Uitspraak
vonnis
RECHTBANK 'S-HERTOGENBOSCH
Sector Strafrecht
Parketnummers: 01/997512-08 en 01/820046-09 (ter terechtzitting gevoegd)
Datum uitspraak: 26 april 2012
Vonnis van de rechtbank 's-Hertogenbosch, meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken, in de zaak tegen:
[verdachte],
geboren te [geboorteplaats] op [1974],
wonende te [woonplaats], [adres].
Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzittingen van 15 december 2008, 2 maart 2009, 26 mei 2009, 20 augustus 2009, 15 oktober 2009, 11, 12, 15, 18, 19, 21 en 22 januari 2010, 25 maart 2010, 2 februari 2012, 19, 20, 22 en 27 maart 2012, en 12 april 2012.
Op de zitting van 26 mei 2009 heeft de rechtbank de tegen verdachte, onder de hiervoor genoemde parketnummers, aanhangig gemaakte zaken gevoegd.
De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officier van justitie en van hetgeen van de zijde van verdachte naar voren is gebracht.
De tenlastelegging.
De zaak is aanhangig gemaakt bij dagvaardingen van 17 november 2008 en 16 april 2009.
Nadat de tenlastelegging met parketnummer 01/997512-08 op de terechtzitting van 2 maart 2009 is gewijzigd is aan verdachte ten laste gelegd dat:
1.
hij in of omstreeks de periode van 1 september 2006 tot en met 25 augustus
2008, althans in of omstreeks de periode vanaf de maand september 2006 tot en
met de maand augustus 2008 in de gemeente Helmond en/of (elders) in
Nederland, heeft deelgenomen aan een organisatie, te weten een
samenwerkingsverband van een of meer natuurlijke perso(o)n(en) genaamd [medeverdachte 1] en/of [medeverdachte 2] en/of[medeverdachte 3] en/of een
of meer andere natuurlijke perso(o)n(en) en/of een of meer
rechtsperso(o)n(en) genaamd [bedrijf 1] en/of [bedrijf 2]
en/of [bedrijf 3] en/of [bedrijf 4]
en/of [bedrijf 5] en/of [bedrijf 6] en/of
[stichting 1] en/of [bedrijf 16] en/of[bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] en/of een of meer andere rechtsperso(o)n(en) en hem, verdachte,
welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, namelijk het
plegen van oplichting jegens beleggers, vermeld op de aangehechte lijst
genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon', in door
[bedrijf 5] en/of [bedrijf 6] uitgegeven
obligaties en/of in door [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] uitgegeven deelnamecertificaten en/of het plegen van verduistering,
al dan niet in dienstbetrekking, van door die beleggers voornoemd ingelegde
gelden, zoals vermeld op die aangehechte lijst voornoemd, terwijl hij,
verdachte, oprichter en/of leider en/of bestuurder van die organisatie was;
(art. 140 lid 1 en lid 3 Wetboek van Strafrecht)
2.
hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 september
2006 tot en met 25 augustus 2008, althans vanaf de maand september 2006 tot
en met de maand augustus 2008 in de gemeente Helmond en/of (elders) in
Nederland, (telkens) tezamen en in vereniging met anderen of een ander,
althans alleen,
(telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te
bevoordelen, (telkens) door het aannemen van een valse hoedanigheid en/of door
listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels,
(telkens) een (groot) aantal personen (verder te noemen 'de beleggers'), zoals
vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden
per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 6], (telkens) zijnde
-zakelijk weergegeven- afnemers van door [bedrijf 6] (voorheen
genaamd [bedrijf 5]), verder te noemen 'de B.V.', uitgegeven
obligaties, (telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en)
aan geld tot een totaal bedrag groot ruim 26.300.000,- euro of daaromtrent, in
elk geval (telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en)
aan geld,
immers hebben/heeft hij, verdachte en/of (een of meer van) zijn mededader(s)
toen daar (telkens) opzettelijk valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk
en/of in strijd met de waarheid -zakelijk weergegeven-:
(telkens) aan de beleggers voorgesteld, althans doen of laten voorstellen om
(nagenoeg) risicoloos in de B.V. te investeren, door afname van door de B.V.
uit te geven obligaties, ter financiering van door de B.V. aan te kopen
Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements), waarbij aan de beleggers
mondeling en/of in versies van de uitgegeven en/of op internet gepubliceerde
en/of aan (potentiële) afnemers van obligaties verstrekte prospectus(sen)
en/of informatiebrochure(s) over de B.V. en/of over de door de B.V. uit te
geven obligaties en/of in de door de beleggers en de B.V. opgemaakte en/of
ondertekende certificaten betreffende obligatieleningen en/of
investeringsovereenkomsten en/of leningovereenkomsten is voorgehouden en/of
met de beleggers (telkens) (onder meer) mondeling en/of schriftelijk is
afgesproken:
- dat de B.V. ter financiering van de beleggingen in levenpolissen (Life
Settlements), (telkens) obligaties wenst uit te geven met een looptijd van
(minimaal) 7 jaar en (maximaal) 10 jaar en/of
- dat de obligatieleningen (telkens) uitsluitend, althans voor (minimaal) 70%
van de inleg zullen worden aangewend voor de financiering van de beleggingen
in Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements) en/of
- dat de aflossingen van de hoofdsommen van de obligatieleningen (telkens)
(uiterlijk) aan het einde van de looptijden zullen plaatsvinden en/of
- dat over de hoofdsommen van de obligatieleningen (telkens) een gedurende de
looptijd van de obligatieleningen maandelijks uit te betalen rente van
(minimaal) 8% of 9% per jaar wordt gegarandeerd en/of
- dat de beleggers de uitstaande saldi van de hoofdsommen (telkens) terstond
en in zijn geheel tussentijds (gedurende de looptijd) kunnen opeisen,
waardoor er bij de beleggers (telkens) (een) valse voorstelling(en) van zaken
werd(en) gewekt en/of (vervolgens) de beleggers (telkens) werden bewogen tot
voornoemde afgifte(n);
(art. 326 jo art. 51 Wetboek van Strafrecht)
Subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of
zou kunnen leiden:
[bedrijf 6] (voorheen genaamd [bedrijf 5]),
verder te noemen 'de B.V.' op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de
periode van 1 september 2006 tot en met 25 augustus 2008, althans vanaf de
maand september 2006 tot en met de maand augustus 2008 in de gemeente Helmond
en/of (elders) in Nederland, (telkens) tezamen en in vereniging met anderen of
een ander, althans alleen,
(telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te
bevoordelen, (telkens) door het aannemen van een valse hoedanigheid en/of door
listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels,
(telkens) een (groot) aantal personen (verder te noemen 'de beleggers'), zoals
vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden
per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 6], (telkens) zijnde
-zakelijk weergegeven- afnemers van door de B.V. uitgegeven obligaties,
(telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld tot
een totaal bedrag groot ruim 26.300.000,- euro of daaromtrent, in elk geval
(telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld,
immers heeft/hebben de B.V. en/of (een of meer van) haar mededader(s)
toen daar (telkens) opzettelijk valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk
en/of in strijd met de waarheid -zakelijk weergegeven-:
(telkens) aan de beleggers voorgesteld, althans doen of laten voorstellen om
(nagenoeg) risicoloos in de B.V. te investeren, door afname van door de B.V.
uit te geven obligaties, ter financiering van door de B.V. aan te kopen
Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements), waarbij aan de beleggers
mondeling en/of in versies van de uitgegeven en/of op internet gepubliceerde
en/of aan (potentiële) afnemers van obligaties verstrekte prospectus(sen)
en/of informatiebrochure(s) over de B.V. en/of over de door de B.V. uit te
geven obligaties en/of in de door de beleggers en de B.V. opgemaakte en/of
ondertekende certificaten betreffende obligatieleningen en/of
investeringsovereenkomsten en/of leningovereenkomsten is voorgehouden en/of
met de beleggers (telkens) (onder meer) mondeling en/of schriftelijk is
afgesproken:
- dat de B.V. ter financiering van de beleggingen in levenpolissen (Life
Settlements), (telkens) obligaties wenst uit te geven met een looptijd van
(minimaal) 7 en (maximaal) 10 jaar en/of
- dat de obligatieleningen (telkens) uitsluitend, althans voor (minimaal) 70%
van de inleg zullen worden aangewend voor de financiering van de beleggingen
in Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements) en/of
- dat de aflossingen van de hoofdsommen van de obligatieleningen (telkens)
(uiterlijk) aan het einde van de looptijden zullen plaatsvinden en/of
- dat over de hoofdsommen van de obligatieleningen (telkens) een gedurende de
looptijd van de obligatieleningen maandelijks uit te betalen rente van
(minimaal) 8% of 9% per jaar wordt gegarandeerd en/of
- dat de beleggers de uitstaande saldi van de hoofdsommen (telkens) terstond
en in zijn geheel tussentijds (gedurende de looptijd) kunnen opeisen,
waardoor er bij de beleggers (telkens) (een) valse voorstelling(en) van zaken
werd(en) gewekt en/of (vervolgens) de beleggers (telkens) werden bewogen tot
voornoemde afgifte(n),
terwijl hij, verdachte tot de/het bovenomschreven strafba(a)r(e) feit(en)
opdracht heeft gegeven, dan wel feitelijke leiding heeft gegeven aan de
bovenomschreven verboden gedraging(en);
(art. 326 jo art. 51 Wetboek van Strafrecht)
3.
hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 september
2006 tot en met 25 augustus 2008, althans op een of meer tijdstip(pen) in of
omstreeks de periode vanaf de maand september 2006 tot en met de maand
augustus 2008 in de gemeente Helmond en/of (elders) in Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met anderen of een ander, althans alleen,
(telkens) opzettelijk (een of meer) bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag
groot ruim 26.300.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer
bedrag(en) aan geld, in elk geval enig goed, dat/die (telkens) geheel of ten
dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en) (verder te noemen 'de beleggers'),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 6], in elk geval (telkens) aan een ander of anderen dan aan
verdachte en/of zijn mededader(s)
en welk(e) bedrag(en) aan geld, althans welk(e) goed(eren) verdachte en/of
(een of meer van) zijn mededader(s) (telkens) uit hoofde van hun/zijn
persoonlijke dienstbetrekking van/als directeur en/of bestuurder en/of
werknemer van [bedrijf 6] (voorheen genaamd [bedrijf 5]), verder te noemen 'de B.V.' (telkens) als obligatieleningen
van door de B.V. aan de beleggers uitgegeven obligatie(s), in elk geval
anders dan door misdrijf, onder zich had(den), (telkens) wederrechtelijk zich
heeft toegeëigend;
(art. 322 jo art 321 Wetboek van Strafrecht)
Subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of
zou kunnen leiden:
[bedrijf 6] (voorheen genaamd [bedrijf 5]),
verder te noemen 'de B.V.' op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de
periode van 1 september 2006 tot en met 25 augustus 2008, althans op een of
meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode vanaf de maand september 2006
tot en met de maand augustus 2008 in de gemeente Helmond en/of (elders) in
Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met anderen of een ander, althans alleen,
(telkens) opzettelijk (een of meer) bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag
groot ruim 26.300.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer
bedrag(en) aan geld, in elk geval enig goed, dat/die (telkens) geheel of ten
dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en) (verder te noemen 'de beleggers'),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 6], in elk geval (telkens) aan een ander of anderen dan aan de
B.V. en/of haar mededader(s) en welk(e) bedrag(en) aan geld, althans welk(e)
goed(eren) de B.V. en/of haar mededader(s) (telkens) als obligatieleningen
van door de B.V. en/of haar mededader(s) aan de beleggers uitgegeven
obligatie(s) en aldus/in elk geval anders dan door misdrijf onder zich
had(den), (telkens) wederrechtelijk zich heeft toegeëigend,
terwijl hij, verdachte tot de/het bovenomschreven strafba(a)r(e) feit(en)
opdracht heeft gegeven, dan wel feitelijke leiding heeft gegeven aan de
bovenomschreven verboden gedraging(en);
(art. art 321 jo 51 Wetboek van Strafrecht)
4.
hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 september
2006 tot en met 2 april 2008, althans vanaf de maand september 2006 tot en
met de maand april 2008 in de gemeente Helmond en/of (elders) in Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met anderen of een ander, althans alleen,
(telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te
bevoordelen, (telkens) door het aannemen van een valse hoedanigheid en/of door
listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels,
- (telkens) een of meer perso(o)n(en), zoals vermeld op de aangehechte lijst
genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband
met[bedrijf 16], (telkens) zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van door
[bedrijf 16] (verder te noemen 'C.V. 1') uitgegeven deelnamecertificaten,
(telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld tot
een totaal bedrag groot ruim 1.900.000,- euro of daaromtrent en/of
- (telkens) een of meer perso(o)n(en), zoals vermeld op de aangehechte lijst
genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband
met [bedrijf 17], (telkens) zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van
door [bedrijf 17] (verder te noemen 'C.V. 2') uitgegeven
deelnamecertificaten, (telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer
bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim 4.200.000,- euro of
daaromtrent en/of
- (telkens) een of meer perso(o)n(en), zoals vermeld op de aangehechte lijst
genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband
met[bedrijf 18], (telkens) zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van
door[bedrijf 18] (verder te noemen 'C.V. 3') uitgegeven
deelnamecertificaten, (telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer
bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim 1.600.000,- euro of
daaromtrent,
in elk geval (telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en)
aan geld,
immers heeft/hebben hij, verdachte en/of (een of meer van) zijn mededader(s)
toen daar (telkens) opzettelijk valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk
en/of in strijd met de waarheid -zakelijk weergegeven-:
(telkens) aan die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd
'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met
(respectievelijk) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18]
voorgesteld, althans doen of laten voorstellen om (nagenoeg) risicoloos in
(respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 te investeren, door afname
van door (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 uit te geven
deelnamecertificaten, ter financiering van door (respectievelijk) C.V. 1 en/of
C.V. 2 en/of C.V. 3 aan te kopen Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements),
waarbij aan die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] mondeling en/of in
versies van de uitgegeven en/of op internet gepubliceerde en/of aan
(potentiële) afnemers van deelnamecertificaten verstrekte prospectus(sen)
en/of informatiebrochure(s) over (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of
C.V. 3 en/of over de door (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3
uit te geven deelnamecertificaten en/of in de door C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of
C.V. 3 opgemaakte en/of ondertekende deelnamecertificaten is voorgehouden
en/of met die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] (telkens) (onder
meer) mondeling en/of schriftelijk is afgesproken:
- dat (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 ter financiering van
de beleggingen in levenpolissen (Life Settlements), (telkens)
deelnamecertificaten wensen/wenst uit te geven en/of leningovereenkomsten
wensen/wenst te sluiten met een looptijd van (minimaal) 7 jaar en (maximaal)
10 jaar, met die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18]en/of
- dat de leningen (telkens) uitsluitend, althans voor (minimaal) 70% van de
inleg zullen worden aangewend voor de financiering van de beleggingen in
Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements) en/of
- dat de aflossingen van de hoofdsommen van de leningen (telkens) (uiterlijk)
aan het einde van de looptijden zullen plaatsvinden en/of
- dat over de hoofdsommen van de leningen (telkens) een gedurende de looptijd
van de leningen maandelijks uit te betalen rente van (minimaal) 8,7% of 9% per
jaar wordt gegarandeerd en/of
- dat die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18], de uitstaande
saldi van de hoofdsommen (telkens) terstond en in zijn geheel tussentijds
(gedurende de looptijd) kunnen opeisen,
waardoor er bij die personen, vermeld op voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] (telkens) (een)
valse voorstelling(en) van zaken werd(en) gewekt en/of (vervolgens) die
personen, vermeld op voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] (telkens) werden
bewogen tot voornoemde afgifte(n);
(art. 326 Wetboek van Strafrecht)
Subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of
zou kunnen leiden:
[bedrijf 16] (verder te noemen C.V. 1) en/of [bedrijf 17] (verder te
noemen C.V. 2) en/of [bedrijf 18] (verder te noemen C.V. 3) op een of
meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 september 2006 tot en met
2 april 2008, althans vanaf de maand september 2006 tot en met de maand april
2008 in de gemeente Helmond en/of (elders) in Nederland, (telkens) tezamen en
in vereniging met elkaar en/of met anderen of een ander, althans alleen,
(telkens) met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te
bevoordelen, (telkens) door het aannemen van een valse hoedanigheid en/of door
listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels,
- (telkens) een of meer perso(o)n(en), zoals vermeld op de aangehechte lijst
genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband
met [bedrijf 16], (telkens) zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van door
C.V. 1 uitgegeven deelnamecertificaten, (telkens) heeft/hebben bewogen tot
afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot
ruim 1.900.000,- euro of daaromtrent en/of
- (telkens) een of meer perso(o)n(en), zoals vermeld op de aangehechte lijst
genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband
met [bedrijf 17], (telkens) zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van
door C.V. 2 uitgegeven deelnamecertificaten, (telkens) heeft/hebben bewogen
tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot
ruim 4.200.000,- euro of daaromtrent en/of
- (telkens) een of meer perso(o)n(en), zoals vermeld op de aangehechte lijst
genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband
met [bedrijf 18], (telkens) zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van
door C.V. 3 uitgegeven deelnamecertificaten, (telkens) heeft/hebben bewogen
tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot
ruim 1.600.000,- euro of daaromtrent,
in elk geval (telkens) heeft/hebben bewogen tot afgifte(n) van een of meer
bedrag(en) aan geld,
immers hebben/heeft C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 en/of (een of meer van)
hun/haar mededader(s),
toen daar (telkens) opzettelijk valselijk en/of listiglijk en/of bedrieglijk
en/of in strijd met de waarheid -zakelijk weergegeven-:
(telkens) aan die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd
'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met
(respectievelijk) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18]
voorgesteld, althans doen of laten voorstellen om (nagenoeg) risicoloos in
(respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 te investeren, door afname
van (respectievelijk) door C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 uit te geven
deelnamecertificaten, ter financiering van (respectievelijk) door C.V. 1 en/of
C.V. 2 en/of C.V. 3 aan te kopen Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements),
waarbij aan die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] mondeling en/of in
versies van de uitgegeven en/of op internet gepubliceerde en/of aan
(potentiële) afnemers van deelnamecertificaten verstrekte prospectus(sen)
en/of informatiebrochure(s) over (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of
C.V. 3 en/of over de door (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3
uit te geven deelnamecertificaten en/of in de door (respectievelijk) C.V. 1
en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 opgemaakte en/of ondertekende deelnamecertificaten
is voorgehouden en/of met die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd
'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met
(respectievelijk) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18]
(telkens) (onder meer) mondeling en/of schriftelijk is afgesproken:
- dat (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 ter financiering van
de beleggingen in levenpolissen (Life Settlements), (telkens)
deelnamecertificaten wensen/wenst uit te geven en/of leningovereenkomsten
wensen/wenst te sluiten met een looptijd van (minimaal) 7 jaar en (maximaal)
10 jaar met die personen, vermeld op voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] en/of
- dat de leningen (telkens) uitsluitend, althans voor (minimaal) 70% van de
inleg zullen worden aangewend voor de financiering van de beleggingen in
Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements) en/of
- dat de aflossingen van de hoofdsommen van de leningen (telkens) (uiterlijk)
aan het einde van de looptijden zullen plaatsvinden en/of
- dat over de hoofdsommen van de leningen (telkens) een gedurende de looptijd
van de leningen maandelijks uit te betalen rente van (minimaal) 8,7% of 9% per
jaar wordt gegarandeerd en/of
- dat die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] de uitstaande saldi
van de hoofdsommen (telkens) terstond en in zijn geheel tussentijds (gedurende
de looptijd) kunnen opeisen,
waardoor er bij die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd
'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met
(respectievelijk) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18]
(telkens) (een) valse voorstelling(en) van zaken werd(en) gewekt en/of
(vervolgens) die personen, vermeld op de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of[bedrijf 18] (telkens)
werden bewogen tot voornoemde afgifte(n),
terwijl hij, verdachte tot de/het bovenomschreven strafba(a)r(e) feit(en)
opdracht heeft gegeven, dan wel feitelijke leiding heeft gegeven aan de
bovenomschreven verboden gedraging(en);
(art. 326 jo art. 51 Wetboek van Strafrecht)
5.
hij op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 september
2006 tot en met 25 augustus 2008, althans op een of meer tijdstip(pen) in of
omstreeks de periode vanaf de maand september 2006 tot en met de maand
augustus 2008 in de gemeente Helmond en/of (elders) in Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met anderen of een ander, althans alleen,
(telkens) opzettelijk
A. een/of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim
1.900.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer bedrag(en) aan geld,
dat/die (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 16] en/of
B. een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim
4.200.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer bedrag(en) aan geld,
dat/die (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 17]
en/of
C. een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim
1.600.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer bedrag(en) aan geld,
dat/die (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 18],
in elk geval (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan een ander of
anderen dan aan verdachte en/of (een of meer van) zijn mededader(s) en
welk(e) bedrag(en) aan geld onder A en/of B en/of C voornoemd, verdachte
en/of zijn mededader(s) (telkens) uit hoofde van hun/zijn persoonlijke
dienstbetrekking van/als feitelijk en/of al dan niet middellijk directeur
en/of bestuurder en/of werknemer van/bij (de beherende besloten vennootschap
van) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18], als
leningen van door [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18]
aan die op voornoemde lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per
rechtspersoon' in verband met [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of[bedrijf 18] vermelde perso(o)n(en) uitgegeven deelnamecertificaten , in
elk geval anders dan door misdrijf onder zich had(den), (telkens)
wederrechtelijk zich hebben/heeft toegeëigend;
artikel 322 jo artikel 321 Wetboek van Strafrecht
Subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of
zou kunnen leiden:
[bedrijf 16] (verder te noemen C.V. 1) en/of [bedrijf 17] (verder te
noemen C.V. 2) en/of [bedrijf 18] (verder te noemen C.V. 3) op een of
meer tijdstip(pen) in of omstreeks de periode van 1 september 2006 tot en met
25 augustus 2008, althans op een of meer tijdstip(pen) in of omstreeks de
periode vanaf de maand september 2006 tot en met de maand augustus 2008 in de
gemeente Helmond en/of (elders) in Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met elkaar en/of met anderen of een ander,
althans alleen,
(telkens) opzettelijk
A. een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim
1.900.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer bedrag(en) aan geld,
dat/die (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 16] en/of
B. een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim
4.200.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer bedrag(en) aan geld,
dat/die (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 17]
en/of
C. een of meer bedrag(en) aan geld tot een totaal bedrag groot ruim
1.600.000,- euro of daaromtrent, in elk geval een of meer bedrag(en) aan geld,
dat/die (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan (een) perso(o)n(en),
zoals vermeld op de aangehechte lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 18],
in elk geval (telkens) geheel of ten dele toebehoorde(n) aan een ander of
anderen dan aan C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 en/of haar/hun mededader(s)
en welk(e) bedrag(en) aan geld onder A en/of B en/of C voornoemd, C.V. 1
en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 (telkens) als leningen van door C.V. 1 en/of C.V. 2
en/of C.V. 3 aan die op voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 16] en/of
[bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] vermelde perso(o)n(en) uitgegeven
deelnamecertificaten aldus /in elk geval (telkens) anders dan door misdrijf
onder zich had(den), (telkens) wederrechtelijk zich hebben/heeft toegeëigend,
terwijl hij, verdachte tot de/het bovenomschreven strafba(a)r(e) feit(en)
opdracht heeft gegeven, dan wel feitelijke leiding heeft gegeven aan de
bovenomschreven verboden gedraging(en);
(art. art 321 jo 51 Wetboek van Strafrecht)
Aan verdachte is in de tenlastelegging met parketnummer 01/820046-09 tenlastegelegd dat:
1.
hij op of omstreeks 2 september 2008 te Heeze, gemeente Heeze-Leende, een of
meer wapens van categorie III, te weten een pistool (Merk: FN Baby), en/of
munitie van categorie III, te weten een aantal patronen, voorhanden heeft
gehad;
De in deze telastelegging gebruikte termen en uitdrukkingen worden, voorzover
daaraan in de Wet wapens en munitie betekenis is gegeven, geacht in dezelfde
betekenis te zijn gebezigd;
2.
hij op of omstreeks 2 september 2008 te Heeze, gemeente Heeze-Leende, een
busje (CS) traangas, zijnde een voorwerp bestemd voor het treffen van personen
met (een) giftige en/of verstikkende en/of weerloosmakende en/of
traanverwekkende stof(fen) van de categorie II, onder 6°, voorhanden heeft
gehad;
De in deze telastelegging gebruikte termen en uitdrukkingen worden, voorzover
daaraan in de Wet wapens en munitie betekenis is gegeven, geacht in dezelfde
betekenis te zijn gebezigd;
Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Blijkens het verhandelde ter terechtzitting is verdachte daardoor niet in de verdediging geschaad.
Bij de dagvaarding met parketnummer 01/997512-08 en daarvan deel uitmakend is gevoegd een lijst registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon.
Een kopie van deze lijst is als bijlage bij dit vonnis gevoegd en de inhoud van die lijst wordt geacht hier ingelast te zijn.
De formele voorvragen.
Verweer nietigheid dagvaarding met parketnummer 01/997512-08.
De raadsman heeft op de zittingen van 11 januari 2010 en van 22 maart 2012 -kort gezegd- de nietigheid van de dagvaarding bepleit. De dagvaarding is in de eerste plaats innerlijk tegenstrijdig. Ten laste is gelegd dat verdachte geld door oplichting heeft verkregen. In dat geval kan verduistering van datzelfde geld - met als essentieel bestanddeel 'anders dan door misdrijf onder zich hebben'- nooit worden tenlastegelegd. Die twee misdrijven sluiten elkaar in dit geval uit en door het Openbaar Ministerie dient een keuze te worden gemaakt. De tenlastelegging dient nietig te worden verklaard zowel voor feit 2, feit 3, feit 4 als feit 5. Ook voor wat betreft feit 1 is deze (partieel) nietig, voor zover dat feit ziet op het verwijt dat verdachte zou hebben deelgenomen aan een organisatie die als oogmerk heeft het oplichten van de beleggers én het plegen van verduistering van diezelfde door die beleggers ingelegde gelden. Dat maakt de tenlastelegging innerlijk tegenstrijdig.
In de tweede plaats heeft het Openbaar Ministerie bij requisitoir verzuimd aan te geven wie in de tenlastelegging concreet wordt bedoeld als er gesproken wordt over de beleggers/gedupeerden bij feit 2, 3, 4 en 5. De kwalificatie dat verdachte mogelijk (personen) zou hebben opgelicht, is in het licht van dit omvangrijke dossier, onvoldoende specifiek. De tenlastelegging is derhalve voor wat betreft feit 2, 3, 4 en 5 onvoldoende duidelijk en specifiek en voldoet aldus niet aan de eisen van artikel 261 van het Wetboek van Strafvordering en kan daarom niet fungeren als grondslag voor (het onderzoek op) een terechtzitting. De rechtbank dient de tenlastelegging op grond hiervan nietig te verklaren voor wat betreft feit 2, 3, 4 en 5.
In de derde plaats heeft het Openbaar Ministerie bij requisitoir verzuimd aan te geven op welke concrete bedragen de passage (volgend op het woord daaromtrent')"...in elk geval een of meer bedrag(en) aan geld" doelt. Die passage is - met name in relatie tot de inhoud van de stukken van het geding en het verhandelde ter terechtzitting - onvoldoende duidelijk en specifiek en voldoet aldus niet aan de eisen van artikel 261 van het Wetboek van Strafvordering en kan daarom niet fungeren als grondslag voor (het onderzoek op) een terechtzitting. Dat maakt de tenlastelegging partieel nietig.
Het oordeel van de rechtbank.
De rechtbank verwerpt het verweer van de raadsman en overweegt daartoe als volgt.
De dagvaarding is in al haar onderdelen voldoende feitelijk en gespecificeerd.
De rechtbank wijst er in dit verband op dat de raadsman ter terechtzitting van 2 maart 2009 heeft ingestemd met de gevorderde wijziging van de tenlastelegging. Hij heeft bovendien ter zitting verzoeken tot het horen van getuigen gedaan en deze getuigen ook gehoord bij de rechter-commissaris, zonder daarbij aan te voeren dat de tenlastelegging te weinig feitelijk was om de verdediging te kunnen voeren. Het gebruiken van de algemene term "geldbedragen" kan niet tot nietigheid leiden, nu op grond van het dossier voor de verdediging voldoende duidelijk moet zijn om welke bedragen het in casu gaat. Nu bij de dagvaarding met parketnummer 01/997512-08 en daarvan deel uitmakend een lijst registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon is gevoegd, is volgens de rechtbank tevens voldoende duidelijk welke personen worden bedoeld met de term "personen".
Voor zover in de tenlastelegging oplichting en verduistering cumulatief zijn tenlastegelegd, is de rechtbank van oordeel dat dit geen innerlijke tegenstrijdigheid oplevert. De rechtbank heeft immers bij een cumulatieve tenlastelegging - in geval de tenlastegelegde feiten op zich overeenkomstig de vereisten van artikel 261 van het Wetboek van Strafvordering zijn geredigeerd, zoals in dit geval, - te bezien of een of meerdere van deze feiten voor een bewezenverklaring in aanmerking komen. Dat de tenlastegelegde feiten (verduistering en oplichting) - kort gezegd - elkaar uitsluiten, doet aan het voorafgaande niet af. De rechtbank heeft hierbij overigens acht geslagen op de eerdere mededeling van de officier van justitie dat bij de tenlastegelegde verduistering er een partiële vrijspraak moet volgen voor zover in die periode de oplichting bewezen wordt geacht, en dat een partiële vrijspraak zal dienen te volgen voor de oplichting voor zover in die periode de verduistering bewezen wordt geacht. De dagvaarding is derhalve voor wat betreft alle tenlastegelegde feiten geldig. Het door de raadsman van medeverdachte [medeverdachte1] nog aangehaalde arrest van de Hoge Raad (Hoge Raad 20 februari 1979, NJ 1979, 313) brengt de rechtbank niet tot een ander oordeel, omdat het daarbij niet ging om een tegenstrijdigheid tussen twee cumulatief ten laste gelegde feiten, maar om een tegenstrijdigheid binnen een enkel ten laste gelegd feit.
Verweer niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in parketnummer 01/997512-08.
De raadsman heeft -kort gezegd- bepleit dat de officier van justitie niet-ontvankelijk dient te worden verklaard. Hij heeft daartoe aangevoerd dat bij de verdediging geen enkel vertrouwen meer bestaat met betrekking tot de onder leiding van deze officier van justitie verkregen onderzoeksresultaten. Door meermalen niet te reageren op standpunten van de verdediging, lijkt het er sterk op dat de officier van justitie de verdediging niet serieus neemt. Het beeld ontstaat dat verdachte kost wat kost moet "hangen". De verdediging is niet gebleken dat de officier van justitie onderzoek heeft gedaan naar hetgeen door verdachte naar voren is gebracht. De verdediging heeft meermalen gemotiveerd aangegeven waarom de rekening-courant berekening niet juist is. Toen aantoonbaar bleek dat de rekening-courant berekening niet juist was, had de officier van justitie het boetekleed moeten aantrekken. De raadsman is van mening dat nader onderzoek nodig is, maar dan wel onderzoek waarbij alle partijen in de gelegenheid worden gesteld om hun zegje te doen.
Nu de berekening van de officier van justitie aantoonbaar niet juist is, en de officier blijft weigeren te zeggen dat hij fout zat, verzoekt de raadsman het openbaar ministerie niet-ontvankelijk te verklaren.
De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat er geen sprake is van feiten of omstandigheden die aan de ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de weg zouden staan.
De rechtbank verwerpt het verweer en overweegt daartoe als volgt.
Van een schending van de beginselen van een goede procesorde door het handelen van de officier van justitie, is de rechtbank niet gebleken. Dat sprake zou zijn geweest van een bewust eenzijdig onderzoek, is geenszins aan de orde. Van onvolledigheid van het onderzoek is, in het licht van de hierna nog te bespreken rapporten en de in dat kader toegepaste hoor en wederhoor, ook geen sprake. Dat de verdediging het (deels) niet eens is met de resultaten van de uitgevoerde onderzoeken, is op zichzelf geen grond voor een niet-ontvankelijkverklaring van het openbaar ministerie.
Bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken dat de dagvaardingen ook overigens geldig zijn. De rechtbank is bevoegd van het tenlastegelegde kennis te nemen en de officier van justitie kan in zijn vervolging worden ontvangen. Voorts zijn er geen gronden gebleken voor schorsing van de vervolging.
Vrijspraak.
De rechtbank acht niet wettig en overtuigend bewezen hetgeen aan verdachte onder feit 3 primair en subsidiair en feit 5 primair en subsidiair en onder parketnummer 01/820046-09 feit 2 is ten laste gelegd, zodat de verdachte daarvan behoort te worden vrijgesproken.
Meer specifiek overweegt de rechtbank ten aanzien van parketnummer 01/997512-08 feit 3 primair en subsidiair en feit 5 primair en subsidiair het volgende.
Volgens de steller van de dagvaarding wordt verdachte onder 2 primair en subsidiair en onder 4 primair en subsidiair verweten dat hij zich, al dan niet in vereniging, heeft schuldig gemaakt aan oplichting. Voor zover verdachte de door de beleggers betaalde geldbedragen "anders dan door misdrijf" onder zich had wordt hem onder 3 primair en subsidiair en onder 5 primair en subsidiair alternatief/cumulatief verweten dat hij zich, al dan niet in vereniging, schuldig heeft gemaakt aan verduistering.
Bij oplichting beweegt de dader het slachtoffer tot de afgifte van een geldbedrag om zich of een ander wederrechtelijk te bevoordelen hetzij door het aannemen van een valse naam of een valse hoedanigheid, hetzij door listige kunstgrepen, hetzij door een samenweefsel van verdichtsels.
Bij verduistering gaat het om het zich wederrechtelijk toe-eigenen van een geldbedrag dat men reeds onder zich heeft en dat men op legale wijze heeft verkregen.
Met betrekking tot de tenlastegelegde verduistering overweegt de rechtbank als volgt.
Een bewezenverklaring van oplichting en verduistering van eenzelfde geldbedrag is niet mogelijk. Nu de rechtbank verderop in dit vonnis zal overwegen dat verdachte de beleggers heeft opgelicht, zal de rechtbank verdachte vrijspreken van de onder 3 primair en subsidiair en 5 primair en subsidiair in verschillende vormen tenlastegelegde verduistering. Het bestanddeel van het delict verduistering, te weten "dat hij het goed anders dan door misdrijf onder zich heeft" kan immers, gelet op de bewezen verklaarde oplichting, niet wettig en overtuigend worden bewezen.
Bewijs
Ten aanzien van parketnummer 01/997512-08, feit 1, feit 2 primair en feit 4 primair:
I. Inleiding. Het [bedrijf16] concern
De rechtbank onderscheidt in navolging van het KPMG-rapport 3 periodes in de geschiedenis van het [bedrijf 16] concern.1
* Periode 1: [bedrijf 4] (17 september 2005 tot en met 30 september 2006)
Op 17 september 2005 wordt [bedrijf 4] opgericht. Medeverdachte [medeverdachte 3]is 100% aandeelhouder van deze beheermaatschappij. De bedrijfsomschrijving van deze BV is volgens de inschrijving bij de Kamer van Koophandel: "beheren en beleggen".
Op 21 september 2005 wordt [bedrijf 8] opgericht. [bedrijf 4] is 100% aandeelhouder van deze BV. De bedrijfsomschrijving van [bedrijf 8] is: "beheren, beleggen, advies in hypotheken en levensverzekeringen".
Op 2 november 2005 wordt "[bedrijf 1]" opgericht. Per 1 september 2006 wordt de naam van deze BV gewijzigd in "[bedrijf 2]". [bedrijf 8] is 100% aandeelhouder van [bedrijf 2]
Op 7 november 2005 wordt "[bedrijf 5]" (handelsnaam: [handelsnaam 1]) opgericht, waarvan de naam per 8 september 2006 wordt veranderd in "[bedrijf 6]" . [bedrijf 2] is 100% aandeelhouder van [bedrijf 6] Volgens de oprichtingsakte van [bedrijf 6] is het doel van de vennootschap: "Het afkopen van levensverzekeringen alsmede het (doen) beleggen en uitoefenen van controle op beleggingen en beleggingscertificaten en het genereren van geld ten behoeve van de financiering van goede doelen en projecten van het [bedrijf 1] fonds."
Op 1 augustus 2006 wordt de commanditaire vennootschap (hierna: CV) [bedrijf 16] opgericht. Doel van deze CV is onder meer "het voor gezamenlijke rekening exploiteren van een beleggings- en financieringsbedrijf met betrekking tot Life Settlement polissen en onroerende zaken". Wie geld investeert binnen deze CV ten behoeve van levenpolissen tekent een leningsovereenkomst, ontvangt een deelnemerscertificaat en wordt stille vennoot van de CV. Beherend vennoot van de [bedrijf 2].
De eerste leningovereenkomsten via bovengenoemde CV-constructie zijn gesloten door buitendienstmedewerkers van [bedrijf 20] de handelsnaam voor [bedrijf 9], opgericht in 2001. [verdachte] en [medeverdachte 2] waren vanaf de oprichting statutair bestuurder van [bedrijf 20].2
De werkwijze van [bedrijf 6] is anders dan bij de CV's. Ter financiering van levenpolissen worden obligaties uitgegeven; de obligatiehouder leent geld aan [bedrijf 6] voor een bedrag per obligatie ter grootte van de nominale waarde van die obligatie. Partijen tekenen daartoe een obligatie-overeenkomst.
* Periode 2. [bedrijf 4] en [stichting 1] (1 oktober 2006 tot en met 15 januari 2008).
Kort na [bedrijf 16] worden nog 3 CV's opgericht:[bedrijf 17] (opgericht 1 oktober 2006), [bedrijf 18] (1 december 2006) en [bedrijf 19] (21 november 2006). De werkwijze van deze drie CV's is dezelfde als die van [bedrijf 16]. Men kan geld investeren ten behoeve van levenpolissen en wordt dan stille vennoot. Beherend vennoot is nu echter niet alleen [bedrijf 2], maar ook [stichting 1].
[stichting 1] is opgericht op 10 oktober 2006. De bestuurders van de stichting zijn verdachte en de medeverdachten [medeverdachte 3] en [medeverdachte 2]. In de statuten van de stichting wordt als doel van de stichting onder meer genoemd: "het beheren van het vermogen van de heer[verdachte] (...) alsmede het verkrijgen, beheren, exploiteren en vervreemden en bezwaren van registergoederen".
Op 6 maart 2007 verkoopt [bedrijf 8] 50% van de aandelen van [bedrijf 2] aan de [stichting 1]. Per 16 maart 2007 is verdachte [verdachte] in dienst getreden van [bedrijf 6] als algemeen directeur.3
Op 21 maart 2007 wordt [bedrijf 10] opgericht. [stichting 1] en [bedrijf 4] bezitten beide 50% van de aandelen. Volgens de bedrijfsomschrijving, zoals deze is geregistreerd bij de Kamer van Koophandel, is het doel van [bedrijf 10]: "het aankopen en verkopen, huren en verhuren alsmede het beheren van registergoederen, exploitatie alsmede projectontwikkeling daaronder begrepen, zowel in Nederland als het buitenland".4 [bedrijf 4] draagt op 5 december 2007 de aandelen in [bedrijf 10] over aan [stichting 1] en twee andere partijen.5
* Periode 3: [stichting 1] (16 januari 2008 tot en met 31 juli 2008)
Op 15 januari 2008 is een vaststellingsovereenkomst getekend door [bedrijf 4], [stichting 1], [bedrijf 6], [bedrijf 8] en medeverdachte [medeverdachte 3].
In de overeenkomst is vastgesteld dat [bedrijf 4] een schuld heeft uitstaan aan [bedrijf 6] ten bedrage van € 7.998.000,-- (schuld I) en [medeverdachte 3] zelf een uitstaande schuld heeft aan [bedrijf 6] van € 226.000,-- (schuld II). Partijen komen overeen dat [stichting 1] schuld I en schuld II overneemt. Als tegenprestatie dragen [bedrijf 4] en [bedrijf 8] de aandelen in [bedrijf 2] over aan [stichting 1]. [stichting 1] gaat over tot schuldoverneming onder de voorwaarde, dat [medeverdachte 3] zijn functie als bestuurder zal neerleggen en dus zal worden ontslagen in de [stichting 1], [bedrijf 2] en [bedrijf 6] De vaststellingsovereenkomst is getekend door verdachte en de medeverdachten [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3]. 6
Door deze vaststellingsovereenkomst is [stichting 1] vanaf 16 januari 2008 direct of indirect 100% aandeelhouder of beherend vennoot van de rechtspersonen binnen het[bedrijf 16] concern.[bedrijf 2] en [bedrijf 6] fuseren, met laatstgenoemde BV als verkrijgende rechtspersoon. Blijkens gegevens van de Kamer van Koophandel is medeverdachte [medeverdachte 3] op 15 januari 2008 uitgetreden als bestuurder van [bedrijf 2] en op 18 januari 2008 als bestuurder van [stichting 1].7
[bedrijf 4] blijft wel voor 99,5% aandeelhouder van [bedrijf 3] ([bedrijf 3], opgericht op 6 maart 2007). [medeverdachte 3] blijft aandeelhouder voor de overige 0,5%. [bedrijf 2] heeft volgens de oprichtingsakte als doel onder meer "het ontwikkelen, inkopen en verkopen (...) van polissen van levensverzekeringen (...) in Nederland en het buitenland".8 [bedrijf 3] heeft een exclusiviteitscontract met [bedrijf 6]: alleen [bedrijf 3] kon in de Verenigde Staten levenpolissen voor [bedrijf 16] aankopen.9
[medeverdachte 1] is per 1 september 2007 in dienst getreden van [bedrijf 6] in de functie van algemeen directeur en heeft toen een management team gevormd, bestaande uit hemzelf, bedrijfsjuriste [getuige 11] en bedrijfskundige [getuige 1].
II. Overige inleidende opmerkingen.
1.Tijdens zijn pleidooi heeft de raadsman van medeverdachte [medeverdachte 3] kritiek geuit op KPMG in de rol van deskundige in dit strafproces. Verzwegen zou zijn dat KPMG eerder [bedrijf 16] heeft geadviseerd, waardoor getwijfeld wordt aan de objectiviteit en de betrouwbaarheid van het door KPMG uitgebrachte rapport in de strafzaak. In dit verband heeft de raadsman aan de rechtbank stukken overgelegd die anoniem op zijn kantoor zijn bezorgd en die kennelijk blijkens het logo van KPMG van deze onderneming afkomstig zijn en financiële rapportage inzake [bedrijf 16] behelzen . De raadsman heeft aan zijn kritiek geen rechtsgevolg verbonden. De rechtbank ziet evenmin aanleiding ambtshalve daaraan rechtsgevolgen te verbinden en gebruikt derhalve het rapport van KPMG, te meer nu gesteld noch gebleken is, dat de twee voor KPMG optredende en door de rechter-commissaris beëdigde deskundigen bij de eerdere advisering betrokken zijn geweest. Geheel ten overvloede merkt de rechtbank nog op dat de raadsman van medeverdachte [medeverdachte 1] in diens pleidooi ter zitting van 15 januari 2010 - derhalve ruim voor de benoeming van de deskundigen door de rechter-commissaris - reeds gewag heeft gemaakt van een eerder onderzoek door KPMG.
2. Het is de rechtbank voorts bekend, dat diverse faillissementen van bij [bedrijf 16] betrokken rechtspersonen en natuurlijke personen zijn uitgesproken en dat de afwikkeling daarvan nog gaande is. Als strafrechter heeft de rechtbank zich te houden aan de grondslag van de tenlastelegging, zoals door de officier van justitie geformuleerd, om naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting vervolgens te beantwoorden de vragen van artikel 348 (zoals naar de geldigheid van de dagvaarding en de ontvankelijkheid van de officier van justitie in zijn vervolging), zoals hiervoor is geschied, en de vragen van artikel van 350 van het Wetboek van Strafvordering (de bewijsvraag, de strafbaarheid van feite en verdachte, en de strafwaardigheid). Het is dus uitdrukkelijk niet aan de strafrechter om civielrechtelijke geschillen tussen de rechtspersonen en de natuurlijke personen (waaronder de verdachten in deze strafprocedure), die in het strafproces de revue zijn gepasseerd, te beslechten. De rechtbank heeft discussie daarover toegelaten omdat niet bij voorbaat kon worden uitgesloten, dat de uitkomst van deze discussie - waaronder de resultaten van het onderzoek door KPMG - relevant zou kunnen zijn voor de bewijsvraag en de strafwaardigheid van eventueel te bewijzen tenlastegelegde feiten. Het is echter niet aan de rechtbank als strafkamer de geschillen te beslechten tussen de verdachten [medeverdachte 3] en [verdachte] inzake de vaststellingsovereenkomst en over de al dan niet aan een van beiden of aan beiden civielrechtelijk toe te rekenen schulden jegens het [bedrijf 16]-concern" dan wel andere crediteuren. Hetzelfde geldt voor de door de verdachten [medeverdachte 3] en [verdachte] tijdens de strafprocedure gepretendeerde vorderingen op het [bedrijf 16]-concern" dan wel op anderen. Wel is het aan de rechtbank als strafrechter bij haar oordeelsvorming te betrekken dat in de door KPMG onderzochte periode € 42.477.737,69 aan inleg is ontvangen en per saldo voor € 9.004.297,28 aan polissen is aangekocht.
3. Ter afsluiting van de inleidende opmerkingen het volgende. De raadslieden hebben nog aangevoerd, dat de Autoriteit Financiële Markten en het openbaar ministerie (OM) niet hebben ingegrepen in de richting van [bedrijf 16], door gedurende een bepaalde periode in het jaar 2008 het al dan niet redden van [bedrijf 16] door middel van de zogenaamde "[naam]"-deal af te wachten. Hieruit zou volgens de raadslieden blijken dat ook de AFM en het OM hebben gemeend dat [bedrijf16] toen nog levensvatbaar was. De rechtbank treedt niet in de wettelijke bevoegdheden van de AFM en het OM. Slechts ter informatie verwijst de rechtbank naar de antwoorden van de toenmalige Minister van Justitie naar aanleiding van gestelde Kamervragen.10 Het optreden van het OM als leidinggevende aan het opsporingsonderzoek staat, gelet op het voor het OM geldende opportuniteitsbeginsel, niet ter beoordeling van de rechtbank tenzij de beginselen van een behoorlijke rechtspleging ernstig zijn geschonden. Dat laatste is niet gebleken.
III. Bespreking van het bewijs en de bewijsmiddelen.
Het standpunt van de officier van justitie.
Ten aanzien van feit 2 en 4:
De officieren van justitie hebben zich op het standpunt gesteld dat verdachte zich samen met zijn medeverdachten [medeverdachte 3], [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] schuldig heeft gemaakt aan de oplichting van zo'n 500 inleggers, zoals vermeld op de bij de dagvaarding gevoegde lijst.
Ten aanzien van feit 1:
De officieren van justitie hebben zich op het standpunt gesteld dat in de onderhavige strafzaak sprake is van een conglomeraat van natuurlijke personen en rechtspersonen die zich in een gestructureerd verband bezig heeft gehouden met oplichting c.q. verduistering. Wettig en overtuigend bewezen kan worden verklaard dat verdachte en zijn medeverdachten samen en in vereniging als leider, bestuurder en/of oprichter aan een criminele organisatie hebben deelgenomen.
Het standpunt van de verdediging.
Ten aanzien van feit 2 en 4:
De raadsman van verdachte stelt dat niet kan worden bewezen dat het van meet af aan de intentie bij [bedrijf 16] is geweest om niet te beleggen in levenpolissen. [bedrijf 16] kan zeker niet gezien worden als een façade om de werkelijke intenties van de verdachten te verhullen.
Niet kan worden uitgesloten dat [verdachte] en zijn medeverdachten daadwerkelijk hebben gemeend om met hun bedrijfsvoering uiteindelijk in staat te zijn om aan al hun verplichtingen jegens de beleggers te voldoen. Uit het handelen van verdachte, in het bijzonder in de periode na het ontstaan van het "gat" en in de periode bij de onderhandelingen rondom de [naam] deal, blijkt dat er tot het laatste moment bij [verdachte] c.s. daadwerkelijk geloof bestond dat de verplichtingen konden worden waargemaakt. Tegen dit licht bezien zijn er geen oplichtingmiddelen aanwezig. De verdediging acht dan ook oplichting niet bewezen.
Ten aanzien van feit 1:
De raadsman van verdachte betwist niet dat er sprake is van een samenwerkingsverband tussen verdachte, [medeverdachte 1], [medeverdachte 2], [medeverdachte 3] en de rechtspersoon [bedrijf 6] Alle betrokken personen bij [bedrijf 16] hadden echter een haast heilig vertrouwen in het product life settlements. Uit het dossier blijkt niet dat het oogmerk was het plegen van oplichting dan wel verduistering. Er is dan ook geen bewijs voorhanden voor het bestaan van een criminele organisatie die tot oogmerk had het plegen van misdrijven. Nu het oogmerk op het plegen van misdrijven ontbreekt, dient vrijspraak van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht te volgen.
Het oordeel van de rechtbank.
Ten aanzien van feit 2 primair en feit 4 primair:
Aangiften
Bij schrijven van 27 februari 200711 heeft de Stichting Autoriteit Financiële Markten (AFM) aangifte gedaan tegen [bedrijf 6] ([bedrijf 6]). In de aangifte is onder meer gesteld dat de AFM het vermoeden heeft dat sprake is van oplichting, omdat uit onderzoek van de AFM is gebleken, dat [bedrijf 6] de door participanten beschikbaar gestelde gelden niet of niet volledig aangewend heeft voor het aankopen van Amerikaanse waardepapieren, zoals wel contractueel overeengekomen is. Bestudering van de bankafschriften deed vermoeden dat de ingelegde gelden slechts voor een beperkt deel, in tegenstelling tot hetgeen in de contracten staat, werden geïnvesteerd.
Binnen het opsporingsonderzoek inzake [bedrijf 6] zijn vervolgens diverse getuigen gehoord.
In het dossier bevinden zich twintig verklaringen van personen die in de tenlastegelegde periode (na 1 augustus 2006) gelden hebben geïnvesteerd in producten [bedrijf 6] (voorheen [bedrijf 5]) of één van de C.V.'s.
Genoemde personen hebben allen aangifte gedaan van oplichting.
Voor zover hier relevant geoordeeld (18 verklaringen), houden de verklaringen het navolgende in.
[benadeelde 2]12 verklaart dat zij de beslissing om geld in te leggen op Amerikaanse levensverzekeringen heeft genomen op het verhaal van [werknemer 1], na besprekingen bij haar thuis in juli, augustus en december 2006. Nadat zij had besloten geld in te leggen ontving zij de prospectus en brochure van [werknemer 1]. [werknemer 1] vertelde dat zij haar ingelegde geld na 7 jaar volledig terug zou krijgen en dat zij jaarlijks 9% rente zou ontvangen. Zij heeft op 12 december 2006 de overeenkomst getekend waarbij zij akkoord ging met de inleg van 100.000 euro en een deelname-certificaat ontvangen van [bedrijf 17]. Aan haar is nooit verteld dat het ingelegde geld voor andere doeleinden dan voor de aankoop van levenpolissen zou worden besteed.
- In de bij haar verklaring gevoegde leningovereenkomst13 staat dat "het onder 1) genoemde leningbedrag door CV zal worden aangewend om, minimaal ter waarde van het onder 1) genoemde leningbedrag Levenpolissen aan te kopen". Het bijgevoegde deelnamecertificaat gedateerd 20-12-2006 vermeldt "Voor akkoord (....) [medeverdachte 3]".14
[getuige 12]15 verklaart dat [verdachte] tweemaal bij hun (de rechtbank leest:[getuige 12]en haar partner [getuige 13] thuis is geweest in de periode november en december 2006, en adviseerde om de overwaarde van hun pand in [bedrijf 16] te investeren. De tweede keer heeft zij het contract getekend. Zij heeft de prospectus van [handelsnaam 1] van internet gehaald en gelezen. [verdachte] vertelde dat het ingelegde geld besteed zou worden voor de aankoop van levenpolissen in Amerika. Het deelnameformulier [handelsnaam2] is op 30 november 2006 door [verdachte] ondertekend en twee weken later door [getuige 12]. Door [verdachte] is absoluut niets verteld over de aankoop van woningen/ bedrijfspanden/exclusieve auto's en het aantrekken van adviseurs.
- Het bijgevoegde deelnamecertificaat [bedrijf 18] vermeldt dat het is opgemaakt op 1 april 2007, een leningbedrag betreft van 180.000 euro en verder: "Voor akkoord : (...) [medeverdachte 3]".16
[getuige 14]17 verklaart dat[werknemer 2], werkzaam bij [bedrijf 20] in mei 2007 thuis op bezoek kwam en voorstelde om de overwaarde van het huis te investeren in obligaties. Hij zei dat het geld bij een Trust terecht kwam en dat er niemand aan kon komen. Bij het eerste bezoek ontving [getuige 14]de brochure/prospectus van [werknemer 2] en las daarin dat er een minimaal risico bestond. [werknemer 2] zei dat voor de complete inleg van 100.000 euro polissen zouden worden gekocht. Op 21 mei 2007 is de overeenkomst door [werknemer 2] ondertekend in bijzijn van [getuige 14]. Het certificaat van de lening is op 6 juli 2007 ondertekend en hierbij staan de namen vermeld van [medeverdachte 3] en [verdachte]. Er is niet verteld dat het geld zou worden gebruikt voor andere doeleinden, zoals de aankoop van woningen/bedrijfspanden.
- Het bijgevoegde en door [werknemer 2] op 21 mei 2007 ondertekende inschrijfformulier [bedrijf 6]18 houdt onder meer in: "Aanwending aangetrokken gelden: Aankoop en beheer door [bedrijf 3] van levenpolissen."
De bijgevoegde overeenkomst19 houdt onder meer in dat [bedrijf 6], vertegenwoordigd door haar bestuurders [medeverdachte 3] en [verdachte], met [getuige 14] het volgende overeenkomt :
"Artikel 3 - Opbrengst Obligatielening
De obligatielening zal door de Vennootschap uitsluitend worden aangewend voor de financiering van belegging in levenpolissen zoals beschreven in het Prospectus."
[benadeelde 1]20 verklaart dat hij op 6 december 2006 een formulier heeft ondertekend betreffende deelname voor [handelsnaam 1] van [bedrijf 2]. Het bedrag ad 197.925 euro moest worden overgemaakt ten name van [bedrijf 17]. Adviseur [adviseur 1] heeft een brochure [bedrijf 16][naam][handelsnaam 1]overhandigd. [Benadeelde1] heeft deze gelezen en de inhoud kwam overeen met wat de adviseur vertelde. Er is door de adviseur nooit gesproken over de aanschaf van andere zaken dan polissen, zoals onroerend goed.
[getuige 2]21 verklaart dat hij over het product contact heeft gehad met [werknemer 3]22 vanaf december 2006 en dat hij de brochure [handelsnaam 1] heeft ontvangen. [getuige 2] ging er vanuit dat al zijn geld - 55.000 euro - naar Life Settlements zou gaan. Toen hij na het afsluiten van de overeenkomst bij het certificaat een briefje ontving over instapkosten, heeft hij [werknemer 3] gebeld dat dat niet was afgesproken. [werknemer 3] gaf aan dat het briefje inderdaad weg kon en dat het volledige geld geïnvesteerd zou worden in Life Settlements. [getuige 2] heeft niet gehoord dat het geld zou worden gebruikt voor andere doeleinden.
- De bijgevoegde overeenkomst d.d. 2 april 200723 houdt onder meer in dat [bedrijf 6], vertegenwoordigd door haar bestuurders [medeverdachte 3] en [verdachte], nader te noemde de Vennootschap, en [getuige 2] het volgende overeenkomen :
"Artikel 3 - Opbrengst Obligatielening
De obligatielening zal door de Vennootschap uitsluitend worden aangewend voor de financiering van belegging in levenpolissen zoals beschreven in het Prospectus."
[getuige 3]24 verklaart dat [werknemer 4], adviseur van [bedrijf 20] hem eind 2006 heeft voorgelicht over de Life Settlements. Hij kreeg van [werknemer 4] een prospectus over [handelsnaam 1]. Volgens [werknemer 4] had het niets met beleggingen te maken en was er nul komma nul risico.
Het deelnamecertificaat voor een bedrag van 135.000 euro is op 27 april 2007 getekend, gebaseerd op een overeenkomst van 20 december 2006. In juni 2008 is een en ander omgezet in een obligatieovereenkomst [bedrijf 6] 9 met bijbehorend certificaat met dagtekening 10 juli 2008, beiden getekend door [verdachte]. Over gebruik van het geld voor andere doeleinden is hem niets verteld.
- De bijgevoegde obligatieovereenkomst d.d. 18 juni 200825 houdt onder meer in:
"Artikel 3 - Opbrengst Obligatielening
De obligatielening zal door de Uitgevende Instelling uitsluitend worden aangewend voor de financiering van de aankoop in levenpolissen zoals beschreven in het prospectus.
(...)
Artikel 12- Diversen
(...)
12.6 Hierbij dient in beschouwing te worden genomen dat de investeerder kennis heeft genomen van de prospectus [bedrijf 6] 9 d.d. maart 2008."
[getuige 4], echtgenote van [getuige 6],26 verklaart dat [werknemer 5] van [bedrijf 20] hun heeft verteld over de aankoop van levensverzekeringen in Amerika. De door hen ingelegde gelden - 130.000 euro - zouden volgens [werknemer 5] worden aangewend voor de aankoop van levenpolissen en niet voor andere doeleinden.
- De bijgevoegde overeenkomst d.d. 9 mei 200727 houdt onder meer in dat [bedrijf 6], vertegenwoordigd door haar bestuurders [medeverdachte 3] en [verdachte], nader te noemde de Vennootschap, en [getuige 6]-[getuige 4] het volgende overeenkomen :
"Artikel 3 - Opbrengst Obligatielening
De obligatielening zal door de Vennootschap uitsluitend worden aangewend voor de financiering van belegging in levenpolissen zoals beschreven in het Prospectus."
[getuige 15]28 verklaart dat [werknemer 5] van [bedrijf 20] vanaf april 2007 meermalen bij hun thuis is geweest. [werknemer 5] begon meteen over de Life Settlements. [werknemer 5] gaf aan dat het een hele vaste zekere belegging was en dat het geld naar Life Settlements zou gaan en naar niets anders. Op 15 augustus 2007 is de overeenkomst getekend. Het bedrag van de inleg was 250.000 euro.
- De overeenkomst tussen [bedrijf 6], vertegenwoordigd door bestuurders [medeverdachte 3] en [verdachte] en [getuige 15] is bijgevoegd en bevat onder artikel 3 dezelfde clausule als hiervoor genoemd bij [getuige 4].29
[getuige 16]30 verklaart dat rond oktober 2007 [werknemer 1] van [bedrijf 20] bij hem langs is gekomen. Vanaf eind december 2007 heeft hij drie gesprekken gehad met [werknemer 7] van [bedrijf 20] voordat hij het besluit nam om er geld in te steken. Tijdens het eerste gesprek kreeg hij van [werknemer7] diverse prospectussen. [Werknemer7] vertelde dat met het ingelegde geld levenpolissen zouden worden gekocht. Er is door [werknemer7] niet gesproken over andere bestedingen. Er is [getuige 16]100% verzekerd dat alleen belegd zou worden in Amerikaanse levenpolissen. [getuige 16] heeft 229.000 euro ingelegd.
[getuige 17]31 verklaart dat [werknemer 6] van [bedrijf 20] hem mondeling heeft toegelicht over het investeren in levenpolissen. [werknemer 6] vertelde dat het ingelegde geld, zijnde 80.000 euro, belegd zou worden in Amerikaanse levenpolissen. Het geld zou worden aangewend voor de aankoop van polissen en niets anders. De overeenkomst is op of rond 15 juni 2007 ondertekend door [verdachte]. Het betrokken certificaat kent een dagtekening van 4 juli 2007. Op het certificaat staan de namen [medeverdachte 3] en [verdachte] met de omschrijving directeur.
- De overeenkomst, met onder 3 de clausule dat de lening door de vennootschap uitsluitend zal worden aangewend voor de financiering van belegging in levenpolissen zoals beschreven in het Prospectus alsmede het bijbehorende certificaat zijn bij de verklaring van[getuige 17] bijgevoegd.32
[getuige 18]33 verklaart over zijn contact met [werknemer 7] van [bedrijf 20]. Aan[getuige 18] is medegedeeld dat het ingelegde geld - 51.500 euro - zou worden besteed aan aankopen van polissen in Amerika. Hem werd verzekerd dat het geld werd ondergebracht bij een trust/bank met de Triple-A-status. De prospectussen zijn hem via de post toegestuurd.
Op het certificaat als onderdeel van de afgesloten leningsovereenkomst staat dat het is opgemaakt op 15 februari 2007. Met voor akkoord [medeverdachte 3], [bedrijf 2], Beherend Vennoot.
- In de bij deze verklaring gevoegde leningovereenkomst34 is vermeld dat "het onder 1) genoemde leningbedrag door CV zal worden aangewend om, minimaal ter waarde van het onder 1) genoemde leningbedrag Levenpolissen aan te kopen".
[getuige 19]35 verklaart dat [verdachte] hem heeft overtuigd om gelden te beleggen. Midden december 2006 is thuis de overeenkomst getekend. De overeenkomst werd gebracht door [verdachte]. Met dagtekening 20-12-2006 heeft hij een deelnamecertificaat van [bedrijf 17] thuis gestuurd gekregen, ondertekend door [medeverdachte 3] als beherend vennoot van de [bedrijf 2] Het bedrag van de overeenkomst was 280.000 euro. In november 2007 heeft [getuige 19] zelf opnieuw contact opgenomen met [verdachte] en die kwam weer langs. Na een keer was [getuige 19] overtuigd en heeft een nieuwe overeenkomst gesloten voor 100.000 euro, met als dagtekening 16 november 2007. De tweede keer kreeg men een brochure. Er is nooit met [getuige 19] gesproken over de aanwending van de gelden voor andere doeleinden dan polissen.
- Bijgevoegd bij deze verklaring is onder meer de Obligatieovereenkomst d.d. 16 november 2007 tussen [bedrijf 6], vertegenwoordigd door haar bestuurders [medeverdachte 3] en [verdachte]. Artikel 3 bevat de bepaling dat de lening uitsluitend zal worden aangewend "voor de financiering van de aankoop in levenpolissen zoals beschreven in het prospectus".36
[getuige 20]37 heeft samen met zijn vrouw een obligatieovereenkomst gesloten met [bedrijf 6], gedagtekend 22 november 2007. Hem is verteld dat het door hem ingelegde geld besteed zou worden voor aankoop van Amerikaanse levenpolissen en niets anders. Wel wist hij dat een gedeelte gebruikt moest worden voor premiebetalingen terzake de aangekochte polissen.
- Bijgevoegd is hier de betreffende obligatieovereenkomst voor een hoofdsom van 90.000 euro tussen [bedrijf 6], vertegenwoordigd door haar bestuurders [medeverdachte 3] en [verdachte], met in artikel 3 een clausule als voornoemd.38
[getuige 21]39 verklaart over zijn contacten met [verdachte] voorafgaand aan zijn inleg. [getuige 21] beschikte over de prospectus [handelsnaam 1]. Aan [getuige 21] is medegedeeld dat het geld besteed zou worden aan het aankopen van levenpolissen alsmede premiebetalingen terzake de aangekochte polissen. Voor hem was duidelijk dat er daarnaast nog gewone kosten, zeg maar going-concern kosten, zijn. Hem is niet verteld dat het door hem ingelegde geld - 450.000 euro - anders zou worden geïnvesteerd dan voor aankoop van levenpolissen.
[getuige 5]40 verklaart dat hijzelf rond mei/juni 2007 [medeverdachte 2], zijn financieel adviseur vanaf circa 2001, heeft benaderd met de vraag of er andere mogelijkheden waren voor zijn hypotheek. [medeverdachte 2] vertelde hem toen dat [bedrijf 16] bezig was met een nieuw product op basis van Amerikaanse levenpolissen. Een paar weken na dit eerste gesprek belde [medeverdachte 2] hem op en vertelde dat het product rijp was om in te stappen, waarna een nieuwe afspraak is gemaakt. Bij die afspraak heeft [medeverdachte 2] [getuige 5] een prospectus gegeven van het product van 9 % rente en een folder "[bedrijf 6]". [medeverdachte 2] heeft [getuige 5] nadrukkelijk verteld dat het geld van de inleggers uitsluitend zal worden aangewend voor de financiering van belegging in die Amerikaanse levenpolissen zoals ook vermeld in artikel 3 van de prospectus. Op basis van deze informatie en het vertrouwen in [medeverdachte 2] heeft [getuige 5] besloten 75.000 euro in te leggen. Op dat moment heeft [medeverdachte 2] een inschrijfformulier ingevuld en ondertekend 2 juli 2007. Op 2 augustus 2007 heeft [getuige 5] het deelnemerscertificaat ontvangen van [bedrijf 6], ondertekend met daarbij de namen [medeverdachte 3] en [verdachte]. [getuige 5] is nooit verteld dat de gelden voor andere doeleinden zouden worden aangewend.
- Bij deze verklaring is gevoegd de Prospectus [bedrijf 6], versie 20-06-2007, inclusief concept-overeenkomst met in artikel 3 een clausule als hiervoor reeds besproken.41
[getuige 22]42 verklaart dat [werknemer 5] begin 2007 met Life Settlements aankwam. [werknemer 5] gaf aan dat dat hoge rente opleverde en weinig risico, in elk geval minimaal. Hij gaf niet aan wat dan eventueel een risico zou zijn. Voor 290.000 euro zijn Life Settlements aangekocht. Er is niet besproken dat het geld ergens anders aan zou worden besteed dan aan Life Settlements. De overeenkomst is door[getuige 22]op 8 mei 2007 ondertekend. Het certificaat is gedagtekend 16 mei 2007 en ondertekend door [medeverdachte 3] en [verdachte] als "directeur" van [bedrijf 6] Op geen enkele wijze is gesproken over gebruik van het ingelegde geld voor andere doeleinden als de aankoop van woningen/ bedrijfspanden, exclusieve auto's en het aantrekken van adviseurs.
- Bij deze verklaring is gevoegd de obligatieovereenkomst43 van 8 mei 2007, onder meer inhoudende:
"Artikel 3 - Opbrengst Obligatielening
De Obligatielening zal door de Vennootschap uitsluitend worden aangewend voor de financiering van belegging in levenpolissen zoals beschreven in het Prospectus."
[getuige 23]44 verklaart dat hij via zijn bedrijf [bedrijf 11] een bedrag van 100.000 euro heeft geïnvesteerd in een van de [bedrijf 16] Hij heeft meerdere (print-)versies gekregen van de brochures van het oorspronkelijke product [handelsnaam 1]. Het prospectus is voor hem een belangrijk stuk. Hem werd voorgehouden dat alle relevante informatie daarin vermeld stond. Door [werknemer 8], medewerker van de [bedrijf 2], is aan[getuige 23] verteld dat van het ingelegde geld levenpolissen zouden worden aangekocht. Alles zou worden geïnvesteerd in Amerikaanse Life Settlements. Op het deelnameformulier staat dat het getekend is op 30-10-2006. Het deelnamecertificaat vermeldt als datum 10-11-2006 en bij de ondertekening voor akkoord de naam [medeverdachte 3].
- Het betreffende deelnamecertificaat [bedrijf 16] en deelnameformulier, onder meer inhoudende dat het genoemde leningbedrag door CV zal worden aangewend om, minimaal ter waarde van het genoemde leningbedrag Levenpolissen aan te kopen zijn bij de verklaring gevoegd.45 Bijgevoegd zijn voorts de prospectussen "[handelsnaam3]", "[bedrijf 6]" en "[handelsnaam 1]". 46
[getuige 24]47 verklaart dat haar hypotheekadviseur haar adviseerde om via [bedrijf 16] obligaties te kopen. Zij heeft voor 50.000 euro obligaties gekocht. In maart 2008 is het certificaat getekend door [verdachte].
- De betreffende obligatieovereenkomst is bij de verklaring gevoegd en houdt onder 3 in dat de obligatielening door de uitgevende instelling uitsluitend zal worden aangewend voor de financiering van de aankoop in levenpolissen zoals beschreven in het prospectus.48
De hiervoor aangehaalde getuigenverklaringen hebben gemeen dat zij allen inhouden dat aan de investeerders c.q. beleggers is voorgehouden dat de in te leggen gelden uitsluitend dan wel voor (minimaal) 70 % zullen worden aangewend voor de financiering van de beleggingen in Amerikaanse levenpolissen. Dit werd zo mondeling voorgespiegeld door verdachten zelf of door adviseurs namens het [bedrijf 6] concern, dan wel schriftelijk via de genoemde en ook op internet verschenen prospectussen/ informatiebrochures.
Alle getuigen geven aan dat - hoewel soms is gesproken over bijkomende (redelijke) kosten of dergelijke posten door de getuige zelf wel werden verondersteld - nooit kenbaar is gemaakt dat een substantieel deel van de gelden zou worden aangewend anders dan voor de aankoop van polissen en de eventuele daarbij komende (redelijke) kosten. Aan geen van de getuigen is medegedeeld dat de gelden daarbuiten zouden worden gebruikt voor de aankoop van woningen/bedrijfspanden/dure auto's of anderszins.
Ook uit de uiteindelijk gesloten overeenkomsten en de daarbij behorende certificaten blijkt slechts van de aanwending ten behoeve van de aankoop van levenpolissen, niet van andere doeleinden.
De rechtbank overweegt voorts dat noch uit de stukken - inclusief de overige tegenover de FIOD-ECD dan wel de rechter-commissaris afgelegde verklaringen van verkopers/adviseurs en andere betrokkenen bij het [bedrijf 6] concern - noch uit het verhandelde ter zitting en de aldaar door verdachte(n) afgelegde verklaringen, blijkt van een andere werkwijze dan die waarbij aan geïnteresseerden in de betrokken periode is voorgehouden dat het grootste deel van de ingelegde gelden zou worden besteed aan levenpolissen.
De door de raadsman van medeverdachte [medeverdachte 3] nog aangehaalde verklaring van aangever [getuige 25] (p. 300414 ev PV) leidt niet tot een andere conclusie. [getuige 25] geeft weliswaar aan dat [medeverdachte 3] in besprekingen met [getuige 25] ook gezegd heeft dat hij met zijn bedrijf [bedrijf 1] wilde investeren in onroerend goed en in projecten, maar voegt daaraan toe dat die investeringen van[bedrijf 1]niet zijn genoemd in directe relatie met de inleg van [getuige 25] in [bedrijf 16]. Ook [getuige 25] doet vervolgens aangifte van oplichting.
Mede gelet op het feit dat het tegenovergestelde overigens gesteld noch gebleken is, acht de rechtbank aannemelijk dat ook aan de niet gehoorde inleggers is voorgehouden dan wel met hen is overeengekomen dat de in te leggen gelden - voor minimaal 70 % - aan levenpolissen zouden worden besteed.
Blijkens de rapportage van registeraccountant[accountant 1], als controlemedewerker werkzaam bij de Belastingdienst Oost Brabant, zijn over de hele onderzochte periode (1 september 2006 tot 2 september 2008) weliswaar polissen aangeschaft, maar op geen enkel moment vond dit plaats in een percentage van de inleg dat enigszins in de buurt komt van het in de prospectussen en brochures aan inleggers voorgespiegelde percentage.49
Onder deze en de hierna nog nader te noemen omstandigheden is naar het oordeel van de rechtbank sprake van een samenweefsel van verdichtsels waardoor een groot aantal personen van de, in het dossier reeds genoemde, bij de dagvaarding gevoegde lijst, is bewogen tot de afgifte van gelden.
Het oogmerk van wederrechtelijke bevoordeling
Verdachte heeft aangevoerd dat hij niet heeft beoogd zich wederrechtelijk te bevoordelen en steeds heeft willen handelen in het belang van de inleggers.
Volgens vaste jurisprudentie is er echter niet alleen sprake van het oogmerk van wederrechtelijke bevoordeling, als verdachte heeft gehandeld met als enige of primaire doel zich te verrijken door inleggers moedwillig te misleiden. Het oogmerk kan ook blijken uit feitelijke omstandigheden, waaronder de bedrijfsvoering, op grond waarvan verdachte wist of kon weten dat hij de jegens de inleggers aangegane verplichtingen niet zou kunnen nakomen. Voldoende voor een bewezenverklaring is het zogeheten noodzakelijkheidsbewustzijn: de handelwijze van verdachte had, naar hij besefte, als noodzakelijk en dus door hem gewild gevolg dat hij onrechtmatig bevoordeeld zou worden, ook al was zijn handelen primair op een ander doel gericht. Niet beslissend is het bij hem bestaande motief voor zijn handelen. (zie Hoge Raad 5 januari 1982, LJN: AB8977).
De rechtbank heeft in dat kader de navolgende verklaringen en gegevens in aanmerking genomen.
[Verdachte] heeft onder meer het volgende verklaard.
"Ik ben in februari 2007 begonnen bij [bedrijf 6] (...) [medeverdachte 3] heeft in één dag drie huizen gekocht en heeft toen zonder overleg een hoop geld van de rekeningen gehaald. Dit is gebeurd omstreeks maart 2007. Daar hebben we een conflict over gehad. (...) Ik heb me niet met financiële overboekingen bemoeid. Ik heb tot november/december 2007 geen inzage gehad in de bankrekeningen. (...) Ik heb ongeveer 2 miljoen euro uit [bedrijf 6] ontvangen. Hiervan had ik terzake commissiegelden recht op 1,3 miljoen euro, namelijk de 3% commissie-afspraak. Omdat het zo goed ging is van het resterende bedrag, zijnde 7 ton euro, een Rolls Royce betaald voor mij."50
"Ik heb in het begin ook boter op mijn hoofd gehad. In het begin bedoel ik januari/februari 2007. Ik heb toen ook gelden van inleggers gebruikt voor leningen aan mijzelf. Dit is een bedrag van in totaal 2 miljoen geweest. Dit bedrag is van de rekening van [bedrijf 17] en [bedrijf 18] alsmede van [bedrijf 6] onttrokken."51
"De oude prospectussen waarin staat dat van het ingelegde geld 100% besteed wordt voor aankoop life settlements is niet juist. (...) Hier had moeten staan 100% dekking."52
"[betrokkene 1]zou twee villa's aankopen en terugleveren met winst na twee maanden. Ik en[betrokkene 1]hebben (...) opdracht gegeven om 93.000 euro over te maken. Dit geld betreft geld van [bedrijf 17]. Dit geld had besteed moeten worden voor aankoop levenpolissen. Ik heb hier bewust gelden van inleggers besteed aan zaken die niet volgens afspraken waren met inleggers. Achteraf gezien had dit niet gemoeten. (...) De betaling van de Rolls Royce Phantom heeft plaatsgevonden in april 2007 middels gebruikmaking van gelden van [bedrijf 18]. Ik was me op het moment van de aankoop ervan bewust dat de gelden die in opdracht van mij zijn overgemaakt (...) van inleggers was."53
"Ik heb geweten dat deze auto [een Porsche 911] middels inleggersgeld door [medeverdachte3] is betaald."54
"Het bedrag van 250.000 euro dat is overgemaakt aan [bedrijf 10] ten behoeve van het project Oasis (...) betreft geld van inleggers."55
"Op 18 april 2007 heeft een boeking van 947.565,79 plaatsgevonden aan [bedrijf 10] Dit geld komt uit de verkoop door [medeverdachte3] van het pand de[adres pand 1] aan mij. (...) [Dit bedrag] moest terug naar [bedrijf 6] (...) Er is (...) drie keer aanbetaald voor drie Maserati's in juli 2007. Dit geld is van inleggers. (...) In het project Villa Red Sea zijn gelden gebruikt van inleggers, waaronder het bedrag wat u mij voorlegt [50.000 euro]. Ik wist daarvan. Ik wist dat er gelden gebruikt werden van [bedrijf 6] dan wel van de[bedrijf 16]. (...) De voorgaande boekingen zijn niet zoals ze moeten zijn. Er zijn gewoon teveel gelden van inleggers onttrokken die bedoeld waren om polissen van te kopen."56
"In april 2007 is het Spanje verhaal gekomen. Het betreft hier Casa Oasis. (...) [betrokkene 1] en [bedrijf 4] hebben mij geïnteresseerd voor aankoop onroerend goed. Er werd mij toen voorgehouden dat in september 2007 de gelden die vanuit [bedrijf 16] hiervoor werden aangewend zouden terugvloeien naar [bedrijf 16] c.s. door verkoop van de panden die daar werden aangekocht. Het gaat hier om 1,2 miljoen volgens mij. (...) Hier is bewust geld gebruikt van inleggers van [bedrijf 16]. (...) Ik heb dat gedoogd. Achteraf gezien is dat erg dom van mij geweest. Ik had dit nooit moeten toestaan. (...) Na het Spanje verhaal kwam [betrokkene 1] met het Egypte verhaal. Dat was in mei/juni 2007. (...) Er is totaal voor een bedrag van 296.000 euro aangewend van inleggelden voor een zestal appartementen in Egypte. (...) Achteraf gezien is dit niet goed van mij geweest. Dit heb ik toen fout gedaan. (...) In juli 2007 hoorde ik dat [betrokkene 1] voor uit mijn hoofd 127.000 euro grond had gekocht in Bonaire (...) middels gelden van [bedrijf 6], zijnde inleggelden. (...) Door het te accepteren werd ik medeverantwoordelijk voor de aankoop. (...) In augustus/september 2007 is er een pand aangeschaft in [adres pand 2] (...) De financiering vanuit[bankier 1] betrof niet het gehele bedrag. Daarom zijn er ook gelden van [bedrijf 6] aangewend. (...) Ik meen me te herinneren dat we hier spreken over ongeveer 200.000 euro. (...) Rond september 2007 heb ik het zakenpand op de[adres pand 3]in Best aangekocht. (...) Vanuit [bedrijf 16] is terzake dit pand een bedrag van ongeveer 200.000 euro aangewend. Dit betreft het bedrag aan kosten koper. (...) Het pand[adres pand 4] Veghel is op 15 november 2006 gekocht voor 563.193 euro middels gebruikmaking van gelden van [bedrijf 16]. (...) Dit is gebeurd 2 maanden nadat ik mijn intrede heb gedaan bij [bedrijf 16]."57
[Naar aanleiding van een debetboeking van 5 april 2007 van 250.000 euro op naam van [bedrijf 6] voor een Ferrari] "Dit is mijn auto. Dit is van [bedrijf 16] geld betaald. (...) Als ik toen had geweten wat ik nu weet had ik het niet gedaan." [Naar aanleiding van een debetboeking van [bedrijf 6] van 225.834,92 in verband met een pand in Leeuwarden] "Dit pand is door [betrokkene 1] met mij gekocht van gelden van [bedrijf 16]. (...) Dit pand is na november 2007 verkocht, omdat ik vond dat deze gelden terug moesten naar [bedrijf 16]. Echter de opbrengst terzake verkoop van het pand is gebruikt voor aflossing rekening courant bij [bankier 1]van [betrokkene 1]. 58
Medeverdachte [medeverdachte 3] heeft over de bedrijfsvoering binnen het [bedrijf 16] concern onder meer het volgende verklaard.
"In het begin, ik bedoel in de tijd van [naam bedrijf medeverdachte3] en [bedrijf 8] en [bedrijf 4] was het op financieel gebied een puinhoop. Dat kwam door mijn onervarenheid op dat gebied. Toen wist ik niks op financieel gebied."59
"Ik was verantwoordelijk voor het gat van 7 miljoen euro. Die 7 miljoen waren ontstaan uit het netto betalen vanuit [bedrijf 2] van medewerkers van [bedrijf 4] of het betalen van hun lease auto, het betalen van hun representatiekosten. Ook van het betalen van anderen die iets voor mij zouden kunnen betekenen. (...) Ik denk dat ik van die 7 miljoen euro zelf privé het minste heb gehad. Ik heb mensen hun schulden betaald bijvoorbeeld en dacht dat zij dan voor mij wel wat werk zouden willen doen. Maar of die mensen dan werkelijk wat voor mij deden weet ik niet."60
"Begin 2007, toen we zo'n drie miljoen per maand ophaalden, wisten [verdachte] en ik dat we zoveel mogelijk geld moesten betalen aan polissen, maar in elk geval zo'n 70% van de binnengehaalde inleg om aan de verplichtingen te kunnen voldoen. De rest was dan voor bedrijfsvoering en dergelijke. Nogmaals, dat wisten we in 2007 heel goed, maar het kwam er niet van, omdat er geen rust binnen [bedrijf 16] was. (...) Het pand[adres pand 5] in Helmond heb ik in september 2007 gedeeltelijk gefinancierd met geld van [bedrijf 16]. Dus met geld van inleggers."61
"In het pand in Bruchem zat intussen veel geld uit [bedrijf 16]. Bijvoorbeeld aan verbouwingen, aanpassingen en zo."62 "Ik heb eind 2006 mijn tweede woning in Spanje gekocht. (...) De hypotheek is van [bedrijf 16]." Het pand [adres pand 1] in Helmond heb ik voorgefinancierd met geld van [bedrijf 16]. Dat was najaar 2006. Het bedrag was groot 950.000 euro ongeveer."63
"Ik was [in 2007] bezig met mijn onroerende zaken af te maken, zodat ze geld op zouden brengen. Daar ging ook veel geld in zitten. In Bruchem zo'n 1,2 miljoen. De [adres pand 1] in Helmond alleen al aan verbouwing zo'n 80.000 euro. [verdachte]was in Amsterdam en Rotterdam bezig met onroerende zaken. Ik heb [betrokkene 1] een ton in euro's gegeven omdat hij problemen [had]. Al met al waren we niet bezig met Life Settlements en niet bezig met het investeren hierin."64
"Het is dus verder zo dat geld van inleggers in [bedrijf 16] voor life settlements is gebruikt om de organisatie van [bedrijf 16] op de been te houden. (...) Ook hadden we geld nodig van nieuwe inleggers om rente te kunnen betalen op oude obligaties. Terwijl er wel geld had kunnen zijn als er was geïnvesteerd in life settlements, zoals aan inleggers is beloofd en overigens maar voor een klein deel is gebeurd."65
"Die auto's, Rolls Royce, Ferrari, Lamborghini, Maserati en zo zijn betaald of geleased met geld van de inleggers van [bedrijf 16]. Dat wisten [verdachte] en ik op het moment dat de auto's zijn aangeschaft of geleased. De eerste auto kwam mijn kant op na de Auto Rai in voorjaar 2007."66 "Ik had totaal geen grip meer op de zaak. Daarom heb ik er ook voor gekozen om laatst 2007 afstand te doen van mijn aandeel in [bedrijf 16]. Ik heb natuurlijk foute dingen gedaan. (...) In mijn beleving kan ik nooit meer dan 7 miljoen hebben uitgegeven. (...) Voor de auto's krijg je niet veel meer terug. Dat is kapitaalvernietiging."67
"Ik bestrijd niet dat ik verkeerd begonnen ben. (...) Ik schaam me voor sommige keuzes die ik gemaakt heb, bijvoorbeeld het investeren in bepaalde mensen die niet deden wat ze mij beloofden. (...) Daar heb ik veel geld aan verloren, het was geld wat uit [bedrijf 16] kwam en van de inleggers. [bedrijf 16] heeft zijn eigen winst om zeep geholpen door het geld uit te geven aan andere zaken. (..) Ik schat dat ik zo'n 60.000 euro per maand kwijt was aan lonen. (...) Bijna de helft van de mensen die nu rondlopen bij [bedrijf 16] is familie van mij."68
"Mijn bruiloft in december 2007 is deels betaald door [bedrijf 16]. Dat was zo'n 16.000 euro. (...) De auto van de dochter heb ik betaald. (...) Het leek mij wel leuk als zij in een Maserati zou rijden. Die is betaald vanuit [bedrijf 16]. (...) De Maserati van [betrokkene 2] heb ik betaald via [bedrijf 4]met geld van inleggers van [bedrijf 16]."69
"Wat ik [van de prospectus [handelsnaam 1]] niet echt geslaagd vind, is het feit dat we teveel de nadruk hebben gelegd op de Life Settlemens. En dat we van het geld van de inleggers eigenlijk alleen maar Life Settlements zouden kopen. Dat is natuurlijk niet zo."
"De 3 Chevrolets waren aangekocht voor de adviseurs van [bedrijf 16], maar die wilden die niet. Een ervan ging daarop naar mijn broer en een andere naar mijn vader. De verzekering van de Chevrolet (...) wordt betaald met geld van inleggers bij [bedrijf 16]. (...) De aanschaf en de kosten van de Boss Hoss kwamen ten laste (...) van de inleggers van [bedrijf 16]. (...) Er is ongeveer 2,7 miljoen euro betaald aan de panden met geld van inleggers van [bedrijf 16]. (...) Als ik zo'n lijst zou moeten maken, dan kom ik hoog ingeschat op een waarde van zo'n 6 miljoen euro. Maar of we nu praten over zes of acht miljoen, het is allemaal geld van inleggers. 70
"Het was, zeker bij mij, de bedoeling om van het geld van de inleggers in [bedrijf 16] producten polissen te kopen. Daarom bleven we dat ook zeggen tegen de mensen die interesse hadden in [bedrijf 16] producten. Maar het kwam er maar niet van."71
Getuige [getuige 26] heeft de boekhouding verzorgd voor diverse rechtspersonen binnen het [bedrijf 16] concern. Hij heeft onder meer het volgende verklaard.
"Vanaf juni 2006 heb ik de boekhouding bijgehouden van [bedrijf 8] (...) Jaarrekeningen van [bedrijf 1] Beheer zijn nog niet gemaakt. Er is nooit een aangifte vennootschapsbelasting ingediend. Dit kwam door de verwevenheid van de verschillende bedrijven. Steeds meer posten moesten worden overgeboekt van het ene naar het andere bedrijf. Het was zo'n ratjetoe dat je er gewoon moedeloos van werd. (...) [bedrijf 4] betreft echt schoenendozen spul. Ik krijg een heleboel bonnetjes aangeleverd. Vaak klopten de bedragen die afgeschreven waren niet met de bonnen. (...) [bedrijf 4] kwamen allerlei boekingen voor van ronde bedragen wat [medeverdachte 3] dan omschreef als zijnde salaris voor [betrokkene 3], echtgenote van [medeverdachte 3]] en hemzelf. Het zou geboekt moeten worden als management fee maar een factuur heb ik nooit gezien. Ik heb deze bedragen verwerkt in de rekening courant."72
"De periode voordat [medeverdachte 1] aantrad was er niemand geïnteresseerd in liquiditeits- en rendementscijfers. Men was in die voorgaande periode alleen geïnteresseerd in omzet. Er was geen managementteam, geen bevelstructuur, men deed maar wat, dat is mijn impressie. (...) [verdachte] had al in 2007 50% van de aandelen in [bedrijf 6] verworven, maar hij had nooit naar de cijfers gekeken. Hij heeft zich bezig gehouden met het maken van omzet."73
"Op 31 december 2007 stond een schuld aan inleggers van 33 miljoen euro op de balans en er stond maar een bedrag van ongeveer 7 miljoen aan ingekochte polissen tegenover."74
"[medeverdachte 1] is in september 2007 begonnen. In het begin heb ik hem duidelijkheid gegeven hoe het zat met de cijfers. (...) Zoals het was, kon het niet doorgaan. Ik heb (...) gezegd dat het een soort piramidespel was. Ik bedoel daarmee dat zoals het nu liep de rentebetalingen en de exploitatiekosten alleen maar konden worden betaald uit nieuwe inleggelden. Op den duur loop je dan vast. (...) De belangrijkste voorwaarde is het zorgen voor een krediet bij een kredietinstelling zoals een bank. Daarnaast moest minimaal 70% van de inleggelden worden belegd in levenpolissen. Dit is in 2008 ook niet gelukt, omdat[medeverdachte 1] zei dat hij eerst de zaak wilde saneren. De schulden die er waren moesten eerst worden afgelost, zoals crediteuren, de belastingdienst etc." (...) Ik heb heel vaak uitgelegd dat er niet meer uit te komen was behoudens de door mij aangegeven voorwaarden. Ik had het idee dat de anderen dat niet zo inzagen. (...) De mensen zagen zoveel geld op de bank dat ze hebberig werden en niet konden wachten tot de winst was gerealiseerd."75
De hiervoor al genoemde registeraccountant [accountant 1] heeft onder meer het volgende geconstateerd over de bedrijfsadministratie van het [bedrijf 16] concern in de ten laste gelegde periode.
"De ene rechtspersoon deed soms betalingen voor [een] gelieerde andere (rechts)persoon. Dit werd veroorzaakt door een met name in 2008 stijgend tekort aan liquide middelen. (...) Er kan geen steun worden gevonden in overzichtelijke jaarcijfers met betrekking tot[bedrijf 6]. Het blijkt dat er geen accountantscontroles op (interim)cijfers zijn toegepast. Dit beïnvloedt de kwaliteit en getrouwheid van de financiële gegevens negatief. Van een groot aantal bestedingen staat niet vast dat het om zakelijke betalingen gaat. Vaak werden dit soort bestedingen binnen het bedrijf geboekt op een verzamelrekening of tijdelijk in een soort boekhoudkundige vergaarbak. Tot een nadere boekhoudkundige analyse en juiste verwerking van deze bestedingen kwam het veel te weinig. Er zijn vrijwel geen financiële gegevens (jaarrekeningen e.d) van verdachte en daarmee gelieerde rechtspersonen gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel. Volgens de curatoren is er sprake van schending van de deponeringsplicht."76
[accountant 1]onderscheidt 3 periodes aan de hand van bestuurderswisselingen binnen het [bedrijf 16] concern en constateert vervolgens: "In alle drie periodes zijn Amerikaanse levensverzekeringspolissen aangeschaft. Doch in geen enkele periode vond dit plaats in een % van de inleg dat enigszins in de buurt komt van het in de prospecti aan inleggers voorgespiegelde %."77 Dat geldt dus ook voor de periode na oktober/november 2007, toen voor het eerst was geconstateerd dat er een te groot 'gat' was tussen de ingelegde bedragen en de bedragen die waren besteed aan de aanschaf van levenpolissen. In de periode dat medeverdachte [medeverdachte 1] als directeur werkzaam was bij [bedrijf 6] (van 1 september 2007 tot 1 september 2008) is in totaal voor € 16.938.717,-- ingelegd. In die periode is € 5.100.646,-- aan levenpolissen/stortingen besteed.78
In totaal heeft het [bedrijf 16] concern in de ten laste gelegde periode € 42.477.737,69 aan inleg ontvangen. Per saldo is voor € 9.004.297,28 aan polissen aangekocht. KPMG heeft op basis van onder meer onderzoek van bankafschriften € 14.070.964,88 aangemerkt als rekening courant transacties voor verdachte, medeverdachte [verdachte] en [bedrijf 10]. Een bedrag van 14.414.550,80 heeft KPMG aangemerkt als 'overige transacties' (waaronder salarissen, provisies, vastgoed, auto's, leningen, sponsoring, marketing en advies).79 De rechtbank merkt daarbij nog op dat gestelde afspraken tussen het [bedrijf 16] concern en haar bestuurders en adviseurs over te ontvangen salarissen, provisies en commissiegelden niet schriftelijk zijn vastgelegd, met uitzondering van de arbeidsovereenkomst met medeverdachte [medeverdachte 1].
Op verzoek van de FIOD-ECD heeft [bedrijf 12] onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de door [bedrijf 16] aangekochte life setttlement contracten en onderzocht hoeveel procent van de ingelegde gelden [bedrijf 16] had moeten investeren in gelijksoortige life settlement contracten om redelijkerwijs aan haar verplichtingen te kunnen voldoen.80
Indien 100 % van de ingelegde gelden was belegd in life settlementcontracten zou het eigen vermogen in 2017 euro 0,2 miljoen bedragen. Dit is een zeer kleine marge, die zeer gevoelig is voor wijzigingen in de veronderstellingen, aldus rapporteurs. Geconcludeerd wordt verder dat, gegeven de door [bedrijf 16] aangekochte contracten en de door hen opgegeven kosten, de business case van [bedrijf 16], zelfs indien de ingelegde gelden volledig worden belegd in life settlement contracten, te scherp is. Indien slechts een gedeelte van de ingelegde gelden wordt belegd, is de business case verre van realistisch.81
De conclusie van [bedrijf 12] dat de business case van het [bedrijf 6] product te scherp is, wordt bevestigd in de op verzoek van de verdediging van medeverdachte [medeverdachte 3] uitgebrachte contra-expertise van Triple A.82
Bovenstaande verklaringen en gegevens brengen de rechtbank tot de volgende conclusie.
Van meet af aan is de financiële administratie binnen het [bedrijf 16] concern op ondoorzichtige en onverantwoorde wijze gevoerd. Er was nauwelijks of geen zicht op de geldstromen. De bedrijfsvoering was er niet op gericht, dat inleggelden zoveel mogelijk werden besteed aan het kopen van levenpolissen. Dit terwijl het verdachte bekend was of kon zijn, dat het zo snel en zo veel mogelijk kopen van levenpolissen noodzakelijk was, wilde het concern haar verplichtingen jegens de inleggers kunnen blijven nakomen. Tot aan de ontdekking in oktober/november 2007 van het 'gat' tussen ingelegde gelden en gelden besteed aan levenpolissen, was het percentage inleggeld dat hiervoor werd gebruikt, onbekend. Feitelijk werd in de gehele ten laste gelegde periode bij lange na niet de 70 tot 100% gehaald die aan de inleggers was voorgespiegeld. Inleggelden werden besteed aan andere doeleinden, waaronder de aanschaf van onroerend goed, zonder dat eerst werd nagegaan of dit bedrijfseconomisch verantwoord was. Mede omdat (start)kapitaal van een kredietinstelling ontbrak, geraakte het concern in een positie waarin schulden aan inleggers en andere crediteuren moesten worden betaald met gelden van nieuwe inleggers. Toen eenmaal voornoemd gat werd ontdekt, moest een aanzienlijk deel van de inleggelden worden aangewend om het bedrijf te saneren en kon nog steeds bij lange na niet de aan inleggers toegezegde 70 tot 100% van het inleggeld worden besteed aan het kopen van levenpolissen.
Door op deze onverantwoorde en lichtzinnige wijze het bedrijf te besturen, moet het verdachte duidelijk zijn geweest dat het niet mogelijk was de contractuele verplichtingen jegens de inleggers (op den duur) na te komen. Er was dan ook, in termen van bovengenoemde jurisprudentie, sprake van noodzakelijkheidsbewustzijn. De rechtbank acht derhalve bewezen dat verdachte heeft gehandeld met het oogmerk van wederrechtelijke bevoordeling en zich schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van oplichting.
Ten aanzien van feit 1:
Criminele organisatie.
Algemeen.
1.Aan verdachte is onder feit 1 tenlastegelegd - kort gezegd - de deelneming aan een criminele organisatie. Anders dan de verdediging is de rechtbank met de officier van justitie van oordeel, dat dit feit wettig en overtuigend ten aanzien van verdachte bewezen verklaard kan worden.
2.Volgens vaste jurisprudentie (vgl. o.a. HR 18 november 1997, NJ 1998, 225) is van deelneming in de zin van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht slechts dan sprake indien de verdachte behoort tot het samenwerkingsverband en een aandeel heeft in, dan wel ondersteunt, gedragingen die strekken tot of rechtstreeks verband houden met de verwezenlijking van het oogmerk tot het plegen van misdrijven. Voorts is voor deelneming voldoende dat de verdachte in zijn algemeenheid weet (in de zin van onvoorwaardelijke opzet) dat de organisatie tot oogmerk heeft het plegen van misdrijven. Verdachte behoeft dus geen wetenschap te hebben van één of verscheidene concrete misdrijven die door de organisatie worden beoogd.
3.Uit de vaste jurisprudentie (vgl. o.a. HR 22 januari 2008, NJ 2008, 72) valt verder af te leiden dat van een organisatie in de zin van artikel 140 voornoemd kan worden gesproken indien aanwezig is een samenwerkingsverband, met een zekere duurzaamheid en structuur, tussen de verdachte en ten minste één andere persoon. Een zekere bestendigheid van het samenwerkingsverband is verder noodzakelijk. De samenstelling van het samenwerkingsverband behoeft daarbij niet steeds dezelfde te zijn.
Samenwerkingsverband, en de duurzaamheid en de structuur daarvan.
4.De in de tenlastelegging genoemde [bedrijf 1], [bedrijf 2], [bedrijf 3], [bedrijf 4], [bedrijf 6], [bedrijf 6], [stichting 1], [bedrijf 16], [bedrijf 17], en [bedrijf 18] zijn alle rechtspersonen of wat betreft de genoemde commanditaire vennootschappen ingevolge het derde lid van artikel 51 van het Wetboek van Strafrecht daarmee gelijkgesteld. De rechtbank zal in het vervolg deze rechtspersonen samen aanduiden als "[bedrijf 16]-concern", tenzij het noodzakelijk is een afzonderlijke rechtspersoon te benoemen. Uit het proces-verbaal van de Fiod blijkt dat gedurende de tenlastegelegde periode de rechtspersonen (op enig moment) hebben bestaan, alsmede dat er tussen de rechtspersonen onderling - al dan niet via natuurlijke personen, waaronder de verdachten [verdachte], [medeverdachte 3], [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] - verbanden bestonden.83 Ook in het rapport van KPMG worden verbanden tussen de genoemde rechtspersonen aangenomen84. Het bestaan van de diverse onderdelen van het [bedrijf 16]-concern en de verbanden daartussen zijn overigens door de verdachten niet ontkend. Voorts wijzen ook de diverse uittreksels van de Kamer van Koophandel85 op het bestaan van de rechtspersonen.
5.Anders dan KPMG die om privaatrechtelijke en bedrijfseconomische redenen bij voorbeeld [bedrijf 4] en de [stichting 1] buiten het "[bedrijf 16]-concern" situeert, zal de rechtbank alle in de tenlastelegging genoemde rechtspersonen tot de criminele organisatie "[bedrijf 16]-concern" als samenwerkingsverband rekenen, al was het alleen maar omdat [bedrijf 4] en de [stichting 1] rechtstreeks zijn gelieerd aan de verdachten [medeverdachte 3] en [verdachte], die door de rechtbank als deelnemers in de zin van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht zullen worden aangemerkt. Een andere belangrijke overweging om de criminele organisatie "[bedrijf 16]-concern" als samenwerkingsverband ruimer op te vatten is voor de rechtbank de volgende. Aan KPMG is als deskundige gevraagd - kort samengevat - de rekening-courantverhoudingen van de verdachten [medeverdachte 3] en [verdachte] te onderzoeken en te analyseren. Het viel niet binnen de onderzoeksopdracht aan KPMG om uitspraken van strafrechtelijke aard te doen. De rechtbank daarentegen dient aan de hand van wettige bewijsmiddelen vast te stellen welke onderdelen van de tenlastelegging voor een bewezenverklaring in aanmerking komen. Voor alle in de tenlastelegging genoemde rechtspersonen geldt dat zij hetzij als ontvangers van de inleggelden van de beleggers fungeerden, hetzij als investeerders in Amerikaanse levensverzekeringen optraden dan wel organiserend tussen beide "poten" optraden, en aldus deel uitmaakten van het samenwerkingsverband.
6.Wat betreft de duurzaamheid van het "[bedrijf 16]-concern" volstaat de rechtbank met de opmerking dat het "[bedrijf 16]-concern" gedurende de gehele onder feit 1 tenlastegelegde periode heeft deelgenomen aan het economisch verkeer, waaronder het contracteren met de beleggers en het actief zijn op de vastgoedmarkt. Daarbij geldt wel dat gedurende de tenlastegelegde periode diverse naamswijzigingen, statutenwijzigingen, wisselingen van aandeelhouders, mutaties van bestuurders, alsmede opvolging van rechtspersonen heeft plaatsgevonden. Naar het oordeel van de rechtbank hebben bedoelde wijzigingen en wisselingen evenwel geen gevolgen gehad voor de duurzaamheid en de structuur van het "[bedrijf 16]-concern" als geheel.
7.Ondanks de hiervoor aangehaalde wijzigingen met betrekking tot de optredende rechtspersonen is de rechtbank van oordeel dat ook voldoende structuur binnen het "[bedrijf 16]-concern" aanwezig was. Binnen het concern was sprake van een taakverdeling en een gezagsstructuur. Zo waren [bedrijf 1], de commanditaire vennootschappen, en [bedrijf 16] Settlements achtereenvolgens de onderdelen die de gelden van beleggers ontvingen, en was onder andere [bedrijf 3] het onderdeel, dat de aanschaf van de levensverzekeringen zou verzorgen.
8. Ten aanzien van de gezagstructuur per relevante periode verwijst de rechtbank naar de hiervoor opgenomen Inleiding over het [bedrijf 16] concern.
9.De rechtbank is dan ook van oordeel dat de gedurende de tenlastegelegde periode sprake is geweest van een samenwerkingsverband dat voldoet aan het bestanddeel "organisatie" als genoemd in artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht.
Oogmerk tot het plegen van misdrijven.
10.De rechtbank komt nu toe aan de beantwoording van de vraag of het "[bedrijf 16]-concern" het oogmerk heeft gehad tot het plegen van misdrijven. De rechtbank zal deze vraag met ja beantwoorden en wel om de navolgende redenen.
11. In het algemeen geldt in het kader van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht dat het niet nodig is dat misdrijven zijn begaan en behoeft de organisatie ook niet een louter misdadige (hoofd-) doelstelling te hebben (vgl. o.a. HR 26 februari 1991, NJ 1991, 499). De rechtbank is van oordeel dat het "[bedrijf 16]-concern" het oogmerk had om misdrijven te plegen. De rechtbank verwijst daartoe allereerst naar hetgeen hiervoor is overwogen ten aanzien van de overige tenlastegelegde en bewezen feiten. Ook om de navolgende redenen is de rechtbank van oordeel, dat het "[bedrijf 16]-concern" het oogmerk had om misdrijven te plegen.
12.Uit de hiervoor genoemde bewijsmiddelen blijkt dat op grootschalige wijze en gedurende een lange periode gelden zijn aangewend voor een ander doel dan datgene wat de beleggers voor ogen stond, alsmede dat beleggers hierover niet zijn geïnformeerd. De contractuele verplichtingen van het "[bedrijf 16]-concern" op korte termijn in de richting van de bestaande beleggers werden nageleefd dankzij de inleg van nieuwe beleggers. In die zin was sprake van een "piramidespel". Daarmee werd met deze inleg niet gehandeld overeenkomstig de inhoud van de contracten die met de beleggers werden afgesloten.
13. Het langdurig en op zeer grote schaal aantrekken van andermans gelden en het vervolgens op zeer aanzienlijke wijze aanwenden van deze gelden in strijd met de met de beleggers overeengekomen bestemming levert een eerste aanwijzing op voor het oogmerk om misdrijven te plegen. Daarbij moet worden opgeteld dat een aanzienlijk deel van deze aangetrokken gelden direct of indirect naar de verdachten [medeverdachte 3] en [verdachte] dan wel naar aan hen gelieerde rechtspersonen is toegevloeid.86 Anders gezegd, er is niet sprake geweest van een "[bedrijf 16]-concern", dat zich onverwacht geconfronteerd zag met tegenvallende marktontwikkelingen of met plotseling tegenwerkende financiers ten gevolge waarvan een bij een normale bedrijfsvoering behorend "ondernemersrisico" disproportioneel groot werd, waardoor faillissementen onafwendbaar waren.
De afwezigheid van een vorm van rekening en verantwoording gedurende enige jaren, bij voorbeeld door deponering van de jaarrekeningen, vormt verder een aanwijzing voor het genoemde oogmerk. Dit geldt ook voor de veelheid van gebezigde rechtspersonen, waarvoor veelal geen valide bedrijfseconomische gronden zijn gebleken. Er was sprake van een gebrek aan (financiële en organisatorische) transparantie binnen het "[bedrijf 16]-concern". Verkopers van lifesettlements hadden hoegenaamd geen inzicht in de daadwerkelijke belegging van de door hen geïncasseerde gelden, laat staan dat de beleggers dit inzicht hadden. Pas eind november 2007 zou aan het licht zijn gekomen het zogenaamde "gat" tussen de beleggingen en de investeringen in de levensverzekeringspolissen, waarover de beleggers op dat moment en toekomstige beleggers gedurende de daarna tenlastegelegde periode echter niet zijn geïnformeerd. Dit gebeurde eerst na de zoekingen in het kader van het opsporingsonderzoek in de maand september 2008, en niet door het "[bedrijf 16]-concern" en daarin actieve personen of actief geweest zijnde personen, waaronder verdachte.
14.Op grond van al het voorafgaande komt de rechtbank tot het oordeel dat het "[bedrijf 16]-concern", bestaande uit alle in de telastelegging genoemde rechtspersonen gedurende de daarin genoemde pleegperiode een organisatie vormde in de zin van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht.
Opzet aan de deelneming.
15. Hierna zal de rechtbank beoordelen welke verdachten hebben deelgenomen aan de criminele organisatie "[bedrijf 16]-concern".
Ten aanzien van de verdachten [verdachte], [medeverdachte 3], [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] geldt, dat zij allen op 26 oktober 2007 een mailbericht van [getuige 27]hebben gekregen, waarin [getuige 27]vaststelt dat er "nogal wat onzekerheid is omtrent de liquiditeiten. Op dit moment is het onduidelijk in hoeverre het bedrag van € 0,4 mio überhaupt wel betaald kan worden. (...) Tegen deze achtergrond lijkt het me dan ook verstandig om het verder kopen van polissen op dit moment te staken.".87
Opzet deelneming [verdachte].
16. Onder verwijzing naar de hiervoor bij de bespreking van de oplichting reeds aangehaalde bewijsmiddelen, wijst de rechtbank in het bijzonder nog op het volgende.
[verdachte] heeft onder meer het volgende verklaard.
"Ik ben in februari 2007 begonnen bij [bedrijf 6] (...) [medeverdachte 3] heeft in één dag drie huizen gekocht en heeft toen zonder overleg een hoop geld van de rekeningen gehaald. Dit is gebeurd omstreeks maart 2007. Daar hebben we een conflict over gehad. (...) Ik heb me niet met financiële overboekingen bemoeid. Ik heb tot november/december 2007 geen inzage gehad in de bankrekeningen. (...) Ik heb ongeveer 2 miljoen euro uit [bedrijf 6] ontvangen. Hiervan had ik terzake commissiegelden recht op 1,3 miljoen euro, namelijk de 3% commissie-afspraak. Omdat het zo goed ging is van het resterende bedrag, zijnde 7 ton euro, een Rolls Royce betaald voor mij."88
"Ik heb in het begin ook boter op mijn hoofd gehad. In het begin bedoel ik januari/februari 2007. Ik heb toen ook gelden van inleggers gebruikt voor leningen aan mijzelf. Dit is een bedrag van in totaal 2 miljoen geweest. Dit bedrag is van de rekening van [bedrijf 17] en 2.1 alsmede van [bedrijf 6] onttrokken."89
[medeverdachte 2] heeft als getuige over [verdachte] onder meer verklaard, dat [verdachte] met hem gesprekken heeft gevoerd over het disfunctioneren van "de kant van" [medeverdachte3], alsmede dat het toen (periode 2006 en begin 2007) voor hen - [medeverdachte 2] en [verdachte] - niet zo gewichtig was om er een punt van te maken. [verdachte] had geen inzicht in en bemoeienis met de financiën van [bedrijf 16] en was nauwelijks bij de directievergaderingen aanwezig, zulks terwijl hij als DGA bij vergaderingen wel nodig was. [verdachte] wist, denkt [medeverdachte 2], ook niet welke rol de [stichting 1] binnen [bedrijf 16] had.90
[medeverdachte 3] heeft verklaard, dat [verdachte] en hij zich begin 2007 bewust waren van een gat en dat ze moesten beginnen aan een inhaalslag, er moesten life settlements worden gekocht.91
[medeverdachte 1] heeft verklaard, dat [verdachte] vanaf januari 2008 tot eind juni 2008 druk op [getuige 1] heeft uitgeoefend om betalingen ter zake van huur van panden te laten plaatsvinden.92
Getuige [getuige 33] heeft verklaard, dat in november 2007 [getuige 27] door [verdachte] is beschuldigd van het teveel kopen van polissen.93
Getuige [getuige 1] heeft verklaard dat hij in opdracht van [verdachte] buiten[bedrijf 3] om zelf polissen is gaan kopen en een portefeuille is gaan beheren. Verder heeft de getuige onder druk van [verdachte] een deel van de opbrengst van de verkoop van een appartement in Tilburg naar de rekening van [bedrijf 20] overgemaakt.94
Op 6 november 2007 wordt tijdens de aandeelhoudersvergadering van [bedrijf 6] een memorandum inzake de financiële situatie binnen de besloten vennootschap voorgelezen. In de conceptnotulen komt de volgende passage voor: "De heer [verdachte] geeft aan dat de memo voor hem wel een verrassing is. Van de euro 12 mln. die naar hem gegaan zou zijn kan hij maar euro 3 mln. verklaren".95
In een brief van 6 november 2007 gericht aan [verdachte] schrijft [getuige 28] onder andere: "Heden is mij gebleken dat er in uw organisatie geen draagvlak bestaat voor de suggestie de huidige situatie te onderzoeken onder de voorwaarden dat voorlopig nieuwe gelden worden geweigerd......Ik stel vast dat nieuwe beleggers mogelijk zeer relevante informatie wordt onthouden, welke, indien zij daarover wel beschikten, voor hen aanleiding zou zijn geen gelden aan uw organisatie over te maken."96
In zijn brief van 14 november 2007 schrijft [verdachte] aan [medeverdachte 1] onder meer: "....Van de cv's is ook een deel naar mij gegaan. Het vastgoed dat ik heb gekocht was merendeels bedoeld voor de expansie van het kantorennet van[bedrijf 16] en ik ben stom geweest door het niet op naam van [bedrijf 16] ook aan te kopen. Maar die fout kan ik snel ongedaan maken.....Ik denk dat we moeten zoeken naar een accountant (een van de grotere kantoren) die we gaan benaderen om onze cijfers van buitenaf te controleren en die om die opdracht te krijgen al tussentijds een interne man leveren.......We moeten zo snel als mogelijk ofwel verkopen ofwel vastgoed op naam zetten van[bedrijf 6].........Ik wil hier wel het vierogenprincipe bij. Jij en ik kijken bij elke transactie mee en ook mijn handelen leg ik vooraf aan je uit. Ik wil niet de fout maken dat in de afhandeling wederom privé en zakelijke belangen worden vermengd."97
17. Aan de hand van vorenstaande bewijsmiddelen - in onderlinge samenhang met de bij de bespreking van de oplichting reeds aangehaalde bewijsmiddelen - komt de rechtbank tot het oordeel dat verdachte [verdachte] opzet heeft gehad op het deelnemen aan de criminele organisatie "[bedrijf 16]". De rechtbank zal ook bewezen verklaren, dat verdachte leider van deze organisatie was.
Opzet deelneming [medeverdachte 3]
18. Ten aanzien van [medeverdachte 3] acht de rechtbank het volgende van belang.
[medeverdachte 3] heeft onder meer het volgende verklaard:
"In het begin, ik bedoel in de tijd van [naam bedrijf medeverdachte3] en [bedrijf 8] en [bedrijf 4] was het op financieel gebied een puinhoop. Dat kwam door mijn onervarenheid op dat gebied. Toen wist ik niks op financieel gebied."98
"Ik was verantwoordelijk voor het gat van 7 miljoen euro. Die 7 miljoen waren ontstaan uit het netto betalen vanuit [bedrijf 2] van medewerkers van [bedrijf 4] of het betalen van hun lease auto, het betalen van hun representatiekosten. Ook van het betalen van anderen die iets voor mij zouden kunnen betekenen. (...) Ik denk dat ik van die 7 miljoen euro zelf privé het minste heb gehad. Ik heb mensen hun schulden betaald bijvoorbeeld en dacht dat zij dan voor mij wel wat werk zouden willen doen. Maar of die mensen dan werkelijk wat voor mij deden weet ik niet."99
"Begin 2007, toen we zo'n drie miljoen per maand ophaalden, wisten [verdachte] en ik dat we zoveel mogelijk geld moesten betalen aan polissen, maar in elk geval zo'n 70% van de binnengehaalde inleg om aan de verplichtingen te kunnen voldoen. De rest was dan voor bedrijfsvoering en dergelijke. Nogmaals, dat wisten we in 2007 heel goed, maar het kwam er niet van, omdat er geen rust binnen [bedrijf 16] was. (...) Het pand [adres pand 5] in Helmond heb ik in september 2007 gedeeltelijk gefinancierd met geld van [bedrijf 16]. Dus met geld van inleggers."100
Volgens de concept notulen van de aandeelhoudersvergadering van [bedrijf 6] van 6 november 2007 wordt een memorandum inzake de slechte financiële situatie van de besloten vennootschap voorgelezen. [medeverdachte 3] zou hebben aangegeven dat het verhaal voor hem geen verrassing was.101
Getuige [getuige 8] heeft verklaard dat hij omstreeks augustus 2006 uiteindelijk heeft besloten om niet te investeren in [bedrijf 5] omdat het - kort samengevat - zou gaan om een piramidesysteem. [Medeverdachte3] was behoorlijk kwaad omdat de getuige niet had geïnvesteerd in [naam].102
19. Op grond van vorenstaande bewijsmiddelen concludeert de rechtbank dat [medeverdachte 3] opzettelijk heeft deelgenomen aan de criminele organisatie en leider van die organisatie was.
Opzet deelneming [medeverdachte 2]
20.Ten aanzien van [medeverdachte 2] acht de rechtbank het navolgende van belang.
Vanaf september 2006 was [medeverdachte 2] vanuit [bedrijf 20] werkzaam binnen [bedrijf 16] als "marketing manager".103 Per 1 februari 2007 is hij in loondienst getreden van [bedrijf 6] De dienstbetrekking tussen [medeverdachte 2] en [bedrijf 16] is niet vastgelegd in een schriftelijke arbeidsovereenkomst. Op zijn visitekaartje stond "director of operations".104 [medeverdachte 2] ontving over het jaar 2007 een bruto salaris van € 202.235,52.105 Uit de functiebenaming en het genoten salaris blijkt dat hij een belangrijke positie innam binnen het [bedrijf 16] concern. Daarnaast was hij gelieerd aan het concern als aandeelhouder van [stichting 1].
[medeverdachte 2] was al in december 2006 rechtstreeks betrokken bij de bedrijfsvoering van [bedrijf 16]. In dat verband wijst de rechtbank op de volgende passages uit notulen van het CV-overleg van 13 december 2006.
"[getuige 27] oppert dat hij graag ziet dat het pasje van CV 2 van [verdachte]overgedragen wordt aan [medeverdachte 2]. Dit om andere activiteiten dan polisaankoop te voorkomen. [medeverdachte 2] geeft aan dit bij [verdachte] te bespreken. [werknemer 11] geeft aan dat [verdachte] behalve het afromen van zijn provisie geen andere betalingen doet met het pasje van de CV. (...) Er wordt gesproken over de aankoop van een makelaarskantoor door [bedrijf 20]. Dit is voor [medeverdachte 2] enigszins verrassend. Hij gaat intern uitzoeken hoe de vork in de steel zit. Dit wordt vermoedelijk niet vanuit de CV gefinancierd, maar duidelijk[heid] is hierover nog niet. (...) De financiering op het bedrijfspand in Veghel is zo goed als rond. Dit wordt in de loop van de komende weken rondgemaakt. Het is een actiepunt voor [medeverdachte 2] om hierover nog even contact op te nemen met [betrokkene 1]en zorg te dragen dat het bedrag weer wordt teruggestort. (...) [getuige 27]stelt voor om een twee handtekeningenstelsel in te voeren als het gaat om de CV rekeningen. [medeverdachte 2] stemt daarmee in. (...) Wanneer [getuige 27] en [voornaam getuige9] [naar de rechtbank aanneemt: [getuige 9], met [getuige 27] werkzaam bij [bedrijf 3]] overgaan tot de aankoop van polissen wordt dit gecommuniceerd met [werknemer 9] ([bedrijf 3]) en [medeverdachte 2] ([stichting 1]/ [bedrijf 20]."106
Deze notulen weerleggen ook de stelling van [medeverdachte 2] dat hij zich niet bezig hield met de aankoop van polissen, maar alleen zorg droeg voor het werk van de buitendienstmedewerkers. Blijkens de notulen moest de aankoop van polissen immers met hem worden gecommuniceerd.
[medeverdachte 2] nam deel aan het overleg als beherend vennoot namens [stichting 1]. Dat maakt zijn verklaring dat hij dacht, dat [stichting 1] was bedoeld om minder bedeelden te helpen en dat hij niet wist dat de stichting beherend vennoot was van de CV, ongeloofwaardig.
Uit bovengenoemde notulen maakt de rechtbank verder op, dat [werknemer 10] geld van [bedrijf 16] had onttrokken vanwege de aankoop van een pand. Het geld moest immers worden "teruggestort". Dat strookt ook met de hierboven genoemde verklaring van [verdachte] dat [werknemer 10] met gelden van [bedrijf 16] panden had gefinancierd. Het was blijkens de notulen [medeverdachte 2], die ervoor moest zorg dragen dat het geld werd teruggestort.
Ten aanzien van de aankoop van een makelaarskantoor wordt het blijkbaar niet op voorhand uitgesloten geacht, dat [bedrijf 16] dit heeft gefinancierd ("Dit wordt vermoedelijk niet vanuit de CV gefinancierd").
Ook blijkt uit deze notulen dat [medeverdachte 2] wist, dat er binnen de CV zorgen waren over het gebruik van het pasje van de CV door [verdachte] en dat deze bezig was zijn provisie af te romen.
Voorts wijst de rechtbank op een mailbericht dat [medeverdachte 2] op 19 juni 2007 heeft ontvangen van [werknemer 11] extern financieel adviseur van [bedrijf 16]. In dit mailbericht worden 5 panden genoemd.[werknemer 11] verzocht [medeverdachte 2], "zoals afgelopen vrijdag met [verdachte] besproken", voor elk van die panden om onder meer een kopie te leveren "van financiering volgens [verdachte] bij[bankier 2]". Bij alle panden wordt vermeld: "Volgens [verdachte] zou provisie van beide door jullie achterhaald kunnen worden en zou naar [bedrijf 10] overgemaakt dienen te worden".107 Naar de rechtbank aanneemt wordt in dit citaat met provisie bedoeld commissiegelden van [bedrijf 16] voor [verdachte].
Over twee van de vijf panden [verdachte] heeft in zijn eigen verklaring erkend, dat er sprake was van onttrekking van gelden van [bedrijf 16] ten bate van [bedrijf 10] (te weten de panden aan de [adres pand 4] te Veghel en aan de [adres pand 1] te Helmond.)108 [medeverdachte 2] wist blijkens het mailbericht van [werknemer 11] dat [bedrijf 10] deze panden bezat. De rechtbank acht het niet aannemelijk dat [medeverdachte 2] als vertrouwenspersoon van [verdachte] en als aandeelhouder van [stichting 1] (en daarmee indirect van zowel [bedrijf 16] als [bedrijf 10]) wel wetenschap had van de aankoop van de panden, maar niet wist dat deze deels werden gefinancierd met gelden van [bedrijf 16]. Dat is des te onaannemelijker, omdat [verdachte] zelf volgens diens eigen verklaring wel van deze onttrekkingen op de hoogte was.
[medeverdachte 2] heeft namens [stichting 1] de vaststellingsovereenkomst van 15 januari 2008 ondertekend. In deze vaststellingsovereenkomst wordt geconstateerd dat [bedrijf 4] en [medeverdachte 3] een schuld jegens [bedrijf 16] hebben uitstaan van meer dan 8 miljoen euro.109
Dat [medeverdachte 2] op de hoogte werd gehouden van de financiële situatie van [bedrijf 16] en wist dat deze zorgelijk was, blijkt ook uit eerdergenoemd mailbericht van[getuige 27] dat deze op 26 oktober 2007 onder meer naar [medeverdachte 2] verzond.
[medeverdachte 2] heeft een concept van een vaststellingsovereenkomst d.d. 31 mei 2008110 besproken met [getuige 11], die als bedrijfsjuriste op dat moment deel uitmaakte van het management team van [bedrijf 16]. Hij heeft hierover het volgende verklaard.
"Dit document is aan mij voorgelegd omdat ik bestuurder ben van de [stichting 1] en [om]dat ik de vaststellingsovereenkomst uiteindelijk moest ondertekenen indien akkoord. Inhoudelijk heb ik de overeenkomst met [getuige 11] besproken en van commentaar voorzien. Volgens mij is deze versie van de vaststellingsovereenkomst niet getekend, omdat ik hier uit destilleer dat [verdachte]uiteindelijk zijn bedrijf afgepakt zou worden en dat wilde ik niet."111 [medeverdachte 2] heeft in de kantlijn van de tekst genoteerd: "Er zijn 2 balansen, 'n goede en 'n slechte". Hij heeft daarover verklaard: "Ik heb [dat] citaat daar geplaatst omdat er in de wandelgangen geruchten waren dat er een goede balans was, de balans voor de AFM en voor de investeerders. De slechte balans was bedoeld om [verdachte] te intimideren. (...) Ik heb het gerucht over de goede en slechte balans wel met [verdachte] besproken."112
[medeverdachte 2] heeft verklaard dat hij eind 2006 correctiewerkzaamheden (waaronder zinsopbouw en commerciële vertaling van wettelijk jargon) heeft verricht aan de prospectus en de brochure van het product [handelsnaam 1] (naar de rechtbank aanneemt document D-006113). Soortgelijke werkzaamheden heeft hij verricht aan wat [medeverdachte 2] noemt "de eerste prospectus en brochure van de obligatieversie"114 (naar de rechtbank document D-010115). [medeverdachte 2] was dus in ieder geval op de hoogte van de inhoud van deze prospectussen en brochures.
In de [handelsnaam2]brochure is een standaard leningovereenkomst opgenomen, waarin staat (lid 2) dat het leningbedrag door de CV zal worden aangewend om minimaal ter waarde van het geleende bedrag levenpolissen aan te kopen.116 Over deze bepaling heeft [medeverdachte 2] het volgende verklaard. "Wat daar onder punt 2 staat klopt niet. Dat hadden wij als [bedrijf 16] anders moeten omschrijven. Zoals het er nu staat zou 100% van de investering aangewend worden voor de aankoop van levenpolissen. Dat kan natuurlijk niet, want dan heb je geen geld om de premies te betalen van de levenpolissen die je hebt gekocht en de rente te betalen aan de beleggers. Ook heb je geen geld om je onderneming te draaien. Wat er wel had moeten staan, is dat er voor 100% dekking werd aangekocht in de vorm van levenpolissen". 117
[medeverdachte 2] heeft zelf voorlichtende gesprekken gevoerd met in ieder geval één inlegger, getuige [getuige 5]. Hij heeft hem meegedeeld dat het geld van de inleggers uitsluitend zou worden aangewend voor de financiering van levenpolissen en dus niet zou worden gebruikt voor andere doeleinden, zoals de aankoop van panden of auto's.118 Volgens [getuige 5] heeft [medeverdachte 2] hem naar aanleiding van geruchten in de media verzekerd dat het een heel goed produkt was. "Het ging heel goed in Amerika met dit produkt".119
De rechtbank merkt daarbij nog op, dat in mede door hem geredigeerde brochures en prospectussen van [bedrijf 16] is toegezegd, dat er jaarlijks een jaarrekening zou worden opgemaakt die door een registeraccountant zou worden gecontroleerd en ter inzage zou worden gelegd.120 [medeverdachte 2] wist, naar de rechtbank aanneemt, dat [bedrijf 16] deze toezeggingen niet nakwam en wist ook, gelet op zijn financiële expertise, dat [bedrijf 16] op dit punt niet voldeed aan wettelijke verplichtingen.
[medeverdachte 2] wist eind oktober 2007 dat er een groot gat was tussen het bedrag aan inleggelden en het bedrag aan levenpolissen.
[verdachte] heeft verklaard dat hij met [medeverdachte 2] en[getuige 30], extern adviseur van [bedrijf 16], op 25 oktober 2007 bij [verdachte] thuis handmatig alle mutaties op de bankrekeningen van [bedrijf 16] heeft doorgenomen en opgeschreven. "Samen kwamen we tot de conclusie dat er maar voor 4,5 miljoen euro polissen waren aangekocht en dat er voor een bedrag van ongeveer 22 miljoen euro was ingelegd door inleggers op de rekening van [bedrijf 6] Toen verging de wereld voor me."121 Volgens [medeverdachte 2] heeft hij toen alleen maar de bedragen aan ingelegde gelden geïnventariseerd. De rechtbank ziet geen echter geen aanleiding te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de verklaring van [verdachte], dat toen ook is nagegaan voor hoeveel geld aan levenpolissen was aangekocht.
Uit eerder genoemd mailbericht van [getuige 27] aan [medeverdachte 2] d.d. 26 oktober 2007 blijkt dat [medeverdachte 2] toen werd meegedeeld, dat [bedrijf 16] er financieel slecht voor stond en dat er zelfs werd geadviseerd het kopen van levenpolissen te staken.
Op 6 november 2007 is er een aandeelhoudersvergadering van [bedrijf 6] gehouden. Blijkens de conceptnotulen is in die vergadering melding gemaakt van een gat tussen ingelegde gelden (28 miljoen euro) en aangekochte polissen (5 miljoen euro) en van oneigenlijke onttrekkingen, onder meer ten bate van vastgoedprojecten. Ook is melding gemaakt van een tekort aan liquiditeiten, nodig voor onder meer het betalen van rentes en premies. [medeverdachte 2] was niet aanwezig op deze vergadering. Getuige [getuige 1] heeft echter verklaard, dat er nog een volgende informatieve bijeenkomst is geweest, waarbij onder meer [medeverdachte 2] aanwezig was.122
Eveneens op 6 november heeft er een bespreking plaatsgevonden tussen[getuige 31], extern adviseur van [bedrijf 16], en [getuige 28], beoogd adviseur. In het verslag van deze bespreking staat vermeld dat [getuige 30] aan [getuige 28] de mogelijkheid van een faillissement van [bedrijf 16] heeft aangegeven. Het besprekingsverslag is voor kennisname getekend door [medeverdachte 2].123 Hij heeft hierover verklaard: "Ik heb in die notulen gelezen dat [getuige 30] sprak over een mogelijk faillissement van [bedrijf 6]. Ik heb niets met die mededeling gedaan."124
[medeverdachte 2] wist of kon weten dat bij een zo groot gat tussen inleggelden en levenpolissen de verplichtingen jegens inleggers niet konden worden nagekomen. Zelf heeft hij in dat verband verklaard: "Om aan je verplichtingen te kunnen voldoen, moet je ongeveer 60 70% reserveren, misschien wel 80% van het ingelegde geld", aldus [medeverdachte 2]. "Het restant is nodig voor de onderneming zelf. Zoals provisie adviseurs, kantoorkosten en winst van de onderneming".125
Getuige [werknemer 4] heeft verklaard dat bij drie inleggers hun rente inkomsten werden bijgeteld bij hun inkomen voor de inkomensverklaring. Deze rente werd bij één zelfs gebruteerd als ware het nettoloon. Zo werd dat tegen ons gezegd door [medeverdachte 2] en anderen.126
Getuige [werknemer 5] heeft verklaard dat de kosten, zoals rente en premies, zouden worden betaald vanuit de opbrengsten van de polissen die al vrijgevallen waren en van polissen die in de nabije toekomst zouden vrijvallen vanuit Amerika. Dit werd tegen de adviseurs verteld door onder meer [medeverdachte 2].127
Het kan, naar de rechtbank aanneemt, [medeverdachte 2] niet zijn ontgaan dat de directe of indirecte uitgaven binnen het [bedrijf 16]-concern exorbitant hoog waren, gezien onder meer het uitgavenpatroon van de medeverdachten [medeverdachte 3] en [verdachte] en het grote aantal duurbetaalde adviseurs. [medeverdachte 3] heeft over de aanschaf van luxe auto's met inleggelden van [bedrijf 16] verklaard: "Dat wisten [verdachte] en ik op het moment dat de auto's zijn aangeschaft of geleased en [medeverdachte1] en ook [medeverdachte 2] wisten dat later ook."128
Ten slotte wijst de rechtbank op de nauwe contacten tussen [medeverdachte 2] en [verdachte]. Beiden waren vanaf oktober 2006 via [stichting 1] aandeelhouder van [bedrijf 6] [verdachte] was binnen deze BV statutair directeur. Ze kenden elkaar al van [bedrijf 20]. [medeverdachte 2] heeft over de samenwerking met [verdachte] het volgende verklaard.
"In juli 2001 heb ik samen met [verdachte]het bedrijf [bedrijf 20] opgericht. Het bedrijf draaide op mijn papieren. Ik heb in mijn leven 145 diploma's behaald, waaronder veel diploma's op financieel gebied. Ik groeide uit tot de vertrouwenspersoon van [verdachte]." 129
"Men zag mij als de schakel naar [verdachte] en als een soort vertrouwenspersoon binnen [bedrijf 16]".130 "Wij zijn (...) bezig geweest om een regulier overleg in het leven te roepen. Daar was duidelijk behoefte aan. Ik vond dat ook. Ik zette mij daarvoor in als vertrouwenspersoon van [verdachte]. (...) Ik koppelde (...) de resultaten van overleg binnen [bedrijf 16] terug naar [verdachte] als [verdachte] daar niet bij aanwezig was en ik wel."131
Blijkens eerder genoemde notulen van 13 december 2006 is het [medeverdachte 2] die met [verdachte] diens gebruik van het CV-bankpasje zal bespreken. Het is ook [medeverdachte 2] die in oktober 2007 met [verdachte] de mutaties op de bankrekeningen van [bedrijf 16] doorneemt om na te gaan of er een gat was tussen ingelegde gelden en aangekochte levenpolissen.132 Getuige [werknemer 5], als buitendienstmedewerker werkzaam bij [bedrijf 16], verklaarde in dit verband dat [medeverdachte 2] "zich bezig hield met de bedrijfsvoering, de gesprekken hield met de AFM, de correspondentie deed, de vergunningen voor [bedrijf 6] Hij was heel close met [verdachte], zij deden veel samen".133
21. Op grond van de bovengenoemde bewijsmiddelen concludeert de rechtbank dat [medeverdachte 2] opzettelijk heeft deelgenomen aan de criminele organisatie.
Opzet deelneming [medeverdachte 1]
22. Ten aanzien van [medeverdachte 1] acht de rechtbank het volgende van belang.
Direct na zijn indiensttreding in september 2007 heeft [medeverdachte 1] met [getuige 1] managementinformatie verzameld over onder meer de door obligatiehouders bij [bedrijf 6] ingelegde gelden en het aantal met die gelden aangeschafte levenpolissen. [medeverdachte 1] constateerde een "onbalans" tussen de ingelegde gelden en de daarmee aangeschafte polissen. Ik had de wetenschap over de aankoop van panden van inleggeld (...) eind november 2007. Rond november/december 2007 constateerde ik enorme kosten op het gebied van marketingkosten, reclamekosten, sponsoringcontracten, hoge personeelskosten, hoge kosten van externen, hoge leasebedragen, hoge huurkosten (...) en een facturenachterstand , waaronder (...) belastinggelden. (...) Ik was me bewust van het feit dat alles wat er nog lag ten tijde dat ik de facturenachterstand constateerde (...) betaald moest worden van inleggelden. (...) [Het was] een kind met een waterhoofd. Exorbitante bedragen. Hoge salarissen en hoge externe facturen werden betaald met ingelegde gelden. Ik beoordeelde de situatie eind 2007/begin 2008 als niet toelaatbaar," aldus [medeverdachte 1].134
Getuige [getuige 9] heeft over [medeverdachte 1] onder meer het volgende verklaard. [medeverdachte 1] verwachtte in 2008 een omzet van minimaal 30 miljoen euro, waarbij nog niet was rekening gehouden met de opstart van [bedrijf 16] in Oostenrijk en België. Na een paar maanden had [bedrijf 3] nog maar een budget van ongeveer 1 miljoen euro van [bedrijf 16] gekregen. [medeverdachte 1] gaf aan dat het "wat tegenzat".135
Getuige [getuige 33] heeft verklaard dat [getuige 1] en [medeverdachte 1] buiten [bedrijf 3] om zelf polissen kochten. Het idee kwam volgens [getuige 33] van [medeverdachte 1]. [getuige 33] geeft aan dat een bod van [bedrijf 3] op een polis werd overboden door [getuige 1]. In totaal zou [getuige 1] voor 869.000 euro aan polissen hebben betaald.136
De rechtbank wijst voorts op de eerder genoemde conclusies uit het rapport van registeraccountant [accountant 1]. De rechtbank wijst in aansluiting daarop nog op de brochure en prospectus van [bedrijf 16] d.d. 8 oktober 2007, welke tot maart 2008 is gebruikt binnen [bedrijf 6]. Daarin staat dat er jaarlijks een jaarrekening zou worden opgemaakt die door een registeraccountant zou worden gecontroleerd en ter inzage zou worden gelegd.137 [medeverdachte 1] wist, naar de rechtbank aanneemt, dat [bedrijf 16] deze toezeggingen niet nakwam en wist ook, gelet op zijn financiële expertise en zijn werkervaring binnen het bankwezen, dat [bedrijf 16] op dit punt niet voldeed aan wettelijke verplichtingen.
Getuige [getuige 26] heeft de boekhouding verzorgd voor diverse rechtspersonen binnen het [bedrijf 16] concern. Hij heeft onder meer het volgende verklaard.
"Op 31 december 2007 stond een schuld aan inleggers van 33 miljoen euro op de balans en er stond maar een bedrag van ongeveer 7 miljoen aan ingekochte polissen tegenover."138
"[medeverdachte 1] is in september 2007 begonnen. In het begin heb ik hem duidelijkheid gegeven hoe het zat met de cijfers. (...) Zoals het was, kon het niet doorgaan. Ik heb (...) gezegd dat het een soort piramidespel was. Ik bedoel daarmee dat zoals het nu liep de rentebetalingen en de exploitatiekosten alleen maar konden worden betaald uit nieuwe inleggelden. Op den duur loop je dan vast. (...) De belangrijkste voorwaarde is het zorgen voor een krediet bij een kredietinstelling zoals een bank. Daarnaast moest minimaal 70% van de inleggelden worden belegd in levenpolissen. Dit is in 2008 ook niet gelukt, omdat [medeverdachte 1] zei dat hij eerst de zaak wilde saneren. De schulden die er waren moesten eerst worden afgelost, zoals crediteuren, de belastingdienst etc." (...) Ik heb heel vaak uitgelegd dat er niet meer uit te komen was behoudens de door mij aangegeven voorwaarden. Ik had het idee dat de anderen dat niet zo inzagen. (...) De mensen zagen zoveel geld op de bank dat ze hebberig werden en niet konden wachten tot de winst was gerealiseerd."139
Op 2 mei 2008 ondertekent [medeverdachte 1] als directeur van [bedrijf 6] een brief aan inleggers, waarin de volgende passages voorkomen: "Wij werken constant aan het verbeteren van onze dienstverlening en het bieden van nog meer zekerheden voor onze investeerders" (...). Dat uw belegging in [bedrijf 6] 9 zekerheden geeft, omdat die niet afhankelijk is van wispelturige aandelenkoersen en niet afhankelijk is van economische schommelingen, dat wist u al. Wat nieuw is en u nog meer zekerheden biedt, is dat uw belangen als investeerder vanaf mei worden behartigd door [bedrijf 22]".140
Deze brief is voorgehouden aan getuige [getuige 10], directeur van onder meer [bedrijf 13] Hij heeft hierover het volgende verklaard. "In de brief staat onder andere dat rentevergoedingen en de uitkering van de hoofdsom op de einddatum van de obligatie door [bedrijf 22] zou worden gedaan. Dit is echter pertinent onjuist, op (...) 2 mei 2008 was er geen enkele overeenkomst met [bedrijf 6]. (...) Ik zie de brief als een misleiding van de obligatiehouders, want het geeft een schijnzekerheid. (...) Van andere obligatiehouders, die telefonisch contact met ons hebben opgenomen, hoorden wij dat zij een dergelijke brief hebben ontvangen van [bedrijf 6]. Sommige obligatiehouders dachten dat wij garant stonden voor de betalingen."141
[medeverdachte 1] heeft in december 2007 op een sales meeting de verkopers toegesproken zonder daarbij melding te maken van de grote financiële en bestuurlijke problemen van [bedrijf 6]. [verdachte] heeft daarover het volgend verklaard.
"[medeverdachte 1] heeft voor ongeveer 120 verkopers van [bedrijf 16] een sales meeting gehouden in het Van der Valk hotel in Eindhoven, (...) ik denk in december 2007. Tijdens deze bijeenkomst heeft [medeverdachte 1] onder meer aangegeven dat er wat strubbelingen waren geweest binnen het management. Hij hield de verkopers (...) voor dat de probleempjes binnen [bedrijf 16] waren opgelost en dat hij het volste vertrouwen had in de toekomst."142 [medeverdachte 1] heeft bevestigd dat hij op de sales meeting heeft gesproken.143
Op 28 april 2008 heeft een groot aantal buitendienstmedewerkers van [bedrijf 16] een mailbericht van [medeverdachte 1] ontvangen. Daarin staat onder meer het volgende.
"Het is niet mijn gewoonte om op geruchten te reageren. Ik maak nu echter een uitzondering, omdat ik moeite heb met het feit dat dat er binnen de [bedrijf 20] organisatie een aantal adviseurs onwaarheden en valse geruchten verspreiden. (...) Wat zijn de feiten: Het gaat ongelooflijk goed met [bedrijf 16]!! Na 7 maanden van knalhard buffelen zijn wij een afgeslankte en zeer gezonde organisatie." In het mailbericht wordt vervolgens een nieuwe procedure beschreven, ingaande mei 2008, waarbij [bedrijf 22] gaat zorg dragen voor het beheer van de ingelegde gelden.
Gelet op eerder genoemde verklaring van getuige [getuige 10] was er echter ten tijde van het mailbericht nog geen overeenkomst met [bedrijf 22] gesloten. Bovendien kon niet worden gesteld dat het met [bedrijf 16] inmiddels weer "ongelooflijk goed gaat". In dat verband wijst de rechtbank op het mailbericht d.d. 16 juli 2008 van getuige [getuige 26] aan [getuige 1]. Daarin schrijft [getuige 26]:
"Eind 2007 hadden we voor 7 miljoen polissen gekocht en 32 miljoen schuld aan obligatiehouders. Uitgaande van 70% polisaankopen (0,7*32, dus 22 miljoen), was er een dekkingstekort van 15 miljoen. Momenteel zijn er voor 8 miljoen aan polissen gekocht en is er een schuld van 40 miljoen. Dus een dekkingstekort van 20 miljoen. Dat is een forse verslechtering van de situatie over een periode van ruim een half jaar!! (...) Het spel werkt alleen wanneer de omzetten stijgen. (...) Maar wat is er het afgelopen half jaar gebeurd? De omzetten zijn meer dan gehalveerd!!"144
Een van de buitendienstmedewerkers aan wie het mailbericht van 28 april 2008 werd verzonden, was getuige [werknemer 4]. Hij kocht in juni 2008 obligaties ter waarde van 175.000 euro. Hij heeft daarover het volgende verklaard. "Ik werd volledig verrast door het gebeurde op 2 september 2008. Ik had er geen enkel idee van dat zoiets kon gebeuren. Met name ook omdat [medeverdachte1] en [medeverdachte 2] nog tegen ons gezegd hadden dat alles goed was. Dat waren aparte gesprekken met beiden. Wij hebben in die tijd ook zelf geld ingelegd. (...) Ik heb er overigens ook nog kort met [verdachte] over gepraat. Die gaf al helemaal aan dat alles in orde, dat alles top was."145
[medeverdachte 1] wist dat er panden waren gekocht met inleggelden van [bedrijf 6]. Hij heeft hierover onder meer het volgende verklaard.
"Ik had de wetenschap over de aankoop van panden van inleggeld (...) eind november 2007."146 "De aanschaf van panden met gelden van inleggers van [bedrijf 6] zijn niet de afspraken zoals beschreven in de obligatieovereekomst en de prospectus die er toen was. Van het gat zoals door mij omschreven wist ik medio januari 2008 dat dit mede is ontstaan door de aanschaf van panden. Dit werd door [medeverdachte 3] en [getuige 26] zelf verteld in december 2007/januari 2008. In maart/april 2008 heeft een bijeenkomst plaatsgevonden, waarbij in aanwezigheid van [getuige35], [getuige 1], [getuige 29]en ikzelf is gesproken over inbreng van onroerend goed door [verdachte]. (...) Het wachten was op het transport van deze panden zodat de gelden terug zouden kunnen vloeien naar [bedrijf 6]. (...) Er is maar één pand verkocht en getransporteerd en op verzoek van [verdachte] (...) zijn de gelden overgemaakt naar [bedrijf 23], (...) omdat [bedrijf 6] niet meer beschikte over bankrekeningen anders dan de bewaarrekening van [bedrijf 22] bij de[bankier 4]. (...) Het was heel vervelend toen mij bekend werd dat [bedrijf 6] geen enkele rekening meer kon openen. De [bankier 3] wilde een bankrekening niet verder voortzetten in relatie tot [bedrijf 6], omdat de bank mogelijk geconstateerd kan hebben dat er transacties hebben plaatsgevonden die niet matchen met [de] normale gang van zaken. Het enige wat ze gezegd hebben is dat ze geen zaken meer wenste te doen met [bedrijf 6] vanwege transacties/betalingsverkeer die niet matchte met het beleid van de bank. Dit gesprek heeft plaatsgevonden in (...) april 2008."147
In juni 2008 is een pand in Tilburg verkocht voor een bedrag van 180.000 euro. Dit pand was in augustus 2007, dus voordat [medeverdachte 1] in dienst kwam van [bedrijf 6], aangekocht door [medeverdachte 3] met gelden van [bedrijf 6]. 148 Volgens [getuige 1] is het gehele bedrag gestort op de rekening van [bedrijf 14] ([bedrijf 23]), omdat [bedrijf 6] geen bankrekening meer had. [getuige 1] heeft verklaard dat vervolgens [verdachte] druk op hem heeft uitgeoefend om 80.000 euro te storten op de rekening van [bedrijf20].. "Ik heb daarna overleg gehad met [medeverdachte 1]. [medeverdachte 1] gaf mij aan om het geld uiteindelijk toch naar de rekening van [bedrijf 20] over te maken. [medeverdachte 1] gaf toen toe aan de druk van [verdachte]", aldus [getuige 1]. 149 Zowel [medeverdachte 1] als [verdachte] hebben bevestigd, dat het bedrag van 80.000 euro inderdaad is overgemaakt naar [bedrijf 20]. 150 [bedrijf 6] had recht op dit bedrag, omdat het ging om een pand dat eertijds met [bedrijf 6] gelden was aangekocht.
[betrokkene 4], eigenaar van een rentemargebedrijf, had zich in het voorjaar van 2008 bereid verklaard 45 miljoen euro te investeren in de door [medeverdachte 1] opgerichte [bedrijf14] Hij had de beschikking gekregen over de 45 miljoen euro via het bedrijf [bedrijf 24] Dit bedrijf vroeg daarvoor emissiekosten ten bedrage van € 810.000,--. [betrokkene 4] vroeg [bedrijf 6] hem dit bedrag voor te schieten. Besloten is dat [bedrijf 6] inderdaad de emissiekosten zou betalen. "De kosten zijn betaald door [bedrijf 6], dit bedrag (...) zou terug moeten komen naar [bedrijf 6]. Aangezien [bedrijf 6] geen bankrekeningen meer had op enig moment, is er geen afspraak gemaakt naar welke bankrekening het voorgeschoten bedrag zou moeten worden terugbetaald," aldus [medeverdachte 1].151 Het bedrag is in maart of april 2008 overgemaakt naar [bedrijf 24] 152 [betrokkene 4] en zijn vrouw hebben zich persoonlijk borg gesteld voor dit bedrag: zou de deal niet doorgaan, dan zouden zij de € 810.000,-- moeten terugbetalen aan [bedrijf 6]. 153
De "[naam] deal" is uiteindelijk niet is doorgegaan en het bedrag van € 810.000,-- is nooit teruggevloeid naar [bedrijf 6].
[medeverdachte 1] heeft erkend dat hij € 54.000 euro (3 maal € 18.000), toebehorende aan [bedrijf 6], heeft aangewend voor de oprichting van 3 B.V.'s: [bedrijf 23] en [bedrijf 25] "Dat geld is doorgepompt en uiteindelijk terecht gekomen bij [bedrijf 23]. Daar zijn rekeningen van [bedrijf 6] mee betaald. Een restantbedrag van 10.000 en 7000 euro is gestort naar de rekening van [bedrijf 10]. Het kon ook niet meer terug naar [bedrijf 6], want die had geen bankrekening meer", aldus [medeverdachte 1]. 154 Getuige [werknemer3] heeft bevestigd dat er inderdaad € 54.000 van [bedrijf 6] is aangewend als startkapitaal voor de drie BV's.155
23. Op grond van de hiervoor gebezigde bewijsmiddelen komt de rechtbank tot de slotsom, dat [medeverdachte 1] opzettelijk als leider heeft deelgenomen aan de criminele organisatie "[bedrijf 16]-concern".
Ten aanzien van parketnummer 01/820046-09 feit 1 en 2:
Het standpunt van de officier van justitie.
De officier van justitie acht feit 1 en 2 van de dagvaarding met parketnummer 01/820046-09 wettig en overtuigend, gelet op de bekennende verklaring van verdachte ter zitting.
Het standpunt van de verdediging.
De raadsman van verdachte heeft zich, gelet op de bekennende verklaring van verdachte, gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.
Het oordeel van de rechtbank.
Ten aanzien van feit 1:
In het proces-verbaal van de regiopolitie Brabant Zuid-Oost, gezamenlijke Recherche, is gerelateerd dat het op 2 september 2008 in de woning van verdachte [verdachte], te weten op het adres [adres] te [woonplaats], aangetroffen pistool, merk FN Baby is onderzocht door verbalisant [verbalisant] van de afdeling FTO. Uit dit onderzoek is het volgende naar voren gekomen:
Het voorwerp is bestemd, dan wel geschikt om projectielen door een loop af te schieten. De werking van het voorwerp berust op het teweegbrengen van een scheikundige ontploffing. Derhalve is dit pistool een vuurwapen in de van artikel 1, onder 3, gelet op artikel 2, lid 1, categorie III onder 1 van de Wet Wapens en Munitie. 156
De in de patronenhouder aangetroffen patronen betroffen kogelpatronen van het kaliber 6,35 mm. Dit is munitie in de zin van artikel 1, onder 4 gelet op artikel 2, lid 2 categorie III van de Wet Wapens en Munitie. Het voorhanden hebben van een wapen en munitie van de categorie III is op grond van artikel 26 lid 1 van de Wet Wapens en Munitie verboden. 157
Ten aanzien van 2:
Door[betrokkene 5]van afdeling FTO is mondeling meegedeeld dat het op 2 september 2008 in de woning van verdachte [verdachte], te weten op het adres [adres] te [woonplaats], aangetroffen busje zou vallen onder de Wet Wapens en Munitie. Het desbetreffende rapport van het NFI zou zo spoedig mogelijk worden aangeleverd.158
Voornoemd rapport van het NFI is echter niet door de rechtbank in het dossier aangetroffen, noch is dit rapport door de officier van justitie ter zitting overgelegd.
Ter terechtzitting van 19 januari 2010 heeft verdachte de feiten 1 en 2 op de dagvaarding met parketnummer 01/820046-09 bekend.
Hij heeft daartoe verklaard:
Op 2 september 2008 had ik in mijn woning in Heeze een pistool, munitie en een busje traangas voorhanden. Het was mij bekend dat ik dat pistool, die munitie en dat busje traangas niet voorhanden mocht hebben. 159
De rechtbank acht het tenlastegelegde feit onder 1 (parketnummer 01/820046-09) wettig en overtuigend bewezen op grond van de hiervoor genoemde bewijsmiddelen.
De rechtbank zal verdachte, ondanks zijn bekentenis, van het onder feit 2 tenlastegelegde vrijspreken, nu een objectief bewijsmiddel met betrekking tot het onderzoek naar het betreffende 'traangas-busje' in het dossier ontbreekt en derhalve niet kan worden uitgesloten dat het in verdachtes woning aangetroffen busje een stof bevatte, welke niet strafbaar is gesteld op grond van de Wet Wapens en Munitie.
De bewezenverklaring.
Op grond van de feiten en omstandigheden die zijn vervat in de hierboven uitgewerkte bewijsmiddelen in onderling verband en samenhang bezien, komt de rechtbank tot het oordeel dat wettig en overtuigend bewezen is dat verdachte
1.
in de periode van 1 september 2006 tot en met 25 augustus 2008 in de gemeente Helmond en elders in Nederland, heeft deelgenomen aan een organisatie, te weten een samenwerkingsverband van een of meer natuurlijke perso(o)n(en) genaamd [medeverdachte 1]en/of [medeverdachte 2] en/of[verdachte] en rechtspersonen genaamd[bedrijf 1] en [bedrijf 2] en [bedrijf 3] en [bedrijf 4] en [bedrijf 5] en [bedrijf 6] en [stichting 1] en [bedrijf 16] en [bedrijf 17] en [bedrijf 18] en hem, verdachte, welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, namelijk het plegen van oplichting jegens beleggers,
van de aangehechte lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in door [bedrijf 5] en/of [bedrijf 6] uitgegeven obligaties en/of in door [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] uitgegeven deelnamecertificaten terwijl hij, verdachte, leider van die organisatie was
2.
op tijdstippen in de periode van 1 september 2006 tot en met 25 augustus 2008, in de gemeente Helmond en elders in Nederland, telkens tezamen en in vereniging met anderen met het oogmerk om zich en anderen wederrechtelijk te bevoordelen, door een samenweefsel van verdichtsels, een (groot) aantal personen (verder te noemen 'de beleggers'), van de aangehechte lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 6], zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van door [bedrijf 6] (voorheen genaamd [bedrijf 5]), verder te noemen 'de B.V.', uitgegeven obligaties, heeft bewogen tot afgifte van een of meer bedrag(en)
aan geld immers hebben hij, verdachte en (een of meer van) zijn mededader(s) toen daar opzettelijk bedrieglijk en in strijd met de waarheid -zakelijk weergegeven-:
aan de beleggers voorgesteld, althans doen of laten voorstellen om
(nagenoeg) risicoloos in de B.V. te investeren, door afname van door de B.V. uit te geven obligaties, ter financiering van door de B.V. aan te kopen Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements), waarbij aan de beleggers mondeling en/of in versies van de uitgegeven en/of op internet gepubliceerde en/of aan (potentiële) afnemers van obligaties verstrekte prospectus(sen) en/of informatiebrochure(s) over de B.V. en/of over de door de B.V. uit te
geven obligaties en/of in de door de beleggers en de B.V. opgemaakte en/of ondertekende certificaten betreffende obligatieleningen en/of investeringsovereenkomsten en/of leningovereenkomsten is voorgehouden en/of met de beleggers (telkens) (onder meer) mondeling en/of schriftelijk is afgesproken:
- dat de B.V. ter financiering van de beleggingen in levenpolissen (Life Settlements), obligaties wenst uit te geven met een looptijd van (minimaal) 7 jaar en (maximaal) 10 jaar en
- dat de obligatieleningen uitsluitend, althans voor (minimaal) 70% van de inleg zullen worden aangewend voor de financiering van de beleggingen in Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements)
waardoor er bij de beleggers telkens (een) valse voorstelling van zaken werd gewekt en vervolgens de beleggers werden bewogen tot voornoemde afgiften
4.
op tijdstippen in de periode van 1 september 2006 tot en met 2 april 2008 in de gemeente Helmond en elders in Nederland, telkens tezamen en in vereniging met anderen met het oogmerk om zich en anderen wederrechtelijk te bevoordelen, door een samenweefsel van verdichtsels,
- personen, van de aangehechte lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 16], zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van door [bedrijf 16] (verder te noemen 'C.V. 1') uitgegeven deelnamecertificaten, heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld en
- personen, van de aangehechte lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 17], zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van door [bedrijf 17] (verder te noemen 'C.V. 2') uitgegeven deelnamecertificaten, heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld en
- personen, van de aangehechte lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met [bedrijf 18], zijnde -zakelijk weergegeven- afnemers van door [bedrijf 18] (verder te noemen 'de C.V. 3') uitgegeven deelnamecertificaten, (telkens) heeft bewogen tot afgifte(n) van een of meer bedrag(en) aan geld
immers hebben hij, verdachte en zijn mededaders, toen daar opzettelijk bedrieglijk en in strijd met de waarheid -zakelijk weergegeven-:
aan die personen, van de voornoemde lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] voorgesteld, althans doen of laten voorstellen om (nagenoeg) risicoloos in
(respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 te investeren, door afname van door (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 uit te geven deelnamecertificaten, ter financiering van door (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 aan te kopen Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements),
waarbij aan die personen, van de voornoemde lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] mondeling en/of in versies van de uitgegeven en/of op internet gepubliceerde en/of aan (potentiële) afnemers van deelnamecertificaten verstrekte prospectus(sen) en/of informatiebrochure(s) over (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 en/of over de door (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3
uit te geven deelnamecertificaten en/of in de door C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of
C.V. 3 opgemaakte en/of ondertekende deelnamecertificaten is voorgehouden
en/of met die personen, van de voornoemde lijst genaamd 'Registratie
slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] (telkens) (onder
meer) mondeling en/of schriftelijk is afgesproken:
- dat (respectievelijk) C.V. 1 en/of C.V. 2 en/of C.V. 3 ter financiering van
de beleggingen in levenpolissen (Life Settlements), deelnamecertificaten wensen/wenst uit te geven en/of leningovereenkomsten wensen/wenst te sluiten met een looptijd van (minimaal) 7 jaar en (maximaal) 10 jaar, met die personen, van de voornoemde lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk)
[bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] en
- dat de leningen uitsluitend, althans voor (minimaal) 70% van de inleg zullen worden aangewend voor de financiering van de beleggingen in Amerikaanse levenpolissen (Life Settlements)
waardoor er bij die personen, van de voornoemde lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' (respectievelijk) [bedrijf 16]
en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] telkens een valse voorstelling van zaken werd gewekt en vervolgens die personen, van de voornoemde lijst genaamd 'Registratie slachtoffers/gedupeerden per rechtspersoon' in verband met (respectievelijk) [bedrijf 16] en/of [bedrijf 17] en/of [bedrijf 18] werden bewogen tot voornoemde
afgifte(n)
Parketnummer: 01-820046-09
1.
op 2 september 2008 te Heeze, gemeente Heeze-Leende, een wapen van categorie III, te weten een pistool (Merk: FN Baby), en munitie van categorie III, te weten een aantal patronen, voorhanden heeft gehad
Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven bewezen is verklaard, is naar het oordeel van de rechtbank niet bewezen. Verdachte zal hiervan worden vrijgesproken.
Strafbaarheid van het feit.
Het bewezenverklaarde levert op de in de uitspraak vermelde strafbare feiten.
Er zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die de strafbaarheid van de feiten uitsluiten.
De strafbaarheid van verdachte.
Er zijn geen feiten of omstandigheden gebleken die de strafbaarheid van verdachte uitsluiten. Verdachte is daarom strafbaar voor hetgeen bewezen is verklaard.
Oplegging van straf en/of maatregel.
De eis van de officier van justitie.
De officier van justitie eist vrijspraak van hetgeen in de zaak met parketnummer 01/997512-08 is ten laste gelegd onder feit 3 primair en subsidiair en feit 5 primair en subsidiair. Voorts vordert hij bewezenverklaring van hetgeen in de zaak met parketnummer 01/997512-08 is ten laste gelegd onder feit 1, feit 2 primair en feit 4 primair en van hetgeen in de zaak met parketnummer 01/820046-09 is ten laste gelegd onder 1 en 2.
Hiervoor dient een gevangenisstraf voor de duur van 5 jaar en 10 maanden, met aftrek conform het gestelde in artikel 27 van het Wetboek van Strafrecht en rekening houdend met een overschrijding van de redelijke termijn, te worden opgelegd.
De twee benadeelde partijen dienen niet-ontvankelijk te worden verklaard in hun vorderingen. Dit gelet op het persoonlijk faillissement van verdachte.
De rechtbank dient echter wel de schadevergoedingsmaatregel op te leggen ten behoeve van alle slachtoffers in deze zaak in totaal voor een bedrag van € 34.000.000,-, bij gebreke van betaling te vervangen door vervangende hechtenis voor de duur van in totaal één jaar.
Ten slotte dient het geschorste bevel voorlopige hechtenis van verdachte te worden opgeheven.
Een kopie van de vordering van de officier van justitie is aan dit vonnis gehecht.
De officier van justitie heeft op de zitting van 2 maart 2009 reeds kenbaar gemaakt voornemens te zijn een vordering als bedoeld in artikel 36e van het Wetboek van Strafrecht aanhangig te maken.
Het standpunt van de verdediging.
Primair heeft de raadsman vrijspraak bepleit van alle tenlastegelegde feiten. De raadsman van verdachte stelt subsidiair dat de strafeis van de officier van justitie, in het licht van andere gelijksoortige strafzaken, hoog te noemen is.
Het oordeel van de rechtbank.
Bij de beslissing over de straf die aan verdachte dient te worden opgelegd heeft de rechtbank gelet op de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan. Bij de beoordeling van de ernst van de door verdachte gepleegde strafbare feiten betrekt de rechtbank het wettelijke strafmaximum en de straffen die voor soortgelijke feiten worden opgelegd. Daarnaast houdt de rechtbank bij de strafbepaling rekening met de persoon en de persoonlijke omstandigheden van verdachte.
Verdachte en zijn medeverdachten hebben zich schuldig gemaakt aan oplichting en deelneming aan een criminele organisatie, waarbij verdachte als leider van die criminele organisatie valt aan te merken. Door het handelen van verdachte en zijn mededaders zijn honderden inleggers gedupeerd voor miljoenen euro's. Dit soort fraude schaadt het vertrouwen van het publiek en schaadt de belangen van de integere financiële instellingen en het functioneren van de financiële markt.
Verdachte en zijn medeverdachten hebben de schijn van succesvol handelen gewekt, waardoor veel investeerders hebben besloten in te stappen. Een groot deel van hun inleg werd echter gebruikt om onder andere een luxueuze levensstijl te bekostigen. Verdachte en zijn medeverdachten hebben hun eigen financiële belangen vooropgesteld en de belangen van de inleggers daaraan ondergeschikt gemaakt.
Bij dergelijke grootschalige fraudes komen de verdachten die daaraan leiding hebben gegeven voor een forse vrijheidsstraf in aanmerking.
Gelet op de ernst van de feiten is een deels voorwaardelijke straf niet aan de orde.
Uit jurisprudentie bij grootschalige fraudezaken zoals de onderhavige strafzaak,
blijkt een vrijheidsstraf voor de duur van 5 jaar in beginsel passend.
De rechtbank ziet geen aanleiding om bij de strafoplegging onderscheid te maken tussen verdachte en zijn medeverdachte [medeverdachte 3]. Weliswaar is verdachte een langere tijd actief geweest bij [bedrijf 16] en heeft hij daarnaast nog een wapen en munitie voor handen gehad, daar tegenover staat dat medeverdachte [medeverdachte 3] een initiërende rol heeft gehad.
Zowel de officier van justitie als de verdediging heeft gesteld dat de redelijke termijn in casu is overschreden en dat deze overschrijding gecompenseerd dient te worden door het toepassen van strafvermindering.
Zoals bepaald in het arrest van de Hoge Raad van 3 oktober 2000, NJ 2000/721, beoogt het voorschrift van artikel 6, eerste lid, EVRM inzake de behandeling van een strafzaak binnen een redelijke termijn, te voorkomen dat een verdachte langer dan redelijk is onder de dreiging van een (verdere) strafvervolging zou moeten leven. In het arrest van 17 juni 2008 (LJN: BD2578) oordeelt de Hoge Raad dat een overschrijding van de redelijke termijn niet dient te leiden tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie, ook niet in uitzonderlijke gevallen, maar in beginsel gecompenseerd zal worden in de strafmaat.
Het staat de rechtbank echter ook vrij om - na afweging van alle daartoe in aanmerking te nemen belangen en omstandigheden- te volstaan met de enkele vaststelling dat inbreuk is gemaakt op art. 6, eerste lid, EVRM (vgl. HR 17 juni 2008, LJN BD2578, NJ 2008/358).
Om te bezien of de redelijke termijn van berechting al dan niet is overschreden, moet als aanvangsdatum worden genomen het moment dat vanwege de Staat een handeling is verricht waaraan betrokkene in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat tegen hem ter zake van een bepaald strafbaar feit door het openbaar ministerie een strafvervolging zal worden ingesteld.
Op 4 september 2008 werd verdachte aangehouden en vond het eerste verhoor van de verdachte plaats. Naar het oordeel van de rechtbank is, gelet op bovengenoemd arrest, op dat tijdstip de strafvervolging van verdachte aangevangen. Het proces-verbaal is op 5 december 2008 afgesloten.
Voorts hebben er op 15 december 2008, 2 maart 2009, 26 mei 2009, 20 augustus 2009, 15 oktober 2009, 11, 12, 15, 18, 21 en 22 januari 2010, 25 maart 2010, 2 februari 2012 en 19, 20, 22 en 27 maart 2012, en 12 april 2012 zittingen plaatsgevonden.
Naar aanleiding van deze zittingen is er een rapport opgesteld door KPMG en zijn de getuigen-deskundigen van KPMG ter zitting gehoord en hebben op verzoek van de verdediging diverse getuigenverhoren bij de rechter-commissaris plaatsgevonden.
De totale duur van de vervolging, gerekend vanaf het tijdstip van het eerste verhoor van verdachte tot en met heden (26 april 2012) bedraagt ongeveer drie jaar en acht maanden.
Wat betreft de berechting van de zaak in eerste aanleg heeft als uitgangspunt te gelden dat de behandeling van de zaak ter terechtzitting dient te zijn afgerond met een eindvonnis binnen twee jaar nadat de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn is aangevangen, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden.
Alhoewel de onderhavige strafzaak als ingewikkeld valt aan te merken, gelet op de omvang van het onderzoek (inclusief uitgebrachte financiële rapporten) en de gelijktijdige berechting van medeverdachten, en het indienen van verzoeken tot horen van getuigen tot vertraging in de afdoening van de zaak heeft geleid, is de rechtbank toch van oordeel dat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn ex artikel, 6 EVRM, welke overschrijding gecompenseerd dient te worden door het toepassen van een strafkorting van 10%. In dit verband merkt de rechtbank overigens op dat het tijdsverloop samenhangend met het uitbrengen van de rapportage door KPMG en het horen van de deskundigen ter zitting niet aan verdachte en zijn raadsman valt te verwijten.
Zoals hiervoor overwogen is de rechtbank van oordeel, dat in verband met een juiste normhandhaving niet kan worden volstaan met het opleggen van een andersoortige of geringere straf dan een gevangenisstraf welke vrijheidsbeneming meebrengt voor de duur van 5 jaar.
Echter rekening houdend met voornoemde strafkorting zal de rechtbank een gevangenisstraf opleggen voor de duur van 60 maanden-6 maanden = 54 maanden = 4 jaar en 6 maanden.
De rechtbank zal een lichtere straf opleggen dan de door de officier van justitie gevorderde straf, nu de rechtbank van oordeel is dat de op te leggen straf de ernst van het bewezen verklaarde voldoende tot uitdrukking brengt.
De vorderingen van de benadeelde partijen [benadeelde 2] en [benadeelde1].
Het standpunt van de officier van justitie.
De officier van justitie is van mening dat de vorderingen van de benadeelde partijen [benadeelde 2] en [benadeelde1] door het persoonlijk faillissement van de verdachten [verdachte] en [medeverdachte 3] niet-ontvankelijk dienen te worden verklaard. Volgens de officier van justitie moeten de benadeelde partijen zich wenden tot de curator om hun vorderingen ter verificatie aan te melden.
Het standpunt van de verdediging.
De raadsman van verdachte is van mening dat de vorderingen van de benadeelde partijen niet-ontvankelijk dienen te worden verklaard en dat de vorderingen bij de curator dienen te worden ingebracht.
Beoordeling.
De rechtbank zal de benadeelde partijen niet ontvankelijk verklaren in de vorderingen, nu verdachte persoonlijk in staat van faillissement is verklaard. Op grond van artikel 26 van de Faillissementswet kunnen vorderingen slechts bij de curator ter verificatie worden aangemeld.
De rechtbank zal de kosten van partijen compenseren aldus dat elke partij haar eigen kosten draagt.
Overweging met betrekking tot het opleggen van de schadevergoedingsmaatregel.
De officieren van justitie hebben in hun requisitoir verzocht om de schadevergoedingsmaatregel op te leggen voor een bedrag van € 34.000.000,- , bij gebreke van betaling te vervangen door vervangende hechtenis voor de duur van maximaal één jaar.
De officieren van justitie hebben daarbij gesteld dat de schadevergoedingsmaatregel een zelfstandige maatregel is die beoogt een door een strafbaar feit benadeelde persoon te versterken in zijn positie tot herstel van de rechtmatige toestand. Hieraan ligt volgens de officieren van justitie de gedachte ten grondslag om de benadeelde de inspanningen om dat herstel te bereiken zoveel als mogelijk uit handen te nemen. Die inspanningen worden door het opleggen van de maatregel in handen gelegd van de Staat. De officieren van justitie zijn van oordeel dat het faillissement van de verdachte niet aan het opleggen van deze maatregel in de weg staat. Het openbaar ministerie acht de verdachte ten aanzien van alle in de aan de dagvaarding gehechte lijst genoemde personen aansprakelijk voor de schade die door de strafbare feiten is toegebracht. De officieren van justitie zijn daarbij van mening dat uit het oogpunt van eenvoud ten aanzien van de hoogte van de schadevergoedingsmaatregel alleen de ingelegde bedragen voor vergoeding in aanmerking komen.
De raadsman heeft over de schadevergoedingsmaatregel -kort gezegd- het volgende gesteld.
De officieren van justitie willen een schadevergoedingsmaatregel opleggen en gaan lukraak maar uit van miljoenen euro's, maar dat werkt volgens de raadsman anders. Als je een schadevergoedingsmaatregel wil opleggen moet de geleden schade duidelijk zijn. Aangezien nog niet duidelijk is hoeveel geld de beleggers terug gaan krijgen, kan de schade nog niet worden vastgesteld.
Daarnaast is de schadevergoedingsmaatregel een maatregel en mag het geen straf zijn. In de jurisprudentie is dat een uitgemaakte zaak. Gezien de faillissementen van verdachten [verdachte] en [medeverdachte 3] en gezien de omvang van het door de officieren van justitie gevorderde bedrag, terwijl zij weten dat verdachte niets meer bezit, is het verzoek de schadevergoedingsmaatregel op te leggen niets anders dan het vorderen van het opleggen van een extra straf. In de rechtspraak is uitgemaakt dat in uitzonderlijke gevallen van de schadevergoedingsmaatregel kan worden afgezien als op voorhand al vaststaat dat het opleggen van de maatregel leidt tot het uitzitten van de vervangende hechtenis. In de onderhavige zaak is zo'n uitzonderlijk geval aan de orde. Het opleggen van de maatregel zou puur het extra bestraffen van verdachte zijn en heeft niets meer te maken met een herstelmaatregel.
De rechtbank overweegt ten aanzien van de gevorderde schadevergoedingsmaatregel als volgt.
De schadevergoedingmaatregel beoogt herstel van de rechtmatige toestand. Uit artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht blijkt dat de schadevergoedingsmaatregel ook kan worden toegepast als de benadeelde zich niet in de strafprocedure heeft gevoegd.
In de onderhavige zaak is verdachte in staat van faillissement verklaard. De benadeelden kunnen hun vordering ter verificatie aanmelden bij de curator in het faillissement van verdachte.
Mede omdat niet op voorhand valt uit te sluiten dat nog een uitkering volgt voor de inleggers, is het voor de rechtbank niet eenvoudig om op dit moment de door de inleggers werkelijk geleden schade vast te stellen.
Gelet op het vorenstaande zal de rechtbank aan verdachte geen schadevergoedingsmaatregel opleggen.
Opheffen schorsing voorlopige hechtenis in parketnummer 01/997512-08.
De officieren van justitie hebben in hun requisitoir verzocht om het geschorste bevel tot voorlopige hechtenis op te heffen en het ingenomen paspoort aan verdachte te retourneren.
De verdediging heeft eveneens de opheffing van de voorlopige hechtenis bepleit.
De rechtbank overweegt ten aanzien van de voorlopige hechtenis als volgt.
Verdachte [verdachte] is in verzekering gesteld op 4 september 2008.
Nadien heeft de rechtbank besloten om de voorlopige hechtenis onder voorwaarden te schorsen met ingang van 22 januari 2010. Dit onder andere gelet op de vertraging die in de behandeling van de strafzaak op dat moment was ontstaan, welke vertraging niet enkel aan verdachte was te wijten.
Bij de beoordeling van de vraag of er thans aanleiding bestaat de voorlopige hechtenis op te heffen, dient de rechtbank na te gaan of de ernstige bezwaren en de grond waarop de voorlopige hechtenis van verdachte is gebaseerd, te weten de vrees voor herhaling, ook thans nog aanwezig is.
Uitgangspunt voor de rechtbank is dat het uitzitten van een straf pas aan de orde is als een veroordeling onherroepelijk is en dat enkel in het geval er sprake is van vrees voor herhaling van zeer ernstige strafbare feiten de rechtbank de opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis kan bevelen.
Verdachte is in het verleden vele jaren werkzaam geweest als financiële dienstverlener en hij heeft veel contacten in die branche. Hij heeft samen met anderen gedurende een lange periode beleggers benadeeld voor vele miljoenen euro's. Gelet hierop acht de rechtbank het aannemelijk dat er een reëel gevaar bestaat dat verdachte zich in de toekomst wederom aan soortgelijke delicten schuldig zal maken. Naar het oordeel van de rechtbank is de zogenaamde recidivegrond derhalve niet komen te vervallen. Er is nog steeds sprake van vrees voor herhaling van zeer ernstige strafbare feiten.
Op grond van het voorgaande ziet de rechtbank aanleiding de opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis te bevelen.
Toepasselijke wetsartikelen.
De beslissing is gegrond op de artikelen:
Wetboek van Strafrecht art. 10, 27, 47, 57, 63, 91, 140, 326
Wet wapens en munitie art. 26, 55.
DE UITSPRAAK
De rechtbank:
Verklaart niet bewezen, hetgeen verdachte in de zaak met parketnummer 01/997512-08 onder feit 3 primair, feit 3 subsidiair, feit 5 primair, feit 5 subsidiair en in de zaak met 01/820046-09 onder feit 2 is tenlastegelegd en spreekt hem daarvan vrij.
Verklaart het tenlastegelegde in de zaak met parketnummer 01/997512-08 onder feit 1, feit 2 primair en feit 4 primair en in de zaak met parketnummer 01/820046-09 onder feit 1 bewezen zoals hiervoor is omschreven.
Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor bewezen is verklaard en spreekt hem daarvan vrij.
Het bewezenverklaarde levert op de misdrijven:
T.a.v. 01/997512-08 feit 1:
Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van
misdrijven, terwijl hij van de organisatie leider is
T.a.v. 01/997512-08 feit 2 primair:
Medeplegen van oplichting, meermalen gepleegd
T.a.v. 01/997512-08 feit 4 primair:
Medeplegen van oplichting, meermalen gepleegd
T.a.v. 01/820046-09 feit 1:
Handelen in strijd met artikel 26, eerste lid van de Wet wapens en munitie, en
het feit begaan met betrekking tot een vuurwapen van categorie III
en
Handelen in strijd met artikel 26, eerste lid van de Wet wapens en munitie
Verklaart verdachte hiervoor strafbaar.
Legt op de volgende straf.
T.a.v. 01/997512-08 feit 1, feit 2 primair, feit 4 primair, 01/820046-09 feit 1:
Gevangenisstraf voor de duur van 4 jaar en 6 maanden met aftrek overeenkomstig
artikel 27 Wetboek van Strafrecht
T.a.v. 01/997512-08 feit 4 primair:
Niet-ontvankelijkverklaring van de benadeelde partij [benadeelde 2], in haar vordering.
Compenseert de kosten van partijen aldus, dat elke partij de eigen kosten draagt.
T.a.v. 01/997512-08 feit 4 primair:
Niet-ontvankelijkverklaring van de benadeelde partij [benadeelde1] , in haar vordering.
Compenseert de kosten van partijen aldus, dat elke partij de eigen kosten
draagt.
Beveelt de opheffing van de schorsing van de voorlopige hechtenis van verdachte
met ingang van heden.
Dit vonnis is gewezen door:
mr. N.M. Spelt, voorzitter,
mr. A.F. van Hoorn en mr. P.J.H. Van Dellen, leden,
in tegenwoordigheid van dhr. G.G. Dirks en mr. P. van Etteger-Lubbers, griffiers,
en is uitgesproken op 26 april 2012.
1 Deskundigen-onderzoek rekening-courant verhoudingen [bedrijf 16] concern, KPMG, 31 augustus 2011, (hierna: het KPMG-rapport), p. 27-34.
2 P. 800016 proces-verbaal. Wanneer hierna wordt verwezen naar een proces-verbaal, wordt - tenzij anders vermeld - bedoeld een proces-verbaal, opgemaakt in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren. Waar wordt verwezen naar bijlagen betreffen dit de bijlagen bij het proces-verbaal van de Belastingdienst/FIOD-ECD, met dossiernummer 40481, bestaande uit een overzichtsproces-verbaal, processen-verbaal van ambtshandelingen, processen-verbaal telecommunicatie en observatie, processen-verbaal van verhoor van verdachten, processen-verbaal van verhoor van getuigen, documenten, verdachtendossiers, aanvullende processen-verbaal + onderzoek na 30 januari 2009, en het BOB-dossier. Dit dossier met nummer 40481 bevat een verzameling wettig opgemaakte processen-verbaal die in de onderhavige zaak in het kader van het opsporingsonderzoek zijn opgemaakt alsmede (eventueel) andere bescheiden.
3 Uittreksel Kamer van Koophandel, eind proces-verbaal, document D 0-31, p. 800255.
4 KPMG-rapport, p. 36.
5 p. 800015.
6 KPMG-rapport, bijlage 21.
7 KPMG-rapport, p. 34.
8 KPMG-rapport, p. 36.
9 Verhoor [getuige 33], d.d. 2 september 2008, p. 300004.
10 Aanhangsel van de handelingen van de Tweede Kamer van de Staten-Generaal, vergaderjaar 2008-2009, aanhangsel 1981 en 1982, dat gevoegd is bij het faillissementsverslag van 19 januari 2009 inzake failliet [medeverdachte 3].
11 D-001, Aangifte tegen [bedrijf 6], p. 500315 PV.
12 Proces-verbaal van verhoor [benadeelde 2] p. 300239 ev.
13 p. 300246, bijlage verhoor [benadeelde 2].
14 p. 300260, bijlage verhoor [benadeelde 2].
15 Proces-verbaal van verhoor [getuige 12] p. 300401 ev.
16 p. 300412, bijlage verhoor [getuige 12].
17 Proces-verbaal van verhoor [getuige 14], p. 400000 ev.
18 p. 400007, bijlage verhoor [getuige 14].
19 p. 400025 ev, bijlage verhoor [getuige 14].
20 Proces-verbaal van verhoor [benadeelde1], p. 400032 ev.
21 Proces-verbaal van verhoor [getuige 2], p 400055 ev.
22 Adviseur en verkoper, zie Verklaringen [werknemer3] p. 3000072 ev.
23 p. 400069 ev, bijlage verhoor [getuige 2].
24 Proces-verbaal van verhoor De [getuige 3], p. 400074 ev.
25 p. 400085, bijlage verhoor De [getuige 3].
26 Proces-verbaal verhoor [getuige 4], p. 400100 ev.
27 p. 400120 ev, bijlage verhoor [getuige 4].
28 Proces-verbaal verhoor [getuige 15], p. 400139 ev.
29 p. 400163 ev, bijlage verhoor [getuige 15].
30 Proces-verbaal verhoor [getuige 16], p. 400174 ev.
31 Proces-verbaal verhoor [getuige 17], p. 400187 ev.
32 p. 400203 ev en p. 400207, bijlagen verhoor [getuige 17].
33 Proces-verbaal verhoor [getuige 18], p. 400210 ev.
34 p. 400224 ev, bijlage verhoor [getuige 18].
35 Proces-verbaal verhoor [getuige 19], p. 400249 ev.
36 p. 400265 ev, bijlage verhoor [getuige 19].
37 Proces-verbaal verhoor [getuige 20], p. 400277 ev.
38 p. 400298 ev, bijlage verhoor [getuige 20].
39 Proces-verbaal verhoor [getuige 21], p. 400304 ev.
40 Proces-verbaal verhoor [getuige 5], p. 400326 ev.
41 p. 400334 ev, bijlage verhoor [getuige 5].
42 Proces-verbaal verhoor [getuige 22], p. 400373 ev.
43 p. 400384 ev, bijlage verhoor [getuige 22].
44 Proces-verbaal verhoor [getuige 23], p. 400401 ev.
45 p. 400407 ev, bijlagen verhoor [getuige 23].
46 p. 400417 ev, bijlagen verhoor [getuige 23].
47 Proces-verbaal van aangifte [getuige 24], p. 400517 pv.
48 p. 400537 ev, bijlage aangifte [getuige 24].
49 Verslag van bevindingen bij onderzoek inzake [bedrijf 6], rapport van drs. [accountant 1] RA, 11 juni 2009, p. 4.
50 [bedrijf 9], d.d. 4 september 2008, p. 200094 en 200096.
51 Verhoor [verdachte], d.d. 11 september 2008, p. 200102.
52 Ibidem, p. 200113.
53 Verhoor [verdachte], d.d. 12 september 2008, p. 200127.
54 Ibidem, p. 200128.
55 Ibidem, p. 200129.
56 Verhoor [verdachte], d.d. 19 september 2008, p. 200138, 200139 en 200140.
57 Verhoor [verdachte], d.d. 23 oktober 2008, p. 200161 en 200162.
58 Verhoor [verdachte], d.d. 20 november 2008, p. 200174
59 [bedrijf 4], d.d. 2 september 2008, eind proces-verbaal, p. 200011. Waar in volgende voetnoten wordt verwezen naar paginanummers, gaat het om pagina's uit het eind proces-verbaal.
60 Ibidem, p. 200006.
61 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 3 september 2008, p. 200016.
62 Ibidem, p. 200021.
63 Ibidem 200022.
64 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 11 september 2008, p. 200038 en 039.
65 Verhoor [medeverdachte 3], 3 september 2008, p. 200020.
66 Verhoor [medeverdachte 3] 4 september 2008, p. 200025.
67 Ibidem, p. 200026.
68 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 11 september 2008, p. 200033 en 200034.
69 Ibidem, p. 200039.
70 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 17 oktober 2008, p. 200047.
71 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 29 oktober 2008, p. 200054.
72 Verhoor [getuige 34], d.d. 8 oktober 2008, p. 200452 en 200453.
73 Verhoor [getuige 34]bij de rechter-commissaris, d.d. 9 juli 2009.
74 Verhoor [getuige 34], d.d. 29 oktober 2008, p. 200462.
75 Verhoor [getuige 34], d.d. 7 november 2008, p. 200465 en 200466.
76 Verslag van bevindingen bij onderzoek inzake [bedrijf 6], rapport van drs. [accountant 1] RA, 11 juni 2009, p. 1.
77 Ibidem, p. 4.
78 Rapport [accountant 1], bijlage 1, p. 7,10 en 16..
79 Deskundigenonderzoek rekening courant verhoudingen [naam] concern, KPMG, 31 augustus 2011, p. 26 en 69.
80 [bedrijf 12]rapport, deskundigenrapport [naam] settlement contracten [bedrijf 6], behandeld door [bedrijf 12], L.J.M. Roodbol AAG en drs. L. van Delft AAG, 16 januari 2009. Opgenomen onder p. 800228 ev van het aanvullend eindproces-verbaal.
81 [bedrijf 12]rapport, p. 5.
82 Rapport Beantwoording vraagstelling beleggingsproduct "[bedrijf 6]" door Triple A, dhr. Van Besouw AAG, p. 10.
83 Aanvullend eindproces-verbaal van 12 januari 2009, pagina 800012 tot en met 800017.
84 KPMG-rapport d.d. 31 augustus 2011, pagina 19 e.v.
85 De pagina's 800069 tot en met 800071 van het proces-verbaal vermelden de diverse documenten, waaronder de uittreksels van de Kamer van Koophandel.
86 KPMG pagina 24.
87 Dossierpagina 500450.
88 Verhoor [verdachte], d.d. 4 september 2008, p. 200094 en 200096.
89 Verhoor [verdachte], d.d. 11 september 2008, p. 200102.
90 Verklaring [medeverdachte 2] bij de rechter-commissaris op 23 juni 2009.
91 Verklaring [medeverdachte 3],V07-04, p. 200025.
92 Verklaring [medeverdachte 1], V10-12.
93 Verklaring [getuige 33] bij de FIOD, G06-01, p, 300049.
94 Verklaring [getuige 1] bij de rechter-commissaris.
95 Concept notulen van de aandeelhoudersvergadering, dossier pagina 500535 en verder.
96 D013
97 Proces-verbaal van de FIOD, pagina 500430.
98 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 2 september 2008, eind proces-verbaal, p. 200011..
99 Ibidem, p. 200006.
100 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 3 september 2008, p. 200016.
101 Concept notulen van de aandeelhoudersvergadering, dossierpagina 500535 en verder.
102 Verklaring getuige [getuige 8], G-38-01, p. 400511.
103 Verhoor [medeverdachte 2], d.d. 2 september 2008, p. 200196.
104 Eind proces-verbaal, document D-009, p. 500373.
105 Loonafrekening 23 juni 2008, eind proces-verbaal document D 0-05, p. 500345.
106 [naam] overleg d.d. 13 december 2006, p. 200251 en 252.
107 Document D-022, p. 500454.
108 Verhoor [verdachte], d.d. 19 september 2008, p. 200138, en d.d. 23 oktober 2008, p. 200162.
109 KPMG-rapport, bijlage 21.
110 Concept vaststellingsovereenkomst, p. 200213.
111 Verhoor [medeverdachte 2], d.d. 11 september 2008, p. 200211.
112 Ibidem.
113 [naam] prospectus [handelsnaam 1], p. 500346-370.
114 Verhoor [medeverdachte 2], d.d. 11 september 2008, p. 200210.
115 [naam] invest, d.d. 8 oktober 2007, p. 500374-500400)
116 p. 500370.
117 Verhoor [medeverdachte 2], d.d. 3 september 2008, p. 200202.
118 Verhoor getuige [getuige 5], d.d. 14 november 2008, p. 400328 en 329, en verhoor verdachte, d.d. 27 november 2008, p. 200281.
119 P.. 400326 EV
120 Document D-06, p. 500352, en D 0-10, p. 500388.
121 Verhoor [verdachte], d.d. 21 november 2008, p. 200179.
122 Verhoor [getuige 1] bij de rechter-commissaris, 29 juni 2009, p. 1.
123 Besprekingsverslag d.d. 6 november 2007, p. 200239 en 240.
124 Verhoor [medeverdachte 2], d.d. 27 november 2008, p. 200283.
125 Verhoor [medeverdachte 2], d.d. 3 september 2008, p. 200200.
126 p. 400399.
127 p. 400514.
128 Verhoor [medeverdachte 3], d.d. 4 september 2008, p. 200025.
129 Proces-verbaal ter terechtzitting, d.d. 18 januari 2010, p. 9.
130 Verhoor verdachte, d.d. 11 september 2008, p. 200211.
131 Verhoor verdachte, d.d. 27 november 2008, p. 200277.
132 Verhoor [verdachte], d.d. 21 november 2008, p. 200179.
133 Verhoor [werknemer 5], d.d. 19 november 2008, p. 400513.
134 Proces-verbaal van verhoor [medeverdachte 1], d.d. 6 september 2008, p. 200329
135 FIOD proces-verbaal pagina 300004
136 FIOD proces-verbaal pagina 300058
137 Document D 0-10, p. 500388.
138 [naam][getuige 34], d.d. 29 oktober 2008, p. 200462.
139 [naam][getuige 34], d.d. 7 november 2008, p. 200465 en 200466.
140 p. 400137 (brief [getuige 6]) en p. 300094 (brief [getuige]).
141 [getuige 10], d.d. 11 september 2008, p. 300089 en 300090.
142 [bedrijf 9], d.d. 21 november 2008, p. 200183.
143 Verhoor [medeverdachte 1], d.d. 4 december 2008, p. 200368.
144 Document D-003, p. 500340-341.
145 Verhoor [werknemer 4], p. 400399.
146 Verhoor [medeverdachte 1], d.d. 6 september 2008, p. 200329.
147 Verhoor [medeverdachte 1], d.d. 6 september 2008, p. 200332 en 333.
148 Rapport [accountant 1], bijlage 4.
149 Verhoor [getuige 1] bij de rechter-commissaris, d.d. 29 juni 2009.
150 Proces-verbaal van verhoor [medeverdachte 1], p. 300358 en verhoor [verdachte] bij de r-c, 1 juli 2009.
151 Ibidem, p. 4.
152 Ibidem en proces-verbaal van verhoor [getuige 29], p. 200025, en proces-verbaal van verhoor [getuige 1], p. 200196.
153 De borgverklaring is opgenomen als bijlage bij het proces-verbaal van verhoor van [betrokkene 4] bij de rechter-commissaris, d.d. 9 juli 2009.
154 Proces-verbaal van verhoor van [medeverdachte 1], V10-14, d.d. 10 maart 2008.
155 Proces-verbaal van verhoor [getuige 32], p. 200086.
156 Proces-verbaal regiopolitie Brabant Zuid-Oost, Gezamenlijke Recherche, dossiernummer PL2233/08-008000, afgesloten op 4 september 2008, aantal doorgenummerde pagina's: 161 (hierna te noemen: PV), Proces-verbaal p. 141 en 142.
157 p. 142.
158 p. 143.
159 Verklaring verdachte ter zitting d.d. 19 januari 2010, aanhoudingsproces-verbaal 11, 12, 15, 18, 19, 21 en 22 januari 2010, p. 18
22
Parketnummers: 01/997512-08 en 01/820046-09 (ter terechtzitting gevoegd)
[verdachte]