4.1.2.Beoordeling
Op 15 mei 2023 wordt er een MMA-melding gedaan waarin wordt vermeld dat er op 6 mei 2023 is geschoten in [cafe01] te [plaats01] . Uit de bewijsmiddelen zoals weergegeven in bijlage 2 van dit vonnis blijkt dat op camerabeelden uit dit café van deze dag te zien is dat een manspersoon een vuurwapen in zijn hand houdt en hiermee schiet.
De verdenking dat de verdachte de persoon op de camerabeelden is die een vuurwapen vasthoudt en daarmee eenmaal schiet, is gebaseerd op drie processen-verbaal van herkenning door verbalisanten. Aan de rechtbank ligt de vraag voor of deze herkenningen voldoende betrouwbaar zijn.
Algemene overweging
Bij de beoordeling van herkenningen staat steeds voorop dat behoedzaamheid betracht dient te worden. Dit geldt temeer indien de herkenning het voornaamste bewijsmiddel vormt. De herkenning van een persoon op beeld kan, in het algemeen gesproken, plaatsvinden op basis van diens gezicht, kleding en accessoires en/of postuur, houding en – wanneer het bewegend beeld betreft – de manier van bewegen. Hiervan heeft de gezichtsherkenning onmiskenbaar de hoogste diagnostische waarde. Het gezicht is immers uit zijn aard uniek en de meeste mensen zijn uitstekend in staat gezichten te herkennen. Wetenschappers hebben aangetoond dat gezichten als één geheel, dat wil zeggen holistisch, in het geheugen worden opgeslagen en wel in visuele vorm. Dit is ook de wijze waarop de herkenning van gezichten plaatsvindt, hetgeen onder meer tot gevolg heeft dat het heel lastig kan zijn een beschrijving te geven van een gezicht dat men goed kent en goed kan herkennen (vgl. Hof Amsterdam, 6 februari 2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:1632). Bij de beoordeling van de betrouwbaarheid van de herkenningen spelen diverse factoren een rol: de intensiteit en de frequentie van de eerdere contacten met de verdachte, de vraag hoe recent die contacten zijn, de vraag of bewegende beelden dan wel foto’s (
stills) zijn bekeken, de kwaliteit van de beelden en wat daarop van de verdachte te zien is en de wijze waarop de herkenning tot stand is gekomen (in onderling overleg of onafhankelijk van elkaar; met of zonder voorinformatie).
De herkenning van bekenden vormt op zich een weinig problematische categorie, en is een proces dat zich moeilijk laat rationaliseren. Het is niet altijd mogelijk of noodzakelijk de precieze kenmerken te omschrijven waaraan men een bekende herkent. Dat maakt ook dat het enkele feit dat de kwaliteit van de camerabeelden te wensen overlaat of dat de verdachte daarop maar zeer ten dele te zien valt, niet behoeft te betekenen dat de herkenning van de verdachte onbetrouwbaar is. Wie iemand heel goed kent, heeft soms maar weinig nodig om hem of haar te herkennen. Dat betekent tegelijk dat de betrouwbaarheid van de herkenning voor een belangrijk deel is gelegen in de persoon die herkent (vgl. Hof Amsterdam, 3 juni 2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:1618). Betrouwbaarheid herkenningen in het dossier
De rechtbank stelt vast dat de bewegende beelden van [cafe01] van goede kwaliteit zijn. De beelden zijn voldoende duidelijk om daarop enkele uiterlijke kenmerken van de schutter te kunnen waarnemen (zoals het postuur, vorm van het gezicht en haardracht). Er werd in het café ook vanuit meerdere hoeken gefilmd, waardoor de schutter vanuit meerdere invalshoeken in beeld is gebracht en bijvoorbeeld niet alleen op de rug.
Het dossier bevat herkenningen van drie verbalisanten.
Herkenning door verbalisant [verbalisant01]
Verbalisant [verbalisant01] herkent de verdachte als de persoon op de beelden aan zijn opvallende oogopslag, neus, baard en de vorm van zijn gezicht. Verbalisant [verbalisant01] is vanuit eerdere onderzoeken bekend met de verdachte. Hij heeft in dit kader verschillende soorten beeldmateriaal bekeken waarop de verdachte zichtbaar was.
Herkenning door verbalisant [verbalisant02]
Verbalisant [verbalisant02] herkende de verdachte direct en voor de honderd procent aan zijn postuur, kalend wordend haar aan de achterzijde en zijn gelaat. Verbalisant [verbalisant02] is jarenlang als wijkagent werkzaam geweest in de wijk waarin de verdachte woont. Hij is vanuit die functie bekend met de verdachte, omdat de verdachte veel te vinden was in de horeca aldaar, hij de verdachte regelmatig heeft gesproken tijdens surveillances. Ook kent hij de verdachte vanuit strafrechtelijke onderzoeken uit het recente verleden.
Herkenning door verbalisant [verbalisant03]
Verbalisant [verbalisant03] herkent de verdachte aan afbeeldingen die gevonden zijn op een telefoon die in gebruik is bij de verdachte in combinatie met de politiefoto van de verdachte en de camerabeelden afkomstig uit het dossier. Hij herkent de verdachte aan zijn opvallende haarlijn (specifiek de flinke inhammen aan beide zijden van het hoofd en de scherpe haarlijn aan de voorzijde van het hoofd), de (volle) wenkbrauwen, het postuur, de vorm van het hoofd en de (grotere) neus.
Naar het oordeel van de rechtbank zijn deze herkenningen betrouwbaar. Er is telkens specifiek aangeduid waaraan de persoon herkend wordt en de herkenningen ondersteunen elkaar. De verbalisanten [verbalisant01] en [verbalisant02] zijn bovendien bekend met de verdachte, waardoor zij – zeker op bewegende beelden van goede kwaliteit – relatief gemakkelijk tot een herkenning kunnen komen. Verbalisant [verbalisant03] is niet bekend met de verdachte, maar daartegenover staat dat hij zijn herkenning stoelt op meerdere punten waarbij hij de kenmerkende details expliciet benoemt.
Dat alle verbalisanten over voorinformatie hebben beschikt, omdat zij allen bekend waren met de MMA-melding waarin de naam van de verdachte – overigens verkeerd gespeld –werd genoemd, doet aan de betrouwbaarheid van de herkenningen niet af. Hoewel de aanwezigheid van voorkennis in theorie in enige mate kan bijdragen aan de totstandkoming van een herkenning, wil de aanwezigheid van voorkennis niet zeggen dat er niet langer sprake is van een eigen waarneming. De verbalisanten hebben alle drie expliciet aangeduid waaruit hun eigen waarneming bestaat.