2.10.Op 8 december 2015 heeft Schippers Bouwconsult B.V. in opdracht van [eiser 1] c.s. opnieuw een bouwkundig onderzoek verricht. In het rapport staat voor zover van belang het volgende opgenomen:
“1. Lekkage grondleiding riolering:
Tijdens de opname d.d. 8 december 2015 is het volgende geconstateerd:
Na opening van een in de vloer van de entreehal opgenomen kruipluik is het zichtbare deel van de grondleiding in de kruipruimte visueel geïnspecteerd. Na openen van het kruipluik valt meteen een sterke rioleringslucht op, deze lucht is bij een gesloten luik niet waarneembaar in de entreehal. Ook is de bodemafsluiter (zand) plaatselijk nat.
Een gedeelte (circa 1,5 meter) van de gietijzeren grondleiding is zichtbaar, hierna loopt de leiding via een sparing in een bocht van 45° onder de bodemafsluiter, en loopt vervolgens via de voortuin naar de aansluiting op het gemeenteriool. Het zichtbare deel van grondleiding is fors aangetast door corrosie en in het horizontale deel is duidelijk een scheur zichtbaar. Het materiaal rondom deze scheur is vochtig.”
(…)
Bij gebruik van de riolering is lekkend water hoorbaar, dit is echter niet zichtbaar vanwege een gemetselde wand waar de leiding doorheen loopt.
Gebrek:
Gezien de stankoverlast, de hoorbare lekkage en zichtbare scheurvorming, is de conclusie dat er vanuit de grondleiding lekkage naar de kruipruimte plaatsvindt.
Oorzaak:
Gelet op het materiaal (gietijzer) en het stichtingsjaar (1969) van de woning is het gebrek in hoofdzaak te wijten aan ouderdom van de grondleiding; De gietijzeren leiding wordt al ruim 45 jaar lang blootgesteld aan afvalwater en is aangetast door corrosie, hetgeen heeft geresulteerd in poreuze plekken en scheurvorming. Mogelijk heeft inklinking van de grond in de kruipruimte en de voortuin de spanning op het ingegraven deel van de grondleiding verhoogd en hiermee ook bijgedragen aan de geconstateerde scheurvorming.
Hersteladvies:
Gezien het materiaal en de leeftijd van de leiding wordt geadviseerd om de gehele grondleiding onder de woning tot aan de aansluiting op het gemeenteriool te vervangen door een leiding van PE (polyethyleen). (…)
Kosten:
De kosten van bovengenoemde werkzaamheden worden door ons geraamd op € 4.500,=.
Risico’s:
De lekkage vanuit de grondleiding vormt geen directe bedreiging voor de constructie en/of stabiliteit van de woning, waardoor er geen sprake is van een veiligheidsrisico bij het betreden van de woning.
Het spreekt voor zich dat een lekkende riolering wel een gezondheidsrisico kan vormen, ook vanwege de aantrekkingskracht op ongedierte.
Indicaties gebrek ten tijde van de verkoop:
Tijdens de bouwkundige keuring op 20 mei 2015 is door de keuringsinstantie een rioleringslucht en een lekkage onder de entree (vermoedelijk wordt hiermee de plaatselijke vochtige bodemafsluiter bedoeld) waargenomen. Dit zijn duidelijke indicaties voor een gebrek (lekkage) aan de riolering. In het rapport is de zinsnede “rioollucht nazien” opgenomen. de voormalige eigenaar van de woning heeft verklaard dat hem nooit een rioollucht in de kruipruimte is opgevallen. Voor het opnemen van de watermeterstand moet de kruipruimte in ieder geval 1 maal per jaar geopend zijn geweest en had de rioleringslucht waargenomen kunnen worden. Hoewel de aantasting van de grondleiding duidelijk een proces van jaren is geweest kan met het nu verrichte onderzoek niet worden vastgesteld wanneer de lekkages (en daarmee de rioollucht in de kruipruimte) exact zijn opgetreden.
2. Aantasting van de houten dakconstructie:
Tijdens de opname d.d. 8 december 2015 is het volgende geconstateerd;
Dakconstructie: […] De rechter slapers naast beide dakkapellen (voor- en achtergevel) zijn ernstig aangetast door inwerking van vocht. Het hout van de slapers is over een aanzienlijk deel vermolmd waardoor deze zijn verzwakt.
Aan de achtergevelzijde is de onderste gording ter plaatse van de bevestiging van de slaper eveneens aangetast; hier is op tenminste 1 positie sprake van houtrot.
De gordingen zijn in geringe mate doorgezadeld; een beeld dat past bij de hier toegepaste vrije overspanning en dat niet is gerelateerd aan de vastgestelde schade door houtrot.
Het grondhout van de verwijderde knieschotten vertoont veel leksporen, evenals het dakbeschot en de houten wangen van de dakkapellen.
Gebrek:
Door langdurige lekkages ter plaatse van de aansluiting van de dakkapellen op het pannendak is het hout van de slapers aan de rechterzijde van beide dakkapellen ernstig aangetast en verzwakt. Aan de achtergevelzijde heeft de lekkage op 1 positie ook geleid tot aantasting van de gording. Aan de achtergevelzijde was op 11 december 2015 nog steeds sprake van lekkage ter plaatse van de voet van de dakkapel.
Risico’s:
De aantasting van de dakconstructie is (op dit moment) niet van dermate omvang dat er risico bestaat op instorting of een ernstige vervorming hiervan. Er bestaat daarom op dit moment (nog) geen veiligheidsrisico bij het betreden van de woning en in het bijzonder de zolderruimtes.
Indicaties gebrek ten tijde van de verkoop:
Tijdens de bouwkundige keuring op 20 mei 2015 is door de keuringsinstantie gericht onderzoek gedaan naar mogelijke aantasting van de dakconstructie, waarbij een relatie is gelegd met de staat van de dakkapellen (loodslabben zijwangen) en de vastgestelde sporen van lekkages. Op het moment van de keuring werden de gebreken aan het zicht onttrokken door een betimmering van houten schroten. De wel zichtbare delen zijn geïnspecteerd en in orde bevonden. Met de beperkingen (aftimmeringen) die er op dat moment waren is het onderzoek dus compleet en deskundig verricht. Wij zijn wel van mening dat zeker het plaatselijk opbollen van de betimmering aanleiding had kunnen zijn om nader (destructief) onderzoek aan te bevelen; in de rapportage wordt veelvuldig de term PM (pro memori) gebruikt, zonder hierbij concrete voorstellen te doen. Het is aannemelijk dat de voormalige eigenaar of diens echtgenote zich niet bewust waren van de schade die in de loop der jaren is ontstaan aan de dakconstructie. Zij hebben aangegeven dat de betimmering al was aangebracht toen zij de woning aankochten en ook dat in het verleden lekkage hebben laten repareren.