwaarden die door AGS bij het betrachten van normale zorgvuldigheid bij het lezen van de offerte gekend kon worden.
2.9 AGS heeft evenwel betwist deze offerte te hebben ontvangen. Zij stelt dat geen schriftelijke offerte is opgemaakt, althans dat zij deze voor het telefonisch plaatsen van de bestelling niet heeft ontvangen. Datzelfde geldt met betrekking tot de door Spliet & De Waal in het geding gebrachte opdrachtbevestigingen, aldus AGS. De rechtbank is van oordeel dat deze betwisting onvoldoende is gemotiveerd. Tegenover de met een offerte en opdrachtbevestigingen gedocumenteerde stellingname van Spliet & De Waal had het op de weg van AGS gelegen om haar betwisting te onderbouwen met concrete feiten en omstandigheden in plaats van te volstaan met een algemene, niet concrete betwisting waarin diverse mogelijkheden (geen offerte ontvangen dan wel niet voor het sluiten van de overeenkomst ontvangen) worden opengehouden.
Nu niet is betwist dat AGS na het uitbrengen van deze offerte een opdracht heeft geplaatst bij Spliet & De Waal moet het er, in het kader van dit incident, dan ook voor worden gehouden dat ook de in de offerte opgenomen forumkeuze onderdeel is geweest van de wilsovereenstemming tussen partijen.
2.10 Gelet op het vorenstaande acht deze rechtbank zich dan ook bevoegd om van de onderhavige vordering kennis te nemen en zal zij zich bevoegd verklaren. Als de in het ongelijk gestelde partij wordt AGS veroordeeld in de proceskosten in het incident.
3. De beoordeling in de hoofdzaak
3.1 De rechtbank zal een comparitie bevelen om inlichtingen over de zaak te vragen en om te onderzoeken of partijen het op een of meer punten met elkaar eens kunnen worden. Daarbij kan de mogelijkheid van doorverwijzing naar een mediator aan de orde komen.
3.2 Verweerster in reconventie heeft de gelegenheid de conclusie van antwoord in reconventie ter comparitie te nemen. Verweerster in reconventie moet de conclusie uiterlijk twee weken voor aanvang van de comparitie toezenden. Na de comparitie kan deze conclusie niet meer genomen worden.
3.3 De rechtbank wijst erop dat zij uit een niet verschijnen van een partij ter comparitie de gevolgtrekkingen - ook in het nadeel van die partij - kan maken die zij geraden zal achten.
3.4 De behandeling van de zaak ter comparitie zal in beginsel de volgende onderwerpen bevatten. De rechter zal beginnen met een aantal formaliteiten. Vervolgens zal de rechter zo nodig vragen stellen over de feiten en over de standpunten van partijen waarin inzicht moet bestaan om tot een oordeel te kunnen komen.
3.5 In beginsel zal ter comparitie niet de gelegenheid worden geboden om te pleiten, waarbij onder pleiten wordt verstaan het juridisch beargumenteren van de zaak aan de hand van een voorbereide, uitgeschreven pleitnotitie.
3.6 Op de comparitie zal, eventueel aan de hand van een voorlopig oordeel over de zaak, worden nagegaan hoe de verdere gang van de procedure moet zijn. Daarbij kan ook aan de orde komen of een schikking (al dan niet op onderdelen) mogelijk is. De zitting eindigt met een aantal formaliteiten.
4. De beslissing
De rechtbank
in het incident
4.1 wijst het gevorderde af,
4.2 veroordeelt AGS in de kosten van het incident, aan de zijde van Spliet & De Waal tot op heden begroot op € 894,00,
in de hoofdzaak
4.3 beveelt een verschijning van partijen, bijgestaan door hun advocaten, voor het geven van inlichtingen en ter beproeving van een minnelijke regeling op de terechtzitting van mr. J.P.H. Van Driel van Wageningen in het gerechtsgebouw te Utrecht aan Vrouwe Justitiaplein 1 op 31 maart 2009 van 9.00 uur tot 11.00 uur,
4.4 bepaalt dat de partijen dan vertegenwoordigd moeten zijn door iemand die van de zaak op de hoogte is en hetzij rechtens hetzij op grond van een bijzondere schriftelijke volmacht bevoegd is haar te vertegenwoordigen,
4.5 bepaalt dat de partij die op genoemd tijdstip niet kan verschijnen, binnen twee weken na de datum van dit vonnis schriftelijk en gemotiveerd aan de rechtbank ter attentie van de secretaresse (mevrouw H. Alberts kamer A.2.16) - om een nadere dag- en uurbepaling dient te vragen onder opgave van de verhinderdata van alle partijen in de drie maanden volgend op genoemde datum.
Dit vonnis is gewezen door mr. P.W.M. de Wolf en in het openbaar uitgesproken op 5 november 2008.