ECLI:NL:RBROT:2023:3722

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK ROTTERDAM

Team handel en haven

zaaknummer / rolnummer: C/10/618572 / HA ZA 21-428

Vonnis van 19 april 2023

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

ROBOUMA B.V.,

gevestigd te Ridderkerk,

eiseres in conventie,

verweerster in reconventie,

advocaat aanvankelijk mr. D.W.E. Urbanus, thans mr. R.F. van Leeuwen te Rotterdam,

tegen

[naam gedaagde],

wonende te Schiedam,

gedaagde in conventie,

eiser in reconventie,

advocaat mr. H.W. ten Katen te Rotterdam.

Partijen zullen hierna Robouma en [naam gedaagde] worden genoemd.

1..De procedure in conventie en in reconventie

1.1

Het verloop van de procedure blijkt uit:

het tussenvonnis van 9 februari 2022en de daaraan ten grondslag liggende stukken
het proces-verbaal van getuigenverhoor van 9 juni 2022
het proces-verbaal van voortzetting van getuigenverhoor van 13 september 2022
het proces-verbaal van tegengetuigenverhoor van 29 november 2022
de conclusie na enquête van de zijde van [naam gedaagde]
de antwoordconclusie na enquête van de zijde van Robouma
het B-formulier van [naam gedaagde] van 21 februari 2023;
het B-formulier van Robouma van 22 februari 2023.

1.2

Ten slotte is het vonnis nader bepaald op vandaag.

2..De verdere beoordeling in conventie en in reconventie

2.1

Vanwege hun samenhang beoordeelt de rechtbank de vorderingen in conventie en in reconventie gezamenlijk.

2.2

De rechtbank neemt hier over wat in het tussenvonnis van 9 februari 2022 is overwogen en beslist.

2.3

In het tussenvonnis van 9 februari 2022 is
in conventieaan [naam gedaagde] opgedragen te bewijzen:

- dat hij met Robouma een vaste prijs of richtprijs van € 70.000,- inclusief btw is overeengekomen voor de door Robouma uitgevoerde werkzaamheden, met uitzondering van de vervanging van de trap naar de eerste verdieping, de huur en afvoer van de vuilcontainers en de werkzaamheden aan de vloer in de woonkamer, en

- dat voor de vervanging van de trap naar de eerste verdieping een vaste prijs van € 1.500,- is overeengekomen.

In dat vonnis is aan hem
in reconventieopgedragen te bewijzen:

- dat de vaste of richtprijs van € 70.000,- inclusief btw mede betrekking heeft op de werkzaamheden waarvoor Robouma op 30 maart 2021 een offerte heeft uitgebracht

- dat met [naam 1] is afgesproken dat de overeengekomen werkzaamheden vóór de geboorte van de dochter van [naam gedaagde] in mei 2021 zouden worden opgeleverd; en

- dat de trap die [naam 1] tegen de voordeur van de woning heeft gegeven zodanige schade heeft aangericht aan de deur en de deurpost dat deze beide vervangen moesten worden.

2.4

De rechtbank zal nu beoordelen of [naam gedaagde] is geslaagd in het hem in conventie en in reconventie opgedragen bewijs. De rechtbank stelt daarbij het volgende voorop.

- Robouma en [naam gedaagde] hebben al hun afspraken over de omvang en de kosten van de verbouwing mondeling gemaakt. Schriftelijke of digitale vastlegging, hoe beknopt ook, heeft niet plaatsgevonden. Bewijs voor de stellingen van [naam gedaagde] kan daarom uitsluitend worden geleverd met verklaringen van getuigen, mondeling onder ede, dan wel schriftelijk.

- Omdat het voor de rechtbank onmogelijk is om met absolute zekerheid vast te stellen of de verklaring van een getuige juist is, zal zij het moeten doen met een inschatting van de betrouwbaarheid en de geloofwaardigheid van de verklaringen, wat noodzakelijkerwijs interpretatie van die verklaringen met zich brengt.

- De rechtbank zal de mondelinge getuigenverklaringen in deze zaak met behoedzaamheid beschouwen: zij gaat niet zonder meer uit van vertrouwen in de waarheidsgetrouwheid van elke verklaring, maar evenmin van wantrouwen.^[1]De schriftelijke, en dus niet-beëdigde verklaringen zal zij eveneens met behoedzaamheid beschouwen om de daarvoor in het tussenvonnis van 9 februari 2022 genoemde reden.^[2]

- Bij deze beoordeling komt het ook aan op de zin die Robouma en [naam gedaagde] in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de door hen gebruikte bewoordingen mochten toekennen en op wat zij daarbij redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.^[3]

- Omdat [naam gedaagde] partijgetuige is en belast is met het bewijs heeft zijn verklaring ingevolge artikel 164 lid 2 van het Wetboek van Burgerlijke rechtsvordering beperkte bewijskracht. Zijn verklaring heeft alleen dan volle bewijskracht als er aanvullende bewijzen voorhanden zijn die zodanig sterk zijn en zodanig essentiële punten betreffen dat zij de partijgetuigenverklaring voldoende geloofwaardig maken (HR 31 maart 1995,

NJ 1997/592.

2.5

[naam gedaagde] heeft drie getuigen laten horen: zichzelf, zijn partner mevrouw [naam 3] en zijn moeder, mevrouw [naam 4] .

2.5.1

[naam gedaagde] heeft als getuige verklaard:

“Voordat ik de woning waar we het nu over hebben met [naam 1] ben gaan bezichtigen, zijn we samen twee andere woningen gaan bekijken. [naam 1] wist waar ik naar op zoek was, dat had ik hem verteld. Ik zocht een woning waar best wel nog wat aan verbouwd mocht worden. Ik had een budget van 300.000 euro inclusief verbouwing en dat heb ik destijds diverse keren tegen [naam 1] gezegd. Toen ik de woning ging bezichtigen met [naam 1] was daar ook een expert van de Vereniging Eigen Huis bij. Tijdens die eerste bezichtiging met [naam 1] is nog niet besproken hoe de nieuwe indeling zou worden, maar wel was duidelijk dat we meer ruimte nodig hadden en dat er dus een uitbouw moest komen.

Na die eerste bezichtiging heb ik veel contact gehad met [naam 1] , zowel telefonisch als in persoon. We hebben toen al veel details doorgesproken. We hebben het er over gehad hoe de muren opgeleverd zouden worden, met metalstuds, hout en gipsplaten. We hebben het er ook over gehad dat de plafonds met metalstuds en gipsplaten zouden worden opgeleverd. De muren en de plafonds zouden gestuct worden opgeleverd zodat we meteen konden schilderen of behangen. We hebben het ook gehad over de isolatie, alle muren en vloeren zouden geïsoleerd worden. We hebben het ook gehad over de elektra. [naam 1] zou de hele elektra in het huis vervangen. Ik zou zelfde kabel van de hoofdleiding naar het huis betalen. [naam 1] zou een nieuwe zekeringkast maken en overal nieuwe stopcontacten. We hebben daarbij geen aantallen genoemd, want we wisten nog niet hoe de indeling zou worden, maar ik heb wel duidelijk gemaakt dat het er ruim voldoende moesten zijn. We hebben het gehad over de deuren. Omdat het een oud huis is wilde ik per se houten kozijnen en stompe deuren. [naam 1] zei dat dat goed was, maar dat ik niet moest aankomen met duur beslag. We zouden dus gewoon standaard beslag doen. We hebben besproken dat ik de loodgieter zelf zou inschakelen en dat ik de keuken zelf zou plaatsen en betalen. Ik had al vaker zelf een keuken geplaatst. Voor de badkamers en wc’s zou ik zelf het sanitair en de tegels aanschaffen en het sanitair ook plaatsen en de wanden betegelen. [naam 1] zou de vloeren van de badkamers en wc’s opleveren met Lewisplaten met daarop beton. We hebben besproken dat [naam 1] op alle andere vloeren op de eerste verdieping en op de zolder Fermacellplaten zou leggen. Ik wilde goede geluidsisolatie hebben. We hebben besproken dat in de woonkamer vloerverwarming zou komen. [naam 1] zou daar Fermacellplaten leggen die hij zou uitfrezen om in de uitsparingen de buizen van de vloerverwarming te leggen. Die vloerverwarming zelf zou ook door [naam 1] geleverd worden. We hebben gesproken over het maken van een uitbouw aan de achterkant. Dat zou [naam 1] doen. De uitbouw zou 1,5 meter lang worden en zou over de begane grond en eerste verdieping gaan. We hebben besproken dat ik de kozijnen en de ramen voor de uitbouw op de begane grond en eerste verdieping zou kopen en [naam 1] zou die plaatsen. Ik wilde graag openslaande deuren op de begane grond in de stijl van het huis en [naam 1] was het daarmee eens. Er is ook besproken dat er vloerverwarming in de uitbouw zou komen op de begane grond. Op zolder moest een schuifpui vervangen worden. Ik zou die kopen en [naam 1] zou die plaatsen. Ik zou zelf de containers voor het puin regelen en betalen en ik zou zelf met vrienden en familie het sloopwerk doen op aanwijzingen van [naam 1] .

Al deze dingen heb ik met [naam 1] besproken in de periode na de eerste bezichtiging met [naam 1] en voordat ik een bod op woning uitbracht. In die periode is ook het rapport van de expert van de Vereniging Eigen Huis binnengekomen. Daar bleek één ding uit wat nog roet in het eten kon gooien. De expert dacht dat hij een zwam had gezien in de dakspanten. Ik heb toen de afspraak gemaakt met de verkopers dat we dat zouden bekijken met goed weer als we de boel aan het verbouwen waren en dat zij het zouden oplossen als er inderdaad een zwam zat. De meneer die verkocht was een gepensioneerde dakdekker.

Alles wat ik hierboven heb genoemd, hebben we besproken in telefoongesprekken en persoonlijke gesprekken. We hebben niets vastgelegd op papier. Het zou voor ons allebei gunstig zijn als er geen officiële offerte zou komen, want dan zou [naam 1] mij een deel officieel factureren en een ander deel zou ik hem zwart betalen. Op een gegeven moment had ik een gesprek met [naam 1] . Dat was bij mijn werkplaats en zijn opslagplaats, die liggen tegenover elkaar. We hebben het er toen nog een keer in grote lijnen over gehad wat er allemaal in moest zitten en toen heeft hij gezegd dat het € 70.000 zou moeten kosten. Hij zei erbij dat een ander het niet goedkoper zou kunnen doen. Ik heb toen nog geprobeerd er € 60.000 van te maken, maar [naam 1] gaf aan dat dat niet ging. Toen heb ik tegen hem gezegd dat ik een bod op de woning zou gaan uitbrengen en dat we het daarna, als ik de

woning zou krijgen, over de planning zouden moeten hebben. [naam 1] zei dat hij daar ook al ideeën over had. Hij had al eerder tegen mij gezegd dat hij veel ervaring met dit soort woningen had en dat hij dus wist waar hij over sprak. Ik heb toen een bod uitgebracht en de woning kunnen kopen voor € 240.000.

(…)

Tijdens de verbouwing zijn er geen wezenlijke veranderingen in de plannen gekomen ten opzichte van de plannen zoals ik die met [naam 1] had besproken voordat ik het bod deed. Er zijn ook geen rare dingen naar boven gekomen. Uiteindelijk hebben we ergens één rotte balk gevonden, maar dat was niet echt een probleem. Het enige dat tegenviel, was dat we geen vergunning kregen voor de uitbouw zoals we die gepland hadden. Toen het bericht binnenkwam dat we geen vergunning zouden krijgen voor de aanbouw op de eerste verdieping heb ik met [naam 1] besproken hoe we het zouden kunnen oplossen zodat we toch de gewenste ruimte zouden krijgen. We hebben toen afgesproken dat de uitbouw op de begane grond niet 1,5 meter maar 4,5 meter lang zou worden. Er zou ook op zolder een inpandig balkon worden dichtgemaakt en bij de woonruimte worden getrokken. Ik heb toen uitdrukkelijk aan [naam 1] gevraagd of deze verandering binnen het budget zou passen en hij heeft daar bevestigend op geantwoord. Zo ging het eigenlijk gedurende de hele verbouwing. Als we ergens over moesten beslissen dan vroeg ik aan [naam 1] of het binnen het budget paste. Hij heeft dat steeds bevestigd.

Toen we de woning gekocht hadden bleek dat de trap naar de eerste verdieping wel erg stijl en dus gevaarlijk was. Die wilde ik eigenlijk laten vervangen, maar dat had ik niet eerder met [naam 1] besproken. Het ging boven mijn budget, maar mijn moeder zei toen dat ik het toch maar moest doen en dat zij het wel zou betalen. [naam 1] heeft toen gezegd dat hij de trap zou kunnen kopen en plaatsen voor € 1.500 en ik heb daar akkoord op gegeven.

Voordat ik de woning kocht had [naam 1] aangegeven dat de verbouwing ongeveer vier maanden zou duren. Ik heb toen wel met hem afgesproken dat ik mij flexibel zou opstellen omdat dat dat de afspraak was om tot een lage prijs te komen. In het begin ging het goed met de verbouwing, maar op een gegeven moment vond ik dat het wel erg lang ging duren. [naam 1] had duidelijk een tekort aan mensen. Ik heb het vaak bij hem aangekaart en dan zei hij steeds dat alles goed zou komen, maar veel toezeggingen werden toch niet nagekomen. De eerste harde deadline die ik met [naam 1] had afgesproken lag in de zomervakantie van 2020. Mijn vriendin heeft een zoontje uit een eerdere relatie en het was de bedoeling dat hij na de zomervakantie in Schiedam op school zou gaan. Die deadline is niet gehaald. Op een gegeven moment werd mijn vriendin zwanger en ik wilde dat het huis helemaal klaar zou zijn voordat de baby zou komen. Ik heb dat ook met [naam 1] besproken. Hij zei dat dat helemaal geen probleem was. Hij zei dat hij het huis ruim voor de bevalling zou opleveren zodat ik nog tijd zou hebben om te schilderen en behangen en zodat we in het huis zouden kunnen trekken ruim voor de bevalling.

Op de vragen van mr. De Jong antwoord ik als volgt.

De eerste bezichtiging van de woning met [naam 1] was niet mijn eerste bezichtiging. Ik was daar al een keer zonder [naam 1] geweest. Alle werkzaamheden die op de offerte van 30 maart 2021 staan, vielen binnen de oorspronkelijke werkafspraken die ik met [naam 1] had gemaakt. Het feit dat [naam 1] een maand later met de verbouwing begon dan we hadden afgesproken lag niet aan mij, maar dat lag aan [naam 1] .

De voordeur en de deurpost van de voordeur waren niet aan vervanging toe voordat [naam 1] een trap tegen de deur gaf.

Op de vragen van mr. Urbanus antwoord ik als volgt.

De prijsafspraak die ik met [naam 1] heb gemaakt hield in dat hij de werkzaamheden die ik zojuist heb genoemd zou uitvoeren voor € 70.000. Dat was wat het zou gaan kosten. Het was een vast bedrag. De afspraak met [naam 1] was dat hij voor een deel van die € 70.000 facturen zou sturen. Een ander deel zou ik zwart betalen. Voor welk deel hij facturen zou sturen, heb ik niet met hem besproken. Dat zou hij zelf bepalen. Hij heeft wel gezegd dat het in het redelijke moest blijven. De afspraak met [naam 1] dat hij de werkzaamheden voor € 70.000 zou verrichten is gemaakt in een persoonlijk gesprek tussen hem en mij dat plaatsvond in de gemeenschappelijke ruimte tussen mijn werkplaats en zijn opslagplaats. Er was niemand anders bij. Toen we de afspraak gemaakt hadden, hebben we er letterlijk de hand op geschud. Ik weet niet meer op welke datum dit gesprek precies plaatsvond.

De facturen die ik van [naam 1] kreeg waren geen vaste deeltermijnen. Ik vond dat niet gek want ik had met hem afgesproken dat hij het zo zou inpassen dat het met zijn administratie zou kloppen. Ik vond het ook logisch dat de bedragen van de facturen varieerden omdat er de ene keer veel materialen gekocht waren en de andere keer weinig. Bij de eerste factuur heb ik een overzicht ontvangen, in Excel, met daarop materialen en uren en de kosten van containers. [naam 1] stuurde dat mee zodat ik kon zien wat containers kosten, want ik had afgesproken dat ik de containers zou betalen. Ik heb [naam 1] een keer € 10.000 contant gegeven. Dat was ook voor de containers. Verder heb ik werkzaamheden aan zijn auto en aan de auto van zijn vrouw verricht. Daar hebben we ook wat kosten mee verrekend. Bij de overige facturen heb ik geen overzicht ontvangen.

Rond maart 2021 ben ik met [naam 1] in gesprek gegaan. Ik wilde dat de werkzaamheden snel afgemaakt zouden worden en omdat ik geen andere uitweg zag was ik bereid enig verlies te nemen als ik zeker zou weten dat het dan ook goed af zou komen. Ik heb toen aan [naam 1] gevraagd wat het zou kosten om het werk helemaal af te maken. Ik ben toen met hem door het huis gelopen en heb alles aangewezen waarvan we hadden afgesproken dat het gedaan zou worden, maar wat niet gedaan was. Ik heb hem toen gevraagd wat het zou kosten om die werkzaamheden af te maken. Hij zei toen dat dat € 15.000 à € 20.000 zou kosten. Ik heb toen gezegd dat dat goed was, maar dat ik dan wel zeker moest weten dat hij het voor dat bedrag zou doen. Hij zei toen dat het wat hem betreft akkoord was, maar dat ik hem dan wel eerst een bedrag van € 21.000 moest betalen. Dan zou hij het zwart op wit zetten. Ik heb hem die € 21.000 betaald en toen stuurde hij zijn offerte van 30 maart 2021. Daar stond een heel ander bedrag op dan ik met hem had afgesproken. Toen was het voor mij klaar. Eerder had [naam 1] mij bij hem thuis op zijn laptop een overzicht laten zien van alle tijd die hij al besteed had en alle materialen die hij al gekocht had.

Ik vond het niet raar dat op de urenlijst die bij de mail van 17 augustus 2020 zat de aantallen uren en de uurtarieven vermeld stonden. Ik weet niet hoe [naam 1] die dingen bijhield voor zichzelf. Misschien wilde hij binnen zijn eigen administratie met uren schuiven.

Mr. Urbanus wijst mij erop dat [naam 1] in zijn Whatsappbericht van 19 augustus 2020 (productie 17 bij conclusie van antwoord in reconventie) opmerkt dat hij normaal werkt met deeltermijnen die vooraf worden betaald, maar dat hij dat bij mij niet doet. Dat vond ik niet raar. Het was juist de afspraak die wij hadden gemaakt dat hij mij achteraf zou factureren. We hadden niet afgesproken dat ik hem zou voorfinancieren.

Toen ik met [naam 1] sprak over de verandering in de aanbouw heb ik hem gevraagd of we binnen het budget zouden blijven als we de aanbouw op de begane grond zouden verlengen naar 4,5 meter en de aanbouw op de eerste verdieping laten vervallen. Hij zei toen dat dat wel moest lukken. Hij zei dat het duurste de heimachine is en die zou toch moeten komen. Hij zei dat het qua kosten niet veel uitmaakt of je de palen nou 1 of 2 meter uit elkaar zet. In die tijd ging alles nog in goed vertrouwen. We hebben toen ook afgesproken dat de heimachine niet met een hijskraan over de woning heen getild zou worden, maar dat hij door de woonkamer naar achteren zou rijden en dat ik daarvoor zelf de balken in de woonkamer zou stutten. Zo hebben we de kosten van de hijskraan bespaard.

De beslissing dat we de trap naar de eerste verdieping zouden gaan vervangen voor het bedrag dat [naam 1] had genoemd, dat was rond de € 1.500, heb ik telefonisch aan [naam 1] doorgegeven. Mijn moeder had ook met [naam 1] over de trap gesproken. Ze waren het er allebei over eens dat het een gevaarlijke trap was die vervangen moest worden. Mijn moeder vond dat ik het gewoon moest doen ook al kostte het wat extra.

(…)

Mr. Urbanus wijst mij erop dat op de offerte van 30 maart 2021 (productie 5 bij dagvaarding) als werkzaamheden staat vermeld ‘nieuwe trap vastzetten en aansluiting vloer aanpassen eerste etage’. Dat zijn inderdaad werkzaamheden die extra waren en die dus niet in het vaste bedrag van € 70.000 vielen, maar ik had [naam 1] gevraagd wat het zou kosten om de woning af te maken en dat heeft hij in de offerte opgeschreven.

Met [naam 2] , de loodgieter, heb ik ook een vaste prijsafspraak gemaakt.

2.5.2

De getuige [naam 3] , partner van [naam gedaagde] , heeft verklaard:

“Ik ben de vriendin van [naam gedaagde] (hierna: [naam gedaagde] ). Ik weet dat [naam gedaagde] voordat hij de woning heeft gekocht een afspraak heeft gemaakt met [naam 1] van Robouma over de verbouwing. [naam gedaagde] heeft dat met mij besproken. Ik kan mij nog goed herinneren dat wij na het tekenen van de koopovereenkomst een afspraak hadden met [naam 1] in de woning. Ik was daar met mijn zusje, maar zij was niet echt betrokken, en daarnaast was [naam gedaagde] er en [naam 1] . [naam 1] heeft toen uitgelegd wat er allemaal aan de woning zou gebeuren en ik heb toen gevraagd of dat allemaal binnen het budget van € 70.000 zou passen. Zowel [naam gedaagde] als [naam 1] heeft dat toen met ‘ja’ bevestigd. Dat is de enige keer dat ik in rechtstreeks contact ben geweest met [naam 1] .

Ik weet niet precies welke werkzaamheden allemaal binnen het budget van € 70.000 vielen. Ik weet in elk geval wel dat er een uitbouw gemaakt moest worden over de begane grond en de eerste verdieping. Dit viel binnen het budget. Er moesten ook nieuwe plafonds komen op de begane grond en de eerste verdieping. Dit viel er ook onder. Er moesten slaapkamers worden gemaakt op de eerste verdieping. Op de begane grond zou vloerverwarming komen. Dat viel allemaal binnen het budget. Eigenlijk zou [naam 1] voor dat budget de hele verbouwing doen en wij zouden zelf maar een paar dingen doen. Wij zouden alle badkamers betegelen en wij zouden het sanitair kopen en plaatsen.

Tijdens de verbouwing kwam aan de orde dat de trap naar de eerste verdieping erg stijl en gevaarlijk was. Wij wilden die graag vervangen, maar dat zou boven het budget zijn. Mijn schoonmoeder heeft toen gezegd dat wij het toch moesten doen. Ook is de opzet van de aanbouw gewijzigd tijdens de verbouwing. In eerste instantie zou de aanbouw zowel over de begane grond als over de eerste verdieping gaan, maar daar kregen wij geen toestemming voor van de gemeente. Toen hebben wij besloten om de aanbouw op de eerste verdieping te laten vallen en de aanbouw op de begane grond groter te maken. Ik heb toen aan [naam gedaagde] gevraagd of dit binnen het budget zou passen. Hij zei tegen mij dat hij dat met [naam 1] had besproken en dat het inderdaad binnen het budget zou passen.

In eerste instantie was de afspraak met Robouma dat het werk binnen vier maanden klaar zou zijn. Dat is niet gelukt, ook omdat ze een maand later dan afgesproken begonnen en omdat corona uitbrak waardoor bepaalde dingen niet doorgingen. Er zijn een paar keer deadlines voor specifieke werkzaamheden niet gehaald. Zo herinner ik mij dat op een bepaald moment de ramen geplaatst zouden worden, maar dat dat toen niet op het afgesproken moment is doorgegaan. De laatste deadline was voor februari 2021. Het hele werk zou dan klaar zijn. Ik weet van die deadline omdat [naam gedaagde] dat tegen mij heeft gezegd. Iedere keer als [naam gedaagde] met [naam 1] sprak, dan koppelde hij dat aan mij terug.

Op de vragen van mr. De Jong antwoord ik als volgt:

Als [naam gedaagde] met [naam 1] sprak dan stond zijn telefoon meestal op de luidspreker zodat ik kon meeluisteren. De laatste gesprekken met [naam 1] waren heel vervelend. Hij deed heel naar, hij schreeuwde en uitte bedreigingen. Ik herinner me nog goed het allerlaatste gesprek tussen [naam gedaagde] en [naam 1] . Er zat geen vooruitgang in de verbouwing. [naam 1] had beloofd dat hij vijf man zou inzetten en dat de verbouwing binnen vier dagen klaar zou zijn, maar dat is niet gebeurd. [naam gedaagde] ging toen weer in gesprek met [naam 1] . Dat ging via de telefoon en ik was erbij. Ik kon horen wat [naam 1] zei want de telefoon van [naam gedaagde] stond op de luidspreker. Ik heb toen tegen [naam gedaagde] gezegd dat hij aan [naam 1] moest vragen wat het zou kosten om de hele verbouwing af te maken. We waren op dat moment al over het budget en ik wilde weten wat het zou gaan kosten om het helemaal af te maken. In dat telefoongesprek zei [naam 1] toen dat het € 15.000 tot € 20.000 zou kosten om het helemaal af te maken. [naam gedaagde] heeft toen aan [naam 1] gevraagd om dat zwart op wit te zetten. Het duurde heel lang voordat de bevestiging van [naam 1] kwam. Toen stond er een bedrag in dat veel hoger was dan wat we hadden afgesproken. Toen heb ik tegen [naam gedaagde] gezegd dat we moesten stoppen met [naam 1] . Toen we samen in de auto zaten heeft [naam gedaagde] [naam 1] gebeld. Ik kon weer meeluisteren met het gesprek. [naam gedaagde] heeft toen gezegd dat we zouden stoppen en [naam 1] ontplofte. Hij uitte

allerlei bedreigingen en het was een heel naar gesprek. Dat was het laatste gesprek met [naam 1] dat ik heb mee geluisterd.

Op de vragen van mr. Urbanus antwoord ik als volgt:

Ik heb het proces-verbaal van het getuigenverhoor van 9 juni 2022 gelezen. De verbouwing is helemaal door [naam gedaagde] betaald. Ik heb daaraan niet meebetaald. Ik weet niet precies wanneer de prijsafspraak van € 70.000 waar ik eerder over heb verklaard, is gemaakt. Ik weet wel dat het was voordat [naam gedaagde] het bod op de woning deed. Ik was er niet bij toen de prijsafspraak werd gemaakt tussen [naam gedaagde] en [naam 1] , maar ik heb het van [naam gedaagde] gehoord.

De woning staat niet mede op mijn naam. De woning staat op naam van [naam gedaagde] .

U vraagt mij waarom wij in maart 2021 aan [naam 1] vroegen wat het zou gaan kosten om de verbouwing af te maken als er sprake was van een vaste prijs. Ik verklaar daar op als volgt. Wij zagen dat wij op dat moment al over het budget waren en wij konden het niet meer aan. [naam gedaagde] had vertrouwen in [naam 1] , maar ik heb toen tegen [naam gedaagde] gezegd dat hij aan [naam 1] moest vragen hoeveel het zou gaan kosten om de verbouwing af te maken. Wij moesten dat weten zodat wij de afweging konden maken of wij verder konden gaan of niet. Als het heel veel boven ons budget uit zou gaan, dan zouden we daarmee niet akkoord kunnen gaan. [naam 1] had tegen [naam gedaagde] gezegd dat op dat moment ongeveer 80 procent van de verbouwing was gedaan. De vraag was dus wat het zou kosten om die laatste 20 procent te doen”

2.5.3

De getuige [naam 4] heeft verklaard:

“Ik ben de moeder van [naam gedaagde] (hierna: [naam gedaagde] ). Ik heb [naam 1] iets van drie of vier keer gezien. Wij spraken dan over van alles en nog wat, en uiteraard ook over de verbouwing. In vrijwel al die gesprekken kwam aan de orde dat de kosten van de verbouwing niet boven het budget uit mochten gaan. Ik heb een aantal keer tegen [naam 1] gezegd dat hij niet over het budget heen moest gaan en dat dit het matje was. Ik wist dat het budget € 70.000 was. Ik heb dat gehoord van [naam gedaagde] , maar dat heeft ook [naam 1] tegen mij gezegd.

Ik heb de vervanging van de trap naar de eerste verdieping in de woning van [naam gedaagde] betaald. Het was een heel steile en gevaarlijke trap. Er zou een baby in dat huis komen dus vond ik dat de trap vervangen moest worden. [naam gedaagde] zei tegen mij dat dat buiten het budget viel en dat hij dat niet kon betalen. Toen heb ik tegen hem gezegd dat ik het wel zou betalen. En zo is het ook gebeurd. De nieuwe trap is geplaatst en ik heb ervoor betaald. De trap viel wel iets duurder uit dan ik aanvankelijk dacht. Ik had een trap op internet gezien voor € 695, maar uiteindelijk werd het inclusief plaatsen € 1.500.

De afspraak tussen [naam gedaagde] en Robouma was dat het huis half november 2020 zou worden opgeleverd. [naam gedaagde] had tegen mij gezegd dat hij dan de kerst in het nieuwe huis zou kunnen vieren.

Op de vragen van mr. De Jong antwoord ik als volgt:

De voordeur van de woning van [naam gedaagde] is door [naam 1] ingetrapt. Op dat moment mankeerden de deur en de deurpost nog niets. Het slot moest daarna vervangen worden en het was al een nieuw slot want wij hadden eerder al een nieuw slot op de deur gezet.

[naam gedaagde] heeft de woning gekocht omdat hij met zijn vriendin een gezinsleven wilde opstarten, maar hij kon het niet helemaal betalen. Toen heb ik hem uit de erfenis van mijn man een jubelton geschonken en toen kon het wel, maar het was allemaal sterk gebudgetteerd.

Eén van de gesprekken met [naam 1] waar ik zojuist over heb verklaard, vond plaats tijdens het heien voor de nieuwe aanbouw, dat was ongeveer halverwege de verbouwing.

Op de vragen van mr. Urbanus antwoord ik als volgt:

Ik heb het proces-verbaal van het getuigenverhoor van [naam gedaagde] gelezen. Er is sinds de gebeurtenissen met Robouma heel veel gebeurd in ons leven en het lezen van het proces-verbaal heeft mij geholpen om de zaak weer in perspectief te krijgen.

Ik weet dat de prijsafspraak waar ik eerder over heb verklaard tussen [naam gedaagde] en de Ouden tot stand is gekomen voordat [naam gedaagde] de koopovereenkomst voor de getekend. Ik weet dat omdat [naam gedaagde] dat toen aan mij heeft verteld.

Mijn man en ik zijn nauw betrokken geweest bij het proces van het kopen en het verbouwen van de woning van [naam gedaagde] . We hadden veel contact met [naam gedaagde] , hij kwam altijd thuis eten en we bespraken allerlei dingen die met de verbouwing te maken hadden, ook omdat wij, en daarmee bedoel ik mijn man en ik, natuurlijk een ton in de woning hadden gestoken. Ik heb die ton aan [naam gedaagde] geschonken uit de erfenis van mijn man.

Ik heb zojuist verklaard over de ingetrapte deur van de woning van [naam gedaagde] . Ik verklaar nader dat ik er niet bij was toen die deur werd ingetrapt. “

2.5.4

[naam 1] heeft als getuige verklaard:

“Ik ben een werknemer van Robouma B.V. De eerste bezichtiging van de woning met [naam gedaagde] kan ik mij goed herinneren. Daar was ook een soort bouwinspecteur bij die [naam gedaagde] had ingeschakeld om te kijken naar eventuele gebreken aan de woning. Het oudere echtpaar dat er toen woonde was ook thuis. Ik ben samen met [naam gedaagde] door de woning heen gelopen. Alles was zwaar gedateerd. Ik denk dat die mensen er veertig of vijftig jaar gewoond hadden en er was in de tussentijd niet veel aan de woning gebeurd. Het zag er oppervlakkig bezien wel oké uit, maar alles moest vernieuwd worden. We konden niet op het dak, want we hadden geen ladder bij ons, maar dat was ook eigenlijk de taak van degene die [naam gedaagde] had meegenomen.

Dit was voor mij een eerste bezichtiging en het ging erom te kijken of er een basis was om iets van te maken. Er was niet gelijk een idee over wat er allemaal precies gedaan moest worden. De bezichtiging heeft ongeveer een halfuur geduurd.

Aan het eind van de bezichtiging heb ik tegen [naam gedaagde] gezegd dat dit huis een goede basis was om mee te beginnen maar dat het meeste eruit moest worden gesloopt en je dus wel helemaal from scratch moest beginnen. [naam gedaagde] heeft toen gezegd dat hij het huis anders wilde indelen, maar niet precies hoe die indeling er dan uit moest zien.

(…)

Vóórdat [naam gedaagde] de sleutel van de woning kreeg heb ik met hem afgesproken dat wij de verbouwing zouden gaan doen. Dat ging eigenlijk een beetje vanzelf omdat er niet echt andere aannemers in beeld waren. Op dat moment was nog niet duidelijk wat er allemaal precies moest gebeuren. De nieuwe indeling was bijvoorbeeld nog niet bekend. Ik heb hem toen, zoals ik altijd doe bij dit soort woningen, een voorstel gedaan op basis van uurtarieven en kosten van materialen. Het was een heel scherp uurtarief dat ik hem aanbood, van € 32,50 ex btw per uur, ook voor mijzelf. Normaal gesproken reken ik voor mijzelf een hoger tarief. Ik heb dit voorstel niet opgeschreven. Het is mondeling gegaan en [naam gedaagde] heeft het mondeling geaccepteerd.

Toen we met het werk begonnen, was net de coronapandemie uitgebroken. Dat heeft ervoor gezorgd dat we niet continu konden werken. Ik heb dan ook niet elke maand een factuur gestuurd, maar steeds als er een behoorlijk bedrag openstond maakte ik een factuur en een specificatie. De factuur stuurde ik per mail toe of ik nam hem mee naar het werk en dan besprak ik de specificatie daar met hem.

Met de vriendin van [naam gedaagde] heb ik één keer gesproken. Dat was in de woning toen er al gesloopt werd. Zij kwam toen met [naam gedaagde] mee. Het was een kennismaking. We zijn toen door de woning heen gelopen maar we hebben toen geen details besproken en we hebben ook niet over geld gesproken. Ik herinner mij dat er toen ook een kind bij was, of misschien wel twee.

De ouders van [naam gedaagde] heb ik tijdens het werk een keer of drie, vier gezien. Zij kwamen dan binnen wandelen om te kijken hoe het werk vorderde en maakten dan ook altijd een kopje koffie. De moeder van [naam gedaagde] heeft een keer tegen mij gezegd dat zij een nieuwe trap voor de woning cadeau wilde doen aan [naam gedaagde] . Daarvóór had ik al met [naam gedaagde] besproken dat die trap te steil was en beter vervangen kon worden. Ik kan mij niet herinneren of ik met de moeder van [naam gedaagde] over een prijs voor de trap heb gesproken. Ik heb wel een indicatie van de prijs aan [naam gedaagde] gegeven maar ik weet niet meer hoe hoog dat bedrag was. Het was ook maar een indicatie en geen exact bedrag omdat er nogal veel zou komen kijken bij het vervangen van de trap en je weet niet wat er dan allemaal boven water komt. Met de moeder van [naam gedaagde] heb ik nooit over de kosten van de verbouwing gesproken; daar heb ik het alleen met [naam gedaagde] zelf over gehad.

Aan de woning zat een bestaande uitbouw van een meter of vijf de tuin in. Het oorspronkelijke plan van [naam gedaagde] was om naast die bestaande uitbouw ook een kleine uitbouw van de woonkamer te maken. Die nieuwe uitbouw zou oorspronkelijk ongeveer 1.80 meter tot 2 meter lang worden en zou over twee verdiepingen gaan, dat wil zeggen, dat ook de eerste verdieping zou worden uitgebouwd. Op een gegeven moment bleek echter dat [naam gedaagde] geen vergunning kon krijgen voor die uitbouw op de eerste verdieping, maar dat de uitbouw op de begane grond binnen het bestaande bestemmingplan wel vier meter diep mocht worden. [naam gedaagde] besloot toen om de uitbouw op de eerste verdieping te laten vervallen en de uitbouw op de begane grond vier meter te maken. Ik heb toen mijn constructeur erbij gehaald en die heeft daarvoor allerlei berekeningen gemaakt. Later is het plan nog eens gewijzigd omdat [naam gedaagde] de nieuwe uitbouw even lang wilde maken als de bestaande uitbouw. Dat betekende dat er een meter extra bijkwam en daarvoor heeft de constructeur opnieuw berekeningen gemaakt. [naam gedaagde] heeft niet aan mij gevraagd wat de eerste en tweede verandering van het plan voor de kosten zouden betekenen en ik heb het ook niet met hem over die kosten gehad. Ik vond dat logisch omdat ik op uurbasis werkte.

Ik heb met [naam gedaagde] nooit een termijn afgesproken waarbinnen het werk klaar zou zijn. Ik herinner mij wel dat op een gegeven moment, ik denk dat dat in november 2020 was, bleek dat de vriendin van [naam gedaagde] zwanger was. [naam gedaagde] heeft toen gezegd dat het mooi zou zijn als het werk vóór de uitgerekende datum klaar zou zijn. Die uitgerekende datum was volgens mij ergens in mei 2021. Ik heb toen niet toegezegd dat het werk dan ook klaar zou zijn. Dat kon ook helemaal niet omdat niet het hele werk in onze handen lag, zo had [naam gedaagde] een eigen loodgieter en een eigen kozijnenleverancier. Bovendien speelde toen corona nog waardoor het moeilijk plannen was.

Op een gegeven moment heeft [naam gedaagde] mij om een offerte gevraagd voor de resterende werkzaamheden. Ik heb die offerte gemaakt en vrij kort daarna kreeg ik te horen dat [naam gedaagde] niet meer met ons verder wilde. Er stonden toen allerlei spullen van ons in de woning van [naam gedaagde] en die wilde ik weghalen. Ik had daarvoor een afspraak gemaakt met [naam gedaagde] . Hij zou er zijn om de deur open te maken, maar op het afgesproken tijdstip was hij er niet terwijl ik daar stond met vijf man om de spullen weg te halen. Op een gegeven moment verscheen [naam gedaagde] maar hij wilde de deur niet openmaken. Ik werd toen boos en heb een trap tegen de deur gegeven maar die deur ging niet open. De deur is daardoor niet beschadigd. Hooguit stond er een voetafdruk op. Ik heb de deur open gekregen door een plankje weg te tikken dat op de plaats van een gebroken ruitje zat en met mijn hand aan de binnenkant het slot te forceren. Het slot was daarna niet meer bruikbaar. Ik heb ook tegen de politieman gezegd die erop af kwam dat ik dat slot wel zou vergoeden.

Op vragen van mr. Urbanus antwoord ik als volgt.

Als wij een vaste prijs afspreken met klanten, dan kan dat op verschillende manieren. Als de mensen precies weten wat ze willen, en er geen gekkigheid is, dan maken wij een offerte en die bespreken we dan en vervolgens maken we een opdrachtbevestiging met de vaste prijs erin en die factureren we dan in delen of in één keer aan het eind. Als minder duidelijk is wat de mensen willen, of als ze een bepaald budget hebben, dan maken we meestal eerst een open calculatie offerte. Die bespreken we dan met de mensen. Daarna weten we wat we moeten doen en dan maken we een opdrachtbevestiging met de vaste prijs erin. Als het om een oud pand gaat werken we altijd op regiebasis en dat was ook bij de woning van [naam gedaagde] het geval.

Toen ik met [naam gedaagde] de afspraak maakte om op basis van een uurtarief van € 32,50 te werken, was daar niemand anders bij. Ik heb over die afspraak ook met niemand anders gesproken. Met mijn werkgever hoef ik dat soort dingen niet te bespreken. Dat valt binnen mijn bevoegdheid.

Op vragen van mr. De Jong antwoord ik als volgt.

(…)

Ik heb nooit gehoord dat [naam gedaagde] een bepaald budget voor de aankoop en de verbouwing van zijn woning had. De woning in Schiedam die hij eerst wilde kopen zou inclusief verbouwing al bijna een half miljoen gekost hebben en dat was voor hem kennelijk geen probleem. Hij heeft zelfs tegen mij gezegd dat hij geen financiering nodig had. Ik verbaasde mij daar enigszins over. Ik vroeg mij af of hij misschien de loterij gewonnen had of ouders met veel geld had.

Bij de twee eerdere bezichtigingen die ik met [naam gedaagde] heb gedaan, maakte ik steeds een ruwe inschatting van wat het zou kosten om die woning op te knappen. Die inschatting was gebaseerd op mijn eigen ervaring. Ik weet ongeveer wat er moet gebeuren en ik weet ongeveer wat dat kost. Zo weet ik dat een nieuwe keuken ongeveer € 20.000 kost. Op die manier maakte ik dan een inschatting van het totale plaatje. Maar dat is dan geen bedrag waar ik vervolgens mijn handtekening onder zet.

Een uitbouw zoals die bij [naam gedaagde] is gerealiseerd, kost tegenwoordig tussen de € 45.000 en € 50.000. Ik begrijp dan ook niet hoe [naam gedaagde] kan zeggen dat ik de hele verbouwing voor € 70.000 zou moeten doen. Die hele verbouwing zou normaal gesproken tussen de € 175.000 en € 200.000 kosten.

2.5.5

De schriftelijke verklaring van de heer A. [naam gedaagde] , vader van [naam gedaagde] , luidt, voor zover van belang:

“(…)

De omvang van het werk was duidelijk. [naam 1] wist wat hij moest doen en heeft aangegeven dat de verbouwing € 70.000 zou kosten. De opdracht en die prijs stonden vast. Ook tijdens de verbouwing is herhaaldelijk door mijn zoon aangegeven dat [naam 1] in zijn werkzaamheden niet over dit bedrag heen mocht. Hier heeft hij constant op gehamerd. Dit wist [naam 1] en hij heeft ook nooit de hoogte van dit bedrag weerlegd. Dat mijn zoon dit heeft aangegeven en [naam 1] van de kosten en de omvang van het werk op de hoogte was weet ik zeker, want ik ben hier een aantal maal bij geweest.

(…)”

2.5.6

De schriftelijke verklaring van de heer J. de Ligt, installateur, luidt, voor zover van belang:

“(…)

[naam gedaagde] heeft voor deze verbouwing aan diverse mensen/partijen opdracht gegeven. Een van deze partijen was Robouma. Reeds vanaf het begin was het duidelijk wat die werkzaamheden inhielden en heb ik diverse malen gehoord dat [naam gedaagde] tegen [naam 1] heeft gezegd dat hij niet meer ging betalen dan de vaste prijs van € 70.000.

(…)”

De relevante feiten en omstandigheden

2.6

De rechtbank betrekt bij haar bewijsoordeel de volgende feiten en omstandigheden, die zij daarvoor van belang acht:

- De overeenkomst tussen Robouma en [naam gedaagde] zag op het volledig verbouwen c.q. renoveren van de woning (punt 3 dagvaarding en punt 7 conclusie van antwoord in conventie, eis in reconventie). [naam gedaagde] geeft een opsomming van de overeengekomen werkzaamheden in productie 2 bij conclusie van antwoord in conventie, eis in reconventie:

“(…)

[naam 1] zou de woning voor € 70.000,- voor mij verbouwen. Mijn budget was aanvankelijk € 60.000,- maar met alles wat ik wilde zou hij daarmee niet uitkomen. Ik zou de sloopwerkzaamheden zelf uitvoeren. De afvalcontainers wilde ik eerst zelf regelen maar dat is later toch via [naam 1] gegaan. Deze kosten vallen dus buiten de € 70.000,-

[naam 1] zou een uitbouw voor me maken op de begane grond en op de 1e verdieping. Omdat we hier geen vergunning voor konden krijgen is het een (iets grotere) uitbouw op de begane grond geworden en een uitbouw op het balkon van de 2e verdieping. Volgens [naam 1] waren de kosten van plan B nagenoeg hetzelfde en zou alles binnen budget blijven als ik zelf de raampartijen zou aanleveren.

Verder zou [naam 1] de gehele woning (wanden en vloeren) van isolatie voorzien zodat het stiller zou worden. Er zou ook isolatie in de vloeren en gevels komen zodat de woning een beter energielabel zou krijgen. Van deze werkzaamheden zou een gedeelte van het bedrag terugkomen in de vorm van subsidie.

[naam 1] zou een nieuwe indeling realiseren. Alle wanden zouden gebouwd worden met metalstut met 8mm OSB, 12mm gips en afgewerkt door een stukadoor. Verf en behang zou ik zelf regelen. De plafonds zouden ook opgebouwd worden met metalstut en gips. De kamers zouden voorzien worden van houten kozijnen met stompe deuren in de maatvoering 231x93. Op sommige plekken was dit niet mogelijk en zou er een smallere deur geplaatst worden. De deur op de overloop naar de 2e verdieping zou voorzien zijn van glas evenals de deur naar de woonkamer.

Er zou een nieuwe meterkast komen en alle elektra in de woning zou worden vervangen. Om dit mogelijk te maken moest er wel een nieuwe aansluiting komen. Die heb ik zelf aangevraagd en betaald aan Stedin. In alle kamers zouden ruim voldoende stopcontacten komen en cai utp. Al het loodgieterswerk zou uitgevoerd worden door JDL en dat zou ik zelf betalen.

De vloeren in de badkamers zouden vervangen worden door Lewis platen met daarop beton. Om het extra gewicht op te vangen zou [naam 1] extra vloerbalken plaatsen. Het tegel-, voeg- en kitwerk van de badkamers zou ik zelf regelen en betalen.

Ook de kranen en sanitair zou ik zelf aanleveren.

Aan de achterzijde zou er een nieuwe hemelwaterafvoer komen en loodbeslag. De uitbouwen zouden nieuwe dakbedekking krijgen incl isolatie en afwerking met trespa.

In de woonkamer zou [naam 1] vloerverwarming aanleggen. Op de bestaande vloer zou een vermecell vloer komen die hij in zou frezen. De leidingen in de vloer zou hij leggen. Het verdeelstuk van de vloerverwarming is door [naam 1] in de schoenen geschoven van JDL omdat daar geen hele duidelijke afspraak over was gemaakt.

De trappen in de woning zouden aanvankelijk blijven zitten maar omdat de trap vanaf de begane grond niet prettig liep is besloten daar een nieuwe te plaatsen. Omdat dit niet binnen het budget paste heeft [naam 1] vooraf een offerte laten opstellen door een leverancier. Die heeft de trap gebouwd en geplaatst. De extra kosten hiervan waren € 1500,- en daar heb ik akkoord voor gegeven. Mijn moeder heeft de kosten van de trap voor haar rekening genomen. Ze heeft hier ook meermaals over gesproken met [naam 1] . In de woonkamer zou [naam 1] een aansluiting realiseren voor een elektrische openhaard en op zolder een voorbereiding voor een airco.”

Deze opgave is door Robouma niet betwist, zodat de rechtbank aanneemt dat dit een juiste concretisering vormt van de opgave van Robouma.

- Er is door Robouma geen schriftelijke opdrachtbevestiging gegeven voor de kosten van de verbouwingswerkzaamheden. De afspraak met [naam 1] , kennelijk namens Robouma, was dat [naam gedaagde] een deel van de kosten van de verbouwing “zwart” zou betalen.

- Robouma heeft aan [naam gedaagde] vijf tussentijdse rekeningen gestuurd met daarop telkens de vermelding “
termijn”.

- Het Exceloverzicht van Robouma (productie 2 bij dagvaarding) waarin de kosten van uren en materialen worden gespecificeerd, vermeldt in de kopregel
“overzicht aanneemsom + meer en minderwerk”.

- [naam gedaagde] heeft de woning aan de Albert Cuijpstraat 14 in Schiedam gekocht voor een bedrag van € 245.000,-.^[4]. Hij was van plan de woning, die dateert uit 1929, ingrijpend te verbouwen en er aan de achterzijde een stuk aan te bouwen, waarbij hij een deel van de (sloop)werkzaamheden zelf en met familie en bekenden zou uitvoeren, een deel door een door hem in te schakelen en te betalen loodgieter zou laten verrichten, en waarbij hij een deel van de materialen zelf zou aanschaffen en betalen.

- [naam 1] is professioneel aannemer.

Vaste prijs, richtprijs of regie?

2.7

Uit de hiervoor geschetste omstandigheden blijkt dat de financiële armslag van [naam gedaagde] begrensd was: hij kocht een huis in een relatief bescheiden prijsklasse en deed een deel van de verbouwingswerkzaamheden “in eigen beheer”. Het deel dat door Robouma zou worden uitgevoerd, zou gedeeltelijk zwart worden betaald, waarvoor de enige aannemelijke reden is dat dat goedkoper was. Het ligt dan ook voor de hand dat [naam gedaagde] enige zekerheid wilde hebben omtrent de totale kosten van de verbouwing, temeer nu voor hem als betrekkelijke leek moeilijk in te schatten was wat er tijdens de ingrijpende werkzaamheden aan een woning uit 1929 nog aan tegenvallers naar voren zou kunnen komen.

2.8

In zijn verklaring als getuige benadrukt [naam gedaagde] dat hij een budget van € 70.000,- inclusief btw had, dat hij daaronder wilde blijven, en dat hij dat steeds aan [naam 1] heeft laten weten. De verklaring van zijn partner, [naam 3], is in lijn daarmee. Zij heeft als getuige verklaard:

“ [naam 1] heeft toen uitgelegd wat er allemaal aan de woning zou gebeuren en ik heb toen gevraagd of dat allemaal binnen het budget van € 70.000 zou passen. Zowel [naam gedaagde] als [naam 1] heeft dat toen met ‘ja’ bevestigd.”

Datzelfde geldt voor de verklaring van zijn moeder, mevrouw [naam gedaagde] -Franssen. Zij heeft als getuige verklaard
:

“Ik heb [naam 1] iets van drie of vier keer gezien. Wij spraken dan over van alles en nog wat, en uiteraard ook over de verbouwing. In vrijwel al die gesprekken kwam aan de orde dat de kosten van de verbouwing niet boven het budget uit mochten gaan. Ik heb een aantal keer tegen [naam 1] gezegd dat hij niet over het budget heen moest gaan en dat dit het matje was. Ik wist dat het budget € 70.000,- was. Ik heb dat gehoord van [naam gedaagde] , maar dat heeft ook [naam 1] tegen mij gezegd.”

De schriftelijke verklaringen van de (voorafgaand aan de getuigenverhoren overleden) vader van [naam gedaagde] en van de installateur, [naam 2] , zijn daarmee in lijn.

2.9

De rechtbank beschouwt de verklaringen die door anderen dan [naam gedaagde] zijn afgelegd over het budget van € 70.000,-, waarvan er twee onder ede zijn afgelegd, als aanvullende bewijzen die in het licht van de gegeven omstandigheden zodanig sterk zijn, dat zij de partijgetuigenverklaring van [naam gedaagde] voldoende geloofwaardig maken. De verklaringen zijn met betrekking tot het essentiële punt van de overeengekomen prijs op zichzelf én onderling consistent, berusten op eigen waarneming en zijn begrijpelijk.

Daaraan doet in de gegeven omstandigheden niet af dat [naam gedaagde] , zijn ouders en zijn partner er belang bij kunnen hebben gehad te verklaren zoals zij hebben gedaan. Hierbij weegt mee dat De Ligt, die geen bloed- of aanverwant is, het essentiële punt van de overeengekomen prijs uit eigen waarneming bevestigt.

Ook doet daaraan niet af dat [naam gedaagde] tijdens de mondelinge behandeling verklaarde dat [naam 1] hem telefonisch heeft bevestigd dat hij “
het voor € 70.000,- kon doen” en als getuige dat hij mondeling met [naam 1] tot overeenstemming was gekomen bij een ontmoeting bij de werkplaats van [naam 1] . Het een sluit het ander immers niet uit.

Het komt er in de kern op neer dat in voldoende mate vaststaat dat [naam gedaagde] een budget van € 70.000,- inclusief btw had, dat hij dat niet wilde overschrijden, en dat [naam 1] daarvan op de hoogte was.

2.1

De verklaring van [naam 1] in tegengetuigenverhoor staat daar op het eerste gezicht haaks op: hij heeft verklaard dat hij namens Robouma een regie-overeenkomst met [naam gedaagde] heeft gesloten met een uurtarief van € 32,50 exclusief btw, en met doorbelasting van materialen. Bij die verklaring zijn wel enkele kanttekeningen, zo geen vraagtekens, te plaatsen: het opschrift van het eerdergenoemde Excel-overzicht (
“overzicht aanneemsom + meer en minderwerk”)en het gebruik van de term “
termijn” in de tussentijdse rekeningen, die mogelijk wijzen op een vaste prijs of richtprijs. Het Excel-overzicht draagt op zichzelf niet bij aan de verklaring van [naam 1] , omdat de ontvangst daarvan in de thans bekende omvang betwist is.

2.11

Daarmee is niet per se gezegd dat [naam 1] niet een regie-overeenkomst heeft willen sluiten tegen het genoemde uurtarief. Het had echter, ook in het belang van zijn werkgeefster Robouma, op zijn weg als professional gelegen, nu hij met een betrekkelijke leek, die de afspraken uit het oogpunt van kostenbeperking niet wilde vastleggen, een mondelinge overeenkomst aanging, zich ervan te vergewissen dat de inhoud van de mondelinge afspraken over de kosten van deze ingrijpende verbouwing voor beide partijen kraakhelder was en niet voor meerdere uitleg vatbaar. [naam gedaagde] heeft verwacht en mocht in de gegeven omstandigheden ook redelijkerwijs verwachten, dat de door hem tegenover

[naam 1] gebruikte bewoordingen over een budget van € 70.000,- inclusief btw, dat hij niet wilde overschrijden, tot resultaat zouden hebben dat dat budget ook niet zou worden overschreden, en dat [naam 1] , wanneer dat toch dreigde te gebeuren, hem zou waarschuwen. Daarmee moet de overeenkomst van [naam gedaagde] en [naam 1] in de gegeven omstandigheden gezien worden als een overeenkomst met een richtprijs van € 70.000,- inclusief btw. [naam gedaagde] is op dit punt geslaagd in het bewijs.

2.12

In het tussenvonnis van 9 februari 2022 is onder 4.5 overwogen dat wanneer [naam gedaagde] slaagt in het bewijs van de gestelde richtprijs van € 70.000,- inclusief btw, ingevolge artikel 7:752 lid 2 BW feitelijk een vaste prijs van € 77.000,- geldt. Vast staat dat [naam gedaagde] een bedrag van € 68.054,- inclusief btw heeft betaald. Het verschil tussen beide bedragen, € 8.947,- inclusief btw, is dus toewijsbaar.

Vaste prijs van € 1.500,- voor de trap?

2.13

De volgende vraag die beantwoord moet worden, is de vraag of [naam gedaagde] is geslaagd in het bewijs dat voor de vervanging van de trap naar de eerste verdieping een vaste prijs van € 1.500,- is overeengekomen.

2.14

[naam gedaagde] heeft als getuige over de kosten van de trap verklaard dat [naam 1] daarvoor een bedrag van “
rond de € 1.500,-“ heeft genoemd. De moeder van [naam gedaagde] verklaarde:

”De nieuwe trap is geplaatst en ik heb ervoor betaald. De trap viel wel iets duurder uit dan ik aanvankelijk dacht. Ik had een trap op internet gezien voor € 695,- maar uiteindelijk werd het inclusief plaatsen € 1.500,-“.

[naam 1] heeft op dit punt verklaard:

“Ik kan mij niet herinneren of ik met de moeder van [naam gedaagde] over een prijs voor de trap heb gesproken. Ik heb wel een indicatie van de prijs aan [naam gedaagde] gegeven maar ik weet niet meer hoe hoog dat bedrag was. Het was ook maar een indicatie en geen exact bedrag omdat er nogal veel zou komen kijken bij het vervangen van de trap en je weet niet wat er dan allemaal boven water komt.”

2.15

Het bedrag dat [naam gedaagde] noemt is een geschat bedrag. Dat hij een vaste prijs van € 1.500,- met [naam 1] heeft afgesproken, blijkt dus niet uit zijn verklaring. De moeder van [naam gedaagde] verklaart niets over een met [naam 1] overeengekomen prijs. Op dit punt is [naam gedaagde] dus niet geslaagd in het bewijs. Op basis van de enkele, al te beperkte, verklaring van de moeder van [naam gedaagde] , kan ook niet worden aangenomen dat al € 1.500,- voor de trap is betaald (naast hetgeen [naam gedaagde] zelf aan Robouma heeft betaald). [naam gedaagde] moet de kosten van de trap dus aan Robouma betalen.

2.16

Robouma heeft bij antwoordconclusie na enquête een specificatie verstrekt van de kosten van de trap, het inmeten en het plaatsen daarvan, die sluit op een bedrag van € 2.024,74 inclusief btw. Dat bedrag is toewijsbaar.

De prijs voor de containers

2.17

De rechtbank heeft in het tussenvonnis van 9 februari 2022 onder 4.7 overwogen dat [naam gedaagde] de kosten van de vuilcontainers moet betalen als hij slaagt in het bewijs van een prijsafspraak, omdat die kosten dan buiten die prijsafspraak vallen, en heeft Robouma verzocht die kosten te specificeren, onder overlegging van de onderliggende facturen.

2.18

Robouma heeft bij conclusie na enquête een specificatie overgelegd. Nu [naam gedaagde] de hoogte van de bedragen voor de huur van de containers in de eerdere fase van deze procedure op zichzelf niet heeft betwist, en na voornoemde conclusie van Robouma vonnis heeft gevraagd, gaat de rechtbank uit van de juistheid van het door Robouma opgegeven totaalbedrag van € 3.616,34 inclusief btw. Dat bedrag is derhalve toewijsbaar.

De werkzaamheden aan de vloer in de woonkamer

2.19

Omdat [naam gedaagde] slaagt in het bewijs van een richtprijs komen, zoals in het tussenvonnis van 9 februari 2022 onder 4.9 is overwogen, de kosten van de werkzaamheden aan de vloer in de woonkamer voor rekening van Robouma.

De resterende werkzaamheden

2.2

In het tussenvonnis is [naam gedaagde] opgedragen te bewijzen dat de overeengekomen prijs niet alleen betrekking heeft op de reeds door Robouma uitgevoerde werkzaamheden, maar ook op de werkzaamheden waarvoor Robouma op 30 maart 2021 een offerte heeft uitgebracht. Indien [naam gedaagde] slaagt in dat bewijs, is Robouma tekortgeschoten in de nakoming van de overeenkomst en heeft [naam gedaagde] recht op schadevergoeding.

2.21

De rechtbank heeft hiervoor onder 2.11 geoordeeld dat [naam gedaagde] met Robouma een richtprijs van € 70.000,- inclusief btw is overeengekomen voor de overeengekomen werkzaamheden. [naam 1] heeft de overeengekomen werkzaamheden omschreven als
het volledig verbouwen c.q. renoveren van de woning(punt 3 dagvaarding).

De offerte van Robouma van 30 maart 2021 vermeldt:

“betreft: resterende werkzaamheden Albert Cuijpstraat 14 fam. [naam gedaagde] ”.

2.22

[naam gedaagde] heeft als getuige verklaard dat hij rond maart 2021 aan [naam 1] heeft gevraagd wat het zou kosten om het werk helemaal af te maken en dat hij vervolgens met [naam 1] door het huis is gelopen en alles heeft aangewezen waarvan hij met [naam 1] had afgesproken dat het zou worden gedaan en dat nog niet was gedaan, met uitzondering van het vastzetten van de nieuwe trap en de aanpassing van de vloer op de eerste etage.

2.23

[naam 3] heeft als getuige verklaard dat op dat moment (maart 2021) ongeveer 80 procent van de verbouwing was gedaan, dat het budget al was overschreden, dat [naam gedaagde] en zij de afweging wilden maken om met de verbouwing door te gaan of niet, en dat [naam gedaagde] aan [naam 1] heeft gevraagd wat het zou kosten om de hele verbouwing af te maken.

2.24

Uit de getuigenverklaringen van [naam gedaagde] en zijn partner [naam 3], die op dit punt door [naam 1] als getuige niet zijn tegengesproken, leidt de rechtbank af dat [naam gedaagde] in maart 2021 aan [naam 1] vroeg wat het zou kosten de resterende overeengekomen werkzaamheden af te maken omdat voor hem en zijn partner de tijd drong, en dat hij, afhankelijk van de hoogte van de kosten, bereid was over het budget van € 70.000,- inclusief btw te gaan. Uit de offerte zelf blijkt niet dat het om andere of meer werkzaamheden ging dan de overeengekomen verbouwingswerkzaamheden. Ook uit de verklaring van

[naam 1] als getuige blijkt niet dat het om andere of meer werkzaamheden ging dan de overeengekomen werkzaamheden. Daarmee staat in voldoende mate vast dat dat de richtprijs van € 70.000,- inclusief btw mede betrekking heeft op de werkzaamheden waarvoor Robouma op 30 maart 2021 een offerte heeft uitgebracht, met uitzondering van de werkzaamheden waarvan [naam gedaagde] heeft erkend dat zij erbuiten vielen, te weten het vastzetten van de nieuwe trap en het aanpassen van de aansluiting van de vloer op de eerste etage, waarvoor een bedrag van € 90,- aan arbeidsloon en € 50,- aan materiaalkosten, inclusief btw (tezamen € 169,40) is geoffreerd.

2.25

Gelet op het voorgaande, is Robouma in verzuim geraakt door te weigeren de in de offerte van 30 maart 2021 genoemde werkzaamheden (met uitzondering van het vastzetten van de nieuwe trap en het aanpassen van de aansluiting van de vloer) uit te voeren binnen de overeengekomen richtprijs. In het tussenvonnis van 9 februari 2022 is onder 4.13 overwogen dat de schade die [naam gedaagde] dientengevolge heeft geleden, wordt begroot op het bedrag van de offerte van 30 maart 2021, te weten € 33.081,93 inclusief btw. Daarop moet in mindering worden gebracht het hiervoor onder 2.23 genoemde bedrag van € 169,40 inclusief btw. Dat resulteert in een bedrag van € 32.912,53.

[naam gedaagde] heeft bij de mondelinge behandeling zijn schade nader gesteld op € 24.135,93. Hij heeft bij de berekening van dat bedrag al rekening gehouden met het door hem nog aan Robouma te betalen bedrag van € 8.946,-, door dat bedrag in mindering te brengen op zijn vordering. Dit laatste bedrag zal echter worden toegewezen in conventie, zodat de rechtbank dat bedrag niet in mindering brengt op het in reconventie toe te wijzen bedrag. Aldus is in reconventie toewijsbaar € 32.912,53.

Afgesproken opleveringsdatum?

2.26

[naam gedaagde] is in het tussenvonnis opgedragen te bewijzen dat is afgesproken dat de overeengekomen werkzaamheden vóór de geboorte van de dochter van [naam gedaagde] in mei 2021 zouden worden opgeleverd. Op dit punt is [naam gedaagde] niet geslaagd in het bewijs. Zijn verklaring wordt niet ondersteund door enig ander bewijs. Integendeel; zijn partner heeft verklaard dat van diverse deadlines sprake is geweest, waarvan de laatste zou zijn verstreken in februari 2021. Over een laatste, fatale termijn tot mei 2021 verklaart zij niets. De verklaring van [naam gedaagde] wordt ook tegengesproken door de getuigenverklaring van [naam 1] . De reconventionele vordering tot vergoeding van schade als gevolg van vertraging is dan ook niet toewijsbaar.

De schade aan de voordeur

2.27

[naam gedaagde] is niet geslaagd in het bewijs dat de trap die [naam 1] tegen de voordeur van de woning heeft gegeven zodanige schade heeft aangericht aan de deur en de deurpost dat deze beide vervangen moesten worden. Zijn verklaring en die van zijn moeder zijn daartoe onvoldoende specifiek. In het bijzonder blijkt uit die verklaringen niets over de toestand van de deur en de deurpost nadat [naam 1] een trap tegen de deur had gegeven.

Buitengerechtelijke incassokosten in conventie

2.28

Robouma vordert een bedrag van € 1.395,53 aan buitengerechtelijke incassokosten.

[naam gedaagde] heeft de verschuldigdheid van die kosten gemotiveerd bestreden.

De rechtbank stelt vast dat het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten (hierna: het Besluit) van toepassing is nu het verzuim op/na 1 juli 2012 is ingetreden.

De gevorderde vergoeding komt echter niet voor toewijzing in aanmerking, nu niet is gebleken dat in de aanmaning aan [naam gedaagde] een betalingstermijn van 14 dagen is gegeven, ingaande de dag na ontvangst daarvan, zoals vereist door artikel 6:96 lid 6 BW. De rechtbank verwijst naar de uitspraak van de Hoge Raad van 25 november 2016, ECLI:NL:HR:2016:2704.

Wettelijke rente in conventie

2.29

Robouma vordert vergoeding van wettelijke rente. [naam gedaagde] heeft aangevoerd dat hij geen wettelijke rente verschuldigd is omdat hij niet in verzuim verkeert en de ingebrekestelling hem niet heeft bereikt. Robouma heeft daarop niet gereageerd. Hoewel de ingebrekestelling van 6 april 2021 kennelijk is verzonden naar het e-mailadres w. [naam gedaagde] @hotmail.com kan niet zonder meer worden aangenomen dat deze [naam gedaagde] heeft bereikt. De rechtbank zal de wettelijke rente toewijzen vanaf de dag van dagvaarding, 4 mei 2021.

Samenvattend in conventie

2.3

In conventie zullen de volgende bedragen, inclusief btw, worden toegewezen;

€ 8.947.- zie 2.12

€ 2.024,74 zie 2.16

€ 3.616,34 zie 2.18

- - - - - - - -+

€ 14.588,08.

Samenvattend in reconventie

2.31

In reconventie zal worden toegewezen:

€ 32.912,53 zie 2.25

€ 278,30 zie tussenvonnis van 9 februari 2022 onder 4.18

- - - - - - - - -+

€ 33.190,83.

Proceskosten in conventie en in reconventie

2.32

Robouma en [naam gedaagde] worden in conventie en in reconventie over en weer gedeeltelijk in het ongelijk gesteld. De rechtbank zal daarom de proceskosten compenseren als hierna zal worden vermeld.

Uitvoerbaarverklaring bij voorraad in conventie en in reconventie

2.33

De vorderingen tot uitvoerbaarverklaring bij voorraad zijn op de wet gebaseerd en [naam gedaagde] noch Robouma heeft er verweer tegen gevoerd. De vorderingen zullen worden toegewezen. Dit betekent dat Robouma en [naam gedaagde] ieder nakoming kunnen verlangen, ook wanneer van het vonnis hoger beroep zou worden ingesteld.

3..De beslissing

De rechtbank

in conventie

3.1

veroordeelt [naam gedaagde] aan Robouma te betalen een bedrag van € 14.588,08, te vermeerderen met de wettelijke rente over dat bedrag vanaf 4 mei 2021;

3.2

verklaart deze veroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

3.3

compenseert de proceskosten, in die zin dat Robouma en [naam gedaagde] elk de eigen kosten dragen;

3.4

wijst het meer of anders gevorderde af;

in reconventie

3.5

veroordeelt Robouma aan [naam gedaagde] te betalen een bedrag van € 33.190,83;

3.6

verklaart deze veroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

3.7

compenseert de proceskosten, in die zin dat Robouma en [naam gedaagde] elk de eigen kosten dragen;

3.8

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. W.A.M. Schellekens. Het is getekend door de rolrechter en in het openbaar uitgesproken op 19 april 2023.

2632/3310

ECLI:NL:RBROT:2023:3722

Beoordeling van bewijslevering in een geschil over een mondeling gesloten overeenkomst van aanneming met betrekking tot verbouwingswerkzaamheden

Uitspraak

1..De procedure in conventie en in reconventie

2..De verdere beoordeling in conventie en in reconventie

3..De beslissing

Voetnoten